TEX/LATEX – przykładowy dokument

TEX/LATEX – przykładowy dokument
Paweł Syty
20 stycznia 2005
1
Wstęp
To jest przykładowy, dość rozbudowany dokument w LATEX-u. Wprowadzono w nim podział na rozdziały, na końcu dołączono spisy treści, rysunków, tabel oraz literatury. Dodatkowo, drukowany jest tytuł i autor dokumentu oraz data jego utworzenia.
Rozdział 2 omawia polonizację LATEX-a. W rozdziale 3 mamy małą próbkę tego, w czym
TEX jest bezkonkurencyjny – składaniu wzorów matematycznych. Rozdział 4 demonstruje
tworzenie tabel i wypunktowań oraz wstawianie rysunków postscriptowych do dokumentów.
W rozdziale 5 omówione zostały najczęściej używane kroje czcionek oraz ich rozmiary. Ostatni
rozdział omawia tworzenie plików PDF. Na końcu dokumentu załączono spis tabel i rysunków
zamieszczonych w dokumencie, spis wykorzystanej literatury oraz – rzecz jasna – spis treści.
2
Polonizacja LATEX-a
Dzięki dołączeniu pakietu polski1 , możemy w dokumencie używać polskich znaków diakry-
tycznych. Pakiet ten dodatkowo spolszcza nazwy części składowych dokumentu (np. mamy
Spis treści zamiast Contents, Literaturę zamiast Bibliography, polskie nazwy dni i miesięcy
itp.). Ponadto, wprowadza on inne drobne usprawnienia, np. nazwy funkcji trygonometrycznych będą zapisywane zgodnie z polską tradycją (np. tg a nie tan na zapis tangensa).
Przy tworzeniu większych dokumentów polskojęzycznych, dobrym rozwiązaniem jest stosowanie zamiast jednej ze standardowych klas (które siłą rzeczy stosują anglo-amerykańskie
wzorce), klas, które stosują do dokumentu polskie zasady i zwyczaje typograficzne. Takimi
„polskimi” klasami są np. klasy mwart, mwrep oraz mwbk — odpowiedniki klas article, report
oraz book.
1
Pełna nazwa pakietu polonizacyjnego to PLaTeX.
1
3
Trochę matematyki
Twierdzenie 1 (Twierdzenie Pitagorasa, źródło: [1])
Jeżeli a i b są długościami przyprostokątnych trójkąta prostokątnego, zaś c – długością jego
przeciwprostokątnej, to zachodzi związek: a2 + b2 = c2 .
Iloczyn wektorowy wektorów ~a i ~b wyraża się następującym wyznacznikiem
~a × ~b = ~ˆi
~ˆj
~kˆ a1 a2 a3 ;
b1 b2 b3 ponadto, zachodzi
~a × ~b
i
=
3
X
ijk aj bk ,
ijk = −jik = jki = . . .
|
j=1
k=1
{z
Tensor Levi-Civity
}
Z kolei, iloczyn skalarny wektorów wyliczamy ze wzoru
~a · ~b =
3
X
ai bi .
i=1
Wzór na długość krzywej y = y(x) na odcinku [x1 , x2 ] ma postać (patrz [2])
I[y(x)] =
Z x2 q
1 + y 0 (x)2 dx.
x1
(1)
Wyrażenie po prawej stronie wzoru (1) jest tzw. funkcjonałem, ponieważ jego argumentami
są funkcje.
Równania Eulera dla bryły sztywnej (w układzie odniesienia związanym z bryłą) mają
postać:
I1 ω̇1 = (I2 − I3 )ω2 ω3 + D1
I2 ω̇2 = (I3 − I1 )ω1 ω3 + D2
(2)
I3 ω̇3 = (I1 − I2 )ω1 ω2 + D3
W powyższym układzie równań, Ii oznacza moment bezwładności bryły względem i-tej osi,
ωi to i-ta składowa prędkości kątowej bryły, zaś Di jest momentem siły obracającym bryłę
wokół i-tej osi.
Funkcję Delta Kroneckera definiujemy następująco:

 1 dla m = n
δmn = 
.
0 dla m 6= n
2
4
Tabele, wypunktowania, rysunki
4.1
Tabele
Poniżej dwie przykładowe tabele.
Program
cena netto
cena brutto
jakość
obsługa
Microsoft Word
700 zł
854 zł
taka sobie
łatwa
Adobe Pagemaker
3000 zł
3660 zł
może być
dość trudna
TEX/LATEX
zupełnie za darmo. . .
to chyba widać?
trudna → łatwa
Tabela 1: Zestawienie popularnych programów do składu tekstów
Funkcja
Argument (ϕ)
◦
0
sin(ϕ)
0
cos(ϕ)
1
tg(ϕ)
0
ctg(ϕ)
-
π
6
= 30
◦
π
4
= 45◦
1
√2
3
√2
3
3
√
√
2
√2
2
2
1
3
1
π
3
= 60◦
√
3
2
1
2
√
3
√
3
3
π
2
= 90◦
1
0
0
Tabela 2: Wartości funkcji trygonometrycznych dla wybranych kątów
4.2
Wypunktowania
Języki programowania dzielimy na:
• imperatywne
– program składa się ze zmiennych oraz modyfikujących je operacji, z jawnie określonym przepływem sterowania
– przykłady: C, Pascal
• obiektowe
• funkcyjne
• logiczne
• inne
3
4.3
Rysunki
40
20
-1
1
2
3
4
5
6
-20
-40
Rysunek 1: Wykres funkcji y(x) = x(x−1)(x−3)(x−6) oraz prostej stycznej do niej w dwóch
różnych punktach
1
0.5
0
-0.5
-1
0
4
3
2
1
1
2
3
40
Rysunek 2: Trójwymiarowy wykres funkcji z(x, y) = sin xy
Rysunki 1 oraz 2 zostały wykonane przy użyciu programu Mathematica i zapisane w formacie Encapsulated Postscript (EPS).
5
Czcionki i stopień pisma
Co prawda nie należy przesadzać z używaniem zbyt wielu krojów oraz stopni pisma w jed-
nym dokumencie, niemniej jednak możliwość ich zmiany jest czasami przydatna. Wskazane
jest jednak nie zmieniać ich bezpośrednio. Warto w zamian zdefiniować dodatkowe polecenie odnoszące się do całej grupy elementów, które chcemy wyróżnić i w dokumencie użyć
tego nowego polecenia. Dzięki takiemu podejściu zachowujemy oddzielenie formy od treści
dokumentu, co jest podstawową ideą LATEX-a.
4
Poniżej przedstawione są podstawowe kroje i odmiany czcionek:
krój/odmiana
polecenie
krój szeryfowy
\textrm{ . . . }
krój bezszeryfowy
\textsf{ . . . }
grotesk
\texttt{ . . . }
pismo jasne
\textmd{ . . . }
pismo grube
\textbf{ . . . }
odmiana prosta
\textup{ . . . }
odmiana pochyła
\textsl{ . . . }
kursywa
\textit{ . . . }
kapitaliki
\textsc{ . . . }
głowna czcionka dokumentu
\textnormal{ . . . }
Stopnie pisma (efekt końcowy oczywiście zależny jest od wyboru podstawowego stopnia
pisma w preambule):
rozmiar
największy
ogromny
bardzo duży
6
polecenie
{\Huge . . . }
{\huge . . . }
{\LARGE . . . }
większy
{\Large . . . }
duży
{\large . . . }
normalny
{\normalsize . . . }
mały
{\small . . . }
mniejszy
{\footnotesize . . . }
bardzo mały
{\scriptsize . . . }
mikroskopijny
{\tiny . . . }
Tworzenie plików PDF
Do tworzenia popularnych plików PDF (Adobe Portable Document Format) służy program
pdflatex. Uruchamia się go analogicznie jak LATEX-a, ale w wyniku, zamiast pliku DVI, otrzymujemy PDF. Niestety, metoda ta nie pozwala na dołączanie rysunków postscriptowych (PS,
EPS) do dokumentu. Najprostszą metodą otrzymania pliku PDF z rysunkami jest wykorzystanie darmowego narzędzia dvipdfm, konwertującego pliki DVI na PDF. Alternatywnie, można
programem dvips przekonwertować plik DVI na Postscript (PS) i z niego utworzyć PDF-a za
5
pomocą np. Adobe Acrobata/Distillera. Można też użyć programu emulującego drukarkę PDFową i „wydrukować” na niej plik DVI lub PS, otrzymując plik PDF. Taką wirtualną PDF-ową
drukarką jest np. darmowy QPrinter.
Spis tabel
1
Zestawienie popularnych programów do składu tekstów . . . . . . . . . . . . .
3
2
Wartości funkcji trygonometrycznych dla wybranych kątów . . . . . . . . . . .
3
Spis rysunków
1
Dwuwymiarowy wykres funkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
2
Trójwymiarowy wykres funkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Literatura
[1] Pitagoras Dzieła, Ateny, 400 PNE
[2] W. Krysicki, W. Włodarski Analiza matematyczna w zadaniach, Warszawa, PWN, 1993
Spis treści
1 Wstęp
1
2 Polonizacja LATEX-a
1
3 Trochę matematyki
2
4 Tabele, wypunktowania, rysunki
3
4.1
Tabele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
4.2
Wypunktowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
4.3
Rysunki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
5 Czcionki i stopień pisma
4
6 Tworzenie plików PDF
5
6