Autoprezentacja Umiejętności interpersonalne są niezwykle waŜne

Autoprezentacja
Umiejętności interpersonalne są niezwykle waŜne w procesie poszukiwania
pracy. Wiele nieporozumień i niepowodzeń w relacjach interpersonalnych, zarówno
prywatnych jak i zawodowych, jest wynikiem z
ej lub nieumiejętnej komunikacji.
Komunikowanie się ludzi moŜe mieć formę wypowiedzi ustnej lub pisemnej, przekazu
wizualnego oraz odbywać się niewerbalnie, poprzez tzw. mowę cia
a.
Szukając pracy często musimy zaprezentować się potencjalnemu
pracodawcy, przedstawić swoje umiejętności i cechy charakteru. Znajomość zasad
skutecznej komunikacji i technik autoprezentacji pozwala bardzo często rozproszyć
obawy pracodawcy co do tego czy nadajemy się na określone stanowisko pracy.
WaŜnym elementem komunikacji są s
owa. To dzięki nim ludzie przekazują sobie
informacje, przekonują się nawzajem i wywierają wp
yw na postępowanie innych
osób. Komunikacja interpersonalna ma bezpośrednie oddzia
ywanie na nasze Ŝycie
zarówno prywatne jak i zawodowe. Porozumiewanie się jest jedną z podstawowych
umiejętności Ŝyciowych, pozwalających kszta
tować dobre relacje z innymi ludźmi.
JeŜeli potrafimy prawid
owo odczytać funkcje przypisane poszczególnym elementom
komunikacji, to moŜemy domniemywać intencji towarzyszących komunikatowi.
Z
udzeniem jest, Ŝe nasz rozmówca myśli i odbiera świat tak samo jak my oraz Ŝe
pewne rzeczy są oczywiste dla wszystkich ludzi. Zrozumienie tego faktu moŜe
poprawić naszą komunikację - zwiększymy tolerancję w stosunku do naszego
rozmówcy, bo przyznamy mu prawo do posiadania odmiennego wyobraŜenia o
świecie.
Wypowiedź doskona
a polega na dok
adnym wyraŜeniu tego, co chcemy
przekazać, w taki sposób by nasi rozmówcy bez trudu mogli zrozumieć przekaz.
Wypowiedź doskona
a to precyzja i jasność.
Wiedza o tym jak mówimy moŜe nam pos
uŜyć do oceny samych siebie. Po
sposobie formu
owania i przekazywania komunikatu oceniają nas teŜ inni ludzie.
NaleŜy pamiętać, aby podczas rozmowy kwalifikacyjnej zarówno
odpowiadamy na pytania pracodawcy jak i pytamy. W zaleŜności od tego jak
sformu
ujemy pytanie moŜemy otrzymać odpowiedź prostą, lapidarną, czasami
ograniczoną do krótkiego „tak” lub „nie” lub bardziej rozbudowaną, wyczerpującą.
Dokonując wymiany informacji, przekazując sobie wzajemnie treści stosujemy tzw.
komunikację dwukierunkową. Komunikację jednokierunkową stosujemy w
przypadkach, gdy nie oczekujemy informacji zwrotnej.
Komunikacja jednokierunkowa jest skuteczna, gdy odbiorca nastawiony jest
na przyjęcie wiadomości. G
ówną jej wadą jest brak kontroli zrozumienia przekazu nawet tego, czy zosta
on us
yszany. W komunikacji dwukierunkowej występuje
sprzęŜenie zwrotne między nadawcą i odbiorcą. Nadawca, który wysy
a przekaz i
oczekuje informacji zwrotnej od odbiorcy - ma moŜliwość sprawdzenia stopnia
zrozumienia treści.
Komunikacja werbalna to mówienie i s
uchanie. Zastanówmy się jakimi
jesteśmy s
uchaczami, czy lepiej czujemy się w roli mówiącego czy s
uchającego?
Jedną z technik rozwijania umiejętności s
uchania jest tzw. s
uchanie aktywne, czyli
ca
kowite zrozumienie komunikatu i przekazanie rozmówcy sygna
ów, Ŝe zosta
zrozumiany oraz Ŝe rozumie się jego uczucia w stosunku do tematu, który jest
przedmiotem dyskusji.
Pe
ne zrozumienie przekazu to:
ﾷ wyczucie intencji nadawcy,
ﾷ zrozumienie jego uczuć (empatia),
Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach
Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21
E-mail: [email protected]
WWW: ops.sulkowice.pl
nie ocenianie w czasie trwania komunikatu i niezamykanie się w swoich
uprzedzeniach do mówiącej osoby.
Najczęściej pope
niane b
ędy w czasie s
uchania:
ﾷ brak koncentracji (myślimy o swoich sprawach),
ﾷ osądzanie (krytyka),
ﾷ niemoŜność wyodrębnienia “prawdziwego znaczenia",
ﾷ sk
onność do dopasowywania znaczeń informacji do swoich przekonań
(s
uchanie przez w
asne “filtry" czyli s
yszysz co chcesz s
yszeć).
W komunikacji konieczne są dwie aktywne strony dla pe
nego przekazu
informacji. Rola s
uchającego jest niezwykle istotna - jeŜeli s
ucha aktywnie, wysy
a
sygna
y, Ŝe jest zainteresowany treścią komunikatu. To w istotny sposób wp
ywa na
jakość rozmowy.
W sytuacji, gdy nadawca odbiera brak zainteresowania u odbiorcy jego przekaz
"s
abnie", zaczyna skracać informacje, koncentruje się nie na tym co chce
powiedzieć, ale jak zwrócić na siebie uwagę rozmówcy.
Mowa cia
a - uśmiech, pochylenie g
owy, ruch d
oni czy zmiana pozycji - wyraŜa
uczucia w takim samym stopniu, jak wypowiedziane s
owa. Języka tego uczymy się
zanim, wypowiemy pierwsze s
owo.
Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia mimiki i gestów w Ŝyciu.
Warto wiedzieć, Ŝe świadomie uŜywane sygna
y niewerbalne mogą podnieść
wiarygodność przekazywanej informacji. Np. jeŜeli chcemy kogoś przekonać o swojej
uczciwości, musimy patrzeć mu prosto w oczy; gdy uciekamy wzrokiem, rozmówca
czuje, Ŝe nasze s
owa nie są zgodne z gestami i przestaje wierzyć w to, co mówimy.
Przypomnijmy sobie kilka popularnych wyraŜeń:
"dobrze mu z oczu patrzy"
"ma b
ysk w oku"
"spojrza
na mnie wilkiem"
"ma zabójcze spojrzenie"
To świadczy jak duŜe znaczenie w kontaktach międzyludzkich ma dla nas wzrok i
sposób patrzenia. Wiemy, Ŝe z pewnymi osobami atwiej nam się rozmawia, lepiej
czujemy się w ich towarzystwie, budzą one nasze zaufanie. Gdyby lepiej zastanowić
się nad tym, to zapewne doszlibyśmy do wniosku, Ŝe ma to związek z tym ile czasu
utrzymujemy z nimi kontakt wzrokowy.
Przyk
ady komunikacji niewerbalnej:
a. język cia
a: gestykulacja, mimika, postawa, kontakt wzrokowy, ruchy g
owy i
inne,
b. zachowania parajęzykowe np. tempo mówienia, pauza, ton g
osu, g
ośność
dźwięku, westchnienia, pomruki, potakiwanie: acha, mhm ... ,
c. przestrzeń i odleg
ość pomiędzy rozmówcami,
d. otoczenie fizyczne, czyli czynniki środowiskowe np. temperatura otoczenia,
uk
ad mebli w pomieszczeniu, oświetlenie, kolor.
Mowa cia
a to znacznie więcej niŜ s
owa, które wypowiadamy, one są tylko
niewielką częścią naszej ekspresji. S
owa są treścią przekazu, ale to postawa cia
a,
barwa i ton g
osu oraz odpowiednie zaakcentowanie poszczególnych s
ów tworzy
kontekst, w którym przekaz jest osadzony.
Badania amerykańskie pokazują, Ŝe wystarczy tylko 11 sekund, aby ludzie ocenili
twoją osób. Stwierdzono, Ŝe przeprowadzający rozmowy z kandydatami do pracy
zazwyczaj podejmują decyzję, czy zatrudnić danego kandydata, czy nie, juŜ podczas
pierwszych czterech minut, nawet jeŜeli taka rozmowa trwa średnio pó
godziny.
W 80% tego typu sytuacji decyzja zostaje podjęta, nim kandydat po raz pierwszy
ﾷ
Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach
Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21
E-mail: [email protected]
WWW: ops.sulkowice.pl
się odezwie. Dlatego to, jak prezentujemy się podczas poszukiwania pracy jest tak
bardzo waŜne. Termin “prezencja" nie oznacza tylko ubrania, wyglądu zewnętrznego,
to przede wszystkim określa energię, humor, kulturę osobistą i kulturę wypowiedzi.
Jednym z największych b
ędów jakie moŜemy pope
nić będąc nowicjuszem w
dziedzinie odczytywania mowy cia
a jest interpretowanie pojedynczych gestów w
oderwaniu od innych niewerbalnych sygna
ów lub kontekstu sytuacji, w której się
znajdujemy. Mowa cia
a równieŜ sk
ada się ze ,,s
ów", ,,zdań" i ,,znaków
przestankowych", których prawdziwe znaczenie moŜemy poznać dopiero, gdy
zostanie ono umieszczone w ,,zdaniu". Wtedy równieŜ moŜemy próbować określić
prawdziwe uczucia i nastawienie danej osoby. Ale dopiero powiązanie niewerbalnych
,,zdań" z wypowiedzią s
owną - zgodność werbalnego i niewerbalnego przekazu
informacji - jest kluczem do ścis
ej interpretacji języka cia
a.
Przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej musimy poznać wcześniej
potrzeby i oczekiwania pracodawcy, aby uwydatnić korzyści jakie odniesie
zatrudniając nas. Przedstawiając swoje moŜliwości, czy umiejętności w czasie
rozmowy kwalifikacyjnej zawsze powinniśmy być konkretni, konsekwentni i
autentyczni.
Bardzo waŜna jest nasza motywacja, zaangaŜowanie i wewnętrzna
determinacja.
JeŜeli chcemy aby pracodawca dostrzeg
naszą wartość jako pracownika to warto
skorzystać z technik autoprezentacji. Dzięki nim moŜemy uzyskać więcej.
Sztuka autoprezentacji to sztuka wp
ywania na zachowania i decyzje innych
osób. Przedstawiając siebie bardzo często odwo
ujemy się do emocji innych osób, od
których często zaleŜą waŜne dla nas decyzje.
Przygotowując się do rozmowy z przysz
ym pracodawcą pamiętajmy jednak o
tym, Ŝe ca
a wiedza dotycząca autoprezentacji jest dostępna nie tylko jednej stronie.
JeŜeli więc ogarnia nas pokusa, by nauczyć się tylko dobrze odgrywać rolę, to
moŜemy się narazić na szybkie rozszyfrowanie i to moŜe być koniec naszych starań
o pracę.
śyczliwość w stosunku do innych i mi
y, niewymuszony styl bycia zapewni
nam pozytywny odbiór przez otoczenie. KaŜda nieszczerość i sztuczność zostanie na
pewno wychwycona przez odbiorcę i przyniesie odwrotny skutek. Przede wszystkim
jednak powinniśmy poznać potrzeby odbiorcy i sprawić, Ŝeby uzna
, Ŝe to w
aśnie my
będziemy potrafili je zaspokoić. Bądźmy przy tym autentyczni, wiarygodni i uczciwi.
Aby osiągnąć dobre efekty w autoprezentacji warto czasami zapytać innych o
opinię na nasz temat: Jak nas postrzegają, gdy o sobie opowiadamy? Czy jesteśmy
przekonujący i wiarygodni? Czy nie zachowujemy się nienaturalnie? itp. Takie
pytania moŜna zadać najbliŜszym, ale jeszcze lepiej gdy us
yszymy opinie osób
obcych. Opinie osób obcych są bardziej obiektywne niŜ te, które us
yszymy od kogoś
z rodziny, kto zna nas bardzo dobrze i nie zawsze jest w stanie zachować w
aściwy
dystans przy ocenie naszych konkretnych zachowań.
Nie zawsze to co us
yszymy jest przyjemne, ale uwagi innych warto rozwaŜyć,
bo w nich czasami odnaleźć moŜna tajemnice naszych sukcesów lub niepowodzeń.
W codziennym Ŝyciu spotykają nas róŜne problemy i trudne sytuacje. Jedną z nich
jest poszukiwanie pracy, kiedy często spotykamy się z sytuacją odmowy, oceną czy
konfliktem interesów. Co robić, by zachować w
asną godność, nie obrazić naszego
rozmówcy i samemu nie poczuć się uraŜonym? Rozwiązaniem problemu moŜe być
opanowanie umiejętności bycia asertywnym. Dzięki niej moŜemy otwarcie wyraŜać
swoje myśli, uczucia i przekonania bez negacji czy lekcewaŜenia uczuć i poglądów
naszych rozmówców.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach
Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21
E-mail: [email protected]
WWW: ops.sulkowice.pl
W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć
kompromis bez poświęcania w
asnej godności i rezygnacji z uznawanych wartości
Asertywność jest umiejętnością bezpośredniego wyraŜania swoich myśli, potrzeb,
uczuć i emocji. Osoba asertywna charakteryzuje się dba
ością o w
asne prawa przy
równoczesnym poszanowaniu praw innych osób.
Asertywności kaŜdy moŜe się nauczyć - dzięki odpowiedniemu treningowi
będziemy potrafili bezpośrednio, uczciwie i stanowczo wyraŜać swoje uczucia,
poglądy i opinie w taki sposób by respektować poglądy i uczucia naszego rozmówcy.
Umiejętność ta jest szczególnie cenna w procesie poszukiwania pracy, gdyŜ
skuteczność w realizacji zamierzeń i celów oraz Ŝyczliwość w relacjach z ludźmi nawet tymi, którzy mają odmienne zdanie - to cechy zachowań asertywnych.
Analizując róŜne sytuacje moŜemy mówić ogólnie o trzech typach zachowań
interpersonalnych, są to:
zachowania uleg
e = ucieczka
zachowania agresywne = walka
zachowania asertywne = porozumienie.
Dwa pierwsze typy zachowań oparte są na reakcjach instynktownych, jakie
cz
owiek przejawia w sytuacjach niebezpieczeństwa. Odziedziczyliśmy je po
przodkach i istnieją one w naszej zbiorowej podświadomości i pamięci, a ich celem
jest natychmiastowe podjęcie dzia
ania w obliczu zagroŜenia. W pewnym sensie w
przypadku zarówno uleg
ości jak i agresji moŜemy mówić o braku szacunku: w
uleg
ości - dla samych siebie, w agresji - zarówno dla siebie jak i innych. Trzeci typ
postępowania wykorzystuje nasze zdolności myślenia i umiejętności mówienia, a
szczególnie analizowania sytuacji i dobierania adekwatnego sposobu reakcji i
dzia
ania.
Zachowanie uleg
e
Występuje wówczas, gdy waŜniejsze dla nas jest zdanie innych ludzi od
naszego w
asnego, kiedy pozwalamy innym wykorzystać nasz czas, energię
usprawiedliwiając ich postępowanie.
Zachowując się ulegle niszczymy samych siebie, mamy niską samoocenę,
przerzucamy winy na innych, uwaŜamy, Ŝe świat i ludzie są niesprawiedliwi.
Konsekwencje zachowania uleg
ego:
ﾷ Początkowo moŜesz się spodziewać krótkotrwa
ych nagród - jesteś
postrzegany jako mi
y, uprzejmy, agodny.
ﾷ Jeśli mówisz “tak" bądź znosisz coś wbrew sobie - zaczynasz Ŝa
ować i tracisz
pewność siebie.
ﾷ Uczucia te zazwyczaj powtarzają się, kiedy chcesz kogoś o coś poprosić czujesz się niewygodnie, wyraŜając swoje potrzeby.
Taka sytuacja najczęściej prowadzi do zaniŜenia samooceny i spadku efektywności
dzia
ania, ludzie zaczynają Ci wspó
czuć, irytują się i tracą dla ciebie szacunek.
Zachowanie agresywne
Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb i forsowaniu w
asnych opinii
kosztem innych ludzi.
Zachowując się agresywnie reagujemy wybuchowo, zdradzamy przejawy arogancji,
chcemy wygrać wszystko i ze wszystkimi, stwarzamy konflikty, jesteśmy napastliwi i
pozbawieni taktu i subtelności.
Konsekwencje zachowania agresywnego
ﾷ Uzyskujesz krótkotrwa
ą nagrodę - wy
adowujesz się.
ﾷ Powstaje konflikt - ludzie obawiają się bądź unikają ciebie, wycofują się ze
wspó
pracy i budują wokó
siebie mur, by nie zostać poniŜonym przez Ciebie.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach
Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21
E-mail: [email protected]
WWW: ops.sulkowice.pl
Taka sytuacja prowadzi najczęściej do wyobcowania i potrzeby usprawiedliwiania
się, a to z kolei wzmacnia agresję.
Zachowanie asertywne
Asertywność nie jest umiejętnością wrodzoną jest efektem nauczenia się
określonego sposobu reagowania i przeŜywania.
Przyk
ady zachowań asertywnych:
ﾷ potrafię poprosić kogoś o pomoc,
ﾷ protestuję nie okazując zdenerwowania i niechęci, jeśli ktoś chce decydować
za mnie, nie pytając mnie o zdanie,
ﾷ swobodnie i bez obaw wyraŜam swoją opinię nawet wtedy, gdy wiem, Ŝe nie
jest ona popularna,
ﾷ potrafię przyjąć zas
uŜoną krytykę,
ﾷ w odpowiednich sytuacjach walczę o swoje interesy.
Zachodzące między ludźmi zaleŜności formalne i nieformalne, związki uczuciowe,
emocjonalne uzaleŜnienia powodują, Ŝe rezygnujemy z asertywnych zachowań na
rzecz uleg
ych lub agresywnych.
Jest kwestią wyboru, jaki rodzaj zachowania zaprezentujemy w konkretnej
sytuacji. Czasami dla wszystkich (w tym i dla nas samych) będzie lepiej, gdy
zachowamy się ulegle lub agresywnie.
WaŜne jest uświadomienie sobie, Ŝe czasem wystarczy mi
e s
owo, by
wzajemne relacje między ludźmi zmieni
y charakter. Często nie potrafimy powiedzieć
nic sympatycznego, nie wiemy jak podziękować za komplement, który us
yszymy.
Mamy bowiem problem nie tylko z mówieniem innym pochwa
, ale równie wielką
trudność sprawia nam swobodne ich przyjmowanie.
Nie zawsze atwo jest postępować asertywnie. To jak przyzwyczailiśmy się
zachowywać względem innych ludzi moŜe utrudniać nam w przyjęciu postawy
asertywnej. Jednak uświadomienie sobie swoich praw, jak równieŜ znajomość zasad
rządzących skuteczną, asertywną komunikacją i ciąg
e ćwiczenie pomoŜe nam
nauczyć się być asertywnym.
W asertywnym zachowaniu waŜne jest opanowanie formu
owania komunikatów
typu "ja", które skutecznie informują drugą stronę co myślisz, co sądzisz, jak się
czujesz w danej sytuacji, ale nie oceniają i nie mówią rozmówcy, Ŝe ma się zmienić,
albo Ŝe musi coś zrobić.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułkowicach
Tel/fax.: 12-272-50-20, 12-272-50-21
E-mail: [email protected]
WWW: ops.sulkowice.pl