Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia

Transkrypt

Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia
Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka
i uzupe³nienie leczenia preparatami
pochodzenia roœlinnego
Nr 5/2007
Dr n. med. Adam Kwieciñski
Farmakolog
Klinika Œw. Katarzyny w Krakowie
Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie
prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji
i przemieszczanie się w przestrzeni. Upośledzenie
funkcji tego układu jest szczególnie dotkliwe, gdyż
nie tylko przynosi rozmaite cierpienia, ale stanowi przeszkodę w pracy, uprawianiu sportu, prowadzeniu
normalnego życia.
Choroby narządu ruchu (ChNR) dotykają ludzi
w każdym wieku. Dzieci i ludzie młodzi, poza ujawnieniem się wad genetycznych lub chorób metabolicznych, są szczególnie narażeni na urazy i infekcje.
U ludzi w wieku średnim i starszym dochodzą do
głosu choroby autoimmunologiczne i procesy degeneracyjne, będące wynikiem starzenia się organizmu.
Ludzie starzy, poza schorzeniami przewlekłymi wyniesionymi z wieku średniego, ponownie są zagrożeni urazami i groźnymi złamaniami, do czego przyczynia się zrzeszotnienie kości, gorsza sprawność ogólna
i skłonność do upadków.
Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego (ACR, American
College of Rheumatology) podstawę leczenia chorób
narządu ruchu stanowi leczenie niefarmakologiczne,
w którym na pierwszy plan wysuwa się profilaktyk
profilaktykaa .
Ponadto omawiana terapia dotyczy edukacji chorego,
jego rodziny i opiekunów, zaopatrzenia korekcyjnego
i w sprzęt ułatwiający samoobsługę, kinezyterapię,
fizykoterapię oraz balneoterapię.
Choroby narządu ruch wynikają z całego szeregu
różnych przyczyn, w tym uwarunkowania genetyczne, mogą predysponować do wystąpienia tych schorzeń. Jakkolwiek większości z nich nie jesteśmy w stanie zapobiec, to jednak poprzez odpowiednie postępowanie można ograniczyć ich wpływ. Odpowiednio
wczesne korygowanie i leczenie wad postawy, koślawości i szpotawości kolan czy wrodzonej dysplazji
stawu biodrowego może zmniejszyć postęp choroby
i jej skutki. W przypadkach koniecznych polecane jest
odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne, jak obuwie
"
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
korekcyjne, wkładki korekcyjne lub amortyzujące do
butów czy stabilizatory stawu kolanowego.
Prawidłowe odżywianie i unikanie nadwagi stanowi istotny aspekt profilaktyki. Nadwaga sprzyja zwiększonym przeciążeniom chrząstki stawowej, co stanowi
ważne ogniwo patomechanizmu ChNR. W zwalczaniu
nadwagi niezbędna jest często pomoc dietetyka.
Istotna jest także odpowiednia aktywność fizyczna przy jednoczesnym unikaniu nadmiernie ciężkiej
pracy fizycznej. Nie należy również zapominać o prawidłowym leczeniu złamań kości czy zakażeń stawów.
W każdym przypadku zarówno profilaktyki, jak
i leczenia chorób narządu ruchu, nie powinno się pomijać leków roślinnych
roślinnych. W dolegliwościach układu
kostno-stawowego stosujemy surowce roślinne, zawierające łatwo przyswajalne związki krzemu. Stwarzają one materialną podstawę do prawidłowej przebudowy tkanki łącznej, z której zbudowane są kości.
Przedstawicielem tej grupy roślin jest skrzyp
skrzyp, od
stuleci stosowany w medycynie ludowej do leczenia
„bólów krzyża, gośćca i puchliny”. Zioło to ma jednakże działanie wychładzające i dlatego w naszym klimacie – gdzie czynnikiem bezpośrednio powodującym nasilenie dolegliwości jest najczęściej zimno –
warto łączyć je z roślinami silnie rozgrzewającymi, jak
na przykład z imbirem.
Imbir nie tylko rozgrzewa, ale również przyspiesza usuwanie toksyn, a także poprawia krążenie zarówno w chorych tkankach, jak i miejscowo. Doskonale więc nadaje się do uzupełnienia terapii schorzeń
kręgosłupa, w których ciepło łagodzi dolegliwości.
Wykorzystujemy też rośliny zawierające salicylany
ny. Zmniejszają one stan zapalny, nie powodując przy
tym, w przeciwieństwie do swych syntetycznych analogów (kwas acetylosalicylowy), niekorzystnych objawów ubocznych. Przewagą naturalnej salicyny jest to,
że jest ona w pełni strawna, nie atakuje ścian żołądka, co może mieć miejsce przy zażywaniu jej syntetycznego odpowiednika. Naturalna salicyna przecho-
Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia preparatami pochodzenia roœlinnego
dzi niezmieniona przez żołądek, jej trawienie rozpoczyna się dopiero w wątrobie. Bogatymi źródłami są
wiaty wiązówki, kkora
ora wierzby
przede wszystkim kwiaty
wierzby,,
wiązówkę bulwkową i grzyby hełmówki
hełmówki. Ich wysoką skuteczność w ograniczaniu procesów zapalnych
tkanki łącznej potwierdzają liczne badania kliniczne.
Kolejnym bardzo ważnym w ChNR, naturalnym
związkiem jest metylosulfonylometan (MSM - organiczna postać siarki). Jest to substancja tak niesamowicie wszechstronna, że nie trudno opisać wszystkie
obszary jej działania.
MSM to czysty, naturalny, stabilny, biały proszek
krystaliczny, pozbawiony nieprzyjemnego zapachu
i smaku. MSM jest bezwonny, nie powoduje wytwarzania gazów jelitowych lub przykrego zapachu ciała.
MSM jest łatwo przyswajalną substancją dietetyczną
otrzymywaną z wielu nieprzetworzonych produktów.
MSM pełni rolę surowca do wytwarzania ważnych
enzymów, przeciwciał, glutationu (najważniejszego
przeciwutleniacza w organizmie), tkanki łącznej, takiej jak chrząstka i kolagen oraz włosów, paznokci i skóry. Badania sugerują, że MSM może zapewnić znaczne zmniejszenie dolegliwości w przypadku zapalenia
stawów i innych urazach stawów. Wynika to z pośrednich właściwości przeciwzapalnych MSM, stabilizującego wpływu siarki na tkanki oraz jej właściwościach antyoksydacyjnych. Ponadto Wiele osób przyjmujących MSM zwracało uwagę na znaczne złagodzenie bólu. Może to być spowodowane pośrednio przez
działanie przeciwzapalne siarki.
MSM bierze również udział w syntezie aminokwasów. Nawet niewielki niedobór tego związku może
prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Badania wykazały systematyczne obniżanie się poziomu
MSM w organizmie wraz z wiekiem, co powoduje
większą podatność na stres, zmęczenie i choroby, stąd
konieczność jego uzupełniania.
Obecnie MSM jest stosowany jako suplement diety przy braku jakichkolwiek objawów nietolerancji czy
reakcji alergicznych. Badania toksyczności ostrej, średniej i długoterminowej wykazały, że profil toksyczności MSM jest podobny do profilu toksyczności wody.
K apsaicyna – główny składnik strączków chilli –
również wspiera zdrowie. Doskonale nadaje się do
zwalczenia dolegliwości mięśni, stawów i pleców,
ponieważ przewlekły kontakt z omawianą substancją
znieczula zakończenia nerwowe. Kapsaicyna pobudza
komórki nerwowe dokładnie w ten sam sposób, co
rzeczywiste uszkodzenia tkanek na skutek urazu mechanicznego lub poparzenia.
Jak informuje pismo Biochemical and Biophysical
Research Communications naukowcy z Nottingham
$
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
Nr 5/2007
University wykazali, że kapsaicyna pobudza komórki
nowotworowe do samozniszczenia (apoptozy), atakując ich mitochondria, które odpowiadają za wytwarzanie energii. Także inne spokrewnione z kapsaicyną
związki – wanilloidy – potrafią specyficznie wiązać
się z komórkami nowotworowymi, nie uszkadzając
zdrowych.
Powszechnie wiadomo, że wodny wyciąg z nasion
gorczycy stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, zaparciach oraz niestrawności. Medycyna ludowa traktuje również gorczycę białą jako ziele „promieniujące”, dlatego zaleca
przkładanie poduszek gorczycowych (woreczek wypełniony nasionami) do miejsc z bólami reumatycznymi
i bolących stawów.
Należy podkreślić, że wszystkie leki roślinne zawierają ponadto duże ilości witamin i naturalnych
antyoksydantów o wysokiej aktywności biologicznej, wielokrotnie przewyższającej aktywność po
po-wszechnie stosowanej syntetycznej witaminy C.
Związki te przywracają równowagę w zachodzących w organizmie procesach utleniania i redukcji. Ma to ogromne znaczenie terapeutyczne, gdyż
k ażdy przewlekły proces chorobowy wiąże się
z nadmiernym uwalnianiem endogennych utleniaczy
ów
czy,, tzw
tzw.. wolnych rodnik
rodników
ów.. One właśnie są odpowiedzialne za bliskie i odległe zmiany degeneracyjne tk
anek.
tkanek.
Zasadniczym i często niedocenianym, celem w leacja paczeniu niefarmakologicznym ChNR jest eduk
edukacja
cjenta oraz jego najbliższego otoczenia. Ma ona na
celu zaznajomienie chorego oraz jego rodziny i/lub
opiekunów z istotą choroby, jej przebiegiem, konsekwencjami dla codziennego funkcjonowania oraz
dostępnymi metodami leczenia, jak i związanymi z nimi skutkami ubocznymi. Istotne wydaje się również
stworzenie i zachęcenie pacjentów do udziału w programach rehabilitacyjnych uczących samodzielnej rehabilitacji w domu, jak i w grupach wzajemnej pomocy. Rezultatem edukacji pacjenta i jego rodziny
winno być zmniejszenie zgłaszanych dolegliwości, a co
za tym idzie poprawa komfortu życia.
Nie wolno również zapominać o zaopatrzeniu
k orek
cyjnym oraz w sprzęt ułatwiający samooborekcyjnym
sługę, rehabilitacji czy pobytach uzdrowiskowych
uzdrowiskowych,
których celami są: ułatwienie lub nawet umożliwienie poruszania się, utrzymanie i polepszenie czynności narządu ruchu, wzmocnienie osłabionych i zanikających mięśni, zmniejszenie istniejących przykurczy, zwiększenie zakresu ruchomości stawów, zapobieganie usztywnieniu stawów, zmniejszenie bólu oraz
zmniejszenie lub zlikwidowanie wysięków stawowych.
Nr 5/2007
Lata 2000-2010 zostały ogłoszone przez Światową Organizację Zdrowia i Organizację Narodów Zjednoczonych (WHO – ang. World Health Organization)
„Dek
adą kkości
ości i stawów
„Dekadą
i stawów”” . To spektakularne docenienie znaczenia chorób stawów nakazuje zwrócenie
specjalnej uwagi na tę grupę schorzeń.
Warto podkreślić na koniec, że niezależnie od rodzaju schorzenia układu kostno-stawowego, wyjąwszy fazę ostrą procesów zapalnych i złamań, gdy konieczne jest czasowe unieruchomienie zajętego stawu czy kończyny, zasadniczą profilaktyką i lekiem jest
ruch. Odpowiednio dobrana gimnastyka bardzo po-
Palenie papierosów jest szkodliwe
prawia sprawność stawów i zapobiega bólom. Kości
i stawy nie lubią bezczynności i unieruchomienia.
yzyk
Wszystkie osoby z grup rryzyk
yzykaa oraz cierpiące
z powodu ChNR należy zachęcać do profilaktyki
oraz terapii preparatami pochodzenia naturalnego.
Jest, to jedyna nieinwazyjna forma zapobiegania
i leczenia zapewniająca pozytywne skutki terapeutyczne, pod warunkiem, że jest prowadzona profesjonalnie i wielopłaszczyznowo.
Piśmiennictwo u autora
Leki pochodzenia roœlinnego w œwietle wspó³czesnej farmakoterapii okresu menopauzy
Palenie papierosów jest szkodliwe (cz. 2)
Dr Adam Pawlak
Oddzia³ Chorób P³uc i GruŸlicy
Specjalistyczny Zespó³ GruŸlicy i Chorób P³uc
Bystra Œl¹ska
Kontynuując rozważania na temat wpływu palenia papierosów na powstawanie schorzeń narządowych zajmiemy się chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych, powodując ok.950 000 zgonów rocznie. W większości
przypadków jest to niedokrwienna choroba mięśnia
sercowego, która w 1993r spowodowała ok.500 000
zgonów.
Choroba wieńcowa
Palenie tytoniu jest samodzielnym, ważnym czynnikiem rozwoju choroby niedokrwiennej serca, który
równocześnie nasila działanie innych czynników ryzyka. W Polsce pali papierosy więcej niż 50% mężczyzn i ponad 30% kobiet.
O związku między paleniem papierosów a podwyższonym ryzykiem choroby niedokrwiennej po raz
pierwszy doniesiono w 1940 roku na podstawie
obserwacji poczynionych w klinice Mayo. Liczne badania epidemiologiczne potwierdziły później silny
związek między paleniem, a choroba niedokrwienną
i spowodowaną nią umieralnością. Ogólnie, ryzyko
śmierci w następstwie choroby wieńcowej jest wśród
palaczy 2-4 razy wyższe niż w przypadku osób, które
nigdy nie paliły.
Zależność następstw palenia od dawki wykazano
w dwóch ważnych badaniach. Doll I Pero zaobserwowali, że w grupie brytyjskich lekarzy-mężczyzn w wieku
do 45 lat, palących 25 i więcej papierosów dziennieryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego było 15 razy wyższe niż w przypadku
niepalących.
Podobną zależność od dawki stwierdzono w tej
samej grupie 20 lat później tak u mało, średnio i dużo
palących. W badaniu Nureses Health Study stwierdzono, że względne ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej i zgonu w przypadku kobiet wahało się od 2,2
u mało palących do 5,4 u palących 25 i więcej papierosów dziennie. Na podstawie tych i innych badań
epidemiologicznych oszacowano ryzyko choroby wieńcowej serca – w tym zgonu – na około dwukrotnie
podwyższone w grupie mało i średnio palących oraz
nawet 6 do 15 razy wyższe u palących dużo.
Papierosy nasilają rozwój miażdżycy w różnorodny sposób. Udowodniono, że palenie papierosów
wywiera niekorzystny wpływ na profil lipidowy. W poFarmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
%