Autoprezentacja Umiejętności interpersonalne są niezwykle waŜne
Transkrypt
Autoprezentacja Umiejętności interpersonalne są niezwykle waŜne
Autoprezentacja Umiejętności interpersonalne są niezwykle waŜne w procesie poszukiwania pracy. Wiele nieporozumień i niepowodzeń w relacjach interpersonalnych, zarówno prywatnych jak i zawodowych, jest wynikiem z ej lub nieumiejętnej komunikacji. Komunikowanie się ludzi moŜe mieć formę wypowiedzi ustnej lub pisemnej, przekazu wizualnego oraz odbywać się niewerbalnie, poprzez tzw. mowę cia a. Szukając pracy często musimy zaprezentować się potencjalnemu pracodawcy, przedstawić swoje umiejętności i cechy charakteru. Znajomość zasad skutecznej komunikacji i technik autoprezentacji pozwala bardzo często rozproszyć obawy pracodawcy co do tego czy nadajemy się na określone stanowisko pracy. WaŜnym elementem komunikacji są s owa. To dzięki nim ludzie przekazują sobie informacje, przekonują się nawzajem i wywierają wp yw na postępowanie innych osób. Komunikacja interpersonalna ma bezpośrednie oddzia ywanie na nasze Ŝycie zarówno prywatne jak i zawodowe. Porozumiewanie się jest jedną z podstawowych umiejętności Ŝyciowych, pozwalających kszta tować dobre relacje z innymi ludźmi. JeŜeli potrafimy prawid owo odczytać funkcje przypisane poszczególnym elementom komunikacji, to moŜemy domniemywać intencji towarzyszących komunikatowi. Z udzeniem jest, Ŝe nasz rozmówca myśli i odbiera świat tak samo jak my oraz Ŝe pewne rzeczy są oczywiste dla wszystkich ludzi. Zrozumienie tego faktu moŜe poprawić naszą komunikację - zwiększymy tolerancję w stosunku do naszego rozmówcy, bo przyznamy mu prawo do posiadania odmiennego wyobraŜenia o świecie. Wypowiedź doskona a polega na dok adnym wyraŜeniu tego, co chcemy przekazać, w taki sposób by nasi rozmówcy bez trudu mogli zrozumieć przekaz. Wypowiedź doskona a to precyzja i jasność. Wiedza o tym jak mówimy moŜe nam pos uŜyć do oceny samych siebie. Po sposobie formu owania i przekazywania komunikatu oceniają nas teŜ inni ludzie. NaleŜy pamiętać, aby podczas rozmowy kwalifikacyjnej zarówno odpowiadamy na pytania pracodawcy jak i pytamy. W zaleŜności od tego jak sformu ujemy pytanie moŜemy otrzymać odpowiedź prostą, lapidarną, czasami ograniczoną do krótkiego tak lub nie lub bardziej rozbudowaną, wyczerpującą. Dokonując wymiany informacji, przekazując sobie wzajemnie treści stosujemy tzw. komunikację dwukierunkową. Komunikację jednokierunkową stosujemy w przypadkach, gdy nie oczekujemy informacji zwrotnej. Komunikacja jednokierunkowa jest skuteczna, gdy odbiorca nastawiony jest na przyjęcie wiadomości. G ówną jej wadą jest brak kontroli zrozumienia przekazu nawet tego, czy zosta on us yszany. W komunikacji dwukierunkowej występuje sprzęŜenie zwrotne między nadawcą i odbiorcą. Nadawca, który wysy a przekaz i oczekuje informacji zwrotnej od odbiorcy - ma moŜliwość sprawdzenia stopnia zrozumienia treści. Komunikacja werbalna to mówienie i s uchanie. Zastanówmy się jakimi jesteśmy s uchaczami, czy lepiej czujemy się w roli mówiącego czy s uchającego? Jedną z technik rozwijania umiejętności s uchania jest tzw. s uchanie aktywne, czyli ca kowite zrozumienie komunikatu i przekazanie rozmówcy sygna ów, Ŝe zosta zrozumiany oraz Ŝe rozumie się jego uczucia w stosunku do tematu, który jest przedmiotem dyskusji. Pe ne zrozumienie przekazu to: ᄋ wyczucie intencji nadawcy, ᄋ zrozumienie jego uczuć (empatia), Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21 E-mail: [email protected] WWW: ops.sulkowice.pl nie ocenianie w czasie trwania komunikatu i niezamykanie się w swoich uprzedzeniach do mówiącej osoby. Najczęściej pope niane b ędy w czasie s uchania: ᄋ brak koncentracji (myślimy o swoich sprawach), ᄋ osądzanie (krytyka), ᄋ niemoŜność wyodrębnienia prawdziwego znaczenia", ᄋ sk onność do dopasowywania znaczeń informacji do swoich przekonań (s uchanie przez w asne filtry" czyli s yszysz co chcesz s yszeć). W komunikacji konieczne są dwie aktywne strony dla pe nego przekazu informacji. Rola s uchającego jest niezwykle istotna - jeŜeli s ucha aktywnie, wysy a sygna y, Ŝe jest zainteresowany treścią komunikatu. To w istotny sposób wp ywa na jakość rozmowy. W sytuacji, gdy nadawca odbiera brak zainteresowania u odbiorcy jego przekaz "s abnie", zaczyna skracać informacje, koncentruje się nie na tym co chce powiedzieć, ale jak zwrócić na siebie uwagę rozmówcy. Mowa cia a - uśmiech, pochylenie g owy, ruch d oni czy zmiana pozycji - wyraŜa uczucia w takim samym stopniu, jak wypowiedziane s owa. Języka tego uczymy się zanim, wypowiemy pierwsze s owo. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia mimiki i gestów w Ŝyciu. Warto wiedzieć, Ŝe świadomie uŜywane sygna y niewerbalne mogą podnieść wiarygodność przekazywanej informacji. Np. jeŜeli chcemy kogoś przekonać o swojej uczciwości, musimy patrzeć mu prosto w oczy; gdy uciekamy wzrokiem, rozmówca czuje, Ŝe nasze s owa nie są zgodne z gestami i przestaje wierzyć w to, co mówimy. Przypomnijmy sobie kilka popularnych wyraŜeń: "dobrze mu z oczu patrzy" "ma b ysk w oku" "spojrza na mnie wilkiem" "ma zabójcze spojrzenie" To świadczy jak duŜe znaczenie w kontaktach międzyludzkich ma dla nas wzrok i sposób patrzenia. Wiemy, Ŝe z pewnymi osobami atwiej nam się rozmawia, lepiej czujemy się w ich towarzystwie, budzą one nasze zaufanie. Gdyby lepiej zastanowić się nad tym, to zapewne doszlibyśmy do wniosku, Ŝe ma to związek z tym ile czasu utrzymujemy z nimi kontakt wzrokowy. Przyk ady komunikacji niewerbalnej: a. język cia a: gestykulacja, mimika, postawa, kontakt wzrokowy, ruchy g owy i inne, b. zachowania parajęzykowe np. tempo mówienia, pauza, ton g osu, g ośność dźwięku, westchnienia, pomruki, potakiwanie: acha, mhm ... , c. przestrzeń i odleg ość pomiędzy rozmówcami, d. otoczenie fizyczne, czyli czynniki środowiskowe np. temperatura otoczenia, uk ad mebli w pomieszczeniu, oświetlenie, kolor. Mowa cia a to znacznie więcej niŜ s owa, które wypowiadamy, one są tylko niewielką częścią naszej ekspresji. S owa są treścią przekazu, ale to postawa cia a, barwa i ton g osu oraz odpowiednie zaakcentowanie poszczególnych s ów tworzy kontekst, w którym przekaz jest osadzony. Badania amerykańskie pokazują, Ŝe wystarczy tylko 11 sekund, aby ludzie ocenili twoją osób. Stwierdzono, Ŝe przeprowadzający rozmowy z kandydatami do pracy zazwyczaj podejmują decyzję, czy zatrudnić danego kandydata, czy nie, juŜ podczas pierwszych czterech minut, nawet jeŜeli taka rozmowa trwa średnio pó godziny. W 80% tego typu sytuacji decyzja zostaje podjęta, nim kandydat po raz pierwszy ᄋ Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21 E-mail: [email protected] WWW: ops.sulkowice.pl się odezwie. Dlatego to, jak prezentujemy się podczas poszukiwania pracy jest tak bardzo waŜne. Termin prezencja" nie oznacza tylko ubrania, wyglądu zewnętrznego, to przede wszystkim określa energię, humor, kulturę osobistą i kulturę wypowiedzi. Jednym z największych b ędów jakie moŜemy pope nić będąc nowicjuszem w dziedzinie odczytywania mowy cia a jest interpretowanie pojedynczych gestów w oderwaniu od innych niewerbalnych sygna ów lub kontekstu sytuacji, w której się znajdujemy. Mowa cia a równieŜ sk ada się ze ,,s ów", ,,zdań" i ,,znaków przestankowych", których prawdziwe znaczenie moŜemy poznać dopiero, gdy zostanie ono umieszczone w ,,zdaniu". Wtedy równieŜ moŜemy próbować określić prawdziwe uczucia i nastawienie danej osoby. Ale dopiero powiązanie niewerbalnych ,,zdań" z wypowiedzią s owną - zgodność werbalnego i niewerbalnego przekazu informacji - jest kluczem do ścis ej interpretacji języka cia a. Przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej musimy poznać wcześniej potrzeby i oczekiwania pracodawcy, aby uwydatnić korzyści jakie odniesie zatrudniając nas. Przedstawiając swoje moŜliwości, czy umiejętności w czasie rozmowy kwalifikacyjnej zawsze powinniśmy być konkretni, konsekwentni i autentyczni. Bardzo waŜna jest nasza motywacja, zaangaŜowanie i wewnętrzna determinacja. JeŜeli chcemy aby pracodawca dostrzeg naszą wartość jako pracownika to warto skorzystać z technik autoprezentacji. Dzięki nim moŜemy uzyskać więcej. Sztuka autoprezentacji to sztuka wp ywania na zachowania i decyzje innych osób. Przedstawiając siebie bardzo często odwo ujemy się do emocji innych osób, od których często zaleŜą waŜne dla nas decyzje. Przygotowując się do rozmowy z przysz ym pracodawcą pamiętajmy jednak o tym, Ŝe ca a wiedza dotycząca autoprezentacji jest dostępna nie tylko jednej stronie. JeŜeli więc ogarnia nas pokusa, by nauczyć się tylko dobrze odgrywać rolę, to moŜemy się narazić na szybkie rozszyfrowanie i to moŜe być koniec naszych starań o pracę. śyczliwość w stosunku do innych i mi y, niewymuszony styl bycia zapewni nam pozytywny odbiór przez otoczenie. KaŜda nieszczerość i sztuczność zostanie na pewno wychwycona przez odbiorcę i przyniesie odwrotny skutek. Przede wszystkim jednak powinniśmy poznać potrzeby odbiorcy i sprawić, Ŝeby uzna , Ŝe to w aśnie my będziemy potrafili je zaspokoić. Bądźmy przy tym autentyczni, wiarygodni i uczciwi. Aby osiągnąć dobre efekty w autoprezentacji warto czasami zapytać innych o opinię na nasz temat: Jak nas postrzegają, gdy o sobie opowiadamy? Czy jesteśmy przekonujący i wiarygodni? Czy nie zachowujemy się nienaturalnie? itp. Takie pytania moŜna zadać najbliŜszym, ale jeszcze lepiej gdy us yszymy opinie osób obcych. Opinie osób obcych są bardziej obiektywne niŜ te, które us yszymy od kogoś z rodziny, kto zna nas bardzo dobrze i nie zawsze jest w stanie zachować w aściwy dystans przy ocenie naszych konkretnych zachowań. Nie zawsze to co us yszymy jest przyjemne, ale uwagi innych warto rozwaŜyć, bo w nich czasami odnaleźć moŜna tajemnice naszych sukcesów lub niepowodzeń. W codziennym Ŝyciu spotykają nas róŜne problemy i trudne sytuacje. Jedną z nich jest poszukiwanie pracy, kiedy często spotykamy się z sytuacją odmowy, oceną czy konfliktem interesów. Co robić, by zachować w asną godność, nie obrazić naszego rozmówcy i samemu nie poczuć się uraŜonym? Rozwiązaniem problemu moŜe być opanowanie umiejętności bycia asertywnym. Dzięki niej moŜemy otwarcie wyraŜać swoje myśli, uczucia i przekonania bez negacji czy lekcewaŜenia uczuć i poglądów naszych rozmówców. Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21 E-mail: [email protected] WWW: ops.sulkowice.pl W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcania w asnej godności i rezygnacji z uznawanych wartości Asertywność jest umiejętnością bezpośredniego wyraŜania swoich myśli, potrzeb, uczuć i emocji. Osoba asertywna charakteryzuje się dba ością o w asne prawa przy równoczesnym poszanowaniu praw innych osób. Asertywności kaŜdy moŜe się nauczyć - dzięki odpowiedniemu treningowi będziemy potrafili bezpośrednio, uczciwie i stanowczo wyraŜać swoje uczucia, poglądy i opinie w taki sposób by respektować poglądy i uczucia naszego rozmówcy. Umiejętność ta jest szczególnie cenna w procesie poszukiwania pracy, gdyŜ skuteczność w realizacji zamierzeń i celów oraz Ŝyczliwość w relacjach z ludźmi nawet tymi, którzy mają odmienne zdanie - to cechy zachowań asertywnych. Analizując róŜne sytuacje moŜemy mówić ogólnie o trzech typach zachowań interpersonalnych, są to: zachowania uleg e = ucieczka zachowania agresywne = walka zachowania asertywne = porozumienie. Dwa pierwsze typy zachowań oparte są na reakcjach instynktownych, jakie cz owiek przejawia w sytuacjach niebezpieczeństwa. Odziedziczyliśmy je po przodkach i istnieją one w naszej zbiorowej podświadomości i pamięci, a ich celem jest natychmiastowe podjęcie dzia ania w obliczu zagroŜenia. W pewnym sensie w przypadku zarówno uleg ości jak i agresji moŜemy mówić o braku szacunku: w uleg ości - dla samych siebie, w agresji - zarówno dla siebie jak i innych. Trzeci typ postępowania wykorzystuje nasze zdolności myślenia i umiejętności mówienia, a szczególnie analizowania sytuacji i dobierania adekwatnego sposobu reakcji i dzia ania. Zachowanie uleg e Występuje wówczas, gdy waŜniejsze dla nas jest zdanie innych ludzi od naszego w asnego, kiedy pozwalamy innym wykorzystać nasz czas, energię usprawiedliwiając ich postępowanie. Zachowując się ulegle niszczymy samych siebie, mamy niską samoocenę, przerzucamy winy na innych, uwaŜamy, Ŝe świat i ludzie są niesprawiedliwi. Konsekwencje zachowania uleg ego: ᄋ Początkowo moŜesz się spodziewać krótkotrwa ych nagród - jesteś postrzegany jako mi y, uprzejmy, agodny. ᄋ Jeśli mówisz tak" bądź znosisz coś wbrew sobie - zaczynasz Ŝa ować i tracisz pewność siebie. ᄋ Uczucia te zazwyczaj powtarzają się, kiedy chcesz kogoś o coś poprosić czujesz się niewygodnie, wyraŜając swoje potrzeby. Taka sytuacja najczęściej prowadzi do zaniŜenia samooceny i spadku efektywności dzia ania, ludzie zaczynają Ci wspó czuć, irytują się i tracą dla ciebie szacunek. Zachowanie agresywne Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb i forsowaniu w asnych opinii kosztem innych ludzi. Zachowując się agresywnie reagujemy wybuchowo, zdradzamy przejawy arogancji, chcemy wygrać wszystko i ze wszystkimi, stwarzamy konflikty, jesteśmy napastliwi i pozbawieni taktu i subtelności. Konsekwencje zachowania agresywnego ᄋ Uzyskujesz krótkotrwa ą nagrodę - wy adowujesz się. ᄋ Powstaje konflikt - ludzie obawiają się bądź unikają ciebie, wycofują się ze wspó pracy i budują wokó siebie mur, by nie zostać poniŜonym przez Ciebie. Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21 E-mail: [email protected] WWW: ops.sulkowice.pl Taka sytuacja prowadzi najczęściej do wyobcowania i potrzeby usprawiedliwiania się, a to z kolei wzmacnia agresję. Zachowanie asertywne Asertywność nie jest umiejętnością wrodzoną jest efektem nauczenia się określonego sposobu reagowania i przeŜywania. Przyk ady zachowań asertywnych: ᄋ potrafię poprosić kogoś o pomoc, ᄋ protestuję nie okazując zdenerwowania i niechęci, jeśli ktoś chce decydować za mnie, nie pytając mnie o zdanie, ᄋ swobodnie i bez obaw wyraŜam swoją opinię nawet wtedy, gdy wiem, Ŝe nie jest ona popularna, ᄋ potrafię przyjąć zas uŜoną krytykę, ᄋ w odpowiednich sytuacjach walczę o swoje interesy. Zachodzące między ludźmi zaleŜności formalne i nieformalne, związki uczuciowe, emocjonalne uzaleŜnienia powodują, Ŝe rezygnujemy z asertywnych zachowań na rzecz uleg ych lub agresywnych. Jest kwestią wyboru, jaki rodzaj zachowania zaprezentujemy w konkretnej sytuacji. Czasami dla wszystkich (w tym i dla nas samych) będzie lepiej, gdy zachowamy się ulegle lub agresywnie. WaŜne jest uświadomienie sobie, Ŝe czasem wystarczy mi e s owo, by wzajemne relacje między ludźmi zmieni y charakter. Często nie potrafimy powiedzieć nic sympatycznego, nie wiemy jak podziękować za komplement, który us yszymy. Mamy bowiem problem nie tylko z mówieniem innym pochwa , ale równie wielką trudność sprawia nam swobodne ich przyjmowanie. Nie zawsze atwo jest postępować asertywnie. To jak przyzwyczailiśmy się zachowywać względem innych ludzi moŜe utrudniać nam w przyjęciu postawy asertywnej. Jednak uświadomienie sobie swoich praw, jak równieŜ znajomość zasad rządzących skuteczną, asertywną komunikacją i ciąg e ćwiczenie pomoŜe nam nauczyć się być asertywnym. W asertywnym zachowaniu waŜne jest opanowanie formu owania komunikatów typu "ja", które skutecznie informują drugą stronę co myślisz, co sądzisz, jak się czujesz w danej sytuacji, ale nie oceniają i nie mówią rozmówcy, Ŝe ma się zmienić, albo Ŝe musi coś zrobić. Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21 E-mail: [email protected] WWW: ops.sulkowice.pl