Niemiecki - gramatyka (w opracowaniu) Fonetyka i ortografia

Transkrypt

Niemiecki - gramatyka (w opracowaniu)
Spis treści
Fonetyka i ortografia
Nauka o wyrazie
Części mowy
RZECZOWNIK Rzeczowniki złożone
Rodzajniki Rodzajnik określony Deklinacja rodzajnika określonego
Łączenie rodzajnika określonego z przyimkami Użycie rodzajnika określonego
Rodzajnik nieokreślony Rzeczowniki występujące z rodzajnikiem nieokreślonym
Zastosowanie rodzajnika nieokreslonego Deklinacja rodzajnika nieokreślonego
Opuszczanie rodzajnika
Rzeczownik – das Substantiv Rodzaj rzeczowników Liczba mnoga rzeczowników
Deklinacja rzeczowników Rodzajniki i końcówki rzeczowników
Przypadki rzeczowników Mianownik Dopełniacz Celownik Biernik
Rodzaje deklinacji Odmiana mocna Odmiana słaba Deklinacja mieszana
Odmiana nieregularna rzeczowników Szczególne przypadki dopełniacza
Odmiana imion i nazwisk Rzeczowniki utworzone od przymiotników i imiesłowów
Nazwy mieszkańców państw
Rekcja rzeczownika
ZAIMEK Zaimek osobowy Zaimki nieosobowe Zaimek dzierżawczy
Zaimki wskazujące Zaimki pytające Zaimki nieokreślone
Zaimek wzajemności Zaimki einer, eine, ein(e)s z dopełniaczem
Zaimek zwrotny „sich” Zamiana rzeczownika na zaimki osobowe
PRZYIMEK
PRZYMIOTNIK
CZASOWNIK
Czasowniki posiłkowe: być, mieć, zostać
Odmiana niektórych czasowników w czasie teraźniejszym, tryb przekający
Czasowniki modalne Czasowniki proste i złożone
Czasowniki zwrotne
Literatura
Linki
Fonetyka i ortografia
Podział wyrazu prostego na sylaby otwarte i zamknięte
Wyraz prosty ma tyle sylab ile jest samogłosek lub dwugłosek.
Jeśli między 2 samogłoskami znajduje się spółgłoska to przechodzi ona do następnej sylaby,
np. fra-gen, le-sen, Stu-dent.
Jeżeli między 2 samogłoskami znajdują się 2 spółgłoski lub więcej,
to ostatnia spółgłoska przechodzi do następnej sylaby,
np. ler-nen, kom-men, ant-wor-ten.
Wyrazy ch, sch, st, sp stanowią nierozdzielną całość, której przy przenoszeniu wyrazu
dzielić nie można.
Sylaba kończąca się samogłoską jest otwarta, a samogłoska jest długa,
np. le-sen, fra-gen.
Sylaba kończąca się spółgłoską jest zamknięta, a samogłoska jest z reguły krótka,
np. kom-men, ler-nen, Lek-tor.
Wyjątek stanowią samogłoski w wyrazach jednosylabowych, zakończonych pojedynczą
spółgłoską, które są w zasadzie długie,
np. der, wir, gut, Tag.
Samogłoski długie i krótkie
Samogłoski długie wymawia się dłużej, a krótkie krócej.
Przykłady
Głoski długie
Głoski krótkie
in - w
Ihn - jego
an - przy
bieten – proponować
bitten - prosić
der Ahn – przodek
der Kamm – grzebień
der Kahn – łódź
der Bann - wygnanie
die Bahn - kolej
die Mitte - środek
die Miete - komorne
Akcent wyrazowy
W wyrazach prostych akcent wyrazowy spoczywa w języku niemieckim zwykla
na sylabie rdzennej.
Jest to przeważnie pierwsza sylaba wyrazu, np. Morgen, Stunde.
Odmiennie akcentowane są wyrazy pochodzenia obcego
– wtedy akcent spoczywa często na innej sylabie, np. Student, interesant.
Nauka o wyrazie
Części mowy języka niemieckiego
1. Rodzajnik
2. Rzeczownik
3. Przymiotnik
4. Zaimek
5. Liczebnik
6. Czasownik
7. Przysłówek
8. Przyimek
9. Spójnik
10. Wykrzyknik
– der Artikel
- der Substanktiv
- der Adjektiv
- das Pronomen
- das Numerale
- das Verb
- das Adverb
- das Präposition
- die Konjuktion
- die Interjektion
(das Geschlechtswort)
(das Hauptwort, das Dingwort)
(das Eigenschaftswort)
(das Fürwort)
(das Zahlwort)
(das Zeitwort, das Tätigkeitswort)
(das Umstandswort)
(das Verhältniswort)
(das Bindewort)
(das Empfindungswort)
RZECZOWNIK – DAS SUBSTANTIV
Rzeczownik jest częścią mowy, która oznacza osobę, przedmiot lub pojęcie.
Rzeczownik odmienia się przez rodzaje, liczby przypadki.
Pisownia rzeczowników
Wszystkie rzeczowniki pisze się w języku niemieckim dużą literą,
np. der Student, der Lektor, der Tag, die Tasche, das Haus, der Neue, das Reden.
W języku niemieckim wystepują 3 rodzaje rzeczowników:
męski – Maskukinum, żeński – Femininum i nijaki – Neutrum.
O tym jakiego rodzaju jest dany rzeczownik, informuje nas jego rodzajnik określony:
der – rodzaj męski, np. der Vater, der Lehrer, der Schüler
die – rodzaj żeński, np. die Mutter, die Lehrerin, die Schülerin
das – rodzaj nijaki, np. das Kind, das Schulmädchen, die Trümmer
Istnieje niewielka grupa rzeczowników, które występują tylko w liczbie mnogiej.
Są to tzw. Pluraliatantum, np. die Einkünfte, die Eltern, die Ferien, Gebrüder,
die Geshwister, die Kosten, die Leute.
W języku niemieckim rzeczowniki rodzaju żeńskiego tworzy się często
od rzeczowników rodzaju męskiego, przez dodanie końcówki –in.
W liczbie mnogiej rzeczowniki te mają koncówkę –nen.
der Schüler (uczeń) - die Schülerin (uczennica) - die Schülerinnen (uczennice)
der Lehrer (nauczyciel) - die Lehrerin (nauczycielka) - die Lehrerinnen (nauczycielki)
Rzeczowniki złożone – Die zusammengesetzen Substantive
W jezyku niemieckim występuje wiele rzeczowników złożonych z 2 lub więcej wyrazów.
Ostatni człon wyrazu złożonego jest zawsze rzeczownikiem.
Rzeczowniki złożone mają rodzaj ostatniego członu, czyli tzw. wyrazu głównego złożenia
– Grundwort, który zawiera część zasadniczą.
Najpierw występuje wyraz określający (Bestimmungswort) , na którym spoczywa akcent,
potem wyraz główny.
Przykłady
der Bahnhof
– die Bahn + der Hof – dworzec kolejowy
das Lehrerzimmer – der Lehrer + das Zimmer – pokój nauczycielski
das Klassennzimmer – die Klasse + das Zimmer – klasa
das Hinterzimmer
– pokój tylny
das Zweibettzimmer – pokój dwuosobowy
das Balkonzimmer – pokój z balkonem
das Kinderzimmer – pokój dziecięcy
das Empfangszimmer – pokój gościnny, salon
das Deutschbuch
- książka do niemieckiego
das Schulbuch
- ksiażka szkolna
Rzeczowniki złożone mogą tworzyć:
Rzeczownik + rzeczowniki, np. der Mittag + das Essen  das Mittagessen
Przymiotnik + rzeczownik, np. Groß + die Mutter  die Großmutter
Przysłówek + rzeczownik, np. Früh + das Stück  das Frühstück
Czasownik + rzeczownik, np. hören + der Saal  der Hörsaal
Liczebnik + rzeczownik, np. zwei + der Kampf  der Zweikampf
Przyimek + rzeczownik, np. auf + die Gabe  die Aufgabe
Poszczególne człony łączą się bezpośrednio lub z pośrednictwem spójek
s, es, n, en, e, er, np. das Mittagsmahl, Mittagsmahlzeit, die Mittagspause,
die Jahresceit, das Studentenheim, der Lesesaal, das Kinderheim.
RODZAJNIKI
Rodzajnik – der Artikel - das Geschlechtswort
Rodzajnik służy do oznaczania rodzaju rzeczownika.
W języku niemieckim, podobnie jak w polskim rozróżnia się 3 rodzaje:
męski, żeński i nijaki, liczbę pojedynczą i mogą oraz różne przypadki.
W języku polskim rodzaj, liczbę i przypadek rzeczownika poznajemy po jego końcówce.
W języku niemieckim rzeczownik występuje z rodzajnikiem – der Artilel,
który wskazuje rodzaj, liczbę i przypadek rzeczownika.
Rodzajnika nie tłumaczy się na język polski, np. der Lektor – lektor, die Stunde – lekcja,
das Buch – książka, die Studenten – studenci.
Wyróżniamy
- Rodzajnik określony (der bestimmte Artikel) :
der, die, das dla liczby pojedynczej oraz die dla liczby mnogiej
– wskazuje przedmiot już poprzednio wymieniony lub znany,
np. der Brief, die Lampe, das Rad, der Student, die Studentin, das Kind.
- Rodzajnik nieokreślony (der unbestimmte Artikel) :
ein dla rodzaju męskiego i nijakiego w liczbie pojedynczej
oraz eine dla r. żeńskiego w l. pojedynczej;
rodzajnik nieokreślony nie istnieje dla liczby mnogiej
– wskazuje przedmiot nieznany, nieokreslony,
np. ein Brief, eine Lampe, ein Rad, ein Student, eine Studentin, ein Kind.
- Rodzajnik zerowy (der Nullartikel), czyli opuszczenie rodzajnika.
Przykłady:
Polen liegt in Europa. Wir kaufen Bücher. Er muss noch Benzin tanken. Peter isst Eis.
Rodzajniki określone i nieokreślone stoją zawsze przed rzeczownikiem,
określają jego rodzaj, liczbę i przypadek.
Z reguły przed rzeczownikami jest rodzajnik określony.
W pewnych sytuacjach rodzajnik okreslony można zastapić rodzajnikiem nieokreślonym
– wtedy gdy chodzi o jakąś bliżej nie określoną osobę lub rzecz lub jedną osobę
lub rzecz spośród wielu, np.
Haben Sie mich noch ein Zimmer frei?
Jest/macie jeszcze jakiś pokój wolny?
Ja, das Zimmer 15 ist noch frei.
Tak, pokój 15 jest jeszcze wolny. (konkretny pokój)
Rodzajnik określony – der bestimmte Artikel
Rodzajnik określony w mianowniku liczby pojedynczej brzmi:
dla rodzaju męskiego: der, np. der Herr, der Mann
dla rodzaju żeńskiego: die, np. die Frau
dle rodzaju nijakiego: das, np. das Kind
Dla wszystkich 3 rodzajów w mianowniku liczby mnogiej: die,
np.
die Männer, die Frauen, die Kinder.
Przykłady
maskulin – rodzaj męski
feminin – rodzaj żeński
neutral – rodzaj żeński
Singular – liczba pojedyncza
der Herr
die Frau
das Kind
Plural – liczba mnoga
die Herren
die Frauen
die Kinder
Rodzajniki określone der, die, das (w liczbie pojedynczej),
die (w liczbie mogiej dla wszystkich rodzajów)
określają rodzaj, liczbę i przypadek rzeczownika.
Rodzajnika określonego nie tłumaczy się na polski.
Rzeczownik występuje z rodzajnikiem określonym, jeśli oznacza osobę lub przedmiot
znane bliżej lub takie, o których była mowa uprzednio, np.:
Der Lektor kommt. (Mowa o lektorze bliżej znamym)
Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist groß.
(W drugim zdaniu przedmiot jest znany bo była mowa o nim w poprzednim zdaniu).
Rodzajnik określony występuje
- Przed rzeczownikami, które znane są mówiącemu lub rozmówcy,
bliżej określone, lub o których była mowa w poprzedzającej wypowiedzi:
Der neue Pullover ist mir groß.
Die rote Bluse ist sehr schön.
Die Sohne scheint.
Das ist das Auto meines Vaters.
Das ist en Mädchen. Das Mädchen ist schön.
Dort steht ein Man. Der Man heiß Bauer.
- Przed rzeczownikami, które określają gatunek:
Die Birke ist ein Baum.
Der Volkswagen ist ein Wagen.
- Przed rzeczownikami, które określają zjawiska
Das Wetter ist heute sehr schön.
Das Regen stört mich nicht.
- Przed nazwami własnymi ulic, gór, rzek, jezior, mórz, pustyń, np.:
Ich wohne in der Nordstraße.
Die Welchsel ist der längste Fluß in Polen.
Die Ostsee ist sehr verschmutzt.
- Przed rzeczownikami poprzedzonymi najwyższym stopniem przymiotnika
lub liczebnikiem porządkowym:
Das ist die schwerste Aufgabe.
Sie ist die beste Schülerin
Der Mount Everest ist der höchster Berg der Welt.
Die Welchsel ist der längste Fluß Polens.
Ich habe das schönste Geschenk bekommen.
Er geht in die sechste Klasse
Sie liest schon das dritte Buch in dieser Woche.
- Przed rzeczownikami własnymi (imionami, nazwiskami, nazwami własnymi
– nazwy miast, części świata itp.) poprzedzonymi przydawką:
Das Dresden, das wir eben besictigt haben, war während des zweiten Weltkrieges sehr
zerstört worden.
Das heutige Berlin sieht sehr modern aus.
Der klein Georg geht heute nicht in der Kindergarten.
- Przed nazwami państwa i krain geograficznych, wystepujących w rodzaju żeńskim,
męskim lub tylko w liczbie mnogiej:
Die Schweiz, die Türkei, die Bundesrepublik Deutschland, die USA, die Mongolei,
die Ukraine, die Slowakei,
der Libanon, der Iran, der Irak, der Sudan, der Vatican, der Senegal
die Vereinigten Staaten, die Niederlande.
Z rodzajnikiem określonym występują następujące nazwy krajów:
w liczbie pojedynczej:
die Slowakei - Słowacja
die Türkei - Turcja
die Schweiz - Szwajcaria
der Libanon - Liban
die Bundesrepublik Deutschland - Republika Niemiec
die Mongolei - Mongolia
die Ukraine - Ukraina
der Irak - Irak
der Iran - Iran
der Sudan - Sudan
w liczbie mnogiej:
die Vereinigten Staaten von Amerika - die USA - Stany Zjednoczone Ameryki
Deklinacja rodzajnika określonego – Deklination des bestimmten Artikels
Fall – przypadek
Nominativ – mianownik:
wer?, was? - kto, co?
Genitiv –dopełniacz
wessen? – czyj, czyja, czyje?
kogo, czego?
Dativ – celownik
wem?, was? - komu, czemu?
Akkusativ – biernik
wen?, was? - kogo, co?
Liczba pojedyncza - Singular
Maskulinum Feminimum
Rodzaj męski Rodzaj
żeński
der
die
Liczba mnoga Plural
Neutrum
Rodzaj
nijaki
das
des
der
des
der
dem
der
dem
den
den
die
das
die
die
Łączenie rodzajnika określonego z przyimkami
Rodzajnik określony może łączyć się w z niektórymi przyimkami, tworząc jeden wyraz:
Rodzajnik i wyraz
Po połączeniu Przykład
Tłumaczenie
zu + der
zur
zur Polizei gehen
Iść na policję
zu + dem
zum
zum Beispiel
Na przykład
von + dem
vom
vom Vater etwas bekommen Od ojca otrzymać
in + das
ins
ins Kino gehen
Iść do kina
bei + dem
beim
beim autofahren
Podczas jazdy
auf + das
aufs
aufs Sofa legen
Położyc na kanapie
an + dem
am
am Fenster stehen
Stać przy oknie
Ściagnięcie rodzajnika określonego z przyimkiem
Das Zusammenziehen des bestimmten Artikels mit einer Präposition
Rodzajnik określony może być ściągnięty z niżej wymienionymi
przyimkami rządzącymi celownikiem i biernikiem
Celownik - Dativ
Biernik - Akkusativ
Przykłady
Celownik - Dativ
Biernik - Akkusativ
ans
Bleibe am Fenster
Geh ans Fenster!
stehen!
aufs
Er verbrachte die
Lege das Buch aufs
Freizeit beim spiel. Tisch!
ins
Er arbeitet heute
Sie eilen ins Institut.
im Institut.
durchs Sie erzählen vom
Für Ihren Testen
Ausflug.
gehen sie durchs
Feuer
unters Ich will den Roman
„Unterm Rad”
an + dem
am
an + das
bei + dem
beim
auf + das
in + dem
im
in + das
von + dem
vom
durch + das
unter + dem
unterm
unter + das
zu + dom
zum
zu + der
zur
für + das
fürs
lesen.
Die Sportler eilen
zum Sportplatz.
Die Kinder eilen zur
Schule.
Alle wollen ihre
Kräfte fürs Vaterland
einsetzen
sich unters Messer
legen
voll bis unters Dach
Unters taatssekretärin
Użycie rodzajnika określonego
Rzeczownik wystepuje
z rodzajnikiem określonym:
1 Jeśli przedmiot jest znany
mówiącemu i rozmówcy
lub uznany za jedyny
w świecie
Przykłady
Der Student Wolff ist fleißig.
Was kostet das Zimmer?
Die Erde, die Sonne, der
Mond, der Chef, der Direktor,
der Rektor …
2 Jeśli przedmiot został
In der Nähe ist ein Wald.
wcześniej wymieniony –
Das Wald ist groß.
mówimy o osobie lub rzeczy po Das ist ein Bahnhof.
raz kolejny.
Der Bahnhof ist alt.
3 Jeśli przed imieniem
Der gute Paul half der
własnym wystepuje
Mutter.
przydawka
4 Jeśli używa się rzeczownika
Die Milch in glas ist noch
materiałowego w określonym heiß.
znaczeniu
5 Przed nazwami własnymi
Die Karpaten liegen in Polen.
gór, rzek, mórz, jezior, pustyń, Die Weichsel ist 1.047 km
gwiazd, ulic, budowli, hoteli,
lang.
kin, gazet, czasopism
6 Przed nazwami niektórych
Wir fahren in die
krajów:
Bundesrepublik Deutschland.
7 Przed nazwami pór roku,
miesięcy, pór dnia, posiłków
8 Przy rzeczownikach
z przymiotnikami w stopniu
najwyższym i z liczebnikami
porządkowymi
9. Przed rzeczownikami
określającymi gatunek
Jetzt ist der Januar.
Der Frühling ist eine schöne
Zeit des Jahres.
Der Himalaya ist das höchste
Gebirge.
Er ist der beste Koch in der
Stadt.
Die Nelke ist eine Blume.
Der Volkswagen ist ein
Wagen.
Der Dichter Goethe ist
berühmt.
Kennen Się den Mann?
Die Erde ist rund.
Auf dem Platz stehet ein
großes Gebäude. Das
Gebäude ist elf Stock hoch.
Das heutige Warschau
sieht sehr modern aus.
Die Luft in Gebirge macht
den Menchen stark und
gesund.
Die Ostsee ist sehr tief.
Er wohnt in der Südstraße.
Die Vereinigten Staaten
von Amerika sind sehr
groß.
Am Morgen ist es kalt.
Das ist der erste Tag der
Ferien.
Sie gehen in die zweite
Klasse.
Die Blume ist eine Pflanze.
Rodzajnik nieokreślony – der unbestimmte Artikel:
ein, eine, ein.
Wskazuje przedmiot nieznany, nieokreślony.
Rodzajnik nieokreślony został utworzony od liczebnika „eins”
(jeden, jeden z wielu przedmiotów)
ein - dla rzeczowników rodzaju męskiego
eine – dla rzeczowników rodzaju żeńskiego
ein – dla rzeczowników rodzaju nijakiego
Rodzajnik nieokreślony nie ma liczby mnogiej.
Rodzajnik nieokreślony nie jest akcentowany.
Rzeczownik, który w liczbie pojedynczej wystepuje z rodzajnikiem nieokreślonym,
traci w liczbie mnogiej rodzajnik, np.:
L. poj.
ein Tisch,
eine Lampe, ein Fenster
L. mnoga
- Tische
- Lampen
- Fenster
Przykłady
maskulin – rodzaj
męski
feminin – rodzaj
żeński
neutral – rodzaj
żeński
Rodzajnik
Przykłady
nieokreślony
ein
Das ist ein Junge.
Plural – liczba mnoga
Brak rodzajnika nieokreślonego
Przykłady
Das sind Junge.
eine
Das ist eine Frau.
Das sind Frauen.
ein
Das ist ein Kind.
Das sind Kinder.
Rodzajniki nieokreślone ein, eine, ein stosuje się z rzeczownikami oznaczającymi osoby
lub rzeczy, które nie są nam bliżej znane lub o których mówimy po raz pierwszy,
np.
Ein Lekror kommt. (Przychodzi pewien lektor, o którym bliżej nic nie wiemy)
Hier ist ein Tisch. (Tu jest jakiś stół)
Das ist ein Junge. To jest chłopak (jakiś chłopak, bliżej nam nie znany,
mówimy o nim po raz pierwszy). Der Junge ist höflich. (Ten chłopiec jest grzeczny)
Hier ist ein Päckchen. Das Päckchen ist hübsch.
Rodzajnik nieokreślony ma tylko liczbę pojedynczą.
Rzeczownik, który w liczbie pojedynczej wystepuje z rodzajnikiem nieokreślonym,
w liczbie mnogiej nie ma rodzajnika.
Rodzajnika nieokreślonego nie tłumaczy się na jezyk polski.
W języku polskim funkcję nieokreśloności rzeczowników wyrażamy przy pomocy słów:
jakiś, pewien itp.
Rzeczowniki występujące z rodzajnikiem nieokreślonym
Z rodzajnikiem nieokreślonym występują:
- rzeczowniki, które występują po raz pierwszy i o których jeszcze jeszcze bliżej nie wiemy,
o których nie było mowy, pzy wprowadzaniu nowego przedmiotu rozmowy np.
Das is ein Junge. Das ist ein Park. Da ist ein Bahnhof.
Sie kauft eine Flasche Wein.
Ich habe in der Straßenbahneine eine Zeitung gelesen.
Er möchte morgen einen Film sehen.
Meine Mutter hat mit ein Kleid geschenkt. Seine Mutter gab ihm ein Geschenk
Es war einmal ein König.
- rzeczowniki wystepujące przy porównaniach, np:
Er singt wie eine Lerche.
Sie hat Zähne wie ein Pferd.
- rzeczowniki występujące często po czasowniku haben i po zwrocie „es gibt“
– zawsze w bierniku - Akkusativ, np.:
Er hat einen neuen Wagen.
Es gibt hier ein gutes Restaurant.
Zum Mittag gibt es heute ein schmackhaftes Fleisch.
Es gibt zu Mittag eine Suppe.
Gibt es in Ihrer Stadt ein Kino?
Gleich gibt es ein Gewitter.
Da gibt es einen größen Schrank.
Da gibt es eine Telefonzeile.
In diesem Zimmer gibt es zwei Fenster.
- rzeczowniki pełniące w zdaniu funkcję orzecznika
Der Hund ist ein Tier.
Der Kugelschreiber ist ein Schreibzeug.
Der Rhein ist ein Fluss. Die Wolga ist ein Fluss.
Er ist ein größer Fachman.
- w wyrażeniach jeden, jakiś …
Ich kenne einen Mann, der Chinnesisch spricht.
Da wartet eine Dame auf Sie.
Geben Sie mir bitte einen Bleistift. (Proszę mi podać jakiś ołówek)
(ale Geben Sie mir den Bleistift. Proszę mi podać ten ołówek)
Rodzajniki nieokreślone stosujemy
Mówiąc o danej osobie lub rzeczy
po raz pierwszy
Gdy osoba lub rzecz jest bliżej nieokreślona
Gdy osoba lub rzecz jest jedną
z większej ilości osób lub rzeczy
Gdy rodzajnik pełni funkcję liczebnika
Rodzajnik nieokreślony używamy
z określeniem „es gibt“
oraz po czasowniku haben
Rodzajnik nieokreślony poprzedza
rzeczowniki określające jedną osobę lub
rzecz z większego zbioru:
Das ist ein Bahnhof.
Das is ein Junge.
Ich kaufe ein Buch.
Ich kaufe mir eine Zeitung.
Das ist ein Junge.
Das ist ein Tisch.
Marie kauft einen Apfel und drei Gurken.
In meiner Klasse gibt es nur ein Mädchen.
Es gibt zu Mittag eine Suppe.
Er hat ein neues Fahrrad.
Die Kuh ist ein Tier.
Der Baum ist eine Pflanze.
Gibt es hier in der Nähe einen Supermarkt?
Przed rzeczownikami będącymi orzecznikami
Często przy porównaniach
Sein Vater ist ein Pole.
Er ist so klug wie ein Genie.
Er singt wie eine Lerche.
Rodzajnik nieokreślony nie ma liczby mnogiej.
Das sind Autos. Damen gehen.
Deklinacja rodzajnika nieokreślonego – Deklination des unbestimmten Artikels
Fall - przypadek
Nominativ – mianownik:
wer?, was? - kto, co?
Genitiv –dopełniacz
wessen? – czyj, czyja,
czyje? kogo, czego?
Dativ – celownik
wem?, was? komu, czemu?
Akkusativ – biernik
wen?, was? - kogo, co?
Liczba
mnoga -
Maskulinum
Feminimum
Rodzaj męski
Rodzaj
żeński
ein
eine
Neutrum
Rodzaj
nijaki
ein
eines
einer
eines
-
einem
einer
einem
-
einen
eine
ein
-
Plural
-
Opuszczanie rodzajnika – rodzajnik zerowy
Rodzajników w zasadzie nie stosuje się:
- przed imionami własnymi lub rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem głównym:
np. Das ist Peter. Das ist Helga.
Werner und Walter klatschen Beifall.
Vier Studenten und sechs Studentinnen diskutieren.
- przed wyrazami Herr i Frau w połączeniu z nazwiskami, np.
Wer ist das? Das ist Herr. Herr Ebert ist Lehrer.
Was ist Herr Ebert? Herr Ebert ist Lehrer.
- jeżeli orzecznik oznacza zajęcie lub zawód, np. Frau Weber ist Lehrerin.
Rzeczownik zerowy – bez rodzajnika wystepują:
- rzeczowniki własne bez przydawki, z wyjątkiem nazw gór, rzek, jezior, mórz, pustyń,
ulic oraz kilku nazw państw
- rzeczowniki niepoliczalne (minerały, metale, materiały…) , jak
Sand, Brot, Honig, Milch, np.:
Ich esse gern Honig. Er kauft Brot. Gold ist ein teueres Edelmetall.
Sie muss noch Benzin tanken. Er trinkt gern Wein.
- rzeczowniki określające zawód, np.:
Ich bin Ingenieur. Mein Bekannter ist Lehrer.
- rzeczowniki określające narodowość, np.:
Er ist Amerikaner. Mein Freund ist Francose.
- rzeczowniki po rzeczownikach własnych w 2 przypadku, np.:
Peters Vater ist nicht da.
Ninas Hund ist sehr agressiv.
- rzeczowniki określające tytuł lub pokrewieństwo, np.:
Tante Ann ist Arzt.
Onkel Peter besucht uns heute.
Doktor Braun ist ausgezeichner Spezialist.
- rzeczowniki oznaczające zwracanie się do kogoś, np.:
Komm her, Mädchen.
Was hast du gemacht, Freundchen?
- rzeczowniki po liczebnikach oraz zaimkach, np.:
Das ist meine Katze.
Er kauft ihr zehn Rosen.
Uwaga! Użycie zaimków dzierzawczych lub liczebników głównych
wyklucza użycie rodzajnika.
- rzeczowniki przy wyliczaniu, np.:
Sie packte ein: Schuhe, Seife, Zahnpaste. Schlafanzug.
- rzeczowniki z rodzajnikami nieokreślonymi w liczbie mnogiej:
Wir kaufen Bücher.
Er hat Pizzas bestellt.
Da gibt es Telefonzellen
Da gibt große Schränke.
Sie beide haben neue Wagen.
Sie sind große Fachleute.
- imiona i nazwiska:
Paul und Alice essen Eis.
Gothe und Schiller sind die größten Dichter Deutschland
- nazwy państw, miast, części świata, które są rodzaju nijakiego:
Frankreich liegt in Europa.
Berlin ist die Haupstadt Deutschland.
- w wielu zwrotach (szczególnie pary wyrazów, połączone spójnikiem und lub innym
oraz przy stałych frazach czasownikowych) i przysłówkach:
Wir wollen nich Kopf und Kragen riskieren.
Er hat sich von Kopf bis Fuß verändert
Das kommt gar nicht in Frage!.
- po wyrazach określających ilość, masę, długość, itp.:
Jeden Abend trinkt er 3 Glass Bier.
Die Muttter kauft 3 kilo Schinken für das Weichnachtsfest.
- rzeczowniki z zaimkami (zaimki przejmują funkcję rodzajnika)
Mein Vater hat mich sehr lieb.
In welchem Haus wohnen Się denn?
- rzeczowniki poprzedzone przysłówkiem wenig, viel
Die Kinder sollten viel Obst essen.
- rzeczowniki poprzedzone przydawką w dopełniaczu
Goethes „Faust” wird bis heute gelesen.
Peters Freundin ist 3 Jahre alter als er.
Kiedy nie używa się rodzajnika
Nie używa się rodzajnika
1. Przed imionami
własnymi
materiałowymi, użytymi
w znaczeniu ogólnym
3. Przed orzecznikami,
oznaczającymi
narodowość, zawód,
zajęcie, przynależność do
organizacji;
z czasownikami sein,
werden i słówkiem als
oznaczającymi pojęcia
oderwane, abstrakcyjne,
przed uczuciami
5. Przed zwrotami
idiomatycznymi,
w przysłowiach oraz
utartych zwrotach.
6. Po wyrazach
znaczających: ilość, miarę,
ciężar
7. Przed cieczami,
rzeczownikami
materiałowymi, których
bliżej nie określamy
8. Przed nazwami
większości państw,
kontynentów i miast,
które są rodzaju nijakiego,
jeśli występują bez
przydawki
9. Przed rzeczownikiem
poprzedzonym
Peter is mein Freund.
Er heißt Paul Müller.
Die Menschen trinken
Wasser, Tee, Kaffee,
Milch, Bier und andere
Getränke.
Er ist Deutscher. Sie sind
Deutschen. Ich bin Pole.
Sie ist Polin. Er ist Arzt.
Seine Schwester ist Arzt.
Sie möchte Schauspieler
werden.
Er ist Arbeiter, und sie ist
Bäuerin.
Przykłady
Immanuel Kant war ein größer
Denker. Beethoven war der große
deutsche Pianist.
Unser Vaterland ist reich an Kohle.
Russland ist reich an Erdgas.
Ihre Freundin ist Französisch.
Sie will Lehrerin werden. Er will
Soldat werden. Seine Muter ist
Ärztin.
Dieser junge Mann ist Student.
Helmut Kohl war Christdemokrat.
Sie ist Kommunistin, und er ist
Sozialdemokrat.
Sie arbeitet als Sekretärin.
Zum Studium gehört Fleiß. Willenskraft und Ausdauer sind
Er hat Angst.
Eigenschaften eines jeden
Aktivisten.
Er war ein Kampf auf
Leben und Tod.
Aller Anfang ist schwer
Er war mit Leib und Seele bei der
Sache.
Übung macht den Meister.
Sie nahm zwei Paar Schuhe
mit. Ich möchte 2 Liter Cola
Er kaufte heute zwei Liter
Milch und drei Kilogramm
Mehl.
Bitte eine Dose Cola.
Tausend Mann nahmen an dem
Umzug teil.
Sie trinkt jeden Tag drei Glas Tee und
isst ein Kilogramm Brot.
Ich möchte 3 Kilo Kartoffeln kaufen.
Ich trinke eine Tasse Kaffe.
Der Stuhl. ist aus Holz.
Seine Ohrringe sind aus Silber.
Sie trinkt Tee.
Das Ring ist aus Gold.
Ich esse Brot.
Rotwein ist gesund.
Peter wohnt in Polen.
Dänemark liegt in Europa
Spanien ist ein warmes
Land.
Hamburg .liegt in Norden.
Er kommt aus Italien.
Polen gehört to NATO.
Berlin ist die Haupstadt
Deutschland.
Ich habe zwei Katzen.
Dieser Schriftsteller hat
Er ist 40 Jahre alt.
In diesem Haus wohnen 6 Familien.
liczebnikiem głównym
schon acht Bücher
geschrieben.
10. Jeśli przed
Das ist mein Vater.
rzeczownikiem jest zaimek Unser Onkel ist begabt.
11. Po wyrazach viel,
Wenn ich viel Geld hätte,
etwas, wenig
würde ich sehr viel reisen.
Er hat etwas Ersparnisse.
12. Bardzo często po
przyimkach: ohne, zu,
nach, vor
poprzedzonymi
przydawką dopełniaczową
14. Po zaimkach: wessen,
dessen, deren
15. W wyrazeniach: zu
Fuß, Tag und Nacht
16. Przysłowia
17. Zwroty
Sie geht ohne Regenschirm
spazieren.
An diesem Dienstag gehe ich nicht
zur Schule.
Jeder möchte viel Geld haben.
Wir haben viel Zeit.
Wir haben wenig Zeit.
Sie pflegt das Kond mit viel Liebe.
Er geht nach Hause.
Er muss vor Gericht erscheinen.
Ich esse zu Mittag.
Goethes „Faust” wird bis
heute gelesen.
Daniels Freundin ist 3 Jahre jünger
als er.
Wessen Bild hängt an der
Wand? Das ist der Frau,
deren Mann Arzt ist.
Ich gehe zu Fuß.
Das ist das Haus, dessen Besitzer in
Frankreich wohnt.
Aller Anfang ist schwer.
Übung macht den Meister.
Arbeit adelt.
Borgen macht sorgen.
Hunger ist der beste Koch.
Lachen ist gesund.
Kommt Zeit, kommt Rat.
Absicht ist die Seele der Tat.
Arbeit schndet nicht.
Aufgeschoben ist nicht
aufgehoben.
Hunde, die bellen beien nicht
Liebe macht blind.
Entscheidung treffen.
Mit Vergnügen!
Tut mir Leid.
Sorgen machen
In Zweifel ziehen.
Herren, Damen,Fräulein!
Herzlichen Dank
Er arbeitet Tag und Nacht.
RZECZOWNIK – DAS SUBSTANTIV
Rzeczownik w języku niemieckim i polskim może mieć inny rodzaj,
dlatego rzeczownika należy uczyć się z rodzajnikiem.
Przykłady:
Das Spitzer - ta temperówka
Das Mädchen - ta dziewczyna
Der Stuhl
- to krzesło
Rodzaj rzeczowników – Das Geschlecht der Substantive
Rodzaj rzeczowników poznaje się na podstawie:
- znaczenia
- końcówki
Rodzaj rzeczowników na podstawie znaczenia i końcówki
Rodzaj męski- Maskulinum
der Vater
Osoby
i zwierzęta der Sohn
der Herr,
rodzaju
der Mann
męskiego
der Soldat
der Hund
der Tiger,
der Hahn
der Löwe
Pory dnia
(wyjatek
die Nacht),
dni
tygodnia,
miesiące,
pory roku
Der Morgen
der Mittag
der Nachmittag,
der Abend
der Montag
der Januar
der Sommer
der Winter
der Frühling,
der Herbst
Rodzaj żeński - Feminimum
Osoby ,
zwierzęta
rodzaju żeńskiego
(wyjatki:
das Mädchen
das Fräulein,
das Mädel,
das Huhn
das Schaf,
das Weib)
Nazwy drzew,
kwiatów,
owoców
(wyjatki:
der Apfel,
der Pfirsich,
der Ahorn,
der Mohn
das Maiglöckchen
der Kürbis
der Aborn, der
Flieder, das
die Mutter
die Tochter
die Frau
die Verkäuferin
die Kuh, die
Henne,
die Stute,
die Katze
Rodzaj nijaki - Neutrum
Osoby
das Kind
i zwierzęta das Kalb
młode,
das Ferkel
niedorosłe das Lamm
(ale:
das Fohlen
der Welpe)
Hündin
die Eiche
die Buchs
die Fichte,
Metale
(wyjatki:
der Stahl,
die Bronze)
das Gold
das Silber,
das Blei
das Eisen
das Kupfer,
das Messing
die Elbe
die Neiße
Miasta **
Kraje *
die Weichsel
Części
świata,
kontynenty
(das ) Berlin
(das) Wien
(das) Polen
(das) Europa
die Pflaume,
die Erdbere
die Birne
die Rose
die Nelke
die Tulpe
die Kiefer
Vergissmeinnicht,
Strony
świata
wiatry
Góry
wyjątek:
die Alpen,
die Tatra),
szczyty
górskie,
jeziora
Napoje
alkoholowe
(wyjątek:
das Bier)
Marki
samochodów
der Osten
der Western,
der Norden,
der Süden;
der Passat,
der Monsun
der Himalaja
der Harz
der Brocken,
der Vesuv,
das Maiglöckchen,
das Veilchen, )
Przeważająca
część rzek
(Wyjątki:
der Rhein,
der Main,
der Nil, der Don)
Statki
i samoloty
die Donau
die Mosel
diee Wolga,
die Seine
die Titanic
die Boeing
Kolory
das Grün,
das Braun,
das Rot
das Gelb
der Großglockne;
der Bodensee
der Bajkal
der Tschad
der Wein, der
Schnaps, der
Likör
der Audi,
der BMW,
der Opel
Liczebniki
główne użyte
rzeczownikowo
die Eins
die Drei
die Vier
die Fünf
Litery
das A,
das O,
das Z
Rzeczowniki
zakończone na:
-ei, -heit, keit,
-schaft, -ung, -in
die Bücherei,
die Klarheit,
Nazwy cześci
świata,
krajów, miast
(używane w
zasadzie bez
das heiße
Afrika,
das schöne
Italien,
die Möglichkeit,
die Freundschaft,
die Lösung,
Minerały
der Stein,
der Diamant
der Rubin
Wyjątek:
der Papagei
die Schülerin
Rzeczowniki
pochodzenia
obcego
zakończone na:
-ie, -ik, -ion, -tä,
die Energie,
die Komödie,
die Physik,
die Nation,
die Fakultät,
-enz, -anz, -ur
rodzajnika
określonego,
z wyjątkiem
połączeń z
przydawką)
Rzeczowniki
utworzone z
niektórych
części mowy
das alte Athen
die Intelligenz,
die Instanz,
die Literatur
das Aber,
das Gute,
das kommen,
das Ich,
das Treffen
Rzeczowniki
Odczasownikowe, bez
końcówek
Der Gang,
der Sprung,
der Lauf
Rzeczowniki
zakonczone
na:
-chen, -lein,
-tel
das Häuschen,
das Märchen,
das Fräulein,
das Viertel,
das Zehntel
Rzeczowniki
zakonczine
na
der Honig,
der Herring,
der Wagen,
der Garten,
der Lehrer
Rzeczowniki
z
przedrostka
mi –ge
I zakończone
na -e
das gebirge,
das Gebäude,
das Getreide,
das Gemälde,
Rzeczowniki
bezkońcówko
-we
Wyjatki:
das Getränk,
-ig, -ing,
-ling, -en
-er (większość)
Rzeczowniki
pochodzenia
obcego na:
-or, -ismus
Nazwy
niektórych
krajów
der Humor,
der Kapitalismus
der Irak, der Iran,
der Sudan,
der Vatican,
der Libanon,
die Krim,
die Schweiz.
die Türkei,
die Ukraine,
die Slowakei,
das Geschlecht,
das Geräusch
die Geschichte,
der Gedanke
die Bundesrepublik
Deutschland,
Rzeczowniki
obcego
pochodzenia
Z końcówką:
-ment,
-um,
-in
das
Medikament,
das Fragment,
das Instrument
das Publikum,
das Praktikum,
das Museum
das Benzin, das
Penizillin
* Wyjatki:
die Krim, die Schweiz. die Türkei, die Ukraine, die Slowakei, die Bundesrepublik Deutschland,
der Irak, der Iran, der Vatican, der Libanon, der Sudan,
oraz w l. mnogiej die Niederlande, die Vereinigten Staaten, die USA
** Nazw miast, krajów (poza wymienionymi wyżej) oraz stron świata używa się tylko wtedy
z rodzajnikiem, jeżeli przed nimi występuje przymiotnik.
W języku niemieckim prawie wszystkie nazwy krajów są rodzaju nijakiego (das),
np. das Polen, das Deutschland lub das Frankreich.
Mówiąc o tych państwach nie używa się rodzajników.
Mówimy więc:
Ich fahre nach Deutschland
Ich fahre nach Frankreich.
Ich fahre nach Polen.
Istnieją również kraje, które posiadają rodzajnik der, np. der Irak, der Iran, der Sudan,
oraz rodzajnik die, np. die Schweiz, die Türkei, die Ukraine, die Slowakei, die Schweitz
Mówiąc o tych państwach musimy zawsze użyć rodzajników określonych.
Mówimy więc:
Ich fahre in die Schweiz.
Ich fahre in den Irak.
Ich fahre in die Türkei.
Rodzaj rzeczowników na podstawie końcówki
Rodzaju męskiego są rzeczowniki zakończone na:
-ig
np.
der Honig, König, der Käfig
- ing
der Ohrring, der Herring, der Lehrling
-ling
der Feigling
-en
der Wagen, der Garten, der Boden, der Rachmen
Większość rzeczowników na –er (są też rodzaju nijakiego):
der Lehrer, der Schlosser, der Bruder, der Mechaniker, der Kiefer
Rzcczowniki obcego pochodzenia zakończone na:
-or
der Marmor, der Humor, der MKotor, der Lektor
-ismus
der Expressionismus, der Kapitalismus, der Imperialismus, der Mechanismus
Rodzaju żeńskiego są rzeczowniki zakończone na:
-ei
die Metzgerei
-heit
die Freiheit
-keit
die Gleichgültigkeit
-schaft
die Wissenschaft
-in
die Ärztin, die Lektorin, die Studentin
W liczbie mnogiej spółgłoska n w przyrostku –in podwaja się, np.: die Lektorinnen,
die Studentinnen.
-ung
die Umgebung
-ie
die Psychologie
-ik
die Musik
-ion
die Emigration
-tät
die Kriminalität, die Fakultät
-enz
die Differenz, die Intelligenz
-anz
die Distanz, die instanz
-ur
die Tastatur, die literatur
Rodzaju nijakiego są rzeczowniki zakończone na:
-chen
das Brötchen
-lein
das Bäuchlein
Rzeczowniki obcego pochodzenia zakonczone na:
-ment
das Medikament, das Fragment, das Instrument
-um
das Publikum, das Praktikum, das Museum
-in
das Benzin, das Penizillin
Rodzaj rzeczowników i ich znaczenie na podstawie końcówki - przykłady
Przyrostek
Rodzaj męski Maskulinum
Rodzaj żeński Feminimum
Rodzaj nijaki Neutrum
znaczenie
zawód
znaczenie
narzędzie
znaczenie
przykłady
Nazwy
zdrobniałe
das Mädel
Suffix
e
narodowość
przykłady
der Schütze
der Gehilfe
der Pole
dDer Ruse
kraje
Rzemiosło
i miejsce jego
wykonywanie
Czynność
ei
el
er
właściwość
pojęcie
Przedmioty
martwe
pochodzenie
Osoby
wykonujące
czynność
Przedmioty
martwe
przykłady
die Egge
Bürste
die Länge
die Gute
die Liebe
die Türkei
die Bäckerei
die Gärtnerei
die Lauferei
der Deckel
der Berliner
der Schweizer
der Europäer
der Lehrer
der Fischer
der Schuhmacher
der Zeiger
ie
pojęcie
in
kobiety
Zwierzęta
rodzaju
zeńskiego
die Biologie
die Philosophie
dDie Lehrerin
die Polin
die Löwin
Nazwy
zdrobniałe
chen
llein
heit
keit
ling
Nazwy
pieszczotliwe
właściwość
Istoty
rodzaju
męskiego
Nazwy
zdrobniałe
Osoby
der Jüngling
der Däumling
der Dichterling
Die Klugheit
Die Dankberkeit
das Häuschen
das Häuslein
(pogardliwie)
nis
rich
sal
sel
schaft
Istosty
rodzaju
męskiego
das Zeugnis
das Bildnis
pojęcie
das Schiksal
das Rätsel
pojęcie
das Volkstum
der Enterich
der Wüterich
Ogół osób lub
przedmiotów
die Gesellschaft
die Wissenschaft
tum
ung
Przedmioty
mwartwe
das Heldentum
Wynik
czynności
pojęcie
die Erzählung
die Achtung
Liczba mnoga rzeczowników – der Plural der Substantive
Rzeczowniki występują w 2 liczbach, w liczbie pojedynczej (der Singular, die Einzahl)
oraz w liczbie mnogiej (der Plural, die Mehrzahl).
Rodzajnik określony w liczbie mnogiej jest wspólny dla wszystkich 3 rodzajów i brzmi „die”.
Rodzajnik nieokreślony nie ma liczby mnogiej, np.
ein Mann – Männer, ein e Frau – Frauen, ein Kind – Kinder
Wszystkie rzeczowniki w liczbie mnogiej posiadają rodzajnik określony die
ale otrzymują różne końcówki
der Spitzer
– die Spitzer
(temperówka – temperówki)
die Landkarte - die Landkarten
(mapa – mapy)
das Kind
- die Kinder
(dziecko – dzieci)
Istnieje 9 sposobów tworzenia liczby mnogiej rzeczowników:
1. - der Füller
- die Füller, der Behälter - die Behälter
2. - der Garten - die Gärten, der Wagen – die Wagen
3. –e der Tisch
- die Tische der Kunde – die Kunden
4. –e der Stuhl
- die Stühle
5. –er das Kind
- die Kinder
6. –er das Land
- die Länder
7. –en die Uhr
- die Uhren
8. –n die Schule
- die Schulen
9. –s das Kino
- die Kinos
Rzeczowniki zakończone na –nis tworza liczbę mnogą z końcówką –se:
Das Eregnis die Eregnisse
Das Ergebnis die Ergebnisse
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na –in tworzą liczbę mnogą z końcówką –nen
Die Schülerin die Schülerinnen
Die Kollegin
-
die Kolleginnen
Niektóre rzeczowniki występują w jęyuku niemieckim wyłącznie w liczbie pojedynczej
a w polskim posiadają też liczbę mnogą.
Kilka posiada w języku polskim ma tylko liczbę mnogą,
a w języku niemieckim też liczbę pojedynczą.
das Gemuse – warzywo, warzywa
die Eis – lód, lody
das Obst – owoc, owoce
das Geschirr – naczynie, naczynia
die Schere, die Scheren – nożyczki, nożyce
die Tür, die Türen – drzwi
die Hose, die Hosen – spodnie
die Brille, die Brillen - okulary
Niektóre rzeczowniki obcego pochodzenia, rodzaju męskiego i nijakiego,
otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę –s, np.
der Chef
– die Chefs
das Taxi
- die Taxis
das Auto
- die Autos
Końcówkę –s w liczbie mnogiej otrzymują też niektóre zdrobnienia
rodzaju męskiego i żeńskiego np.:
der Vati  die Vatis (tatuś, tatusiowie), die Mutti – die Muttis (mamusia, mamusie)
Oraz imiona własne w liczbie mnogiej, np. Otto – die Ottos,
Liczba mnoga rzeczowników – zasady szczegółowe
Rzeczowniki rodzaju męskiego przybierają w liczbie mnogiej:
a) Końcówkę –e (najczęściej).
Rzeczowniki z samogłoską rdzenną a, o, u, au otrzymują przeważnie przegłos:
der Berg – die Berge
der Tisch – die Tische
der Schuh – die Schuhe
der Tag – die Tage
der Zweig – die Zweige
der Schrank – die Schränke der Kampf – Kämpfe
der Koch –die Köche
der Anzug – die Anzüge
der Baum – die Bäume
b) Końcówkę –er i przegłos:
der Mann – die Männer
der Rand – die Ränder
der Strauch – die Sträucher
c) Końcówkę –(e)n, jeśli rzeczowniki mają końcówkę –e
lub są obcego pochodzenia i mają akcent na końcu:
der Knabe – die Knaben
der Kunde – die Kunden
der Kollege – die Kollegen
der Beamte – die Beamten der Junge – die Jungen
der Student – die Studenten der Journalist – die Journalisten
der Architekt – die Architekten
d) Nie otrzymuja końcówki ale niektóre mają w liczbie mnogiej przegłos,
jeżeli są zakonczone na:
-er, -en, -el:
der Wagen – die Wagen
der Kessel – die Kessel
der Bruder – Brüder
der Garten – die Gärten
der Vater – die Väter
der Behälter - die Behälter
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego otrzymują w liczbie mnogiej:
a) Końcówk –(e)n, przy czym nie występuje przegłos,
jeśli nie było go w liczbie pojedynczej:
die Frau – die Frauen
die Stunde – die Stunden
die Tasse – die Tassen
die Wohnung – die Wohnungen
die Straße – die Straßen
die Tür - die Türen
b) Końcówkę –e – są to nieliczne rzeczowniki, przeważnie jednosylabowe,
przy czym a, o, u, au ulegają przegłosowi:
die Gans – Gänse
die Hand – Hände
die Kraft – die Kräfte
die Stadt – die St Städte
die Wurst – Würste
c) Występują bez końcówki ale z przegłosem (2 rzeczowniki)
die Mutter – die Mütter
die Tochter – die Töchter
Rzeczowniki rodzaju nijakiego otrzymują w liczbie mnogiej:
a) Końcówkę –er, z tym że a, o, u, au otrzymują przegłos:
das Bild – die Bilder das Buch – die Bücher
das Dorf – die Dörfer
das Glas – die Gläser das Haus – die Häuser
das Land – die Länder
b) Końcówkę –e (zwykle wyrazy wielosylabowe),
przy czym samogłoski rdzenne nie ulegają przegłosowi:
das Beispiel – die Beispiele das Heft – die Hefte das Kamel – die Kamele
das Klavier – die Klaviere
das Plakat – die Plakate
das Schiff – die Schiffe
das Stück – die Stücke
c) Końcówkę –(e)n :
das Auge – die Augen
das Bett – die Betten
das Ende – die Enden
das Hemd – die Hemden
das Ohr – die Ohren
d) Występują bez koncówki, jeśli rzeczownik zakończony jest na:
-er, -en, -el, -chen, -lein
lub ma koncówkę –e i przedrostek –ge:
das Muster – die Muster
das Lager – die Lager
das Zeichen – die Zeichen
das Rätsel – die Rätsel
das Mädchen – die Mädchen
das Gebäude – die Gebäude
das Gemälde - die Gemälde
Szczególne przypadki tworzenia liczby mnogiej
Niektóre rzeczowniki pochodzenia obcego otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę –s:
das Auto – die Autos
das Büro – die Büros
das Café – die Cafés
der Chef – die Chefs
das Hotel – die Hotels
die Kamera – die Kameras
das Kino – die Kinos
der Leutnant – die Leutnants
der Park – die Parks
das Restaurant – die Restaurants
Rzeczowniki rodzajmu męskiego zakończone na –ismus, przyjmują w liczbie mnogiej
końcówkę –ismen:
der Organismus – die Organismen der Mechanismus – die Mechanismen
Rzeczowniki rodzaju nijakiego, zakończone na –um
oraz niektóre rzeczowniki pochodzenia greckiego o końcówce –a
otrzymują w liczbie mnogiej koncówkę –en:
das Laboratorium – die Laboratorien
das Praktikum – die Prakliken
das Schema – die Schemen
das Thema – die Themen
Niektóre rzeczowniki pochodzenia obcego mają w liczbie mnogiej końcówkę –ein:
das Material – die Materialen
das Mineral – die Mineralen
das Prinzip – die Prinzipen
Deklinacja rzeczowników – odmiana przez przypadki
Die Deklination der Substantive
Rzeczowniki odmieniają się tylko przez cztery przypadki
(które odpowiadają pierwszym czterem przypadkom polskim)
oraz liczbę (pojedynczą i mnogą).
Wraz z rzeczownikiem niemieckim odmienia się poprzedzający go rodzajnik,
(a w niektórych wypadkach tylko rodzajnik).
W języku niemieckim są 4 przypadki – Kasus, Fall:
Nominativ –mianownik, Genitiv - dopełniacz, Dativ – celownik, Akkusativ – biernik.
Przypadki w języku niemieckim i odpowiadające im pytania:
Nominativ
– Mianownik
wer? was? kto? co?
Genitiv
– Dopełniacz
wessen?
czyj? czyja? czyje?; kogo?, czego?
Dativ
– Celownik
wem?
komu? czemu?
Akkusativ
– Biernik
wen? was?
kogo? co?
Odmiana przez przypadki (deklinacja) wystepuje w liczbie pojedynczej oraz w liczbie mogiej.
Poszczególne przypadki i liczbę można rozpoznać m.in. na podstawie końcówek
rzeczowników, ale zazwyczaj rozpoznamy przypadek po rodzajniku.
Rzeczowniki niemieckie odmieniają się przez odmianę rodzajnika.
Tylko w poszczególnych przypadkach dodaje się do rzeczownika końcówkę.
Rodzajniki i końcówki rzeczowników
Fall
Singular
Plural
Liczba pojedyncza
Liczba
Przypadek
Nominativ
Maskulinum
Feminimum
Neutrum
mnoga
rodzaj męski
rodzaj
rodzaj
żeński
nijaki
der
die
das
die
ein
eine
ein
-
der
des
Mianownik
wer?, was?
kto?, co?
Genitiv
Dopełniacz
des
wessen?
czyj? czyja?
czyje?
eines + s
einer
eines + s
-
Dativ
dem
der
dem
den + n
einem
einer
einem
-+n
Akkusativ
Biernik
den
die
das
die
wen? was?
kogo? co?
einen
eine
ein
-
+
s
+
s
der
Celownik
wem?
komu? czemu?
Przypadki rzeczowników – die Fälle der Substantive
Mianownik – pierwszy przypadek rzeczowników
der Nominativ der Substantive
O mianownik pytamy:
wer? Kto?
– o osoby
was? co?
- o rzeczy
Pytanie
Rodzajnik
Frage
Artikel
Np. Wer ist das? Das ist ein Mann. Der Mann steht.
Np. Was ist das? Das ist eine Bank. Die Bank steht auch.
Rodzaj
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
Genus
Singular
Plural
wer? was?
Określony
bestimmt
męski - Maskulinum
żeński - Femininum
nijaki - Neutrum
nieokreślony męski - Maskulinum
unbestimmt żeński - Femininum
nijaki - Neutrum
Mianownik - Nominativ
der Schrank
die Schränke
die Bank
die Bänke
das Heft
die Hefte
ein Tisch
- Tische
eine Feder
- Federn
ein Buch
- Bücher
Rodzajnikowi określonemu liczby pojedynczej der, die, das
odpowiada w liczbie w liczbie mnogiej rodzajnik die – we wszystkich 3 rodzajach.
Rodzajnik nieokreślony ein, eine, ein ma tylko liczbę pojedynczą
– rzeczownik w liczbie mnogiej nie ma rodzajnika.
Orzecznik przymiotny
Orzecznik przymiotny w języku niemieckim występuje zawsze w formie nieodmiennej,
nie przybiera końcówki.
Pytanie o orzecznik: wie?
Przykłady
Wie ist der Tisch?
Der Tisch ist breit.
Jaki jest stół?
Stół jest szeroki.
Wie iste die Bank? Die Bank ist schmal. Jaka jest ławka?
Ławka jest wąska.
Wie ist das Bett?
Das Bett ist niedrig. Jakie jest łóżko?
Łóżko jest niskie.
Wie sind die Tische? Die Tische sind breit. Jakie są stoły?
Stoły są szerokie.
Wie sind die Bänke? Die Bänke sind schmal.
Wie sind die Betten? Die Betten sind niedrig?
Dopełniacz rzeczowników – Der Genitiv der Substantive
Dopełniacz to drugi przypadek deklinacji niemieckiej i odpowiada na pytanie
wessen - czyj, czyja, cyzje?.
Np. Wessen Tasche ist das? Czyja to teczka?
Po zaimku wessen występuje rzeczownik bez rodzajnika.
Dopełniacza rodzajnika (der, die, das, ein, eine, ein) i zaimka kein brzmi:
-w liczbie pojedynczej dla rodzaju męskiego i nijakiego: des, eines, keines,
- w liczbie pojedynczej dla rodzaju żenśkiego: der, einer, keiner;
- w liczbie mnogiej dla wszystkich 3 rodzajów: der, keiner. (brak einer).
W dopełniaczu liczby pojedynczej
rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymują końcówki
- s, -es lub –n, -en, np. des Lektors, des Tisches, des Knaben, des Studenten
a rzeczowniki rodzaju nijakiego końcówki –s, -es, np. des Fensters, des Buches.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówki nie otrzymują
Dopełniacz liczby mnogiej brzmi tak samo jak jego mianownik
Liczba
Rodzaj
Liczba
męski
pojedyncza
żeński
nijaki
Liczba
mnoga
męski
żeński
nijaki
Mianownik
Pytanie: wer? was? –
kto? Co?
der Onkel
ein Onkel
die Tante
eine Tante
das Kind
ein Kind
die Onkel
- Onkel
die Tanten
- Tanten
die Kinder
- Kinder
Dopełniacz
Pytanie: wessen?
czyj? czyja? czyje?
des Onkels
eines Onkels
der Tante
einer Tante
des Kindes
eines Kindes
der Onkel
der Tanten
der Kinder
O rzeczownik w dopełniaczu (drugi przypadek) pytamy za pomocą
zaimka pytającego wessen? – (kogo? czego? czyj?, czyja?, czyje?).
Po zaimku pytającym wessen, rzeczownik występuje bez rodzajnika.
Np. Wessen Tasche ist das?
Das ist die Tasche des Freundes.
Das ist die Tasche der Tante.
Das ist die Tasche des Kindes.
Das ist die Tasche der Gäste.
Wessen Auto ist das?
Wessen Bücher liegen auf dem Tisch?
Wessen Vater spricht mit dem Lehrer?
W dopełniaczu rodzajnik rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego zmienia się na
des/eines/keines.
Rodzajnik rzeczowników rodzaju żeńskiego zmienia się na der/einer/keiner.
W zdaniach twierdzących, w dopełniaczu liczby pojedynczej
rzeczowniki rodzaju męskiego (z wyjątkiem tych, które odmieniają sie według deklinacji słabej)
oraz rzeczowniki rodzaju nijakiego otrzymują końcówkę -(e)s
Rzeczowniki zakończone na –el, -en, -er (np. Onkel, Mädchen, Lehrer) przybierają końcówkę –s.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w dopełniaczu liczby pojedynczej pozostają zawsze bez końcówki.
W dopełniaczu liczby mnogiej, rzeczowniki pozostają zawsze w formie jaką mają
w mianowniku liczby mnogiej.
Dopełniacz - przykłady
Mianownik
Wer ist das?
Das ist der Onkel.
Dopełniacz
Wessen Sohn ist das?
Es ist der Sohn des Onkels.
Das ist die Tante.
Das ist das Mädchen.
Mianownik
Nominativ
wer?,
was?
Liczba pojedyncza Singular
Rodz. Męski
Rodz. Żeński
Maskulinum
Femininum
der ein kein
die, eine, keine
der Freund
die Tante
der Brief
die (eine) Aufgabe
der Student
die Studentin
Dopełniacz
Genitiv
wessen?
des + s eines + s
keines + s
(kogo?
czego? czyj?,
czyja?,
czyje?)
des Freundes
Celownik
Dativ
wem?
dem, einem
keinem
des (eines) Briefes
der, einer, keiner
der Tante
der (einer) Aufgabe
der Studentin
des Studenten
dem Freund
dem Brief(e)
dem Studenten
Biernik
Akkusativ
wen? was?
Er ist der Sohn der Tante.
Wessen Puppe ist das?
Das ist die Puppe des Mädchen.
den, einen
keinen
den Freund
den (einen) Brief
den Studenten
der, einer, keiner
der Tante
der (einer) Aufgabe
der Studentin
die, eine, keine
die Tante
die (eine) Aufgabe
die Studentin
Rodz. Nijaki
Neutrum
das, ein, kein
das Kind
das (ein) Buch
das Fenster
Liczba mnoga
Plural
die, - , keine
die (--) Gäste
die Briefe
die Studenten
die Aufgaben
die Studentinnen
die Bücher
die Fenster
des + s
der, --, keiner
eines + s
der Gäste
keines + s
der Briefe
der Studenten
des Kindes
der Aufgaben
des (eines) Buches der Studentinnen
des Fensters
der Bücher
der Fenster
dem, einem
den + n
keinem
+n
keinen + n
dem Kind
den Garten
dem (einem) Buch den Briefen
dem Fenster
den Studenten
den Aufgaben
den Studentinnen
den Büchern
den Fenstern
des, ein, kein
die, - , keine
die Gäste
des Kind
die Briefe
das (ein) Buch
die Studenten
das (ein) Fenster die Aufgaben
die Studentinnen
die Bücher
die Fenster
Przydawka dopełniaczowa - das Genitivattribut
Dopełniacz w zdaniu jest przeważnie przydawką dopełnieniową (das Genitivattribut)
Przed przydawką dopełniaczową występuje rodzajnik z wyjątkiem przydawki
wyrażonej przez imię własne.
Przydawka dopełniaczowa stoi po wyrazie określanym,
np. Der Morgen eines Studenten, das Gebäude der Universität, die Fenster des Hauses.
O przydawkę dopełniaczową pytamy wessen? (czyj, -a, e),
po czym po wyrazie pytającym występuje rzeczownik bez rodzajnika, np.:
Wessen Zeitung fällt zu Boden? Czyja gazeta spadła na podłogę?
Die Zeitung des Freundes fällt zu Boden. Gazeta przyjaciela spadła na podłogę.
Celownik rzeczowników - der Dativ des Substantivs
Celownik (Dativ) to trzeci przypadek.
O celownik pytamy za pomocą zaimka pytającego „wem” (komu?, czemu?).
Rodzajniki celownika:
dem, eienem; der, einer; dem, einem dla liczby pojedynczej
den – we wszystkich 3 rodzajach dla liczby mnogiej
Celownik rodzajnika w liczbie pojedynczej dla rodzaju męskiego i nijakiego brzmi
dem, einem,
dla rodzaju żeńskiego zaś: der, einer.
W liczbie mnogiej dla wszystkich rodzajów celownik rodzajnika to den.
Rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego w celowniku liczby pojedynczej nie mają żadnej
końcówki,
np. dem Artikle, dem Mittagessen,
albo mogą otrzymać w jednozgłoskowych wyrazach końcówkę –e,
np. dem Tisch(e), dem Dach(e)
lub końcówkę –n, -en (podobnie jak w bierniku),
np. dem Kollegen, dem Studenten.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w celowniku liczby pojedynczej nie otrzymują żadnej
koncówki (podobnie jak w bierniku), np. der Bibliotek, der Schule.
W celowniku liczby mnogiej rzeczowniki otrzymują końcówkę –n lub –en,
np.: den Federn, den Büchern, den Tischen.
Przykłady:
Das ist
Ich helfe
M. l. poj.
der Garten
der Junge
der Tag
der Schüler
dem Schüler
den Schülern
M.l.mn.
- die Gärten
- die Jungen
- die Tage
die Schwester
der Schwester
den Schwestern
Celownik l.mn.
- den Gärten
- den Jungen
- den Tagen
das Kind
(M. l. poj.)
dem Kind
(Cel. l. pojed.)
den Kindern (Cel. l. mnoga)
Rzeczowniki, które w mianowniku liczby mnogiej nie mają końcówki –n,
w celowniku liczby mnogiej otrzymują koncówki –n, -en.
Przypadek
Fall
Mianownik
wer?, was?
Nominativ
Przykład
Das ist
(sind)
Liczba pojedyncza Singular
Rodzaj męski
Rodzaj żeński
Maskulinum
Femininum
der, ein, kein
die, eine,
der Freund
keine
der Brief
die Freundin
der Student
die Tante
die Aufgabe
die Studentin
Rodzaj nijaki
Neutrum
das, ein, kein
das Kind
das Buch
das Fenster
Liczba mnoga
Plural
(wszystkie rodzaje)
die, keine
die Freunde
die Gäste
die Briefe
die Studenten
die Aufgaben
die Studentinnen
Dopełniacz
Genitiv
wessen?
Celownik
Dativ
wem?
komu?,
czemu?
Ich
antworte
des, eines
des Freundes
der, einer
der Tante
des, eines
des Kindes
die Bücher
die Fenster
der –
der Gäste
dem, einem,
keinem
dem Freund
dem Brief
der, einer,
keiner
der Freundin
der Aufgabe
der Studentin
dem, einem,
keinem
dem Kind
dem Buch
dem Fenster
den, --keinen
den Freunden
den Briefen
den Studenten
dem Studenten
den Augaben
den Studentinnen
Biernik
Akkusativ
wen?, was?
Ich sehe
den
den Freund
den Brief
den Studenten
die
die Freundin
die Aufgsbe
die Studentin
das
das Kind
das Buch
das Fenster
den Büchern
den Fenstern
die
die Freunde
die Briefe
die Studenten
die Aufgaben
die Studentinnen
die Bücher
die Fenster
Dopełnienie w celowniku
Rzeczownik występujacy w celowniku jest w zdaniu przeważnie dopełnieniem – das
Dativobjekt.
O celownik pytamy wem? (komu, czemu?), np.
Das Bibliothekarin gibt dem Studenten ein Buch. Bibliotekarka daje studentowi książkę.
Wem gibt das Bibliothekarin win Buch? Komu daje bibliotekarka książkę?
W języku niemieckim istnieje pewna liczba czasowników, wymagajacych tylko dopełnienia
w celowniku, np. helfen, danken, antworten.
Niektóre czasowniki wymagają 2 dopełnień: w celowniku i bierniku, np. geben.
Dopełnienie w celowniku stoi zwykle przed dopełnieniem w bierniku., np.;
Das Bibliothekarin gibt dem Studenten ein Buch.
Czasowniki rządzące celownikiem
antworten
odpowiadać
danken
dziękować
gratulieren
składać życzenia
gefallen
podobać się
gehören
należeć
begegnen
spotykać
fahlen
brakować
helfen
pomagać
nützen
Przydać się
passen
pasować
schmecken
smakować
bringen
przynosić
zeigen
pokazywać
wünschen
życzyć
geben
dawać
schenken
podarować
Ich antworte dem Freund
Danken Sie der Tante.
Er gratuliert der Lehrerin.
Das Buch gefällt dem Kind
Die Tasche gehört einem Kollegen.
Ihe begegnet der Verkäuferin.
Wir helfen der Tante
Wymaga też dopełnienia w bierniku
Niektóre przyimki łączą się zawsze z celownikiem:
mit
Ich fahre mit dem Freund / der Tante nach Berlin.
nach Er geht nach Hause. Nach dem Mittagessen rauchen wir.
bei
Bei meinen Frunden fühle ich mich wohl.
seit Seit einem Jahr wohnt er in Berlin.
von Paul berichtet von der Angestellten . Das ist der Wagen von Hans.
aus
Horst kommt aus dem Zimmer / der Stadt.
zu
Sie gehen jetzt zu dem Arbeiter.
Przyimki: an (przy, na), auf (na), hinter (za), in (w), neben (obok), über (nad, przez),
unter (pod, wśród, między), vor (przed), zwischen (między)
rządzą celownikiem i biernikiem w zależności od pytania.
Na pytanie wo? (gdzie?) odpowiada celownik, a czasownik z którym występuje pytanie wo?
oznacza stan spoczynku, trwania czynności lub ruch bez zmiany miejsca.
Przyimki te wraz z rzeczownikami lub zaimkami są w zdaniu okolicznikami miejsca, np.
Wo stehen Tische und Stühle?
an – Tische und Stühle stehen an einer Ecke der Straße.
Wo sitzt der Student? Der Student sitzt an dem Fenster.
Wo spazieren Fußgänger?
auf – Fußgänger spazieren auf dem Bürgersteig.
Wo sind die Taxis? Die Taxis sind hinter dem S-Bahnhof.
hinter - Die Taxis sind hinter dem S-Bahnhof.
Wo gibt es viele Läden.
in – Viele Läden gibt es in dieser Stadt.
Wo stehen viele Taxis?
neben - Viele Taxis stshen neben dem S-Bahnhof.
Wo fährt die S-Bahn?
über, unter – Die S-Bahn fährt über und unter der Straße,
Wo plaudern die Menschen?
vor – Die Menschen plaudern vor dem Café.
Wo steht der Kellner?
zwischen – Der Kellner steht zwischen den Tischen.
Przyimki an (w), in (za) na pytanie wann? (kiedy?) rządzą również celownikiem.
Przyimki te wraz z rzeczownikami lub zaimkami są w zdaniu okolicznikami czasu, np.:
Wann kommen Sie? (Kiedy Pan przyjdzie?)
Ich komme am Montag. (Przyjdę w poniedziałek)
Ich komme in zwei Tagen. (Przyjdę za 2 dni).
Przyimki an , in ulegają często ściągnięciu z celownikiem rodzajnika określonego rodzajnika
męskiego i nijakiego dem w przyimki konczące się na –m, np.
an + dem = am
in + dem = im
Biernik rzeczowników – czwarty przypadek rzeczowników
Der Akkusatv der Substantive
Biernik - der Akkusativ odpowiada na pytanie was? wen? - kogo? co?.
Biernik jest bardzo podobny do mianownika.
Rodzajniki rodzaju nijakiego, żeńskiego oraz liczby mnogiej pozostają bez zmian.
Zmianie ulega tylko rodzajnik w rodzaju męskim.
Biernik liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego poznajemy po rodzajniku
określonym den, nieokreślonym einen lub zaimku keinen.
Bez zmian pozostaje także sam rzeczownik.
Biernik liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego i nijakiego brzmi tak samo jak mianownik.
Same rzeczowniki nie przybierają zaś żadnej końcówki, z wyjątkiem rzeczowników rodzaju
męskiego, które w liczbie mnogiej mają końcówki –n lub –en
- takie rzeczowniki mają w bierniku liczby pojedynczej również końcówkę –n lub –en.
Biernik liczby mnogiej rzeczowników równa się mianownikowi liczby mnogiej.
Przykłady zdań z biernikiem:
Ich sehe den Studenten.
Widzę (kogo?) studenta.
Wen sehe ich?
Kogo widzę?
Ich sehe einen Mann.
Widzę (kogo?) mężczyznę.
Wen sehe ich?
Kogo widzę?
Der Lehrer fragt einen Schüler. Nauczyciel pyta ucznia.
Wen fragt der Lehrer?.
Kogo pyta nauczyciel?
Eva liebt einen Jungen.
Ewa kocha jakiegos chłopca.
Wen liebt Eva?
Kogo kocha Ewa?
Die Mutter kauft Bücher. Matka kupuje książkę.
Was kauft die Mutter?
Co kupuje dziewczyna?
Sie hat keine Tasche.
Ona nie ma (czego?) torebki.
Wir brauchen keine Eier.
Nie potrzebujemy (czego?) jajek.
Kinder lieben den Weihnachtsmann. Dzieci kochają (kogo) Świętego Mikołaja.
Biernik - liczba pojedyncza
Biernik (Akkusativ) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego równa się
mianownikowi ( Nominativ), np.
die (eine) Mutter
das (ein) Kleid
Biernik (Akkusativ) rodzajników rzeczowników rodzaju męskiego
otrzymuje formę den (einen),
np. den (einen) Vater
Zaimkami pytającymi dla rzeczowników w bierniku są:
wen? (kogo?) – jeśli pytamy o osoby
was? (co?)
- jeśli pytamy o rzeczy
Biernik - liczba mnoga
Rzeczowniki w mianowniku i bierniku liczby mnogiej maja zawsze tę samą formę.
Również rodzajnik jest identyczny dla wszystkich 3 rodzajów w liczbie mnogiej: „die”
Kennst du die Leute?
Odmiana rzeczownika – mianownik i biernik
Liczba
Rodzaj
Mianownik - Nominativ
Pytanie
wer? was? kto? co?
Pojedyncza
męski
der Mann
Singular
der Brief
der Student
ein
żeński
die Frau
die Aufgabe
die Studentin
eine
nijaki
das Mädchen
das Buch
das Fenster
ein
Mnoga
męski
die Männer
Plural
die Briefe
die Sudenten
żeński
die Frauen
die Aufgaben
Biernik - Akkusativ
Pytanie
wen? was? kogo? co?
den Mann
den Brief
den Studenten
einen
die Frau
die Aufgabe
die Studentin
eine
das Mädchen
das Buch
das Fenster
ein
die Männer
die Briefe
die Studenten
die Frauen
die Aufgaben
die Sudentinnen
die Mädchen
die Bücher
die Fenster
-
nijaki
die Sudentinnen
die Mädchen
die Bücher
die Fenster
-
Formy biernika
- są równe formom mianownika w rodzaju żeńskim i nijakim w liczbie pojedynczej
oraz
- są równe formom mianownika we wszystkich rodzajach w liczbie mnogiej.
Różnica występuje jedynie w liczbie pojedynczej w rodzaju męskim:
der  den ein  einen
Wer ist das?
Das ist en Mann
Das ist eine Frau
Das ist ein Mädchen
Was ist das?
Das ist ein Roman.
Das ist eine Novelle.
Das ist ein Märchen.
Wen siehst du?
Ich sehe einen Mann
Ich sehe eine Frau.
Ich sehe ein Mädchen.
Was liest du?
Ich lese einen Roman.
Ich lese eine Novelle.
Ich lese ein Märchen.
Liczba pojedyncza - przykłady
Przypadek
Fall
Mianownik
Nominativ
Wer?
Was?
Osoba
Rzecz
Osoba
Person
Pytanie
Rzecz
Sache
Osoba
Was ist das?
Wer ist das?
Rodzaj męski
Maskulinum
der (ein)
Vater
Rodzaj żeński
Femininum
die (eine)
Mutter
Rodzaj nijaki
Neutrum
das (ein)
Kind
die (eine)
Kaufhalle
die (eine)
Mutter
die (eine)
Kaufhalle
das (ein)
Kaufhaus
das (ein)
Kind
das (ein)
Kaufhaus
Das ist der Vater.
Biernik
Akkusativ
wen? was? Rzecz
Wen siehst du?
Was siehst du?
der (ein)
Bahnhof
den (einen)
Vater
den (einen)
Bahnhof
Dopełnienie w bierniku – Das Akkusativobjekt
Rzeczownik wystepujacy w bierniku jest przeważnie w zdaniu dopełnieniem.
O biernik wyrażony przez rzeczownik żywotny pytamy wen? – kogo?
Np. Ich sehe den Studenten. Widzę studenta.
Wen sehe ich? Kogo widzę?
O biernik wyrazony przez rzeczownik nieżywotny pytamy was? - co?
Ich sehe den Bleistift. Widzę ołówek.
Was sehe ich? Co widzę?
Uwaga: W odróżnieniu od języka polskiego zaprzeczenie dopełnienia pozostaje w biernik:
Ich sehe den Brief. (biernik)
Czytem list. (biernik)
Ich sehe den Brief nicht. (biernik) Nie czytam listu. (dopełniacz)
Istnieje pewna ilość czasowników, które w języku niemieckim rządzą biernikiem,
a w języku polskim dopełniaczem, np.:
Ich lerne die Wörter. (biernik)
Uczę się słówek (dopełniacz)
Czasowniki łączące się z biernikiem (Akkusativ).
bekommen
bestellen
besuchen
bezahlen
brauchen
essen
fragen
haben
fragen
haben
holen
kaufen
kennen
lesen
lieben
machen
nehmen
schreiben
sehen
trinken
verpassen
wünschen
zeichnen
otrzymywać
zamawiać
odwiedzać, zwiedzać
zapłacić, opłacić
potrzebować
jeść
pytać
mieć
pytać
mieć
przynosić
kupować
znać
czytać
kochać, lubić
robić
brać
pisać
widzieć
pić
spóźnić się
życzyć
rysować
Peter bekommt das Geschirr.
Er bestellt den Saft.
Wir besuchen morgen den Vater.
Er zahlt die Rechnung.
Eva braucht noch einen Kaffee.
Sie fragen heute den Ober.
Das Kind hat ein spielzeug.
Ich habe ein Buch.
Eva kauft eine Tasche.
Ich kenne den Lehrer.
Wir lieben die Tiere.
Er schreibt der Mutter einen Brief.
Ich sehe den Onkel.
Się zeichnen den Fernsehturm.
Mianownik i biernik rzeczownika z rodzajnikiem określonym i nieokreślonym
Singular
Nominativ - mianownik
Wer hat eien Bleistift?
Kto ma ołówek?
Der Schüler. Uczeń
Die Schülerin Uczennica
Das Kind Dziecko
Wer kennt die (eine) Deutschlehrerin?
Kto zna nauczycielkę?
Der Herr pan
Die Frau pani
haben
mieć
hat
ma
Akkusativ - biernik
Was hat der Schüler?
Co ma uczeń?
den
Bleistift
einen
ołówek
kennen
znać
kennt
zna
Wen kennt der Herr?
Kogo zna pan?
die
Deutschlehrerin
eine
nauczycielkę
Das Kind
Wer braucht ein Deutschbuch?
Kto potrzebuje książki do niemieckiego?
Der Schüler uczeń
Die Schülerin uczennica
Das Kind
dziecko
Wer lehrt die Schüler?
Kto uczy uczniów?
Die Lehrer
nauczyciele
Die Lehrerinnen nauczycielki
niemieckiego
brauchen
Was braucht der Schüler?
potrzebować Co potrzebuje uczeń?
Braucht
das
Deutschbuch
potrzebuje
ein
książki do
niemieckiego
Plural
lehren
Wen lehren die Lehrer?
uczyć
Kogo uczą nauczyciele?
Lehren
die
Schüler
uczą
uczniów
Schülerinnen
uczennice
Przyimki rządzące biernikiem
durch
für
gegen
ohne
um
Sie gehen durch die Straße.
Sie kauft Obst für das Kind.
Sie kommt zu mir gegen 11 Uhr.
Sie lernt heute ohne Unterbrechung.
Wir sitzen um den Tisch.
Odmiana rzeczowników przez przypadki – rodzaje deklinacji
W języku niemieckim wystepują 3 rodzaje deklinacji:
- mocna
- słaba
- mieszana
– Die starke Deklination
– Die schwache Deklination
– Die gemische Deklination
Podstawą podziału rzeczowników na deklinacje jest dopełniacz liczby pojedynczej
(z wyjątkiem rodzaju żeńskiego, gdzie rzeczowniki nie otrzymują koncówki w liczbie
pojedynczej) oraz mianownik liczby mnogiej.
Odmianę (deklinację) rzeczowników rozpoznaje się:
według końcówki
- dopełniacza liczby pojedynczej
- mianownika liczby mnogiej
Rodzaj
Rodzaj
męski
Rodzaj
męski
Rodzaj żeński
nijaki
męski
nijaki
Końcówka
Odmiana - deklinacja
mocna
słaba
mieszana
mocna
słaba
Końcówka
s, en
n, en
s, es
dopełniacza
liczby
pojedynczej
Genitiv
Singular
Końcówka
mianownika
liczby
mnogiej
Nominativ
Plural
e
er
n, en
Często
przegłos
- Umlauf
n, en
e
n, en
Zawsze
przegłos
- Umlauf
Cechy charakterystyczne odmiany mocnej:
Dopełniacz liczby pojedynczej otrzymuje w rzeczowniku końcówkę s lub –es,
a celownik liczby mnogiej końcówkę –n lub –en.
Liczba pojedyncza rodzaju żeńskiego nie otrzymuje żadnej końcówki.
Odmiana mocna – Die starke Deklination
Do odmiany mocnej należy większosć rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego
oraz około 30 rzeczowników rodzaju żeńskiego (m.in. die Mutter, die Tochter, die Stadt,
die Hand, die Wand, die Kraft)
Charakterystyczną cechą tej odmiany jest końcówka dopełniacza –(e)s
dla rodzaju męskiego i nijakiego.
W liczbie mnogiej rzeczowniki otrzymują koncówk: -es, -er, -s lub nie mają końcówki.
Często też wystepuje przegłos.
- Według odmiany mocnej deklinowane są rzeczowniki rodzaju męskiego,
żeńskiego i nijakiego.
Rodzaj żeński to około 30 jednosylabowych rzeczowników, które w liczbie mnogiej mają
końcówkę –e oraz przegłos, np. die Nacht – die Nächte, die Hande – die Hände.
- Wszystkie rzeczowniki, które w liczbie mnogiej otrzymują przegłos (ü, ö, ä, äu), odmieniają
się według deklinacji mocnej.
- Rzeczowniki rodzajmu męskiego i nijakiego otrzymują w l. pojedynczej w dopełniaczu
końcówki –s lub –es, a w mianowniku liczby mnogiej końcówki: -e, er,-s lub nie mają
końcówki. Często wystepuje też przegłos.
- Jednosylabowe rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego w dopełniaczu otrzymują
końcówkę –es (np. das Kind – des Kindes)
- Wielosylabiowe rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego otrzymują w dopełniaczu
końcówkę –s (np. der Vater – des Vaters).
- Rzeczowniki pochodzenia obcego, które w liczbie mnogiej otrzymują końcówkę –s
(np. der Chef – die Chefs).
Przykłady – odmiana mocna
Liczba
Przypadek
Fall
Pojedyncza
M. Nominativ
Singular
wer?, was?
D. Genitiv
Rodzaj męski
Maskulinum
der Ton
Rodzaj żeński
Feminimum
die Tochter
Rodzaj nijaki
Neutrum
das Haus
des Ton(e)s
der Tochter
des Hauses
dem Ton
der Tochter
dem Haus
den Ton
die Tochter
das Haus
die Töne
der Töne
den Tönen
die Töne
die Töchter
der Töchter
den Töchtern
die Töchter
die Häuser
der Häuser
den Häusern
die Häuser
wessen?
C. Dativ
wem?
B. Akkusativ
wen? was?
Mnoga
Plural
M. Nominativ
D. Genitiv
C. Dativ
B. Akkusativ
Liczba
Przypadek
Fall
Pojedyncza
Singular
M.
Nominativ
wer?, was?
D. Genitiv
Odmiana mocna - Starke Deklination
Rodzaj męski - Maskulinum
Odmiana
słaba
Schwache
Deklination
der Knabe
der
Lehrer
der
Vater
der
Tisch
der
Baum
der Wald
des
Lehrers
des
Vaters
des
Tisches
des
Baumses
des
Waldes
des Knaben
dem
Vater
dem
Tisch(e)
dem
Baum(e)
dem
Wald(e)
dem Knaben
wem?
dem
Lehrer
B.
Akkusativ
den
Lehrer
den
Vater
den Tisch
den
Baum
den
Wald
den Knaben
die
Lehrer
die Väter
die
Tische
die
Bäume
die
Wälder
die Knaben
der
Lehrer
den
Lehrern
die
Lehrer
der Väter
der
Tische
den
Tischen
die
Tische
der
Bäume
den
Bäumen
die
Bäume
der
Wälder
den
Wäldern
die
Wälder
der Knaben
wessen?
C. Dativ
wen? was?
Mnoga
Plural
M.
Nominativ
D. Genitiv
C. Dativ
B.
Akkusativ
Liczba
Pojedyncza
Singular
Przypadek
Fall
M.
Nominativ
wer?, was?
D. Genitiv
den
Vätern
die Väter
Odmiana mocna – Starke Deklination
Rodzaj żeński – Feminimum
die Hand
die Tochter
die Mutter
der Hand
der Tochter
der Mutter
der Hand
der Tochter
der Mutter
wessen?
C. Dativ
wem?
den Knaben
die Knaben
B. Akkusativ
die Hand
die Tochter
die Mutter
die Hände
die Töchter
die Mütter
der Hände
den Händen
die Töne
der Töchter
den Töchtern
die Töchter
der Mütter
den Müttern
die Mütter
wen? was?
Mnoga
Plural
M.
Nominativ
D. Genitiv
C. Dativ
B. Akkusativ
Deklinacja słaba – Die schwache Deklination
Do odmiany słabej należą w większości rzeczowniki rodzaju żeńskiego
oraz niewielka ilość rodzaju męskiego..
Charakterystyczną cechą jest końcówka –n lub –en,
przy czyn rzeczowniki rodzaju żeńskiego otrzymują końcówkę –n lub –en
tylko w liczbie mnogiej.
Rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymują końcówkę –n lub –en
we wszystkich przypadkach liczby pojedynczej i liczby mnogiej
z wyjątkiem mianownika liczby pojedynczej.
Rzeczowniki odmiany słabej nie otrzymują przegłosu w liczbie mnogiej.
Wzór odmiany słabej rzeczowników rodzaju żeńskiego - Femininum
Singular
Nominativ
die Schule
die Arbeit
Genitiv
der Schule
der Arbeit
Dativ
der Schule
der Arbeit
Akkusativ
die Schule
die Arbeit
Plural
Nominativ
die Schulen
die Arbeiten
Genitiv
der Schulen
der Arbeiten
Dativ
den Schulen
der Arbeiten
Akkusativ
die Schulen
die Arbeiten
Odmiana słaba według powyższego wzoru dotyczy prawie wszystkich rzeczowników rodzaju
żeńskiego, z wyjątkiem małej ilości rzeczowników odmiany mocnej.
Wzór odmiany słabej rzeczowników rodzaju męskiego - Maskulinum
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
der Kollege
des Kollegen
dem Kollegen
den Kollegen
Nom.
die Kollegen
Singular
der Mensch
des Menschen
dem Menschen
den Menschen
Plural
die Menschen
der Student
des Studenten
dem Studenten
den Studenten
die Studenten
Gen.
Dat.
Akk.
der Kollegen
den Kollegen
die Kollegen
der Menschen
den Menschen
die Menschen
der Studenten
den Studenten
die Studenten
Według tego wzoru odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego
a) Zakonczone na –e, np. der Kollege, der Genosse
b) Pewna ilość rzeczowników bez zakonczenia –e, jak: der Bauer, der Bär, der Mensch,
der Held, der Herr, der Hirt, der Nachbar, der Narr, der Ochs
c) Kończące się na akcentowane przyrostki –ad, -at, -ant, -et, -ent, -graph, -ist, -loge,
-nom, -soph, np.:
der Kamerad, der Soldat, der Musikant, der Poet, der Student, der Photograph,
der Aktivist, der Geologe, der Astronom, der Philosoph.
Niektóre rzeczowniki tworzą wszystkie przypadki, z wyjątkiem mianownika
za pomocą końcówki –(e)n – deklinacja słaba
Przypadek
Pytanie
Singular
Plural
Nominativ
Wer ist dort?
der Kollege
die Kollegen
Akkusativ
Wen siehst du dort? den Kollegen
die Kollegen
Do tej grupy należą: der Herr, der Angestellte, der Automat, der Kollege, der student, der
Junge.
- Według deklinacji słabej odmieniają się tylko rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego
(r. męski – tylko nieliczna część).
Są to rzeczowniki, które tworzą liczbę mnogą przez dodanie końcówki -n lub –en,
np.: der Junge – die Jungen, der Bär - die Bären, die Tante - die Tanten.
- W przypadku deklinacji słabej nie wystepują przegłosy w liczbie mnogiej.
- Rzeczowniki rodzaju męskiego kończące się na –r
oraz rodzaju żeńskiego kończące się na –e, w liczbie mnogiej tylko końcówkę –n
(wyjątek Herr – Herren).
- Rzeczowniki w deklinacji słabej otrzymują w liczbie mnogiej końcówkę –n lub –en.
- Rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymują także w liczbie pojedynczej końcówkę
–n lub –en (oprócz mianownika)
- Należą do tej deklinacji rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na –e,
np. der Junge, der Francose.
- Według deklinacji słabej odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego obcego pochodzenia,
zakończone na: -ent, -ant, -at, -ist, np. der Polizist, der Dozent.
Deklinacja słaba - przykłady
Fall
Singular Nominativ -wer?, was?
Genitiv - wessen?
Dativ - wem?
Maskulinum
der Mensch
der Diplomat
des Menschen
des Diplomaten
dem Menschen
Feminimum
die Frau
der Frau
der Frau
dem Diplomaten
Akkusativ- wen?, was?
den Menschen
die Frau
Neutrum
-
Plural
Nominativ - wer?, was?
Genitiv- wessen?
Dativ – wem?
Akkusativ – wen?, was?
den Diplomaten
die Menschen
die Diplomaten
der Menschen
der Diplomaten
den Menschen
den Diplomaten
die Menschen
die Diplomaten
die Frauen
der Frauen
den Frauen
die Frauen
Do odmiany słabej należą rzeczowniki:
- rodzaju żeńskiego, które we wszystkich przypadkach liczby mnogiej mają koncówkę –e(n)
- rodzaju męskiego, które otrzymują końcówkę –(e)n we wszystkich przypadkach
z wyjątkiem mianownika.
Rzeczowniki odmiany słabej nie mają przegłosu.
Według tej deklinacji słabej odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na:
-e, -ant, -ent, -ist, -at:
der Junge, der Elefant, der Präsident, der Journalist, der Brokat
oraz takie rzeczowniki jak:
der Architekt, der Bär, der Bauer, der Fotograf, der Fürst, der Held, der Herr,
der Kamerad, der Katholik, der Mensch, der Monarch. Der Nachbar, der Narr, der Prinz.
Kilka wyjątków, które w dopełniaczu liczby pojedynczej otrzymują końcówkę –ns.
der Buchstabe – des Buchstabens
der Gedanke – des Gedankens
der Name – der Namens
Ale: N.. Das Herz, G. des Herzens, D. dem Herzen, A. das Herz
Deklinacja mieszana
W deklinacji mieszanej nie występują przegłosy w liczbie mnogiej.
Według deklinacji mieszanej odmieniają się tylko rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego.
Rzeczowniki otrzymują w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę –es,
a w mianowniku liczby mnogiej końcówkę –n lub –en.
Należą tu rzeczowniki zakończone na –or, np. Doktor, der Motor
Należą do niej rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone na:
- ium, np. das Gymnasium
- al, np. das Mineral
- ma, np. Thema
-um, np. das Forum, das Datum, das Laboratorium
Przykłady deklinacji mieszanej – rodzaj żeński nie występuje
Fall - przypadek
Maskulinum
Singular Nominativ
der Schmerz
der Staat
kto?, co?
Genitiv
des Schmerzes
des Staates
Neutrum
das Hemd
das Bett
des Hemd(e)s
des Bettes
Czyj?, czyja?, czyje?
Plural
Dativ
Komu?, czemu?
Akkusativ
Kogo?, co?
Nominativ
Genitiv
Dativ
dem Schmerz
dem Staat
dem Hemd
dem Bett
den Schmerz
den Staat
das Hemd
das Bett
die Schmerzen
der Schmerzen
den Schmerzen
die Staaten die Hemden
der Staaten der Hemden
den Staaten den Hemden
Akkusativ
die Schmerzen
die Staaten
die Hemden
die Betten
der Betten
den
Betten
die Betten
Odmiana nieregularna - Die unregelmäßige Deklination
Do deklinacji nieregularnej należy niewielka ilość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego,
otrzymujacych w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę odmiany mocnej –(e)s,
a w mianowniku liczby mnogiej końcówki odmiany słabej –(e)n.
Nieregularnie odmieniają się:
der Lektor, der Rektor, der Traktor, der Staat, der See, der Strahl, der Vetter,
der Organismus,
das Bett, das Ohr, das Hemd, das Interesse, das Verb, das Adverb, das Drama,
das Stadion, das Datum, das Museum,
oraz das Herz (Gen.des Herzens, Dat. dem Herzen), der Name (Gen. Des Namens)
der Name
– des Namens
der Gedanke – des Gedankens
der Wille
– des Willens
der Buchstabe – des Buchstabes
der Glaube – des Glaubes
des Herz
– des Herzens – dem Herzen – das Herz
Odmiana der Name i der Glaube
Singular
Plural
1. Nominativ
der Name
die Namen
2. Genitiv
des Namens der Namen
3. Dativ
dem Namen den Namen
4. Akkusativ
den Namen die Namen
1.
2.
3.
4.
Nominativ
Genitiv
Dativ
Akkusativ
der Glaube
des Glaubens
dem Glauben
den Glauben
die Glauben
der Glauben
den Glauben
die Glauben
Według tego typu odmieniają się rzeczowniki:
der Buchstabe, der Drache, der Frieden, der Wille, der Haufen, der Samen, der Schaden.
Nazwa osobowa przyjmuje w drugim przypadku (dopełniacz Genitiv) końcówke –s,
bez względu na swój rodzaj, np.:
Sophies / Monikas / Annes Zimmer is gemütlich.
Heikes Hund ist verschwunden.
Wyjątek stanowią nazwy zakończone na: -s, ß, -z, -z, tz - w piśmie z apostrofem.
Max’ Schwester kenne ich nicht.
Franzs Wohnung ist sehr schön.
Można to samo wyrazić przy pomocy końcówki –ens:
Maxens Schwester kenne ich nicht.
Franzens Wohnung ist sehr schön.
Wyrażenia tego typu można też opisać przyimkiem „von“, np.“
Die Schwester von Max kenne ich nicht.
Die Wohnung von Franz ist sehr schön.
Das Zimmer von Franz ist sehr groß.
Szczególne przypadki dopełniacza liczby pojedynczej i mnogiej
Nominativ Singular
mianownik l. poj.
Genitiv Singular
dopełniacz l. poj.
das Album
der Atlas
das Auge
der Ballast
der Buchstabe
der Charakter
der Chef
das Datum
das Drama
der Gedanke
des Albums
des Atlas(ses)
des Auges
des Ballastes
Buchstabens
des Charakters
des Chefs
des Datums
des Dramas
des Gedankens
der Etat
die Firma
das Gymnasium
das Herz
das Individuum
das Interesse
das Komma
der Kongress
das Konto
das Lexikon
das Material
das Museum
des Etats
der Firma
des Gymnasiums
des Herzens
des Individuums
des Interesses
des Kommas
des Kongresses
des Kontos
des Lexikons
das Materials
des Museums
Nominativ Plural
/ Genitiv Plural
mianownik l. mnoga
/ dopełniacz l. mn.
die Alben
die Atlasse/Atlanten
die Augen / der Augen
die Ballaste
die Charaktere
die Chefs
die Daten
die Dramen
die Gedanken / der
Gedanken
die Etats
die Firmen
die Gymnasien
die Herzen / der Herzen
die Individuen
die Interessen
die Kommas (Kommata)
die Kongresse
die Konten (Kontos/Konti)
die Lexika
die Materialien
die Museen
der Name
der Park
das Porto
die Praxis
das Prinzip
der Rhytmus
die Saison
das Schema
das Stadion
das Stadium
das Thema
das Visum
das Zentrum
des Names
des Parks
des Portos
der Praxis
des Prizips
des Rhytmus
der Saison
des Schemas
des Stadions
des Stadiums
des Themas
des Visums
des Zentrums
die Namen / der Namen
die Parks
die Portos (Porti)
die Praxen
die Prinzipien
die Rhytmen
die Saisons
die Schemas (Schemata)
die Stadien
die Studien
die Themen (Themata)
die Visa
die Zentren
Odmiana nazw własnych - Deklinatin des Eigennamen
Odmiana imion i nazwisk – Die Deklination der Personennamen
Imiona własne oznaczajace nazwy osób, otrzymują końcówkę tylko w dopełniaczu liczby
pojedynczej.
Jest to końcówka –s, która występuje też w imionach rodzaju żeńskiego.
Imiona własne używane są bez rodzajnika.
W imionach męskich, kończących się na –s, -tz, -z, -xx
oraz w niektórych imionach żeńskich kończących się na –ie, występuje końcówka –ens,
np. Hansens, Fritzens, Maxens, Mariens.
Najczęsciej jednak kużywa się von: von Hans, von Fritz itd.
lub uzywa się apostrofu.
Das ist Fritz’ Idee.
=
Das ist die Idee von Fritz.
Sie hat das Hemd von Markus an. = Sie hat Markus‘ Hemd an.
Nom.
Gen.
Peter, Paul
Peters , Pauls
Dat.
Akk.
Peter, Paul
Peter, Paul
Hans, Fritz
Hansens, Fritzens
Hans‘ , Fritz‘
von Hans, von Fritz
Hans, Fritz
Hans, Fritz
Anna
Annas
Marie
Mariens
Anna
Anna
Marie
Marie
W nazwiskach konczących się na wymienione wyżej spółgłoski: –s, -tz, -z, -xx
unika się końcówki –ens.
Formę dopełniacza zaznacza się raczej przez apostrof ‘,
np. Brahms’ Musik - muzyka Brahmsa,
Claudius’ Bücher – książki Klaudiusza.
Najczęściej jednak stosuje się przyimek von,
np. die Musik von Brahms.
Jeżeli imię własne jest przydawką dopełniaczeniową, to może stać przed wyrazem
określonym, który traci wtedy rodzajnik,
np. Chopins Musik, zamiast die Musik Chopins.
Rzeczownik poprzedzony rzeczownikiem w dopełniaczu traci rodzajnik.
Zasady te dotyczą tez nazw miast i państw.
Münchens Straßen = die Straßen Münchens
Deutschlands Haupststadt = die Haupststadt Deutschlands
von + nazwa miasta / państwa
die Metro von Paris
die Straßen von Berin
die Haupstadt von der Schweiz
Jeżeli imię i nazwisko wystepują razem lub jeżeli przed nazwiskiem jest tytuł,
np., Frau, Direktor, General, Professor itd.
odmieniamy tylko nazwisko:
Er liest gern Heinrich Manns Romane.
Wir haben heute Frau Wagners Tochter getroffen.
Sie haben Direktor Schmidts Wohnung gekauft.
Wyjatek stanowi słowo Herr, które musi byc odmienione:
Sie sucht Herrn Wolfs Frau.
Rzeczowniki utworzone od przymiotników i imiesłowów
Rzeczowniki takie:
 Podkreślaja typową dla danej osoby cechę.
Tworzymy je przez dodanie do przymiotnika lub imiesłowu końcówkie –e:
- przymiotnik
bekannt der Bekannte / ein Bekannter – znajomy
die Bekannte / eine Bekannt – znajoma
- imiesłowu czasu teraźniejszego (Partizip I)
reisend – podróżując der Reisende / ein Reisender – podróżny
die Reisende / eine Reisende – podróżna
 Odmieniają się według zasad odmiany przymiotnka
w zalezności od rodzajnikaz którm występują, np.
Fall
Nom.
Gen.
Dat.
Singular
Maskulinum Femininum
ein Armer
eine Arme
eines Armen einer Armen
einem Armen einer Armen
Plural
Arme
Armer
Armen
Akk.
einen Armen
Fall
Singular
M
F
der Arme
die Arme
des Armen
der Armen
dem Armen
der Armen
den Armen
die Arme
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
eine Arme
Arme
Plural
die Armen
der Armen
den Armen
die Armen
Die Ärztin hilft einem Kranken beim Aufstehen.
Der Arbeitslose ist verzweifelt.
Er lernt den Deutschen.
Sie ist Schauspieler. Er gibt dem Jugendlichen Nachhilfe in Physik.
Peter gibt der Angestellten seine Visitenkarten.

Posiadają również formę rodzaju nijakiego, która określa pojęcia abstrakcyjne,
stosowane zwykle z rodzajnikiem określony, np.
böse
- das Böse
gut
- das Gute
schön
- das Schöne
Nom .
Gen.
Dat.
Akk.
die Gute
des Guten
dem Guten
das Gute
Nazwy mieszkańców państw i kontynentów
Einwohnernamen der Länder und Kontinente
Według deklinacji mocnej odmiany rzeczowników odmienia się np.
der Belgiers des Belgiers
der Amerikaner
der Iteliener
der Österreicher
der Schweitzer
der Spanier
Według deklinacji słabej odmieniają się m. in.
der Finn
des Finnen
der Franzose
der Grieche
der Lette
der Russe
der Tscheche
der Türke
Przykłady
Kraj /kontynent
Mieszkańcy
Singular
Plural
Singular
Plural
England
Polen
Rodzaj męski - Maskulinum
der Engländer
der Pole
die Engländer
die Polen
Rodzaj żeński - Femininum
die Engländerin
die Polin
die Engländerinnen
die Polinnen
Europa
der Europäer
die Europäer
die Europärin
die Europärinnen
Rekcja rzeczownika – Rektion des Substantivs
Rekcja - powiązanie dwóch członów wypowiedzi.
Rekcja rzeczownika to łączenie się rzeczownika z odpowiednim przyimkiem,
po którym stosujemy inny rzeczownik w określonym przypadku.
Pewna grupa rzeczowników niemieckich wymaga konkretnych przyimków,
przy pomocy których łączą się z innymi rzeczownikami lub zaimkami.
Wykaz najczęściej występujących rzeczowników wraz z przyimkami,
z którymi się łączą.
an + Dativ
die Arbeit (praca nad)
Die Arbeit an dem Staudamm geht langsam voran.
Das Angebot an (oferta
czegoś)
Diese Geschäft hat immer gutes Angebot an dem
frischen Obst und Gemüse.
der Bedarf (zapotrzebowanie Der Bedarf an Benzin steigt von Jahr zu Jahr.
na)
die Freude (radość z) (auf /
über)
Ihre Freude an Kindern ist groß.
das Interesse
(zainteresowanie czymś)
Das Interesse an der Kirche ist zurückgegangen.
die Lust (ochota do) (zu)
Er hat die Lust an der Arbeit verloren.
der Mangel (brak czegoś)
Es herrscht ein Mangel an Arbeitskräften.
die Schuld (wina za)
Er hat die Schuld an dem Unfall.
die Teilnahme (uczestnictwo Der Leiter bescheinigte mir die Teilnahme an dem
w)
Sprachkurs.
der Verbrauch (zużycie
czegoś)
Der Verbrauch an Energie muss reduziert werden.
der Vorrat (zapasy czegoś)
Der Vorrat an Kohlen geht zu Ende.
der Zweifel (wątpliwość)
An ihrer Ehrlichkeit besteht kein Zw
an + Akkusativ
der Anspruch (wymagania
od) (auf )
Erik stellt hohe Ansprüche an seine Kinder.
die Bindung (więź z)
Wir haben eine enge Bindung an unsere Familie.
die Bitte (prośba do) (um)
Ich habe eine große Bitte an Sie.
die Erinnerung
(wspomnienie czegoś)
Ich habe nur eine schwache Erinnerung an meine
Kindheit.
die Frage (pytanie do) (nach) Das ist eine Frage an Herrn Richter.
der Gedanke (myśl o)
Der Gedanke an die Prüfung macht mich nervös.
der Glaube (wiara w)
Nina hat den Glauben an ihn verloren.
die Mitteilung (wiadomość
dla)
Eine amtliche Mitteilung wurdean die Presse
herausgegeben.
auf + Akkusativ
die Antwort (odpowiedź na)
Anne hat immer noch keine Antwort auf ihre
E-mail bekommen.
der Anspruch (mieć prawo
do) (an)
Wir haben keinen Anspruch auf Schadenersatz.
die Beschränkung
(ograniczenie czegoś)
Die Beschränkung der Geschwindigkeit auf 50 km / h
soll Unfälle verhüten.
die Freude (radość z czegoś, Die Freude auf die Reise nach Ägypten ist bei uns allen
co nastąpi) (an / über)
groß.
der Hinweis (wskazówka do) Er gab uns Hinweise auf das heutige Programm.
die Hoffnung (nadzieja na)
Mark hat die Hoffnung auf ein milderes Urteil.
die Konzentration
(koncentracja na)
Jetzt ist die Konzentration aller Kräfte auf unsere
Prüfung nötig.
der Neid (zazdrość o)
Sein Neid auf ihr neues Auto war heftig.
die Reaktion (reakcja na)
Die Reaktion des Publikums auf das Wahlprogramm
war positiv.
das Recht (prawo do)
Jeder hat ein Recht auf Arbeit.
das Vertrauen (zaufanie do)
(m zu)
Die Kinder haben großes Vertrauen auf ihre Eltern.
der Verzicht (rezygnacja z)
Der Verzicht auf den Theaterbesuch fällt mir schwer.
die Vorbereitung
(przygotowania do)
Unsere Vorbereitung auf die Matheprüfung war sehr
intensiv.
die Wirkung (wpływ na)
Sie hat eine starke Wirkung auf ihn.
bei + Dativ
die Beliebtheit (popularność
wśród)
Die Beliebtheit des Schauspielers war bei Jugendlichen
mit jedem Film immer größer.
der Besuch (odwiedziny /
wizyta u)
Unser Besuch bei ihm dauerte eine Stunde.
die Hilfe (pomoc przy) (m
für)
ch danke dir für deine Hilfe beim Umzug.
für + Akkusativ
die Begründung
(uzasadnienie czegoś)
Ihr Chef verlangte von ihr eine Begründung für ihr
unhöfliches Verhalten dem Kunden gegenüber.
das Beispiel (przykład na)
Die Kirche ist ein gutes Beispiel für den Barockenstil.
der Beweis (dowód na)
Das ist der Beweis für seine Schuld.
die Eignung (przydatność
do)
Deine Eignung fürs Studium musst du erst beweisen.
die Entscheidung (decyzja
za) (gegen / über)
Die Entscheidung für die Einführung von Euro ist noch
nicht gefallen.
die Entschuldigung
(przeprosiny za)
Eure Entschuldigung für das schlechte Benehmen
wurde angenommen.
die Erklärung (wyjaśnienie
czegoś)
Ich habe eine Erklärung für seine schlechten Noten.
der Grund (przyczyna
czegoś)
Die Polizei sucht den Grund für das Versagen der
Bremsen.
die Hilfe (pomoc dla) (m
bei)
Die Hilfe für die Waisen muss erweitert werden.
der Kampf (walka za) (m
gegen)
Wir müssen den Kampf für den Frieden fortführen.
der Nutzen (pożytek dla)
Der Nutzen der Einrichtung für die Einwohner ist groß.
der Platz (miejsce dla / na) Er hat keinen Platz im Wohnzimmer für ein Klavier.
die Schädlichkeit
(szkodliwość dla)
Die Schädlichkeit des Alkohols für die Gesundheit ist
enorm.
die Sorge (troska o coś / o
kogoś)
Die Sorge für ihre Kinder ist immer größer.
die Verantwortung
(odpowiedzialność za)
Du trägst die volle Verantwortung für den Unfall.
die Voraussetzung
(warunek czegoś)
Die wichtigste Voraussetzung für ein Studium an einer
Uni ist das Abitur.
gegen + Akkusativ
die Entscheidung (decyzja
przeciw) (für / über)
Die Entscheidung gegen die Fortführung des
Schulprojekts ist gestern gefallen.
der Kampf (walka przeciw)
(für)
Der Kampf gegen den Terrorismus muss vorgesetzt
werden.
der Protest (protest przeciw)
Der Protest gegen die Lebensmittelpreiserhöhung
war allgemein.
der Verstoß (wykroczenie
przeciw / naruszenie czegoś)
Ein Verstoß gegen das Gesetz wird
gegenüber + Dativ
das Verhalten (zachowanie
wobec)
Sein Verhalten gegenüber seinen Eltern ist frech.
mit + Dativ
die Ähnlichkeit (podobieństwo Er hat viel Ähnlichkeit mit seinem Vater.
z)
die Auseinandersetzung
(wymiana zdań z / spór z)
Ich hatte eine heftige Auseinandersetzung mit
meinem Chef.
die Begegnung (spotkanie z)
Das war die erste Begegnung des Kindes mit Tieren
auf dem Bauernhof.
die Bekanntschaft (znajomość Ines hat die Bekanntschaft mit dem Künstler
z)
beendet.
die Beschäftigung (zajęcie się
czymś)
Die intensive Beschäftigung mit dem Problem führte
zur schnellen Lösung.
das Einverständnis (za zgodą
kogoś / z czyjąś aprobatą)
Ulli hat im Einverständnis mit seinem
Geschäftspartner gehandelt.
die Freundschaft (przyjaźń z)
Die Freundschaft mit Eva bedeutet mir viel.
die Heirat (małżeństwo z)
Die Heirat des Politikers mit einer jungen
Schauspielerin wurde bekannt gegeben.
die Verlobung (zaręczyny z)
Seine Verlobung mit Jannette haben wir gestern
lange gefeiert.
der Zusammenhang (związek
z)
Sein Rücktritt steht im Zusammenhang mit dem
Korruptionsskandal.
nach + Dativ
die Forderung (żądanie
czegoś )
Die Arbeitgeber lehnten die Forderung nach einer
längeren Urlaubszeit ab.
die Frage (zapytanie o) (an)
Die Frage nach ihrer Familie hat sie nicht
beantwortet.
die Nachfrage (popyt na)
Die Nachfrage nach dem Artikel steigt.
der Ruf (wezwanie do)
Der Ruf nach Frieden wurde zum Thema des
Seminars.
das Verlangen (tęsknota za)
Ich habe ein großes Verlangen nach meiner Heimat.
der Wunsch (życzenie /
pragnienie czegoś)
Der Wunsch alter Leute nach Ruhe ist verständlich.
über + Akkusativ
der Ärger (złość / gniew na)
Sein Ärger über die laute Musik bei seinen Nachbarn
ist groß.
die Aufregung
(zdenerwowanie z powodu)
Ich kann deine Aufregung über sein Verhalten nicht
verstehen.
die Begeisterung (zachwyt z
powodu)
Frau Mayer drückte ihre Begeisterung über das
Gemälde aus.
der Bericht (sprawozdanie z)
Hast du den Bericht über die Kriminalität in Berlin
gelesen?
die Debatte (debata o)
Im Studio kam es zu einer heftigen Debatte über die
Pläne für die Steuerreform.
die Diskussion (dyskusja o)
Es gab gestern eine lebhafte Diskussion über das
neue Steuergesetz.
die Entscheidung (decyzja o)
(für / gegen)
Die Entscheidung über den Einsatz der Soldaten fällt
noch heute.
die Freude (radość z) (an /
auf )
Ihre Freude über die bestandene Prüfung war riesig.
die Macht (władza nad)
Er hatte Macht über das ganze Land.
die Trauer (smutek z
powodu)
Sabine ist voll Trauer über das Unglück.
der Überblick (rozeznanie w)
Sie hat einen genauen Überblick über die deutsche
Literatur.
die Verhandlung (negocjacje
w sprawie)
Die Verhandlungen über die Lohnerhöhung verliefen
ergebnislos.
um + Akkusativ
die Angst (strach / lęk o)
(vor)
Ich habe Angst um meinen Arbeitsplatz.
die Bemühung (staranie o)
Eure Bemühungen um den Verletzten waren
vergeblich.
die Bitte (prośba o) (an)
Seine Bitte um Hilfe wurde zurückgewiesen.
die Sorge (obawa / niepokój
o) (für)
Die Mutter macht sich immer Sorgen um ihren Sohn,
wenn er spät nachts unterwegs ist.
der Streit (kłótnia / spór o)
Es gab ständig einen Streit um Nichtigkeiten
zwischen den Eheleuten.
von + Dativ
die Abhängigkeit (uzależnienie
od)
Seine Abhängigkeit vom Alkohol ist größer
geworden.
der Abstand (odległość od)
Der Abstand vom Zaun zum Gebäude beträgt drei
Meter.
die Befreiung (uwolnienie od)
Die Befreiung des Kindes von Angst ist Aufgabe der
richtige Erziehung.
die Entfernung (oddalenie się
od / odległość od)
Der Soldat wurde wegen unerlaubter Entfernung
von der Truppe bestraft.
die Vorstellung (wyobrażenie
o)
Sie hat noch keine klaren Vorstellungen von ihrer
Zukunft
vor + Dativ
die Angst (strach przed) (um)
Der Briefträger hat Angst vor Ihrem Hund.
die Furcht (lęk / obawa przed)
Plötzlich überfiel ihn eine große Furcht vor der
Prüfung.
die Scheu (bojaźń / obawa
przed)
Die Rehe empfinden die Scheu vor Menschen.
zu + Dativ
der Beitrag (wkład w)
Die Organisation leistet einen wichtigen Beitrag
zum Umweltschutz.
die Bereitschaft (gotowość do)
Deine Bereitschaft zur Mitarbeit wundert uns.
die Eignung (przydatność /
kwalifikacje do)
Du musst zuerst deine Eignung zum Fliegen
beweisen.
die Einladung (zaproszenie na)
Sie hat eine Einladung zum Kaffee bekommen.
die Erlaubnis (pozwolenie na)
Frau Hansen hat uns die Erlaubnis zum
Schwimmen gegeben.
die Fähigkeit (zdolność do)
Es fehlt ihm die Fähigkeit zum Dialog.
der Gegensatz (przeciwieństwo
do)
Im Gegensatz zu ihr ist ihre Tochter groß.
die Gelegenheit zu (okazja do)
Ich wollte die Gelegenheit zu einem privaten
Gespräch nutzen.
die Liebe (miłość do)
Das alles tut sie aus Liebe zu ihm.
die Lust (ochota do czegoś) (an)
Ich habe keine Lust zum Ausgehen.
das Vertrauen (zaufanie do) (auf Hast du denn kein Vertrauen zu mir?
)
die Zustimmung (zgoda na /
aprobata czegoś)
Die Eltern gaben ihre Zustimmung zu der
Klassenfahrt an die Ostsee.
ZAIMEK – DAS PRONOMEN
Zaimek jest to część mowy zastępująca rzeczownik, przymiotnik oraz rodzajnik.
Wyróżniamy zaimki:
1. Osobowe – das Personalpronomen: ich (ja), du (ty), er (on), sie (ona), es (ono),
wir (my), ihr (wy), sie (oni, one), Sie (pan, pani, państwo)
2. Nieosobowe – das unpersönliche Pronomen: es (np. es regnet),
man (np. Hier kann man gut trinken)
3. Dzierżawcze – das Possesivepronomen: mein(e), dein(e), sein(e), ihr(e),
unser(e), euer(e), ihr(e) (ich) , Ihr(e) (pana, pani)
4. Zwrotne – das Reflexivpronomen: mich, dich, sich, uns, euch, sich
5. Wskazujące – das Demonstrativpronomen: dieser (ten), diese (ta), dieses (to),
der, die, das, jener, jene, jenes, solcher solche, solches, derselbe, dieselbe, dasselbe ..
6. Względny – das Fragepronomen: der, die, das, welcher, wer, was…
7. Pytające – das Fragepronomen: wer? (kto), was? (co), welcher? (który),
was für ein? (który, jako, co za?), wessen?, wen?, wem?, wan?, warum? ,
wohin?, wie viel?, wie lange? …
8. Nieokreślone – das unbesstimmte Pronomen: man, jemand, niemand, mancher,
jeder, alle, irgendein, viel, wenig, ein paar, etwas …
Zaimek osobowy – das Personalpronomen:
Zaimki osobowe zastępują osoby lub rzeczy.
Zaimki osobowe odmieniamy przez przypadki.
ich – ja,
du – ty,
er – on,
sie – ona,
wir – my,
ihr – wy,
sie - oni, one,
Fall
Nominativ
es – ono,
Sie – pan, pani, państwo
Das Personalpronomen
ich
du
Singular
er
sie
es
wir
Plural
ihr
sie / Sie
meiner
deiner
seiner
ihrer
seiner
unser
eurer
ihrer / Ihrer
mir
dir
ihm
ihr
ihm
uns
euch
Iihnen / Ihnen
mich
dich
ihn
sie
es
uns
euch
sie / Sie
wer?, was?
Genitiv
wessen?
Dativ
wem? was?
Akkusativ
wen? was?
Das Brot ist frisch. Es schmeckt gut.
Der Lehrer ist krank. Er kann nicht kommen.
Seine Freundin hat kein Geld dabei. Er leiht ihr 20 Euro.
Wo arbeiten Sie? Bei Opel.
Wie geht es Ihnen? Danke, es geht mir gut.
Wir helfen dem Schüler. Wir helfen ihm.
Siehst du der Reiseleiter? Siehst du ihn?
Ich frage dich, und du fragst ihn.
Wir fragen euch, und ihr fragt uns.
W języku niemieckim niedozwolone jest opuszczanie zaimka osobowego w mianowniku.
Ich komme heute. Er fuhr gestern ab.
Nie opuszcza się zaimka osobowego przed czasownikiem.
Ich spreche Deutsch. Du liest ein Buch.
Wyjątek stanowi 2 osoba liczby pojedynczej i liczby mnogiej trybu rozkazującego.
Sprich laut und deutlich!. Kommt rechtzeitig zurück
Przy zwracaniu się do jednej osoby jak i do wielu osób stosuje się formę grzecznościową
„Sie”,
- używa się trzeciej osoby liczby mnogiej jako zwrotu grzecznościowego i pisze dużą literą.
np.
Herr Ober, bringen Sie mir bitte ein Bier.
Liebe Kolleginnen, ich beglückwünsche Sie zum Internationalen Frauentag.
Bitte, geben Sie mir ein Glas Tee.
Ich danke Ihnen.
Ich wünsche Ihnen alles Gute zum Neujahr.
Trzecia osoba zaimka osobowego oznacza osobę lub rzecz.
Celownik i biernik 3 osoby mogą być tylko wtedy połączone z przyimkami,
gdy odnoszą się do osób.
Ich gehe mit ihr spazieren. Ich trete mit ihm in den Wettbewerb.
Der Herr ist mir nicht bekannt, ich weiß nichts von ihm.
Jeżeli 3 osoba zaimka osobowego odnosi się do rzeczy, używa się zamiast zaimka osobowego
ściągnięcia przysłówka z przyimkiem.
Die Sache ist mir nicht bekannt, Ich weiß nichts davon.
Zaimki osobowe w bierniku występują zawsze przed rzeczownikami osobowymi
w celowniku.
Er bringt der Mutter die Pralienen. Er bringt sie ihr.
Zaimki nieosobowe man i es - Unpersönliche Pronomen
Zaimki nieokreślone występują jako podmiot w zdaniach,
w których wykonawca czynności jest bliżej nieokreślony.
Zaimek man
Zaimka nieokreślonego „man” używamy dla określenia podmiotu bezosobowego.
Łączy się on z 3 osobą liczby pojedynczej czasownika.
Na język polski wypowiedź z zaimkiem „man” tłumaczona jest bezosobowym „się”,
a w czasie przeszłym czasownikiem z końcówką –no (np. śpiewano).
Man spricht hier English.
W celu nadania zdaniu charakteru ogólnej ważności, dla określenia przedmiotu
bezosobowego, osoby bliżej nie znanej, używany jest nieodmienny zaimek man.
Zaimek nieosobowy man stosujemy przy prawie wszystkich czasownikach.
Zastępuje on osobę lub grupę osób, których nie można bliżej określić.
Man występuje tylko z czasownikiem w 3. osobie liczby pojedynczej.
Zaimek man można przetłumaczyć w połączeniu z czasownikiem w 3. osobie liczby
pojedynczej jako "się", a w czasie przeszłym czasownikiem –np. (np. tańczono).
Zdania z zaimkem man występują tylko w czasie teraźniejszym.
Zaimka man nie tłumaczymy samodzielnie najęzyk polski,
a tylko w połąceniu z czasownikiem.
Man spricht hier Deutsch. Tu mówi się po niemiecku.
Man baut hier viel. Tu buduje się dużo.
Hier kann man gut essen. Tu można dobrzez zjeść.
Man trinkt viel Mineralwasser bei euch. U was pije się dużo wody mineralnej.
In Frankreich trinkt man viel Wein. We Francji pije się dużo wina.
Das kann man nicht machen. Tego nie mozna zrobić.
Hier darf man nicht rauchen. Tu nie wolno palić.
Man song fröhlich beim Logerfeuer. Przy ognisku śpiewano wesoło.
Man erzählte mie diese Geschichte. Powiedzieli mi tę historię.
Man soll das verbieten. Należy zabronić.
Das kann man aber laut sagen.
Fall
N.
G
D
Ak.
man
einem
einen
Zaimek es
Zaimka nieosobowego „es” używamy, gdy podmiot nie jest bliżej znany.
Es regnet.
Es gibt in der Stadt eine gute Schule.
Zaimek man występuje tylko w stronie czynnej.
W stronie biernej jest zastępowany zaimkiem nieosobowym „es” albo zanika w ogóle.
In Island ißt man viel Fisch. Es wird in Island viel Fisch gegessen.
Zaimek nieosobowy es jest używany, gdy
- podmiot nie jest bliżej znany
- nie występuje osoba działająca
Zaimek es stosujemy
- przy czasownikach wyrażających pogodę:
Es regnet. Es schneit. Es donnert.
- przy czasownikach sein i werden.
Es ist dunkel. Es wird kalt. Es ist spät. Es ist früh. Heute es ist sehr warm.
- przy niektórych zwrotach
Wie geht es euch? Ich habe es eilig. Es klingelt.
- Przy czasownikach bezosobowych z dopełnieniem w formie zaimka osobowego:
Es scheint mir. Es gefällt mir. Es freut mich. Es ärgert mich. Es geht mir gut.
- przy podawaniu czasu:
Es ist 5 Uhr.
- przy konstrukcjach w stronie biernej, na początku zdania
Es wurde viel getanzt.
Zaimek dzierżawczy – das Possesivpronomen
Zaimek dzierżawczy ma na celu jest informowanie, że do kogo coś należy.
Zajmuje on w zdaniu miejsce rodzajnika.
Zaimki dzierżawcze
- określają przynależność:
Wo ist dein Hund?
- odmieniamy przez rodzaje, przypadki i liczbę
Die Farbe seiner Schultasche gefällt mir nicht.
- w zdaniu znajdują sie przed orzecznikiem- wtedy rodzajnik opuszczamy
Der Lehrer hat gestern mit meinem Vater gesprochen.
Besucht ihr eure Großvater oft?
Habt ihr unsere Bleistifte gesehen?
Zaimki dzierżawcze najczęściej spełniają w zdaniu rolę przydawki i zastepują rodzajnik.
Zaimek dzierżawczy i rodzajnik nigdy nie występują razem.
Przed rzeczownikiem znajduje się albo zaimek dzierżawczy albo rodzajnik.
Zaimek dzierżawczy w języku niemieckim przyjmuje
- w odmianie liczby pojedynczej końcówki deklinacyjne rodzajnika nieokreślonego,
- a w liczbie mnogiej rodzajnika określonego.
Zaimek dzierżawczy ma różne formy dla różnych osób.
Zaimek dzierżawczy, podobnie jak rodzajnik ein ma jednakową końcówkę w mianowniku
liczby pojedynczej dla rodzaju męskiego i nijakiego (np. mein Vater, mein Kind)
oraz w mianowniku liczby pojedynczej rodzaju zeńskiego i mianowniku liczby mnogiej
(meine Schülerin, meine Schülerinnen).
W języku niemieckim każda osoba liczby pojedynczej i mnogiej ma swój odpowiedni zaimek
dzierżawczy, w przeciwieństwie do jązyka polskiego, w którym prz każdej osobie
może występować zaimek „swój”.
Ich habe ein Buch.
Das ist mein Buch. (moja książka)
Du hast einen Mantel.
Das ist dein Mantel (twój płaszcz)
Er hat eine Tochter.
Sas ist seine Tochter. (jego córka)
Sie hat einen Wagen.
Das ist ihr Wagen. (jej samochód)
Wir haben ein Kind.
Das ist unser Kind. (nasze dziecko)
Ihr habt ein Haus.
Das ist euer Haus. (wasz dom)
Sie haben einen Garten.
Das ist ihr Garten. (ich ogród)
Sie haben einen Sohn.
Das ist Ihr Sohn. (pana, pani, państwa syn)
Zaimek dzierżawczy wystepuje również samodzielnie - bez rzeczownika.
der meine, der deine
der meinige, der deinige … - odmienia się jak przymiotnik należący do odmiany słabej.
Mein Tisch ist braun.
Deiner / der deine / der deinige – ist gelb
Mein Studium dauert 4 Jahre.
Deines / das deine / des deinige dauert 3 Jahre.
Tabela zaimków dzierżawczych w mianowniku
Zaimek osobowy - mianownik
ich
du
er
sie
es
wir
ihr
sie / Sie
Zaimek dzierżawczy w mianowniku. Liczba pojedyncza
r. męski
mein dein
sein
ihr
sein
unser
euer
ihr/Ihr
r. żeński
meine deine
seine
ihre
seine
unser
eure
ihre
r. nijaki
nein
dein
sein
ihr
sein
unser
euer
ihr/Ihr
Zaimek dzierżawczy w mianowniku. Liczba mnoga, taka sama dla wszystkich rodzajów
3 rodzaje meine deine
seine
ihre
seine
unsere eure
Ihre/Ihre
Odmiana zaimków dzierżawczych w mianowniku
Zaimek
Zaimek dzierżawczy
osobowy
Singular
Femininum
Maskulinum
Neutrum
ich
mein
meine
mein
Freund, Fenster Uhr
Buch, Telefon
du
dein
deine
dein
Freund, Fenster Uhr
Buch, Telefon
er
sein
seine
sein
Freund, Fenster Uhr
Buch, Telefon
Plural
Wszystkie rodzaje
meine
Freunde, Uhren, Bücher
deine
seine
sie
es
wir
Ihr
sie
Sie
ihr
Freund, Fenster
sein
Freund, Fenster
unser
Freund, Fenster
euer
Freund, Fenster
ihr
Freund, Fenster
Ihr
Freund, Fenster
ihre
Uhr
seine
Uhr
unsere
Uhr
eure
Uhr
ihre
Uhr
Ihre
Uhr
ihr
Buch, Telefon
sein
Buch, Telefon
unser
Buch, Telefon
euer
Buch, Telefon
Ihr
Buch, Telefon
Ihr
Buch, Telefon
ihre
seine
unsere
eure
ihre
Ihre
Deklinacja zaimka dzierżawczego – odmiana przez przypadki
na przykładzie mein, unser, ihr, euer
Fall
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Maskulinum
mein
Saft, Füller
meines
Saftes, Füllers
meinem
Saft, Füller
meinen
Saft, Füller
Fall
N.
G.
D.
A.
Maskulinum
unser
Saft, Füller
unseres
Saftes, Füllers
unserem
Saft, Füller
unseren
Saft, Füller
Singular
Femininum
unsere
milch, Katze
unserer
Milch, Katze
unserer
Milch, Katze
unsere
Milch, Katze
Maskulinum
ihr
Saft, Füller
ihres
Singular
Femininum
ihre
milch, Katze
ihrer
Fall
N.
G.
Singular
Femininum
meine
milch, Katze
meiner
Milch, Katze
meiner
Milch, Katze
meine
Milch, Katze
Plural
Neutrum
mein
Buch, Heft
meines
Buches, Heftes
meinem
Buch, Heft
mein
Buch, Heft
meine
Safte, Bücher
meiner
Säfte, Bücher
meinen
Säften, Büchern
meine
Säfte, Bücher
Plural
Neutrum
Unser
Buch, Heft
unseres
Buches, Heftes
unserem
Buch, Heft
unser
Buch, Heft
unsere
Safte, Bücher
unserer
Säfte, Bücher
unseren
Säften, Büchern
unsere
Säfte, Bücher
Plural
Neutrum
Ihr
Buch, Heft
ihres
ihre
Safte, Bücher
ihrer
D.
A.
Saftes, Füllers
ihrem
Saft, Füller
ihren
Saft, Füller
Milch, Katze
ihrer
Milch, Katze
ihre
Milch, Katze
Maskulinum
euer
Hund
eures
Hundes,
eurem
Hund
euren
Hund
Singular
Femininum
eure
Mutter
eurer
Mutter
eurer
Mutter
eure
Mutter
Fall
N.
G.
D.
A.
Buches, Heftes
ihrem
Buch, Heft
Ihr
Buch, Heft
Säfte, Bücher
ihren
Säften, Büchern
ihre
Säfte, Bücher
Plural
Neutrum
euer
Haus
eures
Hauses
eurem
Haus
euer
Haus
eure
Hefte
eurer
Hefte
euren
Heften
eure
Hefte
Zaimer „euer” traci „e” w 2 i 3 przypadku we wszystkich rodzajach w liczbie pojedynczej
oraz w liczbie mnogiej.
Zaimki dzierżawcze przy odmianie przez przypadki (deklinacja)
mają w liczbie pojedynczej końcówki rodzajnika nieokreślonego (ein, eines, einem, einen),
a w liczbie mnogiej końcówki rodzajnika określonego (die, der, den, die)
Ich liebe meine Frau.
Du liebst deine Frau.
Er liebt seine Frau.
Sie liebt ihren Mann.
Wir lieben unsere Frauen.
Ihr liebt eure Frauen.
Sie lieben ihre Frauen.
Sie lieben Ihre Frau.
Kocham swoją żonę.
Kochasz swoją żonę.
On kocha swoją żonę.
Ona kocha swojego męża.
Kochamy swoje żony.
Kochacie swoje żony.
Kochają swoje żony.
Pan kocha swoją żonę.
Przykłady zdań z zaimkiem dzierżawczym:
Ich gebe meinem Freund das Buch.
Ich habe heute euren Brief erhalten.
Das ist dein Hund.
Gehst du mit ihrem Hund spazieren?
Er geht mit seinem Bruder spazieren.
Sie spricht viel von ihrer Vergangenheit.
Sie ist mit ihrem Wagen gefahren.
Wir wollen unsere Prüfungen bestehen.
Besucht ihr eure Großvater oft?
Sie sind mit ihren Wagen gefahren.
Das ist die Mutter meines Freundes.
Lautet Ihr Name Braun?
Er braucht deine Hilfe.
Wo ist deine Hausaufgabe, Paul?
Kennst du ihren Bruder?
Ihre Augen sind blau.
Zaimek dzierżawczy może wystąpić też sam, bez rzeczownika.
W takim wypadku zaimek przyjmuje końcówkę rodzajnika określonego.
Mein Tisch ist braun.
Deiner ist gelb
Mein Studium dauert 4 Jahre.
Deines dauert 3 Jahre.
Hunde bellen.
Unserer bellt auch.
Wem gehört das Heft?
Es ist meins.
Ich habe dein Problem gelöst.
Ich deins auch.
Fragst du meine Mutter?
Nein, seine.
Zaimki wskazujące – Die Demonstrativpronomen
Zaimki wskazujace wskazują osoby lub rzeczy.
der - die - das,
dieser - diese – dieses;
diese (Plural) – te, ta, to, te, ci
jener - jene - jenes, jene (Pl.)
– tamten, tamta, tamto, tamci
solcher - solche - solches; solche (Pl.) – taki, taka, takie, tacy
Zaimki wskazujące odmieniają się tak jak rodzajniki określone der, die, das.
Zaimki wskazujące der, die, das różnią od rodzajników okreslonych der, die, das tylko tym,
że nie są akcentowane.
Dieser Koffer ist sehr teuer.
Diese Krankheit ist unheilbar.
Jene Uhr war viel billiger.
Solche Taten sollen berstraft werden.
Ein solches Auto möchte ich haben.
Solch ein Auto möchte ich haben.
Zaimek ten odmienia się w zależności od tego, z jaką częścią mowy występuej:
-Jeśli występuje bez rodzajnika, odmienia się jak rodzajnik okreslony:
- Jeśli stoi za rodzajnikiem nieokreślonym, odmienia się jak przymiotnik z rodzajnikiem
nieokreslonym
- Jeśli występuje przed rodzajnikiem nieokreślonym to nie odmienia się.
Przypadek
Fall
Rodzaj męski M
Rodzaj żeński F
Rodzaj nijaki N
Mianownik dieser Hund
diese Katze
dieses Pferd
N.
solcher Mann
solche Frau
solches Kind
ein solcher Mann
eine solche Frau
ein solches Kind
Liczba mnoga
Plural
diese Tiere
solche Kinder
solch ein Mann!
Dopełniacz dieses Hundes
G.
solches Mannes
eines solchen
Mannes
Celownik
D.
Biernik
A.
diesem Hund
solchem Mann
einem solchen
Mann
diesen Hund
solchen Mann
einen solchen
Mann
solch eine Frau!
dieser Katze
solcher Frau
einer solchen
Frau
dieser Katze
solcher Frau
einer solchen
Frau
diese Katze
solche Frau
eine solche Frau
solch ein Kind!
dieses Pferdes
solches Kindes
eines solchen
Kindes
diesem Pferd
solchem Kind
einem solchen
Kind
dieses Pferd
solches Kind
ein solches Kind
dieser Tiere
solcher Kinder
diesen Tieren
solchen Kindern
diese Tiere
solche Kinder
Zaimki wskazujące der, die, das; die - ten, ta, to; ci
Czym różnią się zaimki wskazujące der, die, das od rodzajnika określonego?
Zaimki wskazujące są akcentowane a rodzajnik określony nie.
Odmiana, z wyjątkiem dopełniacza (der Genitiv) pozostaje bez zmian.
Stosowane są jako samodzielny podmiot lub samodzielne dopełnienie
w celowniku lub bierniku.
Odnoszą się do wspomnianej wcześniej w wypowiedzi osoby lub rzeczy.
Odmieniają się jak rodzajniki określone, z wyjątkiem dopełniacza
dessen – r.m/, r.n
deren – r.z. l.mn.
oraz celownika liczby mnogiej – denen
Wo ist der Kuli?
Der liege auf dem Tisch.
Wo findest du den Schrank? Den finde ich schön.
Fall
M. Nominativ
D. Genitiv
C. Dativ
B. Akkusativ
Maskulinum
der
dessen
dem
den
Feminimum
die
derer
der
die
Neutrum
das
dessen
dem
das
Plural
die
derer
(den) denen
die
derselbe, dieselbe, dasselbe , dieselben – tenże, ten sam, ta sama, to samo, ci sami
Das waren dieselben Männer. To byli ci sami ludzie
Hier wohnen Menschen derselben Herkunf.
derjenige, diejenige, dasjenige, diejenigen – ten/ów, ta/owa, to/owo, ci
Stosowane są w zdaniach poprzedzajacych zdania przydawkowe:
Derjenige Schüler der das gemacht hat, soll sich beim Direktor melden.
Das Buch kann nur demjenigen verkauft werden, wer alte Bücher sammelt.
Pierwsza część złozenia odmienia się jak rodzajnik określony,
a druga część jak przymiotnik po rodzajniku określonym.
Schau mal! Ich habe denselben Mantel gekauft. Popatrz! Kupiłem taki sam płaszcz.
Wir werden heute dieselben Lieder singen. Dziś zaśpiewamy te same pieśni.
Unsere Klasse hat Chemie mit demselben Lehrer. Nasza klasa ma chemię z tym samym
nauczycielem.
Ich habe es schon denjenigen gesagt, die gestern abwesend waren. Powiedziałem już tym,
którzy wczoraj byli nieobecni.
Diejenigen, die am Ausflug teilnehmen, sollen um 10 Uhr auf dem Bahnhof sein.
Ci, którzy biorą udział w wycieczce, maja być na dworcu o godz. 10.
der gleiche, die gleiche, das gleiche, die gleichen – taki sam, taka sama takie samo, takie
same
Ich habe die gleiche Situation erlebt.
Den gleichen Fehler macht man nur ein Mal.
Fall
przypadek
Singular - liczba pojedyncza
Maskulinum
Femininum
Neutrum
rodzaj męski
rodzaj żeński
rodzaj nijaki
derselbe
Nominativ
der gleiche
mianownik
derjenige
dasselbe
dieselben
die gleiche
das gleiche
die gleichen
diejenige
dasjenige
diejenigen
derselben
desselben+s
derselben
der gleichen
des gleichen+s
der gleichen
derjenigen
desjenigen+s
derjenigen
demselben
derselben
demselben
den selben+n
dem gleichen
der gleichen
dem gleichen
den gleichen+n
demjenigen
derjenigen
demjenigen
denjenigen+n
denselben
dieselbe
dasselbe
dieselben
den gleichen
die gleiche
das gleiche
die gleichen
denjenigen
diejenige
dasjenige
diejenigen
Genitiv
des gleichen+s
dopełniacz
desjenigen+s
Akkusativ
biernik
liczba mnoga
dieselbe
desselben+s
Dativ
celownik
Plural
Zaimki pytające – Interrogativpronomen
W języku niemieckim wyróżniamy następujące zaimki pytające:
wer
– kto
Wer bist du? Wer spielt Klavier?
wessen
– czyj, czyja, czyje
Wessen Auto ist das?
wem
- komu
Wem gehört das?
wen
- kogo
Wen meinst du?
was
- co
Was willst du morgen machen?
was für ein/eine.. jaki, jaka, jakie Was für einen Badenanzug möchtest du?
welcher, welche, welches, welche – jaki, jaka, jakie
Welcher Tag ist heute?
wie
- jak
Wie komme ich zur Schule?
wie lange
- jak długo
Wie lange arbeiten Sie hier?
wie viel
- ile (rzeczownik w l. poj.)
Wie viel Zeit hast du jetzt? Wie viel kostet das?
wie viele
- ile (rzeczownik w l.mn.)
Wie viele Leute waren da?
wo
- gdzie
Wo wohnt dein Onkel?
wann
- kiedy
Wann kommt ihr zurück?
woher
- skąd
Woher sind Sie?
wohin
- dokąd
Wohin fahrt du in den Ferien?
warum
- dlaczego
Warum lachst du?
Zaimki pytające wer? was? – to?, co?
Zaimki pytające wer i was odmieniają się tylko w liczbie pojedynczej.
N.
wer? was? kto?, co?
G.
wessen?
czyj?, czyja?, czyje?
D.
wem?
komu? czemu?
Ak.
wen?
kogo? Co?
Wer ist das?
Kto to jest?
Wessen Kugelschreiber ist das?
Czyj to jest długopis?
Wem gehört die Tasche?
Do kogo należy ta teczka?
Wen kennst du hier?
Kogo tu znasz?
Zaimki pytające welcher, welche, welches – jaki, jaka, jakie
Odmieniają się jak rodzajnik określony
Fall
N
G
D
Akk.
welcher
welches
welchem
welchen
Singular
welche
welcher
welcher
welche
welches
welches
welchem
welches
Plural
welche
welcher
welchen
welche
Welchem Kind hast du das gegeben?
Welche Leute habt ihr getroffen?
Welcher Frau hast du erzählt?
Welchen Mantel möchtest du? Den schwarzen.
Zaimek pytajacy welcher, welche, welches może być zastąpiony zwrotem:
„was für ein”, „was für eine“, kiedy pytamy po raz pierwszy o jakąś osobę lub rzecz.
Odpowiadamy zawsze z rodzajnikiem nieokreślonym.
Was für ein Mann war das? Das war ein fremder Mann.
Was für Tiere hast du gefüttert? Ich habe Affen gefüttert.
Was für eine Mütze kaufst du? Eine rote.
Fall
N
G
D
Akk.
was für ein?
was für eines?
was für einem?
was für einen?
Singular
was für eine?
was für einer?
was für einer?
was für eine?
was für ein?
was für eines?
was für einem?
was für ein?
Plural
was für?
was für?
was für?
was für?
Zaimki nieokreślone – Indefinite Pronomen
mancher – manche - manches ; manches – niektóry, niektóra, niektóre, niektórzy
Wystepuje samodzielnie lub z rzeczownikiem.
Odmienia się jak zaimek dieser.
Manche Pilze sind giftig.
jeder – jede - jedes – każdy, każda, każde (mający tylko liczbę pojedynczą)
alle / alles – wszyscy, wszystkie (majacy tylko liczbę mnogą)
Odmienia się tak samo jak dieser.
Może występować samodzielnie lub z rzeczownikiem.
Alle Mühe, die ich mir gegeben habe, war umsonst.
Ich habe schon alles versucht, leider vergebens.
viel - dużo
Ich habe viel zu tun.
einer, eine, ein(e)s – jakiś, jakaś, jakieś
Określa dowolną, ale określoną osobę lub rzecz z jakiejś ilości.
Das sind wirklich schöne Blusen.
Haben Sie vielleicht eine in Rot?
Fall
N.
G.
D.
Ak.
Maskulinum
einer
eines
einem
einen
Feminimum
eine
einer
einer
eine
Neutrum
ein(e)s
eines
einem
ein(e)s
keiner –keine – keines; keine – żaden, żadna, żadne; żadne
Są zaprzeczeniem ein, eine … i irgendein.
Brauchst du ein Messer. Nein, ich brauche keins.
Mir bleibt wohl keine andere Wahl übrig. Keiner weiß, was jetz tun sollen.
jemand – ktoś
Określa dowolną osobę z jakiejś grupy. Występuje samodzielnie.
Kennst du jemanden hier?
Hast jemanden aus unsere Klasse gesehen?
Jemand klopft an die Tür.
niemand - nikt
Jest zaprzeczeniem jemand. Występuje samodzielnie.
Niemand weiß alles.
Ich habe heute niemand(en) gesehen.
Fall
N.
G.
D.
Ak.
Maskulinum,
jemand
niemand
jemandes
niemandes
jemand(em) niemand(em)
jemand(en) niemand(en)
Femininum, Neutrum
ein, eine, ein
eines, einer, eines
einem, eineer, einem
einen, eine, ein
keiner
keines
keinem
keinen
Zaimki nieokreślone etwas – coś oraz nichts - nic
Występują albo:
a) samodzielnie
Es muß etwas geschehen.
Musi się coś wydarzyć.
Ich habe nichts verstanden. Nic nie zrozumiałem.
b) jako przydawki z rzeczownikami pochodzenia przymiotnikowego,
mającymi tylko liczbę pojedynczą:
Ich sehe etwas schön.
Widzę coś pięknego.
Wir haben nichts Interessantes gefunden. Nie znaleźliśmy nic ciekawego.
etwas – coś
Zaimek etwas wystepuje z przymiotnikiem (w funkcji rzeczownikowej) lub samodzielnie.
Nie zmiena swojej formy.
Haben Sie etwas dagegen?
Habt ihr etwas interessantes gemacht?
nichts – nic
Es ist nichts Schlimmes passiert.
Sie hat nichts gesagt.
Das geht’s dich nichts an!
Nichts zu danken!
man – odnosi się do ogółu osób
Występuje samodzielnie. Odnosi się do nieokreślonej ilości osób, bez względu na płeć.
Hier soll man leise sein.
Das kann man aber laut sagen.
Fall
N. (mianownik)
G. (dopełniacz)
D. (celownik)
Ak. (biernik)
M F N (rodzaj męski, żeński, nijaki)
man
einem
einen
irgendwer, irgend jemand, irgend einer – ktoś
Irgend jemand hat gestern nach dir gefragt.
irgendwas – cokolwiek
Hast du irgendwas gesehen?
irgendwo – gdzieś
Er war irgendwo am Meer.
irIgendwie – gdzieś
Du musst das irgendwie schaffen.
irgendwann – kiedyś
Irgendwann erzähle ich euch davon.
andere – inni
einige / ein paar – kilka
Einige haben laut gelacht.
mehrere – liczni
Mehrere Gäste sind angekommen.
ein wenig / ein bisschen – trochę
Wir brauchen ein bisschen Glück.
Zaimek wzajemności – Reziprokpronomen
Zaimek wzajemności składa się z przyimka: np. bei, durch, auf, aus, neben
oraz słówka „einander”
i ma w zalezności od przyimka różne znaczenia.
Podstawowym zaimkiem wzajemności jest
einander – sobie, wzajemnie
Sie vertrauen einander.
Oni ufają sobie.
Sie hassen einander.
Oni nienawidzą się wzajemnie.
Aber diese drei Menschen kennen einander nicht, aber sie haben enorm viel gemeinsam.
Zaimek einander cząsto jest łączony z różnymi przyimkami:
miteinnader
Sie sprechen nicht miteinander.
Nie rozmawiają z sobą.
Die Kinder haben brav miteinander gespielt.
beieinander
Sie sitzen beieinander.
Siedzą obok siebie.
durcheinander
In der Wohnung ist alls durcheinander.
gegeneinander
Sie sind immer gegeneinander. Oni są zawsze przeciwko sobie.
auseinander
Nach 5 Jahren Ehe gingen się auseinander.
Po 5 lat małżeństwa rozeszli się.
nebeneinander
Sie wohnen nebeneinander. Mieszkają obok siebie.
übereinander
zueinander
hintereinander
voneinander
Stell die Koffer übereinander. Postaw walizki jedna na drugą.
Sie kommen sehr oft zueinander. Bardzo często przychodzą do siebie.
Sie waren sehr freundlich zueinander.
Kommt bitte herein hintereinender. Wchodźcie proszę jeden za
drugim.
jeden od drugiego.
Die Verliebten haben sich lange voneinander verabschiedet.
Zaimki einer, eine, ein(e)s z dopełniaczem
Zaimki einer, eine, ein(e)s mogą zastępować rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym.
Mogą też występować z rzeczownikiem w dopełniaczu liczby mnogiej,
który poprzedzony jest przymiotnikiem w stopniu wyższym lub najwyższym.
Fall
N.
G.
D.
Ak.
Singular
Maskulinum
einer
Femininum
eine
Neutrum
ein(e)n
einem
einen
einer
eine
einem
ein(e)n
Er ist einer der bekanntesten Schauspieler in der Welt.
Venedig ist eine der schönsten Städte Italien.
Der Gepard ist ein(e)n schnellsten Tiere.
Ich reise mit dem TGV, einem der schnellsten Züge der Welt.
Zaimek zwrotny sich
Zaimek zwrotny „się” w języku polskim ma jednakową formę dla wszystkich osób.
W języku niemieckim zaimek zwrotny sich (się) ulega odmianie przez osoby.
Odmiana zaimka zwrotnego
Zaimek
Zaimek zwrotny „się”
osobowy
sich
Osoby
ich
mich
du
dich
er
sich
sie
sich
es
sich
wir
uns
ihr
sich
sie sie
sich
sich waschen – myć cię sich kämmen – czesać się
Ich wasche mich.
Du wäschst dich.
Er wäscht sich.
Sie wäscht sich.
Es wäscht sich.
Wir waschen uns.
Ihr wascht euch.
Sie (Sie) waschen sich.
Ich kämme mich.
Du kämmst dich.
Er kämmt sich.
Sie kämmt sich.
Es kämmt sich.
Wir kämmen uns.
Ihr kämmt euch.
Sie (Sie) kämmen sich.
Zaimek zwrotny w trzecim przypadku
Zaimek
Zaimek zwrotny
Sich die Hände waschen – myć sobie ręce
osobowy
sich w 3 przypadku
Osoby
(komu)
ich
mir
Ich wasche mir die Hände.
du
dir
Du wäschst dir die Hände.
er
sich
Er wäscht sich die Hände.
sie
sich
Sie wäscht sich die Hände.
es
sich
Es wäscht sich die Hände.
wir
uns
Wir waschen uns die Hände.
ihr
sich
Ihr wascht euch die Hände.
sie sie
sich
Sie (Sie) waschen sich die Hände.
Ich putze mir jetzt die Zähne.
Ich wasche mir die Hände mit kaltem Wasser.
Du wäschst dir die Hände mit kaltem Wasser.
Er wäscht sich jeden Tag mit kaltem Wasser.
Wir können uns auf euch verlassen.
Sie unterhalten sich über Kunst.
Zamiana rzeczownika na zaimki osobowe
Np.
Sie zeigt
der Mutter
ihre Bilder aus den Ferien
der Mutter – Dativ (3),
ihre Bilder – Akkusativ (4)
Sie zeigt
Ihr
Ihre Bilder
aus den Ferien.
Ihr – Dariv (3),
ihre Bilder – Akkusativ (4)
Sie zeigt
sie
der Mutter.
sie – Akkusativ (4), der Mutter – Dativ (3)
Sie zeigt
sie
ihr.
sie – Akkusativ (4),
ihr – Dativ (3)
Zaimki odmieniające się jak rodzajnik określony
Tak samo jak rodzajnik określony der, die, das odmieniają się następujące zaimki:
Zaimki wskazujące – die Demonstrativpronomen:
der – die – das (zaimek wskazujacy różni się od rodzajnika określonego tym,
że nie jest akcentowany).
dieser – diese – dieses (ten ta, to)
jener – jene – jenes (tamten, tamta, tamto)
solcher – solche – solches (taki, taka, takie)
Zaimki nieokreślone:
mancher – manche – manches (niektory, niektóra, niektóre, niejeden)
jeder – jede – jedes (każdy, każda, każde) – mający tylko liczbę pojedynczą
alle (wszyscy, wszystkie) - mający tylko liczbę mnogą
Zaimek pytający: welcher? welche? welches? (który, która, które)
Singular
Maskulinum
Rodzajnik
Fall
Zaimki wskazujące
Przypadek określony
Nominativ der
der
dieser jener
solcher mancher
ten
ten
tamten taki
niektóry
Genitiv
des
dessen dieses jenes
solches manches
Dativ
dem
dem
diesem jenem solchem manchem
Akkusativ den
den
diesen jenen
solchen manchen
Femininum
Nominativ die
die
diese
jene
solche
manche
Genitiv
der
deren dieser jener
solcher mancher
Dativ
der
der
dieser jener
solcher mancher
Akkusativ die
die
diese
jene
solche
manche
Neutrum
Nominativ das
das
dieses jenes
solches manches
Genitiv
des
dessen dieses jenes
solches manches
Dativ
dem
dem
diesem jenem solchem manchem
Akkusativ das
das
dieses jenes
solches manches
Plural
Nominativ die
die
diese
jene
solche
manche
Genitiv
der
deren dieser jener
solcher mancher
Dativ
den
denen diesen jenen
solchen manchen
Akkusativ die
die
diese
jene
solche
manche
jeder
każdy
jedes
jedem
jeden
welcher
który
welches
welchem
welchen
jede
jeder
jeder
jede
welche
welcher
welcher
welche
jedes
jedes
jedem
jedes
welches
welches
welchem
welches
alle
aller
allen
alle
welche
welcher
welchen
welche
PRZYIMEK – DIE PRÄPOSITION
Przyimek jest nieodmienną cześcią mowy.
Jest wyrazem niesamodzielnym i w zdaniu musi łączyć się z innymi wyrazami.
Stanowi nierozdzielną cześć znaczeniową z rzeczownikiem lub zaimkiem.
Przyimki w języku niemieckim nie zawsze odpowiadają polskiemu znaczeniu.
Są przyporządkowane określonemu przypadkowi.
http://www.germanin.pl/przyimek.html
http://www.depl.pl/
W języku niemieckim wyróżniamy następujące rodzaje przyimków:
Przyimki z dopełniaczem - Die Präpositionen mit dem Genitiv
Przyimki z celownikiem - Die Präpositionen mit dem Dativ
Przyimki z biernikiem - Die Präpositionen mit dem Akkusativ
Przyimki występujące z dopełniaczem - drugim przypadkiem:
Präpositionen mit Genitiv
anstatt, statt – zamiast
Między tymi przyimkami nie ma różnicy, statt używamy częściej w języku potocznym:
er sieht fern, anstatt zu lesen ogląda telewizję zamiast czytać
Er ging statt seiner Frau einkaufen. On poszedł na zakupy zamiast swojej żony.
Michael kommt statt seines Bruders. Michał przybywa zamiast swojego brata.
Statt Blumen hat er mir einen Roman gekauft. Zamiast kwiatów kupił mi powieść.
Statt des Geldes gab sie ihm ein Buch. Zamiast pieniędzy dała mu książkę.
Wir gehen ins Theater anstatt ins Kino. Idziemy do teatru zamiast do kina.
Warum kommst du statt deines Bruders? Dlaczego ty przychodzisz zamiast twego brata?
trotz - mimo, pomimo
Trotz der Warnung meines Chefs, rief ich Montag morgens an. Mimo ostrzeżeń mojego
szefa, zadzwoniłem w poniedziałek rano.
Trotzt seiner schwachen Gesundheit arbeitet sie viel. Pomimo słabego zdrowia, ona pracuje
dużo.
Trotz des schönen Wetters sind wir zu Hause geblieben. Mimo pięknej pogody
zatrzymaliśmy się w domu.
Trotz des schlechten Wetters gehe ich spazieren. Mimo złej pogody ja idę spacerować.
Trotz des Regens gehen wir in den Park. Mimo deszczu idziemy do parku.
während – podczas, w czasie, podczas gdy; przyimek, spójnik + GEN
Während dines Urlaubs ist viel passiert. Podczas twojego urplopu wiele się wydarzyło.
Während des Sommers lernt er segeln. Latem on uczy się żeglować.
Während des Urlaubs sind wir in die Alpen gefahren. Podczas wakacji udaliśmy się do Alp.
Während der Ferien hat sie viele Freundschaften mit Gleichaltrigen geschlossen. Podczas
ferii zawarła wiele przyjaźni z rówieśnikami.
Während des Unterrichts muß gut aufpassen. Podczas lekcji trzeba dobrze uważać.
wegen - z powodu, ze względu na;
wegen des schlechten Wetters z powodu złej pogody;
von Amts wegen z urzędu;
von wegen! pot. akurat!, dobre sobie!, wolne żarty!
Wir bleiben nur wegen des schleschten Wetters zu Hause. Zostajemy w domu z powodu złej
pogody.
Wegen der Krankheit muss er im Bett bleiben. Z powodu choroby, musi pozostać w łóżku.
Wegen der Erkältung könnte Jens nicht schwimmen. Z powodu zimna Jens nie można
pływać.
Wegen seiner Krankheit hat Georg im Bett bleiben müssen. Z powodu swojej choroby Georg
musiał zostać w łóżku.
Ich mache es nur wegen des Geldes. Robię to tylko dla pieniędzy.
aufgrund = auf Grund – na podstawie, w oparciu o, ze względu na
Aufgrund des schlechten Wetters bin heute zu Hause geblieben. Ze względu na złą pogodę
pozostałem dziś w domu.
Aufgrund der Statistik kann man feststellen, dass... Na podstawie statystyki można
stwierdzić, że...
infolge – z powodu, wskutek
Infolge einer Krankheit muss ich auf die Reise verzichten. Z powodu choroby muszę
zrezygnować z podróży.
Sie treffen sich jetzt infolge eines Streites nicht so gern. Oni nie spoyykają się już tak czhętnie
wskutek kłótni.
Infolge dieses Unfalls ist er blind geworden. Oślepł wskutek wypadku.
Infolge einer schweren Krankheit ist er jetzt taub. Wskutek ciężkiej choroby jest on teraz
głuchy.
außerhalb - na zewnątrz; poza
außerhalb wohnen mieszkać poza miastem
Treffen wir uns doch außerhalb des Schulgebäudes. Spotkajmy się poza budynkiem szkoły.
Ich habe des außerhalb der Arbeitszeit erledigt. Załatwiłem to poza godzinami pracy.
Peter wohnt außerhalb der Stadt. Piotr mieszka poza miastem.
Mein Haus befindet sich außerhalb der Stadt. Mój dom znajduje się poza miastem.
anlässlich = aus Anlass – z okazji
anlässlich des Geburtstages z okazji urodzin
Sie kauft der Freundin anlässlich des Geburstags Blumen. Ona kupuje koleżance kwiaty
z okazji urodzin.
Anlässlich deines Geburtstages wünsche ich dir alles Gute. Z okazji Twoich urodzin życzę Ci
wszystkiego najlepszego.
Anlässlich ihres Geburtstages habe ich ihr ein Buch geschict. Z okazji jej urodziny wysłałem
jej książkę.
Anlässlich deines fünfzigsten Geburtstages wünsche ich dir viel Gesundheit. Z okazji
pięćdziesiątych urodzin życzę Ci wiele zdrowia.
betreffs – odnośnie do, w sprawie
Ihr Antrag betreffs Zuschusses wurde gebilligt. Jej wniosek dotyczący dotacji został
zatwierdzony.
Betreffs Ihrer Anfrage ist noch keine Antwort eingetroffen.
Odnośnie Pańskiego zapytania nie nadeszła zadna odpowiedź.
innerhalb - w ciągu, obrębie, wewnątrz, podczas;
innerhalb von drei Jahren w ciągu trzech lat
Innerhalb eines Tages muss der Plan fertig sein. W ciągu dnia, musi być plan gotowy.
Der Verdächtige muss innerhalb der Landesgrenzen bleiben. Podejrzany musi pozostać
wewnątrz granic kraju.
Wir geben dir innerhalb eines Jahres das Geld zurück. Oddamy Ci pieniądze w ciągu roku.
Sie muß innerhalb eines Jahr das Geld zurückgeben. Ona musi zwrócić pieniądze w ciągu
roku.
anhand – na podstawie, za pomocą
Anhand dieser Beispiele musst du jetzt selbst den Satz bilden. Na podstawie tych
przykładów, musisz ty sam zdanie utworzyć.
längs - wzdłuż
Längs des Ufers erstrecken sich Dünen. Wzdłuż brzegu rozciągają się wydmy.
Die Bäume wachsen längs der Straße. Drzewa rosną wzdłuż ulicy.
mittels – za pomocą
Mittels seiner Hilfe schaffen wir es. Tworzymy dzięki jego pomocy.
betreffs – odnośnie, w sprawie, w związku
Betreffs Ihrer Anfrage ist noch keine Antwort eingetroffen. Odnośnie twojego pytania żadna
odpowiedź jeszcze nie przyszła.
Ihr Antrag betreffs Zuschusses wurde gebilligt. Jej wniosek dotyczący dotacji został
zatwierdzony.
Betreffs Ihres Schreibens vom... W związku z Pana pismem z dnia...
hinsichtlich – względem, ze względu, pod względem, odnośnie do
hinsichtlich des Vertrags - co do umowy
Hinsichtlich seiner Krankheit gibt es nichts Neues. Odnośnie choroby nie ma nic nowego.
Hinsichtlich des Vertrags bin ich noch unentschieden. Co do umowy jestem jeszcze
niezdecydowany.
bezüglich – ze względu, odnośnie
bezüglich Ihre Agebots – co się tyczy pańskiej oferty,
Spritzen Sie sich Valtropin nicht selbst, wenn Sie sich bezüglich der Dosis nicht ganz sicher
sind. Nie należy wstrzykiwać leku Valtropin samodzielnie, jeśli nie ma się pewności odnośnie
do dawki.
seitens – ze strony, z punktu widzenia
Seitens Ihrer Firma haben wir viel Gutes erfahren. Ze strony firmy doświadczyliśmy dużo
dobrego.
Seitens der Geschäftsleitung hat er nicht Schlechtes getan. Z punktu widzenia dyrekcji nie
zrobił nic złego.
Bisher wurden seitens der Regierung keine Maßnahmen unternommen. Ze strony rządu nie
zostały podjęte dotychczas żadne działania.
zugunsten – na korzyść
Das Urteil wurde zugunsten des Angeklagten geändert. Zdanie zmieniono się na korzyść
oskarżonego.
diesseits - po tej stronie
Sich den Freuden des Diesseits hingeben. Oddawać się przyjemności tego świata
jenseits - po tamtej stronie, z tamtej strony
Sie wohnt jenseits des Flusses. Ona mieszka po drugiej stronie rzeki.
Uwaga!
Kiedyś stosowano zamiast wegen meiner, bądź meiner wegen wyrażenie meinetwegen (dla
mnie, ze względu na mnie).
Analogicznie: deinetwegen, seinetwegen, ihretwegen, unsertwegen, euertwegen.
Mach dir meinetwegen keine Umstände! Nie rób sobie z mojego powodu kłopotu!
Uwaga!
W języku potocznym przyimki trotz, während oraz wegen używane są również z celownikiem
(Dativ).
Uwaga!
Przyimki statt oraz wegen są używane coraz częściej z zaimkiem osobowym
w celowniku (Dativ), np.:
Wegen dir kann ich in die Disko nicht gehen. Z Twojego powodu nie mogę iść na dyskotekę)
Statt ihr geht er ins Kino. (Zamiast jej pójdzie on do kina.)
Przyimki wystepujące z trzecim przypadkiem - celownikiem (Dativ)
Die Präpositionen mit dem Dativ
to m.in.:
aus - z, ze, ze środka, z wewnątrz; woher?
aus Warschau z Warszawy; aus Polen z Polski;
eine Münze aus dem 17. Jahrhundert moneta z XVII wieku;
aus Furcht z obawy; aus Holz z drewna; aus sein być wyłączonym, być wygaszonym;
Es ist kalt hier, ist die Heizung aus? zimno tu, czy ogrzewanie jest wyłączone?
Wir kommen aus Polen. Pochodzimy z Polski.
Michael kommt aus dem Haus. Michał wychodzi z domu.
Jeden Tag muss ich um 7 Uhr aus dem Haus gehen. Codziennie muszę wychodzić o 7 godzinie
z domu.
Ich komme ja schon! Ich nehme nur eine Kapuzenjacke aus dem Schrank. Już idę! Tylko
wezmę jakąś bluzę z kapturem z szafy.
Ihre Oma kommt aus Deutschland. Jej babcia pochodzi z Niemiec.
Sie nimmt das Kind aus der Wanne. On bierze dziecko z wanny.
Der Pullover ist aus Baumwolle. Ten sweter jest z bawełny.
Die Puppe ist aus Gummi. Lalka jest z gumy.
bei - u, przy, koło; wo?
bei uns u nas; bei Tage za dnia; bei der Post arbeiten pracować na poczcie;
bei Berlin pod Berlinem; bei Gefahr w razie niebezpieczeństwa.
Bei meiner Schwester geht es mir gut. U mojej siostry wszystko w porządku.
Bernau liegt bei Berlin. Bernau leży pod Berlinem.
Er wohnt noch bei seinen Eltern. On jeszcze mieszka u rodziców.
Anne ist beim Arzt. Anna jest u lekarza.
Die Apotheke befindet sich bei der Post. Apteka zanajduje się koł poczty.
Als er studiert hat, hat er bei seinen Großeltern in Posen gewohnt. Kiedy studiował, mieszkał
u dziadków w Poznaniu.
Mein Vater arbeitet bei der Post. Mój ojciec pracuje na poczcie.
mit - z; mit wem?
mit dem Auto fahren jechać samochodem
Ich fahre mit meiner Frau ins Gebirge. Jadę z żoną w góry.
Fährst du mit dem Zug? Czy jedziesz pociągiem?
Inge fahrt mit ihrem Freund in den Urlaub. Inge jeździ z chłopakiem na wakacje.
Ich gehe mit meinem Freund ins Kino. Idę z przyjacielem do kina.
Sie fahren mit ihren Autos um den Platz. Oni jeżdzą swoimi samochodami wokół placu.
Was macht ihr mit der Puppe? Co robicie z lalką?
Sie trocknet das Kind mit dem Handtuch. On wysusza dziecko ręcznikiem.
Hier wohnen die Eltern mit ihren Kindern. Tu mieszkają rodziece ze swoimi dziecmi.
Der Zug lief mit zehn Minuten Verspätung ein. Pociąg przybył z dziesięcioma minutami
opóźnienia.
Das Spiel endete mit 1:1 unentschieden. Mecz zakończył się remisem 1:1.
Uwaga! Przyimek mit stanowi często odpowiednik polskiego narzędnika.
Ich schreibe mit dem Kugelschreiber. Piszę długopisem.
nach - po, do, na, według; wann?, wohin?, wonach?, nach wem?
nach wie vor - niezmienne, ciągle
Wir planen eine Reise nach Japan. Plenujemy podróż do Japonii.
Schokolade darfst du erst nach dem Frühstück essen. Czekoladę możesz jeść dopiero po
obiedzie.
Ich fliege nach Frankreich. (wohin?) Lecę do Francji.
Nach Berlin kommen viele Gäste. Do Berlina przyjeżdza wiele gości.
Warschau war nach dem Krieg zerstort. (wann?)
Meine Meinung nach ist die Sache zu erledigen. (wonach?, nach wem?)
Moim zdaniem jest to rzecz do zrobienia
Nach zehn Jahren ist meine Schwester aus Frenkreich zurückgekommen. Moja siostra
wróciła z Francji po 10 latach.
Willst du dieses Jahr nach Berlin fahren? Czy chcesz jechać w tym roku do Berlina?
Ich nehme es nach einigen Minuten. Wezmę to po kilku minutach.
Meiner Meinung nach ist es einer der interessantesten Orte gewesen, die ich je gesehen
habe. Moim zdaniem to było jedno z najciekawszych miejsc, jakie dotąd zobaczyłam.
seit - od (w znaczeniu czasowym, w odniesieniu do przeszłości); seit wem?
seit wann? od kiedy?; seit einiger Zeit od pewnego czasu;
Seit sie den Unfall hatte, fährt sie nicht mehr Auto odkąd miała wypadek, nie prowadzi
samochodu
Ich esse seit 7 Jahren kein Fleisch. Nie jem mięsa od 7 lat.
Peter ist seit 5 Tages krank. Piotr jest chory od 5 dni.
Das Kind badet schon seit 15 Minuten. Dziecko kąpie się kuż od 15 minut.
Ich lerne seit einer Woche Russisch. Uczę się od tygodnia rosyjskiego.
ab – od, poczynając od (w znaczeniu czasowym); ab wann?
ab 11. Juli od 11. lipca; ab und zu czasami, niekiedy, raz na jakiś czas, od czasu do czasu;
auf und ab tam i z powrotem
Ich mache ab Montag regelmäßig Gymnastik. Od poniedziałku będę regularnie uprawiał
gimnastykę.
Ab morgen werde ich fleissig. Ab morgen werde ich fleißig.Od jutra będę pilny.
Ab Montag gehe ich zur Schule. Od poniedziałku chodzę do szkoły.
von - od, z; von wem?, wovon?
weit weg von zu Hause daleko od domu; von hier stąd; von dort stamtąd;
von ganzem Herzen z całego serca; der Wagen von Hans samochód Hansa;
die Werke von Bach dzieła Bacha;
ein Problem von großer Bedeutung problem o dużym znaczeniu
Diese Nachricht kam von Peter. Ta wiadomość przyszła od Piotra.
Frau Miller bekommt vom Arzt Penicillin. (von wem?) Pani miller dostała od lekarza
penicylinę.
Ich komme von der Post. (wovon?) Przychodzę z poczty.
Sie sprechen viel von ihren Kindern. Mówią dużo o swoich dzieciach.
Er kommt von der Tur. On przychodzi od drzwi.
Wir sprechen von dem Unfall. (wovon?) Mówimy o wypadku.
Ich habe einen Brief von den Eltern erhalten. Dostałem list od rodziców.
Keiner von diesen Vorwürfen ist wahr. Żaden z tych zarzutów nie jest prawdziwy.
Von dieser Sache weiß ich nichts. Nic nie wiem o tej sprawie.
Uwaga!
Za pomocą przyimka von można wyrazić czasem dopełniacz.
Ich lese die Dramen von Friedrich Schiller. Czytam dramaty Fryderyka Schillera.
zu - do (osoby, instytucje, budowle), na, przez, w, na, po, zbyt; wohin?
zu sein być zamkniętym, pot. być wstawionym; das Fenster ist zu okno jest zamknięte;
Sie geht zur Schule. Ona idzie do szkoły.
leider war das Museum schon zu. Niestety muzeum było już zamknięte
Komm zu uns! Chodź do nas.
Er geht zu der Wanne. On idzie ku wannie.
Da Karl hohes Fieber hat, muss er zum Arzt unverzüglich gehen. Ponieważ Karol ma wysoką
temperaturę, musi pójść niezwłocznie do lekarza.
Peter ist zur Bibliothek gegangen. Piotr poszedł do biblioteki.
gegenüber - naprzeciwko; wo? ; w porównaniu z; wem gegenüber?, wobec
Der Laden befindet sich gegenüber der Schule. Sklep znajduje się naprzeciwko szkoły.
Gegenüber seinen Gleichaltrigen ist er groß. W porównaniu do swoich rówieśników,
jest on wysoki.
Im Hinblick auf das Humankapital hatte China einen Riesen Vorteil gegenüber Indien.
W zakresie kapitału ludzkiego, Chiny miały ogromną przewagę nad Indiami.
Ich wohne gegenüber der Post. Mieszkam naprzeciwko poczty.
Uwaga!
Przyimek gegenüber może stać przed lub za rzeczownikiem.
Ich wohne der Post gegenüber. Mieszkam naprzeciwko poczty.
Uwaga! Przyimek gegenüber stoi zawsze za zaimkiem osobowym.
Das wäre ihr gegenüber unfair. To byłoby nie fair wobec niej.
außer - poza, oprócz; außer wem?
alle außer ihm wszyscy poza nim; außer Atem bez tchu;
außer Sicht sein być poza zasięgiem wzroku;
außer sich vor Freude sein nie panować nad sobą z radości
Außer dir weis niemand daruber Poza tobą nikt nie wie o tym.
Außer diesen Puppen ist noch eine Puppe da. Oprócz tych lalek jest jeszcze jedna.
Niemand außer meinem Bruder kennt diese Geschichte.
Nikt oprócz mojego brata nie zna tej historii.
Außer dir sind alle da gewesen. Byli wszyscy oprócz Ciebie.
entgegen - + DAT naprzeciw, ku, wbrew, + GEN w kierunku
Sie ist entgegen dem Verbot der Eltern zur Disco gegangen. Poszła do dyskoteki wbrew
zakazowi rodziców.
Entgegen seinem Befehl hat er es nicht gemacht.
Entgegen meiner Bitte ist Thomas in die Disco gegangen. Wbrew mojej prośbie Tomek
poszedł na dyskotekę.
gemäß - zgodnie z, odpowiednio do;
dem Vertrag gemäß zgodnie z umową;
gemäß den Vorschriften zgodnie z przepisami
gemäß Art. 3 des Gesetzes - zgodnie z art. 3 ustawy
Gemäß den Vorschriften fuhr er 50 km/h. Zgodnie z zasadami jechał 50 kilometrów na
godzinę.
Gemäß ihrem Wunsch wird auf der Feier kein Alkohol getrunken. Zgodnie z jej życzeniem
alkohol nie będzie pity na przyjęciu.
Er suchte eine seinen Fähigkeiten gemäße Stellung. On szukał stanowiska odpowiedniego
dla swojego talentu.
zufolge – według
Dem Wetterbericht zufolge wird es morgen regnen. Według prognozy pogody jutro będzie
padać.
Dem Gerücht zufolge hat Herr Mayer das Rauchen aufgegeben. Według plotki Pan Mayer
rzucił palenie.
Uwaga!
Przyimek zufolge łączy się z dopełniaczem (Genitiv), jeśli stoi przed rzeczownikiem.
Zufolge des Gerüchts hat Herr Mayer das Rauchen aufgegeben. Według plotki Pan Mayer
rzucił palenie.
Przyimki występujące z czwartym przypadkiem – biernikiem (Akkusativ - AKK)
Die Präpositionen mit dem Akkusativ
to m.in.:
durch - przez, poprzez; przyimek + AKK; wie?
durch eine Straße gehen - przechodzić przez ulicę
Sie gehen durch die Straße. Idą drogą.
Sie schaut durch das Fenster. Ona patrzy przez okno.
Klaus fahrt durch die Stadt. Klaus jedzie przez miasto.
für - dla, za - przyimek + AKK; wofür? po co?, za co? o co? , na co? do czego?
Wir machen das für seine Schwester. Robimy to dla jego siostry.
Sie kauft Obst für das Kind. Ona kupuje owoce dla dziecka.
Er pflückt Blumen für seine Mutter. Bierze kwiaty dla swojej matki.
Er hat schon ein Geschenk für sie gekauft. Kupił już prezent dla niej.
Wir möchten uns für unser Verhalten entschuldigen. Chcielibyśmy przeprosić za nasze
zachowanie.
Sie müssen Velmetia für die Röntgenuntersuchung und einige Tage danach absetzen.
Należy odstawić lek Velmetia na czas badania oraz na okres kilku następnych dni.
Catherine Ashton wird als neue Kommissarin für Außenhandel bestätig.
Catherine Ashton jest nowminowana jako nowy komisarz do spraw handlu zewnętrznego
Er hat schon ein Geschenk für sie gekauft. Kupił już prezent dla niej.
gegen - na, przeciw(ko), około; wogegen? przed czym?, przeciwko czemu?
Das Mädchen hat nichts gegen diese Einladung. Dziewczyna nie ma nic przeciwko temu
zaproszeniu.
Was empfehlen Sie mit gegen Schnupfen? Co mi pan poleci na katar?
Er soll gegen 11 Uhr sein. Powinien być koło 11.
Sie ist gegen Tierversuche. Ona jest przeciwko eksperymentom na zwierzętach.
Catherine nimmt eine Tablette gegen die Kopfschmerzen. Katarzyna bierze pigułki na ból
głowy.
Ich habe nichts gegen dich. Nie mam nic przeciwko Tobie.
Er kommt zu mir gegen 10 Uhr. On przychodzi do mnie ok godz. 10.
Gerd ist gegen 12 gekommen. Gerd przyszedł około 12.
Sie schlägt mit der Faust gegen die Tür. Ona wali pięścią w drzwi.
ohne - bez ; ohne wen? bez kogo?
ohne Hast - bez pośpiechu;
ohne Zweifel - bez wątpienia;
Das Kind kann ohne seinen Kuschelbär nicht einschlafen. Dziecko nie może zasnąć bez
swojego misia- przytulanki.
Emma fahrt ohne den Freund in den Urlaub. Emma jedzie na wakacje bez przyjaciela.
Das geschah ohne mein Wissen. To się stało bez mojej wiedzy.
um - wokół, dookoła, o; wo?
um 8 Uhr o godzinie ósmej
Er bat mich um Hilfe. Poprosił mnie o pomoc.
Sie hat um 6 Uhr einen Termin. Ona ma o godz. 6 spotkanie.
Es gibt einen Wanderweg um den Bodensee. Jest szlak wokół jeziora.
Sie sitzen um den Tisch (herum). Siedzą przy stole. (Około)
Die Familie sitzt um den Tisch. Rodzina siedzi wokół stołu.
Die Stühle stehen um den Tisch. Krzesła stoją dookoła stołu.
Mein Vater ist heute um 5 Uhr zur Arbeit gegangen. Mój ojciec poszedł dziś o 5 godzinie do
pracy.
Dein Bruder ist um 15 Zentimeter größer. Twój brat jest większy o 15 centymetrów.
wider - przeciw, wbrew;
wider Willen mimo woli
Er hat das wider meinen Willen gemacht. Zrobił to wbrew mojej woli.
bis - do, aż; bis wann? do kiedy?
bis morgen - do jutra; bis Montag -do poniedziałku; bis dahin - do tego czasu, dotąd;
bis zum Tode - aż do śmierci;
ich warte, bis du kommst - zaczekam, aż przyjdziesz; bis dann! - na razie!, cześć!;
bis zum Erfolg -aż do skutku; bis ans Ende - aż do końca;
Jugendliche bis zu 18 Jahren - młodzież do lat 18
Du hast Zeit bis dritten Mai. Masz czas do 3 maja.
Warten Sie bitte bis nächste Woche. Proszę poczekać do następnego tygodnia.
entlang - - wzdłuż ; przyimek + AKK/DAT
Wir haben diese entlang historischer Handelsrouten entdeckt, wo sie nicht vermutet
wurden. Odnajdujemy je wzdłuż starożytnych szlaków handlowych, gdzie nie powinno ich
być.
Sie gehen die Straße entlang. Oni idą ulicą.
Wir gehen die Küste entlang. Idziemy wzdłuż wybrzeża.
Uwaga!
Jeśli przyimek entlang stoi przed rzeczownikiem, następuje po nim dopełniacz (Genitiv), np.:
Ich gehe entlang des Flusses. Idę wzdłuż rzeki.
Przyimki wystepujące z trzecim przypadkim – celownikiem (Dativ)
i z czwartym przypadkiem – biernikiem (Akkusativ) to m.in.:
an - na, przy, nad, u, do; przyimek + DAT/AKK;
am = an dem; am liebsten najchętniej;
zu Hause ist es doch am schönsten wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej
Das Bild hängt an der Wand. Obraz wisi na ścianie. (wo? – gdzie? – DAT - celownik)
Der student steht an der Tafel. Student stoi przy tablicy. (wo? – gdzie? – DAT - celownik)
Ich sitze an dem Fenster. Siedzę przy oknie. (wo? – gdzie? – DAT - celownik)
Am Sonntag fahre ich nach Wien. W niedzielę jadę do Wiednia. (wohin? – gdzie? – DAT celownik)
Er hängt das Bild an die Wand. On wiesza obraz na ścianie. (wohin? – dokąd? – AKK –
biernik).
Der Student geht an die Tafel. Student idzie do tablicy. (wohin? – dokąd? – AKK – biernik).
Ich setze mich an das Fenster. Siadam przy oknie. (wohin? – dokąd? – AKK – biernik).
auf- na, do; przyimek + DAT/AKK;
aufs = auf das;
auf dem Tisch - na stole; auf dem Lande - na wsi; auf den Tisch legen - kłaść na stół;
auf alle Fälle - na wszelki wypadek
Das Heft liegt auf dem Tisch. Zeszyt leży na stole. (wo? – gdzie? – DAT - celownik)
Schön ist es im Frühling auf dem Lande. Jest pięknie wiosną na wsi. (wann? – kiedy – DAT)
Er legt das Heft auf den Tisch. On kładzie książkę na stole. (wohin? – dokąd - AKK)
Mit Freude fahren wir aufs Land. Z radością udajemy się do kraju. (wohin? – dokąd - AKK)
hinter - za, poza; przyimek + DAT/AKK;
hinterm = hinter dem
hinters = hinter das
hinter dir - za tobą; hinter dem Ofen - za piecem
Das Rad befindet sich hinter der Treppe. Koło znajduje się za schodami.(wo? – gdzie – DAT)
Es schiebt das Rad hinter die Treppe. Koło jest przesuwane za schody.
Sie gehen hinter das Haus. On idą za dom. (wohin? - dokąd? AKK)
in – w, we (we wnętrzu), na; za; przyimek + DAT/AKK;
im = in dem
ins = in das
in zwei Wochen - za dwa tygodnie
Ich bin in der Wohnung. Jestem w mieszkaniu. (wo? – gdzie – DAT)
Die Arbeiter arbeiten in den Werken. Robotnicy pracują w fabrykach. (wo? – gdzie – DAT)
Die Kinder sind im Bett. Dzieci są w łóżku. (wo? - gdzie? - DAT)
In der Deutschstunde passen alle gut auf. Na lekcji niemieckiego wszyscy dobrze uważają.
(wo? – gdzie, wann? – kiedy – DAT)
In einer Woche verreisen wir. W ciągu tygodnia wyjeżdzamy. (wann? – kiedy? - DAT)
In einem Monat hat sie Urlaub. Za miesiąc ona ma urlop. (wann? – kiedy? - DAT)
Die Arbeiter eilen in die Werke. Pracownicy spieszą się do pracy/zakładu. (wohin? – dokąd –
AKK)
Ich gehe in die Wohnung. Idę do łóżka. (wohin? – do – AKK)
Sie geht ins Bett. On idzie do łóżka. (wohin? – do – AKK)
Das Konzert dauerte bis in die elfte Abendstunde. Koncert trwał do godziny jedenastej
wieczorem. (wie lange? – jak długo? – AKK)
neben – obok; przyimek + DAT oder AKK
Der Stuhl steht neben dem Sofa. Krzesło stoi obok łóżka. (wo? –gdzie? - DAT)
Das Messer liegt neben der Gabel. Nóż lezy obok widelca. (wo? –gdzie? - DAT)
Ich lege das Messer neben die Gabel. Kładę nóż obok widelca. (wohin? dokąd?– AKK)
Er stellt den Stuhl neben das Sofa. Stawia krzesło obok kanapy. (wohin? dokąd?– AKK)
Es fährt neben die Kirche. Jedzie sie obok kościoła. (wohin? – AKK)
unter - pod, poniżej, pośród, wśród; przyimek + DAT/AKK
unterm = unter dem
unters = unter das
unter dem Durchschnitt - poniżej średniej; unter uns gesagt - między nami mówiąc;
unter Freunden - wśród przyjaciół
Die Katze liegt unter dem Tisch. Kot leży pod stołem. (wo? – gdzie? - DAT)
Der Hund schläft unter dem Tisch. Pies śpi pod stołem. (wo? – gdzie? - DAT)
Der Hund kriecht unter dem Tisch. Pies czołga się pod stołem. (wohin? – AKK)
über - nad, ponad, powyżej, o; przyimek + DAT oder AKK;
überm = über dem
übers = über das
über etwas schreiben - pisać o czymś
Über dem Tisch hängt eine Lampe. Nad stołem wisi lampa. (wo? gdzie? – DAT)
Der Nebel liegt über dem Berggipfel. Mgła leży nad szczytami górskimi. (wo? gdzie? – DAT)
Der Vater hängt die Lampe über den Tisch. (wohin? dokąd? - AKK)
Der Nebel steigt über dem Berggipfel. Mgła wznosi się nad szczytami gór. (wohin? AKK)
vor - przed, z (czego), za; przyimek + DAT oder AKK;
vor dem Haus - przed domem; vor drei Stunden - przed trzema godzinami, trzy godziny
temu; vor Christi Geburt - przed narodzeniem Chrystusa; vor kurzem – niedawno
Sie blieb vor verschlossener Tür stehen. Zatrzymała się przed zamkniętymi drzwiami.
(wo? – DAT)
Die Kinder stehen vor der Schule. Dzieci stoją przed szkołą. (wo? gdzie? – DAT)
Vor einem Jahr bin ich der See gewesen. (wann? DAT)
Die Kinder gehen vor die Schule. Dzieci idą przed szkołą. (wohin? dokąd? - AKK)
Er geht vor das Haus. On idzie przed domem. (wohin? AKK)
Sie trat vor das offene Fenster. Stanęła przed otwartym oknem. (wohin? – AKK)
zwischen - pomiędzy, między, pośród, wśród; przyimek + DAT oder AKK;
Der Preis beträgt zwischen 100 und 120 Euro - cena wynosi od 100 do 120 euro
Das Bücherbrett steht zwischen dem Fenster und der Tür. Półka na książki jest między
oknem a drzwiami. (wo? Gdzie ? - DAT)
Der Tisch steht zwischen dem Schrank und dem Bett. Stół stoi między szafką a łóżkiem.
(wo? DAT)
Das Kind sitzt zwischen dem vater und der Mutter. Dziecko siedzi między ojcem i matką.
(wo? – gdzie? – DAT)
Das Kind setzt sich zwischen den vater und die Mutter.
Dziecko siada między ojcem i matką. (wohin? dokąd - AKK)
Er stellt den Tisch zwischen den Schrank und das Bett. Stawia stół między szafą a łóżkiem.
(wohin? - AKK)
Stellt das Bücherbrett zwischen das Fenster und die Tür. Ustaw półkę na książki pomiędzy
oknem a drzwiami. (wohin? - AKK)
Jeśli mamy do czynienia z ruchem w określonym kierunku, po przyimkach stawiamy biernik
(Akkusativ) - czwarty przypadek.
Stawiamy pytanie wohin? – dokąd?
Der Schüler geht in die Schule. Uczeń idzie do szkoły.
Ich lege das Buch auf den Tisch. Kładę książkę na stół.
Ich stelle den Sessel neben das Bett. Stawiam fotel obol łóżka.
Ich hänge das Bild an die Wand. Wieszam obraz na ścianie.
Jesli mamy do czynienia ze spoczynkiem, to po przyimkach stawiamy celownik (Dativ) trzeci przypadek.
Pytanie wo? gdzie?
Der Schüler ist in der Schule. Uczeń jest w szkole.
Das Buch liegt auf dem Tisch. Książka leży na stole.
Der Sessel steht neben dem Bett. Fotel stoi obok łózka.
Der Bild hängt an der Wand. Obraz wisi na ścianie.
Czasowniki wymagające biernika (Dativ) i pytania wohin? – dokąd?
oraz celownika (Akkusativ) i pytania wo? – gdzie? :
Dativ
wohin?
stellen – stawiać
legen – kłaść
sich sitzen – siadać
setzen – siadać
hängen- wieszać
stecken – wkładać
shauen – patrzeć
Akkusativ
wo?
stehen – stać
liegen – leżeć
sitzen – siedzieć
sitzen - siedzieć
hängen – wisieć
stecken – tkwić
sein – być
bleiben – pozostać
Wohin hängt er das Bild?
Wo hängt das Bild?
An die Wand.
An der Wand.
Wohin legt sie die Puppe?
Wo liegt die Puppe?
Auf den Tisch.
Auf dem Tisch.
Wohin stellt er den Stuhl?
Wo steht der Stuhl?
Hinter die Bank.
Hinter der Bank.
(Dativ)
(Akkusativ)
Wohin steht się die Blumen? In die Vase.
Wo stecken die Blumen?
In der Vase.
Wohin setzt er das Kind?
Wo sitzt das Kind?
Neben die Mutter.
Neben der Mutter.
Wohin hängt er die Lampe? Über dem Tisch.
Wo hangt die Lampe?
Über dem Tisch.
Czasowniki stellen, legen, sich sitzen są czasownikami regularnymi
i występują z czwartym przypadkiem.
Er stelle die Vase auf den Tisch.
Er legt Bücher auf das Regal.
Oma setzte sich in den Sessel.
Czasowniki stehen, liegen, sitzen są czasownikami nieregularnymi
i występują z trzecim przypadkiem.
Die Vase steht auf dem Tisch.
Die Bücher liegen auf dem Regal.
Die Oma saß im Sessel.
Przyimki są często ściągane z rodzajnikiem określonym, np.
in dem
– im
zu dem
– zum
bei dem
– beim
an dem
– am
von dem
– vom
zu der
– zur
an das
– ans
in das
- ins
Ważniejsze wyrażenia przyimkowe
am 2 Mai 2010
am Abend
am Apparat
am Bahnhof
am Ende
am Fenster
am Herzen
am Kiosk
am Meer
am Morgen
am Nachmittag
am Platz
am zweiten Tag
an Bord
an den See
an den Granze
an der Haltestelle
an der Reihe
an der See
an der Universität
an der Wand
an der Weichsel
an die See
ans Meer
auf Deutsch
auf diese Art. Und Weise
auf diesen Gebiet
auf jeden Fall
auf Zimmer …
aus dem ganzen Herzen
aus dem Glas
aus Dummheit
drugiego maja 2010
wieczorem
przy telefonie
na dworcu kolejowym
na końcu
przy oknie
na sercu
w kiosku, obok, kiosku
nad morzem
nad ranem, rano
po południu
na miejscu
na drugi dzień
na pokładzie
nad jezioro
na granicy
na przystanku
po kolei
nad morzem
na uniwersytecie
na ścianie
nas wisłą
nad morze
nad morze
po niemiecku
w ten sposób
w tej dziedzinie
w każdym razie
w pokoju … (hotelowym)
z całego serca
ze szklanki
z głupoty
aus Versehen
außer Betrieb
bei Berlin
bei der Diskussion
bei mir zu Hause
bei solchem Regen
beim Abendessen
beim Fernsehen
beim Skifahren
das Buch von hier
den Tag über
durch Fleiß
durch die ganze Stadt
für 30 Zloty
für das Buch
für das Konzert
für den Frieden
für einen Tag
für heute
für 2 Personen
gegen 10 Uhr
gegen Abend
gegen die Mode
Geld für
im Allgemeinem
im Ausland
im Bett
im einen Stock
im Frieden
im Osten/ Westeren/ Norden / Süden
im Urlaub
im Winter
im 2 Tagen
in der BRD
in der Straße
in der Stunde
in die Ferien
in jeder Beziehung
in den Urlaub
ins Ausland
ins Bett
ins Café
Lehrer für Deutsch
(Deutschlehrer)
Ministerium für Außenhandel
mit dem Auto
przez nieuwagę
nieczynny
pod berlinem
w czasie dyskusji
u mnie w domu
w taki deszcz
przy kolacji
w czasie oglądania telewizji
w czasie jazdy na nartach
książka stąd
w ciągu dania
poprzez pilność / swój wysiłek
przez całe miasto
za 30 złotych
na książkę
na koncert
o pokój
na jeden dzień
na dzisiaj
na 2 osoby
około 10 godziny
pod wieczór
niemodny
pieniądze na
ogólnie rzecz biorąc
za granicą
w łóżku
na i piętrze
w pokoju – bez wojny
na wschodzie / zachodzie/ północy / południu
na urlopie
w zimie
za 2 dni
w rfn
na ulicy
za godzinę, w ciągu godziny
na ferie, w wakacje
pod każdym względem
na urlop (np. jechać)
za granicę
do łóżka
do kawiarni
nauczyciel niemieckiego
Ministerstwo Handlu Zagranicznego
samochodem (np. jechać)
mit dem Löffel
mit dem Zug
mit den Gästen
mit Hilfe
Model von 2010
nach Berlin
nach dem Regen
nach dem Wunsch
nach der Mode
nach links / rechts
nach meiner Meinung
ohne Spaß
seit langem
unter anderem
unter uns
unter vier Augen
vom Reisebüro
von Anfang an
von Beruf
von da
von da an
von Zeit zu Zeit
vor Angst
vor Freude
vor Hunger
vor Kummer
Was verstehst du darunter?
Wort für Wort
über 100 Euro
über die Straße
über eine Woche
Zeit zum Spielen
Zeit zum Üben
zu 10 Zloty
zu Bett
zu dieser Zeit
zu Ende
zu Fuß
zu Gast
zu Hause
zu Mittag
zu seiner Oma
zu welchem Zweck
zu Weichnachten
zum Abendessen
zum Bahnhof
łyżką (np. jeść)
pociągiem
z gośćmi
z pomocą
model z roku 2010
do Berlina
po deszczu
według życzenia
modnie
na lewo / prawo
moim zdaniem
bez przyjemności / radości / żartów
od dawna
między innymi
wśród nas / między nami
w cztery oczy
z biura podrózy
od poczatku
z zawodu
stąd, od tego punktu / miejsca
od tej chwili
od czasu do czasu
ze strachu
z radości
z głodu
ze zmartwienia
co masz na mysli?
słowo w słowo
ponad 100 euro
przez ulicę
ponad tydzień
czas na zabawę
czas na ćwiczenia
za 10 zł
do łóżlka
o tej porze
kończyć się
na nogach, pieszo
w gości
w domu
Na obiad
do swojej babci
w jakim celu
na Boże Narodzenie
na kolację
na dworzec kolejowy
zum Beispiel
zumm ersten Mal
zum Mittagessen
zum Namenstag / zum Geburtstag
zum Schreiben
zur Arbeit / Schule
zur Zeit
na przykład
po raz pierwszy
na obiad
na imieniny / urodziny
do pisania
do pracy / szkoły
teraz / do teraz / do chwili obecnej
PRZYMIOTNIK – das Adjectiv
Przymiotniki
- określają właściwości, cechy osób lub rzeczy.
- odmieniają się przez rodzaje, liczby, przypadki
- ulegają stopniowaniu
Przymiotnik może występować w zdaniu w podwójnej formie:
- nieodmiennej, jako orzecznik (po czasowniku „sein”) – sein + przymiotnik
- odmiennej, jako przydawka w formie odmiennej, określająca rzeczownik:
przymiotnik + rzeczownik
Przymiotnik może być użyty:
a) Jako orzecznik (po czasowniku sein) – w formie nieodmiennej,
np.
Das Kleid ist schön.
Sukienka jest piękna.
Der Schüler is fleißig.
Uczeń jest pilny.
Die Wohnung ist klein.
Mieszkanie jest małe.
Meine Katze ist grau.
Mój kot jest szary.
Der Mantel ist neu.
Płaszcz jest nowy.
Der Pulli ist neu.
Sweter jest nowy.
Die Pullis sind neu.
Swetry są nowe.
Przymiotnik użyty jako orzecznik nie odmienia się (w przeciwieństwie do języka
polskiego).
Przymiotnik ten występuje w tzw. krótkiej nieodmiennej formie.
b) Jako przydawka określająca rzeczownik – w formie odmiennej,
np.:
der fleißige Schüler – pliny uczeń
die kleine Wohnung – małe mieszkanie
Die schöne Katze.
Ten ładny kot.
Der blaue Himmel.
Niebieskie niebo.
Das ist der neue Pulli
To jest nowy sweter.
Ich ziehe mir den neuen Pulli an. Wkładam nowy sweter.
Przymiotnik użyty jako przydawka odmienia się.
Przymiotnik ten jest zgodny w rodzaju, liczbie i przypadku z rzeczownikiem,
do którego się odnosi, np.
Der fleißige Schüler erhält gute Noten. Pilny uczeń otrzymuje dobre oceny.
Das Zeugnis des fleißigen Schülers ist sehr gut. Świadectwo pilnego ucznia jest bardzo dobre.
Dem fleißigen Schüler wurde eine Auszeichnung verleihen.
Sumiennu uczniowi przyznano nagrodę.
Der Lehrer lobte den fleißigen Schüler. Nauczyciel pochwalił pilnego ucznia.
Fleißige Schüler erhalten gute Noten. Pracowici uczniowie otrzymują dobre oceny.
Die Zeugnisse der fleißigen Schüler sind sehr gut. Świadectwa pilnych uczniów są bardzo
dobre.
Den fleißigen Schülern wurde eine Auszeichnung verleihen. Pilnym uczniom przyznano
wyróżnienie.
Der Lehrer lobte die fleißigen Schüler. Nauczyciel pochwalił pilnych uczniów.
Odmiana przymiotników
Przymiotnik odmienia się z rodzajnikiem nieokreślonym, z zaimkiem dierżawczym
oraz bez rodzajnika.
Nieodmienne są:
- przymiotniki utworzone od nazw miast i kilku państw mające końcówki –er
i pisane dużą literą.
Das Münchner Bier schmeckt mir am besten.
Sie möchte sich den Kölner Dom ansehen.
- przymiotniki obcego pochodzenia oznaczające kolory: oraz przymiotniki zakończone na –a:
orange, beige, creme, oliv, türkis, rosa, lila, proma
Die orange Bluse ist schön.
Das ist eine prima Idee.
Często łączy się przymiotniki oznaczające kolory z przymiotnikiem –farben lub –farbig
aby uniknąć form nieodmiennych:
Das cremefarbige / cremefarbene Kleid ist wunderschön.
Die olivfarbenen Schuhe finde ich klasse.
Rozróznia się 2 typy przymiotników niemieckich.
Typ I:
Deklinacja przymiotników według typu I występuje, jeśli rodzajnik określony
lub deklinowana forma zanajduje się przed przymiotnikiem.
Typ II:
Jeśli przed przymiotnikiem brakuje rodzajnika określonego albo formy deklinowanej,
to ma zastosowanie deklinacja przymiotnika według typu II.
Odmiana przymiotnika z rodzajnikiem określonym (I)
Die Adjektivdeklination mit dem bestimmten Artikel
W języku niemieckim możemy rozpoznać dany przypadek po rodzajniku określonym
lub po przymiotniku – mocna deklinacja.
Dany przypadek można podkreślić w zdaniu tylko raz.
O końcówce przymiotnika decyduje rodzajnik lub zastępujący go zaimek.
Fall
Nom.
Maskulinum.
der rote Pulli
neue Wagen
Singular
Femininum
die rote Mütze
neue Schule
Gen.
des roten Pullis
neuen Wagen
der roten Mütze des roten Hemdes
neuen Schule
neuen Autos
Dat.
dem roten Pulli
neuen Wagen
der roten Mütze dem roten Hemd
neuen Schule
neuen Auto
Akk.
den roten Pulli
neuen Wagen
die rote Mütze
neue Schule
Neutrum.
das rote Hemd
neue Auto
das rote Hemd
neue Auto
Plural
die roten Pullis
neuen Wagen,
Schulen. Autos
der roten Pullis
neuen Wagen,
Schulen. Autos
den roten Pullis
neuen Wagen,
Schulen. Autos
die roten Pullis
neuen Wagen,
Schulen. Autos
Jeżeli rodzajnik sygnalizuje przypadek to przymiotniki otrzymują we wszystkich przypadkach
końcówkę słabą –en
z wyjątkiem mianownika liczby pojedynczej we wszystkich 3 rodzajach
i biernika liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego i nijakiego,
gdzie przymiotnik ma końcówkę –e.
Das blaue Kleid gefällt mir sehr.
Er hat dem armen jungen geholfen.
Sie hat den reichen Mann aus Liebe geheiratet.
Karl ist letztens mit der eleganten Frau zur Arbeit gefahren.
Martha und Max haben die schönen Fotos in München gemacht.
Schemat końcówek przymiotników z rodzajnikiem określonym – typ I
Fall
Plural
Przypadek
Maskulinum Femininum Neutrum Liczba mnoga
Nominativ (wer?, was? - kto?, co?)
-e
-e
-e
-en
Genitiv (wessen? -czyj?)
-en
-en
-en
-en
Dativ (wem? – komu?)
-en
-en
-en
-en
Akkusativ (wen? was? – kogo?, co?)
-en
-e
-e
-en
Według tej deklinacji typu I odmieniają się przymiotniki:
- przed którymu występuje rodzajnik określony
- po zaimkach, które mają końcówki sygnalizujące rodzaj:
dieser – ten , jeder – każdy, jener – tamten, ów; mancher – niektóry, welcher - który,
solcher - taki, derselbe – ten sam, derjenige – ten
oraz tylko w liczbie mnogiej po:
alle, solche – taka, takie, beide – oba, obie, oboje, obydwa, obydwoje;
sämtliche - wszyscy, irgendwelche- dowolny
keine – żada, żadne
Unter diesem dicken Baum haben wir ein Piknick gemacht.
Alle modernen Bilder hat się sich genau angeschen.
- w roli liczebników porządkowych
Heute ist der fünfte Mai.
Er hat am dritten November Geburstag.
dieser neue Wagen
dieses neuen Wagens
diese junge Frau
Przykłady odmiany przymiotników z rodzajnikiem określonym – typ I
Fall
Singular
N.
G.
D.
A.
der alte Mann
des alten Mannes
dem alten Mann
den alten Mann
N.
G.
D.
A.
die schöne Frau
der schönen Frau
der schönen Frau
die schöne Frau
N.
G.
D.
A.
das kleine Kind
des kleinen Kindes
dem kleinen Kind
das kleine Kind
Przypadek
Rodzaj męski
N.
G.
D.
A.
der billige Stoff
des billigen Stoffes
dem billigen Stoff
den billigen Stoff
N.
G.
die billigen Stoffe
der billigen Stoffe
Plural
Maskulinum
die alten Männer
der alten Männer
den alten Männern
die alten Männer
Femininum
die schönen Frauen
der schönen Frauen
den schönen Frauen
die schönen Frauen
Neutrum
die kleinen Kinder
der kleinen Kinder
den kleinen Kindern
die kleinen Kinder
Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza
die lange Reise
der langen Reise
der langen Reise
die lange Reise
Liczba mnoga
die langen Reisen
der langen Reisen
Rodzaj nijaki
das teure Kleid
des teuren Kleides
dem teuren Kleid
das teure Kleid
die teuren Kleider
der teuren Kleider
D.
A.
den billigen Stoffen
die billigen Stoffe
den langen Reisen
die langen Reisen
den teuren Kleidern
die teuren Kleider
Ich fahre gern mit dem neuen Wagen.
Chętnie jeżdzę nowym samochodem.
Sie wohnt in der Nähe der neuen Schule. Ona mieszka w pobliżu nowej szkoły.
Ich habe die Schlüssel des neuen Wagens. Mam klucze do nowego samochodu.
Er hat dem alten Mann geholfen.
On pomógł staremu mężczyźnie.
Sie hilft oft den alten Menschen.
Wir warten auf dem alten Bahnhof.
Sie haben Schwierigkeiten mit dem englischen Text.
Odmiana przymiotnika z rodzajnikiem nieokreślonym (3)
Die Adjektivdeklination mit dem unbestimmten Artikel
Schemat końcówek przymiotników z rodzajnikiem nieokreślonym
Fall
Plural
Przypadek
-er
-e
-es
-e
-en
-en
-en
-er
-en
-en
-en
-en
-en
-e
-es
-e
W ten sposób odmieniają się również przymiotniki po kein/keine/kein w liczbie pojedynczej
oraz po zaimkach dzierżawczych w liczbie pojedynczej.
Przykłady odmiany przymiotników z rodzajnikiem nieokreślonym
Fall
N.
G.
D.
A.
N.
G.
D.
A.
N.
G.
D.
A.
Singular
Plural
Maskulinum
ein alter Mann, roter Pulli
alte Männer, rote Pullis
eines alten Mannes, roten Pullis
alter Männer, roter Pullis
einem alten Mann, roten Pulli
alten Männern, roten Pullis
einen alten Mann, roten Pulli
alte Männer, rote Pullis
Femininum
eine schöne Frau, rote Mütze
schöne Frauen, rote Mützen
einer schönen Frau, roten Mütze
schöner Frauen, roter Mützen
einer schönen Frau, roten Mütze
schönen Frauen, roten Mützen
eine schöne Frau, rote Mütze
schöne Frauen, rote Mützen
Neutrum
ein kleines Kind, rotes Hemd
kleine Kinder, rote Hemde
eines kleinen Kindes, roten Hemdes kleiner Kinder, roter Hemde
einem kleinen Kind, roten Hemd
kleinen Kindern, roten Hemden
ein kleines Kind, rotes Hemd
Kleine Kinder, rote Hemde
Przykłady zdań z przymiotnikami z rodzajnikiem nieokreślonym
Er geht aus in einem neuen Hut.
Ich bin in einer schönen Frau verliebt.
Sie wohnen in einem schönen Haus.
Ein kleines Kind spielt im Garten.
Suche die Vokabel in einem guten Wörterbuch.
Er ist ein guter Freund von mir.
Sie beendete eine bekannte Universität in England.
Deklinacjja typu 3 składa się z 2 typów deklinacji: z typu 1 i 2.
Wynika to z tego, że rodzajnik nieokreślony nie zawsze ma końcówkę sygnalizującą
dany przypadek i rodzaj rzeczownika.
Dotyczy to mianownika rodzaju męskiego i nijakiego oraz biernika rodzaju nijakiego,
gdzie przymiotnik przyjmuje końcówki odmiany typu 2, sygnalizujące przypadek i rodzaj.
W liczbie mnogiej nie ma rodzajnika nieokreślonego, dlatego przymiotniki przyjmują
końcówki rodzajnika określonego
Wir haben eine neue Englischlehrerin.
Sie hat ein neues Halsband, eine dunkelgrüne Bluse und einen roten Rock an.
Według tej deklinacji odmianiamy:
- przymiotniki po zaimkach: so ein, solch ein, welch ein
Bei solch einem herrlichen Wetter muss man draußen bleiben.
So ein Haus hatte ich auch gerne.
- w liczbie mnogiej po zaimkach nieokreślonych: andere, einige, folgende, mehrere,
verschiedene, viele, wenige:
Viele junge Leute fahren Inline Skates.
Odmiana przymiotnika bez rodzajnika - Adjektivdeklination ohne Artikel (2)
Schemat końcówek przymiotników bez rodzajnika – typ II
Fall
Plural
Przypadek
-er
-e
-es
-e
-en
-er
-en
-er
-em
-er
-em
-en
-en
-e
-es
-e
Przykłady odmiany przymiotników baz rodzajnika – ty II
Maskulinum
N.
G.
guter Wein
breiter Fluss
roter Pulli
guten Weines
breiten Flusses
Femininum
Singular
frische Speise
weiße Bluse
rote Mütze
frischer Speise
weißer Bluse
Neutrum
frisches Brot
scharfes Messser
rotes Hemd
frischen Brotes
scharfen Messsers
D.
A.
N.
G.
D.
A.
roten Pullis
gutem Wein
breitem Fluss
rotem Pulli
guten Wein
breiten Fluss
roten Pulli
gute Weine
breite Flusse
rote Pullis
guter Weine
breiter Fluss
roter Pullis
guten Weinen
breiten Flussen
roten Pullis
gute Weine
breite Flusse
rote Pullis
roter Mütze
frischer Speise
weißer Bluse
roter Mütze
frische Speise
weiße Bluse
rote Mütze
Plural
frische Speisen
weiße Blusen
roten Hemdes
frischem Brot
scharfem Messser
rotem Hemd
frisches Brot
scharfes Messser
rotes Hemd
frischer Speisen
weißer Bluse
frischer Brote
scharfer Messser
frischen Speisen
weißen Blusen
frischen Broten
scharfen Messsern
frische Speisen
weiße Blusen
frische Brote
scharfe Messser
frische Brote
scharfe Messser
Przykłady zdań z przymiotnikami bez rodzajnika
Heute ist es schlechtes Wetter. Dziś jest brzydka pogoda.
Bei schönem Wetter gehen wir spazieren.
Ich esse schwarzes Brot gern.
Wir müssen uns heute mit kaltem Wasser waschen.
Mein Pullover ist aus reiner Wolle.
Wir machen gramatische Übungen.
Er bestellte Fisch und grünen Salat.
W deklinacji typu 2 przymiotnik przybiera końcówki rodzajnika określonego,
aby zaznaczyć dany przypadek.
Wyjątek stanowi dopełniacz liczby pojedynczej rodzaju męskiego i nijakiego,
przyjmujący końcówkę –en.
Wynika to z tego, że rzeczownik posiada końcówkę oznaczającą przypadek.
Fahren wir morgen nach Berlin? Nur bei schlechtem
Wetter, bei gutem Wetter gehen wir lieber an den Strand.
Wohin möchtest du den fahren? Nach Italien.
Warum? Dort gibt es warmes Klima, schöne, alte Städte und nette Leute.
Przymiotników bez rodzajnika lub zaimka używa się stosunkowo rzadko.
Występują one:
a) w nagłówkach listów:
Liebe Tante! Sehr geehrter Herr Professor!
b) Przy rzeczownikach oznaczających materiał (nazwy potraw i materiałów)
Seide, Baumwolle, Stei, Holz
Der Rock ist aus rater Seide.
Sie essen kaltes Fleisch. In München gibt es gutes Bier. Ich schreibe mit schwarzer
Tinte.
c) Przed rzeczownikami abstrakcyjnymi: Liebe, Schönheit
mit großer Liebe
Er arbeitet mit groß Eifer.
d) Po liczebnikach głównych: zwei kleine Kinder
e) Po liczebnikach i zaimkach nieokreślonych w liczbie pojedynczej i mnogiej:
viel, wenig, etwas, viele, einige, mehrer
Przymiotniki odmieniające się według tej odmiany II otrzymują we wszystkich przypadkach
końcówki rodzajnika określonego, z wyjątkiem dopełniacza liczby pojedynczej
rodzaju męskiego i nijakiego, w którym występuje końcówka –en (zamiast –es)
Nazwy języków są na ogół odmieniane – jeśli występują bez przydawki:
das Deutsch, im Deutschen, im Polnischen (niemiecki, po niemiecku, po polsku)
Nieodmienne są niektóre przymiotniki obcego pochodzenia:
beige, rosa, lila, orange, nylon
oraz przymiotniki utworzone od nazw miast, zakończone na –er:
Berliner, Warschauer, Prager .
Przykłady:
ein lila Pullover, die Berliner S-Bahn, die Hamburger Sparkasse.
Przymiotniki odmiejscowe utworzone za pomocą innych sufiksów odmieniają się, np.:
die hamburgische Stadtoper
Odmiana przymiotnika z zaimkiem dzierżawczym
oraz zaimkiem nieokreślonym „kein”, „keine”, „kein”
Przymiotniki poprzedzone zaimkiem dzierżawczym: mein, dein, sein…
oraz zaimkiem nieokreślonym „kein”, „keine”
odmieniają się w liczbie pojedynczej tak samo jak po rodzajniku nieokreślonym „ein”, „eine”,
natomiast w liczbie mnogiej tak jak po rodzajniku określonym.
Fall
N.
G.
D.
A.
N.
G.
D.
A.
N.
Singular
Plural
Maskulinum
mein (kein) guter Freund
meine (keine) guten Freunde
meines (keines) guten Freundes meiner (keiner) guten Freunde
meinem (keinem) guten Freund meinen (keinen) guten Freunden
meinen (keinen) guten Freund
meine (keine) guten Freunde
Femininum
ihre (keine) neue Bluse
ihre (keine) neuen Blusen
ihrer (keiner) neuen Bluse
ihrer (keiner) neuen Blusen
ihrer (keiner) neuen Bluse
ihren (keinen) neuen Blusen
ihre (keine) neue Bluse
ihre (keine) neuen Blusen
Neutrum
sein (kein) neues Hemd
seine (keine) neuen Hemden
G.
D.
A.
seines (keines) neuen Hemdes
seine (keinem) neuen Hemd
sein (kein) neues Hemd
seiner (keiner) neuen Hemden
seinen (keinen) neuen Hemden
seine (keine) neuen Hemden
Ich treffe mich heute mir meinem alten Freund.
In unserem kleinen Städtchen ist es langweilig.
Sie fährt mit ihrer alten, kranken Katze zum Tierarzt.
Ich ziehe kein altes Hemd an.
Sie wohnt bei ihrer alten Oma.
Po zaimku dzierżawczym i po zaimku nieokreślonym „kein“, „keine“
przymiotnik odmieniany jest w liczbie pojedynczej jak przymiotnik po rodzajniku
nieokreślonym „ein”, „eine”,
a w liczbie mnogiej odmieniamy tak jak po rodzajniku określonym.
Liczba pojedyncza
– jak po ein, eine
Liczba mnoga
– jak po der, die, das.
Deklinacja liczebników nieokreślonych z przymiotnikiem
Liczebniki nieokreślone to:
mehrere
– kilka
einige
- kilka
viele
- wielu, liczni
wenige
- nieliczni
beide
- obydwoje
Fall
1, Nom.
Rodzajnik określony
Liczba mnoga
die
2. Gen.
der
3. Dat.
den
4. Akk.
die
Liczebniki
wenige Menschen
beide Mädchen
weniger Menschen
beider Mädchen
wenigen Menschen
beiden Mädchen
wenige Menschen
beide Mädchen
Liczebniki z przymiotnikiem
wenige frohe Menschen
viele hohe Häuser
weniger froher Menschen
vieler hoher Häuser
wenigen frohen Menschen
vielen hohen Häusern
wenige frohe Menschen
viele hohe Häuser
Po „einige” i „viele” przymiotnik otrzymuje końcówkę –e,
natomiast po „alle” zawsze –en,
np. einige interessante Bücher, viele gute Freunde, alle fleißigen Schüler
N.
G.
D.
A.
einige alte Bücher
riniger alter Bücher
einigen alten Büchern
einige alte Bücher
viele gute Freunde
vieler guter Freunde
vielen guten Freunden
viele gute Freunde
alle fleißigen Schüler
aller fleißigen Schüler
allen fleißigen Schülern
alle fleißigen Schüler
Przymiotnikowa odmiana innych części mowy
Według odmiany przymiotnikowej odminiają się:
a) Liczebniki porządkowe: der erste, die zweite, das dritte, der vierte …
b) Imiesłowy: der liebende, dein liebender, der gesichte, ein geliebter
c) Rzeczowniki utworzone z przymiotników i imiesłowów:
der Kranke – ein Kranker,
der Bekannte, ein Bekannter, eine Bekannte, ein Gelehrter,
ein Armer, der Verwandte, ein Verwandter.
alles Gute, wenig Neues, atwas Altes
Liczebniki porządkowe odmieniają się według schematu odmiany przymiotnika
z rodzajnikiem określonym, np.:
Fall
N.
G.
D.
A.
N.
G.
D.
Maskulinum
der erste Tag
der dritte Man
des ersten Tages
des dritten Mannes
dem ersten Tag
dem dritten Mann
den ersten Tag
den dritten Mann
die ersten Tage
die dritten Männer
der ersten Tage
der dritten Männer
den ersten Tagen
den dritten Männern
A.
die ersten Tage
die dritten Männer
Singular
Femininum
Neutrum
die dritte Klasse
das dritte Auto
eine Kranke
der dritten Klasse des dritten Auto
einer Kranken
der dritten Klasse dem dritten
einer Kranken
Autos
die dritte Klasse
die dritte Auto
eine Kranke
Plural
die dtitten Klassen
die dritten Autos
Kranke
der dritten Klassen
der dritten Autos
Kranker
den dritten Klassen
den dritten Autos
Kranken
die dritten Klassen
die dritten Autos
Kranke
Maskulinum
der Bekannte
des Bekannten
dem Bekannten
den Bekannten
die Bekannten
der Bekannten
den Bekannten
die Bekannten
Przymiotniki pochodzące od nazw własnych
Przymiotniki utworzone od nazw miejscowości zakończone są na –er
i nie ulegają odmianie. Pisze się je zawsze dużą literą:
die Berliner Straße Er wohnt in der Berliner Straße.
der Kölner Dom
Er hat den Kölner Dom gesehen.
die Leipziger Messe Wir fahren jedes Jahr zur Leipziger Messe.
Przymiotniki utworzone od nazw krajów i niektórych miast są zakonczone na –isch
lub –erisch i są odmieniane.
Pisze się je małą literą (wyjatek Kölnisch Wasser).
Np.
der berlinerische Dialekt, die chinesische Seide, das griechische Dorf,
die schweizerischen Zeitungen, in rumänischer Sprache.
Stopniowanie przymiotników – die Komparation der Adjektive
Przymiotnik może występować w 3 stopniach:
1) równy
– der Positiv
2) wyższy
– der Komparativ
3) najwyższy
- der Superlativ
Stopniowaniu ulegają tylko te przymiotniki, których intensywność można zwiększać
lub zmniejszać (nie takie jak np. żelzny, drewniany, martwy itp.)
W stopniu równym używamy spójników wiążących „so”, „wie” (tak, jak), np.:
Er ist so groß wie ich.
Stopień wyższy – der Komparativ
Stopień równy (positiv) + er (np. klein + er  kleiner)
Tak samo jak stopień równy, stopień wyższy ma 2 formy:
- formę odmienną jako przydawka
die kleine Wohnung – die kleinere Wohnung małe mieszkanie - mniejsze mieszkanie
- formę nieodmienną, która wystepuje jako orzecznik
die Wohnung ist klein - die Wohnung ist kleiner mieszkanie jest małe - mieszkanie jest
mniejsze
Stopień wyższy przymiotnika tworzy się przez dodanie do tematu stópnia równego
przysrostka –er, np.:
klein -er
 kleiner
mały, mniejszy
hell -er
 heller
jasny, jaśniejszy
Przymiotniki jednosylabowe z samogłoską tematyczna a, o, u przeważnie otrzymują
przegłos (Umlaut):
alt - älter; kurz – kürzer; jung – jünger; groß - größer
Wyjątki:
Nie otrzymują przegłosu: brav, dunkel, flach, schlank, zart, faul, froh, schlau, begabt
(dzielny, ciemny, szczupła, delikatny, leniwy, szczęśliwy, inteligentny, utalentowany)
Jeśli przedostatnią literą przymiotnika jest samogłoska „e”,
to w stopniu wyższym ta samogłoska przewaznie wypada (np. dunkel – dunkler)
(ale są wyjątki, np. schwer – schwerer)).
Przymiotniki o zakonczeniu –er, -el tracą samogłoskę –e przed przyrostkiem stopnia
wyższego : dunkel – dunkler, teuer – teurer.
- jeżeli w drugiej sylabie wyrazów dwusylabowych występuje głoska [e]
to w stopniu wyższym ona wypada: dunkel – dunkler, teuer – teurer.
W wyrazach jednosylabowych [e] pozostaje, np. schwer – schwerer.
Przy przyrównaniu przymiotników w stopniu wyższym używa się spójnika wiążącego „als”
(niż), np.:
Der Film ist interessanter als das Buch.
Stopień najwyższy – der Superlativ
der, die, dad + stopień równy + ste (np. das klein + ste  das kleinste)
Do tak utworzonego przymiotnika dochodzi jeszcze końcówka deklinacyjna przymiotnika
w zależności od przypadka, np. in den modernisten Jacke.
Stopień najwyższy ma też 2 formy:
- Formę odmienną z rodzajnikiem okreslonym, która wystepuje jako przydawka
Das ist die kleinste Wohnung. To jest najmniejsze mieszkanie.
- Formę nieodmienną z „am”, która występuje jako orzecznik, np.:
Dieses Kleid ist am schönsten. Ta suknia jest najpiękniejsza.
Diese Kleider sind am schönsten. Te suknie są najpiękniejsze.
Stopień najwyższy
Tworzymy w dwojaki sposób:
1. Dla formy przydawki, do przymiotnika w stopniu równym dodajemy końcówkę
–ste lub –este
np. der längste Fluss, die modernste Jacke, das kleinste Kind.
Do tak utworzonego przymiotnika dochodzi jeszcze końcówka deklinacyjna przymiotnika
w zależności od rodzajnika, np.
ein kleinstens Kind, dem kleinstens Kind, einem kleinsten Kind
2. Do przymiotnika w stopniu równym – jeśli występuje w formie orzecznika
dodajemy końcówkę –sten lub –esten i opisujemy przyimkiem am.
Np. Er ist am kleinsten.
Przymiotnik w formie przydawki tworzy się przez dodanie do stopnia równego
przyrostka –ste lub –este.
schneller – der/die/das schnellste
interessanter, der/die/das interessanteste
Przed formą nieodmienną stopnia najwyższego – orzecznik
występuje słowo „am”.
Przyrostek –este dodajemy, gdy temat przymiotnika kończy się na –d, -t, -z, -ss, - sch
oraz na samogłoskę.
kalt – kälter - der kälteste
Przegłos w stopniu najwyzszym występuje w tych warunkach jak w stopniu wyższym.
jung – jünger – der/die/das jüngste
młody – młodszy – najmłodszy
groß - größer -, der/die/das größte, am größten duży – większy - największy
arm -ärmer - der/die/das ärmste
biedny – biedniejszy - najbiedniejszy
Jeśli przymiotnik występuje w funkcji orzecznika, stopień najwyższy można utworzyć
za pomocą przyimka am oraz końcówki –sten (-esten), np.
Er ist am kleinsten. Jest najmniejszy
Poprawne są też: Er ist der kleinste Junge in der Klasse. Er ist der Kleinste.
Der Weg ist am kürzesten. Ta droga jest najkrótsza.
Dieser Sommer ist am heißesten. To lato jest najcieplejsze.
Jeśli pytamy: Wie ist …? to stosujemy w stopniu najwyższym formę am … (e)sten,
np.
Dresden ist groß.
Drezno jest duże.
Berlin ist größer.
Berlin jest większy
Tokio ist am größten.
Tokio jest największe.
Regularne stopniowanie
Przykłady
Stopień
Stopień wyższy
równy
Komparativ
Positiv
przymiotnik
przymiotnik + er
schön –
schöner –
piękny
piękniejszy
schnell
bilig
hell
klein, kleine,
die kleinen
schneller
billiger
heller
kleiner, kleinere,
die kleineren
jung
kalt
groß
klug, kluge,
klugen
lang
alt
kurt
jünger
kälter
größer
klüger, klügere,
klügeren
länger
älter
kürzer
Stopień najwyższy
Superlativ
der/die/das przymiotnik + ste
der, die, das schönste
– najpiękniejszy/ -a/ -e
der, die, das schnellste
der, die, das billigste
der, die, das hellste
der, die, das kleinste,
die kleinsten
Z przegłosem
der, die, das jüngste
der, die, das kälteste
der, die, das größte
der, die, das klügste,
die klügsten
der, die, das längste
der, die, das älteste
der, die, das kürzeste
Stopień najwyższy
Superlativ
Forma nieodmienna
Funkcja przydawki
am schönsten
am schnellsten
am billigsten
am hellsten
am kleinsten
am jüngsten
am kältesten
am größten
am klügsten
am längsten
am ältesten
am kürzesten
Przy porównaniu przymiotników w stopniu najwyższym używa się von (allen)
– z (ze wszystkich) , np.
Er ist der klügste von allen in der Klasse. On jest najmądrzejszy ze wszystkich w klasie.
Er ist der beste von uns allen. On jest najlepszy z nas wszystkich.
Istnieje kilka przymiotników, które stopniują się nieregularnie.
Najważniejsze przymiotniki stopniowane nieregularnie
Stopień równy
Stopień wyższy
Stopień najwyższy
- funkcja przydawki
gut
besser
der, die, das beste
nah
näher
der, die, das nächste
hoch
höher
der, die, das höhste
viel / sehr
mehr
der, die, das meiste
wenig
weniger
der, die, das wenigste
wenig
minder
der, die, das mindeste
nah
näher
der, die, das nähste
bald
eher
der, die, das eheste
gern
lieber
der, die, das liebste
oft
öfter
der, die, das öfteste
Stopień najwyższy
- funkcja orzecznika
am besten
am nächsten
am höhsten
am meisten
am wenigsten
am mindesten
am nähsten
am ehesten
am liebsten
am öftesten
Przymiotnik w stopniu wyższym użyty jako przydawka odmienia się tak jak w stopniu
równym:
Ein älterer (alter) Mann kommt.
Das jüngere (junge) Mädchen ist schön.
Ich sehe meinen jüngere (jungen) Bruder nicht.
Przymiotnik w stopniu wyższym użyty jako orzecznik nie odmienia się
i nie przybiera żadnych końcówek – podobnie jak w stopniu równym:
Sie ist schöner.
Diese Bücher sind interessanter.
Przymiotnik w stopniu najwyższym użyty jako przydawka przybiera końcówki odmiany
przymiotnikowej i występuje z rodzajnikiem określonym lub zaimkiem dzierżawczym,
rzadziej bez rodzajnika:
der höchste Berg – najwyższa góra
mein ältester Sohn – mój najstarszy syn
liebstes Kind – najdroższe dziecko
Przymiotnik w stopniu najwyższym użyty jako orzecznik występuje przeważnie
z rodzajnikiem określonym, np.
der Stoff ist der schönste - tkanina jest najpiękniejsza
die Seide ist die billigste - jedwab jest najtańszy
das Kleid ist der teuerste - sukienka jest najdroższa
Stopniowanie ujemne
Positv
gut
Komparativ weniger gut
Superlativ
am wenigsten gut
Konstrukcje porównawcze
Positiv
Das Haus ist (genau) so alt wie jenes.
Komparativ
Superlativ
Dieses Haus ist älter als jenes.
Dieses Haus ist das älteste von allen.
… coraz bardziej Dieses Haus wird immer älter.
„im … tym“
Je mehr ich lerne, desto weniger weiß
ich.
Dom jest (dokładnie) tak stary jak
tamten.
Ten dom jest starszy niż tamten.
Ten dom jest najstarszy ze
wszystkich.
Ten dom jest coraz starszy.
Im więcej się uczę, tym mniej
wiem
Porównania
- Stopień równy: so …. wie; (eben)so … wie
Dieses Haus ist so alt wie jenes. Ten dom jest tak duzy jak tamten.
Sophie ist ebenso hübsch wie Amelie. Zofia jest tak ładna jak i Amelia
- Stopień wyższy: als
Dieses Paket ist das schwerer als jenes. Ta paczka jest cięższa od tamtej.
Marie ist begobter als ihr Bruder. Maria jest zdolniejsza niż jej brat.
- Stopień najwyższy: von allen
Dieses Paket ist das schwerste von allen. Ta paczka jest najcięższa ze wszystkich.
Emma ist die begabteste von allen Schülern. Anna jest najzdolniejsza ze wszystkich uczniów.
Jeżeli chcemy wyrazić, że coś się bardziej nasila – staje się np. trudniejsze, ciemniejsze,
zimniejsze, coraz bardziej pilne itp. to używamy przysłówka immer.
Np.
Es wird immer kälter. Jest coraz zimniej.
Die Testen werden immer schwerer. Testy sa coraz trudniejsze.
W stopniu wyższym tworzymy często zdania z wyrazeniem
je … desto (im … tym), np.:
Je länger ich warte, desto hungriger bin ich. Im dłużej czekam, tym bardzej jestem głodny.
Je länger ich dich kenne, desto mehr gefällst du mir. Im dłużej cię znam, tym bardziej mi się
podobasz.
Je wärmer es wird, desto schlechter fühle ich mich. Im cieplej się robi, tym gorzej się czuję.
Przymiotniki użyte rzeczownikowo
Rzeczownik utworzony od przymiotnika piszemy dużą literą,
zachowując odmianę przymiotnikową:
ein bekannter Mann - ein Bekannter von mir - mój znajomy
eine bekannte Frau - eine Bekannte von mir - moja znajoma
der gelehrte Spezialist – der Gelehrte (uczony), ein Gelehrter
die kranke Frau
- die Kranke (chora), eine Kranke
der verlobte Mann - der Verlobte (narzeczony), ein Verlobter
Przymiotniki po: alles, etwas, nichts, viel, wenig piszemy z dużej litery
w znaczeniu rzeczownikowym:
alles Gutes – wszystkiego najlepszego
nichts Gutes – nic dobrago
etwas Altes – coś starego
viel Interessantes – dużo interesującego
wenig Neues – mało nowego
Rekcja przymiotnika
Niektóre przymiotniki wykazują rekcję, czyli wymagane jest, aby rzeczownik lub inny wyraz,
do którego przymiotnik się odnosi, był uzyty w określonym przypadku.
CZASOWNIK - das Verb
Czasowniki posiłkowe - Hilfsverben
Odmiana czasowników posiłkowych być, mieć, zostać
sein, haben, werden
Indikativ Präsens – tryb orzekający prosty
ich
du
er/sie/es
wir
Ihr
sie Sie
bin
bist
ist
sind
seid
sind
sein - być
ja jestem
ty jesteś
on / ona/ ono jest
my jesteśmy
wy jesteście
oni są
haben - mieć
habe
ja mam
hast
ty masz
hat
on/ona/ono ma
haben
my mamy
habt
wy macie
haben
oni mają
werden - zostać
werde
wirst
wird
werden
werdet
werden
Odmiana niektórych czasowników w czasie Indikativ Präsens:
kommen, wohnen, heißen, arbeiten, atme, mache, helfen, lernen, angeln
ich
du
kommen
komme
kommst
wohnen
wohne
wohnst
heißen
heiße
heißt
trinken
trinke
trinkst
arbeiten
arbeite
arbeitest
er/ es/ sie
wir
ihr
sie / Sie
kommt
kommen
kommt
kommen
pochodzić
ja
pochodzę
ty
pochodzisz
on/ono/ona
pochodzi
my
pochodzimy
wy
pochodzicie
oni / Państwo pochodzą
ich
du
er / sie/ es
wir
ihr
sie Sie
wohnt
wohnen
wohnt
wohnen
mieszkać
mieszkam
mieszkasz
mieszka
mieszkamy
mieszkacie
mieszkają
heißt
heißen
heißt
heißen
nazywać się
nazywam sie
nazywasz się
nazywa się
nazywamy się
nazywacie się
nazywają się
trinkt
trinken
trinkt
trinken
pić
piję
pijesz
pije
pijemy
pijecie
piją
atmen
machen
helfen
lernen
angeln
atme
atmest
atmet
atmeten
atmeet
atmeen
mache
machst
macht
machen
macht
machen
helfe
hilfst
hilft
helfen
helft
helfen
lerne
lernst
lernt
lernen
lernt
lernen
angle
angelst
angelt
angeln
angelt
angeln
arbeitet
arbeiten
arbeitet
arbeiten
pracować
pracuję
pracujesz
pracuje
pracujemy
pracujecie
pracują
Czasowniki modalne - die Modalverben
W języku niemieckim wyróżnia się następujące czasowniki modalne:
können, müssen, dürfen, wollen, mögen, sollen.
Są to czasowniki posiłkowe, które określają stosunek mówiącego do czynności wyrażanej
przez czasownik główny.
Występują one z bezokolicznikiem, który znajduje się na końcu zdania.
können (móc, potrafić)
Er kann mir nicht helfen. (On nie może mi pomóc.)
müssen (musieć)
Ich muss heute zur Schule gehen. (Muszę iść dzisiaj do szkoły.)
dürfen (móc, mieć pozwolenie)
Ich darf nicht. (Nie wolno mi.)
wollen (chcieć)
Willst du mich besuchen? (Czy chcesz mnie odwiedzić?)
mögen (lubić)
Ich mag gern Milch trinken. (Lubię pić mleko.)
sollen (mieć powinność)
Er soll mehr lernen. (On powinien więcej się uczyć.)
Czasowniki modalne w języku niemieckim w liczbie pojedynczej są nieregularne.
Formy pierwszej i trzeciej osoby są identyczne.
Czasowniki proste i złożone
Trzeba pamiętać, że czasowniki w języku niemieckim dzielą się na proste (einfache Verben)
i złożone (zusammengesetzte Verben).
Prostymi czasownikami są na przykład:
gehen (iść), kaufen (kupować), machen (robić), putzen (sprzątać), stehen (stać).
Natomiast czasowniki złożone składają się z przedrostka oraz czasownika podstawowego:
anfangen (rozpoczynać), befehlen (rozkazywać).
Wśród czasowników złożonych wyróżniamy rozdzielnie złożone oraz nierozdzielnie złożone.
Do czasowników rozdzielnie złożonych (trennbar zusammengesetzte Verben)
zaliczamy czasowniki z następującymi przedrostkami:
ab-, an-, auf-, bei-, ein-, fest-, hin-, her-, los-, mit-, weg-, zu-, zurück-, zusammen-.
W zdaniu z osobową formą czasownika przedrostki te występują na końcu zdania:
aufstehen - wstawać
Ich stehe morgens früh auf.
Wstaję wcześnie rano.
mitkommen - iść z kimś
Kommst du mit?
Idziesz z nami?
Przedrostki czasowników rozdzielnie złożonych modyfikują podstawowe znaczenie czasownika,
z którym się łączą:
warten (czekać) - erwarten (oczekiwać).
Czasowniki nierozdzielnie złożone (untrennbar zusammengesetzte Verben)
to takie, w których występują następujące przedrostki:
be-, emp-, ent-, er-, ge-, miss-, ver-, zer-.
Przedrostek występuje zawsze razem z formą podstawową czasownika:
Ich bestelle.
Zamawiam.
Przedrostki czasowników nierozdzielnie złożonych, w przeciwieństwie do rozdzielnie złożonych,
nadają czasownikowi przeważnie inne znaczenie:
bieten (oferować) - verbieten (zabraniać),
stellen (stawiać) - bestellen (zamawiać).
Czasowniki zwrotne - reflexive Verben
Niemiecki czasownik zwrotny składa się z czasownika głównego i zaimka zwrotnego
sich w bierniku lub w celowniku.
W języku niemieckim inaczej niż w polskim zaimek zwrotny sich
w bezokoliczniku poprzedza czasownik (np. sich kämmen - czesać się).
Ta grupa czasowników występuje również w języku polskim, jednak nie każdy polski
czasownik zwrotny jest czasownikiem zwrotnym w języku niemieckim i na odwrót.
W języku polskim zaimek się nie jest odmieniany.
Natomiast w języku niemieckim zaimek zwrotny sich
zmienia się w zależności od osoby.
Odmiana przykładowego czasownika zwrotnego sich waschen (myć się)
Singular
Plural
ich wasche mich
wir waschen uns
du wäschst dich
ihr wascht euch
er/sie/es wäscht sich Sie/sie waschen sich
Literatura
Przed egzaminem z języka niemieckiego. Ewa Lisowska. „Geminus - Wariant”. Poznań 1991.
Gramatyka języka niemieckiego. Buchmann. Warszawa 2005.
Gramatyka niemiecka. Marzena Łojewska. Alina Papiernik. sms. ParkSdukacja.
Zwięzła gramatyka języka niemieckiego. Wanda Dewitzowa, Barbara Płaczkowska. PWN 1980.
Repetytorium z gramatyki języka niemieckiego. Stanisław Bęza. PWN. 1961.
Gute Reise. Język niemiecki dla początkujących. Wolfgang Heinemann. Marget Heinemann>
Wanda Wiktorowicza. Józef Wiktorowicz. Wiedza Powszechna 1988.
Lernt mit uns. Joanna Honsza i Maria Koziełek. WSiP. Warszawa 1974.
Rozmówki niemieckie. Horst Ziebart. Lucie Ziebart. Wiedza Powszechna. Warszawa 1990.
Język niemiecki dla początkujących. Antoni Nikiel. Wiedza Powszechna 1981.
Deutsch akt iv Neu. Ein Lehrwerk für Erwachsene. Langescheidt. WDW 1994.
Wir neu. Język niemiecki dla klas IV-VI szkoły podstawowej. Wyd. LektorKlett. Poznań.
Repetytorium maturzysty. J. niemiecki. GREG.
Repetytorium maturzysty. J. niemiecki. Wyd. GREG.
Inne oraz źródła z Internetu.
Linki
http://www.niemiecki.slowka.pl/gramatyka,d,2,1.html
http://www.depl.pl/
http://niemiecki.win.pl/nauka-niemiecki/9-gramatyka-teoria/
http://www.niemiecki.ang.pl/gramatyka
http://www.twojniemiecki.pl/gramatyka-niemiecka.html
http://samouczek-j-niemieckiego.com/gramatyka
http://www.unsereschule.cba.pl/index.php/gramatyka-jezyka-niemieckiego
http://www.jniemiecki.pl/gramatyka-online.html
http://www.niemiecki.czteryjezyki.pl/gramatyka-niemiecka.html
http://www.gimnazjum2.q4.pl/pliki/KOMPENDIUM%20GRAMATYKI%20NIEMIECKIEJ%20-%20kl.1.pdf
http://materialy.niemiecki.cp.win.pl/
http://pliki.lektorklett.com.pl/repet_gim_niem_96.pdf
http://pdf.helion.pl/niemby/niemby-5.pdf
http://www.poltext.pl/doc/deutsche-grammatik-fur-alle.pdf

Niemiecki - gramatyka (w opracowaniu) Fonetyka i ortografia

Transkrypt

Podobne dokumenty

Noema Anita Lipiec Odwrócona Perspektywa

Fragmenty dyskursu miłosnego