Instrukcja podłączenia i programowania sterownika OSCAR

Instrukcja podłączenia i programowania sterownika OSCAR

Instrukcja podłączenia i programowania
sterownika OSCAR-N
Spis treści
1. Podłączenie instalacji
1. Schemat podłączenia instalacji sekwencyjnego wtrysku gazu OSCAR-N
2. Sposób montażu sterownika OSCAR-N
3. Dobór reduktora
4. Dobór dysz wtryskiwaczy
5. Podłączanie przewodu sterującego pompą paliwa
2. Opis programu diagnostycznego OSCAR-N
1. Wybór typu obsługiwanego modułu LPG lub CNG
2. Podłączenie sterownika do PC
3. Okno główne programu
4. Wprowadzanie podstawowych parametrów
1. Panel Benzyna
2. Panel Gaz
3. Panel Przełącznik
4. Panel Mapa
5. Panel Oscyloskop
5. Inne funkcje dostępne w oknie głównym
1. Korekcja wtryskiwaczy gazowych
2. Wykresy
3. Błędy
4. Serwis
5. Odczyt/Zapis
6. Języki
7. Średnice wtryskiwaczy
8. Pomoc
9. Informacje o firmie
3. Autokalibracja
1. Zebranie mapy czasów wtrysków benzyny na benzynie (mapa benzynowa)
2. Zebranie mapy czasów wtrysków benzyny na gazie (mapa gazowa)
3. Ręczne ustawianie sterownika
4. Adaptowanie niebieskiej i czerwonej mapy w trakcie jazdy testowej
4. Obsługa centralki LED i sygnały dźwiękowe
1. Centralka LED
2. Sygnały dźwiękowe 22
1. Podłączenie instalacji.
1.1 Schemat podłączenia instalacji sekwencyjnego wtrysku gazu OSCAR-N.
1.2. Sposób montażu sterownika OSCAR-N
Zalecany jest montaż sterownika OSCAR-N w taki sposób, aby nie był narażony na bezpośrednie
działanie wody, oraz wysokich temperatur.
1.3. Dobór reduktora
Montaż instalacji przeprowadzamy zgodnie ze schematem podłączenia (rysunek powyżej). Przy
montażu instalacji sekwencyjnego wtrysku gazu OSCAR-N należy zwrócić uwagę na prawidłowy
dobór reduktora do danej mocy silnika i dysz wtryskiwaczy. Przy złym doborze reduktora w
stosunku do mocy silnika samochodu przy dużych wydatkach gazu tzn. pełne otwarcie przepustnicy
reduktor nie będzie w stanie zapewnić nominalnego ciśnienia gazu i ciśnienie w układzie będzie
spadać. Jeżeli ciśnienie gazu spadnie poniżej wartości minimalnej ustawionej w sterowniku układ
przełączy się na zasilanie benzyną.
1.4. Dobór dysz wtryskiwaczy
UWAGA !
Listwy wtryskowe typu RAIL lub VALTEK powinny być kalibrowane poprzez specjalne urządzenie
jeszcze przed montażem w samochodzie. Kalibracja jest niezbędna w celu sprawdzenia skoku
tłoczka wtryskiwacza, który to musi być taki sam dla każdego cylindra. Dla krótszych czasów
wtrysku (2,0-2,6ms) zalecane jest ustawienie skoku tłoczka w przedziale 0,4-0,45mm. Dla
dłuższych czasów wtrysku (3,0-4,0ms) skok tłoczka powinien zawierać się pomiędzy 0,45-0,65mm.
Dobór średnicy dysz wtryskiwaczy także uzależniony jest w dużym stopniu od mocy silnika. Dysze
wtryskiwaczy powinny być tak dobrane, aby przy dużych obciążeniach silnika i wysokich obrotach,
mnożnik dla danego czasu wtrysku był bliski jedności. Przeważnie dla większości silników chodzi
tu o czasy wtrysku około 15 [ms] . Poniżej przedstawiona jest tabela średnicy dysz w zależności od
mocy przypadającej na 1 cylinder. Aby prawidłowo odczytać średnicę dyszy dla danego silnika
należy moc samochodu podzielić przez ilość cylindrów.
Średnica dyszy [mm]
Ciśnienie reduktora 1 [bar]
Moc na 1 cylinder [KM]
1,8-2 12 – 17
2,1-2,3 18 – 24
2,4-2,6 25 – 32
2,7-2,9 33 – 40
3,0 41 – 48
Należy zwrócić uwagę na to, że wartości podane w tabeli są wartościami orientacyjnymi i mogą w
niektórych przypadkach nie pokrywać się z rzeczywistością.
Sytuacja taka może wystąpić np. w samochodach z wtryskiem semi-sequential (półsekwencyjnym)
lub full group ( wszystkie wtryskiwacze załączane jednocześnie ). W samochodach takich średnice
dysz będą mniejsze od podanych w tabeli z uwagi na to, że w tego typu sterowaniach wtryskiem
ilość podawanego gazu jest większa niż dla pełnej sekwencji: 2 -krotnie dla semi-sequential i 4
-krotnie dla full group.
1.5. Podłączanie przewodu sterującego pompą paliwa.
UWAGA ! ! !
Należy pamiętać o stosowaniu przekaźnika pomiędzy pompą paliwa, a różowym przewodem od
OSCAR-N ECU. Podłączenie tego przewodu bezpośrednio do pompy paliwa (bez przekaźnika)
może uszkodzić ECU.
Do połączenia powinien być użyty przekaźnik normalnie zamknięty, to znaczy, że kiedy cewka
przekaźnika nie jest zasilana, styki pozostają zamknięte tworząc obwód zamknięty między pinami 2
i 4. Kiedy do cewki przekaźnika zostanie podłączone zasilanie styki rozłączą się i obwód pomiędzy
pinami 2 i 4 zostanie przerwany. Oba przypadki przedstawia poniższy rysunek.
Podłączenie poszczególnych pinów powinno być zrealizowane w następujący sposób.
Pin 2 i 4 – sterowanie odcinaniem pompy paliwa (pomiędzy dodatnim przewodem sterującym)
Pin 1 – różowy przewód z OSCAR-N ECU (impuls ujemny płynie tym przewodem w momencie
całkowitej zmiany zasilania z benzyny na LPG, odcina on działanie pompy paliwa).
Pin 3 – sygnał dodatni doprowadzony ze stacyjki samochodu lub akumulatora
2. Opis programu diagnostycznego OSCAR-N.
2.1 Wybór typu obsługiwanego modułu LPG lub CNG
Przy każdym uruchomieniu programu pojawia się pytanie o tryb pracy programu. Musimy wybrać
czy sterownik ma pracować w trybie LPG czy CNG, w zależności od typu zamontowanej w
samochodzie instalacji gazowej.
2.2. Podłączenie sterownika do PC
Po prawidłowo przeprowadzonym montażu należy połączyć komputer z zainstalowanym
programem diagnostycznym ze sterownikiem OSCAR-N przy użyciu interfejsu RS-232 firmy
EUROPEGAS. Przed uruchomieniem programu należy najpierw przekręcić kluczyk w stacyjce
samochodu ( podać napięcie po stacyjce na sterownik ) ponieważ sterownik po około 10 minutach
od odłączenia mu napięcia po stacyjce przechodzi w tryb uśpienia, w którym komunikacja jest nie
możliwa. Powyższa sytuacja będzie sygnalizowana przez program jako błąd połączenia. Program
zaproponuje uruchomienie trybu „Demo” symulującego pracę programu tak jakby był od połączony
z pracującym modułem sterownika.
Po uruchomieniu programu, jeżeli port szeregowy COM jest prawidłowo wybrany sterownik
powinien połączyć się z programem diagnostycznym o czym świadczy napis „Połączony” w lewym
górnym rogu ekranu programu.
Jeżeli zajdzie potrzeba zmiany numeru portu COM (np. Kiedy chcemy połączyć się ze
sterownikiem poprzez interfejs USB) należy kliknąć na ikonie w lewym górnym rogu okna
głównego, wybrać żądany numer portu, po czym kliknąć przycisk „Połącz” w celu nawiązania
połączenia ze sterownikiem. Widok okna głównego programu przedstawia rysunek poniżej
2.3. Okno główne programu
W górnej części okna głównego dostępne są następujące opcje:
Podłączony -służy do zmiany portu komunikacyjnego, połączenia, rozłączenia ze sterownikiem
poprzez kliknięcie lewym klawiszem myszy. Pod ikoną wyświetlany jest status sterownika
(podłączony, łączenie, niepodłączony)
Korekcje – opcja ta umożliwia procentową korekcję wtryskiwaczy gazowych. Dzięki tej opcji
możliwe jest skorygowanie składu mieszanki na gazie dla poszczególnych cylindrów. Wykresy –
umożliwia otwarcie okna ze wskazaniami oscyloskopu lub mapy czasów wtrysku oraz zmianę jego
rozmiaru i położenia na ekranie.
Błędy -Tu możemy obejrzeć oraz wykasować listę aktualnie występujących błedów Serwis
-Możemy odczytać z jednostki sterującej informacje o pojeździe tj. czasy pracy na benzynie i gazie,
datę ostatniej modyfikacji ustawień, czas pracy pozostały do przeglądu itp.
Odczyt / Zapis -Możemy odczytać lub zapisać z / do pliku *.xse aktualne ustawienia sterownika
Języki -wybór wersji językowej programu (polski, angielski, niemiecki lub rosyjski) Dysze
-umożliwia obliczenie wymaganego rozmiaru średnicy dysz wtryskiwaczy dla danego auta na
podstawie mocy silnika i ilości cylindrów
Pomoc -otwiera folder zawierający schematy montażu oraz dokumentację techniczną
O nas -Informacje o firmie EUROPEGAS Sp. z o.o.
Pod ikonami znajdują się następujące elementy:
Aktywne wtryskiwacze – dzięki tej opcji możemy włączać / wyłączać poszczególne wtryskiwacze
gazowe. Dla silnika 4 cylindrowego podczas pracy na gazie mamy aktywne 4 wtryskiwacze gazowe
(kolor zielony). Indeksy aktywnych wtryskiwaczy podświetlone są na kolorem jasnozielonym, a
pod każdym indeksem znajduje się białe pole w kształcie kwadratu z „haczykiem”. Po kliknięciu
lewym klawiszem myszy na białym kwadracie możemy wyłączyć poszczególny wtryskiwacz
gazowy i włączyć odpowiadający mu wtryskiwacz benzynowy.
Dzięki tej opcji możliwe jest zdiagnozowanie mechanicznego uszkodzenia wtryskiwacza. Po
wyłączeniu napięcia po kluczyku włączane są wszystkie wtryskiwacze gazowe.
Wtr. Benzyna / Gaz. - w tej grupie w postaci czerwonych i niebieskich słupków wizualizowane są
czasy wtrysków benzyny i gazu. Nad słupkami wyświetlane są aktualne wartości czasów wtrysku w
ms.
Przełącznik – 5 kwadratowych pól odwzorowuje wskazania czujnika poziomu gazu w zbiorniku.
Przycisk znajdujący się poniżej umożliwia zmianę pracy z benzyny na gaz (i odwrotnie).
Po prawej stronie, na białym tle znajdują się podstawowe parametry układu: ciśnienie, temperatura,
napięcie, obroty / min., czasy wtrysków benzyny i gazu. W dowolnym momencie po wciśnięciu
klawisza „F10” możemy włączyć / wyłączyć tryb pełnoekranowy dla powyższych parametrów.
W lewej dolnej część okna głównego znajdują się zakładki, grupujące konfigurowalne ustawienia
programu.
2.4. Wprowadzanie podstawowych parametrów.
2.4.1. Panel Benzyna.
● Ilość cylindrów – ilość cylindrów w samochodzie (od 3 do 8 cylindrów), dostępne są również
opcje 1 i 2 cylindry (motocykl)
● Ilość cylindrów na cewkę – ilość cylindrów przypadających na jedną cewkę zapłonową
● Sygnał obrotów – źródło sygnału obrotów. Do wyboru: 5V – obroty z komputera
samochodowego, 12 V -obroty z cewki zapłonowej,
● Typ silnika – rodzaj silnika. Do wyboru: Standard – silnik wolnossący bez doładowania, Turbo –
silnik doładowany
● wtrysk benzyny sterowany „+” - sygnały wtrysku odczytywane są z systemu gdzie sterowanie
odbywa się sygnałem dodatnim (zazwyczaj używany do sterowania wtryskiwaczami jest sygnał
ujemny).
2.4.2. Panel Gaz
Następnym krokiem będzie prawidłowy wybór typu listwy wtryskowej ( dla wtryskiwaczy
RAILGAS 3 Ohm należy wybrać VALTEK/RAIL/H2000 3 Ohm), oraz rodzaju czujników z
„Panelu gaz”. Wybór nieodpowiedniego czujnika spowoduje nieprawidłowe wskazania (np.
Wybranie nieodpowiedniego czujnika temperatury gazu spowoduje wyświetlanie bardzo wysokiej
temperatury gazu po uruchomieniu „ zimnego” silnika.
Zazwyczaj do OSCAR-N dołączone są następujące czujniki:
● czujnik ciśnienia –PS-01
● czujnik ciśnienia kolektora -PS-01
● czujnik temperatury reduktora – CT-04-2K
● czujnik temperatury gazu -CT-02-2K
Parametry ciśnień adaptacji są to wartości automatycznie ustawiane po procesie kalibracji.
„Minimalne ciśnienie” - jest to najniższa graniczna wartość ciśnienia. Jeżeli ciśnienie gazu spadnie
poniżej tej wartości, na czas dłuższy niż podano w parametrze „Czas błędu ciśnienia” to sterownik
zasygnalizuje błąd ciśnienia i automatycznie przełączy zasilanie na benzynę.
„Ciśnienie robocze” - jest to wartość ciśnienia dla którego dokonano kalibracji sterownika. W
przypadku zmian wartości ciśnienia należy dokonać ponownej kalibracji sterownika. Jeśli ciśnienie
gazu będzie ponad 2-krotnie większe od ciśnienia roboczego dłużej niż przez 60 sek. wystąpi błąd
„Ciśnienie gazu za wysokie”.
2.4.3. Panel Przełącznik
Parametry przełączania na gaz / na benzynę umożliwiają wybranie następujących grup parametrów:
NA GAZ -parametry, które związane są z przełączeniem sterownika z benzyny na gaz.
● Temperatura -temperatura reduktora która jest wymagana aby sterownik przełączył się na gaz,
sterownik będzie czekał ze zmiana na gaz zanim ustawiona temperatura nie zostanie osiągnięta
● Próg obrotów -obroty silnika po osiągnięciu których sterownik przełączy się na gaz. Dla progu
obrotów <700 przełączenie nastąpi na wolnych obrotach.
● Czas -czas od uruchomienia silnika po jakim sterownik może przełączyć się na gaz.
● __________Przełączenie cylindra -czas pomiędzy przełączeniem kolejnych cylindrów, przy
ustawieniu np. 300[ms] przy silniku 6 cylindrowym przełączenie z benzyny na gaz lub z gazu na
benzynę będzie trwało 6*300[ms]. Ustawienie czasu przełączenia na 0 spowoduje przełączanie z
gazu na benzynę i odwrotnie oraz wył./wł. elektrozaworów bez żadnych opóźnień.
NA BENZYNĘ -parametry, które związane są z przełączeniem sterownika z gazu na benzynę.
● Max. obroty -obroty silnika po osiągnięciu których sterownik przełączy się na benzynę
● Czas błędu ciśnienia -czas jaki ciśnienie gazu musi być mniejsze od minimalnego aby sterownik
przełączył się na benzynę i zgłosił błąd: „Ciśnienie gazu za niskie”.
● Min. temperatura gazu -minimalna temperatura gazu poniżej, której sterownik przełącza się na
benzynę.
● Min. obroty gazu -minimalne obroty na gazie poniżej których sterownik przełącza się na benzynę.
Po prawej stronie zakładki „Przełącznik” możemy wybrać Typ czujnika poziomu gazu -do wyboru
mamy 4 zdefiniowane czujniki. Istnieje tez możliwość zdefiniowania własnych parametrów
czujnika dla programu, które zostaną automatycznie zapamiętane przez jednostkę sterującą.
Pod typem czujnika znajdują się suwaki służące do wyboru wartości napięć (w Voltach) przy
których mają gasnąć kolejne diody. Pod polem wyboru czujnika wyświetlane jest aktualne napięcie
podawane przez czujnik poziomu gazu. Przed zmianą typu czujnika poziomu należy zaznaczyć
check-box przy aktualnym napięciu i odznaczyć po zmianie celem wyłączenia/włączenia
bezwładności wskazania poziomu gazu.
2.4.4 Panel Mapa
W oknie mapa znajdują się mapy sterownika gazowego oraz przyciski funkcyjne:
● „Autokalibracja” – uruchamia funkcję autokalibracji
● „Usuń mapę benzynową” - usuwa mapę wtrysków benzynowych z pamięci OSCAR-N ECU
● „Usuń mapę gazową” - usuwa mapę wtrysków gazowych z pamięci OSCAR-N ECU
● „Adaptacja” - funkcja opisana w rozdziale 3.4
● „Blokada” - dotyczy mapy benzynowej, od chwili zaznaczenia tej opcji nie będą zbierane kolejne
punkty mapy wtrysku benzyny
2.4.5 Panel Oscyloskop
Po prawej stronie okna głównego znajduje się okno „Czas wtrysku”, które wyświetla czasy wtrysku
benzyny na każdym cylindrze oraz czas wtrysku gazu na pierwszym wtryskiwaczu. Wyżej znajdują
się inne okna zawierające następujące sygnały zmierzone przez kontroler:
● ciśnienie gazu [bar] – wartość ciśnienia gazu (różnica ciśnień pomiędzy reduktorem, a
kolektorem dolotowym
● ciśnienie w kolektorze dolotowym [bar] – MAP – wartość absolutna ciśnienia w kolektorze
dolotowym
● temperatura gazu [°C] – temperatura LPG na wyjściu z reduktora
● temperatura reduktora [°C] – temperatura ciekłego gazu wewnątrz reduktora ● napięcie zasilania
[V] – napięcie zasilania sterownika
● napięcie lambda 1 [V] – napięcie na sondzie lambda 1
● napięcie lambda 2 [V] – napięcie na sondzie lambda 2
● RPM [obr/min] – obroty silnika na minutę
Wszystkie sygnały opisane powyżej są widoczne na ekranie oscyloskopu i mogą być włączane i
wyłączane w każdej chwili. Po naciśnięciu przycisku „Pauza” linie przestaną być rysowane. Opcja
ta może być przydatna do sprawdzenia jakie były wcześniejsze wartości sygnałów.
2.5 Inne funkcje dostępne w oknie głównym
2.5.1 Korekcja wtryskiwaczy gazowych
Okno te umożliwia procentową korekcję wtryskiwaczy gazowych. Dzięki tej opcji możliwe jest
skorygowanie składu mieszanki na gazie dla poszczególnych cylindrów. Korekcja taka pomaga nam
zniwelować ewentualne różnice czasów wtrysku pomiędzy stronami np. w silnikach w układzie
„V”. Korekcje taką należy przeprowadzić w następujący sposób: Po przeprowadzeniu autokalibracji
należy sprawdzić jakie są czasy wtrysku benzyny na poszczególnych cylindrach przy pracy na
benzynie. Włączając pojedynczo poszczególne wtryskiwacze gazowe należy sprawdzić dla których
cylindrów są różnice czasu wtrysku benzyny po przełączeniu na gaz. Należy tak dobrać procentowe
(oczywiście w przypadku kiedy jest taka konieczność !) korekcje dla poszczególnych wtryskiwaczy,
aby przy włączaniu pojedynczo poszczególnych wtryskiwaczy na gaz nie zmieniał się czas wtrysku
benzyny.
UWAGA !!! Opcję tą należy traktować jako ostateczność tzn. W przypadku kiedy montaż instalacji
jest przeprowadzony prawidłowo, zostały wyeliminowane wszystkie problemy mechaniczne i w
dalszym ciągu występują różnice pomiędzy czasami wtrysku benzyny przy pracy na gazie dla
poszczególnych wtryskiwaczy, dopuszczalne jest użycie tej opcji. Nie dopuszczalne jest np.
zastosowanie wężyków pomiędzy listwą wtryskową a kolektorem różnej długości dla
poszczególnych cylindrów i niwelowanie tych różnic korekcjami dla poszczególnych wtryskiwaczy
! Także stosowanie tej opcji w przypadku gdy niektóre elementy instalacji nie są sprawne lub też
zużyły się podczas eksploatacji jest nie dopuszczalne. Używanie tej opcji w sposób niezgodny z
opisem może doprowadzić do uszkodzenia samochodu !!!.
Okno korekcji może być otwarte nie zależnie od aktualnej zakładki tzn. możemy mieć np. otwartą
zakładkę mapa i jednocześnie otwarte okno korekcji.
2.5.2 Wykresy
Funkcja ta pozwala na pracę z mapą wtrysków oraz oscyloskopem niezależnie od okna głównego.
Okno z wykresami można dowolnie przemieszczać, oraz zmieniać jego rozmiary.
2.5.3 Błędy
Błędy sygnalizowane są przez sygnał dźwiękowy, a sterownik zmienia zasilanie z gazu na benzynę.
Dioda na przełączniku zacznie migać. Na ikonie zatytułowanej „Błędy”, pojawi się czerwona
kropka. Klikając tą ikonę pojawi się okno z wyświetlonym błędem. Okno błędów zawiera
następujące pola:
„skasuj błędy”- opcja używana do skasowania błędów które wystąpiły
„ciągły sygnał dla błędów” - w przypadku, kiedy zostanie zaznaczona , wówczas sygnał dźwiękowy
będzie włączony dopóki użytkownik nie wyłączy go ręcznie. Jeśli opcja jest odznaczona wówczas
sygnał dźwiękowy będzie włączony tylko przez krótki okres czasu.
Podczas pracy mogą zostać wyświetlone następujące błędy:
Błąd wtryskiwacza nr – brak wtryskiwacza gazowego o podanym numerze lub jego uszkodzenie
Błąd napięcia – napięcie na zasilaniu sterownika spadło poniżej 9 [V]
Ciśnienie gazu za wysokie – ciśnienie gazu było większe 2 krotnie od roboczego przez 60 sekund
( problemy z reduktorem )
Ciśnienie gazu za niskie – ciśnienie gazu spadło poniżej ciśnienia minimalnego przez ustawiony
czas.
Brak wtrysku benzyny – sterownik wykrył brak sygnału wtrysku na jednym lub kilku
wtryskiwaczach benzynowych.
Błąd danych, sprawdź nastawy ! – sterownik wykrył błąd w ustawieniach, należy sprawdzić
wszystkie ustawienia sterownika.
Napięcie zasilania za niskie dla LPG ! – Zbyt niskie napięcie zasilania sterownika do pracy z LPG
2.5.4 Serwis
Możliwe jest ustawienie czasu pozostałego do następnego przeglądu technicznego instalacji.
Zbliżający się czas przeprowadzenia przeglądu będzie sygnalizowany przez sygnał dźwiękowy oraz
diodę na przełączniku, migającą po każdym wyłączeniu zapłonu. Będzie to trwało do momentu
ustawienia przez serwisanta czasu do następnej inspekcji. Wszystkie numery serwisowe
komputerów podłączanych do sterownika zapisywane są w jego pamięci.
2.5.5 Odczyt/Zapis
Możliwy jest zapis aktualnych danych w pliku z rozszerzeniem *.xse. Wszystkie parametry takie
jak mnożnik, wartości odczytów, typy sensorów itd. zostaną zapisane w pliku. Dane te będą mogły
być odtworzone w dowolnym momencie za pomocą przycisku „Odczyt”.
2.5.6 Języki
Interfejs programu może być wyświetlany w następujących językach:
● polski
● angielski
● rosyjski
● niemiecki
● turecki
● czeski
● słowacki
2.5.7 Średnice wtryskiwaczy
Funkcja ta pozwala na obliczenie średnicy dyszy wtryskiwacza w zależności od mocy
przypadającej na jeden cylinder.
2.5.8 Pomoc
Otwiera katalog zawierający instrukcję obsługi programu oraz schematy podłączeń instalacji.
2.5.9 Informacje o firmie
Zawiera informacje o oddziałach firmy „Europegas Sp. z.o.o”, łącznie z adresami, e-mail oraz
innymi informacjami.
3. Autokalibracja.
W zakładce „Mapa”można znaleźć przycisk „Autokalibracja”. Wciśnięcie go spowoduje
rozpoczęcie procesu autokalibracji. W prawym dolnym rogu okna znajduje się pasek postępu
procesu kalibracji.
Przed rozpoczęciem autokalibracji należy uruchomić silnik i poczekać aż sonda lambda zacznie
pracować. Podczas wykonywania autokalibracji silnik powinien pracować na wolnych obrotach, nie
należy zwiększać obrotów, trzeba wyłączyć klimatyzację, światła, nie należy wykonywać ruchów
kierownicą gdyż może to spowodować błędne działanie procesu autokalibracji. Podczas
przeprowadzania autokalibracji należy obserwować czasy wtrysku benzyny i gazu. W przypadku
gdy czasy wtrysku gazu są mniejsze od czasów wtrysku benzyny dysze wtryskiwacza mogą być
zbyt duże i należy wtedy zmniejszyć średnice dyszy. Po zakończeniu procesu autokalibracji na
mapie mnożnika powinny pojawić się 2 skrajne punkty i 4 punkty na środku mapy mnożnika.
Pierwszy punkt od lewej to punkt pracy silnika na wolnych obrotach czyli punkt pracy podczas
autokalibracji. Wartość mnożnika dla tego punktu powinna zawierać się w granicach pomiędzy 1.1
a 1.6, w przypadku gdy jest on większy od 1.6 przy dłuższych czasach wtrysku benzyny czyli przy
większym obciążeniu i przy dużych obrotach może wystąpić sytuacja nakładania się czasów
wtrysku gazu na siebie tzn. podczas trwania czasu wtrysku gazu przychodzi następny wtrysk
(zapętlenie się czasów wtrysku). Sterownik w takiej sytuacji zgłosi błąd „za długi czas wtrysku
gazu”. Jednak w takim przypadku należy sprawdzić jak zachowuje się sonda lambda, jeżeli
mieszanka jest „bogata” i samochód jedzie normalnie to można zignorować ten komunikat.
3.1 Zebranie mapy czasów wtrysków benzyny na benzynie (mapa benzynowa)
Po wykonaniu procesu autokalibracji należy przełączyć samochód na benzynę i przejechać się nim
odcinek około 4 km w celu zebrania mapy benzynowej. Przy zbieraniu mapy należy starać się
jechać na jednym biegu np. na 4 i należy jechać w ten sposób aby sonda lambda „pracowała” tzn.
zmieniała swój stan z ubogiej na bogatą. Podczas zbierania mapy powinny pojawiać się czerwone
punkty. W celu szybszego zebrania mapy należy tak dobierać obciążenia samochodu aby zbierać
punkty w tym miejscu gdzie mamy puste miejsca. Zbieranie map odbywa się bez udziału programu
diagnostycznego, dlatego można to wykonywać bez podłączonego komputera.
Jednak wykonując tą czynność z podłączonym komputerem i programem diagnostycznym możemy
to zrobić dużo szybciej i dokładnie widzimy co się dzieje z samochodem. Gdy sterownik stwierdzi
że została zebrana wystarczająca ilość punktów mapa zostanie wyrysowana linią ciągłą.
Dokładność wyrysowanej linii zależy od ilości zebranych punktów w danym zakresie. Im więcej
punktów zbierzemy w danym zakresie, tym większa będzie dokładność wyrysowanej linii mapy
benzynowej.
3.2 Zebranie mapy czasów wtrysków benzyny na gazie (mapa gazowa)
Po zebraniu mapy benzynowej przełączamy samochód na gaz i zaczynamy analogicznie jak
wcześniej zbierać mapę gazową. Mapę gazową należy zbierać w identycznych warunkach
drogowych z podobnymi obciążeniami jak zbierana była mapa benzynowa. Mapa gazowa rysowana
jest niebieskimi punktami. Po zebraniu wystarczającej ilości punktów mapa zostanie wyrysowana
linią ciągłą. Gdy sterownik stwierdzi że została zebrana wystarczająca ilość punktów mapa zostanie
wyrysowana linią ciągłą. Dokładność wyrysowanej linii zależy od ilości zebranych punktów w
danym zakresie. Im więcej punktów zbierzemy w danym zakresie, tym większa będzie dokładność
wyrysowanej linii mapy gazowej.
Przy prawidłowo ustawionym sterowniku (dobrze dobrana charakterystyka mnożnika) mapa
benzynowa i gazowa powinny się pokryć. W przypadku gdy mapy nie pokrywają się (nie nachodzą
na siebie) należy skorygować charakterystykę mnożnika (dla danych czasów wtrysku dolna oś
mapy). Przy zbieraniu mapy gazowej gdy mamy podłączony komputer i uruchomiony program
diagnostyczny możemy na bieżąco w trakcie zbierania mapy gazowej korygować charakterystyką
mnożnika gdy widzimy, że zbierane niebieskie punkty nie pokrywają się z mapą benzynową. Jest to
nawet zalecane, ponieważ w sytuacji gdy charakterystyka mnożnika jest mocno odchylona od
prawidłowej charakterystyki, sterownik samochodowy zaczyna się przestawiać i w skrajnym
przypadku może zapalić kontrolkę „check engine”. Korygując na bieżąco charakterystykę
mnożnika punkty mapy gazowej powinny pokrywać się z mapą benzynową. Po doprowadzeniu do
takiej sytuacji, że mapy się pokryją można uznać, że charakterystyka jest dobrze dobrana.
3.3 Ręczne ustawianie sterownika
Istnieje także możliwość ręcznego ustawienia sterownika, które przy nabyciu odpowiedniego
doświadczenia może być szysze od opisywanego powyżej sposobu. Ustawienie sterownika tak jak
przy poprzedniej metodzie rozpoczynamy od autokalibracji (jest ona konieczna do prawidłowej
pracy sterownika, patrz punkt 3). Następnie jeżeli proces autokalibracji przebiegł pomyślnie i
wartości mnożnika są prawidłowe dla punktu kalibracji przełączamy samochód na benzynę i
wyjeżdżamy nim na jazdę. Ustawianie charakterystyki mnożnika przeprowadzamy w następujący
sposób: Jedziemy samochodem na benzynie, staramy się utrzymywać stałe obciążenie silnika tzn.
czasy wtrysku benzyny powinny być ustabilizowane. Tak dobieramy obciążenie, aby czasu wtrysku
benzyny były np. około 5 [ms]. Określenie czasów wtrysku benzyny ułatwi nam znacznik
utworzony z dwóch prostopadle przecinających się linii, którego pozycja w osi poziomej zależy od
czasów wtrysku. Następnie przełączamy samochód na gaz i obserwujemy czy znacznik nie zmieni
swojej pozycji w osi czasu wtrysku, czyli czy nie zmienił się czas wtrysku benzyny. Jeżeli czas
wtrysku benzyny zmniejszył się (znacznik przesunął się w lewo) to oznacza, że dla danych czasów
wtrysku benzyny mnożnik jest zbyt duży (mieszanka jest zbyt bogata). Należy w takim przypadku
skorygować mnożnik w naszym przypadku dla czasu 5 [ms] do dołu. Jeżeli po przełączeniu z
benzyny na gaz znacznik przesuwa się w prawo to oznacza, że mieszanka jest zbyt uboga i należy
podnieść mapę mnożnika do góry dla danych czasów wtrysku.
Procedurę opisaną powyżej należy przeprowadzić dla kilku czasów wtrysku począwszy od punktu
kalibracji aż do czasów wtrysku przy dużym obciążeniu. Można np. sprawdzić mapę mnożnika co 2
[ms] począwszy od punktu kalibracji. W razie konieczności należy dodać punkt na mapie mnożnika
w celu dokładniejszego jej ustawienia. Po przeprowadzeniu opisywanego ustawiania ręcznego
sterownika mapy benzynowa i gazowa powinny pokrywać się.
● mapa mnożnika – niebieski
● mapa czasów wtrysku benzynowego (na benzynie) – czerwony
● mapa czasów wtrysku benzynowego (na gazie) - niebieski
Mapa mnożnika jest koloru niebieskiego. Do tej mapy przyporządkowana jest lewa oś danych czyli
Mnożnik i oś dolna czyli Czas wtrysku [ms]. Mapa mnożnika służy do ustawiania mnożnika dla
danego czasu wtrysku benzyny. Do ustawiania mnożnika służą punkty znajdujące się na mapie
(żółte). Po autokalibracji na mapie pojawiają się 2 skrajne punkty na końcach mapy oraz 4
dodatkowe punkty w środku mapy. Aby móc przesuwać dany punkt należy go najpierw zaznaczyć
poprzez kliknięcie na niego. Wartość zaznaczonego punktu wyświetlana jest po prawej stronie u
dołu mapy. Do przesuwania punktów na mapie służą następujące klawisze:
← - strzałka w lewo przesuwanie punktu w lewo ( zmiana czasu wtrysku na jakim jest dany punkt)
→ - strzałka w prawo przesuwanie punktu w prawo ( zmiana czasu wtrysku na jakim jest dany
punkt)
↓ - strzałka w dół -zmniejszenie mnożnika dla danych czasów wtrysku
↑ - strzałka w górę -zwiększenie mnożnika dla danych czasów wtrysku
Dwukrotne kliknięcie prawym klawiszem myszy – dodanie nowego punktu mnożnika
„Delete” – skasowanie punktu z mapy
„Page Up” – podniesienie całej linii mnożnika do góry
„Page Down” – opuszczenie całej linii mnożnika do dołu
Oprócz mapy mnożnika w oknie znajdują się też dwie inne mapy. Mapa koloru czerwonego to
mapa czasów wtrysku benzyny(na benzynie). Do mapy przyporządkowane są oś prawa Ciśnienie
kolektora [KPa] oraz oś dolna czas wtrysku [ms]. Mapa składa się z czerwonych punktów.
Sterownik po zebraniu mapy rysuje ją linią ciągłą. Analogicznie jest z tzw. mapą gazową tzn. mapą
czasów wtrysku benzyny (na gazie), która jest koloru niebieskiego.
W oknie mapy widoczny jest również utworzony z dwóch prostopadłych linii znacznik, którego
pozycja zmienia się w osi poziomej od ciśnienia kolektora, a w osi pionowej od czasów wtrysku
benzyny. Jest on bardzo przydatny przy zbieraniu mapy ponieważ pokazuje przy jakim obciążeniu i
na jakich czasach wtrysku pracuje silnik. Na mapie znajdują się również przyciski „kasuj”, które
służą do skasowania mapy benzynowej i mapy gazowej. Obok przycisku znajduje się również pole
wyboru „blokada”, które służy do zablokowania mapy benzyny po jej zebraniu tzn. sterownik po
zebraniu mapy benzynowej (po wyrysowaniu jej linia ciągłą) nie będzie już jej modyfikował. 3.4
Adaptowanie niebieskiej i czerwonej mapy w trakcie jazdy testowej.
Funkcja z zakładki „Mapa” o nazwie „Adaptacja”jest używana do automatycznego dostrajania
mnożnika tak, żeby mapa czasu wtrysku benzyny (na benzynie) – linia czerwona, oraz mapa czasu
wtrysku benzyny (na gazie) zbliżyły się do siebie w punktach, których są od siebie zbyt oddalone.
Funkcja ta powinna być używana po wcześniejszym przeprowadzeniu autokalibracji w celu
dostrojenia mnożnika.
Pierwszym krokiem po przeprowadzeniu autokalibracji powinno być przełączenie na benzynę i
zebranie punktów mapy czasów wtrysku benzyny, w trakcie jazdy testowej ( czerwone punkty).
Punkty powinny być zbierane dla pełnej skali czasów otwarcia wtryskiwaczy, co odpowiada jeździe
z obciążeniem silnika od minimalnego do maksymalnego. Po zebraniu wystarczającej liczby
czerwonych punktów należy użyć przycisku „Adaptacja”. Po wykonaniu tej czynności powinno
pojawić się okno z zapytaniem o wykasowanie mapy gazowej. Zalecane jest wciśnięcie przycisku
„Tak” , w celu zebrania całej, jak najbardziej aktualnej, mapy gazu. W innym przypadku punkty
zostaną zaktualizowane tylko w określonych miejscach.
Następnie program podzieli obszar wyznaczony przez mapę benzynową na 6 równych przedziałów,
których długość zależeć będzie od minimalnych i maksymalnych czasów wtrysku.
W przypadku zbyt małej ilości zebranych punktów zostanie to zasygnalizowane przez czerwone
diody znajdujące się w oknie programu. W przedziale, w którym brakuje punktów czerwona dioda
nie włączy się. W tej sytuacji należy kontynuować jazdę na benzynie do momentu aż wszystkie
czerwone diody będą włączone. Przedział w którym brakuje punktów odpowiada pewnemu
zakresowi czasu otwarcia wtryskiwaczy. Chcąc zebrać komplet punktów należy więc jechać z
obciążeniem silnika adekwatnym do przedziału, w którym brakuje punktów. Na rysunku powyżej
przedstawiona jest sytuacja gdzie zebrany jest komplet punktów mapy benzynowej.
Po zebraniu wystarczającej ilości czerwonych punktów pojawi się komunikat, że powinniśmy
zmienić zasilanie na gaz i kontynuować jazdę. Ponownie powinniśmy kontynuować jazdę w
pełnym zakresie czasów otwarcia wtryskiwaczy, co będzie zasygnalizowane przez włączenie się
wszystkich niebieskich diód.
Na powyższym rysunku przedstawiona jest sytuacja, gdzie nie została zebrana wystarczająca ilość
niebieskich punktów. Brakuje punktów w przedziałach od 7,5-9,2ms, oraz od 9,2-10,8ms. Oznacza
to ze powinniśmy kontynuować jazdę z dużymi czasami otwarcia wtryskiwaczy w celu uzbierania
niebieskich punktów właśnie w tych przedziałach.
Można też wcześniej zakończyć proces zbierania punktów trzymając klawisza SHIFT i naciskając
przycisk „Koniec” (po wciśnięciu klawisza SHIFT zmieni się na „Wymuś”) aczkolwiek nie jest to
zalecane, ponieważ program zaktualizuje mnożnik tylko w tych przedziałach, gdzie została zebrana
wystarczająca ilość punktów benzyny i gazu.
Po zebraniu wystarczającej liczby punktów wyświetli się komunikat, mówiący o tym, że wartości
mnożnika zostały zaktualizowane i powinna być kontynuowana jazda na gazie. Mapa gazowa
zostanie wykasowana automatycznie, także kontynuując jazdę na gazie nowe punkty mapy gazowej
zostaną zebrane, a na powstałej mapie będzie można zaobserwować wpływ zmiany mnożnika na
przebieg niebieskiej linii mapy gazowej. W przedziałach, gdzie linia czerwona znajduje się
dostatecznie blisko linii niebieskiej, pojawi się sygnalizacja w postaci żółtej diody. W przedziałach,
w których nie świeci się żółta dioda linie są zbyt oddalone od siebie. Można to skorygować ręcznie
poprzez odpowiednie przesuwanie punktów linii mnożnika.
4. Obsługa centralki LED i sygnały dźwiękowe
4.1. Centralka LED
W skład centralki LED wchodzą:
● Linijka LED wskazująca poziom gazu
● Dioda LED sygnalizująca rodzaj paliwa
● Przycisk
Linijka LED – pokazuje aktualny poziom gazu w zbiorniku. 4 zielone diody oznaczają pełen
zbiornik, dioda czerwona oznacza rezerwę.
Dioda LED – pokazuje aktualny stan pracy:
● Zgaszona – samochód pracuje na benzynie
● Wolne miganie (1 raz na sekundę) – oczekiwanie na temperaturę silnika
● Normalne miganie (2 razy na sekundę) – sterownik w trybie automat (oczekiwanie na obroty do
przełączenia na gaz)
● Szybkie miganie (4 razy na sekundę) – błąd sterownika (wyłączenie od braku gazu w zbiorniku)
● Zapalona – samochód pracuje na gazie
Przycisk – służy do zmiany paliwa
Sterownik zapamiętuje ostanie ustawienie paliwa przed wyłączeniem napięcia po kluczyku.
Aby uruchomić samochód od razu na gazie (tryb awaryjny np uszkodzenie pompy paliwa) należy
przy wyłączonym zapłonie nacisnąć przycisk na centralce i trzymając go włączyć zapłon. Dioda na
centralce powinna zaświecić się na stałe. Po wykryciu obrotów silnika sterownik załącza
elektrozawory i silnik uruchamia się na gazie. W trybie awaryjnym nie ma możliwości przełączenia
samochodu na benzynę. Po zgaszeniu silnika tryb awaryjny zostaje wyłączony.
4.2. Sygnały dźwiękowe
Sterownik generuje następujące sygnałem dźwiękowe:
● Trzy sygnały dźwiękowe – w przypadku przełączenia się z gazu na benzynę od zbyt małej ilości
gazu w zbiorniku.
● Trzy krótkie sygnały dźwiękowe i jeden długi – w przypadku wystąpienia błędu sterownika.
● Po wyłączeniu stacyjki. Dwa sygnały krótkie i jeden sygnał długi. Brak wymaganego przeglądu
instalacji należy udać się do serwisu i wykonać przegląd instalacji.