do przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa

do przepisów z zakresu
ubezpieczeń społecznych
i prawa pracy
Zagadnienia omawiane
na szkoleniach
Sztum - czerwiec - 2010
OPRACOWANIE:
copyright by
Jacek Kropkowski
DRUK I OPRAWA:
HELDRUK
Malbork, ul. Partyzantów 3b
SKŁAD I ŁAMANIE
WYDAWCA:
OŚRODEK SZKOLENIA
Wydawnictwo JAKRO
ul. Wojciechowskiego 43
82 - 400 SZTUM
tel./fax (55) 277-71-93
tel./fax (55) 640-15-00
e-mail:[email protected]
www.jakro.com.pl
ISBN 978-83-88977-42-8
Szanowni Czytelnicy !
Mamy przyjemność zaprezentować Państwu najnowsze wydanie KOMENTARZA, który
stanowi uzupełnienie zbioru ujednoliconych przepisów prawnych pt. KODEKS
" Zawarte
UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - PRAWO PRACY - KONTROLA".
w komentarzu wyjaśnienia dotyczące poszczególnych przepisów lub zagadnień prawnych, mogą
być wykorzystane jako pomoc przy realizacji zadań, dotyczących ubezpieczeń społecznych
i prawa pracy, jednak komentarz nie stanowi wykładni obowiązującej a występujące wątpliwości
powinny być rozpatrywane indywidualnie i w zależności od potrzeb, należy uzyskać wyjaśnienie
wiążące lub decyzję, wydawane przez właściwe organy administracji państwowej.
Do końca 2010r. zostaną wydane jeszcze dwa KOMENTARZE: we wrześniu i grudniu.
Tradycyjnie w KOMENTARZACH, trudna problematyka z zakresu ubezpieczeń społecznych,
prawa pracy i podatku dochodowego, zostanie omówiona w formie pytań i odpowiedzi.
W KOMENTARZU znajduje się również AKTUALIZACJA KODEKSU UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH, oraz opis wprowadzonych zmian.
Informujemy, że dla potrzeb prawidłowego sporządzania zaświadczeń o zarobkach,
do naliczenia emerytury, renty i kapitału początkowego, została wydana książka: KAPITAŁ
POCZĄTKOWY - zbiór przepisów z lat 1927 - 1998, która zawiera przepisy dotyczące
składników wynagrodzeń, od których były naliczane składki na ubezpieczenia społeczne,
z czego w przyszłości będzie obliczona podstawa wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych.
Od 1 września 2010r. będą organizowane na terenie całego kraju szkolenia
specjalistyczne, dotyczące najnowszych zmian w przepisach już obowiązujących i tych, które
wejdą w 2011r., z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawa pracy i podatku dochodowego.
Szczegółowy program oraz terminy szkoleń, podajemy na naszych stronach internetowych
a bliższych informacji udziela Biuro Wydawnictwa.
Z poważaniem
Wydawca
JAKRO
4
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
Spis treści KOMENTARZA:
str.
I.
Ubezpieczenia społeczne i prawo pracy
- w pytaniach i odpowiedziach ......................................................................................................
5
1. Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ...............................................
5
2. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa ..................................................................................... 33
3. Świadczenia emerytalne i rentowe .................................................................................. 81
4. Zatrudnianie, dokumentacja pracownicza .............................................................. 88
5. Wynagrodzenia i świadczenia pracownicze ............................................................. 111
6. Czas pracy i urlopy wypoczynkowe ................................................................................ 126
II. Aktualizacja KODEKSU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
- przepisy ..................................................................................................................................................... 139
III. Najnowsze zmiany w przepisach
- komentarz ................................................................................................................................................ 148
IV. Wskaźniki, stawki, wysokość świadczeń ........................................................................... 156
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
I.
5
JAKRO
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I PRAWO PRACY
- w pytaniach i odpowiedziach
1. SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE
str.
1.1.
W jaki sposób należy zgłosić do ubezpieczenia w ZUS studenta,
który w trakcie umowy zlecenia ukończył 26 lat ? .......................................................................................... 7
1.2.
Czy pracownica będąca na urlopie wychowawczym, z tytułu wykonywania umowy zlecenia,
podlega ubezpieczeniu społecznemu ? ......................................................................................................... 7
1.3.
Jakie są zasady naliczania składek na Fundusz Pracy i FGŚP od wynagrodzenia wypłaconego
w okresie urlopu wychowawczego ? .............................................................................................................. 7
1.4.
Czy ZUS może zakwestionować wysokość zadeklarowanej podstawy
wymiaru składki chorobowej przedsiębiorcy ? ............................................................................................... 8
1.5.
Czy członkowie rady nadzorczej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu,
jeśli z tego tytułu nie otrzymują żadnego wynagrodzenia ? ........................................................................... 9
1.6.
Jakie są zasady rozliczenia składkowo-podatkowego w przypadku złożenia przez pracownika
błędnego oświadczenia o przekroczeniu rocznego limitu podstawy wymiaru składek ? ........................... 10
1.7.
Czy z tytułu umowy zlecenia, wykonywanej przez pracownicę po powrocie z urlopu macierzyńskiego
lub wychowawczego, należy opłacać składki na Fundusz Pracy i FGŚP ? ................................................. 10
1.8.
Czy chorujący przedsiębiorca, który nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,
powinien opłacać wszystkie składki ? .......................................................................................................... 11
1.9.
Jakie są zasady naliczania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych ? ................................................ 12
1.10. W jakich przypadkach, sąd może przywrócić termin do złożenia odwołania od decyzji ZUS ? ................. 13
1.11. Czy należy opłacić składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych, jeżeli pracownika przeniesiono
z pracy w warunkach szczególnych, do pracy w warunkach normalnych a wypłacono
wynagrodzenie po przeniesieniu ? ............................................................................................................... 13
1.12. Za jaki okres ZUS może dochodzić niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne ? .................... 14
1.13. W jakim terminie ZUS przesyła ubezpieczonemu informację o składkach emerytalnych,
zapisanych na koncie w ZUS ? ..................................................................................................................... 14
1.14. Czy od wynagrodzenia z tytułu umowy o praktykę absolwencką, należy naliczać składki
na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy ? ............................................................... 16
1.15. Od kiedy nie opłaca się składek na Fundusz Pracy i FGŚP za osobę, która kończy 55 lub 60 lat ? .......... 16
1.16. Czy składki na ubezpieczenia społeczne mogą być obliczane od obniżonej podstawy,
w razie podjęcia kolejnej działalności gospodarczej ? ................................................................................. 17
1.17. Czy ławnik sądowy podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu ? ....................................................................... 17
1.18. W jaki sposób należy wykazać w raporcie rozliczeniowym pracownicę, korzystającą z dodatkowego
urlopu macierzyńskiego, która podjęła pracę u pracodawcy, który udzielił tego urlopu ? .......................... 17
1.19. Czy należy opłacać składki zdrowotne z działalności gospodarczej,
prowadzonej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego ? .................................................................... 18
1.20. W jaki sposób nalicza się składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od wypłaconego
za okres pobierania świadczeń chorobowych, dodatku stażowego ? ......................................................... 18
1.21. Czy przedsiębiorca, wobec którego ogłoszona została upadłość,
podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu
do czasu zakończenia postępowania upadłościowego ? ............................................................................ 19
1.22. Czy emeryt zatrudniony na podstawie umowy o pracę,
podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu ? ........................................................................... 19
JAKRO
6
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
1.23. Czy żona zleceniobiorcy współpracująca z nim przy wykonywaniu umowy zlecenia,
podlega ubezpieczeniom społecznym, jako osoba współpracująca ? ........................................................ 20
1.24. Jakie są zasady rozliczania składkowo-podatkowego ryczałtu i kilometrówki ? ......................................... 20
1.25. Czy wypłacane pracownikowi należności z tytułu krajowej podróży służbowej w kwotach wyższych,
niż wynikające z rozporządzenia dotyczącego pracowników sfery budżetowej,
podlega oskładkowaniu ? ............................................................................................................................. 21
1.26. Czy za kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t,
należy opłacać składki na FEP ? .................................................................................................................. 21
1.27. Czy wykonywanie pracy przez magazyniera w chłodni przy temperaturze -20oC,
zalicza się do pracy w szczególnych warunkach ? ...................................................................................... 21
1.28. Czy praca kierowcy autobusu szkolnego, jest uznana za pracę o szczególnym charakterze ? ................. 22
1.29. Czy płatnik jest obowiązany opłacać składki na Fundusz Pracy za zleceniobiorców,
jeżeli nie zatrudnia ani jednego pracownika ? .............................................................................................. 22
1.30. Czy od wypłat dokonanych choremu pracownikowi, należy naliczać składki
na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy ? ............................................................... 23
1.31. Jakie są zasady rozliczenia z pracownikiem zwrotu nadpłaconych składek
na ubezpieczenia społeczne ? ...................................................................................................................... 23
1.32. Kiedy należy obniżać składkę zdrowotną do wysokości zaliczki na podatek dochodowy ? ...................... 24
1.33. Czy należy naliczyć i odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę
na podatek od nagrody rocznej, wypłaconej po przejściu pracownika na emeryturę ? ............................. 24
1.34. Czy przedsiębiorca wykonujący pracę nakładczą, ma możliwość wyboru ubezpieczeń w ZUS ? ............. 25
1.35. Czy wynagrodzenie z umowy o dzieło oraz bon towarowy dla emeryta,
byłego pracownika, podlega oskładkowaniu i opodatkowaniu ? ................................................................ 26
1.36. Czy w okresie choroby przedsiębiorcy, składka zdrowotna jest obowiązkowa ? ........................................ 26
1.37. Czy po przejęciu pracowników, nowy pracodawca może kontynuować zwolnienia
z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP, za osoby, które w poprzednim zakładzie
pracy powróciły do pracy po urlopie wychowawczym ? .............................................................................. 27
1.38. Czy przedsiębiorca wykonujący zlecenie, może swobodnie wybrać tytuł
do ubezpieczeń społecznych ? .................................................................................................................... 27
1.39. Czy od wynagrodzenia wypłaconego po ustaniu zatrudnienia, należy opłacić składkę
na Fundusz Emerytur Pomostowych ? ......................................................................................................... 28
1.40. Czy mimo zatrudniania pracowników, przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą ? ............ 28
1.41. Czy w okresie udzielonego urlopu ojcowskiego, pracownik podlega ubezpieczeniu
emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego ? .................................................. 29
1.42. Czy za pracownika zatrudnionego na 1/4 etatu, wykonującego pracę w szczególnych warunkach,
należy opłacać składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych ? .................................................................. 29
1.43. Jakie są zasady przekazywania dokumentów ubezpieczeniowych w formie elektronicznej ? .................... 30
1.44. W jaki sposób należy dokonać rozliczenia składkowo-podatkowego studenta,
wykonującego zlecenie ? .............................................................................................................................. 30
1.45. Jakie grupy płatników zostały zwolnione z obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych ZUS ? ........... 31
1.46. Czy zawarcie umowy o dzieło z pracownicą przebywającą na urlopie wychowawczym
rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego ? ................................................................... 32
1.47. Czy pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP
za pracownika, który wrócił do pracy po urlopie ojcowskim ? ..................................................................... 32
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
2.
33
JAKRO
ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
W RAZIE CHOROBY I MACIERZYŃSTWA
str.
2.1.
Czy pracownica utraci prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli rozwiąże umowę o pracę
w trakcie urlopu macierzyńskiego ? .............................................................................................................. 36
2.2.
Czy udział w zebraniu związkowym, w trakcie zwolnienia lekarskiego,
pozbawia prawa do zasiłku chorobowego ? ................................................................................................ 36
2.3.
Jakie są zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków w razie niewypłacenia premii ? ............................. 37
2.4.
Czy podjęcie pracy zarobkowej, powoduje zaprzestanie wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego ? .......... 37
2.5.
Czy wartości prezentów świątecznych należy wliczać do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ? ............ 38
2.6.
Czy otrzymywane dodatki za pracę zmianową w nocy, należy uwzględniać w podstawie wymiaru
świadczeń chorobowych, jeżeli pracownik zachorował po zmianie systemu pracy ? ................................ 38
2.7.
Czy w okresie urlopu ojcowskiego, pracownik podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ? ............ 39
2.8.
Jakie są zasady udzielania urlopu ojcowskiego ? ........................................................................................ 39
2.9.
W jakich przypadkach nagrodę roczną należy uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń .....................
chorobowych, przysługujących pracownikom budżetówki ? ....................................................................... 40
2.10. W jaki sposób wykazuje się w formularzu ZUS Z-3a wynagrodzenie uzyskane przez zleceniobiorcę ? ........... 40
2.11. Czy pracodawca może zrezygnować z wypełniania asygnaty zastępczej ? ............................................... 41
2.12. W jaki sposób należy ustalić podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego,
jeżeli do dnia porodu, pracownica pobierała zasiłek chorobowy ? ............................................................. 42
2.13. Czy w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych należy uwzględniać wynagrodzenie ryczałtowe
za dyżury pełnione przez pracowników, jeżeli są pełnione nie więcej niż dwa razy w miesiącu ? .............. 42
2.14. Czy dzień roboczy przepracowany przez pracownika, za który po godzinie 15.00 otrzymał
zwolnienie lekarskie, wlicza się do limitu 33 dni wynagrodzenia chorobowego ? ....................................... 42
2.15. Czy pracownik-ojciec może skorzystać z urlopu ojcowskiego w przypadku,
kiedy matka dziecka nie pracuje ? ................................................................................................................ 43
2.16. Czy ojciec dziecka może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
jeśli podstawowy urlop macierzyński został wykorzystany w całości przez matkę dziecka ? ..................... 43
2.17. Czy należy liczyć nowy okres zasiłkowy, jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby
została przerwana urlopem macierzyńskim, bezpośrednio po którym pracownica stała się
niezdolna do pracy z powodu tej samej choroby ? ...................................................................................... 43
2.18. Jakie uprawnienia przysługują ubezpieczonemu z tytułu wypadku,
przy prowadzeniu działalności gospodarczej ? ............................................................................................ 44
2.19. Czy zmiana rodzaju wypłacanego świadczenia z ubezpieczenia chorobowego,
wpływa na ustalenie nowej podstawy wymiaru ? ......................................................................................... 44
2.20. Jakie są zasady wliczania premii kwartalnych do podstawy wymiaru
zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ? ................................................................................................... 45
2.21. Jakie są zasady wliczania prowizji do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych ? ............................... 45
2.22. W jaki sposób należy obliczyć podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego osobie,
która urodziła dziecko w trakcie przebywania na urlopie wychowawczym ? .............................................. 45
2.23. Czy do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie za miesiąc,
w którym pracownik zachorował, jeżeli niezdolność do pracy powstała w ostatnim
dniu roboczym tego miesiąca po godzinach pracy ? .................................................................................. 46
2.24. Czy za okres oczekiwania na decyzję ZUS w sprawie przedłużenia okresu, na który ma być
przyznane świadczenie rehabilitacyjne, pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego ? ........... 46
JAKRO
34
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
2.25. Jakie są zasady obliczania świadczeń chorobowych dla pracowników przejętych
w wyniku połączenia spółek ? ...................................................................................................................... 47
2.26. W jakich przypadkach przy obliczaniu zasiłków, można uzupełnić kwoty premii
wypłacanych za niepełny miesiąc ? .............................................................................................................. 47
2.27. Czy pracownikom przysługuje prawo do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego
w okresie urlopu wypoczynkowego i wychowawczego ? ............................................................................ 48
2.28. Czy pracownica łącząca dodatkowy urlop macierzyński z pracą na 1/2 etatu,
ma prawo do opieki nad chorym dzieckiem ? .............................................................................................. 48
2.29. Czy uznaniowe premie miesięczne, wypłacane w zależności od woli pracodawcy,
należy wliczać do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych ? .............................................................. 49
2.30. Czy pracodawca może obniżyć zasiłek chorobowy, jeżeli pracownik dostarczył niepoprawnie
wystawione zwolnienie lekarskie, które po kilkunastu dniach zostało poprawione ? .................................. 49
2.31. Kiedy premie kwartalne podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
w kwocie faktycznie wypłaconej, a kiedy po uzupełnieniu ? ........................................................................ 49
2.32. Czy osiąganie przychodu przez członka zarządu, pozbawia prawa do świadczeń
z ubezpieczenia chorobowego ? .................................................................................................................. 50
2.33. W jaki sposób należy wykazać w dokumentach rozliczeniowych ZUS,
przyznane za okres wsteczny świadczenie rehabilitacyjne ? ....................................................................... 50
2.34. Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu dwóch umów o pracę,
zawartych z tym samym pracodawcą, ale na 1/2 etatu ? ............................................................................. 51
2.35. Czy pracownikowi na skutek wypadku przy pracy, przysługuje odszkodowanie ? ..................................... 51
2.36. Jakie świadczenia chorobowe przysługują w razie niezdolności do pracy
spowodowanej wypadkiem przy pracy ? ...................................................................................................... 52
2.37. W jakich przypadkach, podwyżka lub wypłata nagrody rocznej,
powoduje przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ? ............................................................ 53
2.38. W jaki sposób obliczyć podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, jeżeli pracownik
uległ wypadkowi w drodze do pracy w dniu, od którego miał podjąć pracę ? ............................................ 53
2.39. Czy jest możliwość udzielenia zaległego urlopu i rozwiązania umowy o pracę z powodu choroby,
jeżeli pracownik nie otrzymał świadczenia rehabilitacyjnego ? ................................................................... 54
2.40. Czy nagroda uznaniowa jest wliczana do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych ? ......................... 55
2.41. Jakie są zasady wykazywania wynagrodzeń w zaświadczeniu płatnika składek ZUS Z-3 ? ....................... 56
2.42. Czy osobie zatrudnionej w okresie urlopu wychowawczego na podstawie umowy zlecenia,
przysługuje prawo do zasiłku chorobowego ? ............................................................................................. 56
2.43. Jakie świadczenie przysługuje pracownicy z tytułu dalszej choroby po wyczerpaniu
okresu zasiłkowego i świadczenia rehabilitacyjnego ? ................................................................................ 57
2.44. Czy pracownik ma prawo do zasiłku po ustaniu zatrudnienia, jeżeli po rozwiązaniu
umowy o pracę wykonuje umowę zlecenia ? ............................................................................................... 57
2.45. Czy pracownik ma obowiązek rozliczenia się z zakładem pracy, jeżeli przebywa
na zwolnieniu lekarskim w okresie wypowiedzenia ? ................................................................................... 58
2.46. Jak należy potraktować nieobecność pracownika w pracy
po wyczerpaniu okresu choroby trwającej 182 dni ? ................................................................................... 59
2.47. W jaki sposób wlicza się dodatek przyznany na czas określony,
do podstawy wymiaru świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa ? ........................................................ 60
2.48. W jaki sposób należy uzupełniać wynagrodzenie pracownika za miesiąc, w którym przebywał on
na urlopie wypoczynkowym i bezpłatnym, dla celów ustalenia podstawy wymiaru zasiłku ? .................... 60
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
35
JAKRO
2.49. W jaki sposób należy ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli w ciągu roku
była regulacja wynagrodzeń i między zasiłkami była przerwa 3 miesięczna ? ............................................ 61
2.50. Czy zasiłek chorobowy przysługuje z każdego tytułu ubezpieczenia, jeżeli pracownik
jest zatrudniony w dwóch zakładach pracy ? ............................................................................................... 62
2.51. Czy kwotę jednorazowego dodatku uzupełniającego dla nauczycieli,
należy uwzględniać w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków ? .............................. 62
2.52. Czy niezdolność do pracy na skutek poronienia, ma wpływ na wysokość zasiłku chorobowego ? .......... 63
2.53. Czy pracownik po wykorzystaniu 60 dni opieki nad chorym dzieckiem, ma prawo nadal
korzystać z opieki niepłatnej i w pracy będzie nieobecny ale usprawiedliwiony ? ...................................... 63
2.54. Czy w jednostce sfery budżetowej, należy wliczać dodatek stażowy
do pobieranego przez pracownicę zasiłku macierzyńskiego ? .................................................................... 63
2.55. Czy pracownica w okresie przerwy w urlopie macierzyńskim ze względu
na pobyt dziecka w szpitalu, ma prawo do zasiłku opiekuńczego ? ........................................................... 64
2.56. Jakie skutki powoduje dostarczenie przez pracownicę zwolnienia lekarskiego
z kodem B pod koniec 182-dniowego okresu zasiłkowego ? ...................................................................... 65
2.57. Czy należy wyrównać wysokość zasiłku chorobowego, jeżeli pracownik dostarczył
dokument usprawiedliwiający nieobecność w pracy ? ................................................................................ 65
2.58. Czy pracownicy przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli w okresie przebywania
na urlopie bezpłatnym, urodziła dziecko ? ................................................................................................... 66
2.59. Czy pobyt pracownika w szpitalu niepotwierdzony zwolnieniem lekarskim na druku ZUS ZLA,
może być podstawą wypłaty wynagrodzenia i zasiłku chorobowego ? ...................................................... 66
2.60. Czy wypłacane pracownikom nadwyżki z należnych diet i kwoty polis dodatkowych
ubezpieczeń finansowanych przez pracodawcę, należy uwzględniać w podstawie wymiaru
świadczeń chorobowych ? ............................................................................................................................ 66
2.61. Czy dodatek za pracę w porze nocnej, powinien być uwzględniany
w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych ? ........................................................................................ 67
2.62. Czy ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, należy uzupełnić wynagrodzenie
za miesiąc, w którym obok trzech dni choroby wystąpił dzień nieobecności nieusprawiedliwionej ? ........ 67
2.63. Czy zmiana układu zbiorowego pracy, ma wpływ na sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłków ? ............. 68
2.64. Czy jest możliwość zatrudnienia nowego pracownika w miejsce długo nieobecnego pracownika
z powodu jego choroby ? ............................................................................................................................. 69
2.65. Jakie są zasady uwzględniania w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego
wynagrodzenia za miesiąc, w którym pracownik przekroczył granicę rocznej
podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych ? ................................................................................... 70
2.66. Czy przy obliczaniu zasiłku chorobowego po zmianie etatu, nagrodę roczną
przelicza się do aktualnego wymiaru czasu pracy ? .................................................................................... 71
2.67. W jaki sposób ustala się podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego pracownicy,
która urodziła dziecko w trakcie urlopu wychowawczego ? ........................................................................ 71
2.68. Jaki jest termin na wypłatę należnych świadczeń przez ZUS z tytułu wypadku w drodze do pracy ? .............. 72
2.69. Czy załatwianie spraw rodzinnych przez chorego pracownika,
może pozbawić go prawa do zasiłku chorobowego ? ................................................................................. 73
2.70. Czy każda przerwa w niezdolności do pracy, powoduje ustalanie nowego okresu zasiłkowego ? ............ 74
2.71. Czy wynagrodzenie z umowy o dzieło z własnym pracodawcą,
będzie wliczane do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego ? .................................................... 74
2.72. Czy wynagrodzenie za czas choroby można pomniejszać o 25 % w przypadku dostarczenia
zwolnienia lekarskiego po upływie 7 dni od daty jego wystawienia ? .......................................................... 74
JAKRO
36
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
2.73. Czy pracownik będący radnym, może brać udział w sesji Rady Powiatu,
w trakcie zwolnienia chorobowego ? ............................................................................................................ 75
2.74. Czy przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa, należy brać
pod uwagę zasady regulaminowe obowiązujące w zakładzie pracy, dotyczące wypłat
poszczególnych składników wynagrodzenia ? ............................................................................................ 75
2.75. W jaki sposób należy wliczać do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych,
wynagrodzenie za nadgodziny ? .................................................................................................................. 76
2.76. Czy osoba zatrudniona na umowę o pracę i jednocześnie prowadząca działalność gospodarczą,
ale niezatrudniająca pracowników, może w czasie pobierania wynagrodzenia za czas choroby
lub zasiłku chorobowego, osiągać dochody z własnej działalności ? ......................................................... 76
2.77. Czy zwiększenie liczby ubezpieczonych objętych ubezpieczeniem chorobowym ma wpływ na to,
kto będzie podmiotem zobowiązanym do wypłaty zasiłków ? ..................................................................... 77
2.78. Jakie świadczenia przysługują pracownikowi z tytułu choroby, która trwa po ustaniu zatrudnienia ? ........ 77
2.79. W jaki sposób ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, jeżeli wynagrodzenie
za miesiące poprzedzające chorobę, zostało wypłacone w formie zaliczki ? ............................................. 78
2.80. Czy dodatek przyznany na czas określony, wlicza się do podstawy wymiaru świadczeń
z tytułu choroby i macierzyństwa ? ............................................................................................................... 78
2.81. Czy wypłacanie wynagrodzenia chorobowego przez 33 dni w roku wszystkim pracownikom,
wymaga obowiązku zmiany regulaminu ? .................................................................................................... 79
2.82. Czy należy uzupełniać nagrodę roczną dla celów uwzględnienia jej
w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego ? ............................................................................... 79
2.83. Czy pracownicy w ciąży, z którą rozwiązano umowę o pracę z przyczyn dyscyplinarnych,
przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego ? ........................................................................................ 79
2.84. Czy każdy pracodawca jest uprawniony do wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ? ............... 80
2.1.
Czy pracownica utraci prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli rozwiąże
umowę o pracę w trakcie urlopu macierzyńskiego ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracownica nie utraci prawa do zasiłku
macierzyńskiego pomimo rozwiązania umowy o pracę w trakcie urlopu macierzyńskiego.
Z dniem rozwiązania umowy o pracę, zakończy się jedynie udzielony pracownicy urlop
macierzyński. Zasiłek macierzyński przysługuje osobie, która urodziła dziecko w okresie
ubezpieczenia chorobowego, natomiast zasiłek jest wypłacany przez okres odpowiadający
okresowi urlopu macierzyńskiego, nawet nieuprawnionym do tego urlopu. Urodzenie
jednego dziecka uprawnia pracownicę do zasiłku macierzyńskiego przez okres 20 tygodni.
Ustanie ubezpieczenia chorobowego już po urodzeniu dziecka, nie powoduje utraty prawa
do zasiłku macierzyńskiego, ponieważ prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje
nie tylko pracownicy korzystającej z urlopu macierzyńskiego. Od dnia następującego po
rozwiązaniu umowy o pracę, wypłatę zasiłku macierzyńskiego przejmie ZUS, natomiast
pracodawca będzie zobowiązany do wypłaty zasiłku do dnia rozwiązania umowy o pracę,
a następnie przekazania do ZUS skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka oraz
zaświadczeń o okresie udzielonego urlopu macierzyńskiego oraz o wysokości zarobków,
które zostaną uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego.
2.2.
Czy udział w zebraniu związkowym, w trakcie zwolnienia lekarskiego,
pozbawia prawa do zasiłku chorobowego ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, udział pracownika w zebraniu związkowym,
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
81
JAKRO
3. ŚWIADCZENIA EMERYTALNE I RENTOWE
str.
3.1.
Czy jest możliwe udowodnienie stażu emerytalnego zeznaniami świadków ? ........................................... 81
3.2.
Jaka zostanie przyjęta kwota bazowa po przepracowaniu kolejnych 30 miesięcy
od przejścia na emeryturę ? .......................................................................................................................... 82
3.3.
Jakie są warunki nabywania prawa do świadczeń przedemerytalnych ? .................................................... 82
3.4.
Jakie świadczenia przysługują pracownikowi samorządowemu,
odchodzącemu na emeryturę lub rentę ? ..................................................................................................... 83
3.5.
Jakie informacje należy zamieścić w druku ZUS Rp-7, w części dotyczącej zatrudnienia ? ....................... 84
3.6.
Czy złożenie wniosku o emeryturę przed ukończeniem 60 lat,
umożliwia obliczenie emerytury na starych zasadach ? .............................................................................. 85
3.7.
Kto ma prawo do ponownego ustalenia emerytury obliczonej częściowo
na starych i nowych zasadach ? ................................................................................................................... 86
3.8.
Czy pracownicy przysługuje emerytura, jeżeli nie rozwiąże ona stosunku pracy ? .................................... 86
3.9.
Czy wysokość emerytury zostanie przeliczona ze względu na wiek,
dla osoby pobierającej wcześniejszą emeryturę ? ....................................................................................... 86
3.10. Czy pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy, zostanie uwzględnione
przy ustalaniu stażu emerytalnego ? ............................................................................................................ 87
3.1. Czy jest możliwe udowodnienie stażu emerytalnego zeznaniami świadków ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przypadku braku możliwości udowodnienia
okresów zatrudnienia oryginalnymi dokumentami, jak: świadectwo pracy, zaświadczenie
pracodawcy, legitymacja ubezpieczeniowa itp., przepisy dopuszczają możliwość
potwierdzenia tych okresów zeznaniami świadków. Zeznaniami świadków może być
udowodnione m.in. zatrudnienie: przed 15 listopada 1991r. wykonywane na obszarze
państwa polskiego, po ukończeniu 15 roku życia, w wymiarze nie niższym, niż połowa
pełnego wymiaru czasu pracy; po 15 listopada 1991r. w przypadku utraty dokumentów
wskutek powodzi w lipcu 1997r.; młodocianych pracowników przypadające przed
1 stycznia 1975r., gdy pracodawca stwierdził brak dokumentacji z tego okresu i brak
możliwości potwierdzenia, że były zawierane umowy z takimi pracownikami. Osoba
występująca z wnioskiem o ustalenie emerytury, która nie może potwierdzić okresu
zatrudnienia oryginalnymi dokumentami, powinna złożyć odpowiednie oświadczenie,
w którym poinformuje o przyczynach uniemożliwiających uzyskanie oryginalnych
dokumentów i wskaże dwóch świadków, mogących złożyć zeznania, dotyczące jej
zatrudnienia. Świadkowie powinni zaświadczyć, jaką pracę wykonywał wnioskodawca
i w jakim okresie a w szczególności jaki był rodzaj pracy, zajmowane stanowisko, oraz
czy praca była wykonywana stale i w jakim wymiarze czasu pracy. ZUS może wezwać
świadka w celu ponownego przesłuchania. Oświadczenie wnioskodawcy oraz zeznania
świadków, są składane pod odpowiedzialnością karną a własnoręczność podpisu
wnioskodawcy oraz świadków, powinna być potwierdzona np. przez pracodawcę
kompletującego wniosek, pracownika ZUS, pracownika organu administracji rządowej,
jednostki samorządu terytorialnego, notariusza, lub konsula RP. Do oświadczenia
i zeznań świadków powinno być dołączone: pismo pracodawcy o przyczynie
nieposiadania dokumentacji dotyczącej osoby zainteresowanej, jeżeli zakład pracy
istnieje; zaświadczenie jednostki nadrzędnej, organu założycielskiego lub z archiwum
stwierdzające przyczyny braku dokumentów, jeżeli zakład pracy już nie istnieje.
JAKRO
88
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
4. ZATRUDNIANIE, DOKUMENTACJA PRACOWNICZA
str.
4.1.
Jakie są zasady zawierania umów na czas określony, w okresie
obowiązywania ustawy antykryzysowej ? ..................................................................................................... 89
4.2.
Kiedy jest dopuszczalne skrócenie okresu wypowiedzenia ? ...................................................................... 89
4.3.
W jaki sposób należy określić w umowie o pracę miejsce pracy,
jeżeli ma być wykonywana w innym mieście, niż siedziba pracodawcy ? .................................................. 90
4.4.
Jakie są zasady wystawiania świadectwa pracy ? ....................................................................................... 90
4.5.
Kiedy pracodawca ma obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika ? ................................................ 91
4.6.
Od czego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę ? ........................................................... 92
4.7.
Czy są wymagane badania profilaktyczne dla pracownika zatrudnionego na dwóch stanowiskach ? ............ 92
4.8.
Czy jest możliwe zatrudnianie w sklepie sprzedawców na podstawie umów zlecenia ? ............................ 93
4.9.
Czy pracodawca ma obowiązek wystawienia zaświadczeń o pracy
w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze ? ........................................................................ 93
4.10. Na czym polega ochrona stosunku pracy pracownicy wychowującej
małe dziecko w okresie obniżenia etatu ? .................................................................................................... 93
4.11. Czy informację o obniżeniu wymiaru czasu pracy w okresie, w którym pracownica mogłaby
korzystać z urlopu wychowawczego, należy odnotować w świadectwie pracy ? ....................................... 94
4.12. Czy na czas przestoju, można skierować pracowników do innej pracy ? ................................................... 95
4.13. Czy w ramach zwolnień grupowych, można wypowiedzieć pracownikowi umowę
o pracę w okresie przebywania na zwolnieniu chorobowym ? .................................................................... 96
4.14. Jakie mogą być przyczyny wygaśnięcia umowy o pracę ? ......................................................................... 96
4.15. Do kogo należy uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy ? ...................................................................... 97
4.16. Czy pracodawca ma obowiązek prowadzenia wykazu stanowisk pracy
w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze ? ........................................................................ 98
4.17. Jeżeli pracownik dostarczył zaświadczenie o niedawno odbytym okresowym szkoleniu bhp
u poprzedniego pracodawcy, czy można uznać, że odbył szkolenie okresowe i zatrudnić go
na stanowisku robotniczym ? ....................................................................................................................... 99
4.18. Czy umowa na okres próbny, może być zawarta na okres przekraczający trzy miesiące ? ....................... 99
4.19. Za jakie przewinienia można wymierzyć karę upomnienia lub nagany ? .................................................. 100
4.20. Czy pracodawca powinien wykazać w treści świadectwa pracy, informację
o urlopie macierzyńskim, ojcowskim i wychowawczym ? .......................................................................... 100
4.21. Po jak długim okresie absencji chorobowej, można rozwiązać z pracownikiem umowę
o pracę w trybie natychmiastowym, bez zachowania okresu wypowiedzenia ? ....................................... 101
4.22. Jakie są zasady rozwiązywania umów o pracę zawartych na czas określony ? ....................................... 102
4.23. Czy z młodocianym, który przerwał naukę w szkole, można rozwiązać umowę o pracę ? ...................... 103
4.24. Jaki tryb rozwiązania umowy o pracę należy wpisać w świadectwie pracy,
jeżeli pracownica nie przyjęła zmiany warunków pracy i płacy ? ............................................................... 103
4.25. Czy popełnienie przez pracownika przestępstwa jest przyczyną rozwiązania umowy
o pracę w trybie dyscyplinarnym ? ............................................................................................................. 104
4.26. Czy jest dopuszczalne rozwiązanie umowy po wykorzystaniu okresu zasiłkowego ? .............................. 105
4.27. Czy można warunki umowy terminowej zmienić na zasadzie porozumienia stron ? ................................ 105
4.28. Jaka jest różnica pomiędzy umową o dzieło a umową zlecenia ? ............................................................. 106
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
89
JAKRO
4.29. Czy można rozwiązać umowę o pracę z młodocianym, zatrudnionym w celu
przygotowania zawodowego, który doręczył pracodawcy zaświadczenie lekarskie
określające, że wykonywana praca zagraża jego zdrowiu ? ...................................................................... 107
4.30. Czy umowa o pracę wymaga formy pisemnej ? ......................................................................................... 107
4.31. Czy pracownikowi przysługuje odprawa po wypowiedzeniu zmieniającym ? ........................................... 107
4.32. Czy jest możliwe powtórne zawarcie umowy na okres próbny, jeżeli w trakcie umowy,
po kilku dniach pracownik zachorował ? .................................................................................................... 108
4.33. Jak określić w umowie o pracę miejsce jej świadczenia, w przypadku pracowników
przeprowadzających kontrole w oddziałach firmy na terenie całego kraju ? ............................................. 109
4.34. Czy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, którą rozwiązano
w trybie dyscyplinarnym z winy pracownika, podlega zaliczeniu do stażu pracy ? .................................. 109
4.35. Czy każdy pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom
niezbędnych środków higieny osobistej ? .................................................................................................. 109
4.36. Czy można w formie porozumienia stron, skrócić okres wypowiedzenia ? ............................................... 110
4.1.
Jakie są zasady zawierania umów na czas określony, w okresie
obowiązywania ustawy antykryzysowej ?
Zgodnie z przepisami ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla
pracowników i przedsiębiorców, zawieszono do 31 grudnia 2011r. obowiązywanie
niektórych przepisów Kodeksu pracy oraz wprowadzono ograniczenia czasowe dla umów
o pracę, zawieranych na czas określony. Okres zatrudnienia na podstawie umowy
o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych
umów o pracę na czas określony, między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie
może przekraczać 24 miesięcy. Za kolejną umowę na czas określony, uważa się umowę
zawartą przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy,
zawartej na czas określony. Wprowadzona zasada dotyczy umów trwających w dniu
22 sierpnia 2009r. i zawieranych po tej dacie, z wyłączeniem umów długoterminowych.
Jeżeli termin rozwiązania umowy o pracę na czas określony, zawartej przed 22 sierpnia
2009r., przypada po dniu 31 grudnia 2011r., wówczas umowa rozwiązuje się z upływem
czasu, na który została zawarta. Ustawa antykryzysowa nie dotyczy długoterminowych
umów na czas określony. Pracodawca może zawierać z pracownikami dowolną ilość
umów na czas określony w ramach okresu 24 miesięcy, przez który może trwać stosunek
pracy między tymi samymi podmiotami, bez obawy o przekształcenie się umowy na
czas określony w umowę bezterminową. W ustawie antykryzysowej, nie ma żadnych
sankcji dla pracodawców, którzy przekroczą okres 2 lat przy zawieraniu umów o pracę
na czas określony. Po okresie obowiązywania ustawy antykryzysowej, do umów na
czas określony będzie stosowany ponownie przepis Kodeksu pracy, limitujący liczbę
zawieranych umów tego rodzaju. Przepisy ustawy antykryzysowej mają zastosowanie
wyłącznie do pracodawców będących przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej.
4.2. Kiedy jest dopuszczalne skrócenie okresu wypowiedzenia ?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, dopuszczalność skrócenia okresu wypowiedzenia
umowy o pracę jest jednostronną decyzją pracodawcy, który może dokonać skrócenia
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
111
JAKRO
5. WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE
str.
5.1.
W jaki sposób należy obliczyć odprawę rentową w sytuacji, kiedy przez kilkanaście miesięcy
przed dniem nabycia do niej prawa, pracownik nie otrzymywał wynagrodzenia za pracę
z powodu długotrwałej choroby ? ............................................................................................................... 112
5.2.
Kto nabywa prawa majątkowe po śmierci byłego pracownika ? ............................................................... 112
5.3.
W jaki sposób należy ustalić wynagrodzenie pracownika po podjęciu zatrudnienia
w wyniku przywrócenia do pracy ? ............................................................................................................. 113
5.4.
Od czego zależą znaczne wahania wysokości wynagrodzenia, dla celów wydłużenia okresu,
z którego przyjmowane jest wynagrodzenie zmienne, do podstawy wynagrodzenia
za urlop wypoczynkowy ? ........................................................................................................................... 113
5.5.
Jakie są zasady obliczania wynagrodzenia oraz dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych ? ............ 114
5.6.
Czy pracownikom można przyznać bony z ZFŚS, bez uwzględnienia kryterium socjalnego ? ................ 115
5.7.
Jakie są zasady ustalania stażu pracy dla nabycia przez pracownika samorządowego
prawa do nagrody jubileuszowej i dodatku za wysługę lat ? ..................................................................... 115
5.8.
Czy dodatkowe wynagrodzenie roczne należy potrącić pracownikowi
na poczet egzekwowanych należności alimentacyjnych w całości ? ........................................................ 116
5.9.
Czy za osobę zatrudnioną w ramach dwóch umów o pracę, na różnych stanowiskach pracy,
należy odprowadzić podwójny odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ? ............................. 116
5.10. Czy pracodawca może zwiększyć odpis na ZFŚS ? .................................................................................. 116
5.11. Jakie są zasady rozliczania używanego samochodu osobowego niebędącego
własnością pracodawcy, do celów służbowych ? ...................................................................................... 117
5.12. Jak należy ustalić podstawę wynagrodzenia urlopowego ze zmiennej premii uznaniowej ? ................... 118
5.13. W razie zatrudnienia u kilku pracodawców, czy w każdej firmie pracownik przechodzący
na emeryturę otrzyma odprawę emerytalną ? ............................................................................................ 118
5.14. Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze według stałej miesięcznej stawki,
czy w przypadku chorowania przez 30 dni w miesiącu liczącym 31 dni kalendarzowych,
nabędzie prawo do wynagrodzenia za przepracowanie 1 dnia ? .............................................................. 119
5.15. Czy świadczenie pieniężne oraz paczka świąteczna dla dziecka, przyznane ze środków
funduszu socjalnego, podlegają potrąceniu na poczet zadłużenia niealimentacyjnego ? ........................ 119
5.16. Jaki jest tryb postępowania w przypadku niezachowania prawa do wynagrodzenia
za okres nieobecności w pracy ? ................................................................................................................ 120
5.17. W jakim terminie pracodawca przekazuje środki na ZFŚS ? ..................................................................... 120
5.18. Czy wycieczki dla pracowników z ZFŚS są wolne od podatku dochodowego ? ...................................... 121
5.19. Czy przejście na świadczenie przedemerytalne, uprawnia pracownika do nagrody jubileuszowej ? ............. 121
5.20. Czy wypłacony ryczałt oraz kilometrówkę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów ? ........... 122
5.21. Jakie skutki podatkowe powstają po zwrocie pracownikowi nadpłaconych
składek na ubezpieczenia społeczne ? ...................................................................................................... 122
5.22. W jaki sposób należy obliczyć stałe miesięczne wynagrodzenie pracownika, który przez część
miesiąca był niezdolny do pracy z powodu choroby ale za okres ten nie nabył prawa
do świadczeń z tego tytułu, ponieważ nie posiadał okresu wyczekiwania ? ............................................. 123
5.23. Czy pracownikowi przysługują odsetki od wynagrodzenia za godziny nadliczbowe ? ............................. 123
5.24. Jakie są zasady obliczania podstawy wymiaru ekwiwalentu za urlop ? .................................................... 123
5.25. W jaki sposób oblicza się ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pracownikowi,
otrzymującemu stałe wynagrodzenie, który był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy ? ........ 124
JAKRO
112
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
5.26. Czy pracownik zatrudniony w dwóch zakładach pracy, uzyska prawo
do nagrody jubileuszowej w każdym zakładzie pracy ? ............................................................................. 124
5.27. Czy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna przy zwolnieniu indywidualnym ? ............................. 125
5.1.
W jaki sposób należy obliczyć odprawę rentową w sytuacji, kiedy przez
kilkanaście miesięcy przed dniem nabycia do niej prawa, pracownik nie
otrzymywał wynagrodzenia za pracę z powodu długotrwałej choroby ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, do naliczenia podstawy odprawy, należy przyjąć
wynagrodzenie sprzed choroby, a jeżeli pracownik był wynagradzany według stałej
stawki miesięcznej, tę stawkę w wysokości przysługującej w dacie nabycia prawa do
odprawy. Odprawę rentową oblicza się, jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop
wypoczynkowy. Jeżeli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru,
poprzedzający nabycie prawa do świadczenia, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący
pełny miesiąc kalendarzowy, albo pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie
przysługiwało wynagrodzenie zmienne, przy ustalaniu podstawy wymiaru, uwzględnia
się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie.
Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej, w stałej wysokości,
uwzględnia się przy ustalaniu świadczenia w wysokości należnej w miesiącu nabycia
do niego prawa.
5.2. Kto nabywa prawa majątkowe po śmierci byłego pracownika ?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, z dniem śmierci pracownika, prawa majątkowe
wynikające ze stosunku pracy przechodzą w równych częściach na małżonka oraz na
inne osoby, spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl ustawy
emerytalnej. Do praw majątkowych zalicza się wszystkie niewypłacone należności
zmarłego pracownika, takie jak: wynagrodzenie za pracę, zasiłek za okres niezdolności
do pracy, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, oraz inne
świadczenia. Prawem majątkowym ze stosunku pracy jest również dodatkowe
wynagrodzenie roczne. Uprawnionymi członkami rodziny, którym przysługują
wymienione prawa majątkowe są: małżonek, który pozostawał w dniu śmierci
pracownika w związku małżeńskim z tym pracownikiem, oraz inni członkowie rodziny,
spełniający warunki dla nabycia prawa do renty rodzinnej. Prawa majątkowe ze
stosunku pracy przechodzą na małżonka z mocy prawa, bez dodatkowych warunków.
Małżonek nie musi pozostawać we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci pracownika,
nie musi z nim prowadzić wspólnego gospodarstwa ani z nim mieszkać, wystarczy sam
fakt legitymowania się związkiem małżeńskim. Dzieci nabywają prawa majątkowe tylko
wtedy, gdy są uprawnione do renty po zmarłym pracowniku. Przejście praw majątkowych
na uprawnionych członków rodziny następuje z pominięciem ogólnych zasad
postępowania spadkowego, ponieważ prawa te przechodzą na wymienione osoby
niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W przypadku braku osób uprawnionych,
prawa majątkowe ze stosunku pracy, wchodzą do spadku po zmarłym pracowniku
i podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych. Wypłacane żonie zmarłego pracownika
wynagrodzenie, zalicza się do praw majątkowych, stanowiących przychód, w rozumieniu
przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ wynagrodzenie
to jest przychodem ze stosunku pracy, należy je opodatkować podatkiem dochodowym.
W tym celu pracodawca jest obowiązany pobrać zaliczkę na podatek dochodowy
JAKRO
126
6. CZAS PRACY I URLOPY WYPOCZYNKOWE
KOMENTARZ - czerwiec - 2010
str.
6.1.
Jakie są zasady udzielania urlopu wypoczynkowego, pracownikom niepełnoetatowym,
legitymującym się niepełnosprawnością ? ................................................................................................. 127
6.2.
W jaki sposób można kompensować pracę w dniu wolnym od pracy ? ................................................... 127
6.3.
Czy pracownik będący rodzicem lub opiekunem dziecka w wieku do 14 lat, ma obowiązek
złożenia pisemnego oświadczenia o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem ? ............... 128
6.4.
Czy czas pracy kierowcy musi być ograniczony w razie wykonywania pracy w porze nocnej ? .............. 128
6.5.
Jakie okresy należy uwzględnić pracownikowi samorządowemu,
ustalając jego staż do urlopu wypoczynkowego ? ..................................................................................... 129
6.6.
W jaki sposób należy liczyć dobę pracowniczą, jeżeli podczas pełnionego dyżuru,
jest wykonywana praca ? ............................................................................................................................ 130
6.7.
Czy jest możliwe zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego
w systemie równoważnym czasu pracy ? ................................................................................................... 130
6.8.
Kiedy pracownik niepełnosprawny ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego ? ................... 131
6.9.
W jaki sposób można zrekompensować pracownikowi niepełnoetatowemu,
dodatkową pracę w sobotę, wykonywaną przez 12 godzin ? .................................................................... 132
6.10. Jakie mogą być przyczyny usprawiedliwiania nieobecności w pracy ? .................................................... 132
6.11. Czy kierowca wykonujący przewozy na terenie województwa,
stanowiącego jego miejsce pracy, jest w podróży służbowej ? ................................................................. 133
6.12. Jakie mogą być konsekwencje określenia w umowie o pracę pracownika niepełnoetatowego,
dopuszczalnej liczby godzin pracy, przekroczenie której uprawnia pracownika do dodatków,
jak za godziny nadliczbowe ? ..................................................................................................................... 133
6.13. W jaki sposób należy udzielać urlopu pracownikom, dla których wprowadzono
godzinną niepłatną przerwę w pracy ? ....................................................................................................... 134
6.14. Czy pracownik może odmówić wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych ? ................................ 134
6.15. Czy przed urlopem wypoczynkowym, pracodawca może udzielić urlopu bezpłatnego ? ........................ 135
6.16. W jaki sposób należy udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikom, zatrudnionym
w systemie zadaniowym czasu pracy ? ...................................................................................................... 135
6.17. Czy przepisy prawne przewidują ograniczenia czasu pracy, po dostarczeniu
przez pracownicę zaświadczenia o stanie ciąży ? ..................................................................................... 136
6.18. Jaki jest wymiar urlopu pracownika niepełnoetatowego, pracującego ponad wymiar ? .......................... 136
6.19. Jaki jest wymiar czasu pracy dla pracownika niepełnoetatowego ? .......................................................... 137
6.20. Czy pracodawca może zmusić pracownika do wykorzystania
zaległego urlopu wypoczynkowego ? ........................................................................................................ 137
6.21. Jaki jest wymiar czasu pracy pracownika zaliczonego do umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności, zatrudnionego na część etatu ? .................................................................. 137
6.22. Czy za urlopy zaległe, można wypłacić ekwiwalent pieniężny ? ................................................................ 138
Zapraszamy do korzystania z naszych usług
szkoleniowych i wydawniczych
JAKRO