Rzepak rzepakowi nier¾wny Maszyny zielonkowe już na polach

Rzepak rzepakowi nier¾wny Maszyny zielonkowe już na polach

Nr 2 (57) 2015 r.
ISSN 1505-361X
UKAZUJE SIĘ OD 1998 ROKU
Rzepak rzepakowi nierówny
Maszyny zielonkowe już na polach
Zainwestuj w las
Kwoty mleczne: był kłopot, będzie kłopot?
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
2014 - 2020
!"#"$%&'"()"*&+,)-./-0&1+.232.2&42$/%,%"0&
%&565"(1&742.+31%8&74239,5':&1;23/%"&1&(-()"0"0&'+,2*5%&
02#"(1&91-(,+8&.(7+45%"&.&4+0+56&31%+<+/%+
!"#$%&'()*+,%*-./0'1*2'3)#4-(56/*#0#4)76/*8%5.9'(:
=2025&>:31%"&931%"$+/+&.&?240%"&4"?9/3+5'%&,2(1)@.&72/%"(%2/-56A
B& 741-&741-():72.+/%9&32&(-()"09&'+,2*5%&
B& .&)4+,5%"&742.+31"/%+&74239,5'%&1;23/%"&1&(-()"0"0&'+,2*5%&&
C0D%/D&4251/+&(,<+3,+&1+&931%+<&.&(-()"0%"&24+1&.-3+),%&
32)-51E5"&,2/)42$%&1;23/2*5%&1&.-0+;+/%+0%&(-()"09FD
G(7+45%"&>:31%"&931%"$+/"&.&2,4"(%"&H&$+)&
23&741-()E7%"/%+&32&(-()"09&'+,2*5%D
I251/%"&02#/+&91-(,+8&&32&J&KKK&"942&/+&;2(723+4().2D
www.arr.gov.pl
25 lat
wspieramy sektor
!"#$"%&'"()*+,)
?"-+,1)8&%*O"/="80*5+$/6*
/'*-01(0*5+0.+)"*C#80'-9.*D%1)8&%(A
!"#$%&'()*+,-#./#)0,1%2.3,.4,$0'50,1%06%(#,78)04$96,:+'()*+5;<,"#$%&4,+.6')=#(>54,6,%8)04$3,6+'()*+'?
!"#$%&'()'*+,-'(+.'/'*,-010*231/()4*56/&"*5+$/13+7*!"#$%&'()'*.8,9:;/'/8+.'/'*01*<-+=&9.*>/%%*?"-+,1)8&%1)*.*-'@'(A*
!+@+(6*B1(A/%(0/1)*!-+3-'@"*5+0.+)"*C#80'-9.*D%1)8&%(A*/'*$'E'*FGGH*I*FGJK
L/8E6E"()'*0'-0M=0')M('*!-+3-'@1@*5+0.+)"*C#80'-9.*D%1)8&%(A*/'*$'E'*FGGH*I*FGJK*I*N%/%8E1-*5+$/%(E.'*%*5+0.+)"*D8%
W numerze:
6 Cukier w końcu zdrożeje
8 Były kwoty i kłopoty, nie ma kwot – jest kłopot
s. 6
10 Mikrogranulaty – nawozy startowe
12 Jesienią zbuduj wysoki plon rzepaku!
14 Microstar PMX/PZ i Rosahumus zapewniają
dobry start i wysokie plony rzepaku
Cukier
w końcu zdrożeje
16 Wspomaganie naturalnej odporności
roślin – Stress Control System
18 Optymalizacja zabiegów ochrony
i dokarmiania roślin
20 Dobrze mieć olej
22 Wyniki PDO rzepaku ozimego pomagają
rolnikom
30 Odmiany zbóż ozimych
31 Odmiany rzepaku ozimego
32 Żeby osiągnąć sukces nie trzeba wiele
Wystarczy dobry pomysł i... 30 lat ciężkiej,
rzetelnej pracy
s. 18
Optymalizacja zabiegów
ochrony i dokarmiania roślin
34 Mechanizacja zbioru pasz
35 25 lat minęło
36 Wiosenne maszyny Þrmy Agromix
38 Ubezpieczenie upraw
40 Nowy rekord
42 Inwestujmy w las
44 Wołowina dla polskiego konsumenta
45 Nowe nawozy
s. 22
49 Wieści
Wyniki PDO rzepaku ozimego
pomagają rolnikom
Tam się spotkamy
• WIOSNA 2015, Regionalne Targi Rolnicze, Gołaszyn
(23–24.05), www.wodr.poznan.pl
• ZIELONA GALA i Podlaskie Targi Budownictwa
Wiejskiego, Szepietowo (30–31.05), www.odr.pl
• Targi Rolno-Ogrodnicze, Zarzeczewo (30–31.05),
www.kpodr.pl
• ZIELONE AGRO SHOW, POLSKIE ZBOŻA,
Sielinko (30–31.05), www.agroshow.pl
• XXV Targi Rolniczo-Ogrodnicze, Kościerzyn (30–31.05),
www.lodr-bratoszewice.pl
• XXIV Targi Rolno-Przemysłowe i Pomorska Wojewódzka
Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Lubań (6–7.06),
www.podr.pl
• XII OPOLAGRA, Kamień Śląski (12–14.06),
www.opolagra.pl
• XX Kujawsko-Pomorskie Dni Pola, Grubno (13–14.06),
www.kpodr.pl
• XVI Mazowieckie Dni Rolnictwa, Wystawa Zwierząt
Hodowlanych, Poświętne (13–14.06),
www.modr.mazowsze.pl
• XXII Żuławskie Targi Rolne, Wystawa Zwierząt
Hodowlanych, Stare Pole (20–21.06), www.podr.pl
• Wystawa Zwierząt i Dni z Doradztwem Rolniczym,
Szepietowo (27–28.06), www.odr.pl
• AGRO-TECH Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe
i Wystawa Zwierząt, Minikowo (4–5.07), www.kpodr.pl
Redakcja: 00-924 Warszawa, ul. Kopernika 36/40, tel. 22 551 55 73, 22 620 81 56
Redagują: Zdzisław Przybyłowski – redaktor naczelny (tel. 506 085 020), e-mail: [email protected],
Krzysztof Gawrychowski – z-ca red. naczelnego (tel. 501 108 861),
Lidia Biernacka (sekretarz redakcji) (tel. 502 651 505), e-mail: [email protected]
UKAZUJE SIĘ OD 1998 ROKU Ewa Kłosiewicz, Edmund Szot.
Wydawca: OFI Krzysztof Gawrychowski, 00-739 Warszawa, ul. Stępińska 6/8.
Drukarnia: MDruk, Warszawa.
e-mail: [email protected] www.eZagroda.pl
Tekstów niezamówionych rdakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo skracania i opracowania redakcyjnego tekstów
www.ezagroda.pl
niezamówionych. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Pismo rozprowadzane bezpłatnie.
3
Dopłaty Agencji
Zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie stawek
dopłat do 1 ha powierzchni gruntów
ornych obsianych lub obsadzonych
materiałem siewnym kategorii elitarny
lub kwaliÞkowany. W związku z powyższym, od 22 kwietnia 2015 r. stawki dopłat do 1 ha powierzchni, na której wysiano/wysadzono materiał siewny wynoszą: 80 zł – zboża, mieszanki
zbożowe i pastewne; 130 zł – rośliny
strączkowe; 400 zł – ziemniaki.
Wydane decyzje będą przyznawały dopłaty wyliczone na podstawie
ww. nowych, niższych stawek. Data
wpływu wniosku nie ma w tym przypadku zastosowania, z zastrzeżeniem
zachowania terminu art. 35 kpa.
Nagroda
ministra
Janusz Gruszczewski, właściciel
Zakładu Metalowego Agromasz, już
od pięćdziesięciu lat związany jest
z branżą maszyn rolniczych. Jego Þrma specjalizuje się w produkcji ładowaczy czołowych: udźwig 400–1650
kg, wysokość podnoszenia 2,2–4,0
m. Rolnicy – i nie tylko oni – chwalą
sobie ich jakość oraz niezawodność.
I właśnie za perfekcyjność ładowaczy, a także za ich dopasowanie do
wszystkich typów ciągników krajowych i zagranicznych dostępnych
w Polsce, Janusz Gruszczewski (z lewej) otrzymał nagrodę ministra rolnictwa Marka Sawickiego. (z)
Agencja informuje, że w okresie
od 15 stycznia do 25 czerwca 2015 r.
można ubiegać się o dopłaty z tytułu
zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny
lub kwaliÞkowany, mające charakter
pomocy de minimis w rolnictwie.
Uwaga: w 2015 r. obowiązuje
nowy wzór wniosku o przyznanie dopłaty. Łączna kwota pomocy de minimis w rolnictwie przyznana przez np.
ARR, ARiMR, ANR oraz inne organy i
instytucje, producentowi rolnemu w
okresie 3 lat podatkowych (tj. w roku,
w którym został złożony wniosek
oraz w ciągu dwóch poprzedzających
go lat podatkowych) nie może przekroczyć 15 000 euro.
Posiadamy jeszcze (dodruk) egzemplarze wydanego wczesną wiosną
katalogu NAWOŻENIE ‘2015. W nim: o nawozach dostępnych w Polsce,
środkach wapnujących, stymulatorach wzrostu i środkach poprawiających właściwości gleby. Piszemy też o ich składzie chemicznym, terminie
stosowania i dawkach. Głos w tych sprawach zabierają najwybitniejsi fachowcy. Możesz go otrzymać bezpłatnie.
Zamów go e-mailem ([email protected]), podaj dokładny adres zamieszkania. Katalog będziemy wysyłać pocztą aż do wyczerpania nakładu.
Kto pierwszy ten lepszy!
Redakcja
.
rów
ymulato
jących, st
by
w wapnu wlaściwości gle
kó
d
o
śr
,
h
w
yc
zó
c
o
ją
w
ia
a
w
n
Katalog i środków popra
wzrostu
. IE
N
E
Z
O
NAW
Y
TERMIN
DAWKI
ENCI
PRODUC
Szepietowo zaprasza
30–31 maja 2015 r.
ZIELONA GALA
Podlaskie targi budownictwa wiejskiego
27–28 czerwca 2015 r.
Regionalna wystawa zwierząt hodowlanych i dni z doradztwem
rolniczym
13 września 2015 r.
Podlaski dzień kukurydzy,
konkurs orki
10–11 października 2015 r.
Targi ogrodnicze „jesień w sadzie
i ogrodzie”, targi leśne „las i my”
2015 r.
.
UKAZUJE
4
98 roku
SIĘ OD 19
. IE
NAWOZEN
a.pl
agrod
www.eZ
Kolejny sukces
Jakość – najlepszą reklamą
Organizowany przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy konkurs Maszyna Rolnicza Roku cieszy się dużym zainteresowaniem wśród producentów.
Doceniają oni znaczenie przyznawanych wyróżnień i tytułów – wszak są nie
tylko symbolem solidności oraz przydatności ich maszyn, ale też doskonałą reklamą. W tym roku nagrodzono agregat uprawowy UPH produkcji Þrmy
AGRO-TOM z Pogorzeli. Jej właścicielem jest Tomasz Kaniewski. Mimo młodego wieku i zaledwie dziesięcioletniej praktyki już dołączył do grona najlepszych w swojej branży. I właśnie za ten błyskawiczny awans do elity nasza
redakcja uhonorowała Tomasza Kaniewskiego specjalnym pucharem. (k)
Od idei do praktyki
Ponad 1100 osób z około 40 krajów świata będzie uczestniczyć w 66.
Zjeździe Europejskiej Federacji Zootechnicznej (EAAP), który odbędzie
się na przełomie sierpnia i września
w Warszawie. Krajowym organizatorem zjazdu jest Polskie Towarzystwo
Zootechniczne – poprzednio było to
w roku 1975 i w roku 1998.
EAAP zrzesza naukowców i praktyków, a także przedstawicieli administracji rządowych związanych
z naukami zootechnicznymi z niemal
wszystkich krajów Europy i świata.
Jego celem jest promowanie doskonalenia produkcji zwierzęcej poprzez
wykorzystanie osiągnięć nauki. Doroczne zjazdy stanowią najważniejsze forum wymiany informacji i dyskusji na temat problemów produkcji
zwierzęcej w Europie i jedno z najważniejszych na świecie.
Od kilku lat coraz większy nacisk
kładzie się na popularyzację osią-
gnięć nauki wśród praktyków i prezentowania potrzeb praktyków w środowisku akademickim, poświęcając
temu specjalne sesje. Odzwierciedla
to temat wiodący tegorocznego Zjazdu: „Innowacje w produkcji zwierzęcej: od idei do praktyki”.
Po raz pierwszy odbędzie się też
cały blok sesji nazwanych „Dni praktyki”, podzielony na dwie części:
• pierwsza – prowadzona wyłącznie
w języku angielskim, tak jak pozostała część obrad zjazdu, określona została mianem „Międzynarodowe forum nauka-praktyce”;
• druga – tłumaczona symultanicznie na język polski i angielski,
przeznaczona jest przede wszystkim dla polskiego środowiska
zootechnicznego.
Na stronie www.eaap2015.org
znaleźć można więcej informacji na
temat zjazdu oraz zarejestrować swój
udział.
Niedawno pisaliśmy, że
szczecińska Þrma Fosfan
SA została uhonorowana
AgroLaurem wolności RP
w kategorii Agro Partner.
Teraz spółka otrzymała kolejne wyróżnienie – nominację do prestiżowej
Nagrody Prezydenta RP w kategorii
Zielona Gospodarka. Nominacja spośród 116 Þrm do prestiżowej Nagrody
Prezydenta RP jest dla nas ogólnym
sukcesem, eyróżnieniem i utwierdza
nas w przekonaniu, że podążamy we
właściwym kierunku – mówi Jacek
Ciubak, prezes spółki. Naszą misją
jest produkcja wysokiej jakości nawozów i świadczenie usług w oparciu
o nowoczesną technologię z jednoczesnym poszanowaniem środowiska
naturalnego – dodaje prezes.
Gratulujemy i życzymy dalszych
sukcesów. (b)
Infopole
To najbardziej rozbudowany system monitoringu chorób i szkodników. Jest cennym narzędziem wspomagania decyzji w ochronie roślin.
Od 10. lat tworzą go eksperci, którzy
podczas okresu wegetacji monitorują
warunki atmosferyczne, obserwują
uprawy, odnotowują występowanie
oraz stopień nasilenia szkodników
i chorób.
Informacje o zagrożeniu spływają
z 24 punktów pomiarowych, równomiernie rozmieszczonych na terenie
całej Polski.Publikowane w każdy piątek komunikaty wyróżnia najszybszy
czas przepływu danych z punktów
monitoringu do momentu publikacji
na stronie www.syngenta.pl
Aplikacja mobilna Infopole – komunikaty w zasięgu ręki. Aby skorzystać z darmowej aplikacji wystarczy ją
pobrać na telefon, smartfon lub tablet,
wybrać lokalizację, dla której chcemy
otrzymywać komunikaty i gotowe.
5
Cukier w końcu zdrożeje
Ceny zbytu cukru w Polsce spadły w ub. roku
o blisko 35 proc., do 1,95 zł za kilogram, i – zdaniem
ekspertów – to wcale jeszcze nie jest koniec.
P
rzewidują oni, że w tym roku
cena detaliczna cukru może się
obniżyć nawet do 1,80 zł za kilogram, ale prawdopodobnie będzie to
już koniec trwających od dłuższego
czasu obniżek cen tego produktu.
W następnych latach trzeba się liczyć
z powolnym wzrostem cen cukru, za
czym przemawia rosnący nań popyt
w krajach rozwijających się. Na razie
jednak cukru wszędzie jest za dużo.
Co ciekawe, obecna dekoniunktura zarówno na krajowym i europejskim, jak i na światowym rynku
cukru nie zagroziła u nas tej branży
w najmniejszym stopniu! W ubiegłym roku osiągnęła ona rentowność
na poziomie 17 proc., podczas gdy
w pozostałych branżach przemysłu
spożywczego ta rentowność wynosi
przeciętnie 3–4 proc. Swoje bezpieczeństwo ekonomiczne przemysł cukrowniczy w Polsce zawdzięcza koncentracji i modernizacji produkcji,
dzięki którym osiągnął imponujący
wzrost jej efektywności.
W okresie ostatnich kilkunastu lat
liczba uczestniczących w kampanii
cukrowni zmniejszyła się w Polsce
z 76 do 18, zatrudnienie w cukrowniach spadło z ponad 20 tysięcy
6
do 3,3 tys. osób, wydajność pracy,
w przeliczeniu na jednego zatrudnionego, zwiększyła się z 250 tys. zł
w roku 2000 do 1 750 tys. zł w roku
ubiegłym. Albo, inaczej licząc, ze 100
ton do 580 ton cukru.
równo ilość opadów jak i ich rozkład
w czasie. W rezultacie osiągnięto rekordowe plony – 68,26 ton z hektara.
Ponieważ buraki cukrowe zajmowały
w ubiegłym roku areał 197,6 tys. ha,
ich zbiory wyniosły 13,5 mln ton.
W Unii Europejskiej Polska
jest obecnie trzecim
producentem cukru,
wyprzedzają nas pod
tym względem tylko
Niemcy i Francja.
Istotny postęp nastąpił także
w bazie surowcowej. Plony buraków
cukrowych wzrosły z około 30 ton do
ponad 60 ton z hektara, liczba plantatorów zmniejszyła się 10-krotnie,
do około 35 tys. osób, powierzchnia
przeciętnej plantacji zwiększyła się
do 5,63 ha.
Ubiegły rok był dla polskiego cukrownictwa niezwykle korzystny.
Wyższa od przeciętnej w ostatnich
latach była suma temperatur w okresie wegetacji buraków cukrowych,
sprzyjająca dla roślin, choć zróżnicowana terytorialnie, była także za-
Kampania cukrownicza trwała w sumie 163 dni (też rekord!), przeciętny czas trwania kampanii wyniósł
122 dni. Produkcja cukru przekroczyła 2 mln ton, wyniosła 2 041 tys.
ton. Biologiczny plon cukru wyniósł
11,66 ton z jednego ha, plon rzeczywisty – 10,36 ton z 1 ha.
Branża cukrownicza to, obok
branży mleczarskiej, drugi dział
polskiego przemysłu spożywczego,
w którym w okresie transformacji
osiągnięto tak istotny postęp. W Unii
Europejskiej Polska jest obecnie trzecim producentem cukru, wyprzedza-
ją nas pod tym względem tylko Niemcy i Francja.
Ubiegłoroczna produkcja cukru
w Polsce znacznie przekracza krajowe zapotrzebowanie na ten produkt,
które oblicza się na około 1 650 tys.
ton. Produkcja cukru jest jednak w UE
limitowana i przydzielona naszemu
krajowi tzw. kwota produkcji cukru
jest jeszcze mniejsza, bo wynosi tylko
1 405,6 tys. ton. Oznacza to, że Polska musi udostępnić swój rynek dla
około 250 tys. ton cukru z importu,
głównie z krajów rozwijających się.
Tym samym musi znaleźć rynki dla
lokowania nadwyżek swojego cukru
w innych krajach.
Podobnie jak w produkcji mleka,
także w produkcji cukru przestaną
obowiązywać istniejące obecnie ograniczenia, czyli tzw. kwoty produkcji,
które zostaną zniesione z dniem 1 października 2017 roku. Łatwo przewidzieć, że wówczas na światowym rynku utrzymają się tylko ci producenci
cukru, którzy czy to z buraków cukrowych, czy z trzciny cukrowej potraÞą
go produkować po jak najniższych
cenach. Niektórzy wyrażają obawy,
że cukier z trzciny cukrowej, a jest to
już blisko 80 proc. światowej produkcji, okaże się zbyt konkurencyjny dla
nieco droższego cukru z buraków cukrowych, ten jednak będzie mógł się
bronić wyższą na razie jakością oraz,
ale tylko w UE, unijnymi dotacjami
do produkcji surowca. Nawiasem mówiąc, dopłaty te są w UE nadal zróżnicowane i faworyzują plantatorów
z Francji, Niemiec i niektórych innych
krajów Wspólnoty.
W Polsce głównym odbiorcą cukru, którym przez wiele poprzednich
lat były gospodarstwa domowe, jest
od kilku lat przemysł spożywczy, do
którego traÞa około milion ton tego
produktu. Gospodarstwa domowe
kupują obecnie nieco ponad pół miliona ton cukru. Jego spożycie w gospodarstwach domowych szacuje się
na 14,5 kg na osobę rocznie. Resztę
cukru, a jest to ponad 25 kg na osobę
rocznie, spożywamy w postaci gotowych produktów: słodyczy, wyrobów
ciastkarskich, wyrobów garmażeryjnych, soków, napojów, lodów etc.
Jak poinformował nas dyrektor
biura Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego, Kazimierz
Kobza, w tym roku powierzchnia
uprawy buraków cukrowych będzie
nieco mniejsza i wyniesie około 180
tys. ha W stosunku do roku ubiegłego
będzie to spadek o około 9 proc. Przy
nieco niższych plonach, np. w wysokości 65 ton z ha (bo trudno w każdym kolejnym roku liczyć na rekord)
oznaczałoby to zbiory buraków w ilości 11,7 mln ton oraz produkcję cukru
w granicach 1,7–1,8 mln ton.
Liczba plantatorów buraków cukrowych pozostała bez zmian. Bo ich
uprawa nadal zalicza się do najbardziej opłacalnych kierunków produkcji rolniczej. Także przemysł cukrowniczy stara się coraz rzetelniej rozliczać z plantatorami, których interesów skutecznie broni KZPBC.. W ub.
roku, gdy ceny zbytu cukru spadły
o 35 proc., a jego ceny detaliczne o 30
proc., ceny skupu buraków cukrowych obniżono tylko o 10 proc.
Edmund Szot
Były kwoty i kłopoty,
nie ma kwot – jest kłopot
Kwoty produkcji mleka wprowadzono
niegdyś w interesie producentów, by dzięki
ograniczeniom podaży można było utrzymać
na rynku odpowiednią cenę przetworów
mleczarskich.
Z
drugiej strony ograniczanie produkcji mleka, za przekroczenie
której trzeba było płacić kary, umożliwiało wprawdzie utrzymywanie
korzystnych dla producentów cen
skupu mleka, ale było to niekorzystne
zarówno dla konsumentów jak i dla
konkurencyjności europejskiego mleczarstwa na światowym rynku.
Wniosek z tego jest oczywisty:
zniesienie kwot produkcji mleka spowoduje przejściowe obniżenie cen
skupu, a zatem i obniżenie cen przetworów mleczarskich na rynku. Zdaniem ekonomistów, ceny skupu mleka
obniżone zostaną o około 10 proc.,
choć niektórzy pesymiści uważają, że
ich spadek będzie głębszy i sięgnie nawet 20 proc. Z doświadczenia wiemy,
że ceny produktów mleczarskich obniżone zostaną w mniejszym stopniu.
Następstwem obniżenia cen skupu
mleka będzie „wykruszanie” się jego
najmniej efektywnych producentów.
Przy tym jedni uważają, że obniżeniu cen skupu mleka łatwiej sprostają
mniejsze gospodarstwa, bo ktoś, kto
miał 10 krów, dla utrzymania tego samego poziomu dochodów będzie musiał zwiększyć ich liczbę do 11, albo
zwiększyć ich wydajność mleczną np.
z 5 tys. kg do 5,5 tys. kg rocznie. Z kolei ten, kto ma 100 krów, będzie mu-
8
jego skup zwiększył się do blisko 11
mln ton. Tzw. towarowość produkcji
mleka zwiększyła się do 83–84 proc.
Od kilku lat postępuje również koncentracja produkcji mleka. Liczba jego
dostawców do zakładów mleczarskich
zmniejszyła się do około 130 tys. (kilsiał zwiększyć ich stado aż o 11 sztuk, kadziesiąt lat temu, w okresie letnim
albo zwiększyć wydajność krów z 9 dostawców mleka do mleczarni było
tys. kg do 10 tys. kg rocznie. W obu w Polsce ponad milion). Z każdym roprzypadkach większemu producento- kiem wzrasta również wydajność polwi mleka będzie to trudniej osiągnąć.
skich krów. Przeciętna przekracza już
Polska jest w Unii czwartym co 5 tys. litrów mleka rocznie.
do wielkości producentem mleka, za
Zniesienie kwot rolnicy mogą odFrancją, Niemcami i Wielką Brytanią.
czuć jako „brak opieki” nad producentami ze strony państwa
czy Unii Europejskiej,
Polska jest w Unii Europejskiej
a więc i jako brak gwarancji stałego, choć może
czwartym co do wielkości
mniejszego już źródła
producentem mleka, za Francją,
dochodów. Z tego względu miejsce nieistniejąNiemcami i Wielką Brytanią.
cych już kwot produkcji
mleka powinny obecnie
Przed wejściem Polski do Unii zająć kontrakty zawierane między rolceny skupu mleka były u nas niż- nikami a zakładami przetwórczymi.
sze o 40–50 proc. od średnich w UE
W rezultacie, w ciągu paru lat
i nadal są niższe, ale tym razem już produkcja mleka w Polsce może przetylko o 10–15 proc. Integracja z Unią kroczyć 15 mln ton i nasz kraj może
Europejską przyniosła polskim pro- pod tym względem przesunąć się na
ducentom mleka poczucie stabilizacji trzecie miejsce w UE. Nadal będzie
dochodów, dlatego Polska była po- postępować koncentracja produkcji
czątkowo przeciwna zniesieniu kwot mleka i do 2020 roku liczba dostawi opowiadała się za ich utrzymaniem ców może zmniejszyć się do około
do roku 2020. Większość krajów UE 100 tys. gospodarstw. Równocześnie
domagała się jednak liberalizacji ryn- nadal będzie wzrastać przeciętna wyku mleka i decyzja o zniesieniu kwot dajność polskich krów. W roku 2020
zapadła już w roku 2012.
może ona dojść do poziomu 6 ton mleW Polsce produkcja mleka wzrosła ka rocznie.
już do blisko 13 mln ton, natomiast
Anna Grabowska
NAWOŻENIE
Mikrogranulaty
– nawozy startowe
Od kilku lat obserwujemy ciągły wzrost zainteresowania rolników
nawożeniem startowym
O
becnie każdy producent maszyn
rolniczych ma w swojej ofercie
handlowej siewniki umożliwiające
aplikacje mikrogranulatów startowych
podczas siewu (fot. 1).
Są również Þrmy produkujące
same aplikatory w różnych wersjach,
którymi można doposażyć dowolny
siewnik, a Þrmy chemiczne oferują
całą gamę produktów, uzupełnionych
nazwą „startowy”, często nadużywając tego określenia (fot. 2, 3).
Aby to nie była jedynie sezonowa
moda, która płynie do nas z Zachodu,
ale technologia przynosząca konkretne rezultaty produkcyjne, przypomnijmy co to są nawozy startowe, w jakim
celu się je stosuje i czym należy się
kierować przy ich wyborze.
Nawozy startowe występują na
rynku najczęściej w postaci mikrogranulatów, które wysiewa się z nasionami w ich bezpośrednie sąsiedztwo. Można do tego celu wykorzystać
siewniki fabrycznie przygotowane,
lub aplikatory do wysiewu mikrogranulatów (APV, Delimbe), którymi
doposażymy dowolny siewnik. Składy nawozów startowych mogą się od
siebie różnić w zależności od producenta i gatunku rośliny, dla której są
przeznaczone. Najczęściej stosuje się
je w dawce 20–30 kg/ha.
Mikrogranulaty startowe aplikuje
się w celu stymulacji procesów biochemicznych we wczesnych fazach rozwojowych rośliny (kiełek, liścienie),
stworzenia optymalnych warunków
dla jej dalszego rozwoju, przezwyciężenia potencjalnych stresów (patogeny, zaskorupienie gleby, przymrozki
itp.) i ograniczania ich skutków oraz
wykorzystania plonotwórczego potencjału rośliny, zwłaszcza w przypadku
opóźnionych siewów. Cel ten można
osiągnąć tylko wtedy gdy nawozy startowe są natychmiast i całkowicie rozpuszczalne w roztworze glebowym,
a zawarte w nich mikroelementy
10
Fot. 1. Siewnik Monosem przystosowany do wysiewu mikrogranulatu
Fot. 2.
występują w postaci chelatów, które
umożliwiają ich całkowitą przyswajalność bez względu na pH gleby, bo
tylko wtedy wschodząca roślina może
je wykorzystać. Niestety większość
dostępnych na rynku mikrogranulatów pod nazwą „Nawóz startowy” nie
spełnia tych warunków. Najczęściej są
to fosforany amonu (DAP) z niewielką
domieszką prostych, trudno przyswajalnych komponentów.
Firma ADOB wprowadziła w roku
2013 na rynek dwa produkty w tym
segmencie, całkowicie różniące się od
pozostałych, pod nazwą ADOB Mikrostarter B/R oraz ADOB Mikrostarter K.
Oba te mikrogranulaty produkowane są w unikatowej technologii suszenia rozpyłowego z jednoczesną mikrogranulacją, dzięki czemu otrzymujemy
granule wolne od pyłów. W procesie
produkcyjnym używa się wysokiej jakości komponentów w postaci cieczy.
Jakość i forma surowców do produkcji
P2O5 i K2O znacznie ogranicza ilość
wnoszonego kadmu do gleby, a chelatyzacja mikroelementów umożliwia
ich całkowite wykorzystanie. Regulacje unijne, które zaczną obowiązywać
w niedługim czasie określają limit Cd
na 60 mg/kg P2O5, który będzie stopniowo zmniejszany do 20 mg/kg P2O5.
To, co wyróżnia Mikrostartery ADOB
spośród innych dostępnych na rynku
podobnych produktów to wspomniana już wcześniej:
• wysoka jakość surowców do produkcji
• unikatowa technologia produkcji
z komponentów płynnych przez
suszenie rozpyłowe z jednoczesną mikrogranulacją, wskutek
czego otrzymujemy mikrogranule
o strukturze agromelatu ze wszystkimi substancjami w jednej granuli
Fot. 3.
• natychmiastowa i całkowita rozpuszczalność
• brak wpływu pH na pobieranie
mikroelementów dzięki całkowitej
chelatyzacji
• są to jedyne nawozy startowe na
rynku zawierające chelat manganu.
Należy podkreślić, że nawożenie
startowe w żaden sposób nie zastępuje nawożenia podstawowego. Tu obowiązuje zasada bilansu pokarmowego.
Nawożenie startowe stwarza roślinie
większe możliwości wykorzystania
jej potencjału plonotwórczego przy
lepszym przyswojeniu składników
z nawożenia podstawowego. Przy tak
bogatej ofercie handlowej mikrogranulatów na rynku ciężko dokonuje się
wyboru, w związku z tym warto przypomnieć, na co należy zwrócić uwagę
przy ich zakupie. Sprawdzamy: skład
chemiczny, rozpuszczalność produktu, formę i jakość komponentów, czy
mikroelementy są w postaci chelatów.
Czasami warto poświęcić trochę czasu na lekturę etykiety, by nie wyrzucić
pieniędzy w błoto.
Zalecenia uprawowe
Basfoliar® 2.0
36 Extra
burak cukrowy
5 l/ha
Basfoliar® 2.0
36 Extra
5 l/ha
ADOB® Mn IDHA
1,5 kg/ha
ADOB® Siarka
2 kg/ha
Solubor® DF
lub ADOB® Bor
2 l/kg/ha
Solubor® DF
lub ADOB® Bor
2 l/kg/ha
Nawozy typu ADOB® 2.0 i Basfoliar® 2.0 stanowią kompleksowy
i skuteczny program dolistnego nawożenia buraka cukrowego.
Klucz do
skutecznego
nawożenia
buraka cukrowego
Ich skład zawiera bogaty zestaw makro- i mikroelementów,
specjalnie dopasowany do potrzeb uprawy buraka cukrowego.
Teraz dostępna jest także nowa generacja nawozów –
ADOB
2.0
Basfoliar
nawozy
ADOB®
2.0
www.adob.com.pl
Ma wszystko co ważne!
Jesienią zbuduj wysoki plon rzepaku!
Intensywna uprawa rzepaku nastawiona na wysokie plony
z zachowaniem najwyższej jakości wymaga od plantatorów dużej wiedzy i doświadczenia. Pamiętając, że rzepak
bardzo szybko i nieodwracalnie reaguje spadkiem plonu
na wszystkie zaniedbania agrotechniczne (Fot.1), jego
uprawa obarczona jest dodatkowym ryzykiem. Aby niezależnie od zmiennych warunków pogodowych przygotować podstawę wysokiego i stabilnego plonu, konieczne
jest prawidłowe odżywienie jesienne.
Fot. 1 Objawy „zagłodzenia” rzepaku-efekt złego nawożenia jesiennego
Podstawą planowania nawożenia jest znajomość potrzeb
nawozowych rzepaku, zaliczanego do roślin o bardzo
dużych wymaganiach pokarmowych. Przykładowo na
Fot. 2 Objawy niedoboru siarki w rzepaku
wyprodukowanie 1 tony nasion (+ plon boczny) rzepak
pobiera około 55 kg N, 27 kg P2O5, 60 kg K2O, 12 kg
MgO, 40 kg SO3 oraz mikroelementy takie jak bor i mangan.
Warto poznać sposób działania i funkcje podstawowych
składników, co pozwoli dostosować poziom nawożenia
dla danego miejsca i panujących warunków:
Potas jest odpowiedzialny za regulację gospodarki
wodnej, dzięki czemu może ograniczyć stres związany
z niedoborem wody. Korzystnie wpływa na syntezę
białek podnosząc skuteczność wykorzystania azotu.
Składnik ten jest istotnym elementem budulcowym
ścian komórkowych, decydującym o ich wytrzymałości
i odporności na uszkodzenia mrozowe
Magnez jest konieczny dla prawidłowego funkcjonowania procesów życiowych, takich jak pobieranie składników mineralnych, synteza tłuszczów czy fotosynteza.
Niedobór w okresie jesiennym hamuje dynamikę
rozwoju systemu korzeniowego, co w konsekwencji
prowadzi do zjawiska „zagłodzenia” roślin (Fot. 1).
U roślin dobrze odżywionych magnezem produktywność fotosyntezy powoduje większą koncentrację
cukrów w roślinie co obniża punkt zamarzania soku
komórkowego
Siarka w największym stopniu reguluje gospodarkę
azotową. Jej brak ogranicza zdolność rośliny do prawidłowego rozwoju, co widoczne jest w okresie jesiennym w postaci chloroz i przebarwień na liściach (Fot. 2)
oraz redukcji ilości zawiązków pędów bocznych.
Ponadto obecność siarki poprawia odporność roślin
na choroby grzybowe
W celu efektywnego pobierania składników mineralnych
od początkowych etapów wzrostu, nawozy potasowe
powinny być stosowane w całości przedsiewnie,
co umożliwi ich wymieszanie z glebą. Wyjątek stanowią
gleby lżejsze, zagrożone wymywaniem potasu w głębsze
warstwy profilu. Rozwiązaniem takiej sytuacji jest stosowanie dawek dzielonych, ¾ dawki K w okresie przedsiewnym, oraz ¼ przed wznowieniem wiosennej wegetacji.
Nawożenie jesienne niesie szereg korzyści które pozytywnie przekładają się na przyszły plon. Możliwość
pobierania składników pokarmowych z gleby od początku
rozwoju, pozwala zbudować fundament plonowania.
Rośliny dobrze odżywione w okresie jesiennym, wytwarzają głęboki i rozbudowany system korzeniowy, tworzą
grubą szyjkę korzeniową, inicjują tworzenie pędów
bocznych i pędu głównego.
Wpływ jesiennego stosowania różnych nawozów
potasowych i magnezowych na plon i zawartość oleju
w rzepaku ozimym
Wieszczyczyn, Polska, 2008 – 2010, n = 3
Propozycją strategii jesiennego nawożenia firmy
K+S KALI GmbH, jest stosowanie nawozu Korn-Kali
(40% K2O, 6% MgO, 12,5% SO3, 4% Na2O). Połączenie
potasu i unikalnego magnezu z kizerytu gwarantuje roślinom zbilansowane nawożenie, zabezpieczające potrzeby
pokarmowe. Wszystkie składniki nawozu są dobrane w
taki sposób, aby oprócz wymaganej ilości K, dostarczyć
również odpowiednią dla początkowego okresu wzrostu
ilość magnezu oraz siarki. Korn-Kali jest zatem idealnym
nawozem do stosowania jesiennego, który można łączyć
z nawozami fosforowymi.
Plon (t ha-1)
4,0
48
46,39
46
44,22
43,86
3,0
44,30
44,04
44
2,5
Zaolejenie (%)
3,5
42
2,41
2,92
3,25
kontrola
NP
Sól
potasowa
3,36
3,55
2,0
40
Korn-Kali Korn-Kali +
ESTA® Kieserit
(wiosna)
Dawka nawozu: (kg ha-1)
Jesień: 0-0-0-0
27-69-180-0
27-69-180-27
27-69-0-0
27-69-180-27
Korn Kali – ma wszystko co ważne!
• Wszystkie składniki odżywcze w nawozie są w pełni rozpuszczalne w wodzie. Są więc łatwo pobierane przez roślinę.
• Odpowiednia granulacja nawozu gwarantuje dokładność przy rozsiewaniu i umożliwia równomierne rozprowadzenie
nawozu na większych powierzchniach.
• Składniki z nawozu są dostępne niezależnie od wartości pH gleby, nawóz może być stosowany na każde stanowisko.
Zapraszamy do kontaktu z nami:
Doradcy K+S Polska w regionach
Region północny
Radosław Pogłodziński
tel. +48 601 932 940
[email protected]
Region zachodni
Lucyna Lewicka
tel. +48 724 880 001
[email protected]
Region południowy
dr Radosław Witczak
tel. +48 601 785 918
[email protected]
Więcej informacji na www.kali-gmbh.com
K+S Polska sp. z o.o.
Pl. Wiosny Ludów 2 · 61-831 Poznań
tel. 061 850 93 60 · fax. 061 850 93 61
[email protected] · www.ks-polska.com
Spółka należąca do Grupy K+S
NAWOŻENIE
Microstar PMX/PZ i Rosahumus
zapewniają dobry start
i wysokie plony rzepaku
Dobry start rzepaku od wschodów, silny rozwój systemu korzeniowego,
gruba, silna szyjka korzeniowa oraz odpowiednia ilość liści przed zimą
mają decydujący wpływ na zimotrwałość oraz wzrost roślin wiosną, wytworzenie dużej ilości pędów bocznych, kwiatów i łuszczyn.
D
obry start rzepaku od wschodów,
silny rozwój systemu korzeniowego, gruba, silna szyjka korzeniowa
oraz odpowiednia ilość liści przed
zimą mają decydujący wpływ na zimotrwałość oraz wzrost roślin wiosną,
wytworzenie dużej ilości pędów bocznych, kwiatów i łuszczyn. Dlatego też
niezmiernie istotne jest zapewnienie
jesienią roślinom rzepaku dostatecznej ilości składników pokarmowych,
szczególnie fosforu, potasu, cynku,
siarki i boru. Fosfor w uprawie rzepaku jest niezbędny do wytworzenia
odpowiedniego systemu korzeniowe-
go, odpowiada za gospodarkę energetyczną roślin, proces kwitnienia i wiązania nasion. Bardzo istotne jest, aby
był on dostępny dla roślin rzepaku od
momentu kiełkowania. Często jednak
w okresie wschodów i początkowego
wzrostu rzepaku ozimego jest sucho,
a w październiku występują jesienne
przymrozki, co zdecydowanie ogranicza dostępność fosforu, w wyniku czego występują zaburzenia w jego pobieraniu, w następstwie czego roślinom
brakuje energii do pobierania składników pokarmowych i syntezy chloroÞlu. Pobieranie fosforu jest bardzo uza-
Wpływ technologii siewu i stosowania nawozów Microstar PZ i Rosahumus na
plonowanie rzepaku odmiany Domino. Piaski 2012 r.
Technologia siewu
Siew tradycyjny, rozstawa rzędów
22 cm, 3,3 kg nasion/ha
System nawożenia
przedsiewnego
NPK S -32-60-180-12
Plon kg/ha
2895
Siew nasion w szerokie rzędy 45 cm, NPKS + Microstar PZ 25 kg/ha
1,8 kg nasion/ha
3335
Siew nasion w szerokie rzędy 45 cm, NPKS + Rosahumus 5 kg /ha
1,8 kg nasion/ha
3680
Siew nasion w szerokie rzędy 45 cm, NPKS + Rosahumus 5 kg/ha +
1,8 kg nasion/ha
Microstar PZ 30 kg/ha
4195
Plony rzepaku uprawianego w szerokich rzędach z Microstarem i Rosahumusem
w gospodarstwach wdrożeniowych w rejonie Piask w 2014 r.
Gospodarstwo
14
Technologia uprawy
Andrzej
Paździor
– Emilianów
Zbigniew
Szpot – Piaski
Kazimierz Kiszczak
– Emilianów
Piotr Ziętek
– Emilianów
Siew w szerokie rzędy – NPK
+ Microstar PZ+ Rosahumus +
Delsol
Siew w szerokie rzędy – NPK +
Microstar PZ + Rosahumus
Siew w szerokie rzędy – NPK +
Rosahumus + Microstar PZ
Siew w szerokie rzędy – NPK +
Microstar PZ + Rosahumus
Siew tradycyjny, NPK
Piotr Ziętek
– Emilianów
Siew w szerokie rzędy-NPK +
Microstar PZ + Rosahumus +
Delsol
Siew tradycyjny NPK
Oodmiana
Dobrawa
Exquisite
Plon
w kg/ha
4950
4750
Sensi
5500
Hybrylock
Alister
Wario
5700
5500
4850
Wario
4450
Exquisite
5050
Exquisite
4500
leżnione od odczynu gleby i temperatury. Ponadto fosfor jest pierwiastkiem
mało ruchliwym w glebie. Największa
absorpcja fosforu przez korzenie następuje w warunkach bezpośredniego
kontaktu strefy włośnikowej z jonami
fosforu H3PO4. W przypadku azotu odległość ta może wynosić nawet 2 cm.
Cynk wpływa na przemiany biochemiczne i podziały komórkowe zachodzące w stożku wzrostu młodych roślin
rzepaku, kiedy różnicują się wszystkie
organy – potencjalna wysokość roślin,
ilość i długość łuszczyn oraz ilość nasion w łuszczynach. Ponadto dobre
zaopatrzenie od samych wschodów
rzepaku w cynk zwiększa odporność
roślin na jesienne przymrozki, poprawia mrozoodporność. Cynk wpływa
także na lepsze wykorzystanie fosforu
i azotu. Bor z kolei jest składnikiem
odpowiedzialnym za rozwój strefy
włośnikowej systemu korzeniowego
oraz lotność pyłku i wiązanie nasion.
Dlatego też proponujemy stosowanie
nawożenia startowego nawozami wraz
z siewem nasion.
Wprowadzenie Microstaru do agrotechniki rzepaku najlepiej połączyć
z całkowitą rewolucją i siewem w szerokie rzędy co 45 cm a w rzędzie co 6–8
cm. Przy takim siewie, obsada roślin
wynosi ok. 30–33 szt/m a zużycie nasion 1,5–1,8kg/ha. Tak siany rzepak lepiej się krzewi, wytwarza grubą i silną
szyjkę korzeniową, więcej silnych pędów bocznych i zdecydowanie więcej
łuszczyn. Ponadto w końcowym etapie rozwoju jest lepsze przewietrzanie
dolnych partii łanu rzepaku. Microstar PZ zawiera 10%N, 40% P2O5, 2%
Zn oraz siarkę, PZ Max zawiera 10%
N, 50% P2O5 oraz 2% Zn a Microstar
PMX 38% P2O5, 3% MgO, siarkę oraz
zestaw wszystkich mikroelementów.
Nawozy mają postać mikrogranulatu
(0,5–1 mm), całkowicie rozpuszczalnego w wodzie. 1 kg nawozu zawiera ok.
1 000 000 mikrogranulek. Fosfor w nawozach występuje w postaci połączeń
organicznych z systemu TPP-ochrony
fosforu, dzięki czemu jest dostępny dla
roślin prawie w 100% niezależnie od
odczynu gleby. Precyzyjne dozowanie
Równomierne wschody rzepaku sianego w szerokie rzędy z Microstarem PZ Microstar
+ Rosahumus. Piaski, 13.09.2011 r.
Równomierne dojrzewanie rzepaku, dobre przewietrzenie dolnych partii łanu i zdrowotność roślin.Piaski 22.07.2012 r.
nawozu wraz z siewem nasion w dawce 20–30 kg/ha pozwala obniżyć dawki
fosforu o 50%. Dodatkowo wysoka zawartość cynku zwiększa odporność roślin na jesienne chłody oraz wykorzystanie fosforu i azotu z gleby. Bardzo
korzystna jest także zawartość siarki,
która jest niezbędna do budowy ami-
nokwasów siarkowych, tj. metionina,
cysteina, tryptofan. Dlatego też wpływa na właściwe wykorzystanie nawozów azotowych. Dzięki wprowadzeniu
łatwo dostępnych składników pokarmowych w bezpośrednie sąsiedztwo
nasion rośliny od kiełkowania rozwijają się prawidłowo, są mniej wrażliwe
Wpływ stosowania nawozów Microstar PMX i Rosahumus na plonowanie rzepaku ozimego DK Exquisiteuprawianego w szerokich rzędach. Uniwersytet Przyrodniczy Poznań, Różanna 2014 r.
Kombinacje
Plon w kg/ha
Siew w szerokie rzędy – NPK
4230
Siew w szerokie rzędy – NPK + Rosahumus 6 kg/ha
Siew w szerokie rzędy – NPK + Rosahumus 3 kg/ha + Microstar
PMX 20 kg/ha
Siew w szerokie rzędy – NPK + Microstar PMX 20 kg/ha
5334
5370
Siew w szerokie rzędy – NPK + Microstar PMX 30 kg/ha
5224
5350
Wpływ technologii siewu i stosowania nawozów Microstar PZ, Rosahumus i Delsol na plonowanie rzepaku odmiany Orlando F1. Piaski 2013 r.
Technologia siewu
Siew tradycyjny
rozstawa rzędów
22 cm, 3,3 kg nasion/ha
Siew nasion w szerokie
rzędy 45 cm,
1,8 kg nasion/ha
Siew nasion w szerokie
rzędy 45 cm,
1,8 kg nasion/ha
System nawożenia przedsiewnego
NPKS -28-80-116-32
Plon kg/ha
4160
NPKS -14-40-58-16+ Microstar PZ 20 kg/
ha+Rosahumus 3kg/ha +Delsol 1 l/ha
4680
NPKS 28-80-116-32 + Microstar PZ 20 kg/
ha +Rosahumus 3 kg /ha+ Delsol 1 l/ha
4930
na niekorzystne warunki atmosferyczne tj. susza, chłody nadmiar wody oraz
glebowe tj. kwaśny odczyn gleby, złe
stosunki wodno-powietrzne. W dalszym etapie rozwoju rośliny korzystają
już z fosforu podanego rzutowo na całą
powierzchnię pola. Do stosowania Microstaru niezbędny jest precyzyjny dozownik do mikrogranulatu. Microstar
PZ/PMX można stosować także łącznie
z nasionami rzepaku również podczas
siewu tradycyjnego. Ten sposób aplikacji wymaga dokładnego wymieszania Microstaru PZ/PMX z nasionami
rzepaku. Równomierność wysiewu
nasion i Microstaru gwarantuje przygotowanie partii nasion na 3–4 ha+
Microstar PZ/PMX bezpośrednio przed
siewem nasion. Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o końcowym plonie rzepaku sianego w szerokie rzędy
jest odpowiedni termin zbioru rzepaku, z reguły późniejszy o 7–14 dni niż
rzepaku sianego tradycyjnie.
Rzepak wymaga gleb w dobrej
kulturze, o prawidłowej strukturze
gruzełkowatej, zasobnych w próchnice. Dlatego też w regionach, gdzie
przeważają uproszczone płodozmiany
z przewagą roślin zbożowych oraz nie
stosuje się obornika, warto zastosować
nawozy poprawiające żyzność gleb,
np. Rosahumus – zawierający 85 proc.
kwasów humusowych, potas i żelazo.
Rosahumus stosujemy w dawce 3–6
kg/ha w postaci oprysku doglebowego.
Oprysk można wykonać przed siewem
nasion, po siewie oraz we wczesnych
fazach wzrostu rzepaku, wtedy stosujemy obniżoną dawkę Rosahumusu,
250–300 g/ha. Od tego roku w sprzedaży jest także płynna wersja Rosahumusu – Liqhumus. Do podstawowego,
przedsiewnego nawożenia rzepaku
jesienią polecamy Rosafert 5-12-24-3
+ mikro oraz 33,5 proc. siarki, bardzo
ważnego i deÞcytowego w glebach
składnika.
Krzysztof Zachaj
15
Wspomaganie naturalnej odporności
roślin – Stress Control System
Uprawa roślin polowych związana jest ściśle z wieloma czynnikami
zewnętrznymi, wpływającymi na wzrost i rozwój roślin. Często spotykamy się
z żartobliwym określeniem „fabryka pod chmurką”, które obrazuje warunki,
w jakich prowadzona jest produkcja roślinna w warunkach polowych.
N
asz wpływ na uprawę roślin jest
oczywiście ogromny i polega na
właściwym dla klasy gleby i rejonu
uprawy doborze odmian, prawidłowej
agrotechnice, nawożeniu, ochronie roślin, biostymulacji etc.
Są jednak czynniki uprawowe i środowiskowe, na które nie mamy wpływu, a które mogą decydować o wielkości i jakości plonu, przekładającego się
na efekt ekonomiczny wyrażony zyskiem netto gospodarstwa.
Stres roślinny to reakcja roślin na
niesprzyjające czynniki środowiskowe
i uprawowe o dużym natężeniu. W wyniku stresu następuje ograniczenie
wzrostu i rozwoju roślin, co negatywnie wpływa na plonowanie roślin.
W warunkach skrajnych, stres może
prowadzić nawet do zamierania roślin.
Wyniki licznych badań własnych
Þrmy INTERMAG, ścisłych doświadczeń prowadzonych w jednostkach naukowo-badawczych w Polsce i poza
granicami naszego kraju oraz wdrożeń
agrotechnicznych w gospodarstwach
rolnych i ogrodniczych, pozwalają na
wykazanie pozytywnego wpływu zastosowania innowacyjnych stymulatorów i aktywatorów Þrmy INTERMAG
na istotne ograniczanie skutków stresu
roślin, wywołanego zarówno przez
czynniki abiotyczne, jak i biotyczne.
Strategia wspomagania
naturalnej odporności roślin
STRESS CONTROL SYSTEM
Strategia ta jest wynikiem poszukiwania rozwiązań agrotechnicznych
umożliwiających uzyskanie nie tylko
wysokich zbiorów, ale także spełnienie
wysokich wymagań pod względem ich
parametrów jakościowych.
Strategia Wspomagania Naturalnej
Odporności Roślin (STRESS CONTROL SYSTEM) to zestaw zaleceń stosowania stymulatorów i aktywatorów
16
Þrmy INTERMAG w uprawie poszczególnych gatunków roślin rolniczych
i ogrodniczych, celem zwiększenia ich
odporności na niesprzyjające czynniki
środowiskowe i uprawowe.
Strategia oparta jest
o działania proÞlaktyczne
przed wystąpieniem warunkow
powodujących stres roślin.
Polegają one m.in. na wzmocnieniu
odporności na uszkodzenia mechaniczne tkanek, stymulacji wzrostu
i rozwoju kluczowych organów roślin,
aktywacji naturalnych systemów
obronnych oraz modyÞkacji procesów
Þzjologicznych roślin.
Rodzaje stresów i ograniczanie
ich negatywnych skutków
Stresy dzielimy na abiotyczne (Þzyczne) i biotyczne (biologiczne).
Rodzaj
stresu
Abiotyczny
Biotyczny
Czynniki wywołujące
stres roślinny
intensywne promieniowanie słoneczne, niska
temperatura, wysoka
temperatura, ograniczona
dostępność wody (susza)
lub nadmiar wody (wymoknięcia), nieprawidłowo przygotowana gleba,
erozja gleby, silne wiatry,
grad itp.
choroby i szkodniki
roślin uprawnych
Czynniki wywołujące stres
abiotyczny
•
Intensywne promieniowanie słoneczne
Jednym z objawów stresu spowodowanego zbyt intensywnym promieniowaniem słonecznym jest wyleganie
nadmiernie zagęszczonego łanu. Rośliny w wyścigu do światła nie mają dobrych warunków do wytworzenia silnej łodygi (rzepak) lub źdźbła (zboża).
Wylegać mogą także rośliny (odmiany)
genetycznie niskie.
Wprawdzie nie mamy wpływu na
czynniki zewnętrzne powodujące wyleganie łanu, ale możemy pomóc roślinom nie tylko poprzez zapewnienie
optymalnej gęstości siewu czy prawidłowego nawożenia azotowego, ale
również poprzez stosowanie preparatów o działaniu wzmacniającym sztywność ścian komórkowych wbudowanym w nie krzemem – OPTYSIL.
• Niska temperatura
Stres może być spowodowany przemarznięciem części rośliny np. systemu korzeniowego albo wymarznięciem
całych roślin w okresie zimowym lub
na przedwiośniu. Może także spowodować uszkodzenia roślin w czasie
wiosennej wegetacji oraz w okresie
kwitnienia (może zniszczyć nawet całą
plantację).
Możemy zwiększyć szanse przetrwania roślin poprzez dobór odmiany
odpowiedniej do warunków gospodarstwa oraz prawidłową agrotechnikę,
w tym zastosowanie jesienią w uprawach ozimych nawożenia dolistnego
i regulatorów wzrostu. Zabiegi te ograniczają zbyt szybki wzrost roślin oraz
zagęszczają sok komórkowy, poprawiają transport asymilatów do systemu korzeniowego i szyjki korzeniowej, co
zdecydowanie poprawia zdolność roślin do przezimowania.
Nie mamy wpływu na warunki pogodowe w czasie zimy i po wznowieniu wegetacji wiosennej, ale możemy
wzmocnić kondycję roślin i ich odporność na niską temperaturę poprzez zastosowanie antystresantów: ROOTSTAR, GROWON, FROSTEX i OPTYSIL
• Wysoka temperatura
W okresie wiosny warunki pogodowe w naszym klimacie bywają skrajne.
W tym okresie wahania temperatury
powietrza mogą być bardzo wysokie –
od chłodów do upałów. Zbyt wysoka
temperatura może uszkodzić wrażliwe
organy roślin, np. zawiązki kwiatów
czy łagiewki pyłkowe.
Powszechnie występujący problem
związany z drastycznym spadkiem populacji pszczół, potęguje problem efektywności procesu zapylenia, który warunkuje uzyskanie wysokiego ilościowo i jakościowo plonu.
W celu intensyÞkacji efektywności
kwitnienia, poprawy wigoru pyłku,
wspomagania procesu zapylenia i za-
wskutek suszy lub nadmiaru wody
kondycję roślin efektywnie poprawia
stymulator TYTANIT.
• Nieprawidłowo przygotowana gleba
Niedobór lub nadmiar makro- i mikroelementów, nieprawidłowy odczyn
gleby, zasolenie – to przyczyny wielu
stresów dla roślin. Aby doprowadzić
glebę do wymaganej kultury uprawnej
niezbędne są wieloletnie działania, do
których należą m.in. prawidłowa agro-
nie mechanicznej odporności ścian
komórkowych roślin poprzez zastosowanie preparatu krzemowego OPTYSIL – jest skuteczną metodą wspomagania walki z patogenami, wpisującą
się w Program Integrowanej Produkcji
Roślin (IPM).
Bardzo przydatny i skuteczny
w programach wspierania walki z niektórymi patogenami grzybowymi jest
również preparat fosforynowy – FOSFYN.
płodnienia oraz tworzenia nasion,
wskazane jest zastosowanie stymulatora TYTANIT.
• Ograniczona dostępność wody
(susza) lub nadmiar wody (wymoknięcia)
Zarówno niedobór, jak i nadmiar
wody wpływają negatywnie na rośliny.
Prawidłowa uprawa gleby, melioracja,
nawożenie organiczne (w niektórych
uprawach nawadnianie) – to czynności
nieodzowne w uprawie roślin polowych.
Na glebach lekkich (grubszych frakcji – piaski, żwiry) problem przenikania wody do głębszych, niedostępnych
dla roślin warstw gleby jest szczególnie
istotny, gdyż skutki niedoboru wody są
szybciej odczuwalne.
Na glebach ciężkich (drobniejszych
frakcji – gliny, iły, pyły) mogą wystąpić
zastoiska wodne. Dłuższe przebywanie
roślin w takich warunkach powoduje,
że system korzeniowy nie jest w stanie
pełnić swoich funkcji, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia kondycji roślin, a w skrajnych przypadkach do ich zamierania.
Stymulatory i aktywatory intensyÞkujące rozwój systemu korzeniowego
i ograniczające straty wody z tkanek roślinnych (ROOTSTAR, OPTYSIL), skutecznie zmniejszają negatywne skutki
niedoboru wody. Natomiast osłabioną
technika (w tym wapnowanie i nawożenie) oraz odpowiedni dobór roślin
w kolejnych sezonach wegetacyjnych
(płodozmian).
W niekorzystnych warunkach glebowych, w tym przy nieodpowiednich
stosunkach powietrzno-wodnych, dla
poprawy kondycji roślin i intensyÞkacji pobierania wszystkich składników
pokarmowych niezbędny jest stymulator TYTANIT, a dla intensyÞkacji pobierania wapnia z gleby – aktywator
OPTYCAL.
Szybką regenerację uszkodzeń oraz
dalszy prawidłowy wzrost i rozwój roślin po ustąpieniu czynników stresowych, zapewnia stymulator TYTANIT.
Czynniki wywołujące stres
biotyczny
•
Choroby i szkodniki
Patogeny uszkadzają rośliny – grzyby atakujące tkanki roślinne prowadzą
do obniżenia plonowania, w skrajnych
przypadkach doprowadzając do zamierania poszczególnych organów lub całych roślin. Szkodniki żerując na roślinach powodują uszkodzenia, które są
często otwartą drogą do wnikania patogenów grzybowych. W zmaganiu roślin z tymi stresami szczególne znaczenie ma dobra kondycja roślin na każdym etapie wzrostu i rozwoju, o której
decyduje wiele czynników (m. in. właściwe odżywienie roślin oraz chemiczne zabiegi ochrony roślin).
Wzmocnienie naturalnej odporności roślin na patogeny oraz zwiększe-
STRESS CONTROL SYSTEM
w praktyce
Chcąc ułatwić naszym Klientom
stosowanie strategii SCS przygotowaliśmy czytelne, graÞczne schematy obrazowo wskazujące optymalne terminy
aplikacji oraz dawki produktów dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych.
Oprócz programów SCS udostępnianych w formie drukowanej, uruchomiliśmy również stronę internetową www.agrostres.pl, dającą możliwość korzystania „on line” z oceny
zagrożeń stresami oraz umożliwiającą
skorzystanie ze skutecznych rozwiązań zawierających zalecenia programowe STRESS CONTROL SYSTEM
(SCS).
SCS to przykład przyjaznych relacji Þrmy INTERMAG z Klientami, którzy oczekują nie tylko dostarczenia
skutecznych produktów i technologii,
ale również rzetelnego doradztwa
agrotechnicznego.
Dopiero te dwa, kluczowe elementy składają się na sukces w podnoszeniu opłacalności produkcji rolniczej
i ogrodniczej.
17
Optymalizacja zabiegów
ochrony i dokarmiania roślin
Zgodnie z obowiązującymi od początku 2014 roku zasadami integrowanej
ochrony roślin, każdy zabieg opryskiwania powinien prowadzić do uzyskania
maksymalnej skuteczności preparatu. Zależy ona od wielu
czynników, a w szczególności od jakości użytej do zabiegu wody.
N
ależy pamiętać, że większość
środków ochrony roślin jest stosowana w formie roztworów wodnych,
a sama woda składa się z wielu substancji, stąd też zawarte w niej związki
mineralne mogą ograniczać skuteczność preparatu. Optymalne pH wody
używanej do zabiegów ze środkami
ochrony roślin wynosi 4,5–7. Wody
powierzchniowe mają na ogół pH od
6,5 do 8,5 i rzadko przekraczają zakres
od 4 do 9. Dla zapewnienia wodzie odpowiedniego pH warto dodać preparat
Tron pH w dawce ok. 50–100 ml/100 l
wody. Preparat ten zawiera specjalny
kolorant, dzięki któremu możemy zaobserwować zmianę barwy przygotowywanej cieczy roboczej: od żółtawego (pH 7) przez pomarańczowy (pH 6),
różowy (pH 5) do czerwono-Þoletowego (pH 4). Jakość wody do zabiegów
ochrony roślin jest szczególnie istotna
przy aplikacji preparatów chwastobójczych oraz owadobójczych. Warto nadmienić, że preparat Tron pH zawiera
też dodatek antyspieniacza oraz adiu-
wanta, dzięki czemu zapewnia lepsze
zwilżenie i pokrycie opryskiwanych
roślin cieczą roboczą.
Jednakże dla uzyskania wysokiej
skuteczności oprysków nalistnych,
optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie kondycjonera wody Tron pH
wraz z wyspecjalizowanym adiuwantem Styk. Wpływa on na obniżenie
napięcia powierzchniowego cieczy
opryskowej, zwiększając przyczepność
kropel i zwilżalność powierzchni. Jednocześnie ułatwia wnikanie środków
ochrony roślin do komórek roślinnych
poprzez drobne przestrzenie pomiędzy
cząsteczkami wosku, pokrywającego
powierzchnię roślin. Jest to szczególnie ważne w przypadku grubej bariery
woskowej, występującej na liściach.
Dodatek adiuwanta Styk poprawia
zwłaszcza wnikanie fungicydów. Ponadto poprawia działanie insektycydów i herbicydów powschodowych
(szczególnie w przypadku dużych wahań temperatur). Dodatek preparatu
Styk poprawia pokrycie roślin cieczą
opryskową i umożliwia obniżenie jej
wydatku (mniejsza ilość wody na hektar).
Zupełną nowością na rynku jest
w tym sezonie adiuwant Fungido, rekomendowany wyłącznie do preparatów grzybobójczych. Zawiera on mieszaninę kilku substancji (etoksylowane
kwasy tłuszczowe, metylowane estry
wyższych kwasów tłuszczowych, etoksylowane alkohole tłuszczowe) dzięki
czemu wzrasta stopień pokrycia roślin
przez ciecz opryskową oraz zwiększa się odporność na zmywanie przez
deszcz. Dzięki swojej innowacyjnej
formule, adiuwant Fungido poprawia
formulacje fungicydów i wzmaga ich
efektywność w zwalczaniu sprawców
chorób grzybowych. Jego zastosowanie jest szczególnie wskazane w przypadku starszych substancji aktywnych
w celu ograniczenia różnic między fungicydami najnowszej generacji z grupy
karboksyamidów (SDHI). Preparat jest
zalecany do wszystkich zabiegów fungicydowych w dawce 0,2–0,4 l/ha
Kolejnym preparatem wpisującym
się w założenia integrowanej ochrony roślin, jest adiuwant doglebowy
Gleber. Najważniejszym kryterium
w aplikacji herbicydów doglebowych
jest równomierne pokrycie powierzchni gleby. Adiuwant Gleber ogranicza
znoszenie cieczy opryskowej i powoduje równomierne pokrycie gleby.
Dzięki temu umożliwia obniżenie
wydatku cieczy opryskowej (mniejsza
ilość wody na hektar). Podczas wykonywania zabiegów doglebowych gleba nie jest okryta roślinami. W takim
przypadku powstaje duże ryzyko pojawienia się ruchów powietrza, które
mogą powodować znoszenie cieczy
opryskowej, co powoduje jej nierównomierny rozkład na polu i słabszą
skuteczność herbicydu. Dodatek adiuwanta Gleber ogranicza ten proces,
redukując znoszenie cieczy opryskowej. Ponadto adiuwant ten zwiększa
koncentrację herbicydu w wierzchniej warstwie gleby i ogranicza jego
przenikanie w głąb proÞlu glebowego.
Preparat wydłuża działanie herbicydu
w pierwszych tygodniach po aplikacji, ale po okresie kilku tygodni ulega
całkowitej biodegradacji. Nie występuje tu zatem ryzyko trwałego zalegania substancji czynnych herbicydów
w glebie lub też negatywnego wpływu na uprawy następcze. Chwasty
kiełkują głównie z wierzchniej warstwy gleby (do ok. 5 cm), dlatego też
zwiększenie koncentracji herbicydu
w tej warstwie podnosi jego skuteczność chwastobójczą. Preparat Gleber
tworzy Þlm na powierzchni gleby
i zwiększa koncentrację substancji
w jej wierzchniej warstwie. Umożliwia to roślinom uprawnym swobodne
kiełkowanie i pobieranie składników
pokarmowych niezawierających herbicydów z głębszych warstw gleby,
co wpływa na ograniczenie objawów
Þtotoksyczności.
Scharakteryzowane powyżej produkty, optymalizujące skuteczność
i wydajność środków ochrony roślin
oraz odżywek dolistnych, można nabyć w Hurtowni Rolniczej AGRIMAC
w Obornikach oraz w sieci współpracujących dystrybutorów w całej
Polsce. Więcej informacji o produktach oraz ich dostępności pod numerem telefonu: +48 607 650 677
lub pod adresem: [email protected].
www.agrimac.pl
Maciej Gracz
Potrzebna konferencja
O
dbywające się w Kielcach, tuż przed targami
AGROTECH, konferencje naukowo-techniczne
zawsze dotyczą spraw związanych z rolnictwem.
Tegoroczna, dwudziesta już z kolei, była również
organizowana przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy. Zgromadziła wielu doskonałych fachowców-praktyków i naukowców.
Konferencję podzielono na trzy sesje, którym
przewodniczyli profesorowie: Rudolf Michałek
(PAN), Edmund Kaca (dyrektor ITP) oraz Andrzej
Myczko (dyrektor ds. naukowych ITP). Nadrzędnym tematem obrad było „Rolnictwo w warunkach
wyzwań klimatycznych i środowiskowych”. Wiele
dyskutowano
o klimatycznym
bilansie wodnym, tuczarniach świń jako
źródle emisji NH3, efektywności melioracji
wodnych, możliwościach ograniczenia emisji rolniczych z uprawy pszenicy przeznaczonej na cele paliwowe, tendencjach zmian
w uprawie roli i technice siewu…
Interesująca okazała się też sesja posterowa, którą prowadził prof. Stanisław Krasowicz (IUNG-PIW). Za rok następne spotkanie. Jest pewne, że będzie równie ciekawe
i potrzebne naszemu rolnictwu. (zp)
19
Dobrze mieć olej
Branża olejarska w Polsce od lat zalicza się do deÞcytowych.
DeÞcytowych w tym sensie, że duże jest nasze ujemne saldo
w handlu zagranicznym śrutami i makuchami, a także w handlu
olejami i nasionami roślin oleistych.
T
ego ujemnego bilansu nie jest
w stanie zmienić to, że nasz
kraj jest trzecim w Unii Europejskiej
producentem rzepaku. Bo światowe
zbiory tej rośliny – 67,5 mln ton –
to tylko około 13 proc. światowych
zbiorów wszystkich roślin oleistych,
które to zbiory ocenia się na 520 mln
ton. I chociaż Unia Europejska jest
największym w świecie producentem rzepaku, to jej udział w zbiorach 10 najważniejszych gatunków
nasion roślin oleistych wynosi tylko
6,6 proc.
Dane te podajemy za opracowanym w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
raportem „Rynek rzepaku” – stan
i perspektywy”.
W Unii Europejskiej łączne zbiory
nasion oleistych, tj. rzepaku, słonecznika, soi, bawełny i lnu wyniosły
w ub. roku 34,5 mln ton, co pokrywa
mniej więcej dwie trzecie jej zapotrzebowania na te produkty. W podobnym stopniu własną produkcją
20
pokrywa Unia swoje zapotrzebowanie na oleje.
W Unii Europejskiej pierwsze
miejsce w produkcji rzepaku zajmują Niemcy (ponad 6 mln ton w roku
2014), a następnie Francja (około 5,5
mln ton), Polska (3,2 mln ton) oraz
Wielka Brytania (2,5 mln ton) i Czechy (około 1,5 mln ton). Na te 5 krajów przypada ponad 80 proc. unijnej
produkcji rzepaku. Jeśli idzie o plony
tej rośliny, to Polska zajmuje w UE dopiero 6. miejsce: za Niemcami, Danią,
Czechami, Francją i Wielką Brytanią.
W Polsce produkcja rzepaku wzrosła szczególnie po integracji z Unią Europejską. Jego zbiory, które przedtem
nie przekraczały 1 mln ton, doszły już
do ponad 3 mln ton, co było wynikiem
nie tylko zwiększenia powierzchni
uprawy, ale i wzrostu plonowania.
W rezultacie, produkcja rzepaku stała
się najszybciej rozwijającym się działem produkcji roślinnej.
W zasadzie rzepak jest obecnie
jedyną w Polsce rośliną oleistą wy-
Powierzchnia uprawy rzepaku w Unii
Europejskiej w roku 2014 (w mln ha)
Francja
1,5
Niemcy
1, 4
Polska
0,95
Wielka Brytania
0,72
Rumunia
0,40
Czechy
0,39
Cała UE
6,71
korzystywaną na tak szeroką skalę. Około 96 proc. wytwarzanych
obecnie w Polsce olejów roślinnych
to jest olej rzepakowy. W Unii Europejskiej olej produkuje się ponadto
z nasion słonecznika i soi. Nawiasem mówiąc, w Polsce straciła znaczenie produkcja oleju z lnu. Przed
drugą wojną światową jego uprawa
zajmowała u nas 150 tys. ha, obecnie
jest 300 razy (!) mniejsza i wynosi
około 500 ha. We Francji powierzchnia uprawy lnu jest 100 razy większa
(50 tys. ha).
Zapotrzebowanie na
rzepak wzrosło po odkryciu, że wytwarzany z jego nasion olej może
być składnikiem paliw silnikowych.
Unia Europejska wyznaczyła nawet
obowiązkową w paliwie zawartość
estrów, czyli biokomponentów dodawanych do oleju napędowego. Wytwarza się je u nas głównie z oleju
rzepakowego.
W Polsce najwięcej rzepaku uprawiają rolnicy w województwach: dolnośląskim, wielkopolskim, kujawskopomorskim, zachodniopomorskim,
pomorskim, opolskim i warmińskomazurskim. Na te 7 województw
przypada około 85 proc. krajowych
upraw tej rośliny.
– Producentów rzepaku jest w Polsce od 50 tys. do 80 tys. – informuje Mariusz Olejnik, prezes Zarządu
Spółdzielni Grup Producentów Rzepaku i Zbóż „Polski Rzepak i Zboża”.
– Zrzeszeni są oni w 85 grupach producentów, w naszej spółdzielni jest
14 takich grup. Razem nasza spółdzielnia produkuje około 30 tys. ton
rzepaku i około 60 tys. ton zbóż.
W całym Zrzeszeniu, które składa
się z 1450 członków, produkcja rzepaku stanowi 35–40 proc. produkcji
krajowej.
Uprawa rrzepaku przynosi rolnikom niezły do
dochód, pod warunkiem,
że zajmuje on odpowiednio dużą powierzchnię i rolnik osiąga należyte
plony. W pier
pierwszym rzędzie o opłacalności produ
produkcji rzepaku przesądza
jednak jego ce
cena oraz relacja ceny rzepaku do ceny pszenicy, która jest dla
rzepaku upraw
uprawą konkurencyjną. Otóż
ta relacja pow
powinna kształtować się jak
2:1, choć zdar
zdarzają się tu duże wahnięcia. Np. w 20
2007 roku było to 1,35:1,
a już w cztery llata później, w roku 2011
relacja ceny rz
rzepaku do ceny pszenicy
ukształtowała się na poziomie 2,24:1.
– Obecnie – mówi Mariusz Olejnik
– za rzepak ze starych zbiorów zakłady przemysłu tłuszczowego oferują
cenę 1540 zzł za tonę, a za tonę rzepaku z now
nowych zbiorów obiecują
płacić 138
1380 zł. I ta relacja 2:1 jest
na ogół ut
utrzymywana. Warunkiem
uzyskani
uzyskania korzystniejszej ceny
skupu rz
rzepaku jest gwarancja dostateczn
statecznie dużej jego dostawy, co
w przyp
przypadku grupy producentów, a ju
już zwłaszcza spółdzielni
takich gr
grup, jest o wiele łatwiejsze.
– Dzięki ttemu na skupie osiągamy marżę w wysokości 10–20 zł za
Potrzebę organizowania się w grupy, a także w większe od grup organizacje, którą jako pierwsi dostrzegli u nas
producenci rzepaku, narzucają trwające już od jakiegoś czasu rokowania
między Unią Europejską i USA w sprawie utworzenia czegoś w rodzaju atlantyckiej wspólnoty gospodarczej, czyli
strefy wolnego handlu. Wówczas konkurencja wysoko towarowego rolnictwa USA może się dla rolników z Unii
Europejskiej okazać bardzo trudna.
Stąd ta potrzeba koncentracji, która
w innych krajach UE poszła znacznie
dalej. We Francji, do której prezes Olejnik zawiózł grupę rolników z Polski,
zobaczyli oni podobną do swojej spółdzielnię, której członkami jest 13 tys.
plantatorów, uprawiających w sumie
750 tys. ha zbóż i rzepaku. Otóż ma
ta spółdzielnia własne tłocznie oleju,
13 własnych młynów i odpowiada za
25 proc. francuskiego eksportu zbóż.
Ale we Francji koncentracja produkcji
w rolnictwie zaczęła się już 60 lat temu,
gdy u nas dopiero raczkuje. Co więcej,
zdaniem Mariusza Olejnika, decyzje
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
stają w poprzek tej idei. W Programie
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2014–2020 nie widać wsparcia dla du-
W Polsce produkcja rzepaku wzrosła
szczególnie po integracji z Unią Europejską.
Jego zbiory, które przedtem nie przekraczały
1 mln ton, doszły już do ponad 3 mln ton.
tonę, po niższych cenach chcemy
także zaopatrywać się w potrzebne
nam środki produkcji. Dla naszych
kontrahentów jesteśmy, po prostu, liczącym się partnerem – wylicza wynikające ze współpracy plantatorów
korzyści Maiusz Olejnik.
W przyszłym roku spółdzielnia
zajmie się uzyskaniem odpowiednich korzyści z zaopatrywania się
w nawozy i materiał siewny, a także olej napędowy. Kolejną do załatwienia sprawą będą możliwe do
uzyskania korzyści z ubezpieczenia
upraw. Bo rzepak jest rośliną narażoną na „przykrości” ze strony przyrody i zdarza się, że to, co posiało
się wczesną jesienią, a właściwie
jeszcze latem, trzeba potem wiosną
zaorywać.
żych gospodarstw. Mogą natomiast liczyć na nie gospodarstwa mniejsze.
Na koniec jeszcze parę informacji.
W ubiegłym roku wyprodukowano
w Polsce około 1120 tys. ton oleju
rzepakowego, z czego około 770 tys.
ton poddane zostało raÞnacji. Wyprodukowano około 650 tys. ton estrów.
Produkcja margaryny jest obecnie
w Polsce dwa i pół razy większa od
produkcji masła i wynosi około 410
tys. ton. Także spożycie tłuszczów
roślinnych (23 kg na osobę rocznie)
jest ponad dwa razy większe niż spożycie tłuszczów zwierzęcych (9,7 kg).
Wydatki na zakup tłuszczów nie są
jednak szczególnym obciążeniem dla
konsumentów. Wydajemy na nie tylko 1,1 proc. swoich dochodów.
Edmund Szot
21
NASIENNICTWO
Wyniki PDO rzepaku ozimego
pomagają rolnikom
Rzepak ozimy jest bardzo ważną rośliną w płodozmianie, zwłaszcza w tych gospodarstwach, w których dominuje uprawa zboża.
Z tego względu w wielu gospodarstwach stanowi on podstawową
roślinę w strukturze zasiewów.
W
roku 2014 uprawiany był na
powierzchni blisko 900 tys.
ha. Również w bieżącym roku zajmuje on podobną wielkość areału.
Wybierać z namysłem
O powodzeniu w uprawie rzepaku, oprócz warunków pogodowych,
decydują następujące czynniki: wybór odpowiedniej odmiany, siew
kwaliÞkowanego materiału siewnego, dotrzymanie wymaganych terminów siewu, zastosowanie właściwej
agrotechniki, w tym zwłaszcza odpowiedniego nawożenia oraz wykonanie uzasadnionej i skutecznej ochrony roślin przed szkodnikami i chorobami, a także przeprowadzenie
terminowego i prawidłowego zbioru
nasion, odpowiednio przygotowanym i wyposażonym kombajnem.
Wybór odmiany do uprawy w danym gospodarstwie nie jest łatwy,
głównie ze względu na dużą liczbę
odmian oferowanych do nabycia.
Podjęcie decyzji mogą ułatwić wyniki doświadczeń realizowanych
w ramach porejestrowych badań odmianowych (PDO). Umożliwiają one
sprawdzenie aktualnej wartości dużej liczby odmian wpisanych do Krajowego rejestru (KR) oraz niektórych
ze wspólnotowego katalogu odmian
roślin rolniczych (CCA). Wcześniej,
odmiany z katalogu CCA, oceniane
są przez co najmniej dwuletni okres
badań w doświadczeniach rozpoznawczych i tylko najlepsze z nich,
tj. te, które uzyskały pozytywne
Głównym kryterium, które decyduje o wyborze
odmiany przez producentów rzepaku jest plenność.
Cecha ta jest warunkowana genetycznie, lecz duży
wpływ mają na nią warunki siedliskowe
ROHAN
F1
Idealny na polskie pola !
Lider rynku odmian
mieszańcowych
rzepaku w Polsce
wg badań rynkowych Kleffmann - największy
udział w rynku odmian mieszańcowych
rzepaku w zasiewach 2014 r.
e!
n
o
z
d
w
a
r
p
S
cja
a toleran
kow
e
! Wyjąt
ozaikow
m
i
e
i
k
k
le
na gleby
wania
o
n
o
l
p
ć
ś
wodno
! Nieza
rwałość
t
o
m
i
Z
!
Dystrybutor
nasion:
www.chemirol.com.pl
NASIENNICTWO
zgniliznę
twardzikową
(%)
suchą zgniliznę
kap.
(%)
choroby
podstawy łodygi
(%)
czerń
krzyżowych
(skala 9o)
Wyleganie
(%)
%
wzorca
Porażenie przez:
Wysokość roślin
(cm)
dt
z ha
Ocena stanu roślin
po zimie
(skala 9o)
Termin początku
kwitnienia
(data; liczba dni)
Termin dojrzałości
technologicznej
(data)
Plon nasion
Zawartość tłuszczu
(% s.m.)
Odmiana
Rok wpisania
do KR
Właściwości rolniczo-użytkowe odmian mieszańcowych rzepaku ozimego.
Wyniki doświadczeń odmianowych w sezonie wegetacyjnym 2013/2014
Wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO)
Wzorzec
Abakus
Alessio
Arsenal
Artoga
Bonanza
DK Exclusiv
DK Exquisite
DK Exstorm
DK Impression CL*
ES Kamillo
Finesse
Garou
Gladius
Inspiration
Konkret
Marathon
Marcopolos
Mercedes
Minerva
NK Petrol
NK Technic
Poznaniak
Rohan
Rumba
Sherpa
SY Carlo
SY Cassidy
SY Kolumb
SY Marten
Tores
Turan
Vectra
Visby
Xenon
AlabasterCCA
AlbatrosCCA
DK ExcelliumCCA
DK ExplicitCCA
ES AlonsoCCA
NK CaravelCCA
NK LinusCCA
PR44W29CCA
PR46W20CCA
PR46W24CCA
2009
2012
2013
2010
2012
2013
2011
2012
2011
2009
2013
2010
2011
2013
2012
2012
2013
2013
2008
2009
2009
2008
2011
2012
2012
2011
2010
2013
2012
2011
2005
2008
2010
52,7
57,8
55,5
58,7
58,4
59,1
58,0
60,4
59,4
58,6
56,5
56,1
58,3
58,3
59,1
53,4
58,7
59,5
57,7
56,7
58,8
58,3
53,6
56,9
57,5
58,3
58,6
61,3
59,9
57,0
58,9
56,4
53,7
58,8
55,7
58,0
57,3
60,2
62,1
54,4
57,1
56,9
58,9
58,0
57,1
100
110
105
111
111
112
110
115
113
111
107
106
111
111
112
101
111
113
110
108
112
111
102
108
109
111
111
116
114
108
112
107
102
112
106
110
109
114
118
103
108
108
112
110
108
49,2
48,7
49,4
50,2
49,8
50,1
49,9
50,9
50,1
50,2
49,8
49,7
50,0
49,2
50,0
49,4
49,1
49,8
51,6
51,6
49,0
48,8
49,0
49,4
49,3
49,2
48,9
49,1
49,0
49,3
48,1
49,9
47,1
48,8
50,2
49,5
50,2
51,0
51,0
47,6
47,5
49,0
49,3
51,8
51,4
8,1
8,1
8,1
8,2
8,1
8,2
7,9
8,1
8,1
8,0
8,2
8,0
8,0
8,1
8,0
7,7
8,1
8,1
8,1
8,2
8,2
8,1
7,9
8,1
8,1
8,0
8,1
8,0
8,2
8,0
8,2
8,2
8,1
8,1
8,3
8,1
8,2
8,1
8,1
8,2
8,2
8,2
8,1
8,0
8,1
18.04
17.04
16.04
15.04
18.04
22.04
17.04
21.04
17.04
21.04
16.04
17.04
19.04
17.04
19.04
19.04
16.04
20.04
20.04
18.04
18.04
18.04
21.04
16.04
16.04
18.04
16.04
19.04
16.04
16.04
17.04
15.04
16.04
18.04
14.04
16.04
17.04
18.04
20.04
15.04
18.04
17.04
17.04
20.04
19.04
4.07
3.07
3.07
3.07
3.07
6.07
4.07
5.07
4.07
5.07
3.07
3.07
5.07
5.07
4.07
3.07
5.07
5.07
5.07
3.07
4.07
4.07
4.07
3.07
4.07
4.07
4.07
6.07
4.07
5.07
5.07
3.07
3.07
4.07
3.07
3.07
4.07
4.07
5.07
3.07
5.07
4.07
3.07
4.07
5.07
168
165
169
173
171
177
165
176
172
178
173
172
168
164
176
168
161
174
169
165
173
170
167
160
160
165
166
164
167
162
166
165
166
167
167
168
173
172
178
171
171
166
168
172
172
26
17
19
23
20
19
26
24
28
20
32
18
17
20
21
20
16
21
18
16
21
24
26
18
16
18
20
19
20
18
22
14
24
20
15
18
22
25
21
20
24
17
22
18
18
10
11
11
13
10
8
12
7
11
8
10
9
8
8
10
11
8
9
10
10
9
7
14
9
7
8
9
9
9
8
9
10
10
8
9
13
12
11
9
11
9
8
6
8
7
8
6
7
13
7
3
7
5
3
4
9
6
4
5
5
8
8
7
5
7
9
5
10
6
4
8
8
3
6
6
7
6
7
6
7
8
4
7
3
6
6
9
8
5
6
16
19
17
22
19
11
17
14
18
11
19
14
11
16
18
20
14
15
13
19
14
14
23
19
11
12
13
11
14
12
13
15
17
13
13
23
15
17
14
17
16
14
14
14
14
7,4
7,1
7,3
7,5
7,4
7,8
7,0
7,8
7,3
7,9
7,3
7,7
7,3
7,6
7,5
7,3
7,5
7,7
7,4
7,2
7,6
7,5
7,3
7,3
7,6
7,5
7,6
7,7
7,5
7,4
7,5
7,1
7,4
7,7
7,6
6,9
7,8
7,2
7,3
7,3
7,5
7,3
7,6
7,2
7,7
Wzorzec: plon nasion – średnia odmian populacyjnych; inne cechy – średnia odmian Chagall, Monolit, Arsenal, Visby
* – wyniki zaznaczonych odmian pochodzą z ostatniego, trzeciego roku badań (2014) w doświadczeniach rejestrowych lub rozpoznawczych
Skala 9o – wyższy stopień oznacza ocenę rolniczo korzystniejszą
Wyleganie w % – mniejsza wartość oznacza większą odporność
Porażenie przez choroby w % oznacza procent roślin porażonych; mniejsza wartość oznacza większą odporność
CCA – odmiany ze wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych badane w doświadczeniach PDO
24
Rzepak jakiego szukasz!
wyniki cech rolniczo-użytkowych, traÞają następnie
do doświadczeń PDO. Doświadczenia zlokalizowane
są w różnych warunkach siedliskowych na terenie
Polski, a ich duża liczba zapewnia obiektywną ocenę.
Głównym kryterium, które decyduje o wyborze odmiany przez producentów rzepaku jest plenność. Cecha
ta jest warunkowana genetycznie, lecz duży wpływ mają
na nią warunki siedliskowe – glebowe, czynniki agrotechniczne i warunki pogodowe. Wszystko to powoduje
niestety dość dużą zmienność plonowania w różnych
latach, a także rejonach kraju.
Inną ważną cechą z rolniczego punktu widzenia
jest odporność na warunki zimowania. Cecha zimotrwałości nabiera większego znaczenia w warunkach
ostrych zim. Pomimo że w br., a także w poprzednich
dwóch sezonach wegetacyjnych, w całym kraju rośliny rzepaku przezimowały praktycznie bez strat, takie
zagrożenie istnieje każdej zimy. Zróżnicowanie odmian pod tym względem okazało się duże po zimie
2011/2012 i można w ofercie odmian wybrać takie,
które zimują lepiej.
Wybierając odmiany rzepaku do siewu w nowym
sezonie wegetacyjnym należy uwzględnić także inne
właściwości odmian. Trzeba na przykład zdecydować, czy będzie się uprawiało odmianę mieszańcową czy też populacyjną, a może jedne i drugie.
Ważne są także inne właściwości, m.in. tolerancja
na opóźniony siew (w tym szybkość rozwoju roślin
jesienią), odporność na określone patogeny, wczesność i równomierność dojrzewania itp. Przykładowo, jeżeli w gospodarstwie uprawia się dużo rzepaku i w związku z tym obserwuje większe nasilenie
występowania określonej choroby to należy wysiewać odmiany, które wykazują większą odporność na
tego patogena. Warto również sprawdzić u oferentów
materiału siewnego różnice cen nasion porównywalnych odmian.
Coraz więcej odmian mieszańcowych
W ostatnich latach wyraźne zwiększył się udział
odmian mieszańcowych uprawianych w naszym kraju. Dobór takich odmian jest liczniejszy i bardziej
zróżnicowany, a nasiona są powszechnie dostępne
w ofercie handlowej. Odmiany mieszańcowe odznaczają się przede wszystkim większym potencjałem
plonowania. Na ogół też reagują one mniejszym spadkiem plonowania w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w okresie wegetacji. Większość odmian mieszańcowych lepiej nadaje się do opóźnionych siewów ze względu na szybszy
rozwój początkowy. Rośliny wytwarzają silniejszy,
bardziej rozrośnięty system korzeniowy, przez co
mogą lepiej pobierać wodę i składniki pokarmowe.
Aktualnie, to przede wszystkim odmiany mieszańcowe są źródłem postępu hodowlanego w uprawie rzepaku. W ofercie znajdują się odmiany odporne na porażenie kiłą kapusty oraz odmiany półkarłowe. Szczególnie ważna jest dostępność odmian tolerancyjnych
na kiłę kapusty, jako że obszar występowania tego
groźnego patogena sukcesywnie się zwiększa w naszym kraju. W bieżącym roku do krajowego rejestru
DK EXWILL
Mieszaniec o niespotykanej odporności!
ɐGRVNRQDĄDRGSRUQRĝÉQDRV\S\ZDQLH
ɐJHQ5/0]QDNRPLWDRGSRUQRĝÉ
QDVXFKÇ]JQLOL]QÛNDSXVWQ\FK
ɐEDUG]RZ\VRNLSRWHQFMDĄSORQRZDQLD
ɐQDMOHSV]D]LPRWUZDĄRĝÉ
ɐZ\VRNLSORQROHMX
SAMMY
Najlepsza tolerancja na niedobory!
ɐZ\VRNDWROHUDQFMDQDVĄDEHVWDQRZLVND
LQLHGRERU\ZRG\
ɐZF]HĝQLHNZLWQÇFDLGRMU]HZDMÇFD
ɐLQWHQV\ZQ\UR]ZµMZLRVQÇ
ɐRGSRUQRĝÉQDZ\OHJDQLHQDMNUµWV]DĄRG\JD
ɐZ\VRNLSORQQDVLRQ
ɐSORQROHMXZ]RUFD
JIMMY
Imponująca zdrowotność łanu!
ɐEDUG]RGREUD]LPRWUZDĄRĝÉ
ɐZF]HVQDGRMU]DĄRĝÉ
ɐZ\VRNLSORQQDVLRQ
ɐEDUG]RZ\VRND07=
ɐ]DROHMHQLHZ]RUFD
Masz pytanie zadzwoń:
+48 71 399 55 00; +48 71 399 55 11
www.saatbau.com
NASIENNICTWO
zgniliznę
twardzikową
(%)
suchą zgniliznę
kap.
(%)
choroby
podstawy łodygi
(%)
czerń
krzyżowych
(skala 9o)
Wyleganie
(%)
%
wzorca
Porażenie przez:
Wysokość roślin
(cm)
dt
z ha
Ocena stanu roślin
po zimie
(skala 9o)
Termin początku
kwitnienia
(data; liczba dni)
Termin dojrzałości
technologicznej
(data)
Plon nasion
Zawartość tłuszczu
(% s.m.)
Odmiana
Rok wpisania
do KR
Właściwości rolniczo-użytkowe odmian mieszańcowych rzepaku ozimego.
Wyniki doświadczeń odmianowych w sezonie wegetacyjnym 2013/2014 (cd)
Wyniki doświadczeń rejestrowych
Wzorzec
Arango*
DK Exssence*
Oriolus*
Popular*
Shrek*
SY Polana*
SY Samoa*
SY Saveo*
Trumpf
SY Alister*
2014
2014
2014
2014
2014
2014
2014
2014
2014
2014
50,0
56,1
55,3
56,5
59,3
57,7
56,6
55,9
56,1
54,3
49,4
100
112
111
113
119
115
113
112
112
109
99
49,4
50,1
50,0
49,2
51,6
49,6
50,6
50,6
50,1
49,7
48,4
7,3
7,3
7,4
7,4
7,3
7,5
7,1
7,4
7,1
7,4
7,3
20.04
20.04
17.04
18.04
18.04
18.04
18.04
21.04
19.04
17.04
18.04
4.07
4.07
3.07
4.07
4.07
3.07
4.07
5.07
4.07
3.07
4.07
170
168
172
167
171
171
169
170
170
166
168
26
19
34
24
14
11
19
26
18
18
19
15
13
28
15
12
16
17
15
17
17
16
7
6
5
6
3
6
9
6
11
6
7
21
18
28
20
19
16
24
21
20
22
18
6,4
6,8
6,0
6,6
7,3
7,0
6,3
6,3
6,5
6,4
6,3
choroby
podstawy łodygi
(%)
czerń
krzyżowych
(skala 9o)
100
100
101
108
97
94
95
96
98
102
101
99
106
96
105
101
104
101
96
100
100
49,2
8,1
18.04
4.07
168
50,0
8,2
16.04
5.07
165
50,9
8,0
19.04
4.07
160
50,5
7,9
20.04
6.07
162
49,4
8,0
21.04
6.07
174
48,3
8,2
23.04
6.07
176
48,9
8,0
21.04
6.07
175
48,9
7,9
17.04
4.07
168
47,4
8,0
16.04
3.07
158
49,9
8,1
20.04
6.07
167
50,5
8,2
18.04
5.07
163
48,9
8,1
17.04
3.07
158
48,9
8,0
18.04
6.07
163
49,0
8,1
21.04
5.07
164
48,8
8,0
19.04
6.07
167
48,2
8,0
20.04
4.07
157
48,4
8,1
18.04
4.07
164
50,5
8,1
18.04
5.07
161
48,9
8,2
17.04
4.07
168
48,3
8,1
18.04
4.07
164
49,1
8,0
18.04
5.07
164
Wyniki doświadczeń rejestrowych
26
22
16
12
21
36
28
20
30
21
17
24
24
42
24
20
27
19
17
19
17
10
8
8
7
7
11
8
10
12
5
8
14
7
9
7
11
6
7
7
11
8
8
6
8
7
9
8
4
7
9
2
7
8
6
6
5
4
5
7
8
8
8
16
11
12
11
17
18
14
14
21
12
13
21
13
15
11
21
11
12
10
17
10
7,4
7,6
7,4
7,3
7,7
7,1
7,6
7,5
7,2
7,3
7,1
6,9
7,3
6,9
7,7
7,4
7,4
7,3
7,6
6,9
7,7
50,0
54,9
54,2
100
110
108
49,4
50,9
48,0
26
22
33
15
15
12
7
6
4
21
16
17
6,4
6,5
6,3
dt
z ha
%
wzorca
Wyleganie
(%)
52,7
52,9
53,5
57,2
51,3
49,4
49,8
50,7
51,7
53,7
53,5
52,0
55,8
50,5
55,1
53,1
54,7
53,0
50,8
52,8
52,6
Plon nasion
Wysokość roślin
(cm)
suchą zgniliznę
kap.
(%)
Porażenie przez:
zgniliznę
twardzikową
(%)
Termin dojrzałości
technologicznej
(data)
Termin początku
kwitnienia
(data; liczba dni)
Ocena stanu roślin
po zimie
(skala 9o)
Zawartość tłuszczu
(% s.m.)
Odmiana
Rok wpisania do
KR
Właściwości rolniczo-użytkowe odmian populacyjnych rzepaku ozimego.
Wyniki doświadczeń odmianowych w sezonie wegetacyjnym 2013/2014
Wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO)
Wzorzec
Adriana
Ametyst
Arot
Bellevue
Bogart
Brendy
Chagall
DK Cadet
ES Scarlett
Gloria
Harry
Lohana
Monolit
Pamela
Quartz
Sherlock
Tactic
Goya CCA
SW 05025 CCA
Vision CCA
Wzorzec
ES Valegro*
Sidney*
2008
2013
2010
2008
2008
2013
2009
2012
2013
2010
2013
2012
2008
2011
2013
2010
2011
2014
2014
7,3
7,0
7,4
20.04
23.04
20.04
4.07
5.07
4.07
170
167
166
Wzorzec: plon nasion – średnia odmian populacyjnych; inne cechy – średnia odmian Chagall, Monolit, Arsenal, Visby
* – wyniki zaznaczonych odmian pochodzą z ostatniego, trzeciego roku badań (2014) w doświadczeniach rejestrowych
Skala 9o – wyższy stopień oznacza ocenę rolniczo korzystniejszą
Wyleganie w % – mniejsza wartość oznacza większą odporność
Porażenie przez choroby w % oznacza procent roślin porażonych – mniejsza wartość oznacza większą odporność
CCA – odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych badane w doświadczeniach PDO
26
41,1
60
41,1
48,6
41,1
50
43,7
41,2
41,1
45,2
36,2
40
31,9
30
20
10
0
2010
2011
2012
odmiany populacyjne
2013
2014
odmiany mieszańcowe
Plon nasion odmian rzepaku ozimego w doświadczeniach PDO w latach 2010–2014
zostały wpisane dwie odmiany rzepaku ozimego, a mianowicie Mentor
i SY Alistrom, wykazujące odporność
na rasy kiły kapusty Plasmodiophora brassicae najczęściej występujące
w Polsce. Natomiast w ubiegłym roku
zarejestrowano inną odmianę SY Alister o zwiększonej odporności na kiłę
kapusty. W ofercie handlowej znajdują się także inne, zagraniczne odmiany ze wspólnotowego katalogu, które
wykazują również odporność na tę
groźną chorobę (m.in. Andromeda,
Cracker, Mendel, Mendelson, PT 235,
PT 242). Warto wiedzieć, że potencjał plonowania takich odmian jest
mniejszy od odmian nieodpornych.
Jednakże w przypadku zainfekowania pól gospodarstwa zarodnikami
sprawcy kiły kapusty, oprócz zaprzestania uprawy rzepaku, alternatywną
możliwością jest uprawa odmian tolerancyjnych. Także wtedy konieczne
jest przestrzeganie co najmniej czteroletniej przerwy w uprawie rzepaku
na tym samym polu.
Wyjątkowe plonowanie
w roku 2014
Ostatnie dwa lata były korzystne
dla plonowania rzepaku ozimego, stąd
zebrano duży plon nasion, zwłaszcza
w ostatnim sezonie wegetacyjnym..
Średni plon nasion zebrany z doświadczeń porejestrowych w roku
2014 wyniósł 56,2 dt z ha i był większy
w porównaniu do roku 2013 aż o 8,9
dt z ha, czyli o 19 proc. W większo-
ści doświadczeń, tj. w ponad 70 proc.
realizowanych, zebrano plon ponad
50,0 dt z ha. Rzepak plonował bardzo dobrze we wszystkich rejonach
kraju. Również plon nasion z upraw
produkcyjnych był znacznie większy
w odniesieniu do poprzedniego sezonu. Średnia zawartość tłuszczu w nasionach ze zbioru roku 2014 była podobna jak w roku poprzednim.
Różnice w plonowaniu odmian
były znaczne, jakkolwiek większość
odmian dała bardzo duży plon nasion. Skrajnie różnica między najlepiej i najgorzej plonującą odmianą populacyjną wyniosła 7,7 dt z ha, a najlepiej i najgorzej plonującą odmianą
mieszańcową 8,7 dt z ha. Ogólnie,
lepiej plonowały odmiany mieszańcowe, a ich średni plon był większy
o 10% od średniego plonu odmian
populacyjnych. Spośród badanych
odmian mieszańcowych najlepiej plonowały DK Explicit, SY Cassidy, DK
Exquisite, DK Excellium, SY Kolumb,
Marcopolos, DK Exstorm, Inspiration,
Bonanza, PR44W29, natomiast wśród
odmian populacyjnych: Arot, Lohana,
Pamela, Sherlock, ES Scarlett, Ametyst, Gloria. Niektóre z tych odmian
dobrze plonowały w obu ostatnich
latach badań. Niemniej, sezon wegetacyjny 2014 roku sprzyjał dobremu
plonowaniu zwłaszcza odmian nieco
późniejszych i o dużej masie wegetatywnej, których potencjał został wykorzystany w relatywnie dłuższym
okresie wegetacji, po jej wcześniej-
NASIENNICTWO
szym wznowieniu wiosną. Przeważnie też, lepiej
plonowały odmiany nowe, zarejestrowane w ostatnich 3–4 latach.
Informacje oraz wyniki badań porejestrowych
odmian rzepaku są corocznie publikowane w opracowaniach COBORU, a także dostępne na stronie
internetowej (www.coboru.pl; zakładka – PDOiR
REKOMENDACJA ODMIAN).
Dużo odmian w krajowym rejestrze
Obecnie w krajowym rejestrze wpisanych jest
ponad sto odmian rzepaku ozimego. Większość stanowią odmiany mieszańcowe (72). Zmniejsza się
liczba zarejestrowanych odmian populacyjnych
(39). Dziewięćdziesiąt procent odmian wpisanych
do KR pochodzi z zagranicy. Ponad połowę zarejestrowanych odmian stanowią odmiany nowe, wpisane do rejestru w ostatnich pięciu latach. W roku
2014 skreślono z krajowego rejestru na wniosek
hodowcy lub z powodu wygaśnięcia okresu wpisu
w KR 12, przeważnie starszych odmian (Argos, Cabriolet, Dante, Lisek, Livius, Nelson, NK Diamond,
NK Mors, NK Pegaz, Remy, Turan, Winner). Materiał
siewny tych odmian może znajdować się w obrocie
jeszcze przez trzy lata po skreśleniu.
W roku 2015 zarejestrowano 14 nowych odmian, wszystkie mieszańcowe, są to: Alvaro KWS,
Amazon, Anderson, Atora, DK Exalte, DK Exedo,
DK Exsor, Kuga, Mentor, Nimbus, SY Alistorm, SY
Florida, SY Medal, Thure. Wszystkie ww. odmiany wykazały się w badaniach rejestrowych dużym
potencjałem plonowania oraz innymi korzystnymi
właściwościami..
Rekomendacja odmian
Badania PDO odmian pozwalają także wyodrębnić te z nich, które są wartościowe i przejawiają
dobre przystosowane do uprawy w danym rejonie.
Odmiany takie traÞają na „Listę odmian zalecanych
do uprawy na obszarze województw” (LOZ). W roku
2015, w poszczególnych województwach na LOZ
znajduje się od kilku (8) do kilkunastu (18) odmian.
Zestawienie odmiany w LOZ oznacza jej rekomendację na obszarze województwa. W br. na wszystkich LOZ znajduje się łącznie 41 odmian rzepaku
ozimego. Zdecydowaną większość stanowią odmiany mieszańcowe, których jest 29. Piętnaście odmian
otrzymało rekomendację do uprawy na terenie pięciu i więcej województw. Najwięcej odmiana Visby
F1 – w 11 województwach, odmiany DK Exquisite
F1 i SY Kolumb F1 – w 8. Inne znalazły się na listach
kilku województw, są to Marcopolos F1 i Sherlock
(w 7 województwach), NK Technik F1 i SY Carlo F1
(w 6), Arot, Artoga F1, Gladius F1, Lohana, Maraton
F1, Monolit Pamela i SY Cassidy F1 (w 5). Pozostałe
odmiany z LOZ zalecane są do uprawy tylko w jednym lub dwóch województwach.
Jacek Broniarz
Pracownia Badania WGO
Roślin Oleistych i Włóknistych
COBORU
28
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach
05-090 Raszyn, Al. Hrabska 3 tel./fax 22 628 37 63, www.itp.edu.pl
Oddzia³ w Warszawie
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32
tel.: 22 54 21 100, fax 22 54 21 150
Oddzia³ w Poznaniu
60-463 Poznañ-Strzeszyn, ul. Biskupiñska 67
tel.: 61 820 33 31, fax 61 820 83 81
Przedmiotem dzia³ania Instytutu jest prowadzenie badañ naukowych i prac rozwojowych oraz dzia³alnoœci wdro¿eniowej,
upowszechnieniowej, doradczej, edukacyjnej, szkoleniowej, promocyjnej, wynalazczej i monitoringowej, dotycz¹cej:
- in¿ynierii rolniczej i rozwi¹zañ technicznych w zastosowaniu do produkcji roœlinnej i zwierzêcej, w tym ryb;
- agroenergetyki, z uwzglêdnieniem bioenergetyki i innych odnawialnych Ÿróde³ energii;
- in¿ynierii wodno-melioracyjnej, melioracji rolnych i wodnych, konstrukcji budowli i urz¹dzeñ wodnych oraz
obiektów ochrony przeciwpowodziowej;
- budownictwa wiejskiego i dróg rolniczych;
- in¿ynierii materia³owej i eksploatacji urz¹dzeñ technicznych w rolnictwie;
- in¿ynierii i technologii sanitacji wsi oraz stanu sanitarno-higienicznego wsi wraz z utylizacj¹ osadów œciekowych,
odpadów komunalnych i pochodz¹cych z przetwórstwa rolno-spo¿ywczego;
- kszta³towania struktury u¿ytkowania powierzchni i ³adu przestrzennego, infrastruktury rolniczej i wiejskiej,
uk³adów infrastruktury technicznej i technologiczno-przyrodniczej oraz ³adu ekologiczno-krajobrazowego;
- ochrony przyrody, ró¿norodnoœci biologicznej i krajobrazowej obszarów wiejskich;
- gospodarki na trwa³ych u¿ytkach zielonych na terenach nizinnych, podgórskich i górskich, technologii
produkcji pasz, stanu zagro¿eñ i ochrony siedlisk ³¹kowych, gleb i wód;
- gospodarowania wodami w rolnictwie i na obszarach wiejskich, potrzeb nawodnieñ i odwodnieñ, deficytu wody,
podtopieñ i powodzi oraz bilansów wodnych;
- zanieczyszczenia i ochrony jakoœci wód oraz gospodarki wodno-œciekowej i odpadowej w zagrodzie
i na obszarach wiejskich;
- kszta³towania warunków œrodowiskowych w obiektach rolniczych i ograniczania emisji gazów, odorów
i py³ów ze Ÿróde³ rolniczych;
- przydatnoœci u¿ytkowej i bezpieczeñstwa maszyn rolniczych;
- ekonomiki, organizacji mechanizacji i energetyzacji rolnictwa oraz programów rozwoju wsi i rolnictwa.
Instytut realizuje zadania normalizacyjne, aprobacyjne, kontrolno-weryfikacyjne, certyfikacyjne i homologacyjne,
wraz z utrzymaniem laboratoriów akredytowanych, jednostki certyfikacyjnej i jednostki notyfikowanej.
LABORATORIUM BADAWCZE AKREDYTOWANE PRZEZ POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POD NUMEREM AB 116
LABORATORIA DZIA£OWE
Laboratorium Badawcze Elektryki Rolniczej
Laboratorium Badawcze Bezpieczeñstwa Ci¹gników i Maszyn Rolniczych
Laboratorium Badawcze Bezpieczeñstwa Maszyn do Produkcji Zwierzêcej
Laboratoria te wspó³pracuj¹ z Jednostk¹ Certyfikuj¹c¹ Wyroby akredytowan¹ przez Polskie Centrum Akredytacji pod numerem AC 006, stanowi¹c razem Jednostkê
Notyfikowan¹ pod numerem 1459 do dyrektyw: 98/37/WE ,,maszynowa”, 2005/88/WE ,,ha³asowa”, i LVD 2006/95/WE ,,niskonapiêciowa”.
ŒRODOWISKOWE LABORATORIA BADAWCZE
Laboratorium Badawcze Chemii Œrodowiska
Laboratorium Badawcze In¿ynierii Œrodowiska
Laboratorium Badawcze Mikrobiologii
Wydawnictwa
zy,
n ic
od
yr
a³
dzi
Od
rszawie , 02-532 W
w Wa
arsz
aw
a,
ul.
Ra
ko
w
ie
ck
du.pl
Instytu
it p.e
ww.
t Tec
hno
log
i cz
w
2,
a3
no
-P
rz
XIV edycja
2015
Maszyna Rolnicza Roku
2015
Kategoria -maszyny z importu
WS
Z E LK
E
ON
IE PRAWA ZASTRZE¯
Oœrodki Badawcze
Kujawsko-Pomorski Oœrodek Badawczy
w Bydgoszczy (KPOB)
85-174 Bydgoszcz
ul. Glinki 60
tel. 52 375 01 07, 52 375 01 45
fax: 52 370 02 16
Ma³opolski Oœrodek Badawczy
w Krakowie (MOB)
31-450 Kraków
ul. U³anów 21 b
tel. 12 412 84 59, 12 412 52 08
Dolnoœl¹ski Oœrodek Badawczy
we Wroc³awiu (DOB)
51-209 Wroc³aw
ul. Zygmunta Berlinga 7
tel./fax 71 367 80 92
Mazowiecki Oœrodek Badawczy
w K³udzienku (MOK)
05-824 K³udzienko k. B³onia
tel. 22 755 60 41
fax 22 755 60 45
Zachodniopomorski Oœrodek Badawczy
w Szczecinie (ZPOB)
71-504 Szczecin
ul. Czes³awa 9
tel./fax 91 423 19 08, tel 91 422 27 15
¯u³awski Oœrodek Badawczy
w Elbl¹gu (¯OB)
82-300 Elbl¹g
ul. Giermków 5
tel. 55 232 44 08
NASIENNICTWO
Odmiany zbóż ozimych
PSZENICA OZIMA
AGIL Czołówka pod względem jakości i plonu!
NOWOŚĆ!
• odmiana o bardzo dobrej plenności oraz znakomitych
walorach jakościowych
• cechuje się dość krótką słomą i wysoką odpornością na
wyleganie oraz wysoką zdrowotnością
• średnie do wyższych wymagania glebowe.
APERTUS Stabilny jak żaden inny! Hodowca:
Saaten-Union (Strube Research GmbH & Co. KG)
Hodowca: KWS Lochow GmbH
• wysoko plonująca pszenica jakościowa – grupa A, wysoki potencjał plonowania plus zadowalająca zawartość
białka
• odmiana niska, odporna na wyleganie
• charakteryzuje się wysoką odpornością na choroby podstawy źdźbła, co umożliwia uprawę po przedplonach
zbożowych
• przydatna do uprawy na glebach średnich jak również
możliwość uprawy na stanowiskach słabszych.
Hodowca: SW (Syngenta Cereals GmbH)
• nowoczesna pszenica ozima jakościowa – grupa A
• wysokie i stabilne plonowanie w połączeniu z bardzo
dobrymi parametrami jakościowymi
• bardzo dobra mrozoodporność oraz wysoka odporność
na choroby a w szczególności na mączniaka, rdzę i łamliwość podstawy źdźbła
• wymagania glebowe średnie do wyższych.
NOWOŚĆ!
• nowo zarejestrowana odmiana pszenicy jakościowej
• wyjątkowa stabilność plonowania
• rośliny średniej wysokości o bardzo dobrej odporności
na wyleganie oraz wysokiej zdrowotności
• odmiana sprawdza się na każdym stanowisku i w każdym płodozmianie.
ARTIST Do intensywnej technologii produkcji!
Hodowca: Saaten-Union (Deutsche Saatveredelung AG)
• odmiana pszenicy ozimej o bardzo wysokim poziomie
plonowania
• dobra zdolność krzewienia oraz dynamiczny rozwój
wiosenny
• pszenica chlebowa (B) o dobrych parametrach technologicznych oraz agrotechnicznych
• zalecana do uprawy na terenie całego kraju.
ESTIVUS Jakość, jakość i… jeszcze raz jakość!
Hodowca: Danko Hodowla Roślin (Strube Research
GmbH & Co. KG)
• pszenica ozima jakościowa – grupa A, charakteryzująca
się bardzo wysoką plennością
• bardzo duża zawartość białka i glutenu, nadzwyczajna
liczba opadania
• wysoka zdrowotność i odporność na choroby, a w szczególności na mączniaka, brunatną plamistość liści oraz
na fuzariozę kłosów
• zalecana na gleby pszeniczne dobre i średnie.
GOLEM Siła plonu!
Hodowca: RAGT 2n
• odmiana jakościowa (A), średnio wczesna o bardzo wysokim potencjale plonowania
• dobrze się krzewi i dobrze reaguje na zagęszczenie
łanu
• wysoka zdrowotność i odporność na większość najważniejszych chorób pszenicy ozimej
• charakteryzuje się dużą przydatnością do uprawy na
słabszych stanowiskach oraz do uprawy po kukurydzy
i w monokulturze.
GORDIAN Najwyższe plony na wszystkich polach!
Hodowca: Syngenta Cereals GmbH
• pszenica ozima chlebowa – grupa B, o wysokim potencjale plonowania
30
KWS PIUS Wysoka wartość technologiczna ziarna!
LENNOX Sprawdzony na słabych glebach!
Hodowca: Saaten-Union (Strube GmbH & Co. KG)
• pszenica przewódkowa elitarna (E)
• odmiana krótkosłoma o dużej zdrowotności oraz dobrej zdolności krzewienia
• bardzo duża elastyczność siewu: od 15 października
w terminie jesiennym do 15 kwietnia w terminie wiosennym
• zalecana na gleby średnie do słabszych.
PENGAR Wysoki plon na każdym stanowisku!
NOWOŚĆ!
Hodowca: Saaten-Union (W. von Borries- Eckendorf
GmbH & Co. KG)
• odmiana chlebowa (B) o wysokim potencjale plonowania
• posiada dobre parametry jakościowe i bardzo dobrze się
krzewi
• odmiana o dużej odporności na rdzę brunatną, dość dużej na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew
• elastyczna w stosunku do zmianowania, gleb, klimatu
i terminu siewu
PSZENŻYTO OZIME
KWS TRISOL Bardzo dobry surowiec paszowy!
Hodowca: KWS Lochow Gmbh
• odmiana tradycyjna pszenżyta ozimego o wysokim potencjale plonowania
• ładne, dorodne ziarno o dużej zawartości cukrów prostych – słodka, smaczna pasza dla zwierząt
• bardzo dobra odporność na wyleganie i wysoka zdrowotność
• możliwość uprawy w słabszych warunkach glebowych.
REMIKO Na gleby słabe i średniej jakości!
Hodowca: Danko Hodowla Roślin
• odmiana średnio wczesna o skróconym źdźble
• wysoki i stabilny plon na terenie całego kraju
• podwyższona zawartość białka sprawia, że Remiko
szczególnie przydatne jest w żywieniu zwierząt
• odmiana wykazuje bardzo dobre właściwości adaptacyjne do różnych warunków klimatyczno-glebowych.
Odmiany rzepaku ozimego
ASTRONOM
Hodowca: Limagrain
• mieszaniec średnio wczesny o wysokim i stabilnym plonowaniu
• średnio wysokie rośliny o bardzo
dużej liczbie odgałęzień bocznych –
niesamowita liczba łuszczyn na m²
• bardzo wysoka zimotrwałość oraz
odporność na wyleganie
• wyjątkowa odporność na suchą zgniliznę kapustnych dzięki genowi odporności RLM7
• polecany na gleby słabe do bardzo
dobrych.
XENON
Hodowca: Rapool (Norddeutsche
Pßanzenzucht Hans -Georg Lembke)
• odmiana mieszańcowa o bardzo wysokim plonie nasion i tłuszczu
• rośliny średnio wysokie o dobrej
zdrowotności i doskonałej odporności na wyleganie
• termin kwitnienia wczesny do średnio wczesny, dojrzewania średnio
wczesny
• przed zimą rośliny tworzą silną kompaktową rozetę, co znacznie redukuje ryzyko wymarzania
• odmiana zalecana na gleby słabe do
bardzo dobrych.
RGT BONANZA
Hodowca: RAGT Semences (Serasem)
• jedna z najwyżej plonujących odmian mieszańcowych w doświadczeniach COBORU
• znakomita plenność
• odmiana wyhodowana systemem
MSL – dzięki tej hodowli osiągnięto
stabilne plonowanie i dobrą adaptację do warunków środowiskowych
• wysoka zawartość białka i oleju
• odmiana zalecana na gleby średnie
i dobre.
DK EXPLICIT
Hodowca: Monsanto
• mieszaniec rzepaku ozimego o wysokim i stabilnym potencjale plonowania
• odmiana intensywna, szybko rosnąca jesienią
• wysoka odporność na otwieranie
łuszczyn i osypywanie nasion (spowodowana domieszką genów rzodkwi)
• bardzo dobra zimotrwałość oraz dobra zdrowotność roślin
• odmiana polecana do uprawy we
wszystkich regionach kraju, na różne
typy gleb.
NK LINUS
Hodowca: Syngenta
• odmiana rzepaku ozimego nr 1
w Niemczech i w Słowacji w 2012
roku oraz nr 3 w Czechach
• łuszczyny o wysokiej elastyczności
– co minimalizuje straty podczas
zbioru
• dobrze rozwinięty system korzeniowy – odmiana tolerancyjna na okresowe niedobory wody
• hybrydyzacja
systemem
SAFECROSS – bardzo dobra adaptacja
do różnych warunków środowiskowych
• mieszaniec zalecany na stanowiska
średnie do słabszych.
DK CAMELOT
Hodowca: Monsanto
• odmiana populacyjna rzepaku ozimego o wysokim potencjale plonowania
• szybki rozwój zarówno jesienny, jak
i wiosenny
• bardzo dobra odporność na wyleganie oraz na wczesne osypywanie
nasion, wysoka zdrowotność
• DK Camelot stosunkowo wcześnie
dojrzewa, co pozwala rozłożyć zbiór
rzepaku w czasie
• zalecany na gleby średnie i dobre.
GLORIA
Hodowca: Syngenta
• wysokie i stabilne plonowanie, potwierdzone doświadczeniami rejestrowymi COBORU
• duża zawartość tłuszczu w nasionach
• bardzo dobra odporność na wyleganie i mała skłonność do wymarzania
• odmiana o bardzo dużej zdrowotności – wysoka tolerancja na suchą
zgniliznę kapustnych i zgniliznę
twardzikową
• zalecana na gleby średnie.
RGT AZZOR
NOWOŚĆ!
Hodowca: RAGT Semences (Serasem)
• odmiana liniowa rzepaku ozimego
o bardzo wysokim poziomie plonowania
• wysoka zimotrwałość i powolny
wzrost jesienny
• bardzo duży poziom zaolejenia
• odmiana przystosowana do różnych
terminów siewu
• zalecana na gleby średnie i dobre.
MASZYNY
Żeby osiągnąć sukces nie
Wystarczy dobry pomysł i...
Dziś
Antoni Stolarski, założyciel i właściciel Þrmy
SaMASZ
Firma SaMASZ to nowoczesny park maszynowy oraz wysoko wykwaliÞkowana kadra. Tylko w biurze kostrukcyjnym zatrudnionych jest dwudziestu inżynierów, głównie absolwentów Politechniki Białostockiej. Wszystkie
maszyny są ich konstrukcji. Wiele rozwiązań stosowanych w tych maszynach zostało opatentowane. Łącznie w Þrmie zatrudnionych jest ponad 600
pracowników. SaMASZ osiągnął pozycję największego polskiego i jednego
z czołowych europejskich producentów maszyn rolniczych i komunalnych.
Głównym produktem są różnego rodzaju kosiarki, chciaż w ofercie jest
ponad 200 różnych typów maszyn. Dzięki stałemu rozwojowi praktycznie
w każdym sezonie wprowadza się na rynek nowe konstrukcje.
Wczoraj
Ponad 18 lat pracowałem w Þrmach państwowych. W 1981 roku zostałem internowany za działalność w Solidarności i wiadomo
było, że zamknęły się przede mną drzwi do
jakiegokolwiek awansu.
Miałem uprawnienia, więc postanowiłem
założyć warsztat samochodowy. Ale trwało to
tylko kilka miesięcy. Za namową ojca opracowałem dokumentację kopaczki elewatorowej.
Kopaczkę wykonałem w ciągu miesiąca, używając również części kupowanych w składnicach maszyn rolniczych.
Na sezon 1984 zrobiliśmy już kilkanaście
kopaczek. Zatrudniałem nawet jednego pracownika. Wtedy, po raz pierwszy, zarobiłem
większe, jak na owe czasy, pieniądze. Mogłem
więc inwestować.
Przez półtora roku wszystko montowałem
w garażu. Miałem kilka narzędzi ręczych.
Wiertarkę pożyczyłem od rodziców. Elementy
stalowe ciąłem zwykłą ręczną piłką do metalu. Do pierwszych kopaczek najtrudniej było
kupić koła. Mówię kupić, ale tak naprawdę,
trzeba było je „zdobyć”. Swoim maluchem
w poszukiwaniu części do maszyn potraÞłem
zrobić dziennie nawet 800 km. Tyle tylko, że
dzień pracy zrozpoczynał się o godz. 5 rano,
a kończył późnym wieczorem.
Kopaczki to był pierwszy strzał w dziesiątkę. Ale od 1988 rynek stopniowo zaczął
się nasycać. Należało wymyślić coś nowego.
I znowu skorzystałem ojcowskich rad – zacząłem produkować kosiarki. W 1989 r. produkowaliśmy już ich setki. Nasza była rama, belki,
osłony – inne części kupowaliśmy. Wtedy nasz
zakład zatrudniał 15 prcowników.
Ta pierwsza kosiarka zrobiona w zakładzie
na zamówienie teścia stoi dziś jako eksponat.
Przypomina mi, jak pracowało się przed laty.
32
Kosiarka dyskowa KT 341 H
Firma SaMASZ,
jako jedyny producent w Europie,
udziela na maszyny zielonkowe
2-letniej gwarancji!
Kosiarka dyskowa GigaCUT 861 STH
trzeba wiele
30 lat ciężkiej, rzetelnej pracy
Od początku istnienia Þrmy wyprodukowano ponad 85 000
maszyn rolniczych. Rozrasta się również oferta maszyn komunalnych. Do znanych już kosiarek wysięgnikowych i bijakowych
dołączyła bogata oferta pługów śnieżnych i posypywarek.
Duża część produkcji traÞa za granicę. Wyroby eksportowane
są do ponad 50 krajów na całym świecie. Głównymi rynkami
poza Polską są obecnie: Rosja, Niemcy, Wielka Brytania, Finlandia, Hiszpania i kraje nadbałtyckie. Sieć partnerów Þrmy
SaMASZ obejmuje w Polsce 65 Þrm handlowo-usługowych
i ponad 100 Þrm za granicą.
Owijarka samozaładowcza SPIN F
Jutro
SaMASZ rozwija się poprzez inwestycje w ludzi, technologię
i nowoczesny park maszynowy. W ostatnim czasie zakupiono
kolejne nowoczesne tokarki CNC, uruchomiono zrobotyzowane stanowiska spawalnicze, negocjuje się zakup wypalarki do
rur i proÞli. Wprowadzane są nowe systemy zarządzania producją. One również decydują o kosztach. Przyspieszają procesy
produkcyjne, dając jednocześnie gwarancję najwyższej jakości.
Dzięki temu wyroby stają się berdziej konkurencyjne na rynku,
a Þrma jest w stanie wprowadzać do sprzedaży nowe modele
maszyn.
Przetrząsacz P4-530 C
Zgrabiarka DUO 680
SaMASZ Sp. z o.o.
15-161 Białystok
ul. Trawiasta 15
tel. +48 85 664 70 31
fax +48 85 664 70 41
e-mail: [email protected]
33
MASZYNY
Mechanizacja zbioru pasz
W 2013 roku trwałe użytki zielone zajmowały
w Polsce powierzchnię 3206,3 tys. ha, z czego
80 proc. stanowiły łąki, a 20 proc. – pastwiska.
M
echanizację zbioru pasz na łąkach trwałych oraz na gruntach
obsianych wieloletnimi roślinami
motylkowymi zapewniają obecnie
kosiarki ciągnikowe, maszyny do
przetrząsania i grabienia siana, prasy
zbierające, w tym zwijające i kostkujące, przyczepy zbierające oraz owijarki bel. Do zbioru kukurydzy stosuje
się siloso-kombajny, współpracujące
z ciągnikami oraz samojezdne. Wymieniając poszczególne rodzaje maszyn do zbioru pasz, nie można też
pominąć ciągników oraz przyczep
innych niż zbierające oraz różnego
rodzaju ładowarek, których zastosowanie w gospodarstwach rolnych nie
ogranicza się do produkcji pasz.
Wg danych GUS, uzyskanych
w wyniku Powszechnego Spisu Rolnego w 2010 roku, w gospodarstwach
rolnych w Polsce było ok. 513 tys.
kosiarek ciągnikowych, ponad 96 tys.
przyczep zbierających i ponad 198 tys.
pras zbierających. W przeliczeniu na
100 ha powierzchni łąk trwałych oraz
gruntów obsianych wieloletnimi roślinami motylkowymi przypadało średnio ponad 19 kosiarek ciągnikowych
oraz niespełna 4 przyczepy zbierające
i 8 pras. Natomiast średnia powierzchnia do zbioru w przeliczeniu na jedną
maszynę wyniosła w przypadku:
• kosiarek ciągnikowych – 5,16 ha
• przyczep zbierających – 27,50 ha
• pras zbierających – 13,36 ha.
Stan maszyn do zbioru kukurydzy
na paszę wyniósł: 2929 siloso-kombajnów samojezdnych i 8331 silosokombajnów przyczepianych. W przeliczeniu na 100 ha tej uprawy przypadało średnio 0,9 siloso-kombajnu
samojezdnego i 2,7 siloso-kombajnu
ciągnikowego, a na jeden siloso-kombajn samojezdny – 111,3 ha i na jeden
siloso-kombajn ciągnikowy – 36,63 ha
kukurydzy na paszę. Powyższe liczby
wykazują, że wykorzystanie większości maszyn do zbioru pasz, zwłaszcza
kosiarek i pras zbierających jest niskie.
Powoduje to wysokie koszty utrzyma-
34
nia tych maszyn, zwłaszcza ich amortyzacji.
Znaczna część omawianych maszyn ma za sobą wiele lat użytkowania. Konieczna jest modernizacja istniejących zasobów. Obecnie na rynku
mamy bogatą ofertę sprzętu o coraz
większej wydajności, zapewniającego
wysoką jakość pracy oraz coraz bardziej komfortowe warunki obsługi
i ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Nowoczesny sprzęt jest jednak drogi, dlatego bardzo ważny jest właściwy jego
też pamiętać o tym, że wraz ze zwiększaniem jej zaawansowania technicznego rosną też wymagania odnośnie
odpowiednich kwaliÞkacji obsługi.
Dostępność maszyn nowych generacji ułatwiają środki Þnansowe oferowane w ramach Wspólnej Polityki
Rolnej UE. W przypadku gospodarstw
o małej i średniej skali produkcji,
zwiększenie dostępu do nowoczesnej
techniki mogą zapewnić usługi mechanizacyjne. Dzięki tym usługom
wdrażanie najbardziej korzystnych
technologii produkcji jest możliwe bez
konieczności posiadania pełnego zestawu maszyn w gospodarstwie. W przypadku maszyn, których rolnik nie
posiada, może on skorzystać z usług,
w tym świadczonych wzajemnie w ra-
dobór, polegający na dostosowaniu parametrów maszyny do istniejących lub
przewidywanych warunków i potrzeb.
Stan wyposażenia gospodarstwa powinien gwarantować wykonanie zbioru
pasz w optymalnych terminach, z zachowaniem wymogów jakościowych,
a jednocześnie – zapewnić opłacalność inwestycji, czego warunkiem jest
m.in. możliwość osiągnięcia rocznego
wykorzystania na wystarczającym poziomie. Poprawnie wykonany i właściwie uzasadniony projekt modernizacji
wyposażenia gospodarstwa w sprzęt
techniczny ułatwi uzyskanie środków
Þnansowych na wsparcie inwestycji,
a przede wszystkim – zapewni utrzymanie przyszłych kosztów eksploatacji maszyn na względnie niskim poziomie. Przy doborze maszyny trzeba
mach współpracy międzysąsiedzkiej.
Natomiast usługi świadczone sąsiadom własnym sprzętem umożliwiają
zwiększenie jego rocznego wykorzystania oraz rozwiązanie problemu wyboru mocy ciągnika w mniejszych gospodarstwach. W każdym z gospodarstw
współpracujących ze sobą w ramach tej
organizacji można ograniczyć zestaw
maszyn do najbardziej odpowiednich
do agregowania z posiadanym ciągnikiem. Zharmonizowanie mocy ciągnika z zapotrzebowaniem na tę moc ze
strony agragatowanych z nim maszyn
sprzyja obniżeniu energochłonności,
z czym wiąże się zmniejszenie kosztów
wykonania prac.
prof. dr hab. Jan Pawlak
ITP w Falentach
Oddział w Warszawie
Specjalnie dla Ciebie!
Teraz ciągnik Farmtrac
Farmtrac 675DT
Farmtrac 675DT
z ładowaczem
czołowym
108.980 zł
98.990 zł
*
*
Wykorzystaj to i kup teraz ciągniki, w atrakcyjnej cenie. Śpiesz się!
Farmtrac Tractors Europe Sp. z o.o. | ul. Przemysłowa 11 | 11-700 Mrągowo | Polska
Infolinia: 896 749 014 lub: 600 957 608, 608 370 198, 790 549 777
E-mail [email protected]
O szczegóły zapytaj swojego dealera.
Oferta ważna do wyczerpania zapasów.
* Ceny netto po obniżce. Treść zawarta w reklamie ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu Art. 66 par.1 Kodeksu Cywilnego oraz innych właściwych przepisów prawnych. Promocja dotyczy ciągnika 675DT, szczegóły
promocji na stronie www.farmtrac.pl. Wszelkie wiążące ustalenia dotyczące ceny, wyposażenia i specyfikacji ciągników następują każdorazowo w indywidualnej umowie sprzedaży zawieranej przez strony. Oferta ważna do wyczerpania zapasów.
25 lat minęło
Pierwszy silos konstrukcji Zygmunta Krzemińskiego powstał w maju
1990 roku. Rolnik z kujawskiej Jeziorny nie przewidywał wówczas, że ten
dość prowizoryczny magazyn zbożowy okaże się tak potrzebny w jego
gospodarstwie. I wówczas zrozumiał,
że pomysł może zainteresować nie
tylko okolicznych producentów zbóż
oraz hodowców. I zainteresował – po
zaledwie kilku latach działalności założonej przez niego Þrmy BIN – wy-
produkowano aż 5000 różnej wielkości silosów. Sypnęło zamówieniami,
ale też licznymi nagrodami, nawet od
prezydenta RP.
Obecnie aleksandrowski BIN znany jest w wielu krajach, a jego silosy
służą również Duńczykom, Belgom,
Holendrom, Grekom, Litwinom, Łotyszom, Białorusinom, Ukraińcom…
I wszyscy je sobie chwalą – bo są nowoczesne, niezawodne, wyjątkowo
uniwersalne.
Jan i Paweł Krzemińscy, młodsi
bracia konstruktora pierwszego silosu i zarazem obecni prezesi Þrmy,
mogą być więc dumni z dokonań
zatrudnionych w BIN pracowników.
W wykonanych w ciągu ćwierćwiecza metalowych magazynach mieści
się ponad 5 mln ton ziarna, a więc
prawie jedna trzecia rocznych polskich zbiorów!
Podczas rocznicowej gali, na którą zaproszono także „Zagrodę”, było
więc radośnie i optymistycznie. Gospodarze zapewniali, że będą wzbogacać własną ofertę i nadal podnosić
standard opuszczających Aleksandrów Kujawski silosów. (b)
35
Przyczepa zbierająca KRONE ZX 450 GD
wóz KRONE dwuzadaniowy
• pojemność wozu według normy DIN: 45m3
• 2 walce dozujące
• podbieracz EasyFlow – podbieracz bezkrzywkowy o szerokości roboczej
210 cm, rolka przednia, gumowe koła kopiujące
• rotor tnący (szerokość 184 cm x średnica 88 cm) napęd poprzez przekładnie
• 46 noży tnących (teoretyczna długość cięcia 37 mm)
• indywidualne sprężynowe zabezpieczenie noży
• mocna konstrukcja nadwozia, wytrzymująca duże obciążenia, konstrukcja
w pełni otwarta u góry
• podwójny mocny przenośnik podłogowy z podwójnym napędem hydraulicznym
• automatyka załadunku
• tylna ściana otwierana hydraulicznie
• układ jezdny tandem z hydraulicznym wyrównaniem
• szerokie ogumienie 800/45 R26,5
• kaseta sterująca KOMFORT
Wiosenne maszyny Þrmy Agromix
Rojęczyn 36, 64-130 Rydzyna tel. 65 538 81 81
e-mail: ofÞ[email protected] www.agromix.agro.pl
Sieczkarnia polowa
KRONE BIG X 600
Prasa rolująca
KRONE Fortima 1250 MC
• prasa stałokomorowa
• szerokość robocza podbieracza 2,05 m (DIN),
gumowe koła kopiujące, rolka formująca pokos
• średnica balotu 1,25 m
• szerokość balotu 1,20 m
• rotor tnący – 17 noży tnących
• aparat wiązania siatką
• kaseta sterująca
• centralne smarowanie
• szerokie ogumienie
• tylna rampa rozładowcza Mini Stop
Kosiarka boczna
KRONE EASY CUT R 320
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
szerokość robocza 3,16 metra
7 talerzy tnących
waga 840 kg
szybkozłącza noży
SafeCut INSIDE: Indywidualnie zabezpieczone tarcze tnące
zabezpieczenie przed najechaniem: belka tnąca odchyla się
do tyłu i do góry
DuoGrip: zawieszenie w punkcie ciężkości z podwójnym
prowadzeniem
Optymalny docisk za pomocą szybko reagujących, regulowanych sprężyn naciągowych
Zespół tnący składany przy transporcie w kierunku osi
ciągnika: kompaktowe rozwiązanie, doskonałe rozłożenie
nacisków i dobra widoczność
parkowanie w położeniu transportowym (pionowym)
na stanowiących opcję łapach podporowych zapewnia
oszczędność miejsca.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Moc silnika 600 KM
Ilość cylindrów V 8 MAN
Pojemność silnika 16,16 l
Napęd jezdny hydrostatyczny na wszystkie 4 koła – 40 km/h
Ilość walcy podających 6 szt
Szerokość bębna tnącego 800 mm
Średnica bębna tnącego 660 mm
Ilość noży 20, 28 lub 40 szt. w układzie V
Długość cięcia regulowana bezstopniowo w zakresie od
5–29, 4–21, 2,5–15 mm
System VariStream – uchylna podłoga bębna i kanału
wylotowego dla dużych przepustowości
Komfortowa kabina z automatycznym ogrzewaniem i
klimatyzacją
Multifunkcyjny joystick dla pełnej obsługi
Hydro-pneumatycznie resorowana oś tylna
Koła przednie 800/65R32
Koła tylnie 600/70R28
Zakres pracy kanał wylotowego 210 stopni
EKSPERT RADZI
Ubezpieczenie upraw
Na pierwszy rzut oka, oferty ubezpieczeniowe
na rynku są podobne, ale jak to zwykle
bywa – „diabeł tkwi w szczegółach”. Jak go
„oswoić”, na co zwrócić uwagę, żeby wybrać
dobre ubezpieczenie upraw?
D
o polis zabezpieczających uprawy, rolnicy otrzymują doÞnansowanie z budżetu państwa. Do tej pory
było to nawet 50 proc. składki. Nic na
razie nie wskazuje żeby się to zmieniło. W oczekiwaniu na ostateczny zapis ustawy regulującej system dopłat,
warto zastanowić się, na jakie szczegóły w ubezpieczeniach upraw trzeba
zwrócić uwagę. Dlatego tak ważny jest
czas poświęcony na znalezienie właściwej oferty.
Szukaj oferty ze stałą sumą
ubezpieczenia, niezależnie od
wahań cen
W przypadku wysokich plonów i łagodnych warunków pogodowych ceny
skupu płodów rolnych mogą spaść nawet więcej niż o 20 proc. w stosunku
do wartości określonej w polisie. Warto szukać takich ofert, gdzie wypłata
odszkodowania odbywa się wg sum
określonych na polisie, niezależnie od
wahań cen rynkowych – nawet w przypadku spadku cen płodów rolnych.
– Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w ostatnich 2 latach. Stosunkowo łagodna wiosna i dobre zbiory
spowodowały spadki cen. Rolnicy,
którzy nie mieli zagwarantowanej
w polisie stałej sumy ubezpieczenia,
mogli otrzymać sporo mniejsze ubezpieczenie. Najmocniej, w stosunku do
przedsezonowych oczekiwań ubiegłorocznej wiosny, spadły ceny rzepaku
ozimego. Rolnicy ubezpieczali się najczęściej na sumę na poziomie pomiędzy 1500–1800 zł/t, gdy podczas żniw
cena rynkowa spadła nawet poniżej
1200 zł/t. Okazywało się, że nawet przy
tych samych ubytkach w plonie rolnik
otrzymywał najwyższe odszkodowanie
z Concordii. Zadziałała stała suma
ubezpieczenia i naliczanie odszkodowań odbyło się wg cen sprzed sezonu
38
– mówi Michael Lösche – członek Zarządu Concordii Polska TUW.
Wystrzegaj się udziałów
własnych
Stosowanie takiego rozwiązania
wprawdzie zmniejsza koszt składki,
ale w przypadku szkody można przeżyć rozczarowanie, bo ubezpieczyciel wypłaci pieniądze pomniejszone
o udział własny. Na takiej operacji
rolnik może stracić – w zależności od
areału i wielkości szkody – nawet kilkanaście tysięcy złotych. Lepiej mieć
to na uwadze podpisując umowę
ubezpieczenia i lepiej wybierać oferty,
gdzie udziałów własnych nie ma.
W Concordii na przykład standardem w odniesieniu do tradycyjnych roślin rolniczych jest odpowiedzialność
nawet od 8 proc. ubytku w plonie oraz
brak udziału własnego w szkodach częściowych. W przypadku szkód całkowitych, odszkodowanie może wynieść
nawet 95 proc. sumy ubezpieczenia.
Szkoda na polu lub jego części
Warto sprawdzić, czy proponowane nam ubezpieczenie dopuszcza
likwidację szkód na polu lub jego części. Taki zapis ma wpływ na wielkość
odszkodowania, w przypadku kiedy
na dużym polu szkody wystąpiły tylko w jego części.
Warto rozmawiać z ludźmi,
którzy się na rolnictwie znają
Chyba każdemu rolnikowi zdarzyło się tłumaczyć sprawy związane
z zasiewami czy zbiorami osobie, która nie miała o tym pojęcia. Jeśli z taką
osobą przyjdzie nam rozmawiać np.
o złamaniach, zgięciach, pęknięciach,
wybiciach, obtłuczeniach, rozcięciach
czy przecięciach liści, porozumieć się
może być trudno. Likwidacja szkód
przez wykwaliÞkowanych ekspertów z branży agro to duże ułatwienie,
szczególnie w trudnej sytuacji, w jakiej
rolnik jest po zniszczeniu plonów.
– Zgadzam się z tym, bo sam jestem
rolnikiem, zresztą w Concordii nie jestem wyjątkiem – u nas wiele osób które
prowadziły gospodarstwo rolne zajmuje
się likwidowaniem szkód. Współpracujemy z ponad 200 wykwaliÞkowanymi
rzeczoznawcami z ogromnym doświadczeniem. Są to specjaliści z branży rolnej – rolnicy, doradcy rolni, zarządcy
gospodarstw rolnych itp. Dzięki temu
rozmowa z poszkodowanym rolnikiem
jest znacznie łatwiejsza i bardziej fachowa. Bez zawahania mogę powiedzieć, że w Concordii to rolnicy – rolnikom likwidują szkody. Obejmujemy
swoim zasięgiem ponad 1,2 mln ha
upraw rolnych na terenie całego kraju, mając tym samym udział w rynku
ubezpieczonych upraw na poziomie ok
40 proc. Ubezpieczamy kilkadziesiąt tysięcy gospodarstw rolnych, dostosowując procedury do potrzeb rynku rolnospożywczego – twierdzi Andrzej Janc,
dyrektor Biura Ubezpieczeń Rolnych
w Concordii Polska TUW.
Nie gódź się na małą czcionkę
Zapisy o kryteriach uznania szkody, deÞnicje, co jest uznawane za grad,
wiosenny przymrozek czy huragan,
wreszcie sposób likwidowania szkody to sprawy, które trzeba dokładnie
przeanalizować, żeby ochrona ubezpieczeniowa, którą kupiłeś odpowiadała w pełni twoim oczekiwaniom.
Trudniej to zrobić, jeśli duża część
umowy jest zapisana małymi literkami. Na szczęście coraz więcej ubezpieczycieli od tego odchodzi. Warto
więc szukać ofert, gdzie wszystko jest
jasno i prosto zapisane.
Ubezpieczenie upraw może decydować nie tylko o Þnansach twojego
gospodarstwa, ale i o szczęściu i bezpieczeństwie twojej rodziny. Dlatego
warto poświęcić trochę czasu, żeby
dobrze wybrać. W razie wątpliwości,
wyjaśnień może udzielić ubezpieczeniowy doradca, ważne, aby był to ekspert w branży agro.
Nowy rekord
Takiej frekwencji tegoroczny AGROTECH chyba się nie spodziewał – targi odwiedziło ponad 60 tys. osób. Niesamowity tłok panował
w każdej hali i wokół nich. Warto dodać, że powierzchnia wystawiennicza przekroczyła 60 tysięcy metrów kwadratowych. Wśród wystawców dominowały Þrmy polskie, jednak swoje wyroby prezentowali
również goście aż z dwunastu krajów.
Jako ciekawostkę warto podać, że byliśmy świadkami triumfalnego powrotu Ursusa – już w bardzo nowoczesnym wydaniu. Jego
starszy brat, prowadzony przez Marcina Obałka (pan Marcin też był
gościem targów), pomysłodawcy wyprawy dookoła świata o nazwie
Traktoriada, przejechał już 20 tys. km. Niebawem wyruszy na kolejny
etap: Warszawa – Delhi. Jest przekonany, że i tym razem maszyna nie
zawiedzie.
Pola klasy s
W sezonie 2015 Syngenta zaplanowała siedem lokalizacji pokazów
polowych, poświęconych uprawie
zbóż i rzepaku oraz dwie imprezy
jesienne, dedykowane kukurydzy.
Nowością będzie centralna lokalizacja letnia. Na polach gospodarstwa w miejscowości Rogóźno Zamek przygotowano dla Państwa kilkadziesiąt polowych doświadczeń
herbicydowych i fungicydowych
poświęconych głównie uprawie
zbóż.
Wizyta w Rogóźnie będzie jedyną w swoim rodzaju okazją zdobycia wiedzy i doświadczenia, które
Syngenta pozyskuje na polach
i w laboratoriach w kilkudziesięciu
krajach świata. Warto odwiedzić
centralną lokalizację, aby rozwinąć swoją wiedzę agrotechniczną
i spotkać się z przedstawicielami
branży rolnej z całego kraju.
Polecamy również regionalne
Pola Klasy S, na których zostanie
pokazana efektywność programów
ochrony Syngenta w zależności od
lokalnych warunków pogodowych
i glebowych. Jednocześnie przedstawiona zostanie najbogatsza kolekcja odmian pszenicy i rzepaku
ozimego.
Podajemy terminy spotkań.
Szelejewo Danko – 26.05
Agromlek Gniechowice – 28.05
Bajdyty – 2.06
Rogóźno – 10–12.06
MHR Ulhówek – 16.06
Jankowice – 18.06
Rolpol Łęczyna – 23.06
42
Inwestujmy w las
Inwestować można we wszystko, na co mamy
ochotę i co może przynieść w przyszłości
oczekiwany przez nas zysk.
M
ożna inwestować w nieruchomości, sztukę, waluty, złoto,
papiery wartościowe. Można też inwestować w siebie, zdobywając coraz
wyższe wykształcenie czy też kwaliÞkacje. Można. Wszystkie tego rodzaju inwestycje wymagają jednego.
Pieniędzy. Dużo pieniędzy. Jak może
wejść w takie inwestycje przeciętny
rolnik, gospodarujący na kiepskich
glebach? Tak się składa, że grunty V
czy VI klasy nie dają nam zbytniego
pola do popisu. Szału nie ma, jak mawia młodzież. Gdzie tu więc mowa
o inwestowaniu? A jednak…
Kilka, kilkanaście hektarów jałowizny to już nasz kapitał początkowy
i to wcale nie taki mały. Mądre, przemyślane zalesienie takich gruntów to
kapitalna inwestycja nie tylko dla na-
szych wnuków, jak to się powszechnie
przyjęło, lecz i nam się jeszcze z tego
co nieco uszczknie. Więc, na co czekać? Kupujemy sadzonki sosny, szpadel w garść i hajda sadzić las. Stop!
Gdy się człowiek spieszy tam się diabeł cieszy. Posadzić las, który da nam
zysk nie jest tak prosto. Co z tego, że
od razu posadzimy sadzonki sosny,
które na takich glebach rosną wyjątkowo szybko, skoro na gruntach porolnych po 40–50 latach zaczną nam
te drzewa usychać. Po prostu, na tych
glebach atakuje grzyb. Huba korzeniowa. Niestety niejadalna. Największy
wróg sosnowych zalesień porolnych.
To tylko jeden z wielu przykładów,
jakie błędy można popełnić. Bo nie
tylko w tym miejscu czyhają pułapki. Mądre i przemyślane zalesienie
to takie, gdzie najniższym możliwym
wkładem własnej gotówki osiągniemy maksymalny zysk. Niestety, by
przygotować się do tych działań
musimy przejść biurokratyczną procedurę. To tak jak z pozwoleniem na
budowę. Wszelkie formalności trzeba
załatwiać na pół roku przed wbiciem
szpadla w glebę. Jak się jednak przekonamy, nie są one pozbawione sensu i logiki oraz – co najważniejsze dla
naszej kieszeni – dopłat. Nawet niemałych, zależnie od różnych okoliczności. Od czego zatem zacząć?
1. Jak zwykle w takich przypadkach, od zebrania dokumentacji:
wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego o przeznaczeniu gruntu pod zalesienie lub zaświadczenie o braku sprzeczności ze
studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
gminy. Jak nietrudno się domyśleć,
załatwiamy to w urzędzie gminy.
2.Teraz wyprawa do starostwa
po wypis z rejestru gruntów i kopię
mapy ewidencyjnej. W końcu musimy na czymś nanieść granicę gruntów przeznaczonych pod zalesienia.
3. W najbliższym nadleśnictwie
wypełniamy wniosek o sporządzenie planu zalesienia i dołączamy do
niego zebraną dokumentację. Plan
zalesienia jest bezpłatny i stanowić
dla nas będzie biblię na najbliższe 5
lat. Określi on co, gdzie, czym i jak
zalesić. Jak przygotować glebę. Jakie wykonać badania proÞlaktyczne. Jakie potrzebne będą zabiegi
ochronne i hodowlane. Niestety,
pomimo wielu podobieństw, leśnictwo to nie rolnictwo. Zdajmy się na
fachowców z dużą praktyką w tej
dziedzinie.
4. Jeżeli nasze grunty leżą na obszarze poddanym ochronie (Natura
2000, park krajobrazowy lub jego
otulina, rezerwat przyrody), wymie-
(ARiMR) składamy wniosek o pomoc
w formie dopłaty na zalesienia.
6. Najważniejsze z ważnych. Kupujemy sadzonki (za własne pieniądze) i wykonujemy zalesienie, czyli
zaczynamy zdobywać fach leśnika.
Od tego, jak założymy uprawę zależy generalnie przyszłość naszej inwestycji. Tu do solidnej i dokładnej
pracy sadzeniowej trzeba się po prostu przyłożyć i to tak z sercem. Jeżeli
zatrudniamy pomagierów, to niestety
– trzeba ich kontrolować, wręcz patrzeć na ręce. Wydawałoby się, że to
wszystko. Siąść i podziwiać jak las
rośnie. Ale nie!
7. Zaraz po wykonaniu
zalesienia poMądre i przemyślane zalesienie to
wiadamiamy pisemnie
takie, gdzie najniższym możliwym
naszego nadleśniczego
wkładem własnej gotówki
o tym fakcie, po czym
czeka nas kontrola praosiągniemy maksymalny zysk.
widłowości przeprowadzonych
sadzeń.
nioną dokumentację wraz z nowo Jeśli wszystko zrobiliśmy zgodnie
sporządzonym planem zalesienia z planem zalesienia, to otrzymujemy
trzeba przedłożyć do odpowiedniego zaświadczenie, które to dostarczamy
terytorialnie regionalnego dyrekto- do ARiMR wraz z oświadczeniem, że
ra ochrony środowiska, wypełniając las jest posadzony.
przy tym prosty wniosek.
8. Chlebem, solą i nie tylko wi5. Teraz coś przyjemniejszego. Do tamy kolejną kontrolę, tym razem
powiatowego biura Agencji Restruk- z naszej ARiMR. Od jej efektów zaturyzacji i Modernizacji Rolnictwa leży decyzja o przyznaniu nam pieniążków na zalesienia, i nie tylko.
Przez najbliższe pięć lat czekają nas
bowiem intensywne zabiegi związane z pielęgnacją naszej uprawy,
takie jak ochrona przed zwierzyną,
owadami, odchwaszczanie czy też
w następnych latach pierwsze przecinki, zwane fachowo czyszczeniami
wczesnymi. Na te zabiegi możemy
się również ubiegać o dopłatę pielęgnacyjną. Wielkość tych dopłat uzależniona jest od tak wielu czynników,
że nie sposób zmieścić tego w niniejszym artykule, gdyż każda uprawa
jest inna. Inne są gleby, ich wilgotność, bonitacja, nachylenie terenu,
materiał sadzeniowy i jego wiek,
sposób przygotowania gleby a nawet
sposób sadzenia drzewek. Trzeba dostosować się do przyrody i nie ma tu
miejsca na własne widzimisię. A hektarów do zalesienia jest jeszcze sporo.
Według szacunków leśników, w kraju
na zalesienia czeka jeszcze ok. 2 mln
ha gruntów, na których produkcja
rolna jest nieopłacalna. Inwestujmy
więc w las.
Sławomir Rajnik
43
Wołowina
dla polskiego konsumenta
Czym kierują się polscy konsumenci przy wyborze mięsa wołowego –
najniższą ceną czy dobrą relacją jakości do ceny? Na jakie parametry
produktu zwracają największą uwagę? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań
szukali naukowcy i przedstawiciele branży w ramach projektu ProOptiBeef.
P
rojekt pt. Optymalizacja produkcji wołowiny w Polsce zgodnie
ze strategią „od widelca do zagrody”
realizowany jest od 2009 roku przez
Konsorcjum Naukowo-Przemysłowe
składające się ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i Polskiego Zrzeszenia
Producentów Bydła Mięsnego.
i sposobie przyrządzenia. Następnie
musiał dokonać oceny miękkości, soczystości, smaku i zapachu oraz ogólnego wrażenia poszczególnych kawałków mięsa. Po tym proszony był
o klasyÞkację skonsumowanej próbki
do jednej z 4 kategorii jakości: niezadowalająca jakość, dobra codzienna
jakość, lepsza niż codzienna jakość,
bardzo wysoka jakość.
Polacy największą wagę przywiązują do smaku
i aromatu. W drugiej kolejności liczy się ogólne
wrażenie na temat mięsa, a dopiero na końcu brana
pod uwagę jest soczystość i kruchość.
Celem projektu, współÞnansowanego ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka, jest zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności polskiego sektora wołowiny,
podniesienie jakości produktów wołowych, a tym samym zwiększenie
konsumpcji tego mięsa w Polsce.
Naukowcy i przedstawiciele przemysłu mięsnego zrzeszeni w konsorcjum badali popyt na mięso wołowe,
preferencje polskich konsumentów,
a także wpływ doboru ras bydła, genetyki, sposobu chowu i żywienia,
a także pakowania i transportu na
jakość produktu końcowego – mięsa
wołowego gotowego do obróbki kulinarnej.
W ramach projektu przebadano
największą w Europie liczbę konsumentów – około 7 tysięcy osób,
które spożyły i oceniły łączną ilość
około 49 tysięcy próbek. Każdy z ankietowanych smakował po 7 próbek
wołowiny o jednakowej gramaturze
44
Zebrane wyniki pokazały, że Polacy największą wagę przywiązują
do smaku i aromatu. W drugiej kolejności liczy się ogólne wrażenie
na temat mięsa, a dopiero na końcu brana pod uwagę jest soczystość
i kruchość. Dla porównania, badani
w ten sam sposób Australijczycy za
najważniejsze kryteria oceny mięsa wołowego uznali kruchość, smak
i aromat, a dopiero później soczystość
i ogólne wrażenie.
Kierownik projektu ProOptiBeef
dr hab. Agnieszka Wierzbicka, prof.
SGGW przekonuje, że jego celem jest
dostarczenie polskim konsumentom
takiego produktu, który za każdym
razem będzie spełniał ich oczekiwania.
Uczestnicy łańcucha dostaw
w Polsce coraz częściej zaczynają
wdrażać strategie zorientowane na
konsumenta. Wpływa to na odwrócenie trendu w krajowej konsumpcji mięsa wołowego, która spadła
w 2013 roku do zastraszająco niskiego poziomu 1,5 kg mięsa na osobę
na rok. Szacunki na 2014 rok mówią
o zatrzymaniu spadku, a nawet odnotowano niewielki wzrost konsumpcji,
o około 7 proc.
Naukowcy i przedstawiciele przemysłu prowadzili w ramach ProOptiBeef liczne badania nad doborem
ras, sposobem chowu bydła oraz łańcuchem produkcji związanym z ubojem, transportem i pakowaniem. Celem tych działań jest wypracowanie
optymalnego modelu produkcyjnego, który pozwoli wprowadzić na
rynek wołowinę wysokiej, zawsze
powtarzalnej jakości, w akceptowalnej przez konsumentów cenie. Eksperci wypracowali model rozbioru
tusz wołowych, pozwalający uzyskać większą ilość mięsa o jakości
premium. Po odpowiednim procesie
dojrzewania te kawałki mięsa zostają
zakwaliÞkowane jako klasa pierwsza.
Dzięki temu uzyskujemy w niższej
cenie wysokiej jakości mięso idealne
do smażenia.
Nowe nawozy
FoliQ®Zn Cynkowy (zawiera
7% N + 3% K2O + 25% SO3 + 20%
Zn) jest szczególnie zalecany do celowego nawożenia upraw o wysokim
zapotrzebowaniu na cynk. Szczególnie wrażliwe na niedobór cynku są:
zboża, ziemniaki, kukurydza, drzewa
owocowe, warzywa (pomidory, fasola), chmiel oraz rośliny strączkowe
i motylkowe. Niedobory cynku dotykają naczęściej rośliny uprawiane
na glebach o dużej zawartości wapnia oraz często traktowanych dużymi
dawkami nawozów fosforowych. Niedostateczne zaopatrzenie w cynk jest
przyczyną zakłóceń podstawowych
funkcji Þzjologicznych, a co za tym
idzie, poważnych zaburzeń w rozwoju roślin i spadku plonów.
FoliQ®Zn Cynkowy dzięki nowoczesnej formulacji zawiesinowej
zapewnia szybkie i efektywne dostarczenie roślinom łatwo przyswajalnego cynku. W składzie nawozu
znajdują się także azot i siarka, zapewniające bardziej kompleksowe
odżywianie roślin.
FoliQ®Makro PK (zawiera 11%
N + 22% P205 + 22% K2O + mikroelementy) wyróżnia bardzo wysoka
zawartość fosforu i potasu. Nawóz jest
polecany do stosowania jesienią i wiosną w okresach, w których niesprzyjające warunki atmosferyczne (wysokie
lub niskie temperatury, susza lub nadmiar wody z zalaniem systemu korzeniowego włącznie) niekorzystnie
wpływają na pobieranie fosforu i po-
tasu z gleby. Wzbogacenie składu azotem oraz pełnym zestawem łatwo dostępnych dla roślin mikroelementów
zapewnia zbilansowane zaopatrzenie
w składniki odżywcze, niezbędne do
ich efektywnego rozwoju.
FoliQ®Min Manganowy (zawiera 7% N + 30% K2O + 28% Mn
+23% SO3) został opracowany w odpowiedzi na narastający problem ukrytych i widocznych niedoborów manganu. Dolistne nawożenie manganem
jest szczególnie ważne w przypadku
gleb regularnie i dobrze napowietrzanych, ponieważ obojętny i zasadowy
odczyn gleby oraz procesy oksydacyjno-redukcyjne powodują znaczące
ograniczenie dostępności tego pierwiastka dla roślin. Jego pobieranie zakłócone jest także w przypadku dużej
zawartości materii organicznej w glebie w czasie suszy, ale także w okresach wilgotnych lecz zimnych.
FoliQ®Min Manganowy z powodzeniem może być stosowany we
wszystkich uprawach charakteryzujących się wysokim zapotrzebowaniem na mangan, do których w szczególności należą: zboża, ziemniaki,
buraki oraz owoce i warzywa gruntowe. Mangan zawarty w naozie jest
całkowicie rozpuszczalny w wodzie,
co zapewnia szybką i łatwą absorpcję tego pierwiastka oraz lepszy jego
transport wewnątrz rośliny. Skłąd nawozu uzupełniony o azot oraz siarkę
zapobiega jednostronnemu odżywianiu roślin. (b)
45
List zza szafy
Lusia ma kota. To znaczy nie, nie jest wariatką, po prostu w domu u nich mieszka kot. Takie
futrzaste zwierzątko, ma ogon, cztery łapy, uszy
i wąsy. Nic w końcu nadzwyczajnego, kotów ci
u nas przecież zatrzęsienie. W jednej naszej
wsi tego towaru nie zliczysz. Prawie w każdym
domu najmarniej kilka, my, nieposiadający
żadnego kota, należymy do wyjątków.
Ale kot Lusi różni się od tych z naszej wsi.
Jest bowiem dużo większy… No, po prostu,
spasiony. Lusia mu bowiem dogadza i co raz
podtyka jakieś smakołyki. Wygląda naprawdę
imponująco – oczy ma bystre, futerko lśniące,
no i ten rozmiar! Lusia z mężem i Pimpusiem,
bo tak się ów kot zwie, przyjechali do nas na
Wielkanoc. Pimpuś podróżował w specjalnej
klatce i gdy tylko Lusia ją otworzyła, radośnie
wyprysnął w plener. Dosłownie – wyprysnął,
bo przy całej swej tuszy jest bardzo sprawny
i skoczny. Gdzie tam do niego tutejszym kotom,
które z zapadniętymi bokami i poszarganymi
futerkami bezsilnie snują się gdzieś koło płotów!
A to, niestety, dlatego, że stosunek do kotów
jest u nas co najmniej dziwny. Panuje bowiem
powszechne przekonanie, że o ile psu „micha
się należy” (inna sprawa, co do niej kładą), to
kot… się sam wyżywi. Nałapie wszak myszy
i się nimi naje. A jak który jest taki gamoń, że
nie potraÞ, to… po co komu taki kot?
Tak się składa, że nasze tutejsze koty są
w tym względzie mocno „gamoniowate”. Ludzie
narzekają na panoszące się myszy, a chude kociny ledwo łażą i rzadko który przeżyje więcej niż
rok, półtora. Istne błędne koło, bo do ludzi jakoś
nie dociera, że… kot łowi myszy dla zabawy. No
owszem, czasami którąś nawet i zje, ale nie po to
je łowi. Łowienie myszy to dla niego rozrywka.
Ale żeby miał ochotę się bawić, musi mieć dużo
energii czyli… być najedzony. Skoro zaś właściciel go nie karmi, to kot nie ma siły na zabawę
i… myszy bezpiecznie sobie harcują.
Wszem i wobec udowodnił to nasz Pimpuś,
który… znosił Lusi upolowane przez siebie myszy niemal tuzinami. Bynajmniej nie zniżał się
nawet do ich spróbowania, układał je w swojej
misce i głośno miauczał, żeby go pochwalić i…
nagrodzić kawałkiem mięska. Oczywiście nie
mysiego!
Ludzie widzieli jak te myszy w pyszczku
znosi i… podziwiali. Że taki łowny! A jeden
z sąsiadów… chciał go nawet odkupić od Lusi
i dawał za niego całe 100 złotych.
Oczywiście do transakcji nie doszło. A gdy
Lusia zaczęła mu tłumaczyć, żeby po prostu zaczął karmić swoje koty, to popatrzył na nią jak
na jakąś głupią, jak… na babę, co ma kota!
Janka
46
Podróż w przeszłość
Osoby młode nie pamiętają, że były czasy, gdy kobieta, chcąc mieć
ciekawy ciuch, siadała do maszyny i… sama go sobie szyła. Te panie,
które umiejętność szycia miały dobrze opanowaną, były ubrane najlepiej. Zwłaszcza, że nawet nowego materiały w tym celu mieć nie
trzeba było (z tym też bowiem bywał kłopot), bo w cenie była sztuka
tworzenia nowej sukienki z dwóch, albo i trzech, starych. Że każda
miała inny wzór? Żaden problem, rzeczy zgrabnie łączone z różnych
materiałów były niepowtarzalne, a więc cieszyły się uznaniem.
Dziś, w dobie niezbyt drogiej gotowej konfekcji, brzmi to jak bajka
o żelaznym wilku, a jednak – naprawdę tak było, a ponieważ w wielu
domach pozostały maszyny do szycia, zatem… Może kogoś zabawi
taka podróż w przeszłość?!
Fotoalergia
Fotoalergia to uczulenie na słońce. Może się ona objawić w każdym
wieku, choć najczęściej dotyka dzieci. Jej objawy, swędzące pęcherzyki
i grudki na skórze, pojawiają się najczęściej wiosną, gdy promienie słońca są już intensywne, a skóra jeszcze
się do nich nie przyzwyczaiła. Trzeba ją zatem przed nimi chronić.
• Co najmniej na godzinę przed
wyjściem na słońce posmarować
odkryte miejsca preparatem do opalania z wysokim Þltrem przeciwsłonecznym.
• Przed wyjściem na słońce nie używać nic perfumowanego (mleczka, dezodoranty, wody toaletowe)
• Nie przebywać na słońcu długo, a jeśli jest to konieczne, chronić
się (chronić dziecko) kapeluszem z szerokim rondem czy czapką
z długim daszkiem.
• Jeśli mimo takiej ochrony wysypka „dosłoneczna” często się pojawia, należy udać się do lekarza-dermatologa.
Orkisz?
Właśnie, orkisz! Popularny w średniowieczu gatunek pszenicy
został później wyparty
przez inne, plenniejsze.
Obecnie znowu wrócił
do łask. Nie bez powodu! Dziś bowiem wiadomo, że jego ziarno
zawiera więcej białka
(13–17 proc.) niż ziarno
pszenicy
zwyczajnej,
jest bogatsze w lepiej
przyswajalny
gluten,
zawiera więcej cynku,
miedzi i selenu oraz
witamin A i E, a dominującym w nim kwasem tłuszczowym jest szczególnie wartościowy dla zdrowia kwas linolenowy.
Dzięki temu orkisz nie tylko zwiększa naszą odporność i usuwa toksyny, ale
wpływa korzystnie na pracę wielu narządów i spowalnia procesy starzenia
się, a nawet… poprawia intelekt. W końcówce wieku XX przeprowadzono
w Finlandii eksperyment polegający na tym, że dzieciom z przeciętnej klasy
szkolnej podawano codziennie kromkę chleba orkiszowego. Po kilku miesiącach okazało się, że osiągają one zdecydowanie lepsze wyniki z matematyki
od swych kolegów z klasy równoległej, którzy chleba orkiszowego nie jedli.
Na rynku jest mąka orkiszowa, kasza, płatki, otręby, a nawet… kawa. No i
oczywiście chleb.
Napoje
na
upał
Gdy jest gorąco, człowiekowi chce się pić. Ale nie wszystkie napoje są w takim momencie wskazane. Po niektórych, choć przynoszą chwilową ulgę, chce
się pić jeszcze bardziej. Co zatem najlepiej gasi pragnienie w upał?
● Woda niegazowana (niskosodowa i niskozmineralizowana), dorzucony listek mięty nada jej dobry smak
● Herbata zielona (ciepła lub wystudzona)
● Herbatka z melisy z pomarańczą (ciepła lub wystudzona)
● Kawa, dodaje energii, a kawa mrożona znakomicie orzeźwia
● Sok z pomidorów – zawiera potas, który tracimy pocąc się
● Inne soki z kartonów, ale wymieszane pół na pół z wodą
● Mleko zsiadłe
Poziomki
czyszczą krew
Młodszą, a właściwie nie młodszą
tylko mniejszą siostrą truskawki jest
poziomka. Dzikie, inaczej mówiąc
leśne, są mniejsze od ogrodowych
i intensywniej pachną, ale podobne
zalety kosmetyczno-zdrowotne mają
jedne i drugie. Z tym, że leśne owocują, zależnie od regionu w czerwcu
bądź lipcu, a ogrodowe są dostępne
przez całe lato.
Poziomki zawierają dużo cukrów,
sporo kwasów, zwłaszcza cytrynowego i jabłkowego, są bogate w sole mineralne. Zawierają dużo żelaza, fosforu, wapnia, siarki i potasu, a obok
witaminy C mają w sobie cenną (bo
rzadką) witaminę P i bardzo dużo
witaminy K. Owoce poziomki mają
dzięki tym składnikom działanie odżywcze i witaminizujące, czyszczą
(tak się mówi w medycynie ludowej)
krew i regulują przemianę materii.
Kiedyś znana była tzw. wiosenna poziomkowa kuracja wzmacniająca, polegająca na spożywaniu przez miesiąc po 50 dag poziomek dziennie,
zmieszanych z keÞrem, jogurtem,
zsiadłym mlekiem lub drożdżami
i kawałkami świeżego masła.
Medycyna ludowa do celów leczniczych wykorzystywała liście dzikich poziomek (zielone, zbierane
przez cały okres wegetacji i suszone w cieniu i przewiewie). Odwary
z nich działają moczopędnie, a zawarte w nich garbniki działają ściągająco na błony śluzowe przewodu
pokarmowego, a także przeciwbiegunkowo i bakteriobójczo.
Poza tym poziomki są po prostu
pyszne. Same w sobie, a także jako
składnik sałatek, dodatek do ciast i innych deserów lub jako surowiec na
dżem. Jedliście kiedyś puszysty naleśnik ze świeżo przesmażonymi z cukrem poziomkami?! Nie?! Spróbujcie!
47
wieści…
Sołtys, co się zowie
Bogusława Suchostawska urodziła się i do dzisiaj
mieszka w Nowej Wsi Gromadzkiej, w której już od 24
lat pełni funkcję sołtysa. Nic dziwnego, że sąsiedzi ją ciągle na te funkcję wybierają, któż bowiem inny miałby tyle
energii i inicjatywy. Najnowsza to organizowanie Izby
Pamięci w nowo odremontowanej świetlicy gromadzkiej, do którego to pomysłu zaraziła całą wieś. Wszyscy
mieszkańcy zbierali eksponaty i dokumenty dotyczące
osób pochodzących z Kresów oraz urodzonych już tutaj,
a także pozostawionych przez przedwojennych niemieckich mieszkańców. Słowo „izba” nie oddaje charakteru
przedsięwzięcia, to całe muzeum. Są tu i zdjęcia, i sprzęt
gospodarstwa domowego, i narzędzia rolnicze. Oko przyciągają barwne stroje ludowe, to pierwsze stroje zespołu
Polanki, którym pani Bogusława przez wiele lat kierowała. Wystawa ma charakter stały. Pomysłodawczyni mówi,
że chciała w ten sposób utrwalić dla przyszłych pokoleń
młodzieży pamięć o tutejszych mieszkańcach i ich dokonaniach.
(ROLNICZY RYNEK
pismo Dolnośląskiego ODR we Wrocławiu)
Kozia wieś
Tradycja hodowli kóz i pozyskiwania sera z koziego
mleka w Drużbinie i gminnym Pęczniewie liczy sobie ponad 300 lat. No, bo jest to iście kozia okolica. W roku 1938
na terenie ówczesnego województwa łódzkiego hodowano 19 tysięcy kóz! Obecnie, rzecz jasna jest ich o wiele
mniej, ale do dzisiaj w Drużbinie i Pęczniewie się je hoduje, a kozie sery są wytwarzane wg tradycyjnej metody
przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Nic dziwnego,
że w roku 2011 Kozie Sery z Drużbina zostały wpisane na
Listę Produktów Tradycyjnych.
(RADA
pismo Łódzkiego ODR w Bratoszewicach)
Pożyteczna zaraza
Stowarzyszenie Trójwieś, zrzeszające mieszkańców
Bielic, Wystoka i Lubowa w gminie Torzym powstało
w październiku 2011. Sołtysami wszystkich trzech wsi
zostały wówczas kobiety, które szybko dogadały się, że
w trudnej sytuacji (te wszystkie trzy popegeerowskie
wsie są małe i biedne, łącznie mieszka w nich 600 osób)
trzeba działać zespołowo. Celem powołanego przez nie
stowarzyszenia miało być i ciągle jest szerzenie „zarazy”
wspólnego działania. Cel został osiągnięty, epidemia trwa.
W postaci wakacyjnych półkolonii dla dzieci, potańcówek
dla seniorów, prac porządkowych na rzecz wszystkich
trzech miejscowości i innych, służących ogólnemu pożytkowi, pomysłów.
(LUBUSKIE AKTUALNOŚCI ROLNICZE
pismo Lubuskiego ODR w Kalsku)
48
I śliczne, i pyszne
W konkursie kulinarnym „Torty na każdą okazję”, zorganizowanym przez pracowników Terenowego Zespołu
Doradztwa w Głubczycach, dla uatrakcyjnienia podsumowania działalności wdrożeniowo-upowszechnieniowej za rok 2014, wzięło udział sześć Kół Gospodyń Wiejskich z terenu powiaty głubczyckiego. Zwyciężyło koło
z Pomorzewic, choć jury miało twardy orzech do zgryzienia, bo wszystkie „prace konkursowe” zachwycały wyglądem i smakiem.
(KURIER ROLNICZY
pismo Opolskiego ODR w Łosiowie)
Jedno z wielu
Koło Gospodyń Wiejskich w Wiskitkach jest jednym
z bardzo wielu, od innych różni je może to, że działa nieprzerwanie od ponad 55 lat, a mimo zaawansowanego
wieku jest coraz bardziej prężne i dynamiczne. Początki były skromne – 11 pań zajmowało się propagowaniem
uprawy ogródków przydomowych. Szybko jednak poszerzyły swą działalność o pokazy kulinarne, kursy kroju
i szycia i czynne angażowanie się w takie akcje, jak np.
podnoszenie jakości mleka. Później zaczęły się wyjazdy
do teatru, organizowanie wieczorków tanecznych i wiele
innych działań, bez których dzisiaj nikt w Wiskitkach nie
wyobraża sobie życia.
(WIEŚ MAZOWIECKA
pismo Mazowieckiego ODR, oddziały: Ostrołęka, Płock, Poświętne, Radom, Siedlce)
Kamil na czele
Wojewódzką (Podlasie) Olimpiadę Młodych Producentów Rolnych wygrał Kamil Kurowski z Broniszewa, który
wśród jej 56 uczestników wykazał się największa wiedzą
rolniczą. Wyprzedził Mateusza Tołłoczkę z Bilmin i Łukasza Borowskiego z Kosiarki Leśnej. Laureat gospodaruje
na 75 ha, prowadząc gospodarstwo rodzinne, nastawione na produkcje mleka; utrzymuje ok. 50 sztuk krów dojnych. W uprawach dominują zboża, kukurydza na kiszonkę i ziarno oraz trawy.
(WIADOMOŚCI ROLNICZE
pismo Podlaskiego ODR w Szepietowie)
Końskie hobby
Grupa raciborskich miłośników koni odwiedziła w lutym słynny Targ Koni w Skaryszewie koło Radomia. Nie
była to pierwsza taka wyprawa. Wyjazd na skaryszewskie
„Wstępy”, bo tak się ten słynny targ nazywa, wpisał się
już na stałe w harmonogram wyjazdów seminaryjnych,
organizowanych przez Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Raciborzu.
ŚLĄSKIE AKTUALNOŚCI ROLNICZE
pismo śląskiego ODR w Częstochowie)
Tamta
M
arian i Lucyna byli sąsiadami
Teresy. Więcej niż sąsiadami,
od niemal 10 lat, to jest od momentu kiedy wszyscy wprowadzili się do
nowo wybudowanego bloku, byli jej
najbliższymi przyjaciółmi. W imię
łączącej ich przyjaźni nie mogła zatem odmówić, gdy Marian poprosił,
żeby pozwoliła ich redakcyjnej stażystce pokręcić się po jej oddziale
w celu zebrania materiału do reportażu. Nie lubiła takich sytuacji, ale
Marian zapewnił, że dziewczyna jest
sympatyczna i na pewno nie będzie
przeszkadzać.
Drgnęła, gdy podyktował jej nazwisko. Brzmiało znajomo, nawet
bardzo, ale w końcu... niejednemu
psu Burek, jak mawiają. Imienia nie
powiedział, pewnie zapomniał, a Teresa się nie dopytywała. Dziewczyna przyjdzie, to powie – pomyślała.
Ale w nocy nie mogła spać. Wiek się
z grubsza zgadzał…
* * *
Teresa właśnie zdała do maturalnej klasy i pierwszy raz była nad morzem. Zachwyciło ją, ale w ogóle na
obozie nie czuła się najlepiej, bo inne
dziewczyny były z dużych miast i nie
bardzo się chciały zadawać z „wsiarą”, jak z miejsca ochrzciły Teresę,
która, jak ta głupia, z miejsca powiedziała, że choć do szkoły chodzi
w mieście, to mieszka na wsi. Któregoś wieczoru, gdy samotnie siedziała
pod stołówką, w której odbywała się
potańcówka, na którą zostali zaproszeni chłopcy z obozu studenckiego,
podszedł do niej wysoki chłopak i…
poprosił ją do tańca.
– Mnie? Naprawdę chcesz tańczyć
ze mną?! –
– Czemu cię to dziwi? – zdziwił
się z kolei on.
– Bo ty nie wiesz o mnie wszystkiego…
– Czego nie wiem? Zabiłaś kogoś?
Ukradłaś coś?...
– Nie, skąd, ja…
– No wyduś to z siebie!
– Ja… Ja jestem ze wsi! – wypaliła
z determinacją.
A Janusz, bo miał na imię Janusz,
zaczął się strasznie śmiać. Nie, nie
z niej. Tylko z tego, że to dla niej jest
problem. Powiedział, że ze wsi pochodzą jego rodzice, a choć ani jedni,
ani drudzy dziadkowie już nie żyją,
to w obu wsiach ma licznych krewnych, do których bardzo chętnie jeździ i lubi pomagać w polu. Dziewczyny, które ją z powodu pochodzenia,
od siebie odsunęły uznał za głupie.
A ją – za uroczą. Ona też uważała, że
Janusz jest cudowny. Zwłaszcza kiedy ją do siebie przytulał, całował…
Gdy uśmiechając się, mrużył swoje
piękne szare oczy.
Po wakacjach znajomość kontynuowali, choć nie było to łatwe. Janusz
kończył architekturę w Warszawie,
ona liceum u siebie. Dzieliło ich prawie 200 kilometrów, ale co najmniej
raz na miesiąc udawało się im spotkać. Gdy zdała maturę i dostała się
na upragnioną medycynę, Janusz,
świeżo upieczony inżynier-architekt,
poprosił jej rodziców o rękę Teresy.
Przyszły zięć bardzo im się spodobał,
ale namawiali młodych, by ze ślubem jeszcze poczekali. Niech Teresa
skończy chociaż pierwszy rok, niech
Janusz zacznie pracować… Choć
bardzo byli zakochani, rozsądne argumenty traÞły im do przekonania.
Przecież na razie nie mieliby nawet
gdzie zamieszkać. Teresa dostała akademik, a Janusz, który mieszka u swojej siostry, dzieli pokój z nastoletnim
siostrzeńcem. Trzeba rozejrzeć się,
coś zarobić. Przynajmniej byli teraz
w jednym mieście.
Godzinami rozmawiali, robili plany a nawet… pokłócili się o imiona
przyszłych dzieci. Teresa chciałaby
przyszłą córeczkę nazwać Monika,
Janusz upierał się przy Julii. W końcu
stanęło na tym, że może… będą bliźniaczki. Teresa na całkiem poważnie
przywiązała się do myśli, że ma dwie
identyczne dziewczynki, Julkę i Monikę.
* * *
Zdała właśnie ostatni egzamin
w sesji. Janusz zaprosił ją na lody do
eleganckiej cukierni. W pierwszym
momencie nie zrozumiała, co mówi.
– Zaraz… Jak? Że co? Że kto?
Musiał powtórzyć kilka razy. Że
zanim poznał, Teresę, chodził z pewną dziewczyną. Rozstali się, bo uznali,
że to nie jest prawdziwa miłość. Tamta wyjechała wtedy do Poznania, nie
powiedziała, że jest w ciąży. Wczoraj
dowiedział się, że ma córeczkę, która
skończyła właśnie dwa latka. Przeprasza ją, Teresę, ale muszą odłożyć
wyjazd do jej rodziców, bo najpierw
pojedzie do Poznania, Teresa rozumie, prawda? Musi poznać małą.
Wróci za dzień, dwa…
– Nie gniewasz się, Teresko, prawda?!
W gardle urosła jej wielka gula
i nie mogła wydusić ani słowa.
– Co ci jest, kochanie? – zaniepokoił się Janusz.
– Nic, już nic – wykrztusiła z trudem. – A jak malutka ma na imię?
– Marta Małgorzata.
– Ładnie.
– Tak, niebrzydko. Ale nie tak ładnie jak Julia i Monika.
– Ale ich nie ma – odpowiedziała. – Ani nigdy nie będzie – dodała,
wstając i ruszając w stronę wyjścia.
– Tereska, kochanie, zaczekaj!
Muszę zapłacić!
– To ty zaczekaj. Na kelnerkę.
A potem jedź do Poznania. I bądź dobrym ojcem dla Marty Małgorzaty.
– Ależ, Teresko, ja przecież…
Coś tam jeszcze wołał. Że kocha
tylko ją. Że nie wyobraża sobie życia
bez niej. Że przecież jedzie do tego
Poznania jedynie na chwilę. Że…
Dalszego ciągu już nie słyszała. Nie
interesował jej. Ani sam Janusz, ani
jego miłość.
Żadna miłość już jej nie interesowała. Zapamiętała się w nauce. Studia, nagrody, kolejne stopnie naukowe. W wieku 37 lat została kierownikiem oddziału w dużym szpitalu.
Zrobiła karierę. Ona, taka… wsiara.
* * *
– Pani docent, ktoś do pani – wsunęła przez drzwi głowę jedna z pielęgniarek i przepuściła przed sobą wysoką dziewczynę, o szarych oczach
i uśmiechu Janusza.
– Dzień dobry, ja jestem…
– Tak, wiem, Marta Małgorzata,
prawda?!
Ewa Kłosiewicz
49
KRZYŻÓWKA Z FIRMĄ
Poziomo:
6) ślad po ukąszeniu komara, 9) maszyna rolnicza do cięcia słomy, 10) normy postępowania, 11) „król” drzew
13) przybiera kształt naczynia, 14) bezsensowne wyrażenie, 15) pan z „sumiastym” zarostem, 16) przyprawa korzenna, 17) wiadukt z trasą komunikacyjną, 18) kręci się
w oku, 19) wielki ptak drapieżny, 22) stała posada, 24)
metalowe naczynie ze szczelną pokrywą służące do pieczenia ciast, mięs i innych potraw, 26) karcz, 27) żartobliwie o długim serialu, 30) drobne rośliny zarodnikowe,
32) pas ziemi uprawnej, 34) bezbarwny gaz palny, 35) Horeszko z „Pana Tadeusza”, 38) duży, niezgrabny powóz,
40) dawna torba skórzana, 42) zakłada gniazdka, 43) trąba powietrzna, 44) narzędzie służące do robienia bruzd
przy uprawie roślin okopowych, 45) podarte ubrania, 46)
z żółtkiem w środku
50
Pionowo:
1) mieszkają w ulu, 2) buntownik, powstaniec, 3) wesołe ćwierkanie ptaków, 4) taktyczny zwrot, 5) z Kajfaszem
w powiedzeniu, 6) uschnięte łodygi roślin, 7) słownik dla
szaradzisty, 8) grzęzawisko, 12) „król” polskich drzew, 20)
okucie koła wozu, 21) królowa kwiatów, 22) imię Hemingwaya, 23) odcień czerwieni, 25) długi, gruby kij drewniany albo metalowy, 27) zwiewna tkanina, 28) wyspa Odyseusza, 29) nie przewodzi prądu elektrycznego, 30) 15 sztuk
(czwarta część kopy), 31) jesienny – oziminy, 33) badawczy
lub wypoczynkowy, 36) pszenica o ościstym kłosie, występująca w kilku odmianach, 37) skaczą z ogniska, 39) pękate
warzywo, 41) kreskowe na towarach do sprzedaży
Litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym rogu,
uporządkowane od 1 do 23, utworzą rozwiązanie. Prosimy przesyłać je wyłącznie mailem: redakcja@ezagroda.
pl – do dnia rozpoczynającego tegoroczną jesień.
Tadeusz Głupczyk
JUŻ 25 LAT DBAMY O TWOJE ZIARNO
=
=
Owijarka bel
Z593
Długość
Szerokość
Napęd
Moc ciągnika
Długość i średnica
owijanych bel
Szerokość folii
Sterowanie
Sposób załadunku bel
5220 mm
2200 mm
hydrauliczny
min. 30 kW
1200/1000–1200 mm
500/750 mm
mechaniczne
samoczynny przedni
Prasa belująca
Z587
Długość
Szerokość
Masa
Rodzaj komory
Wydajność
Rodzaj podajnika
Ogumienie
Zapotrzebowanie mocy
3530 mm
2510 mm
2400 kg
łańcuchowa
20–35 szt/h
widłowy
400/60–15.5 14PR
37 kW
ŚĆ
O
W
NO
Ładowacz czołowy
T229
Udźwig nominalny
Masa
Wysokość podnoszenia
Rodzaj podpór
Mocowanie na ciągniku
Prędkość transportowa
1600 kg
650 kg
4425 mm
stopka podporowa
sworznie
max. 10 km/k
Metal-Fach Sp. z o.o. 16-100 Sokółka, ul. Kresowa 62
tel. 48 85 711 07 88, fax: 48 85 711 07 89, [email protected]