Czy sad zasadzi odszkodowanie zamiast przywrocenia do pracy
Transkrypt
Czy sad zasadzi odszkodowanie zamiast przywrocenia do pracy
Czy sąd zasądzi odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy W związku z planami restrukturyzacji firmy polegającymi na redukcji zatrudnienia postanowiliśmy zlikwidować niektóre stanowiska pracy. Wśród pracowników, których planujemy zwolnić, jeden jest członkiem związków zawodowych, a drugi społecznym inspektorem pracy, czyli podlegają ochronie. Zamiar ten spowodowany jest nie tylko negatywną oceną zachowań tych osób, ale również redukcją stanowisk personelu pomocniczego zajmowanych m.in. przez tych pracowników. Czy przy rozwiązaniu z nimi stosunku pracy zostaną przywróceni do pracy, czy powołując się na zasady współżycia społecznego istnieją szanse, że sąd zasądzi na ich rzecz jedynie odszkodowanie? W odpowiedzi na pytanie, należy zastrzec, że klauzule generalne określone w art. 8 k.p., czyli zasady współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa, należy interpretować w kontekście całokształtu okoliczności danego przypadku. Nie można, jak wskazuje się w doktrynie, sformułować ogólnych dyrektyw co do stosowania tych zasad. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż Sąd Najwyższy w wyroku z 9 lutego 2007 r. stwierdził, że oddalenie powództwa ze względu na sprzeczność żądania z zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.) następuje w granicach swobodnego uznania sędziowskiego po uwzględnieniu całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Uwzględnienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem takiego orzeczenia może nastąpić tylko w przypadku szczególnie rażącego i oczywistego naruszenia art. 8 k.p. (I BP 15/06, OSNP 2008/7-8/92). Z kolei w wyroku z 6 kwietnia 2006 r. (III PK 12/06, OSNP 2007/7-8/90) Sąd Najwyższy wskazuje sposób interpretacji art. 8 k.p., stwierdzając, że pozbawienie funkcyjnych działaczy związkowych wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy w wyniku zastosowania art. 8 k.p. i art. 4771 k.p.c. wymaga precyzyjnego i przekonującego uzasadnienia nadużycia prawa do tej ochrony. Zarzut niezgodności roszczenia o przywrócenie do pracy z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa nie może ograniczać się do twierdzenia pracodawcy, że działacz związkowy dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych, nawet ciężkiego naruszenia, pozwalającego na zakwalifikowanie jego zachowania w kategoriach art. 52 par. 1 k.p. Jeżeli pracodawca wypowiedział umowę o pracę pracownikowi szczególnie chronionemu ze względu na pełnione funkcje związkowe z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę, to rodzaj czynu pracownika decyduje o tym, czy można uznać jego roszczenie o przywrócenie do pracy za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem prawa. Jeżeli zachowanie pracownika może być ocenione jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, wówczas żądanie przywrócenia do pracy może stanowić nadużycie prawa, co jednak wymaga udowodnienia tego rodzaju zarzutów przez pozwanego pracodawcę w toku procesu. Orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza w sytuacjach, gdy wypowiedzenie pracownikowi będącemu działaczem związkowym umowy o pracę było uzasadnione (np. ze względu na szczególną naganność zachowania pracownika), lecz naruszało przepisy o szczególnej ochronie działaczy związkowych przed rozwiązaniem stosunku pracy, zasądzenie odszkodowania w miejsce żądanego przez pracownika przywrócenia do pracy. Zawsze jednak w orzecznictwie podkreśla się wyjątkowość odmowy udzielenia ochrony działaczowi związkowemu, następującej ze względu na szczególne okoliczności, np. ze względu na to, że naruszenie obowiązków pracowniczych nie miało żadnego związku z pełnieniem funkcji związkowych przez zwolnionego pracownika (w orzecznictwie przytaczane są w tym kontekście zwłaszcza: spożywanie alkoholu na terenie zakładu pracy, przystąpienie do pracy w stanie nietrzeźwości, przywłaszczenie mienia na szkodę pracodawcy, ujawnienie istotnych tajemnic handlowych pracodawcy, pobicie współpracownika). Ważnym w kontekście omawianego problemu jest również wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2008 r. (I PK 198/07, Mon. Pr. P. 2008/6/316), w którym sąd stwierdził, iż korzystanie z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy w związku z pełnieniem funkcji w organizacji związkowej, wyboru na społecznego inspektora pracy dokonane po podjęciu działań zmierzających do wypowiedzenia pracownikowi stosunku pracy, mogą być uznane za sprzeczne z art. 8 k.p. LESZEK JAWORSKI ekspert z zakresu prawa pracy