Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia
Transkrypt
Schorzenia narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia
Schorzenia narz¹du ruchu profilaktyka i uzupe³nienie leczenia preparatami pochodzenia rolinnego Nr 5/2007 Dr n. med. Adam Kwieciñski Farmakolog Klinika w. Katarzyny w Krakowie Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji i przemieszczanie się w przestrzeni. Upośledzenie funkcji tego układu jest szczególnie dotkliwe, gdyż nie tylko przynosi rozmaite cierpienia, ale stanowi przeszkodę w pracy, uprawianiu sportu, prowadzeniu normalnego życia. Choroby narządu ruchu (ChNR) dotykają ludzi w każdym wieku. Dzieci i ludzie młodzi, poza ujawnieniem się wad genetycznych lub chorób metabolicznych, są szczególnie narażeni na urazy i infekcje. U ludzi w wieku średnim i starszym dochodzą do głosu choroby autoimmunologiczne i procesy degeneracyjne, będące wynikiem starzenia się organizmu. Ludzie starzy, poza schorzeniami przewlekłymi wyniesionymi z wieku średniego, ponownie są zagrożeni urazami i groźnymi złamaniami, do czego przyczynia się zrzeszotnienie kości, gorsza sprawność ogólna i skłonność do upadków. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego (ACR, American College of Rheumatology) podstawę leczenia chorób narządu ruchu stanowi leczenie niefarmakologiczne, w którym na pierwszy plan wysuwa się profilaktyk profilaktykaa . Ponadto omawiana terapia dotyczy edukacji chorego, jego rodziny i opiekunów, zaopatrzenia korekcyjnego i w sprzęt ułatwiający samoobsługę, kinezyterapię, fizykoterapię oraz balneoterapię. Choroby narządu ruch wynikają z całego szeregu różnych przyczyn, w tym uwarunkowania genetyczne, mogą predysponować do wystąpienia tych schorzeń. Jakkolwiek większości z nich nie jesteśmy w stanie zapobiec, to jednak poprzez odpowiednie postępowanie można ograniczyć ich wpływ. Odpowiednio wczesne korygowanie i leczenie wad postawy, koślawości i szpotawości kolan czy wrodzonej dysplazji stawu biodrowego może zmniejszyć postęp choroby i jej skutki. W przypadkach koniecznych polecane jest odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne, jak obuwie " Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy korekcyjne, wkładki korekcyjne lub amortyzujące do butów czy stabilizatory stawu kolanowego. Prawidłowe odżywianie i unikanie nadwagi stanowi istotny aspekt profilaktyki. Nadwaga sprzyja zwiększonym przeciążeniom chrząstki stawowej, co stanowi ważne ogniwo patomechanizmu ChNR. W zwalczaniu nadwagi niezbędna jest często pomoc dietetyka. Istotna jest także odpowiednia aktywność fizyczna przy jednoczesnym unikaniu nadmiernie ciężkiej pracy fizycznej. Nie należy również zapominać o prawidłowym leczeniu złamań kości czy zakażeń stawów. W każdym przypadku zarówno profilaktyki, jak i leczenia chorób narządu ruchu, nie powinno się pomijać leków roślinnych roślinnych. W dolegliwościach układu kostno-stawowego stosujemy surowce roślinne, zawierające łatwo przyswajalne związki krzemu. Stwarzają one materialną podstawę do prawidłowej przebudowy tkanki łącznej, z której zbudowane są kości. Przedstawicielem tej grupy roślin jest skrzyp skrzyp, od stuleci stosowany w medycynie ludowej do leczenia „bólów krzyża, gośćca i puchliny”. Zioło to ma jednakże działanie wychładzające i dlatego w naszym klimacie – gdzie czynnikiem bezpośrednio powodującym nasilenie dolegliwości jest najczęściej zimno – warto łączyć je z roślinami silnie rozgrzewającymi, jak na przykład z imbirem. Imbir nie tylko rozgrzewa, ale również przyspiesza usuwanie toksyn, a także poprawia krążenie zarówno w chorych tkankach, jak i miejscowo. Doskonale więc nadaje się do uzupełnienia terapii schorzeń kręgosłupa, w których ciepło łagodzi dolegliwości. Wykorzystujemy też rośliny zawierające salicylany ny. Zmniejszają one stan zapalny, nie powodując przy tym, w przeciwieństwie do swych syntetycznych analogów (kwas acetylosalicylowy), niekorzystnych objawów ubocznych. Przewagą naturalnej salicyny jest to, że jest ona w pełni strawna, nie atakuje ścian żołądka, co może mieć miejsce przy zażywaniu jej syntetycznego odpowiednika. Naturalna salicyna przecho- Schorzenia narz¹du ruchu profilaktyka i uzupe³nienie leczenia preparatami pochodzenia rolinnego dzi niezmieniona przez żołądek, jej trawienie rozpoczyna się dopiero w wątrobie. Bogatymi źródłami są wiaty wiązówki, kkora ora wierzby przede wszystkim kwiaty wierzby,, wiązówkę bulwkową i grzyby hełmówki hełmówki. Ich wysoką skuteczność w ograniczaniu procesów zapalnych tkanki łącznej potwierdzają liczne badania kliniczne. Kolejnym bardzo ważnym w ChNR, naturalnym związkiem jest metylosulfonylometan (MSM - organiczna postać siarki). Jest to substancja tak niesamowicie wszechstronna, że nie trudno opisać wszystkie obszary jej działania. MSM to czysty, naturalny, stabilny, biały proszek krystaliczny, pozbawiony nieprzyjemnego zapachu i smaku. MSM jest bezwonny, nie powoduje wytwarzania gazów jelitowych lub przykrego zapachu ciała. MSM jest łatwo przyswajalną substancją dietetyczną otrzymywaną z wielu nieprzetworzonych produktów. MSM pełni rolę surowca do wytwarzania ważnych enzymów, przeciwciał, glutationu (najważniejszego przeciwutleniacza w organizmie), tkanki łącznej, takiej jak chrząstka i kolagen oraz włosów, paznokci i skóry. Badania sugerują, że MSM może zapewnić znaczne zmniejszenie dolegliwości w przypadku zapalenia stawów i innych urazach stawów. Wynika to z pośrednich właściwości przeciwzapalnych MSM, stabilizującego wpływu siarki na tkanki oraz jej właściwościach antyoksydacyjnych. Ponadto Wiele osób przyjmujących MSM zwracało uwagę na znaczne złagodzenie bólu. Może to być spowodowane pośrednio przez działanie przeciwzapalne siarki. MSM bierze również udział w syntezie aminokwasów. Nawet niewielki niedobór tego związku może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Badania wykazały systematyczne obniżanie się poziomu MSM w organizmie wraz z wiekiem, co powoduje większą podatność na stres, zmęczenie i choroby, stąd konieczność jego uzupełniania. Obecnie MSM jest stosowany jako suplement diety przy braku jakichkolwiek objawów nietolerancji czy reakcji alergicznych. Badania toksyczności ostrej, średniej i długoterminowej wykazały, że profil toksyczności MSM jest podobny do profilu toksyczności wody. K apsaicyna – główny składnik strączków chilli – również wspiera zdrowie. Doskonale nadaje się do zwalczenia dolegliwości mięśni, stawów i pleców, ponieważ przewlekły kontakt z omawianą substancją znieczula zakończenia nerwowe. Kapsaicyna pobudza komórki nerwowe dokładnie w ten sam sposób, co rzeczywiste uszkodzenia tkanek na skutek urazu mechanicznego lub poparzenia. Jak informuje pismo Biochemical and Biophysical Research Communications naukowcy z Nottingham $ Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy Nr 5/2007 University wykazali, że kapsaicyna pobudza komórki nowotworowe do samozniszczenia (apoptozy), atakując ich mitochondria, które odpowiadają za wytwarzanie energii. Także inne spokrewnione z kapsaicyną związki – wanilloidy – potrafią specyficznie wiązać się z komórkami nowotworowymi, nie uszkadzając zdrowych. Powszechnie wiadomo, że wodny wyciąg z nasion gorczycy stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, zaparciach oraz niestrawności. Medycyna ludowa traktuje również gorczycę białą jako ziele „promieniujące”, dlatego zaleca przkładanie poduszek gorczycowych (woreczek wypełniony nasionami) do miejsc z bólami reumatycznymi i bolących stawów. Należy podkreślić, że wszystkie leki roślinne zawierają ponadto duże ilości witamin i naturalnych antyoksydantów o wysokiej aktywności biologicznej, wielokrotnie przewyższającej aktywność po po-wszechnie stosowanej syntetycznej witaminy C. Związki te przywracają równowagę w zachodzących w organizmie procesach utleniania i redukcji. Ma to ogromne znaczenie terapeutyczne, gdyż k ażdy przewlekły proces chorobowy wiąże się z nadmiernym uwalnianiem endogennych utleniaczy ów czy,, tzw tzw.. wolnych rodnik rodników ów.. One właśnie są odpowiedzialne za bliskie i odległe zmiany degeneracyjne tk anek. tkanek. Zasadniczym i często niedocenianym, celem w leacja paczeniu niefarmakologicznym ChNR jest eduk edukacja cjenta oraz jego najbliższego otoczenia. Ma ona na celu zaznajomienie chorego oraz jego rodziny i/lub opiekunów z istotą choroby, jej przebiegiem, konsekwencjami dla codziennego funkcjonowania oraz dostępnymi metodami leczenia, jak i związanymi z nimi skutkami ubocznymi. Istotne wydaje się również stworzenie i zachęcenie pacjentów do udziału w programach rehabilitacyjnych uczących samodzielnej rehabilitacji w domu, jak i w grupach wzajemnej pomocy. Rezultatem edukacji pacjenta i jego rodziny winno być zmniejszenie zgłaszanych dolegliwości, a co za tym idzie poprawa komfortu życia. Nie wolno również zapominać o zaopatrzeniu k orek cyjnym oraz w sprzęt ułatwiający samooborekcyjnym sługę, rehabilitacji czy pobytach uzdrowiskowych uzdrowiskowych, których celami są: ułatwienie lub nawet umożliwienie poruszania się, utrzymanie i polepszenie czynności narządu ruchu, wzmocnienie osłabionych i zanikających mięśni, zmniejszenie istniejących przykurczy, zwiększenie zakresu ruchomości stawów, zapobieganie usztywnieniu stawów, zmniejszenie bólu oraz zmniejszenie lub zlikwidowanie wysięków stawowych. Nr 5/2007 Lata 2000-2010 zostały ogłoszone przez Światową Organizację Zdrowia i Organizację Narodów Zjednoczonych (WHO – ang. World Health Organization) „Dek adą kkości ości i stawów „Dekadą i stawów”” . To spektakularne docenienie znaczenia chorób stawów nakazuje zwrócenie specjalnej uwagi na tę grupę schorzeń. Warto podkreślić na koniec, że niezależnie od rodzaju schorzenia układu kostno-stawowego, wyjąwszy fazę ostrą procesów zapalnych i złamań, gdy konieczne jest czasowe unieruchomienie zajętego stawu czy kończyny, zasadniczą profilaktyką i lekiem jest ruch. Odpowiednio dobrana gimnastyka bardzo po- Palenie papierosów jest szkodliwe prawia sprawność stawów i zapobiega bólom. Kości i stawy nie lubią bezczynności i unieruchomienia. yzyk Wszystkie osoby z grup rryzyk yzykaa oraz cierpiące z powodu ChNR należy zachęcać do profilaktyki oraz terapii preparatami pochodzenia naturalnego. Jest, to jedyna nieinwazyjna forma zapobiegania i leczenia zapewniająca pozytywne skutki terapeutyczne, pod warunkiem, że jest prowadzona profesjonalnie i wielopłaszczyznowo. Piśmiennictwo u autora Leki pochodzenia rolinnego w wietle wspó³czesnej farmakoterapii okresu menopauzy Palenie papierosów jest szkodliwe (cz. 2) Dr Adam Pawlak Oddzia³ Chorób P³uc i Grulicy Specjalistyczny Zespó³ Grulicy i Chorób P³uc Bystra l¹ska Kontynuując rozważania na temat wpływu palenia papierosów na powstawanie schorzeń narządowych zajmiemy się chorobami układu sercowo-naczyniowego. Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych, powodując ok.950 000 zgonów rocznie. W większości przypadków jest to niedokrwienna choroba mięśnia sercowego, która w 1993r spowodowała ok.500 000 zgonów. Choroba wieńcowa Palenie tytoniu jest samodzielnym, ważnym czynnikiem rozwoju choroby niedokrwiennej serca, który równocześnie nasila działanie innych czynników ryzyka. W Polsce pali papierosy więcej niż 50% mężczyzn i ponad 30% kobiet. O związku między paleniem papierosów a podwyższonym ryzykiem choroby niedokrwiennej po raz pierwszy doniesiono w 1940 roku na podstawie obserwacji poczynionych w klinice Mayo. Liczne badania epidemiologiczne potwierdziły później silny związek między paleniem, a choroba niedokrwienną i spowodowaną nią umieralnością. Ogólnie, ryzyko śmierci w następstwie choroby wieńcowej jest wśród palaczy 2-4 razy wyższe niż w przypadku osób, które nigdy nie paliły. Zależność następstw palenia od dawki wykazano w dwóch ważnych badaniach. Doll I Pero zaobserwowali, że w grupie brytyjskich lekarzy-mężczyzn w wieku do 45 lat, palących 25 i więcej papierosów dziennieryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego było 15 razy wyższe niż w przypadku niepalących. Podobną zależność od dawki stwierdzono w tej samej grupie 20 lat później tak u mało, średnio i dużo palących. W badaniu Nureses Health Study stwierdzono, że względne ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej i zgonu w przypadku kobiet wahało się od 2,2 u mało palących do 5,4 u palących 25 i więcej papierosów dziennie. Na podstawie tych i innych badań epidemiologicznych oszacowano ryzyko choroby wieńcowej serca – w tym zgonu – na około dwukrotnie podwyższone w grupie mało i średnio palących oraz nawet 6 do 15 razy wyższe u palących dużo. Papierosy nasilają rozwój miażdżycy w różnorodny sposób. Udowodniono, że palenie papierosów wywiera niekorzystny wpływ na profil lipidowy. W poFarmaceutyczny Przegl¹d Naukowy %