Język Polski

Pieczątka szkoły
Liczba punktów
Kod ucznia
WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
STOPIEŃ SZKOLNY – 30.10.2013
Motyw przewodni:
Młodość, jeśli nie drwi, nie wyklina, nie pogardza,
zawsze pragnie zmienić wadliwą przeszłość.
Janusz Korczak
1. Test konkursowy zawiera 27 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte. Na ich rozwiązanie
masz 90 minut. Sprawdź, czy test jest kompletny.
2. Zanim udzielisz odpowiedzi, uważnie przeczytaj treść zadania.
3. Wszystkie odpowiedzi czytelnie i wyraźnie wpisuj w wyznaczonych miejscach.
4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wyboru wielokrotnego wybierz jedną,
prawidłową odpowiedź i zaznacz ją krzyżykiem, np.:
A
XB
C
D
Jeżeli się pomylisz i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to złe zaznaczenie otocz kółkiem
XB , po czym skreśl właściwą literę, np.:
A
XB
XC
D
5. W innych zadaniach samodzielnie sformułuj odpowiedź i wpisz ją lub wykonaj zadanie
zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu. Przedstaw tok rozumowania prowadzący do
wyniku.
6. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka ani gumki. Nie komunikuj się
z innymi uczestnikami konkursu.
7. Sprawdź wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu.
8. Nie podpisuj testu, zostanie on zakodowany.
9. Brudnopis, dołączony do testu, nie podlega ocenie.
10. Zakwalifikujesz się do kolejnego etapu konkursu, jeżeli uzyskasz minimum 90% punktów
możliwych do zdobycia.
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Tekst 1.
Powiedział też: <<Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: „Ojcze,
daj mi część majątku, która na mnie przypada”. Podzielił więc majątek między nich. Niedługo
potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój
majątek, żyjąc rozrzutnie. A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam
zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten
posłał go na swoje pola, żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi
żywiły się świnie, lecz nikt mu ich nie dawał. Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to
najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę
do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie
jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. Wybrał
się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył
się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do
niego: „Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać
się twoim synem”. Lecz ojciec rzekł do swoich sług: „Przynieście szybko najlepszą szatę
i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi! Przyprowadźcie utuczone
cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów
ożył; zaginął, a odnalazł się”. I zaczęli się bawić…>>.
Ewangelia św. Łukasza (15, 11- 32)
Zadanie 1.
Które ze zdań ma przenośny charakter?
A. „Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien
nazywać się twoim synem.”
B. „…będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył;
zaginął, a odnalazł się.”
C. „Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę
i sandały na nogi!”
D. „Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę.”
Zadanie 2.
Na podstawie Tekstu 1. wyjaśnij symboliczne znaczenie podanych elementów.
postać/sytuacja
ojciec
młodszy syn
odejście z domu
powrót do domu ojca
znaczenie symboliczne
Zadanie 3.
Przytoczony wyżej tekst to fragment
A. powiastki.
C. bajki.
B. paraboli.
D. legendy.
Zadanie 4.
Jakie cechy charakteru ujawnia młodszy syn, żądając części majątku i odchodząc z domu
rodzinnego?
Wymieć trzy cechy.
- ………......................
- ………………………… - ……………………….
2z7
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 5.
Zacytuj fragment Tekstu 1., który jest mową niezależną, i przekształć go w mowę zależną.
- przykład użycia mowy niezależnej:
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
- przekształcenie
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6.
Uzasadnij, że Tekst 1. ma charakter dydaktyczny.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 7.
Przesłania Tekstu 1. nie oddaje przysłowie:
A. Kto sieje wiatr, ten zbiera burzę.
B. Wolność Tomku w swoim domku.
C. Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz.
D. Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.
Zadanie 8.
Podkreślone w tekście zdanie przedstaw na wykresie. Przeanalizuj jego budowę, nazywając
poszczególne wypowiedzenia składowe.
Wykres:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….…
Zadanie 9.
Podane wyrazy połącz w pary będące synonimami.
przypuszczenie, brawura, bunt, postanowienie, rozsądek, nieporadność, determinacja,
decyzja, zuchwałość, domysł, dowodzenie, rozwaga, kontestacja, nieudolność
………………… - ……………………
…………………….. - …………………
………………… - ……………………
…………………….. - …………………
………………… - ……………………
…………………….. - …………………
Zadanie 10.
Uzupełnij poszczególne zdania właściwą formą rzeczownika podanego w nawiasie.
A. Zawsze mogę polegać na swym starszym (brat) ………………………. .
B. Na jego (szyja) …………….. rodzic zawiesił medalion.
C. Ojciec nigdy nie zapomniał o swym młodszym (syn)…………………… .
D. Służący otrzymali rozkaz zabicia (cielę) ………………………… .
3z7
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Tekst 2.
Drogo za skrzydła się płaci –
Ale bądźmy skrzydlaci…
Jan Sztaudynger, Apel
Zadanie 11.
Odwołując się do terminologii z zakresu gramatyki, uzasadnij trafność nadania utworowi
tytułu „Apel”. Odpowiedź zawrzyj w jednym zdaniu pojedynczym.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 12.
Wyjaśnij przenośne znaczenie zdania: „Drogo za skrzydła się płaci”.
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 13.
Sformułowanie „Bądźmy skrzydlaci” to przykład
A. alegorii.
B. porównania.
C. parafrazy.
D. metafory.
Zadanie 14.
Wskaż wszystkie poprawne dokończenia podanego zdania.
Skrzydła są symbolem…
A. kary.
D. fantazji.
B. niebezpieczeństwa.
E. wolności.
C. cierpienia.
F. rozsądku.
Zadanie 15.
Wymień co najmniej cztery postacie mitologiczne, których atrybutami były skrzydła.
…………………………...............................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 16.
Który z bohaterów literackich swoją postawą życiową wyraził przesłanie „Apelu” Jana
Sztaudyngera? Uzasadnij swój wybór, podając co najmniej jeden argument.
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 17.
Do poszczególnych wyrazów dopisz po trzy wyrazy pochodne. Każdy z nich powinien być
inną częścią mowy.
skrzydło – ………………………, ……………………..……, …………………………....
drogi – …………………………, ……………..………..……, ………….………………..
płacić – ……….….……………, ………………………….…, ……………………….…..
Tekst 3.
„Gdyby dziadek nie jadł jabłka – myślała Buba – w naszym salonie byliby wyłącznie obcy
ludzie. Ci z telewizji. I tylko oni mogliby bezkarnie wrzeszczeć na naszym prywatnym
terytorium. Że też dorośli nigdy nie zdają sobie sprawy z problemu niechcianych gości –
uśmiechnęła się Buba do swoich myśli. Wiedziała, że żaden z posłów, powoli tracących przed
kamerą resztki dobrego wychowania, nie pasuje do jej wyobrażeń o prawdziwie rodzinnym
spotkaniu przy stole. Ojciec zapewne też nie chciałby pić w ich towarzystwie swojego
4z7
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
drinczka. A jednak teraz wodził cielęcym wzrokiem za krzykliwymi rozmówcami i wyraźnie
popierał jedną z kłócących się stron.
– Tato – szepnęła Buba – czy to, co oni mówią, jest dla nas ważne?
– Bardzo ważne, córeczko – ojciec zrobił minę belfra, który wszystko wie. Bo belfrzy,
niezależnie od swej wiedzy, wyspecjalizowali się właśnie w takich minach.
– A co dla nas wynika z faktu, że zmienią tego prezesa? – Buba drążyła nurtujący ją temat.
– Nooo, może bezpośrednio nic, ale każdy Polak powinien mieć świadomość… wiedzieć…
kto ma wpływ na jego emeryturę […] gdzieś tu kropka powinna być albo przed, albo po […]
– Uwielbiam takie wieczory – matka rozkosznie wyciągnęła się w fotelu i podwinęła pod
siebie nogi. – Jak to dobrze, że możemy choć na minutkę przystanąć w tym życiowym pędzie
i z sobą porozmawiać.
– Z sobą? – zdziwiła się szczerze Buba. - Od dłuższego czasu rozmawiamy z telewizorem.
W dodatku oczami.
– E, Bubo – skarciła ją matka. – Robisz się drobiazgowa jak twój dziadek. Czasami cisza
bardziej ludzi integruje niż słowa. To sztuka rozumieć się bez słów. – zakończyła zadowolona
z pointy.
– Ale my nie wiemy, czy się rozumiemy, bo nic o sobie nie mówimy – nie ustępowała Buba.
– A co chcesz nam powiedzieć o sobie? – włączył się rozdrażniony ojciec. – I to w chwili,
gdy rozstrzygają się losy banku?
– W takiej chwili nawet muzy milczą, a cóż dopiero ja? – Bubie zrobiło się przykro, że
nikogo nie zachwyciła jej riposta.
Czy ja też kiedyś taka będę? – zastanawiała się, patrząc, jak pozwalają przemykać
miłym chwilom, zupełnie się nimi nie interesując. Sprawiali wrażenie dalekich
i niedostępnych.”
Barbara Kosmowska, Buba
Zadanie 18.
Scharakteryzuj krótko wybranego bohatera fragmentu powieści Barbary Kosmowskiej.
Zredaguj spójny tekst złożony z 3 - 4 zdań.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………..………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………..………………………………………………………………………………………..
Zadanie 19.
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz literę P – jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli
zdanie jest fałszywe.
Wypowiedzi bohaterów cechuje manipulacja językowa.
Tekst 3. ukazuje życie współczesnej rodziny z perspektywy człowieka
dorosłego.
W przytoczonym fragmencie występuje narrator trzecioosobowy.
P/F
Buba aprobuje sposób zachowania swoich rodziców.
Główną bohaterkę poznajemy m.in. dzięki jej monologom wewnętrznym.
P/F
P/F
5z7
P/F
P/F
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 20.
Uzasadnij użycie przecinków w zdaniu: „Bo belfrzy, niezależnie od swej wiedzy,
wyspecjalizowali się właśnie w takich minach”.
………………………………………………………….……………………………………….
Zadanie 21.
Do jakiego rodzaju literackiego należy Tekst 3.? Podaj przynajmniej trzy cechy, które
zadecydowały o przynależności do wskazanego przez Ciebie rodzaju.
………………………………………………………………………………………………...…
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 22.
Z wypowiedzenia: „Wiedziała, że żaden z posłów, powoli tracących przed kamerą resztki
dobrego wychowania, nie pasuje do jej wyobrażeń o prawdziwie rodzinnym spotkaniu
przy stole” wypisz imiesłów, dokładnie go nazwij i określ jego formę gramatyczną.
…………………………… – ………………………………………………………………
Zadanie 23.
Podane w zadaniu 22. wypowiedzenie przekształć - nie zmieniając jego treści - tak, aby
występujący w nim imiesłów zastąpiła osobowa forma czasownika.
………………………………………………………………………………………………...…
…………………………………………………………………………………………...………
…………………………………………………………………………………………………...
Zadanie 24.
Nazwij rodzaj podmiotu, jaki zastosowano w poszczególnych zdaniach.
A. Nikogo nie zachwyciła jej riposta - ………………………………………………..
B. Sprawiali wrażenie dalekich i niedostępnych. - ……………………………………
C. Czasami cisza bardziej ludzi integruje niż słowa. - ………………………………..
D. W rodzinnym domu Bubie brakowało szczerych rozmów. - ………………………
Tekst 4.
Gustave Moreau, Prometeusz
6z7
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 25.
Wykaż związek postaci ukazanej na obrazie z motywem przewodnim konkursu.
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 26.
Wyjaśnij znaczenie frazeologizmów.
A. prometejski czyn - ………………………………………………………………………
B. ikarowe loty - …………………………………………………………………………...
C. walczyć z wiatrakami - …………..……………………………………………………...
Zadanie 27.
Które z podanych wypowiedzi są informacjami, a które opiniami. Zaznacz odpowiednio „I” –
przy informacji, lub „O” przy opinii.
Prometeusz, syn Japetosa i nimfy Klimene, należał do pokolenia tytanów.
I/O
Rozwścieczony Dzeus kazał przykuć Prometeusza do skały Kaukazu.
I/O
Dzielny bohater z pokorą znosił cierpienie, dumnie patrząc w dal.
I/O
Skazaniec nie słyszał głosu ludzkiego, a słoneczne promienie paliły jego skórę.
I/O
BRUDNOPIS
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
7z7