Robot udojowy

Robot udojowy
Roboty udojowe cieszą się w Polsce coraz większą popularnością. Ich zastosowanie
daje hodowcy więcej czasu wolnego, gdyż nakłady pracy poświęcone na dój zostają
znacząco zredukowane, poprawiają się parametry mleka, krowy przyzwyczajone do
korzystania z robota robią to ze spokojem i bez strachu- możemy zatem mówić o
korzystnym wpływie na ich dobrostan, a co za tym idzie poprawia się zdrowotność i
wzrasta wydajność stada. Sukces wynikający z wprowadzenia automatycznego
systemu doju nie przyjdzie jednak sam...to hodowca ma znaczący wpływ na to co się
dzieje w oborze i jak pracuje robot.
Pierwsze roboty udojowe pojawiły się w Europie w Holandii w latach
dziewięćdziesiątych. W Polsce znajdują się w ofercie firmy DeLaval (robot VMS), Gea
Westfalia (robot Mlone) Lely (robot Astronaut A4) Alma Bis (robot Galary Astrea 20.20)
Sac (robot RDS Futureline).
Na typowy robot udojowy składa się: stanowisko udojowe, układ lokalizujący strzyki,
ramiona do zakładania kubków udojowych, układ czyszczący strzyki, układ kontrolnopomiarowy oraz wyposażenie tj. pompy podciśnieniowe, pulsator, układ myjący
instalacje udojową.Stanowisko udojowe składa się z bramki wejściowej i wyjściowej,
konstrukcji umożliwiającej boczne ruchy. Ciągły kontakt krowy ze stadem podczas
przebywania w bramce wpływa na jej komfort, a możliwość wejścia do boksu i wyjścia z
niego w jednej linii ( przejście na wprost) eliminuje problem skręcania krów w ciasnych
warunkach. Do wchodzenia do stanowiska motywują znajdujące się weń zasobniki z
paszą treściwą.
Bardzo istotnym i skomplikowanym zadaniem, jakie stawia się przed robotem jest
precyzyjne zlokalizowanie strzyków i założenie kubków udojowych. Do tego celu
wykorzystywana jest technika ultradźwiękowa, laserowa lub optyczna z
wykorzystaniem kamer. Ramię do zakładania kubków zbliża się do zwierzęcia z boku,
od dołu wymienia albo z tyłu. Musi ono być na tyle wytrzymałe, aby znosić częste
kopnięcia, czy przydepnięcia przez mlecznice. W przypadku zrzucenia kubków,
powinny one być natychmiastowo zakładane ponownie, aby nie dopuścić do ich
zabrudzeń. W robocie krowy są dojone ćwiartkowo, zatem do każdej ćwiartki jest
indywidualna pulsacja, a układy je obsługujące są od siebie niezależne.
Sprawnie działający układ usuwający ze strzyków zanieczyszczenia mechaniczne,
pozostałości środka do dezynfekcji poudojowej, a także stymulujący wymię, co sprzyja
uwolnieniu oksytocyny( działanie zastępujące masaż przed dojem) warunkuje
pozyskiwanie mleka o wysokiej jakości higienicznej.
Dzięki zastosowaniu w robotach precyzyjnego układu kontrolnego krowy wchodzące
na stanowisko udojowe są identyfikowane, a parametry surowca, jakim jest mleko są
analizowane podczas każdego udoju.
Kiedy robot..?
W zależności od liczby krów mlecznych w gospodarstwie montuje się robota
jednostanowiskowego, zdolnego doić 50-60 sztuk, lub dwustanowiskowego,
przewidzianego na 95 krów. Należy, zatem pamiętać, że zastosowanie robota przy
mniejszej niż wspomniana liczebności stada spowoduje wzrost kosztów jednostkowych,
a gdy krów do obsługi przez robot jest zbyt wiele- wydłuża się czas oczekiwania na dój.
Nie oznacza to jednak, że robot przewidziany na 60 sztuk nie wydoi 80. Jeżeli w
większym stadzie jest niższa średnia wydajność, to robot obsłuży je, a średnia liczba
dobowych udojów będzie odpowiednio niższa.
Bardzo ważnym czynnikiem jest adaptacja krów do obsługi przez automatyczny
system. Pamiętajmy, że zdolności przystosowawcze są cechą osobniczą, na którą
wpływa aktywność zwierząt, ich temperament i pobudliwość. Oznacza to, że w tym
samym stadzie mogą być zwierzęta szybciej „ poddające się„ czynnościom
wykonywanym przez robot i takie, którym potrzeba na to więcej czasu, a nawet
osobniki nie pozwalające w ogóle na założenie aparatu udojowego. Hodowca powinien
wykazać się w początkowych dniach pracy robota dużą cierpliwością i spokojem w
stosunku do swoich zwierząt. Podganianie krów do doju, czy ponowne wprowadzenie
do hali udojowej to błędy, jakich należy się kategorycznie wystrzegać. O ile w
pierwszym przypadku krowy mogą tak przyzwyczaić się do obecności człowieka
zachęcającego je do wejścia na stanowisko, że bez niego nie będą szły „do doju”, o tyle
powrót do hali udojowej może zaważyć na zdrowotności zwierząt i doprowadzić do
stanu zapalnego wymion.
Aby krowy chciały korzystać
Krowy przyucza się do doju, albo „od razu” tzn. zwierzę wchodzi na stanowisko,
pobiera paszę i rozpoczyna się czynność doju lub stopniowo. Albo robot już w pierwszy
dzień wykonuje pełnowymiarową pracę, albo początkowo pełni funkcję tylko stacji
paszowej, a zwierzęta stopniowo przyzwyczajają się do niego, poprzez pobieranie
paszy, a dój rozpoczyna się np. po paru tygodniach, co jest dla zwierząt mniej
stresujące, bowiem, zdążyły się już zapoznać i poczuć pewnie na stanowisku.
Czynności takie jak zakładanie kubków, czyszczenie i masaż szczotkami wykonywane
są stopniowo, przy każdym kolejnym wejściu krowy do stacji. Zwierzęta traktowane w
ten sposób mają istotnie ograniczony stres związany z akceptacją robota.
Dlaczego warto?
Zakup robota, to koszt oscylujący w wokół pół miliona złotych. Warto, zatem
dokładnie przemyśleć decyzję i rozważyć wszystkie za i przeciw. Do zalet robota na
pewno można zaliczyć:
●
●
●
●
●
●
●
Wzrost wydajności i jakości mleka
Więcej czasu wolnego dla hodowcy
Eliminacja bezpośredniego udziału człowieka w doju
Swoboda w zarządzaniu gospodarstwem
Elektryczny system identyfikacji zwierząt- weryfikujący założenia hodowcy
Wykrycie i odprowadzenie do odrębnego pojemnika zainfekowanego mleka
Stosowanie zaawansowanych technologii
Pamiętać należy, że zwierzęta muszą mieć odpowiednio długi czas na naukę
korzystania z robota i oswojenia z nim, pośpiech hodowcy w tej sytuacji może bardziej
zaszkodzić, niż pomóc. Krowa jako inteligentne zwierzę sama w odpowiednim dla siebie
czasie przekona się do nowej technologii.
Bibliografia:
1. Szulc T., Litwińczuk Z., Hodowla i użytkowanie bydła, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005,
str.113-114
2. Lely wyposażenie Gospodarstw Mlecznych, katalog, str.12
3. Lewandowski M. Hoduj z głową, nr 4(52)