Fames artium magistra – Głód nauczycielką sztuk. Fames artium

Fames artium magistra – Głód nauczycielką sztuk. Fames artium

Fames artium magistra – Głód nauczycielką sztuk.
Fames artium mater – Głód matką umiejętności.
MSZ
Wiejska dziewczynka pijąca swoją kawę – Camille Pisarro
(1830-1903) The Art. Institute of Chicago, płótno olejne.
MSZ
Polski Konsensus Tłuszczowy
Ustalenia podjęte w wyniku spotkania grona ekspertów
towarzystw i instytutów naukowych, dnia 4. XII. 1999 r.
Zalecenia są podstawą profilaktyki chorób układu krąŜenia i
nowotworów odnośnie ilości i jakości spoŜywanych tłuszczów.
1. W polskiej diecie naleŜy obniŜyć spoŜycie tłuszczów ogółem
poniŜej 30% dziennego zapotrzebowania na energię, zmieniając
jednocześnie strukturę spoŜycia poprzez zwiększenie udziału
tłuszczów roślinnych, zawierających jedno- i wielonienasycone
kwasy tłuszczowe. Podstawą dziennej racji pokarmowej powinny
być produkty niskotłuszczowe.
2. Nasycone kwasy tłuszczowe i kwasy tłuszczowe typu trans
wywierają podobny niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka,
między innymi podnosząc poziom cholesterolu frakcji LDL. Z tego
powodu naleŜy ograniczyć łączne ich spoŜycie maksymalnie do
10% dziennego zapotrzebowania na energię.
MSZ
Polski Konsensus Tłuszczowy cd.
Ustalenia podjęte w wyniku spotkania grona ekspertów
towarzystw i instytutów naukowych, dnia 4. XII. 1999 r.
3. Podstawą Ŝywienia zdrowych niemowląt w pierwszym roku
Ŝycia powinno być karmienie piersią. W diecie niemowląt i
małych dzieci do trzeciego roku Ŝycia nie naleŜy ograniczać
zawartości tłuszczu ogółem, przy czym powinny być uwzględnione
tłuszcze roślinne, jako źródło niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych. Od trzeciego roku Ŝycia zalecane jest
stopniowe przechodzenie do diety rekomendowanej dla dorosłych.
4. Ze względu na udowodniony korzystny wpływ kwasów
tłuszczowych z rodziny n-3 na zdrowie, uzasadnione jest
zalecenie większego spoŜycia ryb – głownie morskich, które
powinny być wprowadzane w Ŝywieniu populacji powyŜej 3 roku
Ŝycia.
MSZ
Polski Konsensus Tłuszczowy cd.
Ustalenia podjęte w wyniku spotkania grona ekspertów
towarzystw i instytutów naukowych, dnia 4. XII. 1999 r.
5. Proces smaŜenia zwiększa zawartość tłuszczu w produkcie,
utrudniając obniŜanie jego ilości w racji pokarmowej. Do
krótkiego smaŜenia w warunkach domowych naleŜy preferować
oleje roślinne, pod warunkiem jednorazowego ich uŜycia. NaleŜy
wprowadzić instytucjonalny obowiązek kontroli jakości tłuszczów
smaŜalniczych w trakcie ich stosowania w przemyśle i zakładach
gastronomicznych.
6. Zawartość tłuszczu ogółem, kwasów tłuszczowych nasyconych
oraz kwasów tłuszczowych typu trans naleŜy uwzględnić w
znakowaniu środków spoŜywczych.
MSZ
HISTORIA śYWIENIA POZAJELITOWEGO
Podstawy podawania substancji do układu krąŜenia – podstawy Wiliam
Harvey – 1628 r.
1656 Sir Christopher Wren, architekt i budowniczy Katedry św. Pawła w
Londynie
przetaczanie psom mieszaniny wina i piwa w celach odŜywczych –
wprowadzano do Ŝyły psa zaostrzone gęsie pióro połączone ze zbiornikiem
wykonanym z pęcherza świni
podawał opium w celach leczniczych – usypianie
Polska – 1948 r. na zaproszenie Towarzystwa Chirurgów Polskich przebywał
dr Robert Elman – podawania zasad Ŝywienia pozajelitowego z uŜyciem
hydrolizatów aminokwasów i glukozy.
śywienie pozajelitowe w domu – dr M. Pertkiewicz – 1985
MSZ
Leczenie Ŝywieniowe – leczenie podaŜą energii, białka, elektrolitów,
pierwiastków śladowych i witamin w płynach doŜylnych lub w dietach
przemysłowych
Leczenie Ŝywieniowe
śywienie dojelitowe
śywienie pozajelitowe
Dowóz wszystkich składników
Zespół leczenia Ŝywieniowego – interdyscyplinarny powoływany przez
dyrektora jednostki słuŜby zdrowia
Lekarz
Farmaceuta
Pielęgniarka
Dietetyczka
MSZ
Głodzenie niepowikłane - ok. 90% zapotrzebowania energetycznego tłuszcz endogenny, po kilku dniach mózg, następnie mięśnie przestawiają się
na utylizację ciał ketonowych
Występowanie niedoŜywienia u chorych hospitalizowanych
Autor
Kraj
Bistrian B.R. wsp.
USA, 1976
Hill G.L. Wsp.
Anglia, 1977
Asplund
Szwecja, 1981
Pertkiewicz,
Majewska
Polska, 1982
Częstość niedoŜywienia
Chirurgia %
Interna %
50
40
25-40
30-50
-
30
46
-
MSZ
Punktowy system stanu odŜywienia (wg M. Pertkiewicza, Majewskiej)
MSZ
ZABURZENIA śYWIENIA U DZIECI
MoŜliwy czynnik
Nieprawidłowa podaŜ pokarmu
zapominanie o karmieniu
„ciche dziecko” – depresyjne matki –
Nieprawidłowy pobór pokarmu – „anoreksja” protest – przed ubraniem
u starszych – histeryczki anorektyczne
Nieprawidłowa retencja pokarmu – wymioty, biegunki
MSZ
NIEDOśYWIENIE I JEGO NASTĘPSTWA
U 30% chorych prawidłowo odŜywionych – niedoŜywienie rozwija się po
przyjęciu do szpitala
70% niedoŜywionych w momencie przyjęcia – niedoŜywienie ulega ono
dalszemu pogłębieniu po hospitalizacji
Podstawowe przyczyny niedoŜywienia szpitalnego:
Choroba z jej konsekwencjami metabolicznymi
Dieta szpitalna – często niesmaczna i niskokaloryczna
Głodzenie podczas wykonywania badań diagnostycznych i w okresie
okołooperacyjnym
Ograniczona sprawność chorych
Brak większego zainteresowania tym problemem ze strony pielęgniarek i
lekarzy
Szczególny problem chorzy w wieku podeszłym
Średni czas przeŜycia od rozpoczęcia głodówki – ok. 2 miesięcy – śmierć po
utracie 40-50% masy ciała
Po urazie, operacji, zakaŜeniu – śmierć po utracie 20-30% masy ciała
Głodzenie niepowikłanie - ok. 90% zapotrzebowania energetycznego tłuszcz endogenny, po kilku dniach mózg, następnie mięśnie przestawiają się
na utylizację ciał ketonowych
MSZ
Dobowe spoczynkowe zapotrzebowanie energetyczne (s.z.e.) lub
podstawowa przemiana materii (p.p.m.)
uproszczony wzór Harrisa-Benedicta
Dla męŜczyzn = 66,4 + 13,7xW + 5xH – 6,7xA
Dla kobiet
= 665 + 9,6xW + 1,8xH – 4,7xA
Gdzie
W = masa ciała w kg
H = wzrost w cm
A = wiek w latach
Wartość w kcal, 4,184 – przeliczenie na kJ
Zmiany w ppm
Przewlekłe głodzenie = obniŜenie 10%
Niewielki uraz lub operacja = wzrost 10%
Średni uraz, operacja i mnogie złamania = wzrost 15-30%
Współistniejące zakaŜenie = wzrost o 25-50%
Rozległe oparzenia = wzrost o 50-100%
MSZ
PRZYCZYNY NIEDOśYWIENIA
Brak łaknienia – 27% poŜywienia wysyłanego na oddziały wraca do kuchni,
wyrzucanie do śmieci; chorzy w wieku podeszłym i chorzy z ograniczoną
sprawnością – karmienie
NiedoŜywienie w przewlekłych chorobach zapalnych przew.
pokarmowego
Zmniejszenie doustnej podaŜy pokarmów w następstwie anoreksji,
Zaburzenia wchłaniania
Nadmierny rozwój bakterii w jelicie cienkim – daje objawy kliniczne, gdy
stęŜenie bakterii w świetle jelita cienkiego wzrośnie do 106-1011/ml treści jelita
-- rozwój niedokrwistości megaloblastycznej (brak B12), zaburzenia
wchłaniania, wewnątrzjelitowy katabolizm składników odŜywczych przez
bakterie
Enteropatia wysiękowa – ucieczka białka do światła jelita (zwiększona
przepuszczalność błony śluzowej, owrzodzenia, utrudniony odpływ chłonki z
jelit i/lub nadciśnienia w układzie wrotnym)
Przewlekłe choroby wątroby – marskość
Urazy, zakaŜenia, oparzenia, wysoka gorączka – hiperkatabolizm
MSZ
Przewlekłe przyjmowanie leków –
Antybiotyki
Chemioterapeutyki
Radioterapia, rozległa resekcja przewodu pokarmowego, przewlekłe i ostre
zapalenie trzustki, choroby nerek przebiegające z białkomoczem, nowotwory,
stany nieprzytomności
MSZ
RODZAJE NIEDOśYWIENIA
NiedoŜywienie typu marasmus
Wynik przewlekłego, niepowikłanego głodzenia
Zmniejszenie - masy ciała, innych wskaźników antropometrycznych,
immunologicznych
Zachowanie prawidłowych – stęŜeń białka i albumin w surowicy krwi
Poprawa stanu odŜywienia przed operacją konieczna
Ŝywienie dojelitowe – doustne lub przez zgłębnik
NiedoŜywienie typu kwashior
U dobrze odŜywionych chorych po duŜym urazie, operacji lub zakaŜeniu –
operacja z powikłana zakaŜeniem
Szybki rozwój – wskaźniki antropometryczne na tym samym poziomie
Spadek – albumin i białek o krótkim okresie trwania w surowicy, odporności
komórkowej
Obrzęki i zaburzenia elektrolitowe
Rozpoznanie badania laboratoryjne - zmniejszenie albuminy, transferyny i
prealbuminy w surowicy, całkowitej liczby limfocytów we krwi obwodowej
Leczenie z wyboru – Ŝywienie pozajelitowe
MSZ
NiedoŜywienie typu mieszanego
Spadek masy ciała, stęŜenia białek w surowicy, odporności komórkowej,
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
Występuje u:
Chorych hiperkatabolicznych nie otrzymujących dostatecznej podaŜy białka i
substancji energetycznych lub u chorych z wyniszczeniem typu marasmus po
urazie lub operacji
NiedoŜywienie białkowe typu kwashior – szybki przebieg – łatwo moŜna
przeoczyć
NiedoŜywienie mieszane trudne do leczenia
MSZ
NASTĘPSTWA NIEDOśYWIENIA
Pierwotne:
Zmniejszenie masy ciała
Osłabienie siły mięśniowej i sprawności psychomotorycznej
Upośledzenie odporności
Niedokrwistość niedobarwliwa
Zmniejszenie stęŜenia białek w surowicy
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
Osłabienie perystaltyki jelitowej – zaburzenia trawienia i wchłaniania,
kolonizacja jelita cienkiego szczepami bakteryjnymi
Zaburzenia układu krąŜenia – rzadkoskurcz, spadek kurczliwości,
zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej
Układ oddechowy – zanik mięśni oddechowych, pogorszenie sprawności
wentylacyjnej, spadku utlenowania krwi, hipoksja, niedodma, zapalenie płuc
Nerki – obrzęk torebek i nabłonka cewek nerkowych
Stłuszczenie wątroby i zmniejszenie syntezy białka, zmniejszenie masy
trzustki i wydzielania enzymów trawiennych, zrzeszotnienie kości
Osłabienie odporności komórkowej i humoralnej
MSZ
NASTĘPSTWA NIEDOśYWIENIA
Wtórne następstwa:
Wzrost częstości zakaŜeń
Zaburzenia w gojeniu się ran, wytrzewienia i rozejścia się zespoleń
przewodu pokarmowego
Wzrost chorobowości i śmiertelności
PrzedłuŜenie pobytu w szpitalu – wzrost kosztów leczenia
WydłuŜenie okresu rekonwalescencji
MSZ
IDENTYFIKACJA CHORYCH NIEDOśYWIONYCH
Ze znaczną nadwagą lub niedowagą (powyŜej 120% lub poniŜej 80% wagi
naleŜnej).
Wykazujących w ostatnim okresie ubytek masy ciała powyŜej 10%.
Podających utratę łaknienia lub nietolerancję pewnych pokarmów
Hiperkatabolicznych.
Ze zwiększonymi stratami substancji odŜywczych.
Przyjmujących leki na odŜywianie – antybiotyki, steroidy, leki
immunosupresyjne, cytostatyki.
Po przebytych resekcjach przewodu pokarmowego, trzustki lub w czasie
radioterapii.
Głodzonych podczas wykonywania badań diagnostycznych.
Nie przyjmujących Ŝadnych pokarmów drogą doustną.
UzaleŜnionych od alkoholu i leków.
W wieku powyŜej 60 lat.
Ze zmniejszeniem stęŜenia albumin w surowicy i/lub całkowitej liczby
limfocytów we krwi obwodowej.
Identyfikacja, pełna ocena stanu odŜywienia, wdroŜenie leczenia
Ŝywieniowego.
MSZ
OCENA STANU ODśYWIENIA
Cel – określenie stopnia i rodzaju niedoŜywienia,
identyfikacja chorych zagroŜonych powikłaniami oraz
monitorowanie skuteczności leczenia Ŝywieniowego.
Wykonuje się:
Wywiad Ŝywieniowy
Badania antropometryczne
Badania biochemiczne
Badania immunologiczne
MSZ
WYWIAD śYWIENIOWY
Zwraca się uwagę na:
odchylenia w sposobie odŜywiania
czas wystąpienia
przyczyny
związek z chorobą zasadniczą
Najczęstsze niedobory związane z niedostatecznym przyjmowaniem,
wchłanianiem i zwiększonymi stratami składników pokarmowych
Zawsze niedobór – białka i kalorii
Niedostateczne przyjmowanie pokarmów u chorych:
uzaleŜnionych od alkoholu, leków, narkotyków,
w podeszłym wieku, samotnych,
ograniczających spoŜywanie z róŜnych przyczyn – owoców,
warzyw, mleka, mięsa, jaj
nietolerujących pewne pokarmy,
cierpiących na przewlekłe zaparcia
MSZ
Niedostateczne wchłanianie i przyswajanie pokarmów
zespoły złego wchłaniania
resekcja Ŝołądka lub jelita
przyjmujących leki przeciwdrgawkowe, zmniejszające kwasotę soku
Ŝołądkowego, przeciwnowotworowe
Zwiększone straty u chorych:
z przetokami przewodu pokarmowego
z biegunką
z zespołem nerczycowym
z chorobami zapalnymi jelit
z nie kontrolowaną cukrzyca
Zwiększone zapotrzebowanie u chorych:
po operacjach
urazach
oparzeniach
wysoko gorączkujących
zakaŜonych
Karta wywiadu Ŝywieniowego.
Uzupełnienie – obserwacja i rejestracja sposobu odŜywiania się chorego w
szpitalu, oznaczanie ilości przyjmowanych płynów i pokarmów, częstości
stolca, dobowego wydalania moczu, strat z wymiotami.
MSZ
STAN ODśYWIENIA
Na podstawie oceny:
Tłuszczu ustrojowego (rezerwa energetyczna)
Masy mięśniowej (rezerwa białka somatycznego, beztłuszczowa masa ciała)
Białek trzewnych
Stanu immunologicznego pacjenta
OZNACZANIE ZASOBÓW TKANKI TŁUSZCZOWEJ
Tkanka tłuszczowa 25% masy ciała
50% tłuszczu ustrojowego znajduje się w tkance podskórnej
Pomiar grubości fałdu skórnego nad mięśniem trójgłowym nie dominującego
ramienia.
Pacjent stoi lub siedzi.
Taśma centymetrowa – w połowie odległości między wyrostkiem łokciowym
kości łokciowej i wyrostkiem barkowym łopatki.
MSZ
Fałdomierz
Pomiar grubości fałdu skórnego nad mięśniem trójgłowym w połowie długości
ramienia – pomiar trzykrotny
MSZ
Grubość fałdu skórnego nad mięśniem trójgłowym ramienia a rezerwa energetyczna
ustroju (Szczygieł i wsp.)
Bezwzględna zawartość tkanki tłuszczowej – metoda bioimpedancji,
pomiar absorbancji światła w podczerwieni, metodami izotopowymi,
ultrasonografią, metodą rezonansu magnetycznego
MSZ
OCENA MASY MIĘŚNIOWEJ (sucha masa ciała, stan mięśni
szkieletowych)
Białka tkankowe w okresach przedłuŜonego głodzenia wykorzystane w
celach energetycznych – proces glukoneogenezy
Oznaczanie:
Badania antropometryczne – masa ciała,
obwód ramienia
powierzchnia mięśni ramienia
Badania biochemiczne - wydalanie kreatyniny
oznaczanie wskaźnika (kreatynina-wzrost)
Badania antropometryczne
Masa ciała
Tabela Idealna masa ciała
Obliczamy wskaźnik (masa ciała – wzrost)[%]
Wg Schmoza i wsp.
Wskaźnik masa ciała – wzrost (%) = (aktualna m.c./idealna m.c.)x100
Ocena stanu odŜywienia
% idealnej masy ciała
Stan odŜywienia
>90
prawidłowy
80-90
lekkie niedoŜywienie
70-80
umiarkowane niedoŜywienie
<70
cięŜkie niedoŜywienie białkowo-kaloryczne
MSZ
Wzrór Broca
NaleŜna masa ciała (kg) = wzrost w cm – 100
Zmodyfikowany
MęŜczyŜni = 105
Kobiety = 103
dealna masa ciała wg Lorentza
MC(kg) = Wz(cm) – (Wz – 150)/4
Rzeczywista masa ciała - w zakresie 90-100%
masy optymalnej (naleŜnej) – prawidłowe
zasoby białka somatycznego
Antropometr
MSZ
POMIARY OBWODU ORAZ POWIERZCHNI MIĘŚNI I RAMIENIA
Pomiar obwodu ramienia w połowie jego długości
Obwód mięśni ramienia
Obw.mieś.ram.=obw.ram(mm) – (3,14xfałd sk.mieś.tr.(mm))
MSZ
Interpretacja wyników pomiarów obwodu mięśni ramienia w odniesieniu
do stanu odŜywienia.
Stan odŜywienia
Obwód mięsni ramienia [cm]
Kobiety
MęŜczyźni
Prawidłowy
(100-90% normy)
23,2-20,8
25,2-22,7
Lekkie niedoŜywienie
(<90-75% normy)
20,7-17,4
22,6-18,9
Umiarkowane
NiedoŜywienie
(<75%-60% normy)
17,3-13,9
18,8-15,1
CięŜkie niedoŜywienie
(<60% normy)
<13,9
<15,1
Powierzchnia mięśni ramienia
p.mr.(mm2) = (ob.r-3,14xfsmt)2/(4x3,14)
pmr (cm2) = (obmr)2/(4x3,14)
MSZ
Badania siły mięśni ramienia – za pomocą dynamometru ręcznego.
Tab. Wyniki pomiarów siły mięśni nie dominującego ramienia w
zaleŜności od stanu odŜywiania (Szczygieł i wsp.)
MSZ
Wskaźnik kreatyninowy
98% fosforanu kreatyniny znajduje się w mięśniach, 2% wydalane z moczem
w postaci niezmienionej. Optymalne wydalanie kreatyniny w ciągu doby – 18
mg/kg m.c. dla kobiet 23 mg/kg m.c. dla męŜczyzn
Tab. 24-godz. Wydalanie kreatyniny w moczu przez osoby zdrowe w
zaleŜności od płci i wzrostu
MSZ
Wskaźnik kreatynina-wzrost (Bistrian i wsp.)
Wskaźnik
aktualne wydalanie kreatyniny (mg/d)
kreatynina-wzrost=---------------------------------------------------x100
(%)
optymalne wydalanie kreatyniny (mg/d)
Optymalne wydalanie – zdrowa osoba tego samego wzrostu i płci
80-90% lekkie
60-80% umiarkowane
<60% cięŜkie niedoŜywienie
Prawidłowa ocena – dobowa zbiórka moczu
Wpływ – wysokobiałkowa dieta, hormony steroidowe, dieta bez kreatyny,
wydalanie zmniejsza się z wiekiem
MSZ
OZNACZANIE BIAŁEK TRZEWNYCH
Na stęŜenie białek w surowicy mają wpływ:
Niedobory białka w diecie,
Niedobory cynku,
Składników energetycznych
Choroby wątroby, nerek i przewodu pokarmowego
Uogólnione zakaŜenie
Większość białek osocza syntetyzowana w wątrobie.
ALBUMINA
Albumina okres półtrwania 20 dni, w surowicy stęŜenie 35-45 g/l, 50-70%
wszystkich białek surowicy.
Nośnik wielu substancji – hormonów, enzymów, bilirubiny, leków,
pierwiastków śladowych
Homeostaza – prawidłowa synteza przy zachowaniu jeszcze 10-25% nie
uszkodzonych komórek wątroby
Hipoalbuminemia – wczesniej ibardziej nasilona w chorobach
przebiegających z rozlaną martwicą narządu (zapalenie wątroby) niŜ w
chorobach o charakterze ogniskowym (marskość, pierwotny lub przerzutowy
rak wątroby)
MSZ
Hipoalbuminemia następstwo:
Zmniejszonej syntezy – uszkodzenie wątroby, niedobory
pokarmowe (głodzeni pow. 6 dni) upośledzone wchłanianie zwrotne
aminokwasów
Zwiększonych strat – choroby nerek, jelit, rozległe oparzenia,
wysięki.
Zwiększona degradacja podczas zakaŜeń, chorób z wysoką
gorączką
Operacyjnego usunięcia przysadki, nadnerczy lub tarczycy
Wzrost albumin:
Po hormonach anabolicznych – testosteron, insulina, hormon wzrostu
Wartościowy wskaźnik prognostyczny i przesiewowy
Pow. 35 g/l prawidłowe
31-35 g/l – lekkie niedoŜywienie
25-30 g/l umiarkowane
poniŜej 25 g/l – cięŜkie niedoŜywienie białkowo-kaloryczne
MSZ
TRANSFERYNA
Syntetyzowana w wątrobie.
Liporoteina wiąŜąca i transportująca Ŝelazo w osoczu.
Okres półtrwania 8 dni
3% wszystkich białek oznaczanie metodą immunodyfuzji radialnej.
Dokładniej odzwierciedla ostre zmiany
Wg Blackburn’a i wsp.
Transferyna = 0,8 TIBC (total iron binding capacity) – 43
U chorych z Fe w surowicy poniŜej 200 mg/dl
Transferyna = 0,40TIBC = 67
StęŜenie transferyny zmniejsza się wydatnie w cięŜkim niedoŜywieniu
białkowo-kalorycznym
Prawidłowe stęŜenie w surowicy
200 mg/dl
150-200 mg/dl – lekkie
100-150 mg/dl umiarkowane
poniŜej 100 mg/dl – cięŜkie niedoŜywienie
MSZ
MSZ
PREALBUMINA (TBP)
Białko wiąŜące tyroksynę – syntetyzowane głownie w wątrobie
Okres półtrwania 2 dni
Prawidłowy
16-30 mg/dl
10-15 mg/dl – lekkie
5-10 mg/dl umiarkowany
poniŜej 5 mg/dl cięŜki niedobór białek trzewnych
BIAŁKO WIĄśĄCE RETINOL (RBP)
alfa1-globulina – zdolność wiązania i transportu retinolu
okres półtrwania 10-12 godzin
wartość prawidłowa - 4-6,5 mg/dl
PoniŜej 3 mg/dl niedoŜywienie białkowo-kaloryczne
TBP i RBP słuŜą do monitorowania leczenia Ŝywieniowego
Zmniejszone są w:
Marskości i zapaleniu wątroby
Wstrząsie
Ostrych zakaŜeniach
Po operacji
Przy niedoborach wit. A i cynku.
MSZ
FIBRONEKTYNA
Glikoproteina - w postaci związanej w błonach komórkowych
W postaci wolnej w osoczu, chłonce, płynach ustrojowych i przestrzeniach
międzykomórkowych.
WiąŜe się z fibrynogenem, włóknikiem, kolagenem, heparyną – rola w procesie
krzepnięcia krwi.
Jej półokres trwania od 4 do 24 godzin.
Prawidłowe stęŜenie 43-86 mg/dl.
Podczas głodzenia – kilka dni – spadek o 25-50%
MSZ
BADANIA IMMUNOLOGICZNE
Częstsze występowanie zakaŜeń u chorych niedoŜywionych.
Ostre niedoŜywienie inne niedobory immunologiczne od spotykanego w
niedoŜywieniu przewlekłym.
Odpowiedź immunologiczna nieznacznie upośledzona w niedoŜywieniu
marasmus, bardzo znacznie w typu kwashior i mieszanym.
Testy immunologiczne:
Badanie stęŜeń immunoglobulin w surowicy krwi
Oznaczanie liczby limfocytów we krwi obwodowej
Test skórny opóźnionej nadwraŜliwości
StęŜenie immunoglobulin – róŜne zmienne stwierdzenia
Limfocytoza –niŜsza w godzinach porannych, najwyŜsza w wieczornych –
badania o tej samej porze i powtarzane przez kilka dni
Całkowita liczba limfocytów – 1mm3 krwi obwodowej
norma powyŜej 1500 limfocytów w 1mm3
1200-1500 lekkie
800-1200 umiarkowane
poniŜej 800 limfocytów w 1 mm3 cięŜkie niedoŜywienie
TEST SKÓRNY OPÓŹNIONEJ NADWRAśLIWOŚCI
Oparty na reakcji antygen – przeciwciało
Odczyn na antygeny polega na pojawieniu się stwardnienia i zaczerwienienia w
miejscu wstrzyknięcia – dodatni o średnicy powyŜej 5 cm.
MSZ
RUTYNOWA OCENA STANU ODśYWIENIA
Ocena stanu niedoŜywienia osób starszych
MSZ
Punktowy system stanu odŜywienia (wg M. Pertkiewicza, Majewskiej)
MSZ