prace terenowe - instytut gospodarki przestrzennej i mieszkalnictwa

prace terenowe - instytut gospodarki przestrzennej i mieszkalnictwa

Komunikaty
K
O
M
U
N
I
K
A
T
Y
Człowiek i Środowisko
35 (3-4) 2011, s. 123-132
Leszek Sobczyński, Marek Sitarski,
Nina Stawowska-Carewicz, Małgorzata Pstrągowska
INWENTARYZACJE TERENÓW ZIELENI
NA PRZYKŁADZIE WARSZAWY I GLIWIC –
PRACE TERENOWE
Słowa kluczowe: inwentaryzacje terenów zieleni, prace terenowe, GIS, pomiary
odbiornikiem GPS, problemy i możliwości doskonalenia metod inwentaryzacji.
Wstęp
Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa (IGPiM) wykonał
w 2011 roku dwie duże inwentaryzacje terenów zieleni, w dwóch miastach:
w Warszawie (w dzielnicy Praga Północ) oraz na terenie miasta Gliwice.
Inwentaryzacja w dzielnicy Praga Północ objęła całą zieleń przyuliczną tej
dzielnicy i stanowi część inwentaryzacji obejmującej zieleń przyuliczną
całej Warszawy. Inwentaryzacja w Gliwicach natomiast dotyczyła terenów
zieleni miejskiej, w tym skwerów, placów zabaw i cmentarzy. Inwentaryzacje zostały wykonane odpowiednio na zlecenie Urzędu Miasta Stołecznego
Warszawy/Biura Ochrony Środowiska (BOŚ) oraz na zlecenie Miejskiego
Zarządu Usług Komunalnych w Gliwicach.
123
Komunikaty
Inwentaryzacja w Warszawie była prowadzona metodą opartą na specjalnej geobazie personalnej GIS, służącej do wprowadzania danych do bazy
o terenach zieleni m.st. Warszawy, a inwentaryzacja w Gliwicach metodą
tradycyjną z wprowadzeniem sporządzonej inwentaryzacji do programu
Arborysta kompatybilnego z systemem GIS.
Prace inwentaryzacyjne wykonywano zatem różnymi metodami,
zbierając częściowo różne dane oraz opierając się na różnych materiałach
wyjściowych, czego efektem są inwentaryzacje o różnym zakresie zebranych informacji oraz sposobie funkcjonowania i użytkowania.
Ponadto w trakcie wykonywania inwentaryzacji napotkano wiele
problemów, które rozwiązywano na bieżąco oraz takich, które należałoby
po przeanalizowaniu uwzględnić i rozwiązać w przyszłości.
Opis przeprowadzonych prac
Inwentaryzacja zieleni przyulicznej w dzielnicy Praga Północ w Warszawie objęła 190 ha. Zinwentaryzowano 5676 drzew pojedynczych,
90 grup drzew, 591 krzewów, 544 grupy krzewów, 154 żywopłoty, 171
kwietników, 102 pnącza oraz trawniki. Prace terenowe rozpoczęto 1 lipca
2011 r., a zakończono 15 października 2011 r. – trwały więc 3,5 miesiąca,
a wykonywały je dwa zespoły dwuosobowe. Prace prowadzono przy użyciu
odbiornika GPS ProMark100, z oprogramowaniem Digi Terra Explorer 6
oraz w oparciu o wgrane do odbiornika GPS dane numeryczne (geobazę
dla terenów zieleni-szablon, warstwę z granicą opracowania, warstwę
z działkami ewidencyjnymi, warstwę z ulicami, ortofotomapę) dostarczone
przez BOŚ. Ponadto wykorzystywano tabele papierowe służące do opisów
obiektów terenów zieleni.
Prace inwentaryzacyjne w terenie wyglądały następująco. Zespół inwentaryzujący składał się z dwóch osób, a każda z nich miała przypisane
określone zadania. Jedna osoba była odpowiedzialna za pomiary odbiornikiem GPS. Przy jego użyciu ustalano odniesienie przestrzenne (lokalizację)
obiektów terenów zieleni oraz nadawano numer inwentaryzacyjny każdemu
obiektowi. Poszczególne typy obiektów terenów zieleni, np. drzewa pojedyncze, grupy krzewów itd., inwentaryzowano w oddzielnych warstwach numerycznych, nadając im oddzielną numerację. Odbiornikiem GPS lokalizowano
następujące typy obiektów terenów zieleni: drzewa pojedyncze, grupy drzew,
krzewy pojedyncze, grupy krzewów, żywopłoty, pnącza, kwietniki. Trawniki
ze względu na swoją specyfikę (rozległość, liczny udział, zawiłość wzorów,
124
Komunikaty
umiejscowienie na poziomie gruntu) były inwentaryzowane na podstawie
wizji terenowej i w oparciu o ortofotomapę. Osoba obsługująca odbiornik
GPS wykonywała także pomiary obwodów drzew.
Druga osoba z zespołu opisywała obiekt terenu zieleni, wpisując odpowiednie informacje w tabelach papierowych. Wykonano siedem typów
tabel dla siedmiu wymienionych typów obiektów terenów zieleni. Na
przykład tabela służąca do opisu drzew pojedynczych zawiera informacje o:
numerze inwentaryzacyjnym drzewa, nazwie gatunku drzewa, wysokości,
wieku, dacie pomiaru, średnicy korony, deformacji korony, zagrożeniu statyki, stanie zdrowotnym, chorobach, szkodnikach, uszkodzeniach korony,
uszkodzeniach pnia, posuszu, rodzaju nasadzenia, nasadzeniu zastępczym,
gospodarce drzewostanem, wartości przyrodniczej, warunkach wegetacji,
numerze pnia, obwodzie pnia, wychyleniu pnia, deformacji pnia, ubytkach
pnia, powierzchni ran, zakresie pielęgnacji, lokalizacji, nazwie ulicy,
załączniku fotograficznym, a także uwagi. Ponadto każdy z typów tabel
posiada dołączone objaśnienia umożliwiające wpisywanie zakodowanych
danych. Tabele papierowe i objaśnienia do nich wykonano na podstawie
bazy danych terenów zieleni-szablonu.
Prace inwentaryzacyjne prowadzono także na podstawie wytycznych
z BOŚ, dotyczących metodyki inwentaryzacji, w tym szczegółowego
postępowania w określonych i wątpliwych przypadkach. W stałym kontakcie z BOŚ prowadzono także uzupełnianie nowych zidentyfikowanych
gatunków roślin. Zadaniem osób pracujących w terenie było także prowadzone na bieżąco wstępne opracowanie surowych materiałów terenowych,
w tym korekta błędów w lokalizacji obiektów terenów zieleni oraz błędów
w informacjach zawartych w tabelach opisujących poszczególne obiekty
terenów zieleni.
Inwentaryzacja terenów zieleni miejskiej w Gliwicach objęła 61
obiektów o łącznej powierzchni 33,66 ha. W pracach wykorzystano podkłady geodezyjne z Wydziału Geodezji Urzędu Miejskiego. Inwentaryzacja
składała się z dwóch elementów:
• Inwentaryzacji dendrologicznej, która zawierała: polską i łacińską nazwę
gatunkową i odmianową drzew, polską i łacińską nazwę gatunkową i odmianową krzewów i roślin w żywopłotach, obwód oraz średnicę drzew
mierzoną na wysokości 1,3 m, wysokość drzew, powierzchnię oraz liczbę
krzewów, powierzchnię żywopłotów, wysokość żywopłotów, opis stanu
fitosanitarnego drzew i krzewów, zalecenia pielęgnacyjne.
• Inwentaryzacji terenów zieleni zawierającej: powierzchnię trawników, powierzchnię kwietników, powierzchnię alejek, elementy małej
125
Komunikaty
architektury – ławki, kosze, latarnie, pomniki, fontanny itp., elementy
placów zabaw – sprzęt zabawowy, piaskownice oraz ogrodzenia placów
zabaw.
Problemy związane z inwentaryzacją i sposoby ich
rozwiązywania
Problemy, które wystąpiły w terenie podczas inwentaryzacji zieleni
przyulicznej w Warszawie w dzielnicy Praga Północ, można podzielić
zasadniczo na problemy związane z lokalizacją obiektów terenów zieleni
i problemy z opisem obiektów terenów zieleni. Dodatkowo można je podzielić na: ogólne i szczegółowe, merytoryczne i techniczne oraz rozwiązane w trakcie inwentaryzacji i nierozwiązane w trakcie jej trwania.
Problemy rozwiązywano na bieżąco tak, aby zostały spełnione wymagania zleceniodawcy inwentaryzacji. Część problemów pozostała do
rozwiązania w przyszłości. Ich rozwiązanie sprawiłoby, że inwentaryzacje
byłyby prowadzone bardziej precyzyjnie, w pełniejszym i bardziej adekwatnym zakresie.
Nie sposób omówić wszystkich problemów w tym artykule i nie jest
to potrzebne, szczególnie jeśli zostały one satysfakcjonująco rozwiązane,
dlatego skoncentrowano się głównie na ważniejszych problemach, w tym
szczególnie nierozwiązanych lub rozwiązanych częściowo.
1. Jednym z istotniejszych problemów było nie dość precyzyjne lokalizowanie odbiornikiem GPS drzew i innych obiektów terenów zieleni
w miejscach, gdzie występuje gęsta, wyższa zabudowa lub gęsty okap
drzew. W takich sytuacjach posiłkowano się domierzaniem obiektów
terenów zieleni do stałych, charakterystycznych, dobrze widocznych
obiektów, takich jak ulice, budynki czy drzewa. Czynność ta wydłuża
prace pomiarowe, co należy uwzględniać w planowanych pracach inwentaryzacyjnych.
2. Kolejnym problemem dla precyzyjnej lokalizacji odbiornikiem GPS,
niezależnym od osób inwentaryzujących, były niekorzystne warunki
atmosferyczne, w tym szczególnie grube warstwy chmur. W takim
przypadku, przy planowanych pracach inwentaryzacyjnych, trzeba
uwzględniać średni czas występowania dni z grubą pokrywą chmur.
3. Ograniczeniem pracy z odbiornikiem GPS była także konieczność prowadzenia pomiarów w czasie, gdy działała odpowiednia ilość satelitów
126
Komunikaty
umożliwiających te pomiary. Konieczne było wyprzedzające sprawdzanie dostępności satelitów i prowadzenie pomiarów w odpowiednim
czasie. Przy planowaniu prac inwentaryzacyjnych należałoby uwzględnić
także to ograniczenie.
4. Innego rodzaju problemem była niemożność wykonania szybko i bezbłędnie wszystkich prac terenowych z pomocą odbiornika GPS, a takie
było nasze wstępne zamierzenie. Zamierzano wykonywać wszystkie
prace terenowe z użyciem odbiornika GPS, w tym lokalizowanie
obiektów terenów zielni i opisanie ich. Jednak ten sposób okazał się
nieodpowiedni, był długotrwały i obarczony licznymi błędami przy
wprowadzaniu informacji opisowych. Dlatego zdecydowano się na
przyjęcie innych rozwiązań, tj. ustalanie odbiornikiem GPS lokalizacji
obiektów, wraz z przypisaniem im numerów inwentaryzacyjnych, a opisywanie obiektów w tabelach papierowych. W konsekwencji przyjęcia
nowych rozwiązań dokonał się zasadniczy podział prac pomiędzy dwóch
członków zespołu terenowego: na osobę odpowiedzialną za pomiar odbiornikiem GPS i osobę odpowiedzialną za opisanie obiektów terenów
zieleni.
Ponieważ informacji terenowych nie wpisywano bezpośrednio do
urządzenia GPS, konieczne były dodatkowe prace polegające na ciągłej
koordynacji inwentaryzowanych obiektów pomiędzy odbiornikiem GPS
a tabelami oraz przepisywanie zebranego materiału na papierze do tabel
w formie cyfrowej.
Podsumowując, nowy sposób zbierania danych w terenie okazał się
bardziej efektywny, szybszy, bardziej przejrzysty, o zminimalizowanym
prawdopodobieństwie popełniania błędów.
5. Istotną pomocą dla wykonawców inwentaryzacji zieleni może być
udoskonalona forma instrukcji dotyczącej zasad jej przeprowadzania.
BOŚ zorganizowało spotkanie będące instruktarzem do prac inwentaryzacyjnych oraz dodatkowo instruowało nas wykonawców w trakcie już
prowadzonych prac, gdy pojawiały się wątpliwości. Dokumentem zawierającym podstawowe wytyczne do inwentaryzacji była pisemna notatka,
zaś inne wytyczne były udzielane ustnie, mailowo na bieżąco podczas
indywidualnych konsultacji. Brakowało kompleksowej, pisemnej i obligatoryjnej „Instrukcji wykonywania inwentaryzacji terenów zieleni”.
Na tym gruncie powstawały nieporozumienia, odmienne interpretacje,
niedomówienia. Taka instrukcja powinna być opracowana przez BOŚ
przy udziale wszystkich wykonawców inwentaryzacji.
127
Komunikaty
6. Podczas inwentaryzacji pojawiły się inne problemy i dyskusyjne ustalenia. Oto przykłady:
• Dyskusyjnym ustaleniem było określanie stanu zdrowotnego relatywnie do sytuacji, np. drzewo z suchą gałęzią nad chodnikiem to
stan zły, a drzewo z taką samą suchą gałęzią w oddaleniu od miejsc
uczęszczanych przez ludzi to stan średni. Według nas stan zdrowotny
jest bezwzględnie dobry, średni albo zły.
• Dyskusyjna była także konieczność inwentaryzacji drzew martwych
w pełnym zakresie takim jak drzew żywych, w tym np. określanie
gatunku, stanu zdrowotnego, średnicy korony albo wartości przyrodniczej drzew martwych. Z określeniem gatunków drzew martwych
niejednokrotnie są poważne problemy. Według nas stan zdrowotny
może dotyczyć tylko drzew żywych, także podawanie średnicy koron
też wydaje się być niewłaściwe, a określanie wartości przyrodniczej
drzew martwych na terenach zieleni przyulicznej jest przeważnie
zbędne (w ogóle wartość przyrodnicza martwych drzew w terenach
zieleni miejskiej jest warta brania pod uwagę tylko w wyjątkowych
sytuacjach, gdy np. stanowią one element terenu zieleni o charakterze
naturalnym albo stylowy element parku romantycznego. W innych
przypadkach drzewa martwe są zbędne, niewskazane ze względów
estetycznych, a wręcz stanowią zagrożenie dla ludzi lub innych drzew
jako źródło chorób i szkodników).
• W odniesieniu do drzew żywych problematyczne było ocenianie ich
wartości przyrodniczej. Zastanawialiśmy się, jakie kryteria brać pod
uwagę: czy brać pod uwagę gatunek drzewa i to, czy znajduje się on
w doborach drzew preferowanych dla terenów zieleni miejskiej, czy
uwzględniać szybkość wzrostu i przyrostu biomasy, długowieczność,
wiek drzew, a więc stadium rozwojowe, stan zdrowotny, wpływ na
klimat miasta (ze względu na ilość produkowanego tlenu i termoregulację), w końcu – czy brać pod uwagę jedno konkretne drzewo bez
uwzględniania kontekstu, w jakim się znajduje, czy brać pod uwagę
ten kontekst, np. czy aleja składająca się z drzew, które jednostkowo są średnio cenne, ma wartość przyrodniczą średnią czy dużą?
Na potrzeby inwentaryzacji braliśmy pod uwagę, w zależności od
sytuacji, wszystkie z wymienionych kryteriów. Jednak problemy te
wymagają precyzyjniejszych rozwiązań. Zasadne byłoby też rozważenie zmiany kategorii „wartość przyrodnicza” na „wartość przyrodniczo-krajobrazowa”, albo lepiej wprowadzenie dodatkowej kategorii
„wartość krajobrazowa”. Wartość przyrodnicza jest ważna, ale wartość
128
Komunikaty
•
•
•
•
krajobrazowa, wizualna jest nie mniej ważna, jest powszechniej oceniana i odbierana przez ludność – użytkowników terenów zieleni.
Problematyczne bywało także ustalanie właściwego, przybliżonego do rzeczywistości wieku drzew. Nieścisłości w tym zakresie
były związane szczególnie ze skomplikowaną sytuacją ich wzrostu
i licznymi czynnikami wpływającymi na wielkość przyrostu drzew,
w określonym wieku na terenach zieleni miejskiej. Rozwiązaniem
tego problemu może być opracowanie na potrzeby prac terenowych
zestawień z przybliżonym wiekiem drzew, przy określonych wielkościach, obwodach i w określonych sytuacjach.
Dyskusyjne było także następujące ustalenie: np. gdy stan drzewa
określi się jako dobry, to nie wymaga się zabiegów pielęgnacyjnych,
czyli w gospodarce drzewostanem powinno się wpisać „do zachowania” i nie powinno się wypełniać zakresu pielęgnacji. Są jednak
wyjątki od tego ustalenia, które powinny być uwzględnione:
– gdy jest zagrożenie statyki drzewa przy stanie zdrowotnym dobrym,
to w gospodarce drzewostanem możliwe jest wpisanie do wycinki,
albo do pielęgnacji, a w zakresie pielęgnacji możliwe jest wybranie
zabiegu wiązania/podpory;
– gdy są odrosty przy drzewie w dobrym stanie zdrowotnym, to
możliwe jest w gospodarce drzewostanem wpisanie pielęgnacji,
w zabiegach pielęgnacyjnych cięcie, a w uwagach wycięcie odrostów;
– gdy drzewo jest w dobrym stanie zdrowotnym, a rośnie w bezpośrednim kontakcie z murem, fundamentem istniejącej, ważniejszej
od drzewa budowli, to możliwe jest przeznaczenie go do wycinki;
– gdy drzewo mniej cenne rośnie bardzo blisko innego, cenniejszego
drzewa i uniemożliwia mu właściwy wzrost, to możliwe jest przeznaczenie do wycinki.
Istnieje potrzeba ściślejszego określenia, co jest deformacją korony,
a co uszkodzeniem. Należałoby też rozróżnić deformację spowodowaną sytuacją naturalną (duże zwarcie drzew) i deformację spowodowaną
ingerencją człowieka (cięcie koron). Podobne rozróżnienie dotyczy
także uszkodzeń korony.
Istnieje potrzeba doprecyzowania powierzchni ran. Obecny pierwszy
przedział – poniżej 0,5 m² oznacza ranę poniżej 50 cm x 100 cm. W
praktyce zdecydowanie częściej spotyka się rany mniejsze. Dlatego
powinno się wprowadzić przedział 0–0,1 m², tj. około 30 cm x 30 cm.
129
Komunikaty
• Problemem jest brak obiektu terenu zieleni – grupa pnączy; wiąże się
z tym konieczność inwentaryzowania np. setek pnączy zrośniętych
w jedną całość jako pojedynczych pnączy.
• Niewłaściwa jest konieczność podawania jednego wieku drzew
w grupach drzew. Powinna być możliwość podawania przedziału
wiekowego (wieku minimalnego i maksymalnego) i to w odniesieniu
do poszczególnych gatunków.
• Niewłaściwa jest też możliwość podawania tylko jednej wysokości
dla grupy krzewów, bez rozdzielenia na gatunki. W praktyce zróżnicowanie to jest widoczne i istotne. Powinna być możliwość podania
wysokości poszczególnych gatunków wchodzących w skład grupy
krzewów, np. niskich jałowców i wyższych dereni.
• Określanie liczby krzewów w grupach czy udziału procentowego
roślin na kwietniku bywa obarczone dużym błędem. Powinno się doprecyzować sytuacje, kiedy liczenie powinno być precyzyjne, a kiedy
orientacyjne.
• Brak jest informacji o powodach zagrożenia statyki drzewa. Powinno
się uzupełnić bazę danych takimi informacjami i stworzyć słownik
uwzględniający np. wychylenie pnia, asymetrię korony, ubytki wgłębne, butelkowatość pnia, niepewne posadowienie w gruncie.
7. Kolejnymi problemami były błędy i niedokładności pojawiające się
w związku z bardzo dużą ilością i szybkim tempem zbierania danych
w terenie, co było spowodowane stosunkowo krótkim czasem przewidzianym na wykonanie inwentaryzacji, przy ograniczonym nakładzie sił
i środków.
• Przykładowe błędy to nielogiczności, które pojawiały się przy opisie
obiektów terenów zieleni w terenie. Na przykład zdarzało się czasem,
że stan zdrowotny drzewa określono jako zły, a gospodarkę drzewostanem – do zachowania, albo gospodarkę drzewostanem do zachowania
i określano jednocześnie zabiegi pielęgnacyjne. Nielogiczności te
wychwytywano dopiero na etapie prac kameralnych.
• Przykładowe niedokładności w opisie dotyczą np. występowania
chorób. Przeważnie ograniczano się do stwierdzenia, czy choroby są
obecne czy nie, nie określając ich dokładniej. Krótkie terminy realizacji i pośpiech nie są czynnikami sprzyjającymi precyzyjnej diagnozie
stanu zdrowotnego drzew.
Rozwiązaniem tych problemów byłoby przeprowadzanie inwentaryzacji w dłuższym czasie lub w czasie krótszym, przy zwiększonym
nakładzie sił i środków.
130
Komunikaty
8. Z powodu dynamicznie zmieniającego się stanu zdrowotnego roślinności
terenów zieleni w trakcie okresu wegetacyjnego czas przeznaczony na
inwentaryzację powinien być krótki, aby uchwycić w miarę jednolity
stan terenów zieleni. Na przykład na początku inwentaryzacji we wczesnych miesiącach letnich drzewa nie miały objawów chorób grzybowych na liściach, zatem wpisywano, że ich stan jest dobry. Pod koniec
mokrego w tym roku lata drzewa miały już wyraźne oznaki chorób
grzybowych i wpisywano, że mają choroby, a ich stan jest średni albo
zły. Rozwiązaniem tego problemu byłoby przeprowadzanie inwentaryzacji w krótkim czasie, przy dużym nakładzie sił i środków.
9. Ze względu na zakres merytoryczny zbieranych danych do opisu inwentaryzowanych obiektów terenów zieleni konieczny był udział wysoce
wykwalifikowanych specjalistów, posiadających dobrą znajomość:
drzew, krzewów i innych roślin ozdobnych, chorób i szkodników roślin,
statyki drzew, pielęgnacji roślin ozdobnych, chirurgii drzew, architektury krajobrazu. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa
zatrudnia wielu specjalistów z wymienionych dziedzin, którzy brali
udział w tej inwentaryzacji.
Istnieje też potrzeba przeprowadzenia wewnętrznych szkoleń
w IGPiM, a także szkoleń dla osób z zewnątrz, zamierzających inwentaryzować tereny zieleni metodą stosowaną przez BOŚ.
10. Potrzebne jest prowadzenie monitoringu zinwentaryzowanych trenów
zieleni i okresowe aktualizowanie ich stanu. Jest to oczywisty warunek
racjonalnego wykorzystania wyników inwentaryzacji dla optymalizacji
gospodarki zasobami zieleni w mieście.
W trakcie inwentaryzacji zieleni w Gliwicach wyłoniły się następujące
problemy.
1. Znaczącym problemem była niedokładność otrzymanych podkładów
geodezyjnych i związana z tym konieczność domierzania drzew (czasem
nawet kilkuset), co w znacznym stopniu przedłużało prace terenowe.
Istnieje zatem potrzeba opracowania bardziej precyzyjnych podkładów
geodezyjnych, a doraźnie przeznaczenie przy planowaniu prac inwentaryzacyjnych dłuższego czasu potrzebnego na ich wykonanie.
2. Zbierane informacje dotyczyły jedynie kilku podstawowych cech roślinności, uwzględnione natomiast zostały elementy małej architektury.
Należałoby rozwinąć zakres informacji dotyczących cech roślinności,
w tym np. rozbudować informacje o stanie zdrowotnym, statyce drzew,
wartości przyrodniczo-krajobrazowej.
131
Komunikaty
Podsumowanie
Prace inwentaryzacyjne w Warszawie w dzielnicy Praga Północ były
przeprowadzone zgodnie z metodyką inwentaryzacji terenów zieleni,
stosowaną przez BOŚ i zgodnie z wymogami zamawiającego. Należy
podkreślić, iż zasoby informacji o zieleni miejskiej otrzymane w wyniku
inwentaryzacji tą metodą są bardzo bogate i cenne zarówno dla praktyki
gospodarczej, jak i analiz naukowych.
Podczas prac inwentaryzacyjnych, w tym prac terenowych, zdobyto
cenne doświadczenia, a także zidentyfikowano wiele problemów, proponując jednocześnie ich rozwiązania. Na tej podstawie Instytut Gospodarki
Przestrzennej i Mieszkalnictwa dostrzegł możliwości i potrzebę doskonalenia omówionych prac inwentaryzacyjnych i metodyki inwentaryzacji.
Widzimy także możliwości dalszej współpracy z Biurem Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.
Prace inwentaryzacyjne w Gliwicach były przeprowadzone zgodnie
z metodą inwentaryzacji terenów zieleni, stosowaną przez Miejski Zarząd
Usług Komunalnych w Gliwicach. Jest to prosta, stosowana dość powszechnie metoda inwentaryzacji. Liczba problemów ze względu na jej
charakter była stosunkowo niewielka. Instytut Gospodarki Przestrzennej
i Mieszkalnictwa dostrzegł możliwości rozwinięcia metodyki tej inwentaryzacji.
Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa przewiduje
w pierwszym kwartale 2012 roku przygotowanie propozycji modyfikacji
stosowanych w Polsce metod inwentaryzacji terenów zieleni.
132