9r- 348 L6d2 Recenzja pracy doktorskiej Pani mgr Eweliny

9r- 348 L6d2 Recenzja pracy doktorskiej Pani mgr Eweliny

L6d2, dnia 3 stycznia 2016r.
dr hab. Pawel Siedlik
Palrstwowa Wyhsza Szkola Filmowa
Telewizyjna i Teatralnaw N-odzi
im. L. Schillera
WvdziaL Aktorski
Adres do korespondencji:
Ul. Kalinowa 3 m. 1
9r- 348 L6d2
e-mail : pawel. [email protected]
Recenzja pracy doktorskiej Pani mgr Eweliny Paszke - Lowitzsch, w zrvi4zku
z przewodem doktorskim w dziedzinie sztuk teatralnych przeprowadzanym pYzez Radg
Wydzialu Lalkarskiego Par[stwowej Wy2szej Szkoly Teatralnej im. L. Solskiego
w Krakowie, Filia we Wroclawiu.
Zleceniodawca opinii
Poniasza opinia napisana zostala na wniosek Rady WydzialuLalkarskiego Paristwowej
WyZszej Szkoly Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, Filia we Wroclawiu, zawarty w
piSmie z dnia 26.1I.2015 roku, dotycz4cy uchwaly podjgtej przez v,,yhej wymienion4
jednostkg w sprawie wszczgcia przewodu doktorskiego w dziedzinie sztuk teatralnych dla
Pani magister Eweliny Paszke - Lowitzsch, zgodnie z ustaw4 z dnia 14 marca 2003 roku
o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U.
nr 65,po2.595,D2.U.22005 m 164 po2.7365 orazDz.U.22011 r. nr 84 poz.455) .
Do nadeslanego mi przez Przewodniczqcego Rady pisma informuj4cego mnie o .vqiznaczeniu
mojej osoby przez Radg Wydzialu Lalkarskiego Pahstwowej Wyhszej
Szkoly
Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, Filia we Wroclawiu, na recenzenta pracy doktorskiej
Pani magister Eweliny Paszke - Lowitzsch, dol4czona zostala niezbgdna dokumentacja, jak
r6wnie2 egzemplarz rozprary doktorskiej, plyla DVD (rejestracja spektaklu) oraz
dokumentacj a dorobku artystyczne go i pedago giczne go D oktorantki.
Podstawowe dane o doktorantce
Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch urodzila sig 21. 06. 1962 roku w Bydgoszczy. Po
uzyskaniu Swiadectwa maturalnego Doktorantka poszerzala swoj4 wiedzg o Ieatrze edukuj4c
sig w Studium Kulturalno - Oswiatowym na Wydziale Rezyserii Dziecigcej . Po zaliczeniu
dw6ch semestr6w zdecydowala sig stan46 przed Komisj4 Egzaminacyjnq Wydzialu
Aktorskiego Pafstwowej Wyhszej Szkoly Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie i zostala
przyjgtana I rok studi6w . W roku 1987 uzyskala dyplom ukoriczenia studi6w i tytut magistra
sztuki. Pierwszym miejscem pracy po studiach byl Teatr im. J. Slowackiego w Krakowie. Po
1.
dw6ch sezonach Doktorantka uzyskala niezbgdne kwalifikacje promuj4ce Jq do uzyskania
migdzynarodowego stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki dla mlodych tw6rc6w. StaZ
odbyla w prylvatnej szkole Jean- Paul'a Denizon'a w Parylu. W 1990 roku,
wraz z rozpoczgciem nowego sezonu, Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch rozpoczEla
wsp6lprac9 z Teatrem Ludowym w Nowej Hucie, z kt6rym zwi4zala sig do 1996 roku,
a nastgpnie przeniosla sig do Teatru Wsp6lczesnego we Wroclawiu, w kt6rym pracuje do
dzisiaj. Od pu2dziernika 2005 roku Doktorantka rozpoczgNa dzialalnoi;C
dydaktyczno - naukow4 w Paristwowej Wyhszej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego
w
Krakowie, Filia we Wroclawiu.
Ocena dorobku artvstycznego i pedagogicznego
Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch po zakoriczeniu studi6w zaangaAowala sig do Teatru
im. J Strowackiego w Krakowie. W trakcie trzech sezon6w zagraNa kilka 16l, miEdzy innymi
w takich spektaklach jak: Szkoda, 2e jest nierzqdnicq - J. Forda I rcLW. Nurkowskil, Wizyta
starszej pani-F. Durrenmatta 1rcZ. W. Danczenkol, Hamlet we wsi Glucha DolnaL. Bresana I reL.K. RoSciszewskil, czy Mqz i 2ona - A. Fredro heL. J. Bleszyriski./ Adeptka
sztuki scenicznej upojona sukcesami spektakli dyplomowych (Bal w Operze - rez.
M. Stebnicka, Ferdydurke - reL. W. Smigasiewicz), nie odnalazla satysfakcji artystycznej
w Teatrze Stowackiego, postrzegaj4c to miejsce jako skostniale i nie gvarantujqce
mozliwoici ronuoju. Po latach dystansuje sig od tamtych stwierdzeri, jednak w6wczas
pierwsza konfrontacj a z teatrem repertuarowym byla dla Pani Eweliny Paszke - Lowitzsch
rozczarowtjqca. Jej temperament tw6rczy domagal sig innych artystycznych wyzwah.
Rezygnuj4c z angaau w tealrze decyduje sig jednoczeSnie na odbycie staZu w prywatnej
szkole Jean'a - Paul'a Denizon'a w ParyZu. Tw6rca szkoly byl wieloletnim asystentem
Petera Brook'a. Aktorka miaha mo2liwoSd zgNgbienia, w trakcie wielogodzinnych trening6w,
metody lwiczeh aktorskich, wypracowanych wczeSniej przez zesp6l Teatru Laboratorium
Jerzego Grotowskiego i aktorow Petera Brook'a, aw szczeg6lnoSci Ryszarda CieSlaka, kt6ry
przez szereg lat dzialal w ansamblu Brook'a.
Po powrocie ze stalu Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch anganle sig do Teatru Ludowego
w Nowej Hucie. W okresie pigciu lat Doktorantka bierze udzial w dwunastu wystawieniach.
Repertuar teatru cechuje bardzo r62norodna stylistyka, co ma wielki wplyw na budowanie
warsztatu aktorskiego Kandydatki . Sama pisze o tym tak: zesp6l w tamtym czasie prze2ywal
olcres renesansu. Byt to dla mnie pigcioletni czas intensywnej pracy teatralnej, w kt1rym
zyskalam w iel e do Sw iadcz en zaw o dowych. Pr acuj qc b ar dzo duZo mo glam eksperymentow at
i rozwijat sw6j warsztat aktorski.
kr6tkim okresie dzialalnoSci scenicznej mohna powiedzie6, 2e Aktorkg Eweling
Paszke- Lowitzsch cechuje niebywala pracowitoSi. Ta cecha jeszcze pelniej uwidocznila sig
w trakcie Jej kolejnego miejsca zatrudnienia w Teatrze Wsp6lczesnym we Wroclawiu.
Podsumowuj4c swoj okres zaanga\owania w teatrze Ludorvym w Nowej Hucie, autorka
podkreSla nie tylko doSwiadczenia sceniczne w r6znorodnej stylistyce teatru, ale znajduje
r6wniez moment, kt6ry okreSla jako wejlcie w dorosle zycie ttktorskie. Tqwalnq chwilqbyla
JuZ po tak
2
ptaca nad rol4 Goplany w Balladynie - J. Slowackiego, w rezyserii Rudolfa ZioNy.
Doktorantka okres pracy nad tym spektaklem okreSla jako magiczny i twdrczy. Poglgbiona
i nowatorska analizatekstu, dwiczenia improwizacyjne, to tylko niekt6re elementy zlohonych
przygotowan, jakie poprzedzily premierg. Z calq pewnoSciq, co podkreSla Aktorka, o
wyj4tkowo$ci tego zdarzenia zdecydowala w duZej mierze r6wnie2 oprawa muzyczna, iakq
przygotowal Tomasz Stariko. Krytyk Agnieszka Andrzejewska w recenzji zamieszczonej w
,,Glosie" - z 20. 05. 94 r. charakteryzuj4c kreacjg Goplany napisala: (...) bardzo ludzka,
przepelniona bdlem nieodwzajemnionej miloici. W recenzjach dotyczqcych innych kreacji
Pani Eweliny Paszke - Lowitzsch krytycy czgsto podkreSlaj4 to,2e Aktorka wyposaZa swoich
bohater6w w przejmuj4co ludzkie cechy, przez co grane przez Ni4 postaci staj4 sig
przekonywajqce i - co waine - intrygujqce. O podobnym rangq doSwiadczeniu sceniczrym,
stanowi4cym nastgpny kamieri milowy, pod wzglgdem iwiaclomoici zawodowei, Pani Ewelina
Paszke - Lowitzsch pisze w kontekScie roli Sary w Kochanku H. Pintera w reZyserii
B. Krasiirskiej. Krytycy zgodnie zaliczyli ten spektakl do cenniejszych inicjatyw
Teatru
Ludowego, prszqc o nim jako o wydarzeniu ambitnym i na wysokim poziomie aftystycznym.
W tym lcr1tkim przedstawieniu nie ma pustych miejsc, nie wypelnionych emocjonalnie
moment|w, aktorzy prowadzq znakomicie swojq rozgrywkg a2 do tragicznego finalu- mohemy
przeczylal w recenzji ze spektaklu zamieszczonej w ,,Glosie" z 03.02.95t. Z kolei
w ,,Czasie" ( 24.01.95) pisz4ca recenzjgBolena Gierat- Bierori zwraca uwagg na niezwykle
ascetyczny spos6b gry, kt6ry wymaga od aktorki i jej partnera duZego skupienia i bezustannej
kontroli. Bez nadmiernego okazywania uczut(,..). l(szystkie istotne mylli slcrywaiq pod
plaszczem ukladnych min i konwencjonalnych gest|w (...) W innej recenzji lGazeta
Krakowska 26. 01.95r.1 mozemy przeczytac podobnie brzmiEcq oceng gry aktorskiej:
,,naturalnoit w sztl,rcznoici": pozornie wypreparowany z emocji dialog brzmi
bezpretensjonalnie i sterylnie, brak jest niepotrzebnych gestfw i p6z. Jak zwykle u Pintera to,
co najwaZniejsze, dzieje sig obok, czy poza telrstem.
Lowitzsch do opuszczeniateatru w Nowej
Hucie, miejsca, w kt6rym, jak pisze: czulam sig spelniona artystycznie i z kt1rego zespolem
bylam bardzo zZyta. W 1997 roku angaZuje sig do Teatru Wsp6lczesnego we Wroclawiu.
Szybko udaje sig Jej zbudowa6 pozycjg zawodow4 w nowym zespole. UmiejgtnoSci
warsztatowe, zaangaaowanie i pracowitoSl znajdtj4 uznanie w oczach dyrekcji teatru
Sytuacja rodzinna zmusila Pani4 Eweling Paszke
-
i re2yser6w wsp6lpracuj4cych z t4 scenq. JuZ pierwsza rola na deskach nowego teatru, rola
Meli w Moralno1ci Pani Dulskiej w rez. Anny Augustynowicz, zostaje zauwtzona
i doceniona przez krytykow. Tadeusz Burzyfrski w recenzji ze spektaklu podkreSla rzetelny
wqrsztat i dbatoit o najdrobniejsze szczegdly, jakie cechuj4 Jej kreacjg. Ewelina Paszke Lowitzsch wyszla /.../ poza stereotyp Meli- mimozy, pokazujqc jak sentymentalizm
i naiwnoit idq w parze z prostq nieporadnoiciq - pisze z kolei Marla Steiner w ,,Slowie
Polskim" zdnia 16.01. 97 r.Kaldakolejna rola Doktorantki na scenie Teatru Wsp6lczesnego
zostaje zatwaaonai docenionaprzez publicznoS6 i krytyk6w. Po bardzo udanej kreacii (Ina
Terre) w Komedii bulwarowej Ch. Bukowskiego w rcZ. K. Meissner , w ,,Gazecie
Wyborczej" Leszek Pulka napisal m.in.: to kolejna efektowna rolq Eweliny Paszke Lowitzsch. Zeby w pelni docenid warsztatowe zdolnoSci Doktorantki i umiejgtnoS6
rudzenia sobie z wyzwaniami afistycznymi w rSLnych konwencjach i stylach teatralnych,
3
nale?y sig przyjrzei, jak szerokie jest spektrum repertuaru, w ktorym wystgpowala Pani
Ewelina Paszke - Lowitzsch. Wypada wymienid choiby takie spektakle jak: Ferdydurke -
W. Gombrowicz lreL. J. Bunsch (rola- Mlodziakowa), Kosmos - W. Gombrowicz
I rez. P. MiSkiewicz (rola - Matka Witolda), Romeo i Julia - W. Shakespeare
hez. R. Tuminas (rola- Pani Capuletti), Lochy Watykanu - A. Gidel rcZ. J. Klata (rolaMalgorzata), Niskie lqki - P. Siemion/ reZ. W . Krzystek (rola- Lidka wsp6lczesna),
Nalcrgcana pomararicza - J. Burges I reL. J. Klata ( rola- Doktor Brodzki), Biale malzeristwo T. R62ewiczl reL. K. Meissner (rola - Ciotka), Sztandar ze sp1dnicy - wg G. Zapolskiej I reL.
U. Kijak ( rola - Dulska, Wredna Baba), Rewizor - wedlug Bobczyriskiego - M. Gogol/ reZ.
A. Duda - Gracz (rola- Horodniczyna ), a przecieL tych tytul6w i rol byto wigcej . . .
Scena Teatru Wsp6lczesnego nie jest jedynym miejscem, gdzie mobna odnotowad fakty
stanowi4ce o artystycznej aktywnoSci Pani Eweliny Paszke - Lowitzsch. Wsp6lpraca
z Teatrem Dramatycznym w Walbrzychu, Teatrem Ad Spectatores , czy z zespolem
Christopha Marthalera dowodzq, 2e Doktorantka wci4Z poszukuje nowych przestrzeni
w teatrze, gdzie jej szczera pasja moglaby odnaleZi wtaSciwy rezonans dla swojej wibracji.
W tym kontekScie zrozumia\e jest, 2e film stal sig dla Pani Eweliny Paszke - Lowitzsch
kolejn4 przestrzeni4 doSwiadczeh, w kt6rej poszukuje artystycznej afirmacji. Nie dziwi fakt,
2e znalazla siE na planie filmowym uznanych rezyser6w, takich jak: J. tr-omnicki,
K. KieSlowski, W. Krzystek, J. Komasa, M. tr azarkiewicz, A. Saramonowicz czy
J. Machulski. Na szczeg6ln4 jednak uwagg, w opinii recenzenta, zasluguje fakt, ze
Doktorantka chgtnie wsp6lpracuje z mlodymi tw6rcami kina, ktorzy nie maj4 jeszcze
ugruntowanej pozycji w kinie polskim. Do takich tw6rc6w z pewnoSciq nale?y Monika
Jordan - Mlodzianowska I Wielkanocl, Piotr Domalewski I Obcyl, czy Julia Popkiewicz /
Siostry/, z kt6rymi Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch wsp6lpracowala na planie przed kamer4.
Aktorzy ze znaczEcym dorobkiem artystycznym stosunkowo rzadko pojawiaj4 sig
w etiudach studenckich i matrych formach filmowych debiutuj4cych reZyser6w, wspomagaj4c
ich swoim warsztatem i doSwiadczeniem. To, 2e Doktorantka znajdt$e czas na takq
wsp6lprac9, pomimo swoich licznych zajgc zarowno w teatrze, jak i na Wydziale Aktorskim
Swiadczy o Jej autentycznej pasji, zaangazowaniu i dobrym kontakcie z mlodymi tw6rcami.
Z pewnoSci4 te cechy zadecydowaly, 2e Dziekan Wydzialu Aktorskiego prof. Krzysztof
Kuliriski zaproponowal Pani Ewelinie Paszke - Lowitzsch prowadzenie zajEc ze studentami
Panstwowej Wyhszej Szkoly Teatralnej w Krakowie, Filia we Wroclawiu. Doktorantka
przyjmuj4c tg propozycjg podeszla do zadania z wNalciw4 dla siebie pokor4. Pisze bowiem:
podjgcie tej pracy wiqzalo sig z wieloma wqtpliwoiciami - cigzar odpowiedzialnoici za
student6w byl parali2ujqcy Czas pokazal, 2e decyzja o zaanga2owaniu siE w pracA
dydaktyczno - artystycznq w PWST byla decyzj4 niezwykle waLnq, kt6ra w istotny spos6b
wplyngla nie tylko na Zycie zawodowe Doktorantki. Praca ,,nauczyciela" ronilingla mnie
nie tylko jako czlowieka, ale r6wnie2 jako aktorkg. Wskazr,jqc drogg, wchodzqc w glqb
proces6w emocjonalnych, pobudzajqc wyobrainig mlodych musialam zweryfikowat swoje
wlasne poczynania sceniczne, stajqc sig dla siebie samej silq rzeczy rezyserem i pedagogiem.
Kontakt ze studentami okazal sig dla mnie wartoiciq wielopoziomowq i mam nadziejg, 2e
obustronnq. Prof. Krzesislawa Dubiel - Hrydzewicz pisz4c w swojej rekomendacji m.in.
o twdrczym kontakcie z mlodzie2q wykladowcy Pani Eweliny Paszke - Lowitzsch, podkreSla
Jej latwoSd w zdobywaniu zaufania student6w. Satysfakcja, jak4 przynosi Pani Ewelinie
Paszke - Lowitzsch praca z adeptami sztuki scenicznej pozwala przypuszczal, 2e pelniej
afirmuje sig w dzialalnoSci pedagogicznej aniheli w teatrze. Po tych wszystkich latach
spgdzonych w PWST mam wraienie, 2e nastqpilo w moim 2yciu przeakcentowanie - czujg sig
bardziej pedagogiem, ni| aktorkq, mimo 2e moje prace teatralne i filmowe trwaiq
nieprzerwanie od lat. Otym jednak, 2e widzowie nie mog4 czu6 rozczarowania i frustracji
z osi4gnig6 teatralnych Doktorantki Swiadczy niezbicie iloSd 16l zagranych w macierzystym
teatrze, a takae na innych scenach. Wadze uczelni z pewnoSci4 dostrzegly Jej talent
pedagogiczny i docenily efekty pracy powierzaj4c opiekg rezysersk4 nad dyplomami:
Berenice - G.F. Haendel/ dyr. T. Adamus/, Iwona ksigzniczka Burgunda - W. Gombrowicz,
Baba dziwo - M. Pawlikowska- Jasnorzewska.
W podsumowaniu tej czgsci recenzji molna przyjEt oceng dzialalnoSci Eweliny Paszke Lowitzsch napisan4 w rekomendacji przez prof. Krzesislawg Dubiel - Hrydzewicz, w kt6rej
czylamy: Znakomita aktorka - przekazuje studentom nie tylko swoje doiwiadczenie teatralne,
ale rdwnie7 sposob patrzenia na 2ycie, iwiat, sztukg.
Ocena rozprawy doktorskiei
Tematem rczprawy doktorskiej Pani Eweliny Paszke- Lowitzsch jest: Prdba opisu roli Nili
Kozicz w projekcie teatralnym ,,Bat Yam - Tykocin". Podstawg projektu stanowily obchody
Roku Polskiego w Izraelu w 2008 roku. W ramach szeroko zakrojonych dziaNafr
artystycznych i naukowych, jednym z element6w projektu byNa realizacia dw6ch
przedstawieri wyprodukowanych przez Wroclawski Teatr Wsp6lczesny i Teatr Habimah
z Tel Awiwu. Do polskiego teatru przyjechaNa mloda reZyserka - Yael Ronen, a z zespolem
teatru w Tel Awiwie spotkal sig polski rezyser mlodego pokolenia - Michat Zadara. Wspoln4
scenografig do obydwu spektakli zaproponowal Robert Rumas, a we wsp6lpracy
dramaturgicztej przy powstaniu dw6ch odrgbnych wszelako dzietr scenicznych uczestniczyli
Amit Epstein (Bat Yam) i Pawel Demirski (Tykocin). Naczeln4 ide4, kt6ra wiodla artyst6w
i projektodawc6w tego przedsigwzigcia byla wymiana pogl4d6w na temat kwestii polsko izraelskiej i proba przelamanra pewnych stereotyp6w, kt6re do dzisiaj determinuj4 spos6b
postrzegania wsp6lnej , tragrcznej historii Polak6w i Zyd6w. Krystyna Meissner, dyrektor
Wroctrawskiego Teatru Wsp6lczesnego, gl6wna pomyslodawczyni projektu, tak precyzowaNa
tg wsp6ln4 dla teatr6w ideg:
Chodzilo o to, by w tej sprawie dopuicit do glosu pokolenie trzydziestolatk|w. Wiele jest
nagromadzonych pretensji starszego pokolenia polskich Zyd6w, mieszkajqcych w lzraelu, do
ich dawnej Ojczyzny. Wiele stereotypowego myilenia o naszym wsp6lnym zyciu przed
i w czasie ostatniej wojny jest po stronie polskiej. Dla ronuiqzania tego konfliktu, opartego na
miloici i nienawiici, wahne jest poddanie emocji chtodnemu osqdowi naszych wnuk6w.
Pani Ewelina Paszke - Lowitzsch we wprowadzeniu do rozprawy pisze z rczwagql
...glownie chodzilo o udowodnienie, 2e ta rozmowa w ogdle jest moiliwa, a wola dyskusji
znajduje sig po obu stronach, co bylo istotne dla migdzynarodowego dialogu w tej trudnei
5
i przez dziesigciolecia odldadanej ad acta sprawie. Oczywiicie pojawia sig pytanie, co z tej
woli wyniknie, jaki bgdzie plan tych spotkari na wielu plaszczyznach dzialania. Rozwazania
Doktorantki dowodz4, 2e w podejSciu do tego tematu cechuje J4 nie tylko glgbokarozwaga,
ale r6wnie2 doSwiadczenie, kt6rego nie zdobywa sig v'rylqcznie w Ieatrze. Doskonale jednak
odnajduje pytania, kt6re jako Aktorka bior4ca udzial w zdarzeniz powinna postawi6.
W4tpliwoSci, jakie pojawiaj4 sig przy tak eksperymentalnej formie, Swiadcz4 o bardzo du2ei
SwiadomoSci i odpowiedzialnoSci artystycznej w komunikacie z widzami. Doktorantka pisze
z obawq; Materia teatru jest niebezpieczna w tego rodzaju przedsigwzigciach - panuie slowo,
a tam gdzie jest slowo, czyli nanvanie, znaczenie, symbol, racja - bardzo czgsto pojawia sig
konflikt. O tym, jak odpowiedzialnie nale?y podejmowac dziaNania artystyczne w tak trudnej
i skomplikowanej przestrzeni Swiadczy fakt, ze pomimo uplywu siedmiu lat od realizacji
projektu problemy, z kt6rymi zderzyli sig aktorzy w trakcie realizacji swojego projektu, wciqit
s4 Zywe i bardzo bolesne. W przededniu 71 rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego
w Auschwitz, w Parlamencie Europejskim odbylo sig specjalne spotkanie przy okazii
projekcji filmu Stella, opowiadaj4cego historig Stelli Zylbersztajn, kt6rej w czasie II wojny
Swiatowej schronienia udzielilo 25 polskich rodzin. W trakcie spotkania padly waZne slowa,
wypowiedziane przez prof. Jana Zaryna: - W naszym zyciu byliimy wielolcrotnie dotknigci
czymi, co nazywamy glgbokq niesprawiedliwoiciq polegajqcq na tym, 2e Polacy byli i czasem
niestety nadal sq pomawiani o najgorsze rzeczy w czasie II wojny iwiatowej, a polskie
postawy wobec Zyd6w sq olveSlane jako totalna biernoit lub wielka satysfakcja, 2e Zydzi byli
mordowani. W tym kontekScie w pelni zrozumiale odczytuje sig strowa w dysertacji
Doktorantki, kt6rymi definiuje problem, przed kt6rym stangli tw6rcy spektaklu: /.../ nie ulec
takim zjawiskom, jak poprawnoSt polityczna, deklara!ryvna tolerancja lub zbiorowa
psychoterapia. Najwa2niejszym z punktfw spornych jest zawsze pamigt. Dialog skl1conych
narod1w bardzo czgsto nie przestaje byt konfliktogenny./.../ W tg problematykg wpisujq sig
fakty instrumentalnego wykorzystywania pamigci o Holokau1cie przez propagandy obu
paristw: nieistniejqcego PRL-u oraz pafistwa lzraeL Po bardzo rzetelnym nakreSleniu
niezwykle skomplikowanego tla dla realizacji projektu, Doktorantka w dalszej czE1ci swojego
wywodu przechodzi do opisu przygotowat'r nad rcIq Nili w spektaklu. Z wlalciwq dla siebie
intuicj4 aktorsk4 nie koncentruje sig wylqcznie na kreowanej przez siebie postaci, lecz
dokonuje analizy struktury dzie\a, charakteryzuje pozostalych bohater6w dramatu i okreSla
ich wzajemne relacje. Takie podejScie do zadania Aktorskiego, jakie stanglo przed Pani4
Ewelin4 Paszke - Lowitzsch jest zbiehne z ogoln1 koncepcj4 reZyserki spektaklu Yael
Ronen, co r6wniez podkreSla w swojej recenzji / ,,Tygodnik Powszechny" 30.10.2008r./
Marcin KoScielniak pisz4c: Ronen myili o swoim teatrze w kategoriach obyczajowych: oto
historia grupki ludzi, z kt6rych kazdy ma swoje 2ycie wewngtrzne, skomplikowane i godne
tego, by oddat mu sprawiedliwoi1. W efekcie rzecz ciqzy ku komedii rodzinnej, a nad
wszystkim 9619 bierze psychologia. Nale|y pamigtai, 2e zaproponowana przez reZyserkg
forma dzialania, kt6r4 poslulyLa sig do budowy spektaklu, odbiegala od og6lnie przyjgtych
zasad stosowanych w teatrze. Ostateczny tekst dramatu powstal w trakcie pracy z zespolem
na scenie. Pani Ewelina Paszke- Lowitzsch w opisie pr6b podkrella,2e zar6wno Ronen jak
i
Epstein byli otwarci na propozycje ptyn4ce od aktor6w. Uwaznie sluchali sugestii,
uwzglgdniali polskq perspektywg spojrzenia na stosunki polsko - Zydowskie. (...) Taka
6
atmosfera stworzyla podwaliny do otwartej, szczerej, pozbawionej jakiejkolwiek poprawnoici
politycznej, wspdlpracy. Takie doSwiadczenie w pracy scenicznej byNo z pewnoSci4 dla Pani
Eweliny Paszke - Lowitzsch niezwykle cenne, poniewaz napisala: Na takim gruncie
Zyczylabym sobie pracy w teatrze
jak
najczgicieT. Na tak peln4 afrrmacji postawg Doktorantki
wobec metody dzialah rezyserskiej pary gtrownych autor6w spektaklu mial wplyw r6wnie2
etap pracy, w kt6rym Yael Ronen wykorzystala doSwiadczenia Jackoba L. Moreno
uznawanego za pioniera psychoterapii grupowej. W trakcie lwiczeh grupowych
i
rozgrywanych etiud staraliimy sig wybierat sytuacje graniczne, dotyczqce konfliktdw
rodzinnych, a w szczeg1lnoSci migdzypokoleniowych, co bylo przeciez tematem projektu, nad
ktdrym pracowalifmy - prsze Autorka dysertacji. Ta czgsc wywodu, w kt6rym Pani Ewelina
Paszke - Lowitzsch opisuje pracg nad ro14, jest bardzo precyzyjny . Spos6b opisu zdradza,2e
Autorka posiada duz4wiedzg z zalcesu zarSwno psychologii jak i metodyki pracy aktorskiej.
Ciekawy i waany fragment dotyczy tej czgsci pracy na scenie, kiedy aktorzy w poglgbionych
przez wczeSniejsze dwiczenia w improwizacjach, wsp6ltworz4 tekst dramatu. Po tak
gruntownych i poglgbionych studiach na etapie przygotowah, pracanad skonstruowaniem
roli Nili w konkretnych jtz
tekstu dramatu stala
sytuacjach wynikajqcych z opracowanego
sig
niezwykle tw6rcza i
ostatecznie
osobista.
Czulam rzadki aktorski komfort nielpiesznych narodzin nowego teatralnego ,,dziecka"- roli
- pisze z satysfakcj4 autorka kreacji Nili w spektaklu BAT YAM . Analiza przebiegu roli
w spektaklu, poglgbiona o psychologiczny aspekt, jaki zawarla w swojej pracy Pani Ewelina
Paszke - Lowitzsch, dowodzi dojrzalego i bardzo Swiadomego procesu tw6rczego, w kt6rym
uczestniczyNa Doktorantka. Pomimo duZego zainteresowania, zar6wno medi6w jak
i publicznoSci, kt6ra miala okazjE obejrzec caly projekt (r6wniez spektakl Teatru Habimah
z Tel Awiwu w rez. Michala Zadary), spektakle nie doczekaly sig, jak pisze Autorka
rozprary, wnikliwej, merytorycznej analizy przyjgtego sposobu gry, konwencji, jak r6wnie2
konstrukcji. Odnosz4c sig do tej sytuacji z duzq wyrozumialoSci4 kontynuuje:
Prawdopodobnie problematyczny temat projektu stal sig tak wa2ny i godny analizy, 2e inne
tematy odeszly na plan dalszy. W podsumowaniu Autorka w refleksyjnym tonie odnosi sig
do swoich dotychczasowych doSwiadczen teatralnych i dydaktycznych staraj4c sig spojrzed
na nie przezpryzmatwiedzy zdobytej w trakcie pracy nad BAT YAM. Opisuje, w jaki sposob
przeniosla poznane we wsp6lpracy z izraelskimi tw6rcami metody pracy na grunt szkoly
teatralnej. Na koniec wywodu, w sentencjonalny spos6b formuluje mySl : uczymy sig
nieustajqco i do konca, a mnogoi1 doiwiadczeri w Zyciu zawodowym jest niezbyvalnym
irddlem zdobywania wiedzy, ktdra powinna byt transportowana na obszar dokonari
dydaktycznych i metodologicznych, szkoda, 2e tak niewiele zdarza sig ku temu okazji i czasu
potrzebnego do samorozwoju... Jakkolwiek trudno sig nie zgodziI z pierwszq czE(ciq zdania,
to juL pozostala czg56 wypowiedzi wzbudza we mnie szczete zdziwieme... Czego jak czego,
ale z zalqczonej dokumentacji doSi przekonywaj4co wynika, 2e okazji do wykorzystywania
swoich doSwiadczefr na polu dydaktycznym, jak i mo2liwoSci do samoronvoju Pani Ewelinie
Paszkg Lowitzsch z pewnoSci4 nie brakowalo i nie brakuje. Swiadczy o tym
udokumentowana Jej aktywnoSd zawodowa. Pozwolg wigc sobie potraktowad tg wypowiedZ
Doktorantki j ako przejaw pokory artystycznej .
Eonkluzia
Na
podstawie przeslanej dokurnentacji
i
po
zapoznaniu sig
z dorobkiem
artystycznym
i dydaktyezqym Pani rngr Eweliny Paszke - Lowitzsch uwaiam, 2e Kandydatka,pos,iada
wSze-lkie poirzebne umiejgtno3ci i do$wiadpzeni.e do prowadzenla sam.odzielnej prac-y
naukowej :naU-czel4i.
Ninigjszym stwierdzarn, Ze osi4gniEcia artystyczne, twsrcze
i
Pani rngr Eweliny Paszke - Lowitzsch spelniaj4 wymagania aft. 16 Ustawy
2003'r,oku (zpbtn. zmianami) o stopniaeh i tytulaeh w zakresie sztuki.
dydaktyczne
z
dnia 14.03.