Opolanin Nr 5

Transkrypt

Opolanin Nr 5
opolanin
opolelubelskie.pl
issn 1731-7959 / 5(252)/2015
gazeta informacyjno - publicystyczna
opolanin
opolelubelskie.pl
www.opolelubelskie.pl
opolanin
Spis treści:
Rusza budżet obywatelski! / str. 4
Montaż kolektorów słonecznych jeszcze w wakacje / str. 5
Opole Lubelskie na I Wschodnim Forum Biznesu w Lublinie / str. 5
Dobra lokata Gminy Opole Lubelskie w „Rankingu samorządów 2015” / str. 7
Sukcesy młodej skrzypaczki / str. 7
W nagrodę do Brukseli / str. 8
„Grypa 65+” - program szczepień przeciwko grypie dla seniorów / str. 8
VI Zjazd Rodu Plisów / str. 8
Opolscy przedsiębiorcy zrzeszeni w nowej marce gminy Opole Lubelskie / str. 9
Jak LEADER zmienił obszar LGD Owocowy Szlak / str. 10
Konsultacje społeczne dotyczące pracy nad Lokalną Strategią Rozwoju / str. 11
Szkolne remonty 2015 / str. 12
Klasy integracyjne w „ Jedynce” / str. 13
Pierwsi absolwenci opuścili Niepubliczne w Gimnazjum w Niezdowie / str. 13
Ogłoszenia/komunikaty / str. 14
Lekcja historii / str. 16
Wakacyjne Koło Fortuny SWAT / str. 18
Z wiosłem w dłoni / str. 18
Szanty i ryby w Opolu Lubelskim / str. 19
Śladami Ekomuzeum / str. 19
Turniej gry figurowej „Infinity” / str. 20
Kajakiem po Chodelce / str. 20
Mieszkanka Opola Lubelskiego laureatką konkursu „Seniorzy w akcji” / str. 20
Victoria Wrzelowiec z pucharem Przewodniczącego Rady Miejskiej / str. 22
Piłkarki UKS Dubler drugie w Polsce / str. 22
Obóz sportowy UKS Dubler w Kołobrzegu / str. 23
Rusza budżet obywatelski/ str. 4
Montaż kolektorów/ str. 5
Wakacje z OCK / str. 18
Opolanin - miesięcznik informacyjno - publicytyczny
Nakład:
1000 egz.
Wydawcy: Gmina Opole Lubelskie
Adres redakcji:
ul. Lubelska 4
24-300 Opole Lubelskie
tel. 81 827 72 15
fax. 81 827 72 00
pok. 209/II piętro UM
e-mail: [email protected]
www.opolelubelskie.pl
Okładka:
Grafika - Festiwal Chonabibe
w Opolu Lubelskim
Skład i opracowanie graficzne:
Krzysztof Ryczek
Druk:
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
Drukarnia STANDRUK
ul. Rapackiego 25
20-150 Lublin
aktualności
opolanin
Rusza budżet obywatelski!
Po raz pierwszy oddajemy możliwość realizacji części wydatków miasta bezpośrednio
do dyspozycji mieszkańców Opola Lubelskiego.
W najbliższym czasie osoby zamieszkujące teren gminy będą mogły zdecydować o wydatkowaniu kwoty 100.000 zł w budżecie miasta na 2016 rok. Mieszkańcy sami będą mogli
zgłaszać pomysły do realizacji w przyszłorocznych wydatkach.
Projekty mogą mieć charakter inwestycyjny (rozumiemy przez to budowę lub zakup środków trwałych), o wartości od 3.500 zł do 30.000 zł lub kulturalno-społeczny (działania
edukacyjne, promocyjne, kulturalne itp.) o wartości od 1.000 zł do 5.000 zł.
Zgłaszane do realizacji pomysły powinny mieć charakter ogólnodostępny, czyli muszą być
zlokalizowane w centrum miejskim (teren miasta) i dostępne dla wszystkich mieszkańców.
Projekt inwestycyjny musi być położony na nieruchomości stanowiącej własność gminy.
Pomysł może być zgłoszony w terminie od 1 sierpnia do 15 września br. przez osobę, która ukończyła 16 lat i zdobyła dla swojego wniosku poparcie 15 mieszkańców. Złożone prawidłowo projekty będą sprawdzone merytorycznie przez komisję powołaną przez Burmistrza Opola Lubelskiego. Projekty pozytywnie ocenione zostaną poddane pod głosowanie przez mieszkańców, każdy będzie mógł zagłosować na jeden wybrany projekt. Zadania, które uzyskają największą liczbę głosów zostaną skierowane przez Burmistrza do realizacji.
6 KROKÓW ABY ZGŁOSIĆ PROJEKT:
(wzory dokumentów do pkt. 1-4 dostępne
są w Urzędzie Miejskim pok. 204 i na stronie internetowej Urzędu
– www.opolelubelskie.pl)
1. Dobrze przygotuj swój pomysł, zapoznaj się z przykładową listą zadań
2. Oszacuj koszty realizacji, zapoznaj się z cennikiem miejskim
3. Wypełnij formularz zgłoszenia projektu
4. Zdobądź 15 podpisów popierających twój projekt na formularzu
5. Złóż przygotowane dokumenty w Punkcie Obsługi Klienta
w Urzędzie Miejskim
6. Prowadź akcję informacyjną i promocyjną swojego projektu aby zyskał jak największą
liczbę głosów.
Bądź optymistą, twój pomysł może zostać zrealizowany!
4
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
aktualności
opolelubelskie.pl
Montaż kolektorów słonecznych jeszcze w wakacje
Aktualnie tworzony jest harmonogram montażu kolektorów oraz szkolenia dla beneficjentów projektu
z zakresu obsługi zestawów solarnych. Przedłużający się termin montażu kolektorów
wiązał się z tym, że jedna z firm której oferta była niezgodna ze specyfikacją przetargową, dwukrotnie kierowała odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej. Każdorazowo opóźniało to rozstrzygnięcie przetargu o kolejne miesiące, ponieważ konieczne w takiej sytuacji jest zachowanie określonych przepisami terminów na wniesienie odwołania, terminów zwołania rozprawy czy zachowanie określonego terminu na przygotowanie dokumentacji dla Krajowej Izby Odwoławczej. Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzonej 21 lipca rozprawie, przyznała rację Gminie Opole Lubelskie i rozstrzygnęła tę sprawę na jej korzyść, ostatecznie oddalając odwołanie. Dzięki temu gmina mogła podpisać umowę z wykonawcą wyłonionym w przetargu oraz rozpocząć ustalanie harmonogramu instalacji kolektorów w poszczególnych częściach
gminy. Sam montaż planowany jest na sierpień-wrzesień.
W dniach 11-12 sierpnia odbyły się już obowiąz-
kowe szkolenia z zakresu obsługi powierzonych zestawów solarnych przeprowadzone przez firmę ECO-TEAM z Częstochowy, przy współudziale Inspektora Nadzoru i przedstawicieli Gminy Opole Lubelskie. Ze względu na warunki gwarancji zestawów solarnych oraz bezpieczeństwo ich użytkowania udział w spotkaniach był obowiązkowy.
Projekt „Słoneczny dom w gminie Opole Lubelskie – instalacja kolektorów” jest współfinansowany
ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 – Działanie
6.2 Energia przyjazna środowisku. Dzięki jego realizacji
506 rodzin z terenu Gminy Opole Lubelskie oraz Żłobek
i Przedszkole Miejskie otrzymały w sumie 86% dofinansowania do zakupu i instalacji zestawów solarnych do podgrzewania wody.
KR
Opole Lubelskie na I Wschodnim Forum Biznesu w Lublinie
Obiekty Targów Lubelskich SA gościł 25-26
czerwca I Wschodnie Forum Biznesu. Wśród uczestników z niemal całego świata byli też przedstawiciele gminy Opole Lubelskie.
Celem Forum było podkreślenie pozycji i roli regionu lubelskiego oraz samego miasta Lublin jako atrakcyjnego miejsca spotkań przedsiębiorców i samorządowców. W Forum uczestniczyli goście z wielu państw Unii
Europejskiej oraz m.in. Ukrainy, Białorusi, Uzbekistanu,
Kazachstanu, Chin, Indii, Rosji, Mołdawii, ZEA, Arabii
Saudyjskiej i Afryki.
W programie Forum znalazło się wiele paneli tematycznych dotyczących społecznej odpowiedzialności
biznesu, współpracy na rzecz rozwoju gospodarczego regionów oraz biogospodarki, energii odnawialnej, zdrowej
ekologicznej żywności i przemysłu maszynowego. Ponadto odbyły się prezentacje potencjału gospodarczego i ofert
inwestycyjnych firm z województwa lubelskiego.
Wśród licznych stoisk promocyjnych nie mogło
zabraknąć naszego. Oprócz materiałów promujących walory ziemi opolskiej gościnnie zaprezentowały się na nim
nasze firmy, których wyroby znane są w całej Polsce i coraz śmielej zdobywają rynki Europy a nawet Świata. Swoje materiały promocyjne, a przede wszystkim wyroby zaprezentowały Geomax – producent najlepszych krówek w
Polsce, Fruvitaland – owoce i ich przetwory i „Pstrąg Pustelnia” – którego ryby podawane są m.in. w najlepszych
warszawskich restauracjach. Wszyscy odwiedzający nasze
stoisko mieli okazję posmakować wyrobów opolskich firm.
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
W opinii wielu uczestników opolskie stoisko było jednym
z najciekawszych, a na pewno było na nim najsmaczniej.
Całe wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego Sławomira Sosnowskiego, Prezydenta Miasta Lublin Krzysztofa
Żuka i Wojewody Lubelskiego Wojciecha Wilka.
ws
5
aktualności
opolanin
Dobra lokata Gminy Opole Lubelskie
w „Rankingu samorządów 2015”
Opole Lubelskie znalazło się na 67 miejscu spośród wszystkich gmin miejskich i miejsko-wiejskich
(w sumie jest ponad 900) uzyskując 48,09 punktów za ocenę jakości gminy tj. za zarządzanie oraz za sytuację
finansową. W pierwsze 100 rankingu znalazło się tylko 7 gmin z woj. Lubelskiego.
Dziennik „Rzeczpospolita” opublikował 14 lipca 2015 dodatek specjalny „Ranking samorządów 2015”.
Jest to ogólnopolskie zestawienie najlepszych gmin, które uzyskują doskonałe wyniki finansowe oraz mają najlepsze osiągnięcia w zarządzaniu rozwojem gminy lub miasta. Samorządy oceniane są w trzech kategoriach: miast
na prawach powiatu, gmin miejskich i miejsko-wiejskich
oraz gmin wiejskich. Ranking uznawany jest jako prestiżowy i wiarygodny – jego organizatorem jest redakcja
„Rzeczpospolitej”, a kryteria ocen ustala niezależna kapituła pod przewodnictwem byłego premiera Jerzego Buzka.
W pierwszym etapie organizatorzy pozyskali dane z Ministerstwa Finansów na temat gmin, które
w najlepszy sposób zarządzały swoimi finansami w latach
2011-2014, i jednocześnie najwięcej w tym czasie inwestowały. W drugim etapie, od samorządów uzyskano dane
na temat dynamiki wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca, wartości środków unijnych jakie w latach
2012-2014 wpłynęły do budżetu gminy, indywidualnego
wskaźnika zadłużenia, dynamiki wzrostu dochodów własnych w latach 2012-2014, relacji nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia w latach 2011-2014, dynamiki wzrostu wydatków ogółem na jednego mieszkańca w latach 2011-2014. Gmina Opole Lubelskie uzyskała w tym rankingu dobry wynik plasując się na 67 miejscu
w Polsce.
Jeszcze lepszym wynikiem gmina może się po-
chwalić jeśli chodzi o kolejny opublikowany przez Rzeczpospolitą ranking Innowacyjnych gmin miejskich i miejsko-wiejskich. Tu Opole Lubelskie znalazło się na 50
miejscu. Punktowano kategorie takie jak dostęp do spraw
urzędowych przez internet, szkolenia pracowników, prywatne serwisy internetowe, darmowe punkty dostępu
do internetu, zintegrowany system zarządzania gminą czy
rozwiązania mobilne.
„Każdy sukces motywuje do dalszej wytężonej pracy, szczególnie taki który jest firmowany przez
jeden z najbardziej opiniotwórczych dzienników jakim
jest „Rzeczpospolita”. Godne podkreślenia jest również
to, że naszymi konkurentami było ponad 900 gmin miejskich i miejsko-wiejskich z których 833 wyprzedziliśmy.
Gmina Opole Lubelskie należy do niezbyt zamożnych
samorządów jeżeli chodzi o poziom dochodów na osobę,
które wynoszą 2796 złotych - wśród 100 laureatów tylko
8 posiada zbliżoną wartość. Tak wysoką pozycję w rankingu zawdzięczamy przede wszystkim przemyślanej
i stabilnej polityce finansowej oraz ambitnej działalności
inwestycyjnej prowadzonej w latach 2011-2014, na którą składa się dobre zarządzanie finansami, bardzo niski
wskaźnik zadłużenia i wysoki poziom pozyskania funduszy unijnych. Nasza praca jest ukierunkowana na dalszy
rozwój i mam nadzieję, że w następnych rankingach będziemy zajmowali równie wysokie pozycje” - mówi Dariusz Wróbel, Burmistrz Opola Lubelskiego.
KR
Sukcesy młodej skrzypaczki
Wiktoria Wrona uczennica klasy II Szkoły
Podstawowej im. Oskara Kolberga jest młodą utalentowaną, dobrze zapowiadającą się instrumentalistką. Grę
na skrzypcach rozpoczęła w wieku 6 lat. Obecnie uczy
się u profesor Natalii Kozub w Lublinie.
Wiktoria ćwiczy pod okiem swojego taty i akompaniatora Piotra Wrony. 9 letnia skrzypaczka ma na swoim koncie nagrody w prestiżowych konkursach. Największy z nich to zdobycie III nagrody w Międzynarodowym
Konkursie Skrzypcowym ,,Janko Muzykant '' w Sochaczewie, gdzie zaprezentowała koncert h-moll O. Riedinga cz.III oraz czardasza Alberto Curciego. Została również laureatką VII Regionalnego Konkursu Skrzypcowego ,,Skrzypcowe spotkania'' w Lublinie gdzie zaprezentowała Etiudę koncertową nr 28 (Allegro molto). Wiktoria jest również zdobywczynią I nagrody w kategorii Szkół
Podstawowych w konkursie Młodych Instrumentalistów
organizowanym przez Opolskie Centrum Kultury. Przed
młodą skrzypaczką jeszcze dużo konkursów i bardzo dużo
pracy.
Trzymamy kciuki,wspieramy i gratulujemy życząc
kolejnych sukcesów.
6
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
aktualności
opolelubelskie.pl
W nagrodę do Brukseli
W dniach 7-9 lipca 2015 roku, dwie uczennice - Weronika Gogół oraz Weronika Piłat z Zespołu Szkół
Nr 1 w Opolu Lubelskim uczestniczyły w wyjeździe do Brukseli. Była to nagroda za zwycięstwo w konkursie
"CoR/EA Secondary Schools Competition 2015".
Konkurs organizowany był
przez grupę polityczną Europejskie
Przymierze działającą w Komitecie
Regionów Unii Europejskiej. Uczestnictwo w nim uczniów z Opola Lubelskiego było możliwe dzięki zgłoszeniu
Zespołu Szkół Nr 1 do udziału w konkursie przez Dariusza Wróbla, Burmistrza Opola Lubelskiego oraz członka
Komitetu Regionów i grupy Europejskie Przymierze. Celem konkursu było
zapoznanie młodych ludzi z instytucją
Komitetu Regionów i Unią Europejską
oraz zachęcenie ich do dyskusji i przemyśleń na temat przyszłości Europy.
Żeby wygrać, uczennice musiały wykazać się szeroką wiedzą z tego zakresu oraz pisemnie odpowiedzieć na jedno z pytań, które w tegorocznym konkursie było odzwierciedleniem Europejskiego Roku na rzecz Rozwoju i poprawy komunikacji oddolnej w Unii
Europejskiej. Koordynatorką konkursu
w ZS Nr 1 była Pani Edyta Wójtowicz.
Oprócz uczennic z Opola
Lubelskiego w oficjalnym spotkaniu
zwycięzców konkursu z innych szkół
obecna była także młodzież z Estonii, Włoch, Wielkiej Brytanii, Słowacji, Litwy, Irlandii i Szkocji oraz dwoje
uczniów z Gdyni. Łącznie 25 uczniów
z 12 szkół. Każda grupa miała za zadanie zaprezentować swoje miasto i kraj
przed członkami grupy Europejskie
Przymierze. Następnie wszyscy mieli okazję uczestniczyć w sesji plenarnej Komitetu Regionów w Parlamencie
Europejskim, przebywając na głównej
sali posiedzeń, razem z obradującymi
politykami. Na tym zakończyła się oficjalna część spotkania. W dalszej kolejności młodzi ludzie odwiedzili Parlamentarium - Centrum dla Zwiedzających w Brukseli czyli muzeum Unii Europejskiej. Interaktywna wystawa Parlamentarium pozwala z nowej perspektywy spojrzeć na tę instytucję. Dynamiczne, interaktywne ekrany multimedialne zabierają zwiedzających w podróż przez historię integracji europejskiej i pokazują, jak UE wpływa na nasze codzienne życie. Następnego dnia
organizatorzy zaprosili wszystkich laureatów konkursu na zwiedzanie miasta
oraz uroczysty obiad w jednej z wielu znakomitych restauracji na Starym
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
Mieście w pobliżu słynnego Wielkiego
Placu. Laureatki konkursu dużą część
Starego Miasta stolicy Belgii zobaczyły już pierwszego dnia pobytu, w towarzystwie Dariusza Wróbla i opiekującej się nimi Karoliny Zalewskiej-Mikity – nauczycielki z ZS Nr 1. Dzięki
zapewnieniu przez organizatorów konkursu hotelu w samym centrum Brukseli, takie zabytki jak Katedra św. Michała i św. Guduli, Kamienica Angel
na Grand Place czy Muzeum Miejskie były na wyciągnięcie ręki. Program
wycieczki po mieście obejmował także
wizytę przy Atomium – monumentalnym modelu kryształu żelaza, powiększonym 165 miliardów razy, który stoi
w dzielnicy Laeken, na przedmieściach
Brukseli.
Komitet Regionów jest organem doradczym UE złożonym z wybranych na szczeblu lokalnym i regionalnym przedstawicieli ze wszystkich
28 państw członkowskich. Za pośrednictwem Komitetu Regionów mają oni
możliwość wymiany opinii na temat
aktów prawnych UE, które mają bezpośredni wpływ na regiony i miasta.
Dzięki tej instytucji regiony i miasta
mogą formalnie wypowiadać się w procesie stanowienia prawa przez UE, za-
pewniając uwzględnienie stanowiska
i potrzeb władz lokalnych i regionalnych. Komitet składa się z przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych.
Każdy kraj wyznacza swoich członków,
którzy są mianowani na odnawialną
pięcioletnią kadencję przez Radę UE.
Liczba członków z poszczególnych
państw zależy od liczby ludności danego kraju.
Członkowie z jednego kraju tworzą delegację krajową, która odzwierciedla polityczną, geograficzną
i regionalną bądź lokalną sytuację danego kraju. Każdy członek może być
również członkiem grupy politycznej
w ramach Komitetu Regionów. Obecnie w Komitecie Regionów działa pięć
grup politycznych odzwierciedlających
szereg poglądów politycznych: Europejska Partia Ludowa (PPE), Partia
Europejskich Socjalistów (PES), Porozumienie Liberałów i Demokratów
na rzecz Europy (ALDE), Przymierze Europejskie (EA) oraz Europejscy
Konserwatyści i Reformatorzy (EKR).
Członkowie mogą również zadecydować, że nie będą należeć do żadnego
ugrupowania (członkowie niezrzeszeni).
KR
7
aktualności
opolanin
„Grypa 65+” - program szczepień przeciwko
grypie dla seniorów
Z inicjatywy Rady Seniorów od września funkcjonował będzie w Gminie Opole Lubelskie nowy program szczepień przeciwko grypie dla mieszkańców
po 65 roku życia.
Program ukierunkowany jest na profilaktykę problemu zdrowotnego jakim jest grypa sezonowa w populacji osób w wieku 65 lat i więcej a przedmiotem programu
jest udzielanie świadczeń zdrowotnych w postaci profilaktycznych szczepień przeciwko grypie. Jak wynika z danych
statystycznych Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej zachorowań na grypę w gminie Opole Lubelskie i podejrzeń zachorowań na grypę w grupie osób objętych programem odnotowano 23 przypadki w roku 2013
i aż 146 przypadków w roku 2014. W grupie wiekowej
objętej programem zaszczepiło się przeciw grypie w roku
2013 164 osoby, a 170 osób w roku 2014, co stanowi niecałe 6% wszystkich osób z grupy szczególnego ryzyka objętych programem. Biorąc pod uwagę te dane program skierowany będzie do około 500 osób z grupy wiekowej 65+
zamieszkałych na terenie gminy Opole Lubelskie.
„Wprowadzenie programu "Grypa 65+" nie jest
pierwszym działaniem gminy Opole Lubelskie z zakresu
profilaktyki zdrowotnej dla mieszkańców. Każdego roku
staramy się uczestniczyć w jak największej liczbie akcji o charakterze ogólnopolskim, które można zorganizo-
wać także u nas, takich jak bezpłatne badania mammograficzne, badania słuchu czy inne aktualnie dostępne” mówi
Dariusz Wróbel, Burmistrz Opola Lubelskiego.
Każda osoba, która ukończyła 65 rok życia i jest
mieszkańcem Gminy Opole Lubelskie winna zgłosić się
do swojego lekarza rodzinnego w celu przebadania się
i wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do podania szczepionki. Beneficjenci programu zostaną zaszczepieni zgodnie ze schematem określonym przez producenta szczepionek przez pielęgniarki pod nadzorem lekarskim. Świadczenie zdrowotne w ramach programu będzie dostępne co najmniej 3 razy w tygodniu, w tym 1 raz
do godz. 18 -tej. Szczegóły podamy po wyłonieniu firmy
która na zlecenie gminy realizować będzie program szczepień.
Program będzie realizowany w okresie od 1 września do 30 listopada lub do wyczerpania przeznaczonych
na ten cel środków. Gmina przeznaczyła na szczepienia
15 000 zł.
KR
Zapraszamy zainteresowane podmioty do składania
ofert na realizację szczepień. Regulamin konkursu
i wymagane dokumenty są dostępne na stronie interentowej urzędu (www.opolelubelskie.pl) i w Biuletynie Informacji Publicznej.
VI Zjazd Rodu Plisów
16 rodzin z całej Polski o nazwisku Plis spotkało się na VI już zjeździe rodu tym razem w naszym Opolu 17-19 lipca br.
Program pobytu Pilsów w Opolu był bardzo bogaty. W ciągu dwu dni zwiedzili Nałęczów i Wąwolnice, odbyli wycieczkę kolejką wąskotorową, wzięli udział
w imprezie „Teraz Pstrąg na kąpielisku miejskim. W niedziele 19 lipca uczestniczyli w mszy św. odprawionej w ich
intencji.
„Celem naszych corocznych zjazdów jest integracja, poszukiwanie wspólnych korzeni oraz poznawanie pięknych zakątków naszego kraju, w których oczywiście mieszkają Plisowie – mówi Marek Plis – v-ce Prezes
Stowarzyszenia Rodu Plisów - Do tej pory spotykaliśmy
się w Rudzienicach k. Iławy, naszym Opolu, na Podlasiu,
w Szczecinie skąd pojechaliśmy do Berlina, gdzie mieszkają dwie rodziny Plisów, a w roku ubiegłym na Podkarpaciu w Kolbuszowej. Przyszłoroczny zjazd planujemy
zorganizować w Gdańsku.”
Najmłodszym uczestnikiem opolskiego zjazdu
był siedmioletni Nikodem, który zaliczył już 4 imprezę.
Jak dodaje Prezes Marek Plis - jeszcze w tym roku szeregi
rodu zasili troje małych Plisiątek, z czego cieszą się wszyscy członkowie stowarzyszenia i liczą na dalszy systematyczny wzrost liczebności swoich szeregów.
8
ws
Plisowie w statystyce (dane z 4 sierpnia 2015 r.)
Według portalu www.moikrewni.pl obecnie:
● w Polsce są 672 osoby o nazwisku Plis.
● zamieszkują oni w 77 różnych powiatach i miastach.
● najwięcej zameldowanych jest w Kolbuszowej – 143 osoby.
● powiaty/miasta ze szczególnie dużą liczbą osób o tym nazwisku: Opole Lubelskie (80), Hajnówka (63), Puławy (33), Przemyśl
(19), Warszawa (16), Białogard (14), Świdnica (13), Ropczyce
(13) i Rzeszów z liczbą wpisów 11.
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
aktualności
opolelubelskie.pl
Opolscy przedsiębiorcy zrzeszeni w nowej marce
gminy Opole Lubelskie
Zakończyła się już realizacja gminnego projektu „Nowa marka – silny region – kompleksowa budowa
marki regionu Opola Lubelskiego”. W wyniku jego realizacji grupa przedsiębiorców z naszej i okolicznych
gmin założy nowe stowarzyszenia.
Projekt, o którym pisaliśmy na łamach Opolanina wielokrotnie dobiegł końca. Zrealizowano dzięki niemu szereg działań mających na celu promocję potencjału gospodarczego Opolszczyzny. Powstały publikacje tj.
folder turystyczny, katalog firm i oferta gospodarcza. Powstał film promocyjny, teledysk i strona internetowa skierowana do przedsiębiorców i opracowano nowy logotyp
wraz z księgą znaku, a na rogatkach miasta stanęły nowe
witacze. W wyremontowanym lokalu przy ul. Ogrodowej
wkrótce zacznie działać Centrum Obsługi Inwestora –
biuro utworzone do nawiązywania kontaktów, wspierania
i promocji opolskich przedsiębiorców i zewnętrznych inwestorów.
W trakcie realizacji projektu odbyło się szereg
spotkań i szkoleń dla naszych przedsiębiorców. W ich wyniku zawiązała się grupa, która widzi realne korzyści z zarejestrowania nowej organizacji biznesowej mającej na celu
wspólne działania promocyjne prowadzone pod wspólną
marką „Opole Lubelskie – owocne inwestycje”.
Jednym z inicjatorów powołania stowarzyszenia
jest p. Grzegorz Maryniowski, którego firma BIOGRIM,
w pobliskim Wojciechowie koło Łazisk produkuje znane
już w całej Polsce naturalne soki owocowe. Działa on już
w podobnym stowarzyszeniu „POLKA” mającym zasięg
całego województwa lubelskiego.
Tak o genezie powstania tej organizacji i jego ce5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
lach mówi p. Grzegorz: „Skorzystałem z zaproszeń Urzędu Marszałkowskiego kierowanych za pośrednictwem internetu do szerokiej rzeszy przedsiębiorców i brałem
udział w kiermaszach, wystawach, targach organizowanych w kraju przez Departament Rolnictwa i Środowiska, za granicą przez Departament Gospodarki i Turystyki
w ramach projektu „Marketing Gospodarczy Województwa Lubelskiego”. Tym sposobem biorąc udział w wyjazdowych misjach gospodarczych miałem możliwość zaprezentowania swoich produktów w kilku krajach Europy. Byłem też w Chinach. W tych wyjazdach najważniejsza była możliwość nawiązywania nowych kontaktów.
I to niekoniecznie z tymi, którzy nas gościli. Kto wie, czy
nie ważniejsze było to, że uczestnicy tych wyjazdów, ludzie
prowadzący działalność w różnych branżach, z konieczności spędzali z sobą dłuższy czas. W ten sposób poznawaliśmy się coraz bliżej, wymienialiśmy uwagi. Rodziły się pomysły. I tak doszło do powstania Polki z Lubelszczyzny.
„Polka” to jest marka. Znak towarowy, który łączy na razie pięciu producentów branży spożywczej z województwa lubelskiego. Ale nie tylko o znak tu chodzi, ale
organizowany w ramach tego projektu system współpracy. On ma pomóc w tym, czego nam najbardziej brakuje
– marketingu, dystrybucji, promocji. To jest coś w rodzaju grupy biznesowej, która ma rozwiązywać nasze wspólne
problemy”.
Życzymy opolskim przedsiębiorcom szybkiego
zarejestrowania nowego stowarzyszenia i wielu korzyści
biznesowych pod wspólnym znakiem „Opole Lubelskie –
owocnee inwestycje”.
ws
9
lgd owocowy szlak
opolanin
Konferencja - "Jak LEADER zmienił obszar LGD Owocowy
Szlak - Efekty wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju
w latach 2009-2015"
W dniu 29 czerwca 2015 r.
w Opolu Lubelskim odbyła się konferencja poświęcona efektom wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2009-2015 przez Lokalną
Grupę Działania „Owocowy Szlak”.
Podczas wydarzenia przedstawiono raport ewaluacyjny oraz prezentację podsumowującą prowadzone działania. Budżet na realizację zaplanowanych działań wynosił blisko
15 milionów, w tym na ogłaszane konkursy ponad 12 milionów. Ogłoszono
29 konkursów z czterech działań osi 4
Leader. W odpowiedzi wpłynęły 444
wnioski, z czego Rada LGD wybrała
338. Beneficjenci zrealizowali zakładane operacje na łączną kwotę 11 445
050,82 zł, co daje ponad 92% realizacji budżetu LSR. Wskaźniki założone
w strategii zostały osiągnięte w 100%.
W celu lepszego wykorzystania środków na bieżąco organizowano szkolenia dla Beneficjentów. Odbyło się
15 szkoleń, w których udział wzięło
1679 osób. Biuro LGD prowadziło doradztwo w zakresie konsultacji pomysłu, przygotowania wniosku, przejścia
przez procedurę aplikacyjną czy wreszcie rozliczenia. Z usług tych skorzystało 1906 osób.
Dodatkowo LGD zrealizowała szereg działań aktywizujących i integrujących społeczność lokalną. Odbyło się wiele tematycznych warsztatów, z których skorzystało 424 osoby.
Zorganizowaliśmy trzy edycje Święta Produktu Lokalnego, którego celem
było wypromowanie lokalnych produktów oraz zainteresowanie mieszkańców naszego regionu kulturą ludową
i tradycją. Odbyły się trzy edycje konkursu wiedzy o obszarze LGD. Konkursy skierowane były do gimnazjalistów z naszego regionu, którzy nabyli
wiedzę dotyczącą swoich miejscowości,
zasobów przyrodniczych i atrakcji turystycznych. Przez dwa lata organizowano Forum LGD, które poświęcane
było aktywności mieszkańców i dziedzictwu kulturowemu. Ponadto odbyło się wiele spotkań ze społecznością w świetlicach wiejskich, na których udzielano pomocy w zakresie re-
10
jestracji stowarzyszenia, ustalenia planu działania czy rejestracji produktów
tradycyjnych na liście ministerialnej.
Zorganizowanych zostało pięć wyjazdów studyjnych połączonych ze szkoleniami dla lokalnych liderów, w celu
pokazania dobrych praktyk w zakresie
rozwoju turystyki czy aktywności społeczności lokalnej. Z wyjazdów skorzystało blisko 200 osób.
Wydano również wiele różnych publikacji i materiałów promujących nasz region, atrakcje turystyczne
czy też kuchnię tradycyjną. Nakręcono
trzy filmy promocyjne, które wyświetlane były między innymi na targach
turystycznych na terenie kraju.
Zrealizowano trzy projekty współpracy dotyczące dziedzictwa kulturowego,
w tym jeden ogólnopolski: Dziedzictwo Nasza Atrakcją – DNA, Ekomuzeum Lubelszczyzny – Żywa Tradycja
– ELŻW oraz Akademia Umiejętności Regionalnych Artystów Lokalnych
Grup Działania – AURA LGD.
Podczas konferencji przedstawiciele gmin wchodzących w skład LGD
przedstawili w prezentacjach zrealizowane projekty za pośrednictwem
LGD. Aktywni Beneficjenci opowie-
dzieli o tym, jak środki unijne zmieniły ich sytuację, co udało im się zrobić
i co to dla nich oznacza.
Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji Projektów Europejskich Urzędu Marszałkowskiego
w Lublinie Andrzej Kloc przedstawił
założenia nowej perspektywy finansowej oraz wymagania jakie zostaną postawione przed LGD.
Konferencję zakończył pokaz
mody „Kobieta zmienną jest”, w którym wystąpiły aktywne dziewczyny
z naszego terenu prezentując modę XX
wieku.
Odpowiadając na pytanie – jak
Leader zmienił nasz region – śmiało można powiedzieć, że zmianę widać niemalże w każdej miejscowości,
bo zrealizowano wiele inwestycji. Ważnym aspektem jest również wzrost aktywności społeczności lokalnej, która podejmuje wiele działań w celu poprawy swoich warunków życia i dba
o dziedzictwo kulturowe.
Składamy serdeczne podziękowania i gratulacje wszystkim Beneficjentom oraz uczestnikom organizowanych przez LGD przedsięwzięć.
LGD Owocowy Szlak
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
lgd owocowy szlak
opolelubelskie.pl
Konsultacje społeczne dotyczące pracy nad Lokalną
Strategią Rozwoju dla obszaru LGD „Owocowy Szlak”
Zapraszamy wszystkich mieszkańców obszaru
Lokalnej Grupy Działania „Owocowy Szlak" do włączenia się w prace nad Lokalną Strategią Rozwoju na lata
2015-2020.
Lokalna Strategia Rozwoju jest podstawowym
dokumentem, który określa kierunki działania i podejmowania inicjatyw gospodarczych, społecznych i publicznych
przez Państwa za pośrednictwem LGD „Owocowy Szlak”
przy wsparciu środków zewnętrznych w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020.
W związku z tym zapraszamy do wzięcia udziału
w spotkaniach dotyczących diagnozy potrzeb i oczekiwań
mieszkańców obszaru LGD „Owocowy Szlak”. Konsultacje społeczne służyć będą poszukiwaniu rozwiązań, stano-
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
wiących sposoby realizacji strategii, formułowaniu wskaźników realizacji LSR oraz identyfikacji grup docelowych
strategii.
Spotkania mają charakter otwarty, będą odbywać
się na terenie każdej z gmin członkowskich według następującego planu:
1. Przedstawienie założeń inicjatywy LEADER na lata
2014-2020.
2. Zdefiniowanie zasobów, problemów, kierunki rozwoju praca w grupach.
3. Przedstawienie wyników prac przez poszczególne grupy.
4. Wyciągnięcie i przedstawienie wniosków.
5. Przedstawienie dalszych etapów prac nad Lokalną Strategią Rozwoju.
11
nasze szkoły
Szkolne remonty 2015
Trwają wakacje, aura dopisuje, dzieci i nauczyciele odpoczywają, a w naszych szkoła praca wre. Trwają wakacyjne remonty, które tylko w tym czasie można
przeprowadzić, ze względu na brak w szkołach dzieci
i młodzieży.
We wszystkich placówkach gminnych trwają zaplanowane wcześniej prace. W większości szkół są to prace malarskie i porządkowe wewnątrz i na zewnątrz budynków. Oprócz remontów bieżących prowadzone są trzy
większe inwestycje w szkołach w Wandalinie, Skowowie
i ZS Nr 1 w Opolu.
Remont budynku szkoły w Wandalinie polega głównie na usunięciu zawilgocenia ścian piwnicznych
w budynku szkoły. Jego koszt to blisko 50 tys. zł.
Z kolei w Skokowie na budynku szkoły wykonany
zostanie kompleksowy remont dachu. Wykonany zostanie nowy żelbetowy strop nad I piętrem budynku, wymianie ulegnie cała więźba dachowa i położone nowe pokry-
12
opolanin
cie dachu z blachy. Zostaną wykonane obróbki blacharskie
i wyremontowane kominy. Zamontowana zostanie instalacja odgromowa i elektryczna podgrzewająca rynny dachowe. Wiadomo już że będzie to najdroższa inwestycja
w szkołach w tym roku. Obecnie trwa procedura przetargowa w celu wyłonienia wykonawcy tych prac.
Następną znaczącą inwestycją jest modernizacja zaplecza sanitarnego ogólnodostępnej strefy sportowej przy ul. Szkolnej (ZS Nr 1). W ramach modernizacji
zdemontowane zostaną obecne i zamontowane nowe ściany działowe, wykonane zostaną nowe instalacje: wod-kan.
wraz z urządzeniami sanitarnymi, wentylacyjna i elektryczna. Ułożona zostanie nowa glazura. Wszystkie pomieszczenia zostaną pomalowane i wyposażone w lustra,
kotary prysznicowe, wieszaki itp. Warto przypomnieć,
że tegoroczny remont zaplecza sanitarnego jest kontynuacją ubiegłorocznej modernizacji głównego obiektu kompleksu sportowego jakim była duża sala gimnastyczna.
Poniżej przedstawiamy wykaż wszystkich prac
remontowych w gminnych obiektach oświatowych przeprowadzanych w bieżące wakacje.
ws
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
nasze szkoły
opolelubelskie.pl
Klasy integracyjne w „ Jedynce”
Wybór ścieżki edukacyjnej to jeden z najtrudniejszych momentów w decyzji rodzica niepełnosprawnego dziecka. Rodzaj szkoły z pewnością wpłynie
na jego późniejsze życie, na to, z kim będzie spędzać większość dnia i jakie zdobędzie umiejętności życiowe.
Każdy rodzic mając do wyboru klasę integracyjną czy szkołę specjalną
staję przed poważnym dylematem. Wybór
między szkołą integracyjną a specjalną nie
oznacza tylko innej metodyki, narzuca również inną wizję niepełnosprawności.
W Polsce edukacja integracyjna
pojawiła się późno, bo w latach 90. XX w. Jej
prekursor, prof. Aleksander Hulka, tłumaczył, że integracja w szkole to "maksymalne
włączanie dzieci i młodzieży z odchyleniami od normy do zwykłych szkół oraz placówek oświatowych, umożliwiając im w miarę
możliwości wzrastanie w gronie zdrowych
rówieśników".
Tak rozumiana integracja zakłada
"udostępnianie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej korzystanie ze wszystkich
stopni szkolnictwa, zdobyczy kulturowych
i tych form czynnego wypoczynku, z których korzysta młodzież zdrowa".
Integracja jest stosunkowo nowym
modelem oświaty, przeciwieństwem segregacji dzieci sprawnych i niepełnospraw-
nych. Dążąc do tego by, nasze społeczeństwo było humanitarne, musimy zachować
szacunek dla każdego człowieka. Wychodząc z tego założenia w Zespole Szkół nr
1 w Opolu Lubelskiem powstały oddziały i klasy integracyjne. Powstanie klas i oddziałów integracyjnych wynikało z ogromnych potrzeb i rodziców i dzieci. Tworzymy
przyjazne i bezpieczne warunki oraz dobry
klimat do wzajemnej nauki dzieci niepełnosprawnych i w pełni sprawnych. Mamy już
pewne, kilkuletnie doświadczenie w tym
obszarze pracy edukacyjnej i wychowawczej. Uznaliśmy, że warto podzielić się swoimi praktycznymi doświadczeniami nabytymi podczas pracy w klasie i oddziale integracyjnym.
W naszej szkole zarówno dzieci jak i rodzice mają zapewnione wsparcie
ze strony wysoko wykwalifikowanej kadry
szkoły w tym specjalistów. Dzieci korzystają z zajęć z logopedą, pedagogiem, psychologiem, a także z nauczycielami świetlicy.
Klasy są nieliczne. Klasa integracyjna liczy 15 – 20 uczniów, w tym od 3 – 5
uczniów posiadających orzeczenie poradni psychologiczno – pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego, wszyscy
uczniowie realizują program wychowawczy i edukacyjny. W lekcjach uczestniczą
wszyscy uczniowie. Ponieważ występują
różnice w możliwościach przyswajania wie-
dzy i tempie pracy, program edukacyjny zostaje zmodyfikowany i dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb dzieci.
W klasie pracuje dwóch nauczycieli
– jeden nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej lub przedmiotu drugi – pedagog specjalny, pełniący rolę nauczyciela wspomagającego. Jeden prowadzi zajęcia z całą klasą ,
drugi w tym czasie wspomaga dzieci o specyficznych potrzebach, dostosowując zakres
materiału i stopień trudności oraz zadania
do ich możliwości i potrzeb.
Oprócz tradycyjnych metod nauczania i wychowania , stosujemy różnorodne metody wspomagające: Ruch Rozwijający W. Sherbone, Dobrego Startu
M.Bogdanowicz, kinezjologii edukacyjnej
P.Denisona, terapii muzyką i ruchem Stadnickiej, 18 struktur wyrazowych E. Kujawy
i M. Kurzyny oraz terapię zabawy. Uczniowie mają zapewnione zajęcia rewalidacyjne i integracji sensorycznej w salach dostosowanych i wyposażonych w odpowiedni
sprzęt , a także pomoce dydaktyczne. Biorą czynny udział w pracach wszystkich organizacji uczniowskich działających na terenie naszej szkoły oraz licznych zajęciach
rozwijających ich zainteresowania i pasje (
sportowe, rytmiczne, teatralne, artystyczne
i fotografii).
Dorota Bąk
Pierwsi absolwenci opuścili Niepubliczne
Gimnazjum w Niezdowie
W czwartek 25 czerwca
pierwsi absolwenci opuścili Niepubliczne Gimnazjum w Niezdowie. W
pewnym sensie jest więc to moment
historyczny, bo gimnazjum powstało trzy lata temu – we wrześniu 2012
roku.
Celem było stworzenie niewielkiej szkoły charakteryzującej się
indywidualnym podejściem do ucznia,
dlatego nasze klasy nie liczą więcej niż
15 osób. Szkołę ukończyły dwie klasy, które po raz pierwszy w tym roku
zdawały także egzamin gimnazjalny.
Warto dodać, że tegoroczni absolwenci wysoko zawiesili poprzeczkę swoim
następcom, bowiem z ogólnym wynikiem egzaminu uplasowali się na drugim miejscu w gminie.
Uczniowie klas trzecich pożegnali się ze szkołą uroczystą akademią, na której gościli przedstawiciele władz gminnych, nauczyciele, rodzice oraz delegacje pozostałych klas gimnazjum. Uroczystość rozpoczęła się od
odtańczenia przez uczniów i nauczy5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
cieli dostojnego poloneza. Z kolei akademia poświęcona była wspomnieniom
o szkole, a jej główną część stanowiło
uroczyste rozdanie świadectw ukończenia szkoły i wręczenie świadectw
Centralnej Komisji Egzaminacyjnej
informujących o wynikach egzaminu gimnazjalnego. Nie obyło się również bez nagród dla uczniów osiągających najlepsze wyniki w nauce i na egzaminie czy wykazujących się wytężoną pracą na rzecz szkoły. Po raz ostatni
w tych klasach wręczone zostały również stypendia naukowe stowarzyszenia „Inicjatywa”. Szczególnie wzruszający dla wszystkich był moment poże-
gnania uczniów i rodziców z nauczycielami i społecznością szkoły.
Na koniec absolwenci przygotowali dla wszystkich niespodziankę w postaci prezentacji multimedialnej dotyczącej wspomnień ze szkoły
oraz z dzieciństwa. Całość zakończyła się zaś uroczystym poczęstunkiem
zorganizowanym przez rodziców dla
uczniów i nauczycieli. Uroczystość była
dla wszystkich niezwykle wzruszająca i
chyba wszyscy pożegnaliśmy się z naszymi absolwentami z niezwykłym żalem. Teraz pozostaje nam już tylko życzyć im powodzenia na dalszych etapach nauki i życia.
13
ogłoszenia/komunikaty
opolanin
Sprawdź, czy twój kontrahent
jest czynnym podatnikiem VAT
Od 26 czerwca br. podatnicy mogą sprawdzić, czy ich kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT.
Usługa „Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT” jest dostępna dla podatników, którzy
chcą sprawdzić, czy ich kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT. Usługa jest skierowana w pierwszej kolejności do podatników stosujących mechanizm odwrotnego
obciążenia w odniesieniu do towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o
VAT.
Podatnicy będą mogli sprawdzić, czy ich kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT.
Wpisanie w stosowne pole identyfikatora podatkowego NIP, pozwoli sprawdzić status
podatnika VAT. Pytający otrzyma 1 z 3 następujących komunikatów:
•
Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany
jako podatnik VAT
•
Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako
podatnik VAT czynny
•
Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako
podatnik VAT zwolniony
Usługa daje możliwość wydruku zwracanego komunikatu wskazującego status podmiotu w VAT.
Podatnicy nadal będą mogli skorzystać z dotychczasowej możliwości wnioskowania
o zaświadczenie z urzędu skarbowego w tym zakresie, czy też telefonicznego kontaktu z urzędem skarbowym w celu potwierdzenia tego statusu.
Usługa Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT” jest dostępna na Portalu Podatkowym. Utworzenie Portalu Podatkowego – nowego kanału komunikacji administracji
podatkowej z podatnikami, daje możliwość udostępniania usług, które pozwalają
podatnikowi m.in. na elektroniczną weryfikację różnych informacji.
Portal Podatkowy i jego funkcjonalności są dostępne również na urządzeniach mobilnych, które posiadają zainstalowane kompatybilne przeglądarki. Umożliwi to praktycznie weryfikację podatnika w VAT z każdego miejsca.
Adres usługi - https://pfr.mf.gov.pl/?link=vat
14
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
ogłoszenia/komunikaty
opolelubelskie.pl
Przeciw pijanym
kierowcom
Burmistrz Opola Lubelskiego wspiera ogólnopolską kampanię „Przeciw
pijanym kierowcom” która obejmuje problem nietrzeźwości na drogach.
Kampania ta pozwala dotrzeć z ważnym przekazem nie tylko do kierowców ale do
całej społeczności, między innymi szkół nauki jazdy, urzędów, parafii, policji, stacji paliw, sklepów monopolowych i innych jednostek działających na terenie gminy.
Każda taka akcja wnosi coś dobrego, ludzie otrzymują ważne informacje na temat nietrzeźwych kierowców na drogach, a skutki nietrzeźwości są przestrogą dla innych.
Zastanówmy się dlaczego niektórzy kierowcy wsiadają za kierownicę po alkoholu, choć
wiedzą, że jest to groźne dla nich samych, ich rodzin oraz przypadkowo spotkanych
osób. Wsiadanie za kierownicę po alkoholu jest czynem moralnie złym i zabronionym.
Jest to karygodne łamanie przepisów ruchu drogowego.
Widzisz że ktoś wsiada za kierownicę podejrzały, niepewny, reaguj nie
bądź obojętny. Powiedz: STOP!
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
15
lekcja historii
opolanin
Co z nami będzie… Listy z opolskiego getta - część II
W Austriackim Archiwum
Prasowym zachowały się listy Żydów,
którzy przybyli z Wiednia do Opola Lubelskiego w pierwszym transporcie, 15 II 1941 r. Podobnie jak małżonkowie Schischa, najpierw zostali pozbawieni majątku, później umieszczeni w budynku żydowskiej szkoły przy
ulicy Castellezgasse 35, gdzie przedstawiciele Centralnego Urzędu Emigracji Żydowskiej w Wiedniu zmusili deportowanych do podpisania dokumentu potwierdzającego, że zostali
oni przesiedleni z własnej woli i swoją
własność przekazali na rzecz państwa.
Ze szkoły Żydzi zostali dowiezieni
w otwartych ciężarówkach do dworca kolejowego Aspang w Wiedniu i załadowani na pociąg, po dziesięć osób
do przedziału. W Opolu przybysze zetknęli się z ubóstwem mieszkających
tu Żydów. Mieli do czynienia z zimnem i głodem. Zostali zakwaterowani
we wspólnych, przeludnionych kwaterach. Brakowało urządzeń sanitarnych
co powodowało gwałtowny wzrost
śmiertelności deportowanych, zwłaszcza osób starszych i chorych.
Charlotte Schönfeld, która
przybyła do Opola z mężem i dwojgiem dzieci, jeszcze nie ochłonęła z pierwszego szoku, a już napisała do przyjaciół o swoich pierwszych
wrażeniach z pobytu w Opolu:
„Po dwóch dniach jazdy w końcu dotarliśmy do brudnej dziury. Jest mróz,
nie ma jedzenia, nie ma pracy i światła,
jest po prostu strasznie. [...] Musimy
spać na strychu na słomie, jednym słowem raj jak w Castellezg. [obóz w Castellezgasse w Wiedniu]…”. W innym
liście narzekała na głód. „Przez 4 tygodnie nie jedliśmy chleba. Jemy codziennie ziemniaki, ziemniaki i ponownie ziemniaki. [...] Jest duży upał
i nie można napić się wody, wyobrażasz
sobie, jakie pragnienie cierpimy. Ludzie są zawszeni. Jest dużo robactwa.
Już są przypadki zachorowania na tyfus [...] Gdy wstajemy, bez śniadania
kręcimy się aż do południa z pustym
żołądkiem, aby następnie dostać przydziałową zupę. Nie mamy nic na kolację oprócz ziemniaków. Z pustym żołądkiem idziemy spać. To jest całe nasze życie…”
Na brak wody skarżyła się
również Magdalena Austriacy (jej mężowi udało się zbiec do Japonii). W li-
16
ście z dnia 5 maja 1941 roku do wiedeńskiej rodziny Czerny opisuje walkę
o przetrwanie w Opolu „nie ma wody,
to jest straszne dla mnie”. Woda pitna
w Opolu czerpana była ze studni i musiała być gotowana przed użyciem.
„Wam obojgu serdecznie dziękuję za wszystko, co do dnia dzisiejszego otrzymałam [...]. Z przychodzącej paczki mogę teraz żyć około 1 miesiąca, jeśli Bóg pomoże. … Tak to jest,
po prostu nastąpił głód. [...] Żyjemy
dość skromne. Na marginesie chcę Ci
napisać, że jedno jajko kosztuje1 zł, 1
kg ziemniaków 2 zł 30 gr, chleb 20 zł.
Tu wszystko z dnia na dzień drożeje.
Co robią moi bliscy? Tęsknię za nimi
wszystkimi, podobnie i za Tobą…”
O drogiej żywności, głodzie i chorobach wspomina Lilly Löbl, deportowana do Opola z rodzicami i bratem.
W marcu 1941 pisze o utworzeniu
getta w Opolu: „Jak już kochana mama
wspominała, tutaj jest bardzo, bardzo
źle. Jemy raz dziennie i jesteśmy bardzo głodni, zdesperowani, bliscy samobójstwa. Nie można nawet kupić
chleba, bo 1 kg kosztuje 5 RM [marek
niemieckich]. Czy to nie jest dziwne?
Nie mamy już nic do sprzedania, tylko to, co na sobie. [...]” Właśnie dzisiaj mogę wysłać ten list, bo wcześniej
nie miałam pieniędzy na znaczki. Dziś
1kg chleba kosztuje już 8,20 RM. Jesteśmy głodni. Mama teraz mniej waży,
straciła 7 kg i my również. Jesteśmy
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
lekcja historii
zdesperowani. Od wczoraj funkcjonuje
getto i nie ma nic do jedzenia. Ludzie
umierają z głodu na tyfus”.
O utworzeniu getta w Opolu informuje też swojego ojca Hermanna w liście z dnia 10 marca 1941 Elias
Rein: „Kochany, Twój list i trzy zdjęcia
otrzymałem, i bardzo się ucieszyłem.
Pracuję w fabryce cukru od czwartku, zarobiłem 40 gr. Za dniówkę nie
można kupić nawet ćwiartki bochenka
chleba. Tu jest bardzo źle z wyżywieniem. Od jutra Niemcy utworzą getto
w dzielnicy żydowskiej i musimy tam
przejść, Polska nie jest dla nas...”
W opolskim
getcie znalazły się Sophie Margo i Ruth Gruenwald. Córka Sophii, Maria Anna została w Wiedniu i tam była kierowana korespondencja. Anna wysyłała do Opola paczki żywnościowe i ubrania. 17
czerwca 1941 roku napisały: „Jesteśmy
bardzo szczęśliwe, bo przyszła paczka. Chleb jest bardzo dobry. Proszę wysyłać nam, to co można. Wszystkiego
po trochu. Jeśli jest możliwe to chleb.
Mając chleb, możemy zaoszczędzić
dużo pieniędzy. W każdym razie bardzo, bardzo dziękuję za Twój wysiłek.
Paczki mamy dosłownie minutę przed
dwunastą…”. W następnym liście za-
opolelubelskie.pl
wiadomiła o swojej chorobie: „Mam
straszne zapalenie oskrzeli. Dzięki Bogu, nie mam gorączki. Ale kaszel
nawiedza mnie w dzień i w nocy. Czy
kiedykolwiek zwracałaś się pisemnie
o zmianę adresu pocztowego w Opolu,
z zaznaczeniem, że paczki po zmarłej
Sofie Margo są dla mnie? W przeciwnym razie nie otrzymam paczki. Na razie nadal mi dają. [...] Kończę. Napisz
do mnie, 1000 pocałunków od Ruth”.
W opolskim getcie znalazła się
wraz z rodzicami Thea Huth. 9 marca
1942 r. wysłała list do Wiednia do wuja
Ignaz Herschl ( był żonaty z nie Żydówką), powiadamiając go o swojej chorobie, śmierci rodziców i krewnych: „Jak zapewne wiecie, moja kochana matka zmarła w kwietniu. Od tego
czasu też poważnie choruję i leżałam
w szpitalu. Wcześniej miałam więcej
włosów niż teraz. Kiedy byłam jeszcze
bardzo słaba przyszłam do tzw. mojego domu, ojciec leżał poważnie chory w łóżku. Ostatecznie znalazł się
w szpitalu, gdzie [nieczytelne] zmarł
na początku stycznia na arteriosklerozę. 14 dni później umarła ciotka Berta, a wujek Otto jest od 14 dni w szpitalu. Do cioci Olgi przyszły 2 karty
z notatką, adresat nie żyje. To oznacza,
„Bywają w życiu chwile, których ból
daje się zmierzyć dopiero po jego przeżyciu
i wówczas dziwi nas, iż zdołaliśmy go znieść”
Wyrazy szczerego współczucia
dla Pani Zofii Banaszek i Jej rodziny
z powodu śmierci męża, ojca, dziadka
Kazimierza Banaszka
długoletniego opolskiego lekarza,
Ordynatora Oddziału
Ginekologiczno-Położniczego,
Dyrektora ZOZ w Opolu Lubelskim
składają
Zarząd i Członkowie Towarzystwa
Przyjaciół Opola Lubelskiego
Słuchacze Uniwersytetu III Wieku
w Opolu Lubelskim
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
że mogę myśleć tylko o sobie. Teraz jestem sama i opuszczona. Nie mogę sobie poradzić, bo nie ma możliwości zarobienia żadnych pieniędzy. Miej litość nade mną. Rzeczy mamy i ojca są na Kate Weissgram 2. Taborstr. 6, 4 St.
W związku z tym, że tam jesteś, proszę
Cię, wyślij mi to, co jest możliwe. Jestem jeszcze młoda i chcę ten trudny
czas szczęśliwie przetrwać, ale to tylko ty możesz mi pomóc. Zawsze będę
wdzięczna. Mam nadzieję, że wkrótce odezwiesz się. Pozdrawiam. Twoja siostrzenica Thea. PS. Dziś otrzymałem odpowiedź na moją prośbę o zwolnienie. Była oczywiście odrzucona. Czy
możesz mi pomóc?”
Dzięki paczkom, które przesyłała rodzina i znajomi, Żydzi w getcie opolskim mogli trochę ulżyć swojej
niedoli. Listy były w tym czasie jedynym źródłem informacji dla rodziny, przyjaciół i znajomych, ale nie znali oni daty śmierci oraz transportu, którym zostali deportowani ich krewni:
czy do Sobioru, Bełżca lub Poniatowej.
W przygotowywanych do druku dwóch
tomach Historii Opola (1871-1944)
znajdzie się wiele wątków związanych
z tym tematem. Rok wydania – 2015.
Ewa Śmiech, Krzysztof Jastrzębski
Dla całej rodziny
Kazimierza
Banaszka
lekarza i wieloletniego
radnego Rady Miejskiej
wyrazy głębokiego współczucia
składają
Burmistrz Opola Lubelskiego
Przewodniczący Rady Miejskiej
w Opolu Lubelskim
17
swat / ock
opolanin
Wakacyjne Koło Fortuny SWAT
Wakacyjne Koło Fortuny zaczęło się kręcić. Pierwszy etap półkolonii ze SWAT-em już za nami.
W ruch poszły nożyczki, igły, pędzle,
farby oraz koraliki.
30.07.2015r ruszyły pierwsze warsztaty realizowane w ramach
projektu „Strefa Kreatywności”. Różnorodne atrakcje przygotowane przez
SWAT-a dla dzieci z Gminy Opole
Lubelskie pn. „Wakacyjne Koło Fortuny” zorganizowane zostały dzięki dofinansowaniu Gminy Opole Lubelskie w ramach ogłoszonego konkursu "Wspieranie zadań publicznych Gminy Opole Lubelskie w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w roku
2015". Pierwszy etap półkolonii dobiegł końca. W trakcie trzydniowych
zajęć (30.07-01.08.2015r) zarówno
młodsze jak i starsze dzieci doskonaliły umiejętności manualne w szyciu i malowaniu metodą decoupage
przy okazji pogłębiając wiedzę z zakresu sztuki rękodzielniczej. W warsztatach wzięło udział ponad 50 dzieci. Trzydniowe zajęcia odbywały się
w Galerii SWAT-a i zakończyły w niedzielę 02.08.2015r „Kanikułą na Ma-
łym Targu”. Na rodzinnym festynie nie
zabrało atrakcji. Można było wykonać
dla siebie breloczek z guzików, wziąć
udział w loterii fantowej, wykręcić balonika na kształt ulubionego zwierzaka
czy nakleić tatuaż. Oczywiście udział
w licznych konkursach był nagradzany, a dla łasuchów przewidziano słodki
poczęstunek.
Przed nami zajęcia dla mamy i swojej pociechy o tematyce kulinarnej –
21.08.2015r - „Kwestia smaku” oraz
dla męskiej młodzieży - budowanie
„Ławeczki przyjaźni”. Wakacyjne Koło
Fortuny zakończą warsztaty rękodzielnicze dla młodzieży w temacie „Moda
i Wiedza”.
Dziękujemy Wolontariuszom:
Agacie, Oli, Karolinie i Kubie z Klubu Wolontariatu działającego przy
OCK za pomoc w organizacji „Kanikuły na Małym Targu”.
Barbara Piłat
Z wiosłem w dłoni
Sezon wakacyjny mamy w pełni. Więc jak w każde wakacje intensywnie spędzamy wolny czas wraz z grupą dzieciaków podczas zajęć zorganizowanych w pierwszym tygodniu sierpnia.
Hasło przewodnie to „Z wiosłem w dłoni”. Pogoda sprzyja, słońce dogrzewa, dzięki czemu większość czasu spędzamy na świeżym powietrzu. Najlepszym do tego
miejscem jest kąpielisko miejskie, na którym możemy
do woli pływać nie tylko wpław ale także na kajakach czy
rowerkach wodnych. Dla osób nie znających tej trudnej
sztuki przewidziane są zarówno krótkie lekcje pływania
jak też wiosłowania na kajaku. Dzieciaki lubiące pochwalić się opalenizną również mają kilka minut by mogły nabrać odpowiedniego „letniego koloru”.
Oprócz zajęć ruchowych staramy się rozruszać
także szare komórki, ponieważ umysł można ćwiczyć poprzez zabawę. A taki rozruszany mózg na pewno lepiej będzie radził sobie od września w szkole. W zajęciach jak
zawsze pomagają nieocenieni wolontariusze Opolskiego
Centrum Kultury i programu „PROJEKTOR – wolontariat studencki”. Tym razem gościmy Karinę i Marcelinę, dziewczyny z Krakowa. Oczywiście tematy nie kończą się na wodzie i pływaniu, ponieważ staramy się zapoznać młodych uczestników z tańcami, zabawami, a nawet
18
z przyrodniczymi walorami naszego miasta. Jak zawsze
jest aktywnie, ale przecież najważniejsze, to aby dzieci dobrze się bawiły i mogły wspominać spędzony z nami czas
do następnych wakacji.
Sławek Szczęsny
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
ock
opolelubelskie.pl
Szanty i ryby w Opolu Lubelskim
Tradycyjnie w lipcu, a dokładnie 19 na kąpielisku miejskim miała miejsce impreza pn. Szanty i ryby w
Opolu Lubelskim.
Szanty wyśpiewali nam: zespół „Za Horyzontem” - ich
nurtem jest szanta babska – pieśni śpiewane wyłącznie
przez wykonawczynie. Ich tematyka mówi nie tylko o samym żeglowaniu, ale także o tęsknocie kobiety czekającej
na powrót ukochanego z rejsu.
Natomiast zespół „Shantymen – folk shanty group” w swoim występie postawił na dobrą zabawę tj. wspólne śpiewanie z publicznością. Zespół oprócz współczesnej
piosenki żeglarskiej zagrał też żywiołowe utwory irlandzkie.
Miło nam było słuchać Sławomira Stefaniaka –
szantymena z Poniatowej, który zaprezentował najbardziej
znane przyśpiewki żeglarskie.
Ryby na kąpielisku też były! Odbył się konkurs na
łapanie pstrąga gołymi rękami. Okazało się, że to nie takie łatwe. Najlepszy poławiacz pstrąga uwinął się w 37 sekund a kolejny potrzebował na to ponad minutę. Wszyscy
uczestnicy konkursu okazali dobre serce rybom bo każda
wróciła do wody.
Ryby były również dla spragnionych smaków rybnych. Gospodarstwo Rybackie – Pustelnia Pstrąg oferowa-
ło pstrąga z grilla oraz pstrąga w marynacie. Była to prawdziwa uczta dla podniebienia.
Dla spragnionych aktywności sportowych odbył
się turniej rodzinny bumperball czyli piłka nożna w przezroczystych kulach.
Śladami Ekomuzeum
W lipcu odbyły się warsztaty artystyczne „Śladami Ekomuzeum” organizowane przez Opolskie Centrum Kultury.
Codziennie zwiedzaliśmy inną miejscowość: Wojciechów, Kraczewice, Piotrawin, Celejów i Markuszów.
Uczestniczyliśmy w różnego rodzaju warsztatach, dzięki
którym dzieci miały okazję poznać pracę kowala, piekarza, olejarza, legendę o rycerzu z Piotrawina, wytwarzały
również papier czerpany. Podczas tygodniowej wycieczki
poznaliśmy wiele ciekawych miejsc, które serdecznie polecamy!
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
19
ock
opolanin
Turniej gry figurowej „Infinity”
Na zakończenie wakacji, w ostatni weekend
sierpnia Klub Gier Fantasy „HeX” po raz kolejny organizuje turniej gry figurowej „Infinity”.
Tym razem stawiamy na nowych i mniej doświadczonych graczy, więc grać będą jedynie osoby, które wcześniej z tym systemem nie miały do czynienia. Swoich sił
w zmaganiach może spróbować młodzież powyżej 13-go
roku życia. Jeśli turniej, to również nagrody. Te natomiast
będą bardzo atrakcyjne!
Oczywiście nie zabraknie atrakcji okołoturniejowych, ale o tym na razie głośno nie mówimy żeby był
element zaskoczenia. Zdradzić możemy jedynie, że będzie w to zaangażowana pewna stara gra komputerowa,
której nie można odmówić miana klasyki gatunku. Mimo,
że stawiamy na rozrywkę nie wirtualną, to czasami taka
odskocznia jest mile widziana. Wszystkich, którzy chcą
wziąć udział w turnieju i mają ukończone 13 lat zapraszamy na spotkania Klubu Gier Fantasy „HeX” w każdy piątek od godziny 16:00 w Opolskim Centrum Kultury (Sala
Klubowa). Będzie można nauczyć się grać w „Infinity”, ale
także do dyspozycji oddamy Wam kilkadziesiąt tytułów
planszówek.
Sławek Szczęsny
Kajakiem po Chodelce
W dniu 25.07.2015 r Opolskie Centrum Kultury w Opolu Lubelskim zorganizowało spływ kajakowy
rzeka Chodelką. Uczestniczyło w nim 15 osób.
Rzeka Chodelka jest prawym dopływem Wisły,
która na długości około 50 km (źródła w okolicy wsi Ryczydół) płynie przez Kotlinę Chodelska i wpływa do Wisły za Podgórzem. Spływ startował w miejscowości Chodlik, a zakończył w miejscowości Podgórz. Była to propozycja dla prawdziwych twardzieli, bo na wodzie czekały na nas wiele uciążliwych przenosek i innych przeszkód
w postaci kamieni, krzewów i drzew.
Urocze widoki i piękny krajobraz wynagrodziły
ten wysiłek. Od miejscowości Szczekarków rzeka płynie
pomiędzy wałami, nad wodą rosną drzewa i zdarzają się
przeszkody. Około 1,5 km za młynem jest most na szosie
Wilków – Dobre i tu zaczyna się odcinek ujściowy rzeki.
Z prawej strony zbliża się do rzeki naturalna skarpa, słynna Skarpa Dobrska wznosząca się do 80-90 m od podnóża kotliny. W jej najwyższym punkcie było grodzisko
i z tego miejsca rozciąga się wspaniała panorama Powiśla
i Kotliny Chodelskiej.
Następny spływ OCK Opole Lubelskie organizuje w 23.08.2015 r. Szczegółowe informacje pod numerem telefonu 818272567 lub na stronie www.ockopolelubelskie.pl.
Sławomir Ignatowski
Mieszkanka Opola Lubelskiego laureatką ogólnopolskiego
konkursu „Seniorzy w akcji”
W 8 edycji konkursu dotacyjnego „Seniorzy
w akcji”, organizowanej przez Towarzystwo Inicjatyw
Twórczych „ę”, ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, mamy swoją laureatkę.
Jest nią Pani Jadwiga Korziuk Zalewska autorka
projektu „Foto-dźwiękowa mapa Opola Lubelskiego”.
Na stronie Towarzystwa Inicjatyw Twórczych
„ę” została opublikowana lista projektów, które otrzymały dotację w tegorocznej edycji konkursu „Seniorzy w ak-
20
cji”. Projekt Pani Jadwigi Korziuk Zalewskiej pt.: „Foto-dźwiękowa mapa Opola Lubelskiego” otrzymał dotację w wysokości 10 200 zł. Projekt będzie realizowany od 1
września 2015 r. do 30 czerwca 2016 r.
Osoby chętne do udziału w projekcie zapraszamy
do współpracy. Zgłoszenia przyjmują: osobiście autorka
projektu Pani Jadwiga Korziuk Zalewska oraz telefonicznie Grażyna Strawa przedstawicielka instytucji wspierającej tj. OCK. Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej
w Opolu Lubelskim. Telefon kontaktowy 81 827 21 85.
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
ock
opolelubelskie.pl
Podziękowanie
Za okazaną pomoc oraz współpracę przy organizacji tegorocznej
Owocowego Miasteczka
podczas tegorocznej
Manufaktury Smaków
dla
Stowarzyszenia Wspierania
Aktywności Twórczej SWAT
Organizatorzy Manufaktury Smaków 2015
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
21
sport
opolanin
Victoria Wrzelowiec wywalczyła puchar
Przewodniczącego Rady Miejskiej
Już XI raz drużyny piłkarskie sołectw i osiedli gminy i miasta Opole Lubelskie wałczyły o puchar
Przewodniczącego Rady Miejskiej w Opolu Lubelskim.
Tradycyjnie Turniej zorganizowany na boisku
przy Szkole Podstawowej w Skokowie cieszył się dużym
zainteresowaniem. W szranki stanęło 17 drużyn i 220 zawodników. Po zaciętej trwającej 2 niedziele (12 i 19 lipca) rywalizacji sukces odniosła drużyna Sołectwa Wrzelowiec – Victoria pokonując w finale Sołectwo Niezdów 2 :
0. Kolejne miejsca zajęły drużyny z Elżbiety, Kluczkowic,
Puszna, Skokowa, Ludwikowa, Osiedla Centrum i Kluczkowic-Kręciszówki.
Zwycięska drużyna z Wrzelowca zagrała w składzie: Paweł Sak, Mateusz Sak, Kamil Zarzycki, Karol Wiśniewski, Hubert Sałasiński, Rafał Półtorak, Kamil Flasiński, Tomasz Naczaj, Krystian Pietras. Łukasz Śpiewak,
Organizatorami XI Turnieju Piłki Nożnej So-
łectw i Osiedli gminy Opole Lubelskie byli: Rada Miejska w Opolu Lubelskim, gmina Opole Lubelskie, Opolskie Centrum Kultury i Szkoła Podstawowa w Skokowie.
ws
Piłkarki UKS Dubler drugie w Polsce
Kolejny duży sukces odniosły prowadzone
przez Grzegorza Starczynowskiego i Wojciecha Suchowicza dziewczęta UKS Dubler Opole Lubelskie, które
po wygraniu mistrzostwa województwa w turnieju Mała
Piłkarska Kadra Czeka zdobyły srebrny medal na finale ogólnopolskim tego turnieju rozgrywanego w dniach
21-24.07 w Siedlcach.
Dziewczęta z Opola uległy jedynie zdecydowanemu faworytowi rozgrywek Medykowi Konin zarówno
w grupie jak i w finale rozgrywek.
W grupie Dublerki pokonały drużynę z Biedrzychowic 1:0 by w ćwierćfinale zmierzyć się z kolejnym faworytem drużyną Czwórki Radom, mecz zakończył się
wynikiem 2:2 jednak w Karnych po fantastycznych interwencjach Amelki Zagozdon i celnych strzałach Wiktorii Mulier i Julii Starek lepsze okazały się Dziewczęta
z Opola Lubelskiego i to one znalazły się w strefie medalowej.
W Półfinale po ciężkim meczu nasza drużyna pokonała dziewczęta z drużyny Kusy Suchań i finale zmierzyła
po raz kolejny z Medykiem Konin, niestety nasze zawodniczki przegrały mecz o złoto 2:0 jednak nie były zespołem słabszym.
Dziewczęta wróciły do Opola ze srebrnymi medalami i ze statuetką dla najlepszej bramkarki Turnieju
którą zdobyła Amelia Zagozdon.
Tomasz Jasik
Skład drużyny UKS Dubler: Amelia Zagozdon, Amelia Deszczak, Oliwia Orzeł, Zuzanna Gąsior, Wiktoria Mulier, Julia Starek,
Joanna Świrgoń, Anita Kania, Kaja Franaszczyk, Klara Koziarska
22
5(252)/2015
www.opolelubelskie.pl
Obóz sportowy
UKS Dubler w Kołobrzegu
Tradycyjnie od sześciu lat zawodnicy i zawodniczki UKS Dubler w okresie wakacyjnym uczestniczą
w obozach sportowych, których celem jest przygotowanie do rozgrywek w nowym sezonie, a także integracja
grupy.
W tym roku pierwszy turnus obozu odbył się
w dniach 26.07.02.08.2015, a miejscem które wybrali trenerzy był nadmorski Kołobrzeg, uczestnicy zakwaterowani byli w internacie, trenowali na boiskach Kotwicy Kołobrzeg oraz miejscowych Orlikach, korzystali również
z odnowy biologicznej w miejscowym aqua parku. Do Kołobrzegu wyjechało w sumie 22 zawodników i 21 zawodniczek w wieku 12-15 lat.
Treningi dla najstarszych grup odbywały się nawet 3 razy dziennie, był również czas na odpoczynek i wycieczki na plaże. Mimo ciężkiej pracy wszyscy wrócili
ze zgrupowania zadowoleni i w pełni nadziei przed sezonem 2015/2016.
W dniach 13-20.08.2015 odbędzie się drugi turnus obozu również w Kołobrzegu na który wyjedzie w sumie 30
uczestników w wieku 8-12 lat.
Tomasz Jasik
Wernisaż poplenerowy
„W poszukiwaniu dawnych klimatów Opola”
23 lipca 2015 - muzeum Multimedialne
FOT. MICHAŁ CZAJKA

Podobne dokumenty