programem Koła

PROGRAM KOŁA EKOLOGICZNEGO
„EKO-PODRÓŻNICY.
WĘDRÓWKI Z PRZYJACIÓŁMI
Z ZIELONEGO LASU”
Prowadzenie: Paulina Koperna
Nie odziedziczyliśmy Ziemi po naszych przodkach.
Pożyczyliśmy ją tylko od naszych dzieci.
Ekologia i ochrona środowiska to (...) nie tylko wielki
przemysł, kopalnie i huty. To także Twoje i moje codzienne gesty,
to Twoja i moja kuchnia, łazienka, garaż, ogród.
To wybór przez Ciebie i przeze mnie środków komunikacji,
sposobu spędzania wolnego czasu i taka ochrona środowiska
zaczyna się najbliżej: w tym pokoju, mieszkaniu, domu.
Eryk Mistewicz
Wstęp
W obecnych czasach, kiedy mamy do czynienia z niezmiernie dynamicznym rozwojem
technologii, informatyzacją i komputeryzacją świata, wydaje się, że człowiek jest panem życia na
Ziemi. Osiągnięcia cywilizacyjne i niewątpliwy postęp, trwający od końca XIX stulecia dały
przekonanie o tym, że uczyniliśmy naszą planetę sobie poddaną. Wobec tych wszystkich sukcesów
dopiero od niedawna jednak zaczęliśmy zdawać sobie sprawę z tego, jak ważne jest to dla nas
miejsce. Dostrzegliśmy również, że zaczęliśmy nadużywać władzy nad naturą, przyrodą, jaką dały
nam zdobycze technologiczne, a także to, że postęp, którym tak się szczycimy, staje się przyczyną
nadmiernego wykorzystywania zasobów naturalnych Ziemi oraz może prowadzić do dewastacji
środowiska. Przyglądając się temu, jak pod wpływem cywilizacji zmienia się nasza planeta,
zaczęliśmy mieć coraz większą świadomość tego, że rabunkowa gospodarka zasobami
odnawialnymi i bezrefleksyjne wykorzystywanie zasobów nieodnawialnych może prowadzić do
zagłady Ziemi, a wraz z nią – całej ludzkości. Z tego też powodu istnieje ogromna potrzeba działań
proekologicznych, na którą zwracają uwagę już nawet największe międzynarodowe organizacje.
Coraz więcej mówi się o idei zrównoważonego rozwoju społeczeństw, rozwoju, który łącząc
w sobie działania na rzecz środowiska i człowieka, w sposób harmonijny prowadziłby ludzkość ku
odpowiedzialnemu i racjonalnemu korzystaniu z zasobów Ziemi. Całokształt tego typu działań
zagwarantuje zachowanie naszej planety dla przyszłych pokoleń w stanie przynajmniej takim, w
jakim jest ona obecnie.
Wdrożenie programów ekorozwoju zależy jednak nie tylko od polityki państw i planów
organizacji międzynarodowych, ale również od postawy każdego z nas. Wszyscy korzystamy ze
środowiska naturalnego. Czerpiemy z niego nie tylko surowce czy energię, ale także możemy
podziwiać naturę, odpoczywać na jej łonie i inspirować się jej pięknem. W związku z tym wszyscy
również mamy obowiązek dbać o naszą planetę i chronić ją poprzez działania proekologiczne –
kształtowanie odpowiednich przyzwyczajeń, wypracowywanie ekologicznego stylu bycia, sposobu
pracy i wypoczynku. Dlatego już od najmłodszych lat tak ważna staje się edukacja ekologiczna.
Rozwija ona wrażliwość na piękno Ziemi, uczy szacunku do jej mieszkańców – nie tylko ludzi, ale i
innych istot żywych – zwierząt i roślin. Wspomaga rozumienie zależności między środowiskiem a
działalnością człowieka i pokazuje, w jaki sposób można dbać o naszą planetę, by mogła służyć nie
tylko nam, ale i przyszłym pokoleniom.
Szczególnie ważna staje się edukacja ekologiczna najmłodszych. Jeśli przekażemy dzieciom
odpowiednią wiedzę na temat środowiska przyrodniczego i sposobów dbania o naturę oraz
możliwościach jej ochrony, jeśli pomożemy kształtować u nich postawy ekologiczne, weźmiemy
udział w tworzeniu młodego pokolenia świadomego swojego wpływu na naszą planetę, a tym
samym społeczeństwa, które, znając zagrożenia wynikające z działalności ludzi, będzie miało nie
tylko możliwości, ale i narzędzia do tego, aby dbać o planetę i zatrzymać jej dewastację.
Założenia
W dzisiejszych czasach edukacja ekologiczna dzieci w wieku przedszkolnym jest ważnym
elementem edukacji najmłodszych w ogóle. Prowadzenie koła ekologicznego w przedszkolu
zakłada przede wszystkim rozwijanie wrażliwości na piękno przyrody oraz uświadomienie
dzieciom ogromnej roli, jaką odgrywa człowiek w dbaniu o naszą planetę i w jej ochronie.
Głównymi założeniami zajęć koła „EKO-PODRÓŻNIKÓW” są: wprowadzenie elementów
edukacji dla zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem kształtowania postaw proekologicznych (szacunek do przyrody i istot żywych, odpowiedzialność za przyrodę i środowisko,
segregacja śmieci, oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi), wyposażenie dzieci w
wiedzę dotyczącą roślin i zwierząt objętych w Polsce ochroną oraz na temat podstawowych
elementów przyrody nieożywionej (woda, powietrze). Istotne stanie się również rozwijanie ich
zdolności poprzez działalność twórczą z wykorzystaniem surowców wtórnych (art.-recykling).
Ważnym założeniem koła ekologicznego będzie prowadzenie zajęć z wprowadzeniem
zwierzęcych postaci – mieszkańców Zielonego Lasu, swoistych przewodników w odkrywaniu
tajemnic przyrody. Celem wykorzystania bohaterów zwierzęcych jako „współprowadzących”
zajęcia jest przede wszystkim rozwijanie wrażliwości dzieci na świat przyrody oraz przybliżenie im
problemów dotyczących ekologii i środowiska w sposób atrakcyjny, przyjazny i zrozumiały.
Zajęcia w kole ekologicznym skierowane są do dzieci 5-6-letnich.
Cele programu
Cele programu ekologicznego koła „EKO-Podróżników” są zbieżne z celami podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz założeniami dokumentów wypracowanych w
ramach edukacji dla zrównoważonego rozwoju, dostępnych na stronie www Ministerstwa Ochrony
Środowiska (http://nauczyciele.mos.gov.pl). Wyróżnione zostały następujące cele:
Cele ogólne:

rozbudzenie wrażliwości dzieci na piękno przyrody ożywionej i nieożywionej oraz
kształtowanie umiejętności obserwowania środowiska naturalnego

zdobycie przez dzieci wiedzy na temat środowiska, roślin i zwierząt w Polsce (ich cech
charakterystycznych, warunków potrzebnych do prawidłowego rozwoju i życia),
gospodarowania zasobami naturalnymi, możliwości ochrony środowiska (w tym również na
temat parków narodowych)

kształtowanie wyobrażeń i pojęć przyrodniczych na podstawie obserwacji i prostych
doświadczeń

uświadomienie dzieciom istnienia zagrożeń środowiska powodowanych przez działalność
człowieka oraz konieczności dbania o przyrodę

kształtowanie postaw, nawyków i zachowań pro-ekologicznych dzieci i rodziców w ich
życiu codziennym

rozwijanie zdolności dzieci poprzez działalność twórczą
Cele szczegółowe:

stymulowanie dziecięcej aktywności w kierunku poznawania i rozumienia otaczającej
przyrody

poszerzanie wiadomości na temat użytecznych roślin (warzywa, zioła, owoce), sposobów
ich uprawy oraz na temat uprawy i pielęgnacji kwiatów

uświadomienie dzieciom powiązań między działalnością na rzecz ochrony przyrody
a podnoszeniem jakości życia wszystkich ludzi

dokonywanie oceny działalności człowieka oraz jego wpływu na stan środowiska
(zagrożenia powodowane działaniami człowieka)

uświadomienie dzieciom znaczenia obiektów przyrodniczych oraz istot żywych (roślin i
zwierząt), zjawisk atmosferycznych, przemian środowiska i zasobów naturalnych w życiu
człowieka

poszerzanie wiedzy na temat zwierząt i roślin chronionych w Polsce, zdobywanie wiedzy na
temat obiektów chronionych i parków narodowych

zdobywanie, poszerzanie i utrwalanie wiadomości o przyrodzie poprzez metody stymulujące
aktywność własną dzieci

zachęcanie i wdrażanie do przestrzegania norm ekologicznych (segregacja śmieci,
oszczędzanie wody, energii, papieru)

zachęcanie rodziców do współpracy z przedszkolem poprzez realizację działań
ekologicznych (np. zbiórka nakrętek, baterii)

zaznajomienie z pojęciami dotyczącymi segregacji śmieci, poznanie pojęcia „odpady”,
zaznajomienie ze źródłami ich pochodzenia i rodzajami

zapoznanie z obiegiem wody w przyrodzie i jego znaczeniem; uświadomienie jakie są
przyczyny i skutki zanieczyszczenia wód; zapoznanie ze sposobami oszczędnego
korzystania z wody

zapoznanie ze znaczeniem powietrza w przyrodzie

zdobycie ogólnej wiedzy na temat pogody i klimatu
Metody:

obserwacja, pokaz

doświadczenia

modelowanie (przykład dorosłych)

przekaz słowny

zabawy, gry, zadania dydaktyczne

projekcje filmów

art-recykling

zajęcia praktyczno-techniczne
Formy

indywidualna

zbiorowa

grupowa

wyjścia do ogrodu przedszkolnego
Przewidywane osiągnięcia
Dzięki uczestnictwu w zajęciach koła ekologicznego przedszkolak poszerzy i utrwali swoją wiedzę
na temat przyrody ożywionej i nieożywionej oraz zdobędzie wiedzę o możliwych zagrożeniach
środowiska i sposobach ochrony natury. Rozwinie też swoją wrażliwość na piękno przyrody oraz
szkody, jakie mogą być powodowane przez człowieka. Wykształci postawy i nawyki
proekologiczne, będzie miał świadomość swojego wpływu na jakość środowiska. Poprzez aktywny
udział w zajęciach poszerzy również umiejętności komunikacji i interpersonalne w zakresie
współpracy z innymi, zgodnego działania, jak również swoje zdolności manualne, logicznego
myślenia, wnioskowania i przewidywania skutków działań.
Treści edukacyjne i sposoby realizacji
W roku szkolnym 2016/2017 treści edukacyjne skupione zostały wokół możliwości, jakie niesie za
sobą działalność w ogrodzie przedszkolnym i w szklarni. Przewiduje się zatem zajęcia związane
głównie z poznawaniem różnych gatunków roślin zarówno ozdobnych (np. kwiaty) jak i
użytkowych (warzywa, owoce), ich rozwoju oraz sposobami ich sadzenia, pielęgnacji aż po ich
wykorzystanie przez człowieka. Kompostownik ułatwi pracę w ogrodzie i szklarni (dzieci będą
miały okazję sprawdzić, jak powstaje naturalny nawóz, pożyteczne podłoże bogate w składniki
pokarmowe do prac ogrodniczych, tworzenia mieszanek do wysiewu nasion czy przesadzania roślin
doniczkowych), a ponadto będzie spełniał ważną rolę w praktycznym ukazaniu najmłodszym istoty
segregowania odpadów na biodegradowalne i takie, które można poddać recyklingowi. Nie
zabraknie także zajęć z art – recyklingu. Bezpieczne doświadczenia i eksperymenty chemiczne,
przybliżające bogactwo, różnorodność i piękno natury i ułatwiające poznanie elementów przyrody
oraz niejednokrotnie zaskakujących przemian w niej zachodzących to również ważny element
planowanych działań. Spotkania kółka ekologicznego w dalszym ciągu „prowadzić” będą
Zwierzęta – Przyjaciele z Zielonego Lasu. Przewiduje się następujące zagadnienia:
Miesiąc
Działania/zagadnienia
Wrzesień z
Przyjaciółmi z
Zielonego
Lasu
- zapoznanie z celami i zadaniami zajęć w ramach koła ekologicznego, ustalenie
zasad współpracy (kodeksu uczestnika zajęć koła ekologicznego) oraz zasad
bezpieczeństwa prac w ogrodzie (na rabatkach) i w szklarni, a także podczas
doświadczeń i eksperymentów
- kształtowanie świadomości dotyczącej konieczności dbania o przyrodę
i możliwości podjęcia różnorodnych działań zmierzających do jej ochrony
- zapoznanie z narzędziami ogrodniczymi
- przygotowywanie rabatek, szklarni pod uprawę roślin (plewienie, grabienie
liści, przygotowywanie gleby itp.)
- zbiory roślin i liści do zielnika
Październik z
Lisem
- porządkowanie ogrodu, rabatek i szklarni – grabienie liści, plewienie chwastów
- zbieranie kasztanów, żołędzi, szyszek – zabawy darami jesieni
- jesienne sadzenie kwiatów i innych roślin ozdobnych (np. wrzosy, aksamitki,
astry, marcinki itp.)
- jesienne sadzenie cebulek kwiatowych, które kwitną wiosną (np. tulipany,
narcyzy, szafirki, krokusy, przebiśniegi)
- posadzenie róży
Wydarzenie: Jesień w pełni – jesienne warsztaty przyrodnicze na świeżym
powietrzu zakładające wykonanie różnorodnych kompozycji, np. zwierzątek czy
przedmiotów z dostępnych darów jesieni (warzyw, owoców, kwiatów, liści,
szyszek, kasztanów, żołędzi itp.) i zorganizowanie wystawy prac
Listopad z
Borsukiem
- jesienne porządki w ogrodzie – grabienie liści
- zabezpieczenie róży przed mrozem
- przygotowywanie hodowli gwiazdy betlejemskiej
- wykonywanie zielników z zasuszonych jesienią roślin, tworzenie kompozycji
z liści
- oglądanie zasuszonych liści i roślin przy użyciu mikroskopu
- zapoznanie dzieci z najważniejszymi zwierzętami chronionymi w Polsce
- uświadomienie dzieciom konieczności ochrony ginących gatunków oraz
zabezpieczenia miejsc ich występowania
- wykonanie pracy plastycznej z surowców wtórnych pt. „Zwierzęta chronione”
- prowadzenie doświadczeń i eksperymentów związanych z badaniem odczynów
roztworów za pomocą np. wywaru z czerwonej kapusty, wody mydlanej
Grudzień z
Łasicą
- pielęgnowanie gwiazdy betlejemskiej
- poznawanie drzew iglastych, porównywanie ich względem podobieństw
i różnic (igły, kolorystyka, kształt szyszek)
- zdobycie podstawowych wiadomości na temat segregowania śmieci
- kształtowanie postaw i nawyków proekologicznych
- wykonywanie ozdób świątecznych z surowców wtórnych
- zdobycie wiedzy na temat ptaków odlatujących na zimę oraz zimujących
w Polsce
- rozwijanie wrażliwości na los ptaków pozostających w zimie w Polsce
- uświadomienie konieczności właściwej pomocy ptakom w zimie (prawidłowy
pokarm, tworzenie karmników)
Styczeń/Luty z - wysiew ziół (bazylia, rozmaryn, szałwia, tymianek, melisa, oregano, mięta)
- wysiew warzyw na nowalijki wiosenne (pomidorki, papryka, rzodkiewka,
Sową
sałata, koperek, cebula, szczypiorek)
- posadzenie truskawek, poziomek i malin
- oglądanie płatków śniegu za pomocą mikroskopu
- zdobycie wiadomości na temat światła jako czynnika potrzebnego do rozwoju
roślin, doświadczenia rozszczepiania światła białego z użyciem pryzmatu,
poznanie zjawiska tęczy
Marzec ze
Żmiją
- przesadzanie ziół i warzyw do większych doniczek
- pielęgnacja ziół i warzyw oraz krzewinek owocowych
- pielęgnacja wczesnowiosennych kwiatów posadzonych jesienią (krokusy,
przebiśniegi, żonkile, tulipany)
- prace porządkowe na rabatce (plewienie chwastów, przycinanie roślinek, które
tego wymagają)
- zdobycie podstawowych wiadomości na temat właściwości wody (stany
skupienia, woda słodka i słona, woda jako czynnik konieczny do życia na Ziemi)
- zdobycie wiedzy na temat obiegu wody w przyrodzie, jego etapów
- rozwijanie zainteresowania zjawiskami chemicznymi – doświadczenia,
eksperymenty i zabawy związane z cieczą nienewtonowską
Kwiecień z
Jeżem
- sadzenie bratków i innych wiosennych kwiatów na rabatce (bratki)
- pielęgnacja nowalijek – przygotowanie ich na Wiosenny Ekologiczny Targ
Nowalijek
- świętowanie Międzynarodowego Dnia Ziemi – wykonywanie laurek dla Ziemi
z surowców wtórnych
- poznanie właściwości gleby (zapach, wygląd, przepuszczalność wody itp.),
ukazanie różnorodności skał i minerałów, doświadczenie „Wulkan” z użyciem
octu i proszku do pieczenia
Wydarzenie: Wiosenny Ekologiczny Targ Nowalijek – otwarty dla społeczności
lokalnej targ wiosennych warzyw i ziół wyhodowanych w szklarni i na rabatce
Maj z
Pustułką
- wiosenne porządki w ogrodzie (plewienie) i pielęgnacja roślin
- doglądanie dojrzewania malin, truskawek i poziomek
- sadzenie niezapominajek na rabatce
- poznawanie budowy liścia i kwiatu z użyciem mikroskopu oraz lupy
- obserwowanie za pomocą lupy maleńkich mieszkańców gleby (podglądanie
mrówek, dżdżownic w ogrodzie)
Czerwiec z
Wiewiórką
- pielęgnacja roślin w szklarni i na rabatce, obserwacje
- przeprowadzenie eksperymentów chemicznych z okazji Dnia Dziecka (mocne
bańki mydlane, „Kula czarownicy”, „Zegar jodowy”)
- konkurs wiedzy ekologicznej dla dzieci podsumowujący rok pracy w kole
ekologicznym
Wydarzenie: Wzbogacenie corocznego przedszkolnego Festynu Rodzinnego
truskawkami oraz orzeźwiającym napojem z miętą wyhodowaną w szklarni
W ramach działalności koła ekologicznego planuje się również włączenie Rodziców dzieci
przedszkolnych w kształtowanie postaw pro-ekologicznych ich pociech i własnych poprzez
zachęcanie do przeprowadzania zbiórek surowców wtórnych (makulatury, butelek PET, puszek,
opakowań po jogurtach, wytłaczanek po jajkach, opakowań tekturowych, pudełek, baterii, nakrętek
itp.), które posłużą dzieciom do wykonywania prac plastycznych na zajęciach.