instrukcja obsługi

INSTRUKCJA OBSŁUGI
1
DEKLARACJA
ŚRODOWISKOWA
Novation
Oddział Focusrite Audio Engineering Ltd.
Windsor House,
Turnpike Road,
Cressex Business Park,
High Wycombe,
Bucks,
HP12 3FX.
United Kingdom
Owiadczenie o zgodności: Procedura Deklarowania zgodności
Tel: +44 1494 462246
Fax: +44 1494 459920
e-mail: [email protected]
Web: http://www.novationmusic.com
Znaki handlowe
Znak handlowy Novation jest własnością Focusrite Audio Engineering Ltd. Inne marki,
produkty i nazwy firm oraz nazwy rejestrowane i znaki handlowe, wspomniane w niniejszej
instrukcji stanowią wyłączną własność prawowitych właścicieli.
Oświadczenie
Novation dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte w tej instrukcj były poprawne i pełne.
Novation w żadnym przypadku nie przyjmuje odpowiedzialności za jakiekolwiek straty
bądź obrażenia cielesne, uszkodzenia tego sprzętu lub jakiegokolwiek innego, wynikające
z korzystania z niniejszej instrukcji lub sprzętu, który ona opisuje. Informacje zawarte w tym
dokumencie mogą być zmodyfikowane w dowolnym czasie, bez powiadomienia.
Specyfikacja i wygląd produktu mogą różnić się od opisanych i przestawionych graficznie.
WAŻNE INSTRUKCJE
DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA
1. Przeczytaj niniejszą instrukcję.
2. Zachowaj tę instrukcję.
3. Stosuj się do wszystkich ostrzeżeń.
4. Wykonuj wszelkie instrukcje.
5. Nie używaj urządzenia w pobliżu wody.
6. Do czyszczenia używaj wyłącznie suchej ściereczki.
7. Urządzenia nie wolno instalować w pobliżu źródeł ciepła, takich jak grzejniki, kratki
wentylacyjne, piecyki oraz inne urządzenia (w tym wzmacniacze), wydzielające ciepło.
8. Nie wolno uszkadzać zabezpieczających elementów polaryzowanych bądź uziemiających
wtyków sieciowych. Wtyk polaryzowany ma dwa płaskie styki, z których jeden jest szerszy.
Wtyk uziemiający ma dwa wtyki oraz bolec uziemienia. Szerszy styk lub bolec uziemiający
ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa. Jeśli dostarczony wtyk nie pasuje do gniazdka
elektrycznego, należy wezwać elektryka celem wymiany gniazdka.
9. Przewód zasilający należy chronić przed deptaniem i zaginaniem, szczególnie w sąsiedztwie
wtyków, oprawek oraz miejsca, z którego wyprowadzony jest z obudowy urządzenia.
10. Wraz z urządzeniem stosuj wyłącznie dodatki/akcesoria wskazane przez producenta.
Należy używać wózka, statywu, trójnogu, wspornika lub stołu wskazanego
11.
przez producenta lub dostarczonego wraz z urządzeniem. Przesuwając
wózek wraz z urządzeniem należy uważać, by go nie przewrócić, co mogłoby
być przyczyną zranienia.
12. Odłączaj urządzenie od źródła zasilania podczas burzy i w razie nieużywania przez dłuższy czas.
13. Wszelkie czynności serwisowe należy powierzać wykwalifikowanemu personelowi technicznemu,
gdy urządzenie uległo uszkodzeniu, np. gdy uszkodzony został kabel zasilający lub wtyk, na powierzchni
rozlano płyn lub upadł nań ciężki przedmiot, a także gdy urządzenie zostało wystawione na działanie
deszczu bądź wilgoci, nie działa w sposób prawidłowy lub doznało upadku.
14. Na urządzeniu nie wolno umieszczać źródeł otwartego ognia, jak np. świece.
Identyfikacja produktu:
Podmiot odpowiedzialny:
Adres:
Syntezator Novation Bass Station II
American Music and Sound
4325 Executive Drive,
Suite 300
Southaven,
MS 38672
Nr telefonu:
800-431-2609
Urządzenie jest zgodne z przepisami FCC Rules part 15. Obsługa dopuszczalna jest pod
dwoma warunkami: (1) urządzenie nie może generować szkodliwych interferencji i (2)
musi tolerować interferencje odbierane, w tym interferencje mogące powodować zakłócenia
działania.
Zgodność z RoHS
Novation potwierdza, że urządzenie do jest zgodne, gdzie się tego wymaga, z Dyrektywą
Unii Eurpejskiej 2002/95/EC na temat zakazu użycia niebezpiecznych substancji w wyposażeniu elektrycznym i elektronicznyms (RoHS) a take następującymi przepisami prawa
stanu Kalifornia, odnoszącymi się do RoHS: 25214.10, 25214.10.2 oraz and 58012, Health and
Safety Code; Section 42475.2, Public Resources Code.
UWAGA:
Podczas działania urządzenia może dojść do mocnych wyładować elektrostatycznych
(ESD). W takim przypadku należy zresetować urządzenie, odłączając i na powrót podłączając
kabel USB. Urządzenie powinno wznowić normalne działanie.
PRAWA AUTORSKIE I ZASTRZEŻENIA
PRAWNE
Novation jest zarejestrowanym znakiem handlowym należącym do Focusrite Audio
Engineering Limited.
Bass Station II jest znakiem handlowym należącym do Focusrite Audio Engineering Limited.
2013 © Focusrite Audio Engineering Limited. Wszelkie prawa zastrzeżone.
OSTRZEŻENIE: Nadmierny poziom ciśnienia dźwięku w słuchawkach dousznych i nausznych
może spowodować uszkodzenie słuchu.
OSTRZEŻENIE: Urządzenie może być podłączane wyłącznie do portów USB 1.1 lub 2.0.
OSTRZEŻENIE: ABY WYELIMINOWAĆ RYZYKO
PORAŻENIA PRĄDEM, NIE DEMONTUJ POKRYWY
URZĄDZENIA. WEWNĄTRZ NIE MA ŻADNYCH
CZĘŚCI SERWISOWANYCH PRZEZ UŻYTKOWNIKA.
SERWIS ZLECAJ WYKWALIFIKOWANEMU
PERSONELOWI TECHNICZNEMU.
Symbol błyskawicy wewnątrz równobocznego trójkąta oznacza obecność
niebezpiecznego napięcia wewnątrz obudowy urządzenia, mogącego mieć wartość
wystarczającą do spowodowania porażenia prądem elektrycznym.
Symbol wykrzyknika w instrukcji oznacza ważne instrukcje dotyczące obsługi
oraz konserwacji (serwisowania), zawarte w dokumentacji dołączonej do produktu.
OSTRZEŻENIE: ABY UNIKNĄĆ POŻARU I PORAŻENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYM NIE WOLNO WYSTAWIAĆ
URZĄDZENIA NA DZIAŁANIE DESZCZU ANI WILGOCI.
2
SPIS TREŚCI
WAŻNE INSTRUKCJE DOTYCZĄCE
BEZPIECZEŃSTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
DEKLARACJA
ŚRODOWISKOWA
............................................................. 2
PRAWA AUTORSKIE I ZASTRZEŻENIA PRAWNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
WPROWADZENIE
............................................................
Kluczowe cechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
O instrukcji
........................................................
Zawartość opakowania
..................................................
Rejestracja Bass Station II
.............................................
Zasilanie
......................................................
Opis sprzętu
.......................................................
4
4
4
4
4
4
5
ROZPOCZĘCIE PRACY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wczytywanie barw
......................................................
Zapisywanie brzmień
...................................................
Operacje podstawowe - modyfikacja brzmień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyświetlacz LED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokrętło Filter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kółka odstrajania i modulacji
.......................................
Octave Shift
....................................................
Transpozycja
.....................................................
Funkcje On-Key . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sterowanie lokalne
...............................................
7
7
7
7
7
7
7
7
8
8
8
PODSTAWY SYNTEZY
........................................................ 8
Wysokość dźwięku
............................................... 8
Tembr
.......................................................... 8
Głośność
........................................................ 8
Oscylatory i mikser
............................................ 9
Fale sinusoidalne
........................................................ 9
Fale trójkątne
..................................................... 9
Fale piłokształtne
................................................. 9
Fale kwadratowe/impulsowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Szum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Modulacja pierścieniowa
......................................... 9
Filtr
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Obwiednie i wzmacniacz
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Czas ataku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Czas opadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Poziom podtrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Czas zanikania
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
LFO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Podsumowanie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
UPROSZCZONY SCHEMAT BLOKOWY BASS STATION II
...............................
12
BASS STATION II W SZCZEGÓŁACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sekcja Oscillator
....................................................
Waveform (kształt przebiegu)
....................................
Pitch (wysokość)
...............................................
Modulacja
....................................................
Pulse Width . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oscillator Sync . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suboscilator
................................................
Sekcja Mixer
........................................................
Sekcja Filter
........................................................
Typ filtru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frequency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Resonance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modulacja filtru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Overdrive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sekcja Envelopes
...................................................
Portamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sekcja Effects
......................................................
The LFO Section . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LFO 1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LFO 2:
..........................................................
LFO Waveforms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LFO Speed
......................................................
LFO Delay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LFO Speed/Sync
.................................................
LFO Keysync . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LFO Slew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sekcja Arpeggiator
..................................................
Arp Swing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sekwencer
..........................................................
Record . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Play . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SEQ Retrig
......................................................
Funkcje On-key
........................................................
12
12
12
12
12
13
13
13
13
13
13
14
14
14
14
14
15
15
15
15
15
16
16
16
16
16
16
16
17
17
17
17
17
17
DODATEK
..................................................................
Importowanie barw przez SysEx
.........................................
Tabela wartości synchronizacyjnych
.....................................
Ustawienia początkowe - tabela parametrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawienia syntezatora zapamiętywane po wyłączeniu
.....................
Ustawienia syntezatora niezapamiętywane po wyłaczeniu
ą
..................
Lista parametrów MIDI
................................................
19
19
19
20
20
20
21
3
WPROWADZENIE
Dziękujemy za zakup Bass Station II, syntezatora analogowego z cyfrowym sterowaniem.
Ten oparty na klasycznym modelu Novation Bass Station z lat 90. syntezator łączy tradycyjną, analogową technologię generowania i przetwarzania przebiegów z potęgą i elastycznością cyfrowego sterowania, oferując efekty i presety na miarę 21 wieku.
UWAGA: Bass Station II jest zdolny do generowania dźwięku o dużej dynamice, który przy
ekstremalnie wysokich poziomach może spowodować uszkodzenie głośników lub innego
sprzętu, a nawet Twojego słuchu!
Kluczowe cechy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Klasyczna technologia generowania przebiegów falowych
Dwa oscylatory plus odrębny suboscylator
Analogowa ścieżka sygnałowa – filtry, obwiednie, modulacja
Tradycyjne, „jednofunkcyjne” regulatory obrotowe
Filtry LP/BP/HP o regulowanym zboczu
Oddzielna sekcja podwójnego LFO
Modulator pierścieniowy (wejścia: Oscs 1 i 2)
Uniwersalny 32-krokowy arpeggiator z szerokim wyborem wzorców
32-krokowy sekwencer z czterema komórkami pamięci
Portamento z dedykowanym regulatorem czasu
Fabrycznie zapisane, 64 niesamowite i całkowicie nowe barwy
Pamięć 64 dodatkowych barw użytkownika
Pokrętła odstrajania i modulacji
25-klawiszowa, czuła na siłę nacisku klawiatura z aftertouch
Przestrojenie klawiatury w zakresie -5/+4 oktaw
Funkcja transpozycji
Funkcje On-Key – użyj klawiatury do regulacji parametrów dźwięku
Wejście i wyjście MIDI
Wyświetlacz LED do wyboru barw, regulacji parametrów, ustawień klawiautry itd.
Gniazdo zewnętrznego zasilania DC (dla dołączonego zasilacza AC)
Port USB Class-compliant (nie wymaga sterowników) do użycia jako alternatywne
źródło zsilania, do zrzucania pamięci barw i komunikacji MIDI
Wejście dla zewnętrznego sygnału audio do sekcji miksera
Wyjście słuchawkowe
Gniazdo do podłączenia pedału sustain
Gniazdo zabezpieczenia Kensington
O instrukcji
Staraliśmy się uczynić tę instrukcję jak najbardziej pomocną dla każdego użytkownika, co niewątpliwie oznacza, iż bardziej doświadczeni użytkownicy zechcą pominąć niektóre części, zaś
ci względnie początkujący także pominą pewne fragmenty do czasu, gdy nie nabiorą
pewności, że opanowali podstawy.
Jest jednak kilka kwestii ogólnych, o których warto wiedzieć przed przystąpieniem do
lektury tej instrukcji. W tekście zastosowaliśmy pewne wyróżniki graficzne, które - mamy nadzieję pomogą użytkownikom w poruszaniu się w treści dokumentu oraz szybkim odnajdywaniu
potrzebnych informacji:
Skróty, konwencje itd.
W odwołaniach do regulatorów na górnej płycie i złącz na tylnym panelu użylismy numerów,
np.: 1 oznacza odwołanie do schematu górnej płyty instrumentu, zaś 1 to odniesienie
do schematu tylnego panelu. (patrz strony 5 i 6).
CZCIONKI POGRUBIONEJ (lub Pogrubionej) użylismy do oznaczenia regulatorów na górnej
płycie i złącz na tylnym panelu; postanowilismy przy tym użyć tych samych nazw, jakie widnieją
na Bass Station II. Oprócz tego zastosowaliśmy SIEDMIOCYFROWE OZNACZENIA,
reprezentujące wartości wyświetlane na wyświetlaczu LED.
Wskazówki
Są to użyteczne porady, nawiązujące do omawianego w danym miejscu
tematu, a ich zadaniem jest ułatwienie Ci wykonania tego, co chesz zrobić.
Stosowanie się do tych wskazówek nie jest konieczne, ale dzięki nim praca
z instrumentem będzie prostsza.
Są to dodatkowe informacje, szczególnie użyteczne dla bardziej zaawansowanych użytkowników, które początkujący moga pominąć. Ich zadaniem
jest objaśnienie bądź uściślenie określonych aspektów pracy z tym instrumentem.
4
Zawartość opakowania
Twój Bass Station II został starannie zapakowany w fabryce, a opakowanie zaprojektowano tak,
aby zniosło trudy transportu. Jeżeli sądzisz, że urządzenie zostało uszkodzone w transporcie, nie
wyrzucaj opakowania i powiadom sprzedawcę, u którego dokonałeś zakupu.
Zalecamy też zachowanie opakowania na wypadek konieczności transportu instrumentu.
Sprawdź, czy zawartość opakowania zgadza się z poniższym wykazem. Jeśli któregoś
elementu brakuje lub jest uszkodzony, skontaktuj się ze sprzedawcą lub dystrybutorem Novation.
•
•
•
Syntezator Bass Station II
Zasilacz DC
Kabel USB
•
Karta rejestracyjna, zapewniająca dostęp on-line do:
•
Biblioteki sampli Loopmasters
•
Ableton Live Lite
•
Niniejszej instrukcji
Rejestracja Bass Station II
Ważne jest, aby dokonać rejestracji Bass Station II on-line, korzystając z dołączonej karty
rejestracyjnej. Oprócz potwierdzenia gwarancji producenta, uzyskasz możliwość pobrania
dodatkowego oprogramowania, do czego uprawniony jest każdy nabywca Bass Station II.
Wykonaj instrukcje opisane na karcie rejestracyjnej.
Zasilanie
Bass Station II dostarczany jest wraz z zasilaczem 9 V DC, 500 mA. Środkowy styk we wtyku
koncentrycznym jest biegunem dodatnim (+ve). Bass Station II może być zasilany przy
użyciu tego zasilacza AC-DC lub z komputera, poprzez połączenie USB. Aby zapewnić możliwie
najwyższą efektywność działania, do zasilania Bass Station II należy stosować wyłącznie
zasilacz zawarty w komplecie.
Zasilacz dostępny jest w dwóch wersjach, a Twój Bass Station II dostarczony został wraz
wariantem odpowiednim dla Twojego kraju. W niektórych krajach PSU dostarczany jest wraz
z odłączanymi adapterami. Gdy do zasilania Bass Station II zamierzasz użyć dołączonego
PSU, upewnij się, że napięcie sieciowe mieści się w zakresie napięć wymaganym przez
zasilacz – np. 100 do 240 VAC - ZANIM podłączysz go do gniazdka sieciowego.
Zdecydowanie zalecamy korzystanie wyłącznie z dostarczonego PSU. Użycie innego zasilacza
może spowodować unieważnienie gwarancji. W razie zagubienia oryginalnego zasilacza, możesz
nabyć nowy u sprzedawcy, u którego zakupiłeś sprzęt.
Zwróć uwagę, że jeśli syntezator jest zasilany poprzez port USB, to gdy komputer przechodzi
w stan oszczędzania energii. Syntezator można „wybudzić”, naciskając dowolny przycisk.
Jednakże nie powoduje to zmiany stanu komputera.
Uwaga na temat laptopów:
Ijeśli zasilasz Bass Station II poprzez łącze USB, powinieneś mieć na uwadze, że
choć specyfikacja USB, przyjęta przez branżę IT, wskazuje, iż port USB powinien
być w stanie dostarczyć prąd 0,5 A przy 5 V, w przypadku niektórych komputerów
zwłaszcza laptopów – dostarczenie takiego prądu nie jest możliwe. Rezultatem
tego jest niestabilne działanie urządzenia. Jeśli więc Bass Station II czerpie zasilanie
z portu USB w laptopie, zalecane jest, aby komputer ten zasilany był za pomocą
zasilacza, a nie z wbudowanego akumulatora.
Opis sprzętu
21
9
10
44
46
42
5
8
47
6
7
12
15
13 18
14 16
29
20 11
17 19
26
22
31
27
28
32
30
35
34
45
37
36
33
49
43
48
41
4
3
24 25 23 25 24
2
38
39
40
1
1 25-klawiszowa (dwie oktawy) klawiatura dynamiczna z funkcją aftertouch.
19 Pulse Width – wielofunkcyjny regulator, sterujący przebiegiem impulsowym; aktywny,
2 Pokrętła Pitch i Mod: Pokrętło Pitch jest mechanicznie dociągane do pozycji środkowej
po zwolnieniu. Oba pokrętła są podświetlane od środka.
gdy Waveforms 13 ustawiono na Pulse. Gdy przełącznik źródła modulacji 18 ustawiony
jest na Manual, regulator ustala szerokośc impulsu bezpośrednio; gdy wybrano Mod Env lub
LFO 2, działa on jako regulator głębokości modulacji. Zauważ, że szerokość impulsu może
być modulowana przez wszystkie trzy źródła jednocześnie, w różnym stopniu.
3 Przyciski transpozycji oktawowej – do transponowania klawiatury o całe oktawy.
4 Transpose - przycisk pozwalający transponować klawiaturę co półton, maksymalnie
o +/- 12 półtonów.
5 Function/Exit – przytrzymaj ten przycisk, by użyć dowolnej funkcji Bass Station II
On-Key. Tryb ten pozwala konfigurować szereg parametrów systemowych.
Sekcja Master:
6 Wyświetlacz LED – trzyznakowy, alfanumeryczny wyświetlacz prezentujący różne
wartości – np. numer barwy, liczba oktaw transpozycji czy wartości parametrów –
w zależnosci od tego, która kontrolka jest w danej chwili używana.
7 Org. Value – jedna z tych dwóch diod LED świeci, gdy wartość parametru jest
niezgodna z wartością zapamiętaną w wybranym programie.
8 Patch/Value – przyciski do wybierania spośród 64 programów fabrycznych lub 64
użytkownika. Służą też do ustawiania wartości parametrów funkcji On-Key.
9 Save – użyty w połączeniu z przyciskami Patch 8
fikowanych programów użytkownika.
służy do zapisywania zmody-
10 Volume – regulacja głośności dźwięku Bass Station II.
Sekcja Oscillator:
11 Przełącznik Osc Select – przyporządkowuje regulatory w sekcji Oscillator do oscylatora 1
lub oscylatora 2.
12 Range – przełączanie częstotliwości bazowej wybranego oscylatora. Dla standardowego
stroju (A3 = 440 Hz) ustaw na 8’.
13 Waveform – przełączanie dostępnych kształtów przebiegu oscylatora – sinusoidalny,
trójkątny, piłokształtny i impulsowy.
14 Coarse – regulacja częstotliwości wybranego oscylatora w zakresie ±1 oktawy.
15 Fine – regulacja częstotliwości wybranego oscylatora w zakresie ±100 centów (±1 półton).
16 Mod Env depth – regulacja stopnia odstrojenia oscylatora na skutek jego modulacji
obwiednią Envelope 2; ostrojenie to jest dwukierunkowe, co oznacza, ze częstotliwość
oscylatora może być podwyższona lub obniżona.
17 Głębokość LFO 1 – regulacja stopnia odstrojenia oscylatora na skutek jego modulacji
przez LFO 1.
20 Sync 1-2 – ta dioda LED świeci, gdy włączona została funkcja Osc 1/Osc 2 Sync (funkcja
On-Key).
21 Octave – ustawia zakres pracy oscylatora suboktawowego; strój tego oscylatora określany
jest przez strój OSC 1 i wprowadza dodatkowe niskie częstotliwości (LF) do dźwięku. -1 dodaje
niskie tony o jedną oktawę poniżej OSC 1, -2 dodaje dźwięki niższe o dwie oktawy.
22 Sub Osc Wave – wybór trzech kształtów przebiegu dla oscylatora suboktawowego: sinus,
wąski impuls lub kwadrat.
Sekcja LFO:
23 LFO Delay/Speed – dwa regulatory obrotowe w sekcji LFO mają dwojakie działanie,
określone ustawieniem tego przełącznika. W trybie Speed regulują one częstotliwość pracy
dwóch oscylatorów LFO. W trybie Delay ustawlają one czas „zanikania” dla LFO. Tryb Speed
można zamienić na tryb Sync za pomoca jednej z funkcji On-key . Więcej informacji znaleźć
można w punkcie „Kółko modulacji: częstotliwość filtru (dolne C)” na tronie 17.
24 Przyciski LFO – te trzy przyciski cyklicznie przełączają dostepne kształty przebiegów dla
każdego LFO niezależnie: trójkąt, piła, kwadrat oraz sample and hold. Powiązane z nimi diody
LED dostarczają wizualnej informacji o szybkości LFO i wybranym kształcie przebiegu.
25 Obrotowe regulatory LFO – te dwa regulatory ustalają prędkość bądź opóźnienie LFO, zależnie
od ustawienia przełącznika LFO Delay/Speed [23].
Sekcja Mixer:
26 OSC 1 – reguluje udział sygnału oscylatora 1 w generowanym dźwięku.
27 OSC 2 – reguluje udział sygnału oscylatora 2 w generowanym dźwięku.
28 Sub – reguluje udział sygnału oscylatora suboktawowego w generowanym dźwięku.
Dodatkowe wejścia - do trzech dalszych źródeł może mieć udział w w wyjściu syntezatora; ten
regulator ustala ich poziomy. Funkcję regulatora określa przełącznik 30 .
29 Noise/Ring/Ext – określa funkcję regulatora obrotowego 29 . Przy ustawieniu Noise
regulator ustala ilość białego szumu dodanego do dźwięku; przy ustawieniu Ring określa on
ilość dodanego sygnału wyjściowego z modulatora pierścieniowego (wejściami do Ring
Modulator są Osc 1 oraz Osc 2); z kolei ustawienie Ext pozwala domiksować sygnał zewnętrzny,
wprowadzany przez złącze 6 na tylnym panelu.
18 Wybór źródła modulacji szerokości impulsu – aktywny tylko wtedy, gdy Waveform 13
ustawiono na Pulse; przełącznik ten zmienia sposób modyfikacji szerokości impulsu przebiegu.
Opcje do wyboru: modulacja obwiednią Envelope 2 (Mod Env), modulacja LFO 2 (LFO 2) lub
sterowanie ręczne regulatorem Pulse Width 19 .
5
Sekcja Filter:
Sekcja Arpeggiator:
30 Type – dwupozycyjny przełącznik typu filtru: Classic konfiguruje filtr zmienny,
41 On/Legato – włącza i wyłącza arpeggiator. Pozwala ponadto na powiązanie nut zapisanych w sekwencji arpeggiatora lub odebranie ich w stylu Legato.
o charakterystykach bazowych ustawianych przełącznikami Shape i Slope, 32 i 33 ;
Acid konfiguruje 4-polowy, dolnoprzepustowy filtr drabinkowy, amulujący typ filtów
stosowanych w syntezatorach analogowych z wczesnych lat 80.
42 Latch/Rest – ustawia arpeggiator w tryb ciągłego odgrywania bieżącego patternu.
Pozwala też na wstawienie pauzy do sekwencji arpeggiatora. Gdy arpeggiator jest wyłączony, przycisk Latch/Rest włącza funkcję Key Hold, która symuluje przytrzymywanie klawisza
do chwili naciśnięcia innego.
31 Shape – przełącznik trójpozycyjny; ustawienie Type na Classic ustawia filtr w tryb
dolnoprzepustowy (LP), pasmowy (BP) lub górnoprzepustowy (HP).
43 Tempo – ustala tempo patternu arpeggiatora w zakresie od 40 do 240 BPM.
32 Slope – przełącznik dwupozycyjny; ustawienie Type na Classic określa zbocze filtru
poza zakresem działania na 12dB lub 24dB na oktawę.
44 Rhythm – wybiera jeden z 32 predefiniowanych wzorców rytmicznych arpeggiatora.
Numer wybranego wzorca wyświetlany jest na wyświetlaczu LCD.
33 Frequency – duże pokrętło sterujące częstotliwością odcięcia filtru (LP lub HP) bądź
jego częstotliwością środkową (BP).
45 Arp Mode – arpeggiator może grać nuty tworzące wybrany pattern w różnych
sekwencjach; Arp Mode ustala sekwencję, ale pozwala też uruchomić tryby Record i Play,
w których patterny opierają się na nutach granych na klawiaturze, a nie na predefiniowanych
sekwencjach.
34 Resonance – dodaje rezonans (wzmocnienie odpowiedzi na częstotliwości środkowej)
do charakterystyki pracy filtru.
35 Overdrive – wprowadza zniekształcenie przed filtrem, na wyjściu miksera.
46 Arp Octaves/SEQ – 4-pozycyjny przełącznik obrotowy, ustalający rozpiętość (w oktawach)
patternu odgrywanego przez arpeggiator. Przełącznik ten, gdy Arp Mode ustawiony jest na
Play lub Record służy do wybierania jednej z czterech sekwencji globalnych.
36 Mod Env depth – steruje intensywnością modyfikacji częstotliwości filtru przez obwiednię
Mod Envelope.
37 LFO 2 depth – steruje głębokością modulacji częstotliwości filtru przez LFO 2.
Sekcja Portamento:
Sekcja Envelopes:
47 Glide Time – określa czas trwania portamento; po ustawieniu w skrajnie lewej pozycji
portamento zostaje wyłączone.
38 Env Select – przypisuje tłumiki Envelope [40] do sterowania parametrami obwiedni
Amplitude Envelope (Amp Env), Modulation Envelope (Mod Env) lub obu jednocześnie
(Amp+Mod Env).
Sekcja Effects:
39 Regulatory Envelope – zestaw czterech suwaków do regulacji standardowych parametrów obwiedni ADSR (Attack, Decay, Sustain i Release).
48 Distortion – reguluje głębokość zniekształceń na wyjściu syntezatora, dodanych po filtrze.
49 Osc Filter Mod - pozwala na bezpośrednie modulowanie częstotliwości filtru przez Oscillator 2.
40 Triggering – trzypozycyjny przełącznik regulujący sposób pracy obwiedni przy stosowaniu technik legato i portamento.
8
7
6
5
4
1 POWER IN – gniazdo do podąłczenia zasilacza PSU Bass Station II jest zasilany
sieciowo.
2 Włącznik zasilania – przełącznik trzypozycyjny: pozycja środkowa to OFF, ext DC należy
wybrać, gdy instrument zasilany jest zewnętrznym zasilaczem, a USB wówczas, gdy
Bass Station II otrzymuje zasilanie z komputera, przez kabel USB.
3 USB – standardowy port USB 1.1 (kompatybilny z 2.0). Połącz go z portem USB typu A
w komputerze, korzystając z kabla dostarczonego w zestawie.
4 MIDI IN i MIDI OUT – standardowe 5-pinowe gniazda MIDI typu DIN, do połączenia
Bass Station II z innymi urządzeniami MIDI.
5 SUSTAIN – 2-biegunowe (mono) gniazdo jack ¼” do podłączenia pedału sustain. Może
współpracować z pedałami zarówno typu (Normally Open), jak i N/C (Normally Closed);
jeśli pedał został podłączony, gdy zasilanie Bass Station II było włączone, jego typ
zostanie automatycznie wykryty podczas uruchamiania (pod warunkiem, że nie będzie
wówczas naciskany!).
6
3
2
1
9
6 EXT IN – gniazdo jack ¼” do mikrofonu zewnętrznego, instrumentu lub źródła liniowego.
Wejście to jest niesymetryczne. Sygnał z podłączonego źródła może być miksowany
z dźwiękiem syntezatora.
7 LINE OUTPUT (MONO) – gniazdo jack ¼” sygnału wyjściowego Bass Station II;
można do niego podłączyć urządzenie nagrywające, wzmacniacz z głośnikami, mikser
itd. Wyjście jest niesymetryczne.
8 HEADPHONES – 3-biegunowe gniazdo jack ¼” do podłączenia słuchawek stereo (mimo
iż wyjście syntezatora jest monofoniczne). Głośność reguluje regulator VOLUME [10].
9 Slot Kensington Security – do zabezpieczenia syntezatora przed kradzieżą.
ROZPOCZĘCIE PRACY
Bass Station II może pracować jako syntezator samodzielny, lub wraz z innymi modułami
lub keyboardami, połączonymi przez MIDI. Może też byc popdłączony- via port USB – do
komputera (Windows lub Mac). Połączenie USB może dostarczać zasialnie i pozwala na
transfer danych MIDI z/do aplikacji sekwencera i na zapis barw w pamięci.
Najprostszy i najszybszy sposób rozpoczęcia pracy z Bass Station II to połączenie gniazda
LINE Output na tylnym panelu 7 z wejściem wzmacniacza audio, miksera, głośnika aktywnego,
bądź karty dźwiękowej w komputerze lub z jakimkolwiek innym urządzeniem, pozwalającym
na odsłuch.
Wyjście audio
Zapisywanie brzmień
Barwa może być zapisana w dowolnej spośród the 128 komórek pamięci (0 – 127), ale należy mieć
na uwadze, że zapisując ją w komórce 0 - 63, dokonuje się nadpisania presetu fabrycznego.
Aby zapisać barwę naciśnij przycisk Save 9 . Wyświetlacz LED - prezentujący numer bieżącej
barwy - zacznie migać. Aby nadpisać barwę bieżącymi ustawieniami ponownie naciśnij przycisk
Save. Wyświetlacz LED krótko zamiga, sygnalizując zapisanie brzmienia.
Aby zapisać bieżące ustawienia barwy, której numer jest wyświetlany, w innej komórce pamięci
(gdy np. załadowałeś Patch, dokonałeś jego modyfikacji i chciałbyś zachować tę zmienioną wersję,
nie nadpisując oryginalnego brzmienia), nacisnij przycisk Save, a następnie, za pomocą
przycisków Patch, wybierz docelową komórkę pamięci, gdy numer na wyświetlaczu LED miga.
Po wybraniu lokalizacji możesz odsłuchać zapisaną tam barwę (korzystając z klawiatury), by mieć
pewność, że można ją nadpisać. Poniwne naciśnięcie przycisku Save spowoduje zapisanie
brzmienia. Wyświetlacz LED krótko zamiga, sygnalizując, że brzmienie zostało zapamiętane.
MIDI Out
MIDI In
Klawiatura sterująca
Zauważ, że w chwili zmiany barwy bieżące ustawienia syntezatora są tracone.
Jeśli ustawienia te były zmodyfikowaną wersją zapamiętanej barwy, to
modyfikacje te ulegają wymazaniu. Dlatego warto zawsze zapisać bieżące
ustawienia przed wczytaniem nowego brzmienia. Patrz Zapisywanie brzmień.
Procedurę zapisywania barwy możesz anulować, gdy wyświetlacz miga, naciskając przycisk
Function/Exit 5 . Procedura Save zostanie przerwana, a Bass Station II powróci do edycji
barwy.
Moduły brzmieniowe
USB
Wejście audio
W razie przypadkowego nadpisania fabrycznych brzmień można je pobrać
z witryny internetowej Novation. Patrz “Importowanie brzmień poprzez
SysEx” na stronie 19.
Operacje podstawowe - modyfikacja brzmień
Słuchawki
Uwaga : Bass Station II nie jest komputerowym interfejsem MIDI. Dane MIDI
moga być przesyłane pomiędzy syntezatorem i komputerem łączem USB,
ale nie mogą być transmitowane pomiędzy komputerem i sprzętem
zewnętrznym za pośrednictwem złącz MIDI DIN w Bass Station II.
Po wczytaniu barwy, której brzmienie podoba Ci się, możesz ją zmodyfikować na szereg
sposobów, używają regulatorów syntezatora. Każda sekcja panelu sterowania zostanie opisana
szczegółowo w dalszych częściach, jednak tu należy omówić kilka punktów podstawowych:
Wyświetlacz LED
Trzysegmentowy wyświetlacz alfanumeryczny wyświetla głównie numer aktualnie wczytanej
barwy (0 do 127). Podczas zmiany któregokolwiek parametru “analogowego” – np. podczas obracania
pokrętła lub regulacji funkcji On-Key , prezentuje on jego bieżącą wartość (w większości z zakresu
0 do 127 lub -63 do +63), z dwiema podświetlonymi strzałkami (po prawej stronie).
Strzałki te wskazują kierunek, w którym należy obrócic pokrętło, by przywrócić wartość
zapisaną w komórce pamięci. Po zwolnieniu regulatora wyświetlacz na powrót wyświetli
numer barwy.
Używając Bass Station II wraz z innymi modułami należy połączyć wyjście MIDI OUT 4
syntezatora z wejściem MIDI IN pierwszego modułu, a pozostałe podłączyć łańcuchowo.
Używają Bass Station II wraz z klawiaturą sterującą należy połączyć jej wyjście MIDI OUT
z wejściem MIDI IN syntezatora i upewnić się, że klawiatura sterująca jest skonfigurowana na
transmisje kanale 1 MIDI (domyślny kanał syntezatora).
Pokrętło Filter
Regulacja częstotliwości filtru syntezatora jest prawdopodobnie najbardziej typową modyfikacją brzmień. Z tego też powodu parametr Frequency ma przydzielony duży, dedykowany
regulator 34 z prawej strony, u góry panelu. Poeksperymentuj z różnymi typami barw,
by przekoać się, jak częstotliwość filtru wpływa charakter ich brzmienia.
Gdy wzmacniacz lubb mikser jest wyłączony lub wyciszony, podłącz Bass Station II do zasilacza
1 , a ten do sieci AC. Włącz syntezator, przestawiając przełącznik 2 na tylnym panelu
w pozycję ext DC. Po zakończeniu sekwencji uruchamiania Bass Station wczyta Patch 0, a na
wyświetlaczu pojawi się poptwierdzenie. Listę ustawień inicjalnych, które nie są przywracane
z poprzedniej sesji, znajdziesz w Dodatku.
Kółka odstrajania i modulacji
Bass Station II wyposażono w standardowe syntezatorowe pokrętła 2 , umieszczone obok
klawiatury, Pitch oraz Mod (Modulation). Kółko Pitch ma mocowanie sprężynowe i po zwolnieniu
samoczynnie powraca do pozycji środkowej.
Włącz mikser/wzmacniacz/głośniki aktywne i wyreguluj głośność, obracając regulator VOLUME
10 , aż usłyszysz dźwięk syntezatora z właściwym natężeniem.
Korzystanie ze słuchawek
Zamiast głośników i/lub miksera audio, możesz preferować korzystanie ze słuchawek.
Można je podłączyć do wyjścia słuchawkowego 8 na tylnym panelu. Główne wyjścia pozostają aktywne nawet po podłączeniu słuchawek. Regulator VOLUME 10 steruje również
poziomem sygnału na wyjściu słuchawkowym.
UWAGA: Wzmacniacz słuchawkowy Bass Station II jest w stanie generować sygnał o wysokim
poziomie. Dokonując regulacji zachowaj ostrożność.
Wczytywanie barw
Bass Station II może przechowywać w pamięci 128 barw. 0 – 63 to zbiór doskonałych brzmień
fabrycznych. Komórki 64 – 127 są przeznaczone na brzmienia użytkownika i wszystkie zawierają
tę samą barwę “początkową” (patrz “Brzmienie wstepne – tabela parametów” na stronie 20).
Przesunięcie Pitch powoduje podwyższenie lub obniżenie aktualnie granego dźwięku(ów).
Zakres działania pokrętła to 12 półtonów w górę i w dół, co jednak można zmienić za pomocą
funkcji On-Key Oscillator: Pitch Bend Range (górne C#).
Działanie pokrętła Mod zależy od załadowanej barwy; generalnie służy ono do modyfikacji
ekspresji lub różnych elementów syntetyzowanego brzmienia. Typowym sposobem wykorzystania
jest wprowadzenie efektu wibrato.
Pokrętło Mod można przypisać do regulacji różnych parametrów kształtujących brzmienie - także
ich kombinacji. Temat ten zostanie rozwinięty szczegółowo w dalszej części instrukcji. Patrz punkt
‘Funkcje On-key (kółko modulacji) na stronie 17.
Octave Shift
3 po każdym naciśnięciu transponują klawiaturę o oktawę w górę lub w dół,
Te dwa przyciski
maksymalnie o cztery oktawy w dół i pięć oktaw w górę. Liczba oktaw, o jaką przestrojono
klawiaturę, wyświetlana jest na wyświetlacz LED. Jednoczesne naciśnięcie obu przycisków (Reset)
powoduje przywrócenie stroju domyślnego klawiatury, w którym najniższy klawisz przypisany jest
do nuty o oktawę poniżej środkowego C.
Brzmienie ładuje się, przewijając listę barw i wyszukując jego numer za pomocą przycisków Patch
8 ; brzmienie zostaje bezzwłocznie uaktywnione, a na wyświetlaczu LED pojawia się jego numer.
Przytrzymanie przycisków Patch umożliwia szybsze przeszukiwanie listy.
7
PODSTAWY SYNTEZY
W punkcie tym omówione zostaną ogólne zasady generowania i przetwarzania brzmień
elektronicznych, z odwołaniami do Bass Station II w stosownych miejscach. Zalecamy
uważne przestudiowanie tego punktu przez osoby, którym temat analogowej syntezy
dźwięku jest nieznany. Użytkownicy mający doświadczenie na tym polu mogą ten punkt
pominąć, przechodząc do kolejnego.
Aby zrozumieć sposób, w jaki syntezator generuje dźwięk, należy poznać rolę elementów,
muzycznych i nie-muzycznych, które biorą udział w tym procesie.
Jedynym sposobem usłyszenia dźwięku jest odebranie wibracji powietrza działających na
bębenki w uszach. Mózg interpretuje te wibracje (z wysoką precyzją) jako określony
rodzaj dźwięku.
Środkowe C
Transpozycja
Klawiaturę można przestroić o oktawę w górę lub w dół, w krokach półtonowych.
Aby przestroić klawiaturę przytrzymaj przycisk Transpose 4 oraz klawisz odpowiadający
interwałowi przestrojenia. Transpozycja dokonywana jest względem środkowego C. Aby więc
transponować klawiaturę o cztery półtony w górę, przytrzymaj Transpose i naciśnij E powyżej
środkowego C. Aby przywrócić normalny strój, ponownie wykonaj opisaną procedurę, jako
dźwięk docelowy wybierając jednak środkowe C.
Praktycznie każdy dźwięk może być opisany trzema właściwościami, które go charakteryzują. Są to:
•
Wysokość
•
Tembr
•
Głośność
Tym, co odróżnia jeden dźwięk od innego, są różnice tych trzech właściwości w początkowej fazie dźwięku, a także zmiany, jakim one podlegają w czasie, w którym dany dźwięk
wybrzmiewa.
Arpeggiator
Bass Station II ma własny arpeggiator, pozwalający odgrywać arpeggio o różnym stopniu
złożoności i rytmie, regulowane w czasie rzeczywistym. Arpeggiator włącza się za pomocą
przycisku Arp ON 42 ; jego dioda LED wówczas świeci.
W przypadku syntezatora muzycznego mamy możliwość precyzyjnego sterowania tymi
właściwościami, a w szczególności ich zmianami w czasie trwania generowanego dźwięku.
Właściwości te często określa się różnymi nazwami: Volume bywa zastąpiony terminem
Amplitude, Loudness wyrażany jako Level, Pitch jako Frequency, a Tone jako Timbre.
Po naciśnięciu jednego klawisza jego nuta zacznie być odgrywana przez arpeggiator w tempie
ustalonym przez regulator Tempo 44 . Jeśli zagrasz akord, arpeggiator zidentyfikuje jego
nuty i zacznie odgrywać je pojdeynczo, w sekwencji, w tym samym tempie (określa się to jako
pattern lub 'sekwencję arpeggiatora'); a zatem jeśli zagrasz trójdźwięk C-dur, odgrywanymi
nutami bedą C, E oraz G.
Wysokość dźwięku
Jak powiedziano, dźwięk odbierany jest poprzez wibracje membrany bębenka w uchu.
O wysokości dźwięku decyduje szybkość owych wibracji. W przypadku dorosłej osoby
najwolniejsza wibracja, jaką obieramy jako dźwięk, to około dwudziestu cykli na sekundę;
mózg interpretuje ją jako dźwięk basowy; z kolei najszybsze wibracje odbierane przez
ludzki słuch sięgają wielu tysięcy cykli na sekundę i odbierane są jako dźwięki wysokotonowe.
Regulatory Rhythm 45 , Arp Mode 46 oraz ARP Octaves 47 pozwalają na różne sposoby
modyfikować rytm patternu, sposób odgrywania sekwencji, a także zakres arpeggio.
Szczegółowe informacje znajdziesz w punkcie “Sekcja Arpeggiator” na stronie 16.
A
B
Funkcje On-Key
Czas
Aby zredukować liczbę regulatorów w Bass Station II (a tym samym uczynić instrument mniejszym
i poręczniejszym!), szereg opcji konfiguracyjnych przypisanych zostało do jego klawiatury.
Klawisze można w tym przypadku postrzegać jak Shift (Ctrl lub Fn) na klawiaturze komputera;
funkcje On-Key włącza się, naciskając i prztrzymując przycisk Function/Exit button
5 i wciskając klawisz. Funkcje On-Key przypisane do poszczególnych klawiszy są wypisane
na pasku tuż powyżej klawiatury.
Niektóre funkcje On-Key są “dwustanowe” – pozwalają np. włączyć coś lub wyłączyć, natomiast inne
działają jak parametry “analogowe”, o danym zakresie wartości. Po włączeniu funkcji On-Key
użyj przycisków Patch/Value do zmiany jej stanu lub 8 wartości.
Ponowne naciśnięcie Function/Exit powoduje wyjście z trybu funkcji On-Key. Jeśli jednak chcesz
zmienić inny parametr, przytrzymaj przycisk Function/Exit , naciskając przycisk danego
parametru. Szczegółowy opis funkcji On-Key znajdziesz na stronie 17.
Sterowanie lokalne
W Bass Station II w wysokim stopniu zaimplementowano MIDI i niemal każdy regulator i parametr
syntezatora transmituje dane MIDI do sprzętu zewnętrznego. Podobnie, syntezator może być
sterowany w niemal każdym aspekcie danymi MIDI odbieranymi z DAW lub sekwencera.
Sterowanie lokalne włącza się/wyłącza funkcją On-Key Global: Local (górne A). Przytrzymując
przycisk Function/Exit 5 naciśnij klawisz. Użyj przycisków Value 8 , by włączyć (On)
lub wyłączyć (Off) sterowanie lokalne. Ustawienie zostanie potwierdzone na wyświetlaczu.
Naciśnij Function/Exit, by wyjść z trybu On-Key. Domyślny stan trybu Local to On, co pozwala
na użycie klawiatury. Jeśli chcesz sterować syntezatorem za popmocą danych MIDI z innego urządzenia, (na przykład klawiatury sterującej), przełącz tryb Local na Off. Tryb Local jest zawsze ustawiany na ON, po każdym wyłączeniu i ponownym włączeniu syntezatora.
Jeśli policzymy liczbę szczytów obu przebiegów (wibracji), zobaczymy, że fala B ma
ich dokładnie dwa razy więcej niż fala A. (Można powiedzieć, że przebieg B jest o oktawę
wyższy niż przebieg A). Liczba drgań w określonym przedziale czasu decyduje o wysokości
danego dźwięku. Z tego też powodu wysokość dźwięku wyraża się jako częstotliwość.
A zatem częstotliwość to liczba szczytów przebiegu, występujących w danym przedziale
czasowym, i to ona sprawia, ze dźwięk jest wysoki lub niski.
Tembr
Dźwięki muzyczne składają się z wielu różniących się wysokością, ale powiązanych ze sobą
przebiegów. Najglośniejszy określany jest jako częstotliwość podstawowa i decyduje on
o odczuwanej wysokości dźwięku. Pozostałe przebiegi, pozostające w matematycznej relacji
z podstawowym, definiujące charakter dźwieku, nazywane są harmonicznymi. Wzajemne
proporcje częstotliwości harmonicznych względem podstawowej kształtują całościowe
brzmienie, czyli tembr.
Weźmy na przykład dwa instrumenty, klawesyn i fortepian, grające tę samą nutę, z taką samą
głośnością. Pomimo tej samej wysokości i głosności, dźwięki obu instrumentów brzmią wyraźnie
inaczej. Dzieje się tak dlatego, że mechanizmy odpowiedzialne za wytworzenie dźwięku
generują dwa odmienne zbiory harmonicznych; harmoniczne współtworzące brzmienie
fortepianu są inne od tych zawartych w brzmieniu klawesynu.
Głośność
Głośność dźwięku, często odnoszona do amplitudy drgań, wynika z wielkości wibracji odbieranych
przez nasze uszy. Mówiąc najprościej, słuchając fortepianu z odległości metra będziemy słyszeć go
głośniej niż stojąc pięćdziesiąt metrów dalej.
A
Głośność
8
Czas
B
Volume
Skoro wiemy, że dźwięk można kształtować przy użyciu zaledwie trzech elementów,
pora powiązać je z działaniem syntezatora. Logicznym jest, że każdy z nich 'syntetyzowany'
(czyli tworzony) jest przez inną sekcje isntrumentu.
Przebieg ten jest bogaty w harmoniczne, zarówno przyste, jak i nieparzyste względem
częstotliwości podstawowej. Poziom każdej z nich jest odwrotnie proporcjonalny do
1
3
5
7
do pozycji w ciągu Triangle
harmonicznych.
Harmonic
Wave
Jedna z sekcji syntezatora, Oscylatory, generują surowe przebiegi, które definiują wysokość
dźwięku oraz jego ogólną strukturę harmoniczną (brzmienie). Sygnały te są mieszane
w kolejnej sekcji, czyli Mikserze, po czym zmiksowane trafiają do następnej, określanej jako
Filtr. Tu wprowadzane są dalsze modyfikacje brzmienia dźwięku poprzez usuwanie (filtrowanie)
lub wzmacnianie wybranych harmonicznych. Na koniec sygnał wędruje do Wzmacniacza,
który ustala ostateczną głośność dźwięku.
Fala kwadratowa/impulsowa
Głośność
1
Oscylatory
Mikser
Filtr
Wzmacniacz
2
Fala kwadratowa
3
4
5
Harmoniczne
Fala kwadratowa zawiera wyłącznie nieparzyste hrmoniczne, o takich samych poziomach,
jak te w fali piłokształtnej.
Dodatkowe sekcje - LFO oraz Envelopes - pozwalają na wprowadzanie dalszych zmian
wysokości, brzmienia i głośności dźwięku poprzez interakcję z oscylatorami, filtrem oraz
wzmacniaczem, umożliwiając zmiany charakteru brzmienia, które mogą następować
weaz z upływem czasu. Ponieważ jedynym zadaniem LFO i obwiedni (Envelopes) jest sterowanie
(modulowanie) innych sekcji syntezatora, nazywa się je zwykle „modulatorami”.
Teraz zajmiemy się bardziej szczegółowym omówieniem poszczególnych sekcji syntezatora.
Oscylatory i mikser
Sekcja Oscillator to serce syntezatora. Jej zadaniem jest generowanie elektronicznych
przebiegów (wytwarzających wibracje na końcu trafiające do głośnika). Przebiegi te
mają kontrolowaną częstotliwość, powiązaną z nutą zagraną na klawiaturze lub
zawartą w odebranym komunikacie MIDI. Początkowe
brzmienie, czyli tembr przebiegu
Volume
wynika z jego kształtu.
Można zauważyć, że obie części przebiegu kwadratowego, „dolna” i górna”, mają taką
Volume
samą szerokość. Nazywa się to „współczynnikiem
wypełnienia” (ang. ‘duty cycle’). Dla fali
kwadratowej wynosi on zawsze 50%, co znaczy, że jedna połowa cyklu ma stan wysoki, druga
zaś niski. Bass Station II pozwala regulować ów współczynnik,
w rezultacie czego powstaje
1
Harmonic się zwykle impulsowym (Pulse).
przebieg o kształcie
bardziej prostokątnym. Przebieg taki nazywa
Sine Wave
Im kształt przebiegu staje się bardziej prostokątny, tym więcej pojawia się harmonicznych parzystych, co sprawia, że brzmienie staje się bardziej 'nosowe'.
Szerokość przebiegu impulsowego ('szerokość impulsu') może być zmieniana dynamicznie
Volume
przez modulator, co skutkuje ciągłymi zmianami zawartości harmonicznej Gdy szerokość impulsu zmienia się w umiarkowanym tempie,Volume
przebieg nabiera bardzo 'tłustego' brzmienia.
1
2
3
4
5
Przebieg impuslowy brzmi tak samo, bez względu na współczynnik wypełnienia – na przykład Sawtooth Wave
Harmonic
1
3
5
7
40% lub 60%, ponieważ
następuje jedynie jego „odwrócenie”,
natomiast zawartość harmoniczna
Harmonic
Triangle Wave
pozostaje dokładnie taka sama.
Volume
1
3
5
7
Już przed wieloma laty pionierzy muzyki syntezatorowej odkryli, że do uzyskania interesujących
Harmonic
Triangle Wave
brzmień wystarczy użyć kilku różniących się kształtem przebiegów, wytwarzających użyteczne
harmoniczne. Nazwy tych przebiegów odzwierciedlają ich kształt, widoczny na ekranie oscyloskopu: fale sinusoidalne, kwadratowe, piłokształtne, trójkątne oraz szum. Sekcja oscylatorów
Bass Station II potrafi generować przebiegi wszystkich typów.
50%
Volume
1
2
Noise
1
4
5
2
3
4
5
40%
Square Wave
Volume
3
Harmonic
Harmonic
Kształt każdego przebiegi (oprócz szumu) generuje specyficzny zbiór muzycznie powiązanych
harmonicznych, którymi można manipulować za pomocą dalszych sekcji syntezatora.
1
2
3
4
5
10%
Poniższe rysunki
jak owe przebiegi wyglądają na
ekranie oscyloskopu, oraz ilustrują
Squarepokazują,
Wave
Harmonic
relacje poziomów harmonicznych. Pamiętaj, że to proporcje poziomów harmonicznych, generowanych przez dany przebieg, decydują o ostatecznym brzmieniu dźwięku.
Volume
Fale sinusoidalne
60%
1
Harmonic
Sine Wave
Volume
Głośność
1
Triangle Wave
3
5
7
Harmonic
1
Harmoniczne
Fala sinusoidalna
Tu występuje tylko jedna harmoniczna. Fala sinusoidalna generuje „najczystszy” dźwięk,
ponieważ zawiera tylko jedną częstotliwość.
2
2
Harmonic
Głośność Harmonic
1
Square Wave
Sawtooth Wave
1
1
Fala trójkątna
1
Sawtooth Wave
Volume
Volume
Fale trójkątne
Szum
Krótko mówiąc, szum to sygnał losowy, nie mający częstotliwości podstawowej (a zatem
również określonej wysokości). W szumieVolume
obecne są wszystkie częstotliwości i wszystkie mają
taką samą głośność. Z uwagi na brak określonej wysokości szum jest często stosowany do
tworzenia efektów dźwiękowych i brzmień perkusyjnych.
3
3
3
5
4
4
5
Volume
1
7
Noise
1
Harmonic
1
2
Square Wave
3
4
4
5
Volume
Fala tójkątna generuje wyłącznie nieparzyste harmoniczne. Poziom każdej kolejnej maleje
Volume
1 Na przykład,
2
3poziom
4 5-tej harmonicznej
5
wraz z kwadratem jej pozycji w ciągu harmonicznych.
Noise
jest równy 1/25 poziomu
częstotliwości podstawowej.Harmonic
Sine Wave
Fale piłokształtne
3
5
Harmoniczne
Volume
2
Harmonic
2
3
4
5
Harmonic
Modulacja pierścieniowa
Ring Modulator to generator dźwięku pobierający sygnały z dwóch oscylatorów i „mnożący” je.
Na wejście modulatora pierścieniowego w Bass Station II trafiają one z oscylatorów Oscillator 1
oraz Oscillator 2. Kształt przebiegu wynikowego zależy od częstotliwości oraz zawartości
harmonicznej obu sygnałów z oscylatorów i stanowi mieszaninę sum i różnic poszczególnych
częstotliwości, jak również częstotliwości obecnych w sygnałach źródłowych.
5
Harmonic
OSC 1
Głośność
X
1
Fala piłokształtna
2
Harmoniczne
3
4
5
OSC 2
Volume
Sine Wave
Volume
1
Harmonic
9
Volume
Mikser
Aby poszerzyć paletę możliwych do wytworzenia brzmień, syntezatory analogowe mają zwykle
więcej niż jeden oscylator. Użycie kilku oscylatorów pozwala bowiem na uzyskanie bardzo
interesujących miksów harmonicznych. Dzięki delikatnemu odstrojeniu poszczególnych oscylatorów, można natomiast nadać dźwiękowi ciepłe, 'tłuste' brzmienie. Mikser w Bass Station II
daje możliwość generowania brzmień złożonych z przebiegów z oscylatorów 1 i 2, odrębnego
oscylatora suboktawowego, generatora szumu, modulatora pierścieniowego oraz sygnału
zewnętrznego, zmiksowanych wedle upodobań użytkownika.
OSC 1
Frequency
Wprowadzenie rezonansu powoduje
zwiększenie głośności częstotliwości w pobliżu
punktu odcięcia.
Częstotliwość
odcięcia
Głośność
Cut-off
Frequency
Volume
POZIOM OSC 1
MIKSER
OSC 2
Częstotliwość
POZIOM OSC 2
Cut-off
Frequency
WEJŚCIE
FILTRU
SUB OSC
Frequency
POZIOM SUB-OSC
PRZEBIEG
ZŁOŻONY JAKO
MIKS SYGNAŁÓW
OSC1, 2 ORAZ 3
Cut-off
Oprócz filtru typu tradycyjnego LowFrequency
Pass
do dyspozycji użytkownika są także filtry High Pass
i Band Pass. W Bass Station II typ filtru wybiera się przełącznikiem Shape 32 .
Volume
Volume
Filtr górnoprzepustowy (High Pass) jest podobny do filtru Low Pass, ale działa w „odwrotną
Frequency
stronę” tłumiąc częstotliwości poniżej punktu odcięcia i przepuszczając te powyżej niego.
Gdy parametr Frequency ustawiony jest na zero, wóczas filtr jest całkowicie otwarty i nie
tłumi żadnych częstotliwości w surowych przebiegach z oscylatorów.
Częstotliwość
odcięcia
Filtr
Bass Station II jest syntezatorem subtraktywnym. Oznacza to, że brzmienie jest kształtowane
poprzez eliminację wybranych elementów w procesie syntezy.
Głośność
Frequency
Frequency
Cut-off
Frequency
Oscylatory generują surowe przebiegi, bogate w harmoniczne, których usunięcie w sposób
kontrolowany jest zadaniem filtru.
Bass Station II udostępnia 7 typów filtrów; wszystkie są wariantami trzech typów bazowych:
dolnoprzepustowego, pasmowoprzepustowego oraz górnoprzepustowego. Typem najczęściej
używanym w syntezatorach jest dolnoprzepustowy (Low Pass). Wszystkie częstotliwości poniżej
punktu „odcięcia“ są przepuszczane, zaś te powyżej filtrowane, czyli usuwane. Ustawienie
parametru Filter Frequency wyznacza więc punkt graniczny, decydujący o tym, które częstotliwości
zostaną usunięte. Proces usuwania harmonicznych z przebiegu skutkuje zmianami charakteru,
czyli brzmienia dźwieku. Po ustawieniu parametru Frequency ustawiony w pozycji maksymalnej,
filtr jest w pełni „otwarty”, co oznacza, że żadne częstotliwości spośród zawartych w surowych
przebiegach z oscylatoró nie są usuwane.
W praktyce redukcja poziomu harmonicznych powyżej punktu odcięcia filtru Low Pass
następuje raczej stopniowo (a nie nagle). O intensywności redukcji poziomu harmonicznych
wraz ze wzrostem częstotliwości powyżej punktu odcięcia decyduje nachylenie zbocza
filtru. Nachylenie to wyraża się liczbą 'jednostek poziomu na oktawę'. Ponieważ głośność
mierzy się w decybelach, to nachylenie zwykle wyrażone jest liczbą decybeli na oktawę (dB/
okt.). Im wyższa jest ta wartość, tym skuteczniej tłumione sa harmoniczne powyżej punktu,
odcięcia, a efekt filtrowania wyraźniejszy. Sekcja filtru w Bass Station II daje możliwość wyboru
jednego z dwóch zboczy - 12 dB/oktawę lub 24 dB/oktawę.
Volume
Cut-off
Frequency
Volume
Częstotliwość
W przypadku filtru pasmowoprzepustowego (Band Pass) przepuszczane są tylko częstotliwości
w wąskim paśmie wokół punktu odcięcia. Tłumione są zarówno częstotliwości powyżej, jak i poniżej
Frequency
tego pasma. Filtru tego typu nie
można otworzyć w pełni, by umożliwić przepuszczanie całego
pasma.
Częstotliwość
odcięcia
Głośność
Frequency
Innym istotnym parametrem filtru jest rezonans (Resonance). Regulując go za pomocą regulatora
Filter Resonance można sprawić, że częstotliwości w pobliżu punktu odcięcia będą głośniejsze.
Umożliwia to podkreślenie wybranych harmonicznych w brzmieniu.
Wraz ze wzrostem rezonansu, dźwięk przepuszczony przez filtr staje się gwiżdżący. Przy bardzo
wysokich ustawieniach rezonansu filtr wchodzi w samooscylację za każdym razem, gdy
przechodzi przez niego sygnał. W rezultacie ów gwiżdżący dźwięk zaczyna tworzyć czystą
falę sinusoidalną, której wysokość zależy od ustawienia regulatora Frequency (częstotliwości
odcięcia filtru. Wytworzona w efekcie rezonowania filtru fala sinusoidalna może być użyta do
tworzenia niektórych brzmień lub jako dodatkowe źródło dźwięku.
Poniższy wykres przedstawia odpowiedź typowego filtru dolnoprzepustowego. Poziom
częstotliwości powyżej punktu odcięcia ulega redukcji.
Częstotliwość
odcięcia
Częstotliwość
Obwiednie i wzmacniacz
W poprzednich punktach omówiono syntezę wysokości i brzmienia dźwięku. W tej części
samouczka zajmiemy się tym, w jaki sposób steruje się jego głośnością. Głośność nuty
Cut-off
zagranej na instrumencie często zmienia
Frequency się w czasie jej trwania, i to w znacznym stopniu,
zależnie
od typu instrumentu.
Volume
Na przykład, dźwięk zagrany na organach bardzo szybko uzyskuje pełną głośność po naciśnięciu
klawisza. Ta pełna głośność zachowywana przez cały czas trwania nuty, aż do chwili zwolnienia
klawisza, kiedy to raptownie spada do zera.
Głośność
KLAWISZ NACIŚNIĘTY
GŁOŚNOŚĆ
Częstotliwość
10
KLAWISZ ZWOLNIONY
Frequency
CZAS
Cut-off
Frequency
KEY "ON"
KEY "OFF"
KEY "ON"
KEY "OFF"
Dźwięk fortepianu także szybko uzyskuje pełną głośność, która następnie stopniowo spada
VOLUME
do zera, nawet pomimo przytrzymywania
klawisza.
TIME
KEY "ON"
KLAWISZ NACIŚNIĘTY
KEY "OFF"
KLAWISZ NACIŚNIĘTY
TIME
KLAWISZ ZWOLNIONY
KLAWISZ ZWOLNIONY
CZĘSTOTLIWOŚĆ
ODCIĘCIA FILTRU
VOLUME
PODTRZYMANIE
GŁOŚNOŚĆ
KEY "ON"
KEY "OFF"
ATAK
TIME
OPADANIE
ZANIKANIE
CZAS
VOLUME
CZAS
KEY "ON"
KEY "OFF"
Brzmienie sekcji smyczkowej nabiera pełnej głośności stopniowo po niaciśnięciu klawisza.
Pełna głośność jest zachowywana przez cały czas dociskania klawisza, a po jego zwolnieniu
KEYTIME
"ON"
KEY "OFF"
względnie powoli opada
do
zera.
VOLUME
VOLUME
KLAWISZ NACIŚNIĘTY
KLAWISZ ZWOLNIONY
LFO
Podobnie jak generatory obwiedni, sekcję LFO syntezatora zaliczamy do Modulatorów.
Nie bierze więc ona udziału w samej syntezie dźwięku, ale służy do wprowadzania zmian
(czyli modulowania) innych sekcji syntezatora. W Bass Station II, na przykład, oscylatory
LFO mogą zmieniać wysokość przebiegów z oscylatorów czy też częstotliwość odcięcia filtru.
Większość isntrumentów muzycznych wytwarza dźwięki, których głośność, wysokość i tembr
zmieniają się w czasie. Czasami zmiany te są bardzo subtelne, ale mają duży wpływ na ostateczne brzmienie.
TIME
GŁOŚNOŚĆ
TIME
KEY "ON"
KEY "OFF"
CZAS
KEY "ON"
VOLUME
KEY "OFF"
Zmiany charakteru dźwięku, jakie zachodzą w czasie wybrzmiewania nuty, są w syntezatorze
analogowym sterowane przez sekcję generatora obwiedni (Envelope Generator). Bass Station II
VOLUME KEY "ON"
KEY
"OFF"
ma dwa takie generatory;
jeden (Amp Env) jest zawsze
powiązany
ze wzmacniaczem, który
reguluje amplitudę dźwięku – czyli głosnośćgdy
nuta
jest
odtwarzana. Każdy generator
SUSTAIN
TIME
obwiedni ma cztery główne regultory, które służą do kształtowania obwiedni (często określane
jako parametry ADSR).
VOLUME
ATTACK
KLAWISZTIME
NACIŚNIĘTY
GŁOŚNOŚĆ
ATTACK
DECAY
RELEASE
SUSTAIN
KLAWISZ ZWOLNIONY
DECAY
Wyobraź sobie falę o bardzo niskiej częsotoliwości, nałożoną na przebieg z oscylatora. W efekcie
wysokość dźwięku generowanego przez ów przebieg powoli wzrasta powyżej i opada poniżej
wysokości oryginalnej. Pozwala to symulować np. przesuwanie palcem wzdłuż struny przez
skrzypka, w górę i w dół, podczas gry na instrumencie. Te subtelne ruchy, powodujące płynne
zmiany wysokości dźwięku, nazywamy efektem 'wibrato'.
Przebieg generowany przez LFO to często fala trójkątna.
RELEASE
TIME
KEY "ON"
Podczas gdy obwiednie służą do jednorazowego modulowania dźwięku pojedynczego
dźwięku, LFO działa w oparciu o powtarzalne przebiegi, czyli patterny. Jak wspomniano,
oscylatory generują ustalone przebiegi, mogące mieć kształt powtarzającej się fali sinusoidalnej, trójkątnej itd. LFO generują przebiegi w podobny sposób, ale zwykle o częstotliwościach zbyt małych do wytworzenia dźwięku (LFO znaczy Low Frequency Oscillator, czyli
oscylator niskich częstotliwości). Podobnie jak w przypadkku obwiedni, przebiegi wytwarzane
przez LFO mogą być kierowane do innych części syntezatora, w celu wywołania żądanych zmian
brzmienia w czasie. Bass Station II ma dwa niezależnie działające LFO, które mogą być użyte do
modulowania różnych sekcji syntezatora i mogą pracować z różnymi częstotliwościami.
PODTRZYMANIE
KEY "OFF"
WYSOKOŚĆ
DŹWIĘKU
WYSOKOŚĆ DŹWIĘKU BEZ
MODULACJI
VOLUME
ATAK
KEY "ON"
CZAS
OPADANIE
ZANIKANIE
KEY "OFF"
CZAS
SUSTAIN
VOLUME
Czas ataku (Attack)
ATTACK
DECAY
RELEASE
Reguluje czas, jaki upływa pomiędzy naciśnięciem
klawisza i osiągnięciem maksymalnej
SUSTAIN
KEY "ON"TIME
KEY "OFF"
głosności dźwięku. Pozwala tworzyć dźwięki o powolnym narastaniu.
Czas opadania (Decay)
ATTACK
DECAY
RELEASE
Reguluje
- przy wciśniętym klawiszu - głośność z pełnej w początkowej fazie
VOLUMEczas, po jakimTIME
maleje do poziomu ustalonego regulatorem Sustain.
SUSTAIN
Poziom podtrzymania (Sustain)
Sustain różni się od
pozostałych
parametrów obwiedni
że ustala on poziom dźwięku,
KEY
"ON"
KEYtym,
"OFF"
a nie czas trwania danej
fazy. Określa
on głośność, któraRELEASE
jest utrzymywana przez cały czas
ATTACK
DECAY
naciskania klawisza, po zakończeniu fazy opadania.
TIME
SUSTAIN
RATE
VOLUME (Release)
Czas zanikania
KEY "ON"
KEY "OFF"
Reguluje czas, po jakim głośność dźwięku opada z poziomu ustalonego przez regulator Sustain
SUSTAIN
do zera, po zwolnieniu klawisza. Pozwala tworzyć
dźwięki o łagodnym zanikaniu.
SUSTAIN
RATE
VOLUME
Większość
syntezatorów może generować kilka obwiedni. Jedna zawsze powiązana jest ze
ATTACK
DECAY
RELEASE
wzmacniaczem, kształtując
głośność
każdej granej nuty, jak opisano
wyżej. Dodatkowe
SUSTAIN pracy innych sekcji syntezatora w czasie
obwiednie pozwalają
na
dynamiczne
modyfikowanie
KEY "ON"
KEY "OFF"
TIME
trwania nuty. Drugi generator obwiedni w Bass Station II (Mod Env) może byc użyty do modyfikacji częstotliwości odcięcia filtru czy też szerokości impulsu fali kwadratowej z oscylatora.
ATTACK
VOLUME
DECAY
TIME
KEY "ON"
VOLUME
ATTACK DECAY
KEY "ON"
TIME
SUSTAIN
RATE
SUSTAIN
Jeśli natomiast ten sam przebieg LFO zostanie użyty do modulacji częstotliwości odcięcia
filtru, powstanie efekt znany jako ‘wah-wah’.
Podsumowanie
Syntezator można podzielić na pięć głównych bloków, generujących oraz modyfikujących
dźwięk (modulujących):
1.
2.
3.
4.
5.
Oscylatory wytwarzające przebiegi o różnych wysokościach.
Mikser łączący sygnały wyjściowe z oscylatorów (a także wprowadzający szum oraz
inne sygnały).
Filtry usuwające określone harmoniczne, kształtujące charakter dźwięku, czyli tembr.
Wzmacniacz sterowany przez generator obwiedni, zmieniający głośność dźwięku
w czasie grania nuty.
LFO i obwiednie modulujące wymienione wyżej elementy.
Największą przyjemność zapewniają eksperymenty z fabrycznymi brzmieniami (presety)
i tworzenie nowych. Nic nie zastąpi samodzielnie zdobytego doświadczenia. Eksperymenty
z różnymi ustawieniami poszczególnych regulatorów Bass Station II pozwolą Ci pełniej
zrozumieć sposób, w jaki rózne sekcje syntezatora modyfikują istniejące brzmienia i ułatwiają
tworzenie nowych. Dzięki wiedzy, jaką zawarliśmy w tym rozdziale, a także zrozumieniu tego, co
się dzieje, gdy korzystasz z pokręteł i przełączników, proces kreacji nowych, ekscytujących
brzmień stanie się bardzo łatwy. Życzymy udanej zabawy!
RELEASE
KEY "OFF"
SUSTAIN TIME
RELEASE
KEY "OFF"
SUSTAIN
11
UPROSZCZONY SCHEMAT BLOKOWY BASS STATION II
Schemat blokowy Bass Station II
1. Przepływ audio
2. Przepływ modulacji
3. Sterowanie suboscylatorem przez oscylator 1
Suboscylator
Obwiednia modul.
Obw. wzmiacn.
Oscylator 1
Mod. pierś. 1 * 2
Mikser
Overdrive
Filtr
Distortion
VCA
Oscylator 2
Szum
LFO 2
Wejście zewn.
Sterowanie modulacją oscylatora
1. Przepływ modulacji
2. Sterowanie suboscylatorem przez oscylator 1
Oscylator 1
LFO 2
Obw. modulacji
Oscylator 2
LFO 2
szerokość
impulsu
Obw. modulacji
wysokość
szerokość
impulsu
wysokość
Suboscylator
LFO 1
LFO 1
BASS STATION II W SZCZEGÓŁACH
Sekcja Oscillator
12
15
13 18
14 16
20 11
17 19
w której 16’ generuje najniższe tony, zaś 2’ najwyższe. Każde podwojenie miary powoduje
obniżenie częstotliwości o połowę, a tym samym transpozycję stroju o oktawę w dół. Gdy
Range jest ustawiony na 8’, klawiatura przyjmuje strój koncertowy, z środkowym C jako centralnym.
(Zauważ, że ustawienie Range oscylatora jest całkowicie niezależne od funkcji Octave Shift
sterowanej za pomocą przycisków Octave 3 ).
Regulatory obrotowe Coarse i Fine regulują stój w zakresie, odpowiednio ±1 półtonu i ±1
centa. Podczas regulacji Coarse na wyświetlaczu LED pokazana jest liczba półtonów powyżej
lub poniżej stroju. Podczas regulacji parametru Fine wyświetlacz podaje głębokość odstrojenia
względem stroju koncertowego w centach; 1 cent = 1/100 półtonu.
Modulacja
Częstotliwość oscylatora może być modulowana przez LFO 1 bądź obwiednię Mod Env (lub
oba). Dwa regulatory Pitch, LFO 1 depth 17 oraz Mod Env depth 16 sterują głębokością
lub intensywnością – modulacji wprowadzanej przez te moduły.
Należy zauważyć, że tylko jeden LFO – LFO 1 - służy do modulacji oscylatora. Strój oscylatora
moze być zmieniany w zakresie pięciu oktaw, ale regulator LFO 1 depth jest skalibrowany tak,
przy niższych wartościach parametru (mniej niż ±12) pracować z większą rozdzielczością, co
jest bardziej użyteczne dla celów muzycznych.
Sekcja Oscillator w Bass Station II obejmuje dwa identyczne oscylatory podstawowe, plus
oscylator „suboktawowy”, którego częstotliwość jest na stałe powiązana z oscylatorem 1. Oscylatory bazowe, Osc 1 i Osc 2, obsługuje się wspólnym zestawem regulatorów; sterowany oscylator
wybieramy przełącznikiem Oscillator 11 . Po dokonaniu regulacji jednego oscylatora, można
wybrać drugi i za pomocą tych samych regulatorów ustalić jego rolę w kształtowaniu brzmienia,
nie zmieniając ustawień pierwszego oscylatora. Pomiędzy obydwoma oscylatorami możemy
przełączać się bezustannie, aż do uzyskania żądanego dźwięku.
Z uwagi na to poniższy opis odnosi się w równym stopniu do obu oscylatorów, a regulacji
dokonuje się w tym, który jest aktualnie wybrany:
Waveform (kształt przebiegu)
sinusoida,
Przełącznik Waveform 13 pozwala wybrać jeden z podstawowych kształtów:
trójkąt,
piła (wznosząca) lub
kwadrat/impuls. Aktualnie dokonany wybór wskazują diody LED nad przełącznikiem.
Pitch (wysokość)
Trzy regulatory - Range 12 , Coarse 14 oraz Fine 15 ustalają częstotliwość (wysokość)
bazową oscylatora. Przełącznik Range jest skalibrowany w tradycyjnej skali “organ-stop”,
12
Poniższe ustawienia generują następujące, użyteczne muzycznie,
odchylenia stroju:
6 = półton 12 = ton 22 = kwinta
32 = oktawa 56 = dwie oktawy 80 = trzy oktawy
Ujemne wartości LFO 1 depth “odwracają” przebieg modulacji LFO; efekt ten jest bardziej
wyrazisty w przypadku przebiegów innych niż sinusoidalne.
Dodanie modulacji LFO, z użyciem przebiegu sinsuoidalnego lub trójkątnego, może dać miły
efekt wibrato, o ile szybkość LFO nie jest zbyt wysoka ani zbyt niska. Przebiegi piłokształtne
i kwadratowe tworzą bardziej dramatyczne i niezwykłe efekty.
Interesujące efekty można też uzyskać poprzez wprowadzenie obwiedni modulacji, ze zmianami
stroju oscylatora w czasie trwania nuty. Regulator ten działa dwukierunkowo i podczas regulacji
wyświetlacz prezentuje wartości w zakresie -63 do +63. Przy ustawieniu na maksimum strój
oscylatora zmienia się o osiem oktaw. Wartość 8 przestraja strój oscylatora o jedną okatawę
dla maksymalnego poziomu obwiedni modulacji (np. gdy poziom w fazie podtrzymania jest
3. Sub Osc control from Osc 1
ustawiony na maksimum). Ujemne wartości odwracają kierunek zmian stroju, co znaczy,
że jeśli ustawienie Mod Env depth ma wartość ujemną, to stój oscylatora w fazie ataku będzie
opadał.
Pulse Width
Gdy przebieg oscylatora ustawiony jest na Square/Pulse, tembr jego „kanciastego” brzmienia
można modyfikować, zmieniając szerokość impulsu, czyli współczynnik wypełnienia przebiegu.
Przełącznik źródła modulacji Pulse Width 18 pozwala wybrać sposób wprowadzania zmian
współcznnika wypełnienia. Przy ustawieniu na Manual, regulator Pulse Width 19 jest włączony;
zakres regulacji to 5 do 95, przy czym 50 odpowiada fali kwadratowej (współczynnik wypełnienia
50%). Skrajnie lewe i prawe ustawienia regulatora generują bardzo wąskie impulsy, dodatnie
lub ujemne, a wraz ze zwiększaniem wartości charakter brzmienia staje się coraz bardziej
„piszczałkowaty”.
Szerokość impulsu może być modulowana obwiednią modulacji lub LFO 2 (bądź przez oba
moduły), o czym można zdecydować, ustawiając przełącznik 18 w wybranej pozycji. Efekt
modulacji impulsu przez LFO jest ściśle zależny od przebiegu LFO i jego szybkości, natomiast
modulacja obwiednią pozwala uzyskać ciekawe efekty tonalne, z zawartością harmoniczną
zmieniającą się w czasie trwania dźwięku.
Oscillator Sync
Oscillator Sync to technika użycia jednego oscylatora (Osc 1 w Bass Station II) do wprowadzenia
dodatkowych harmonicznych do przebiegu generowanego przez drugi (Osc 2) poprzez „ponowne wyzwolenie” przebiegu z Osc 1 przed wykonaniem pełnego cyklu przebiegu z Osc 2.
W ten sposób powstaje szereg interesujących efektów sonicznych, których natura zmienia
sie wraz ze zmianami częstotliwości Osc 1 i zależna jest od stosunku częstotliwości obu oscylatorw, gdyż powstające dodatkowe harmoniczne mogą, ale nie muszą pozostawać w relacji do
częstotliwości podstawowych. Proces ten ilustrują wykresy poniżej.
Suboscylator
Oscylator 1
Ring Mod 1 * 2
O
Mixer
Oscylator 2
Szum
Wejście zewn.
Sygnały wyjściowe z różnych źródeł mogą być miksowane w dowolnych proporcjach, tworząc
sumaryczne brzmienie syntezatora, przy użyciu standardowego miksera mono 6-do-1.
Dwa oscylatory i suboscylator mają dedykowane, stałe regulatory poziomu, czyli
Osc 1 26 , Osc 2 27 oraz Sub 28 . Pozostałe trzy źródła – źródło szumu, modulator
pierścieniowy oraz wejście zewnętrzne - współdzielą pojedynczy regulator poziomu, jakkolwiek
możliwe jest miksowanie tych sygnałów. Przełącznik Noise/Ring/Ext 30 przyporządkowuje
jedno z nich do czwartego regulatora 29 ; po ustawieniu poziomu jednego źródła można, ustawiając przełącznik 30 w innej pozycji, zmienić poziom sygnału z kolejnego źródła w miksie,
nie zmieniając poziomu źródła pierwszego.
Oscillator m
2. Sub Osc control from Osc 1
Sekcja Filter
Oscillator 1
LFO 2
OSC 2
31
Mod Envelope
pulse 37
width
35
32
30
34
36
33
pitch
Sub Oscillator
OSC 1 (MASTER)
OSC 2 (SLAVE)
LFO 1
Ogólnie zaleca się zmniejszenie głośności oscylatora 1 w sekcji Mixer 26 tak, by efekt nie
był słyszalny. Osc Sync włącza się za pomocą funkcji On-Key – Oscillator: Osc 1-2 sync
(the higher D). Po wybraniu Osc Sync 1-2 dioda LED Sync 1-2 20 świeci.
Zsumowane sygnały z różnych źródeł, połączone w mikserze, trafiają do sekcji Filter.
Sekcja filtru w Bass Station II jest prosta i obsługuje się ją w tradycyjny sposób i można
ją skonfigurować za pomocą zaledwie kilku jednofunkcyjnych kontrolek.
Suboscylator
Oprócz dwócy oscylatorów podstawowych Bass Station II ma podrzędny oscylator
„sub-oktawowy”, sygnał z którego może być dodany do przebiegu z Osc 1 i Osc 2, co pozwala
tworzyć doskonałe brzmienia basowe. Częstotliwość suboscylatora jest zawsze powiązana
z Osc 1 i niższa od jego częstotliwości o oktalub dwie, zależnie od ustawienia przełącznika
Sub Oscillator Octave 21 .
Typ filtru
Przełącznik Type
Kształt przebiegu suboscylator wybierany jest niezależnie od Osc 1, za pomocą przełącznika
Wave 22 . Do wyboru są: sinusoida
, wąski impuls
lub fala kwadratowa .
Oba przełączniki suboscylatora mają powiązane z nimi diody LED, sygnalizujące ich aktualne
ustawienie. Sygnał wyjściowy suboscylatora trafia do sekcji Mixer, gdzie może być dodany do
syntetyzowanego brzmienia w żądanych proporcjach.
Sekcja Mixer
21
22
31 pozwala wybrać jeden z dwóch stylów pracy filtru: Classic lub Acid.
Acid konfiguruje filtr ze stałym nachyleniem zboacza, 4-polowy (24 dB/okt.), dolnoprzepustowy.
Filtr dolnoprzepustowy tłumi wyższe częstotliwości, dlatego jest użyteczny w tworzeniu brzmień
bazowych. Ten typ filtru oparty jest na prostej drabince diodowej, jaką można spotkać
w syntezatorach analogowych popularnych w latach 80, dającej specyficzny charakter brzmienia.
Po wybraniu filtru Acid przełączniki Slope i Shape nie pełnią żadnej funkcji.
Gdy ustawieniem Type jest Classic, filtr zostaje skonfigurowany jako zmienny, którego kształt
(Shape) oraz nachylenie (Slope) mogą być ustawianie przełącznikami 32 oraz 33 . Charakterystykę dolno- (LP), pasmowo- (BP) lub górnoprzepustową (HP) wybiera się przełącznikiem Shape;
Slope określa stopień tłumienia częstotliwości poza pasmem ; ustawienie 24 dB daje bardziej
zbocze filtru niż 12 dB; to z kolei oznacza, że częstotliwości poza pasmem filtru będą tłumione
w większym stopniu.
26 29
28
Cutoff
Częstotliwość
27
Głośność
Częstotliwość
Cutoff
Filtr dolnoprzepustowy 24 dB
(Classic / Acid)
Frequency
Volume
13
Cutoff
Frequency
Volume
Frequency
Volume
Frequency
Volume
Głośność
Volume
Volume
Volume
Cutoff
Częstotliwość
odcięcia
Frequency
Cutoff
Cutoff
Frequency
Frequency
Frequency
Cutoff
Frequency
Frequency
Częstotliwość
Częstotliwość
odcięcia
Głośność
Cutoff
Frequency
Częstotliwość
Volume
Cutoff
Frequency
Cutoff
Filtr dolnoprzepustowy
12 dB
Frequency
Frequency
Frequency
Volume
Volume
Frequency
Volume
Głośność
Volume
Frequency
Frequency
Frequency
Częstotliwość
odcięcia
Cutoff
Frequency
Ręczne przemiatanie częstotliwości filtru pozwala uzyskać zmianę jego charakterystyki „od twardej
do miękkiej” w każdym brzmieniu.
Cutoff
Frequency
Resonance
Regulator Resonance 35 wprowadza podbicie wzmocnienia w wąskim paśmie wokół
częstotliwości ustalonej regulatorem Frequency. Pozwala to wzmocnić efekt przemiatania
KEY "ON" jest bardzo skutecznym
KEYsposobem
"OFF"
filtru. Zwiększenie wartości rezonansu
na zwiększenie
modulacji częstotliwości odcięcia i uzyskanie bardzo ostrego brzmienia. Zwiększanie Resonance
podkreśla też działanie parametru Frequency, dając znacznie wyraźniejszy efekt.
Volume
Volume
Filtr
dolnoprzepustowy
24 dB (Classic / Acid) z rezonansem
Frequency
Cutoff
Cutoff
Frequency
Frequency
Volume
Volume
Głośność
Frequency
Frequency
Frequency
Częstotliwość
odcięcia
Cutoff
Frequency
Volume
Cutoff
Frequency
Frequency
Frequency
Volume
Volume
Częstotliwość
Frequency
Frequency
Duże pokrętło Frequency 34 reguluje częstotliwość odcięcia filtru typu Acid, ale także filtru
typu Classic, o ile Shape ustawiono na HP lub LP. W przypadku pasmowoprzepustowego filtru
Classic Frequency ustala jego częstotliwość środkową.
Cutoff
Frequency
Volume
Cutoff
Częstotliwość
Filtr górnoprzepustowy 12 dB
Cutoff
Frequency
Cutoff
Frequency
VOLUME
Modulacja filtru
Parametr Frequency filtru może być modyfikowany automatycznie - czyli modulowany wyjściem
LFO 2 i/lub obwiednią (Modulation Envelope). Zastosować można jedną lub obie te metody,
a intensywność ich działania reguluje się dedykowaną kontrolką, LFO 2 depth 38 dla LFO 2,
Mod Env depth 37 dla obwiedni modulacji. (Porównaj z zastosowaniem LFO 1 i Mod Env do
do modulowania oscylatorów).
Zauważ, ze tylko jeden LFO –KEY
LFO"ON"
2 - mozna wykorzystać do modulacji
KEY "OFF" filtru. Częstotliwość
filtru moze się zmieniać w zakresie do ośmiu oktaw.
Filtr dolnoprzepustowy 12 dB z rezonansem
Volume
Volume
Volume
Głośność
Volume
Volume
Volume
Volume
Volume
Frequency
Cutoff
Frequency
Częstotliwość
odcięcia
Frequency
Cutoff
Cutoff
Frequency
Frequency
Frequency
Frequency
Frequency
Cutoff
Cutoff
Frequency
Frequency
Cutoff
Częstotliwość
Frequency
Cutoff
Filtr pasmowoprzepustowy
24 dB
Frequency
Frequency
Volume
Głośność
Volume
Volume
Volume
Volume
Częstotliwość
odcięcia
Frequency
Cutoff
Frequency
Cutoff
Frequency
Frequency
Cutoff
Frequency
Frequency
Cutoff
Frequency
Częstotliwość
Filtr pasmowoprzepustowy
12 dB
Cutoff
Volume
Głośność
Volume
Frequency
Frequency
Frequency
Frequency
Częstotliwość
Cutoff
odcięcia
Frequency
Cutoff
Frequency
Frequency
Volume
Volume
Volume
Cutoff
Frequency
Frequency
Cutoff
Frequency
Częstotliwość
Frequency
Oto
kilka przykładów relacji pomiędzy parametrem LFO 2 Depth i częstoVOLUME
filtru:
1 = 76 centów
16 = jedna oktawa
32 = dwie oktawy
TIME
Ujemne wartości LFO 2 depth „odwracają” przebieg modulujący z LFO; rezultat jest bardziej
oczywisty w przypadku przebiegów LFO innych niż sinusoidalne.
KEY "ON"
KEY "OFF"
Modulowanie częstotliwości filtru za pomocą LFO może generować niezwykłe efekty typu
“wah-wah”. Ustawienie bardzo małej prędkości LFO 2 pozwala uzyskać efekt płynnego, stopniowego przechodzenia pomiędzy brzmieniem twardym i miękkim.
VOLUME
Gdy działanie filtru jest uruchamiane przez Envelope 2, zmienia się ono w trakcie brzmienia
nuty. Ostrożnie manipulując kontrolkami Envelope można uzyskać bardzo przyjemny dźwięk,
na przykład z zawartością spektralną zmieniajacą się w trakcie wybrzmiewania nuty, od fazy
TIME
ataku, poprzez fazę podtrzymania,
aż po zanikanie. Parametr obwiedni modulacji Mod
Env depth pozwala kontrolować “głębokość” i “kierunek” modulacji; im wyższa jest wartość
tego parametru, tym szersze staje sie pasmo częstotliwości przemiatanych przez filtr. Przy
ustawieniu maksymalnym tego parametru, gdy Envelope 2 Sustain jest ustawiony na maksiKEY "ON"się w zakresie ośmiu oktaw.
KEY Wartości
"OFF"
mum, częstotliwość filtru zmienia
dodatnie i ujemne
sprawiają, ze przemiatanie pasma następuje w przeciwnych kierunkach, ale słyszalny rezultat
zależy też od typu użytego filtru.
VOLUME
Overdrive
SUSTAIN
Sekcja filtru zawiera dedykwoany generator overdrive
(lub distortion); regulator Overdrive
36 reguluje intensywność efektu zniekształcenia, nałożonego na sygnał. Zniekształcenie jest
dodawane po filtrze.
ATTACK
DECAY
RELEASE
Sekcja Envelopes
TIME
Bass Station II generuje dwie obwiednie za każdym naciśnięciem klawisza, co może być
wykorzystane do modyfikacji brzmienia na różne sposoby. Regulatory obwiedni bazują na
standardowej koncepcji ADSR.
KLAWISZ NACIŚNIĘTY
KLAWISZ ZWOLNIONY
GŁOŚNOŚĆ
PODTRZYMANIE
Frequency
Cutoff
Filtr górnoprzepustowy
24 dB
Frequency
14
Volume
Frequency
ATAK
TIME
OPADANIE
ZANIKANIE
Obwiednię ADSR najłatwiej jest zwizualizować jako wykres zmian amplitudy (głośności)
dźwięku w czasie. Obwiednię określającą “czas życia” nuty można podzielić na cztery
odrębne fazy:
•
Attack (atak) – czas, w jakim poziom dźwięku rośnie od zera (od naciśnięcia
klawisza) do wartości maksymalnej. Długi atak daje efekt „narastania”.
•
Decay (opadanie) – czas, w jakim poziom głośności dźwięku spada z maksymalnego,
jaki osiągnięty został na końcu fazy ataku, do wartości ustalonej przez parametr
Sustain .
•
Sustain (podtrzymanie) – jest to wartość amplitudy reprezentująca głosność nuty
po zakończeniu faz ataku i opadania – gdy klawisz pozostaje naciśnięty. Niskie
ustawienie Sustain daje krótki, perkusyjny dźwięk (pod warunkiem, fazy ataku
i opadannia również są krótkie).
•
Release (zanikanie) – jest to czas, po jakim głośność nuty spada z powrotem do zera po
zwolnieniu klawisza. Wysoka wartość Release powoduje, że dźwięk pozostaje słyszalny
po zwolnieniu klawisza (jakkolwiek ze stopniowo malejącą głośnością).
•
bez względu na styl gry. Jeśli regulator Glide Time 46 jest ustawiony w pozycji innej
niż skrajnie lewa (wyłączony) stosowane jest portamento pomiędzy kolejnymi nutami,
niezależnie od tego, czy grane są w stylu legato, czy też nie.
Autoglide – tryb ten działa w sposób taki sam, jak Single, ale portamento stosowane
jest tylko w odniesieniu do nut granych w stylu legato.
Co to jest Legato?
Termin muzyczny Legato oznacza “płynnie”. Styl gry Legato to taki, w którym
co najmniej dwie nuty nakładają się na siebie. Oznacza to, że gdy grasz melodię, naciskając klawisz kolejnej nuty przytrzymujesz klawisz poprzedniej
(wcześniejszej). Klawisz wcześniejszego dźwięku zwalniasz dopiero wtedy,
gdy zaczyna grać kolejny.
Styl Legato daje pewne możliwości soniczne. W przypadku trybu Multi należy mieć na uwadze,
że obwiednia jest wyzwalana ponownie, gdy tylko pomiędzy nutami pojawi się pauza.
Jakkolwiek omówiono tu ADSR w odniesieniu do głośności, należy pamiętać, że Bass Station II
ma dwa oddzielne generatory obwiedni, czyli Amp Env oraz Mod Env.
Portamento
Amp Env - obwiednia amplitudy - jest to obwiednia sterująca amplitudą sygnału generowanego
przez syntezator i jest zawsze kierowana do VCA w stopniu wyjściowym (patrz schemat blokowy
Bass Station II na stronie 12).
Portamento sprawia, że zmiana wysokości dźwięku pomiędzy kolejnymi nutami następuje
płynnie, a nie skokowo. Syntezator zapamiętuje ostatnio zagraną nutę i glissando rozpoczyna
się od niej, nawet jeśli jej klawisz został zwolniony. Czas trwania glissando reguluje się za
pomoca regulatora Glide Time.
Mod Env – obwiednia modulacji - jest kierowana do różnych sekcji Bass Station II, gdzie
może być użyta do modyfikacji innych parametrów syntezatora, w czasie trwania nuty.
Są to:
•
Modulacja stroju Osc 1 oraz Osc 2, w stopniu ustalonym za pomocą regulatora Mod Env
depth 16
•
Modulacja szerokości impulsu z oscylatorów Osc 1 oraz Osc 2, gdy przełączono je w tryb
18 został
przebiegu Square/Pulse, zaś przełącznik źródła modulacji Pulse Width
ustawiony na Mod Env
•
Modulacja częstotliwości filtru (gdy filtr pracuje w trybie Classic), w stopniu określonym
za pomocą Mod Env depth 37
Sekcja Effects
Bass Station II wyposażony został w dwa efekty dodatkowe: Distortion and Osc Filter
Filter.
49
38
39
40
48
•
•
Distortion - wprowadza kontrolowane zniekształcenie dźwięku przed VCA. Oznacza
to, że charakterystyka zniekształcenia nie zmienia się wraz ze zmianami amplitudy
sygnału w czasie, zachodzących na skutek działania obwiedni Amplitude Envelope.
Osc Filter Mod – pozwala na modulowanie częstotliwości filtru bezpośrednio przez
Oscillator 2. Intensywność efektu wynikowego zależy od ustawienia regulatora, ale
też większości parametrów Osc 2, np. zakresu, stroju, kształtu przebiegu, szerokości
impulsu i zastosowanej modulacji.
Spróbuj użyć Osc Filter Mod podczas zmiany stroju Osc 2 za pomocą pokrętła
odstrajania.
Bass Station II oferuje oddzielny suwak dla każdego parametru ADSR . Służą one do regulacji
obwiedni wybranej za pomocą przełącznika Env Select 40 : obwiednia amplitudy,
obwiednia modulacji lub obie jednocześnie.
•
•
•
•
Attack - ustala czas ataku dźwięku. Gdy suwak znajduje się w najniższym położeniu,
nuta uzyskuje maksymalny poziom natychmiast po naciśnieciu klawisza; kiedy
suwak jest ustawiony w najwyższej pozycji,uzyskanie maksymalnej głośności nuty
zajmuje około 5 sekund. W środkowym położeniu suwaka czas ten wynosi 250 ms.
Decay - ustala czas, w jakim poziom głośności spada od maksymalnego do
ustalonego parametrem Sustain. Gdy suwak znajduje się w środkowej pozycji, czas
ten wynosi około 150 ms.
Sustain - ustala głośność nuty po zakończeniu fazy opadania. Niska wartość Sustain
pozwala podkreślić początek nuty; przesunięcie suwaka całkowicie w dół sprawia, że
spadek głośności po zakończeniu fazy opadania jest praktycznie niesłyszalny.
Release - wiele brzmień uzyskuje swój charakter dzięki temu, że nuta pozostaje
słyszalna po zwolnieniu klawisza; ten efekt “zawieszenia” czy “wygasania”, gdy
nuta stopniowo i naturalnie zanika (jak w przypadku wielu rzeczywistych instrumentów)
może być bardzo skuteczny. Gdy suwak ustawiony jest pośrodku czas Release wynosi
ok. 360 ms. Maksymalny czas zanikania w Bass Station II sięga ponad 10 sekund, ale
krótsze czasy są zwykle znacznie bardziej użyteczne! Zależność pomiędzy ustawieniem
parametru a czasem zanikania nie jest liniowa.
Dalsze zmiany brzmienia pojedynczych dźwięków przy różnych stylach grania można uzyskać
poprzez zmianę ustawienia przełącznika Triggering 41 .
•
•
Sekcja LFO
Bass Station II ma dwa odrębne oscylatory Low Frequency Oscillators (LFOs), oznaczone jako
LFO 1 i LFO 2. Są one funkcjonalnie identyczne, ale ich wyjścia są kierowane do różnych sekcji
syntezatora, co oznacza, że sposób ich wykorzystania jest inny:
LFO 1:
•
•
•
LFO 2:
•
•
•
może modulować strój Osc 1 i/lub Osc 2; głębokość modulacji reguluje się w sekcji
Oscillator, za pomocą regulatora LFO 1 depth 17 .
pozwala modulować strój Osc 1 oraz Osc 2 za pomocą pokrętła Mod 2 , jeśli
włączono funkcję On-Key Mod Wh: LFO 1 to Osc Pitch (niższe C#).
pozwala modulować strój Osc 1 oraz Osc 2 via siłą docisku, o ile włączono funkcję
On-Key Aftertouch: LFO 1 to Osc Pitch (niższe F).
może modulować szerokość impulsu Osc 1 i/lub Osc 2, gdy Waveform 13 ustawiono
na Square/Pulse, a przełącznik źródła modulacji [18] na LFO 2.
może modulować częstotliwość filtru; głębokość modulacji reguluje się w sekcji Filter,
za pomocą regulatora LFO 2 depth 38 .
pozwala modulować częstotliwość filtru pokrętłem Mod 2 , o ile włączono funkcję
On-Key Mod Wh: LFO 2 to Filter Freq (niższe D).
Single – wybrana obwiednia(e) jest wyzwalana dla każdej nuty indywidualnie. Jeśli jednak
stylem gry jest legato, wówczas obwiednia(e) nie jest wyzwalana. Jeżeli regulator Glide
Time 46 ustawiony jest w pozycji innej niż skrajnie w lewo (wyłączony), pomiędzy
dwiema kolejnymi nutami stosowane jest portamento, bez zwględu na styl gry. Patrz
“Portamento” na stronie 15.
Multi – wybrana obwiednia(e) jest zawsze wyzwalana wraz z każdą zagraną nutą,
15
24 25 23 25 24
Zauważ, że Slew działa wobec każdego typu przebiegu LFO, jednak efekty
są różne. Wraz ze zwiększaniem wartości Slew czas potrzebny na uzyskanie
maksymalnej amplitudy wydłuża się, a w rezultacie może ona w ogóle nie
zostać osiągnięta, gdyż ustawienie punktu maksimum jest dla poszczególnych
przebiegów różny.
FALA KWADRATOWA
BEZ FUNKCJI SLEW
MAŁA WARTOŚĆ SLEW
DUŻA WARTOŚĆ SLEW
LFO Waveform
Przełącznik przebiegu 24 pozwala wybrać jeden z czterech kształtów fali - trójkąt, piła
(opadająca), kwadrat lub Sample and Hold. O aktualnie dokonanym wyborze informuje
świecąca dioda LED.
LFO Speed
Szybkość (częstotliwość) obu LFO reguluje się za pomocą regulatorów 25 , gdy przełącznik Delay/Speed 23 ustawiony jest na Speed. Zakres regulacji zawiera się w granicach od
zera do około 190 Hz.
LFO Delay
Wibrato jest zwykle bardziej efektywne w fazie wybrzmiewania niż od samego początku
nuty; parametr Delay określa czas, po jakim wyjście LFO zaczyna modulować dźwięk. Do
regulacji tego czasu, gdy przełącznik LFO Delay/Speed 23 znajduje się w położeniu Delay,
służy jeden regulator (na każdy LFO) 25 .
Sekcja Arpeggiator
Bass Station II wyposażono we wszechstronny Arpeggiator, który umożliwia tworzenie arpeggio
o różnym stopniu złożoności i rytmie oraz manipulowanie nimi w czasie rzeczywistym. Gdy
Arpeggiator jest aktywny i naciśniesz jeden klawisz, jego nuta zostanie powielona. Jeśli zagrasz
akord, Arpeggiator zidentyfikuje tworzące go nuty i odegra je pojedynczo, w sekwencji (jest
ona określana mianem patternu lub ‘sekwencją arpeggiatora’); jeśli więc zagrasz trójdźwięk C-dur,
odgrywanymi nutami będą C, E oraz G.
LFO Speed/Sync
Te funkcje On-Key (dostępne dla każdego LFO niezależnie) są powiązane z przełącznikiem
Delay/Speed 23 w sekcji LFO Bass Station II. Gdy przełącznik Delay/Speed ustawiony
jest na Speed, można rozszerzyć jego rolę, korzystając z funkcji On-Key Speed/Sync.
Ustawienie funkcji On-key Speed/Sync LFO 1 (niższe A) na Spd (Speed) umożliwia sterowanie
szybkości LFO 1 za pomocą regulatora obrotowego 25 . Z kolei ustawienie SNc (Sync) zmienia
funkcję tego regulatora i pozwala zsynchronizować szybkość LFO 1 z wewnętrznym bądź
zewnętrznym zegarem MIDI, w oparciu o wartość określoną za pomocą regulatora 25 .
Wartość ta jest wyświetlana na wyświetlaczu LCD. Patrz tabela Wartości synchronizacji na str. 19.
44
46
42
45
43
41
Tę samą funkcjonalność można uzyskać w przypadku LFO 2, poprzez funkcję On-Key Speed/Sync
LFO 2, włączaną klawiszem niżeszgo A#.
LFO Keysync
Każdy LFO działa nieprzerwanie, ‘w tle'. Jeśli funkcja Keysync jest wyłączona (Off), nie da się
przewidzieć, w którym miejscu przebiegu nastąpi naciśnięcie klawisza. Kolejne naciśnięcia
dają wówczas różne rezultaty. Ustawienie Keysync na On uruchamia przebieg LFO od początku
przy każdym naciśnięciu klawisza.
Keysync włącza się i wyłącza dla obu LFO niezależnie, przy użyciu funkcji On-Key:
LFO: Keysync LFO 1 (niższe G) oraz LFO: Keysync LFO 2 (niższe G#).
LFO Slew
Parametr Slew modyfikuje kształt przebiegu LFO. Ostre krawędzie stają się łagodniejsze
w miarę zwiększania wartości Slew. Efekt ten można usłyszeć, wybierając Square jako
przebieg LFO i ustawiając stosunkowo niską szybkość, by dźwięk zmieniał się płynnie
pomiędzy dwoma impulsami. Zwiększenie wartości Slew powoduje, że przejście z jednego
w drugi następuje “ślizgowo”, a nie raptownie. Dzieje się tak na skutek wygładzenia
pionowych zboczy kwadratowego przebiegu LFO.
Funkcją Slew steruje się za pomocą funkcji On-Key: LFO : Slew LFO 1 (niższe B) oraz LFO : Slew
LFO 2 (środkowe C). Naciśnij przycisk Function/Exit 5 i wybrany klawisz Slew LFO;
ustaw wartość parametru przyciskami Value 8 . Ponownie naciśnij Function/Exit, by
opuścić LFO Slew.
Arpeggiator uaktywnia się, naciskając przycisk On 42 ; status Arpeggiatora potwierdza
znajdująca się obok dioda LED.
Tempo sewkencji arpeggio ustala się za pomocą regulatora Tempo 44 ; pozwala on zwiększyć
zmniejszyć szybkość odgrywania sekwencji. Zakres regulacji to 40 do 240 BPM, a bieżąca wartość
BPM widoczna jest na wyświetlaczu. Jeśli Bass Station II jest synchronizowany z zewnętrznym
zegarem MIDI, automatycznie wykrywa sygnał zegarowy i dezaktywuje regulator Tempo.
W takim przypadku tempo sekwencji jest dostosoweane do zewnętrznego zegara MIDI.
Aby sprawdzić wartość BPM zegara zewnętrznego, obróć lekko regulator Tempo; spowoduje to
wyświetlenie jej na wyświetlaczu LED.
Jeśli źródło zewnętrznego sygnału zegarowego MIDI zostanie odłączone, Arpeggiator kontynuuje odgrywanie sekwencji w ostatnim znanym tempie.
Jeśli jednak użyjesz regulatora Tempo, wewnętrzny zegar przejmie kontrolę,
zmieniając tempo odtwarzania. Wówczas tempo jest wyznaczane przez
ów zegar wewnętrzny i regulowane kontrolką Tempo.
Przycisk Latch 43 sprawia, że sekwencja arpeggio jest odtwarzana wielokrotnie, bez konieczności
naciskanai klawiszy. Latch można nacisnąć przed włączeniem Arpeggiatora. Wówczas, po włączeniu
Arpeggiatora, Bass Station II automatycznie rozpoczyna odtwarzanie sekwencji złożonej z nut
ostatnio zagranych. Sekwencja jest odtwarzana samoczynnie, do czasu zatrzymania.
Pattern arpeggiatora wybiera się za pomocą regulatorów Rhythm, Arp Mode oraz Arp
Octaves, czyli 45 , 46 i 47 .
•
•
16
Rhythm – arpeggiator oferuje 32 predefiniowane sekwencje arpeggio; do ich wyboru
służy regulator Rhythm. Sekwencje sa ponumerowane od 1 do 32; numer aktualnie
wybranej sekwencji pojawia się na wyświetlaczu. Złożoność rytmiczna sekwencji wzrasta
wraz z ich numeracją; Rhythm 1 to po prostu seria kolejnych ćwierćnut, a kolejne sekwencje,
o wyższych numerach, wprowadzają coraz bardziej rozbudowane podziały i dźwięki
o mniejszej długości (szesnastki).
Arp Mode – ustawienie tego 8-pozycyjnego przełącznika z grubsza określa porządek,
w jakim odgrywane będą nuty tworzące sekwencję:
POZYCJA
PRZEŁĄCZN.
Up
Down
UpDn
OPIS
KOMENTARZ
Wznoszący
Opadający
Sekwencja zaczyna się od najniższej zagranej nuty
Sekwencja zaczyna się od najwyższej zagranej nuty
Kierunek sekwencji zmienia się
Tak jak w UpDn, ale nuty najniższa i najwyższa są
grane dwukrotnie
Sekwencja składa się z nut odtwarzanych w kolejności, w jakiej zostały zagrane na klawiaturze
UpDn2
Wznoszący/
opadający
Played
Kolejność klawiszy
Random
Record
Play
Losowy
Nuty, których klawisze są naciśnięte, są odgrywane
w losowej kolejności
Patrz punkt Sekwencer (strona 17)
Warto poświęcić nieco czasu na eksperymenty z różnymi kombinacjami
Rhythm i Arp Mode. Niektóre patterny dają lepsze wyniki w określonych
trybach.
•
Arp Octaves – pozwala dodać wyższe oktawy do sekwencji arpeggio. Przy ustawieniu
na 2 sekwencja jest odgrywana normalnie, po czym powtarzana o oktawę wyżej.
Wyższe wartości rozszerzają ten proces o kolejne, wyższe oktawy. Ustawienia inne niż 1
skutkują podwojeniem, potrojeniem itd. długości sekwencji. Dodane nuty duplikują
oryginalne dźwięki sekwencji, ale z przesunięciem oktawowym. A zatem sekwencja
zagrana jako czterodźwiękowa przy ustawieniu Arp Octaves na 1 po zmianie ustawienia
Arp Octaves na 2 będzie składała się z ośmiu dźwięków.
Arp Swing
Parametr ten ustawia się za pomoca funkcji On-Key, Arp: Swing (wyższe F#). Przytrzymaj
klawisz i dokonaj regulacji przyciskami Patch/Value 8 . Jeśli wartość parametru Swing
inna niż domyślne 50, możesz uzyskać dodatkowe, interesujące efekty rytmiczne. Wyższe
wartości wydłużają interwał pomiędzy nutami nieparzystymi i parzystymi, a pomiędzy
parzystymi i nieparzystymi odpowiedni skracają. Niższe wartości mają działanie odwrotne.
Jest to efekt, który łatwiej jest zrozumieć poprzez eksperymenty niż objaśnienia!
Sekwencer
Bass Station II oferuje 32-krrokowy sekwencer, sterowany za pomocą kontrolek umieszczonych
w sekcji Arpeggiator. Kontrolki sekwencera oznaczone zostały na panelu czarnymi opisami
na białym tle i są to: Record, Play, SEQ, Legato, Rest oraz SEQ Retrig.
(Zwróć uwagę, że SEQ, Legato oraz Rest są “drugorzędnymi funkcjami” - odpowiedni - kontrolki
Arp Octaves 46 oraz przycisków arp On 41 i Latch 42 ).
Play
Po zarejestrowaniu sekwencji należy przełączyć kontrolkę Arp Mode na PLAY.
Zaresjstrowane sewkencje można odtwarzać na różne sposoby. Jeśli zagrasz pierwszą
nutę sekwencji, sekwencer odegra całą sewkencję w jej oryginalnej tonacji. Na przykład,
jeżeli pierwszą nutą zarejestrowanej sekwencji jest środkowe C, to aby odtworzyć ją
w pierwotnej tonacji, należy nacisnąć klawisz środkowego C. Jeśli zagrasz inną nutę,
sekwencja zostanie przetransponowana do tonacji zagranej nuty. Na przykład, jeżeli
zagrasz niższe B, sekwencja (która została pierwotnie zarejestrowana od środkowego C)
zostanie przetransponowana o jeden półton w dół.
Rytm sekwencji można zmieniać za pomocą regulatora Rhythm 45 w podobny
sposób, jak w przypadku arpeggiatora.
SEQ Retrig
Ten parametr sekwencji ustala się za pomocą funkcji On-Key, Arp: SEQ Retrig (górne G).
Zasób dostępnych rytmów - jak opisano w punkcie dotyczącycm arpeggiatora - obejmuje
proste dwutaktowe rytmy z pojedynczymi ćwierćnutami po szesnastkowe. Liczba nut
w paternie rytmicznym zmienia się więc od 8 (dwa takty po cztery ćwierćnuty) do 32
(dwa takty po 16 szesnastek/pauz). Jednakże zarejestrowana sekwencja może zawierać
dowolną liczbę dźwięków (maksymalnie 32), dlatego też jej długość może nie odpowiadać
długości wybranego wzoru rytmicznego. Czasem jest to zamierzone, ale w niektórych
przypadkach lepiej jest skrócić sekwencję, by dopasować ją do wybranego rytmu, np. aby
sewkencja powtarzana była w danym rytmie.
Po ustawieniu SEQ Retrig na On funkcja ta od nowa uruchamia sekwencję co dwa takty, bez
względu na to, czy sekwencja została odebrana w całości. Zmiana ustawienia SEQ Retrig na
Off sprawia, że sekwencja jest odgrywana w całości, nawet „owijając się” wokół wzorca rytmicznego.
Funkcje On-key
Aby zminimalizować liczbę regulatorów Bass Station II wypsoażono w funkcje On-key, pzowalające
regulowac parametry nie związane bezpośrednio z odgrywaniem dźwięków.
Każdemu klawiszowi przypisana jest specyficzna funkcja On-key, opisana na panelu tuż nad
nim. Aby użyć funkcji On-key, należy wcisnąć i przytrzymać przycisk Function/Exit 51 ,
po czym nacisnąć klawisz jej odpowiadający. Wyświetlacz LED wówczas zamiga, prezentując
aktualną wartość bądź ustawienie funkcji. Aby zmienić wartość lub stan funkcji, zwolnij klawisz
oraz przycisk Function/Exit, po czym użyj przycisków Patch/Value 8 . Należy zauważyć, że
niektóre funkcje działają jak przełączniki – np. włącz/wyłącz, podczas gdy inne są “analogowe”
i operują w typowym zakresie wartości od -63 do +63. Po ustawieniu żądanej wartości bądź
stanu ponownie naciśnij przycisk Function/Exit, by opuścic tryb On-key; jeśli nie wykonasz
kolejnych regulacji, tryb wyłączy się samoczynnie po 10 sekundach.
5
6
8
Record
Możliwe jest zarejestrowanie maksymalnie czterech oddzielnych sekwencji, złożonych
z maksymalnie 32 nut (lub kombinacji nut i pauz) każda. Są one zapamiętywane w Bass
Station II i zachowywane także po wyłączeniu syntezatora. Ponadto aktualnie wybrana
sekwencja jest zapisywana jako element programu.
Aby nagrać sekwencję, należy najpierw wybrać jedną z czterech komórek pamięci (1 do 4)
kontrolką SEQ 46 . Kontrolkę Arp Mode 45 należy ustawić na Record. Wyświetlacz LCD
wyświetli potwierdzenie włączenia trybu rec. Zagraj pierwszy dźwięk (lub wstaw pauzę –
patrz niżej), a na wyświetlaczu pojawi się ‘1’; wskazanie to będzie inkrementowane wraz
ze wstawianiem kolejnych nut, do maksymalnej liczby 32.
Zauważ, że:
sekwencer nie rejestruje długości zagranych nut i pauz. Rytm sekwencji podczas odtwarzania
jest określany ustawieniem regulatora arp Rhythm 44 ;
po zarejestrowaniu pełnej sekwencji 32 nut/pauz żadna kolejno zagrana nuta nie zostanie
zapamiętana;
sekwencje mogą być krótsze niż 32 nuty/pauzy. Nagrywanie może zostać przerwane
w dowolnej chwili.
Pauzę (fragment ciszy o długości takiej samej, jak nuta) można wstawić do sekwencji w taki sam
sposób, jak nutę, naciskając przycisk Rest 41 .
Jeśli dwie nuty muszą być zagrane w stylu legato (niezależnie od patternu wybranego za
pomocą regulatora Rhythm), zagraj pierwszą z nich, po czym naciśnij przycisk Legato
41 . Na wyświetlaczu pojawi sie kreska ‘-‘ po numerze kroku, sygnalizując zastosowanie legato
dla danej nuty. Ta oraz kolejna nuta zostaną odegrane w legato. Oprócz tego możliwe jest
łączenie nut (wydłużenie czasu ich trwania) w podobny sposób, poprzez zagranie tej samej
nuty, gdy na wyświetlaczu widnieje symbol legato, czyli kreska ‘-‘. (Zauważ, że łączenie
pauz tą metodą nie jest możliwe).
Kolejne naciśnięcia przycisku Legato na przemian włączają i wyłączają funkcję legato/
łączenia nut. Tym sposobem można też anulować legato/łączenie zastosowane w danym kroku
sekwencera. Po anulowaniu kreska znika z wyświetlacza.
Po wybraniu funkcji On-key (gdy wyświetlacz LED zaczął migać) klawiatura
powraca do normalnego działania. To pozwala na sprawdzenie wpływu
działania funkcji On-key na dźwięk w czasie rzeczywistym, w razie potrzeby.
Przykładem może być zmiana wartości parametru Arp Swing podczas
wykonania na żywo.
Wiele funkcji On-key zostało już opisanych w tej instrukcji; poniższa lista stanowi ich
pełne zestawienie.
Mod Wh: Filter Freq
(dolne C)
Zakres: -63 do +63
Oprócz ręcznej zmiany częstotliwości odcięcia filtru (za pomocą regulatora Frequency 33 ),
przy użyciu obwiedni modulacji oraz LFO 2, do regulacji tej można wykorzystać kółko ostrajania
(Mod Wheel). To doskonałe rozwiązanie dla wykonań na żywo. Wartość parametru określa
zakres zmian dokonywanych tym kółkiem. Wartości dodatnie powodują, że przesunięcie kółka
w górę zwiększa częstotliwość odcięcia filtru; z kolei wartości ujemne przynosza efekt
odwrotny.
17
Mod Wh: LFO 1 to OSC Pitch
(dolne C#)
Zakres: -63 do +63
Parametr LFO 1 to OSC Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora (zarówno Osc1,
jak i Osc 2) przez LFO 1, gdy używa się pokrętła modulacji 2 . Działanie tej funkcji jest
kumulowane z innymi regulatorami stroju oscylatora, toteż efekt zależy również od
ustawień tychże regulatorów. Wartości dodatnie zwiększają głębokość modulacji, przy czym
maksymalna zmiana stroju może wynosić 96 półtonów, czyli 8 oktaw. Wartości ujemne
redukują modulację stroju oscylatora w podobnym zakresie.
tego regulatora i umożliwia zsynchronizowanie prędkości LFO 1 do wewnętrznego lub
zewnętrznego zegara MIDI, w oparciu o wartość ustaloną regulatorem 25 . Wartości
synchronizacji prezentowane są na wyświetlaczu LED . Patrz tabela na stronie 19.
LFO: Speed/Sync LFO 2
Zakres: SPd or Snc
Ta funkcja On-key działa tak samo, jak opisana wyżej LFO: Speed/Sync LFO 1.
LFO: Slew LFO 1
Mod Wh: LFO 2 to Filter Freq
Zakres: -63 do +63
Parametr Osc 2 Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora Osc 2, gdy używa się
pokrętła modulacji 2 . Funkcja ta jest przydatna do zwiększania zakresu przemiatania
Osc 2 niż możliwy do uzyskania za pomocą pokrętła odstrojenia. Wartości dodatnie zwiększają
zakres modulacji maksymalnie do 96 półtonów, czyli 8 oktaw. Wartości ujemne redukują
modulację stroju oscylatora w podobnym zakresie.
Aftertouch: Filter Freq (dolne E)
Zakres: -63 do +63
Parametr Filter Freq reguluje głębokość zmiany częstotliwości filtru przez docisk klawiszy,
czyli aftertouch (np. zmiana częstotliwości filtru jest proporcjonalne do siły docisku klawisza
po jego naciśnięciu). Wartości dodatnie powodują zwiększanie głębokości modulacji
częstotliwości filtru, wartości ujemne ją zmniejszają.
Aftertouch: LFO 1 to OSC Pitch
Zakres: 0 do 127
Slew to parametr modyfikujący kształt przebiegu LFO 1. Ostre krawędzie zboczy stają
sie bardziej wygładzone wraz ze zwiększaniem jego wartości.
LFO: Slew LFO 2
(środkowe C)
Zakres: 0 do 127
Ta funkcja On-key działa tak samo, jak opisana wyżej LFO:Slew LFO 1 ale odnosi się
do LFO 2.
(dolne D#)
Oscillator: Pitch Bend Range
(górne C#)
Zakres: -24 do +24
Parametr Pitch Bend Range określa maksymalny zakres (w półtonach) odstrojenia za
pomocą pokrętła Pitch 2 . Maksymalnie zakres ten może być ustawiony na dwie oktawy.
Wartość dodatnia zwiększa wysokość dźwięku, gdy pokrętło Pitch zostaje obrócone
„w przód”, a zmniejsza, kiedy kółko zostaje obrócone „w tył”. Ustawienie wartości ujemnej
odwraca tę zależność.
Oscillator: Osc 1-2 sync
(górne D)
Zakres: Off or On
Osc 1-2 sync to technika wykorzystania Osc 1 do wprowadzania harmonicznych do Osc 2 poprzez
użycie przebiegu Osc 1 do wyzwalania tego z Osc 2. Gdy Osc 1-2 sync jest włączona (On), diody LED
1-2 [20] są podświetlone. Więcej szczegółów na stronie 9.
(dolne F)
Zakres: -63 do +63
Parametr LFO 1 to OSC Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora (zarówno Osc1,
jak i Osc 2) przez LFO 1, gdy używa się do tego celu docisku. Działanie tej funkcji jest
kumulowane z innymi regulatorami stroju oscylatora, zatem efekt będzie zależał także
od ich ustawień. Wartości dodatnie zwiększają zakres modulacji maksymalnie do 96 półtonów,
czyli 8 oktaw. Wartości ujemne redukują modulację stroju oscylatora w podobnym
zakresie.
Aftertouch: LFO 2 Speed
(dolne B)
(dolne D)
Zakres: -63 do +63
Parametr LFO 2 to Filter Freq reguluje głębokość modulacji częstotliweości filtru przez
LFO 2, gdy używa się pokrętła modulacji 2 . Działanie tej funkcji jest kumulowane z innymi
regulatorami częstotliwości filtru, toteż efekt zależy również od ustawień tychże regulatorów.
Wartości dodatnie powodują zwiększenie głębokości modulacji częstotliwości filtru,
ujemne zaś jej zmniejszenie.
Mod Wh: Osc 2 Pitch
(dolne A#)
Velocity: Amp Env (górne D#)
Zakres: -63 do +63
Funkcja ta reguluje wpływ siły uderzeń w klawisze na ogólną głośność. Przy wartościach
dodatnich mocniejsze uderzenia wywołują głośniejszy dźwięk. Przy ustawieniu Amplitude
Velocity na zero głośność pozostaje niezmienna, niezależnie od sposobu gry. A zatem
wartość tego parametru określa relację pomiędzy siłą uderzeń w klawisze i głośnością
uzyskanych dźwięków. Zauważ, że wartości ujemne dają efekt odwrotny niż dodatnie.
(dolne F#)
Zakres: -63 do +63
Parametr LFO 2 Speed reguluje głębokość wpływu docisku na szybkość LFO 2. Wartości
dodatnie zwiększają tę szybkość proporcjonalnie do siły dociskania klawisza. Wartości
ujemne powodują zmniejszanie szybkości LFO 2.
W przypadku “naturalnego” stylu gry ustaw wartość Amp Env na około +40.
Velocity: Mod Env (górne E)
LFO: Keysync LFO 1
(dolne G)
Zakres: On lub Off
Ustawienie Keysync LFO 1 na On powoduje, że przebieg LFO 1 startuje od początku za każdym
naciśnięciem klawisza. Po przełączeniu na Off niemożliwe staje się przewidzenie, w którym
punkcie bedzie się znajdował przebieg po naciśnięciu klawisza.
Zakres: -63 do +63
Tak jak Amp Env pozwala regulować głośność dynamiką gry, tak Mod Env można wykorzystać
do sterowania czymkolwiek obwiednią modulacji czułą na siłę uderzeń w klawisze. Przy dodatnich
wartościach parametru im mocniej naciska się klawisze, tym głębszy jest efekt modulacji.
Wartości ujemne mają działanie odwrotne.
VCA: Limiter (górne F)
LFO: Keysync LFO 2
(dolne G#)
Zakres: On lub Off
Ustawienie Keysync LFO 2 na On powoduje, że przebieg LFO 2 startuje od początku za każdym
naciśnięciem klawisza. Po przełączeniu na Off niemożliwe staje się przewidzenie, w którym
punkcie bedzie się znajdował przebieg po naciśnięciu klawisza.
LFO: Speed/Sync LFO 1
(dolne A)
Zakres: SPd lub Snc
Ta funkcja On-key powiązana jest z przełącznikiem Delay/Speed 23 w sekcji LFO. Gdy
Delay/Speed jest ustawiony na Speed, można rozszerzyć jego funkcjonalność, używając
funkcji On-key Speed/Sync. Ustawienie Speed/Sync LFO 1 na Speed pozwala na regulowanie
prędkości LFO regulatorem obrotowym 25 . Przełączenie na Sync powoduje powiązanie funkcji
18
Zakres: 0 do 127
Ponieważ Bass Station II może generować dźwieki o bardzo dużej dynamice – szczególnie
sekcja filtru pracuje na granicy samooscylacji – konieczne może się okazać zastosowanie
ograniczania poziomu wyjściowego. Ta funkcja On-key uruchamia prosty limiter (bez żadnych
innych kontrolek) stopnia VCA. Zaleca się, aby limiter włączać po dokonaniu regulacji wszelkich
innych parametów dźwięku; o ile to możliwe, ustawiaj go, obserwujac poziom wyjściowy na
mierniku w mikserze lub wzmacniaczu, by upewnić się, że podczas regulacji kontrolkami nie
pojawią się przesterowania. Wraz ze wzrostem wartości parametru limiter staje się coraz
bardziej agresywny, w rezultacie czego kompresja pojawia się nawet przy niskim poziomie
wyjściowym. Aby skompensować działanie limitera, należy zwiększyć głośność dźwieku.
DODATEK
Arp: Swing (górne F#)
Zakres: 1% do 99%
Modyfikacja rytmu bieżącego patternu arpeggiatora. Pełny opis na str. 17.
Arp: Seq Retrig (górne G)
Zakres: Off lub On
Wymuszanie pełnych powtórzeń bieżącego patternu sekwencera niezależnie od długości
patternu arpeggiatora. Pełny opis na str. 17.
Global: MIDI Channel
(górne G#)
Zakres: 1 do 16
Ta funkcja On-key pozwala wybrać kanał MIDI do transmisji i odbioru danych MIDI do/z
innych urządzeń MIDI (takich jak sekwencer MIDI w oprogramowaniu DAW). Przytrzymując
przycisk Function/Exit 5 naciśnij klawisz górnego G. Wyświetlacz zamiga, wyświetlając
numer bieżącego kanału MIDI (będzie to 1, jeśli domyślne ustawienie fabryczne nie zostało
zmienione). Zwolnij Function/Exit. Teraz możesz zmienić numer kanału za pomocą przycisków
Patch/Value. Zostanie on zapamiętany i uaktywniony po wykonaniu restartu syntezatora.
Global: Local (górne A)
Zakres: On lub Off
Parametr ten decyduje o tym, czy Bass Station II będzie odtwarzał nuty grane na lokalnej
klawiaturze, czy też sterowany był komunikatami MIDI z urządzenia zewnętrznego, jak
sekwencer MIDI czy klawiatura sterująca. Ustaw On, by użyć klawiatury lokalnej, a Off, jeśli
chcesz sterować Bass Station II z zewnątrz poprzez MIDI, np. klawiaturą sterującą.
Global: Tune (górne A#)
Importowanie barw przez SysEx
Funkcja On-Key Dump umożliwia zachowanie dowolnej lub też wszystkich barw Bass Station II
w komputerze poprzez ich transmisję w formie komunikatówe MIDI SysEx. Nie byłoby to jednak
użyteczne bez możliwości załądowania tychże barw z komputera do syntezatora!
Oprócz własnych barw, które zapisałeś w komputerze, wczytywać możesz także barwy pobrane
z witryny internetowej Novation. (Pamiętaj, by odwiedzać tę witryną od czasu do czasu, gdyż
nasz dział programowania brzmień pracuje nieustannie, wciąż przygotowując wspaniałe
barwy syntezatorowe dla użytkowników).
Do załadowania barw pod postacią danych SySex możesz użyć dowolnego oprogramowania
MIDI, zainstalowanego w komputerze. Oczywiście musisz znać lokalizację, w której owe barwy
zostały zapisane.
Gdy przesyłasz z komputera pojedynczą barwę, Bass Station II ładuje ją do bufora w pamięci,
jednocześnie czyniąc ją brawą bieżącą – to oznacza, że możesz ją wybrać wprost z komputera.
Jeśli jednak zmienisz barwę na inną, aktualna barwa zostanie usunięta. Jeżeli chciałbyś,
aby została ona zapamiętana w syntezatorze, do użycia w przyszłości, musisz zapisać ją w zwykły
sposób (patrz “Zapisywanie brzmień” na stronie 7). Tak jak w czasie zapisywania zmodyfikowanej
barwy, jeśli po prostu naciśniesz Save, barwa w aktualnie wybranej lokalizacji zostanie
nadpisana. Jeśli zamierzasz zachować załadowane brzmienie w określonej komórce pamięci
(numer presetu), musisz najpierw ją wyszukać.
Wysłanie pełnej biblioteki barw z komputera powoduje automatyczne nadpisanie każdego
brzmienia w syntezatorze. Jest to użyteczna funkcja – pozwala przywrócić fabryczne ustawienia
barw – ale pamiętaj, że powoduje nadpisanie wszystkich brzmień w pamięci instrumentu. Jeśli
więc nie zachowałeś swoich brzmień w kopii zapasowej, stracisz je. Korzystaj ostrożnie!
Tabela wartości synchronizacyjnych
Tabela ta wyjaśnia znaczenie komunikatów wyświetlanych podczas zmiany ustawień Speed/
Sync dla dowolnego LFO (poprzez obracanie regulatorów LFO [25], gdy funkcja On-Key LFO:
Speed/Sync LFO 1 ustawiona jest na Sync).
Zakres: -50 centów do +50 centów
Parametr ten pozwala na dokładniejszą regulacje stroju całego instrumentu. Strojenia
dokonuje się w centach (1/100 półtonu), a zatem wartości ±50 ustawiają strój oscylatora
w połowie pomiędzy dwoma półtonami.
Global: Input Gain (górne B)
Zakres: -10 dB do +60 dB
Jest to regulacja wzmocnienia sygnału z wejścia zewnętrznego EXT IN na tylnym
panelu {6}. Domyślne ustawienie to zero (wzmocnienie jednostkowe).
Global: Dump (górne C)
Zakres: n/d
Ta funkcja On-key służy do transmisji bieżących parametów syntezatora poprzez MIDI,
w formie komunikatu SySex. pozwala to zachować własne barwy (Patch) w komputerze,
w kopii zapasowej. Dane są transmitowane zarówno przez port USB, jak i gniazdo MIDI
OUT na tylnym panelu. Wytransmitować można barwę bieżącą lub wszystkie 128. Przytrzymując
przycisk Function/ Exit naciśnij klawisz. Na wyświetlaczu pojawi się komunikat onE.
Nie zwalniając przycisku Function/Exit ponownie naciśnij klawisz, co uruchomi transmisję.
Możesz też nacisnąć przyciski Patch/Value - na wyświetlaczu pojawi się napis All. Przytrzymaj
przycisk Function/Exit i jeszcze raz naciśnij klawisz; Bass Station II wytransmituje parametry
wszystkich 128 barw po kolei, i tym sposobem stworzysz kopię zapasowącałej zawartości
pamięci syntezatora.
Komunikat
Znaczenie
komunikatu
Opis muzyczny
Impulsy
MIDI
1
64b
64 bity
1 cykl na 16 taktów
2
48b
48 bitów
1 cykl na 12 taktów
1536
1152
3
42b
42 bity
2 cykl na 21 taktów
1002
4
36b
36 bitów
1 cykl na 9 taktów
864
5
32b
32 bity
1 cykl na 8 taktów
768
6
30b
30 bitów
2 cykle na 15 taktów
720
7
28b
28 bitów
1 cykl na 7 taktów
672
8
24b
24 bity
1 cykl na 6 taktów
576
9
213
21 + 2/3
3 cykle na 16 taktów
512
10
20b
20 bitów
1 cykl na 5 taktów
480
448
11
183
18+ 2/3
3 cykle na 14 taktów
12
18b
18 bitów
1 cykl na 18 taktów (2 cykle na 9 taktów)
432
13
16b
16 bitów
1 cykl na 4 takty
384
14
133
13 + 1/3
3 cykle na 4 takty
320
15
12b
12 bitów
1 cykl na 12 taktów (1 cykl na 3 takty)
288
16
102
10 + 2/3
3 cykle na 8 taktów
256
17
8b
8 bitów
1 cykl na 2 takty
192
18
6b
6 bitów
1 cykl na 6 taktów (2 cykle na 3 takty)
144
128
19
5b3
5 + 1/3
3 cykle na 4 takty
20
4b
4 bitów
1 cykl na 1 takt
21
3b
3 bitów
1 cykl na 3 beats (4 cykle na 3 takty)
72
22
8x3
2 + 2/3
3 cykle na 2 takty
64
96
23
2n
1/2
2 cykle na 1 takt
48
24
4d
1/4 z kropką
2 cykle na 3 beats (8 cykli na 3 takty)
36
25
4x3
1 + 1/3
3 cykle na 1 takt
32
26
4n
1/4
4 cykle na 1 takt
24
27
8d
1/8 z kropką
4 cykle na 3 takty (16 cykli na 3 takty)
18
28
4t
1/4 triolowa
6 cykli na 1 takt
16
29
8n
1/8
8 cykli na 1 takt
12
30
16d
1/16 z kropką 8 cykli na 3 takty (32 cykle na 3 takty)
9
31
8t
1/8 triolowa
12 cykli na 1 takt
8
32
16n
1/16
16 cykli na 1 takt
6
33
16t
1/16 triolowa 24 cykle na 1 takt
4
34
32n
1/32
32 cykle na 1 takt
3
35
32t
1/32 triolowa 48 cykli na 1 takt
2
19
Ustawienia początkowe – tabela parametrów
Jest to lista wszystkich parametów syntezatora zapisanych w brzmieniu wyjściowym (Patch
fabryczny, ładowany do komórek pamięci 64 do 127):
Sekcja
Parametr
Wartość początkowa
Master
patch volume
100
Oscillator
Mixer
Filter
Osc 1 fine
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 range
8’ (A3 = 440Hz)
Osc 1 coarse
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 waveform
saw
Osc 1 Mod Env depth
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 LFO 1 depth
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 Mod Env PW mod amount
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 LFO 2 PW mod amount
0 (pozycja środkowa)
Osc 1 manual PW amount
50. (pozycja środkowa)
Osc 2 fine
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 range
8’ (A3 = 440Hz)
Osc 2 coarse
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 waveform
saw
Osc 2 Mod Env depth
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 LFO 1 depth
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 env 2 PW mod amount
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 LFO 2 PW mod amount
0 (pozycja środkowa)
Osc 2 manual PW amount
50. (pozycja środkowa)
Sub Osc oct
-1
Sub Osc wave
sine
Osc 1 level
255 (w prawo)
Osc 2 level
0 (w lewo)
Sub Osc level
0 (w lewo)
Select noise, ring, ext
0 (w lewo)
Noise level
0 (w lewo)
Ring mod level
0 (w lewo)
External signal level
0 (w lewo)
Type
Arpeggiator
Octave Area
Other
24dB
Shape
LP
Frequency
255 (w prawo)
0 (left)
On
off
Latch
off
Rhythm
32
Note mode
up
Octaves
1
Key transpose
0
Octave
0
Mod
0
LFO 2 Filter Freq
0
LFO 1 Osc Pitch
10
Funkcje On-Key
Mod Wh
Aftertouch
LFO
Osc 2 Pitch
0
Filter Freq
10
LFO 1 to Osc Pitch
0
LFO 2 Speed
0
Key Sync LFO 1
off
Key Sync LFO 2
on
Speed/Sync LFO 1
speed
Speed/Sync LFO 2
speed
Slew LFO 1
0
Slew LFO 2
0
Oscillator
Bend Amount
12 (okatawa w górę i w dół)
Osc 1-2 Sync
off
Velocity
Amp Env
0
Mod Env
0
VCA
Limit
0
Arp
Arp Swing
50
Global
Classic
Slope
Osc Filter Mod
Seq Retrig
on
MIDI Chan
1
Local
on
Tune
0
Input Gain
0
Ustawienia syntezatora zapamiętywane po wyłączeniu
Resonance
0 (w lewo)
1
Wzmocnienie wejściowe
Mod Env depth
0 (pozycja środkowa)
2
Strój ogólny
LFO 2 depth
0 (pozycja środkowa)
3
Kanał MIDI
Overdrive
0 (pozycja środkowa)
Portamento
Portamento time
0 (w lewo)
LFOs
LFO 1 speed
75 (7.9Hz)
LFO 1 delay
0 (w lewo)
LFO 2 speed
52 (3Hz)
Envelope
Effects
20
LFO 2 delay
0 (w lewo)
LFO 1 wave
tri
LFO 2 wave
tri
LFO 1 Sync value
off
LFO 2 Sync value
on
Amp env attack
0 (w dół)
Amp env decay
0 (w dół)
Amp env sustain
127 (w górę)
Amp env release
0 (w dół)
Amp env triggering
Multi
Mod Env attack
0 (w dół)
Mod Env decay
0 (w dół)
Mod Env sustain
127 (w prawo)
Mod Env release
0 (w dół)
Mod Env triggering
Multi
Amp and Mod Env triggering
Multi
Distortion
0 (w lewo)
Ustawienia syntezatora niezapamiętywane po wyłączeniu
1
Ustawienie Local. Domyślnie ON
2
Edytowana barwa (o ile nie została zachowana w pamięci presetów)
3
Bieżący numer barwy. Domyślny numer to zero
Lista parametrów MIDI
Sekcja
LFOs
Parametr
CC / NRPN
patch volume
cc
Nr kontrolera
LFO 1 speed
cc
18:50
0 do 255
Zakres
LFO 1 delay
cc
86
off, 1 do 127
LFO 2 speed
cc
19:51
0 do 255
0 do 127
LFO 2 delay
cc
87
off, 1 do 127
Master
7
patch inc
prog change
0 do 127
LFO 1 wave
cc
88
patch dec
prog change
0 do 127
LFO 2 wave
cc
89
LFO 1 Sync value
NRPN
87
LFO 2 Sync value
NRPN
91
Oscillator
osc 1 fine
cc
26:58
-100 do 100* (do 1
miejsca po przecinku,
bez 0 dla liczb całk.)
Envelope
amp env attack
cc
90
0 do 127
amp env decay
cc
91
0 do 127
osc 1 range
cc
70
16’,8’,4’,2’ (wartość
MIDI 63, 64,
65, 66)
amp env sustain
cc
92
0 do 127
osc 1 coarse
cc
27:59
-12. to 12.
amp env release
cc
93
0 do 127
osc 1 waveform
NRPN
0:72
sinusoida, trójkąt,
piła, impuls
amp env
triggering
NRPN
0:73
1,2,3
osc 1 Mod Env
depth
cc
71
-63 do +63*
osc 1 LFO 1
depth
cc
28:60
-127 do 127*
osc 1 Mod Env
PW mod amount
cc
osc 1 LFO 2 PW
mod amount
osc 1 manual PW
amount
osc 2 fine
cc
cc
cc
72
-63 do 63*
73
-90 do 90 (wartość
MIDI 63 i 64
= 0%)
74
5. do 95. (wartość
MIDI 64 = 50%)
29:61
-100 do 100* (do 1
miejsca po przecinku,
bez 0 dla liczb całk.)
osc 2 range
cc
75
16’,8’,4’,2’ (wartość
MIDI 63, 64,
65, 66)
osc 2 coarse
cc
30:62
-12. to 12* (do 1
miejsca po przecinku,
bez 0 dla liczb całk.)
osc 2 waveform
NRPN
0:82
cc
76
-63 do +63*
osc 2 LFO 1
depth
cc
31:63
-127 do 127*
osc 2 env 2 PW
mod amount
osc 2 LFO 2 PW
mod amount
cc
cc
osc 2 manual PW
amount
cc
sub osc oct
cc
sub osc wave
cc
77
-63 do +63*
78
-90 do 90 (wartość
MIDI 63 i 64
= 0%)
79
5. do 94.3 (wartość
MIDI 64 = 50%)
81
80
-2,-1 oktawa poniżej
OSC 1
20:52
0 do 255
osc 2 level
cc
21:53
0 do 255
sub osc level
cc
22:54
0 do 255
noise level
cc
23.55
0 do 255
ring mod level
cc
24:56
0 do 255
external signal
level
cc
25:57
0 do 255
0 do 127
0 do 127
Mod Env sustain
cc
104
0 do 127
Mod Env release
cc
105
0 do 127
Mod Env
triggering
NRPN
0:105
1,2,3
Distortion
cc
94
0 do 127
Osc Filter Mod
cc
115
off, 1 do 127
on
cc
108
latch
cc
109
rhythm
cc
119
note mode
cc
118
octaves
cc
111
Other
pitch
pitchbend
mod
cc
0
-8192 do 8191
64
0 do 127
sustain
cc
after touch
aftertouch
0 do 127
LFO 2 Filter Freq
NRPN
LFO 1 Osc Pitch
NRPN
0:70
-63 do +63
Osc 2 Pitch
NRPN
0:78
-63 do +63
0 do 127
Mod Wh
0:71
Aftertouch
Filter Freq
NRPN
0:74
-63 do +63
LFO 1 to Osc
Pitch
NRPN
0:75
-63 do +63
LFO 2 Speed
NRPN
0:76
off, 1 do 127
LFO
Mixer
cc
102
103
Arpeggiator
sinus, impuls,
kwadrat
osc 1 level
cc
cc
Effects
sinusoida, trójkąt,
piła, impuls
osc 2 Mod Env
depth
Mod Env attack
Mod Env decay
Key Sync LFO 1
NRPN
0:89
OFF lub On
Key Sync LFO 2
NRPN
0:93
OFF lub On
Speed/Sync
LFO 1
NRPN
0:87
Speed/Sync
LFO 2
NRPN
0:91
Slew LFO 1
NRPN
0:86
Slew LFO 2
NRPN
0:90
Oscillator
Bend Amount
cc
107
1 do 12
Osc 1-2 Sync
cc
110
OFF lub On
Amp Env
cc
112
Mod Env
cc
113
Limit
cc
95
Arp Swing
cc
116
Seq Retrig
NRPN
106
Velocity
Filter
Type
cc
83
Classic, acid
slope
cc
106
12, 24
shape
cc
84
LP, BP, HP
frequency
cc
16:48
0 do 255
resonance
cc
82
0 do 127
Mod Env depth
cc
85
-63 do +63*
lfo 2 depth
cc
17:49
-127 do 127*
overdrive
cc
114
0-127
portamento time
cc
5
off, 1 do 127
VCA
0-127
Arp
Portamento
21
AudioTech
Biuro i Studio Odsłuchowe
ul. Łagiewnicka 20
02-860 Warszawa
tel.+48(22) 648-29-35
Fax +48(22) 648-29-35 wew. 21
www.audiotechpro.pl
[email protected]
22