Europejski przemys³ tekstylny i odzie¿owy ostrzega przed Chinami

EUROPEJSKI PRZEMYSŁ TEKSTYLNY I ODZIEŻOWY
OSTRZEGA PRZED CHINAMI
Europejski przemysł tekstylny i odzieżowy, wspólnie z innymi członkami WTO zaakceptował 10-cio letni okres
przejściowy do całkowitej liberalizacji handlu, określony w Porozumieniu Tekstylnym będącym integralną
częścią rundy urugwajskiej. Okres przejściowy, który się kończy 31 grudnia 2004, miał być wykorzystany na
stopniową redukcję ceł, usuwanie kontyngentów i barier poza taryfowych itp. Przystąpienie Chin do WTO w
końcu 2001 roku, było ważnym wydarzeniem, gdyż włączało kraj o ogromnym potencjale produkcyjnym i
rynkowym do systemu ekonomicznego dążącego do liberalizacji handlu i tworzenia w miarę równych warunków
konkurencyjności. Chiny, będąc członkiem WTO i największym producentem i eksporterem wyrobów
tekstylnych i odzieży, mogły korzystać od 2002 roku ze znoszenia ograniczeń handlowych. Od tego czasu
uwidacznia się także bezprecedensowy wzrost chińskiego eksportu do UE w uwalnianych kategoriach
produktów tekstylnych i odzieżowych. Taki rozwój wydarzeń niepokoi producentów nie tylko europejskich,
gdyż niszczy konkurencję i negatywnie wpływa na rozwój gospodarczy.
W dniu 14 stycznia 2004 roku odbyła się w Brukseli konferencja prasowa zorganizowana
przez Europejską Organizację Odzieżowo-Tekstylną - EURATEX, której celem było opisanie
tych niepokojących zjawisk i uświadomienie konieczności pilnego podjęcia kroków zapobiegawczych. Naprzeciw dziennikarzy reprezentujących główne europejskie gazety i agencje
wydawnicze jak Le Soir czy Reuters, rozgłośnie radiowe i stacje telewizyjne, zasiedli reprezentanci Euratexu oraz niektórych organizacji członkowskich, m.in. także przedstawiciel Polskiej Izby Odzieżowo-Tekstylnej. Gośćmi konferencji byli reprezentanci Komisji Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego. Stanowisko Euratexu przedstawił prezes organizacji
Filiep Libeert. Przypomniał on, iż misją Euratexu jest ochrona interesów całego przemysłu
tekstylnego i odzieżowego w Unii Europejskiej, w nowych krajach członkowskich oraz krajach partnerskich.
Reprezentowany, przez Euratex sektor przemysłu tekstylnego i odzieżowego UE łącznie z
nowymi krajami członkowskimi oraz Turcją związaną unią celną, zatrudnia ponad 4,6 miliona osób oraz wypracowuje wartość dodaną w wysokości 71,3 miliarda euro przy obrotach
244,9 miliarda euro osiągniętych w 2002 roku.
Członkostwo Chin w WTO dało chińskim producentom i eksporterom liczne nowe uprawnienia nakładając jednocześnie pewne obowiązki. Do tej pory Chiny nie spełniły zobowiązań
wynikających z członkostwa w WTO.
Według członków Euratexu w Chinach nadal stosuje się przeciągające się i niejasne procedury celne, wysokie ceny referencyjne arbitralnie zwiększające cło importowe, dyskryminacyjne
stosowanie podatku VAT, kosztowne i złożone standardy kontroli jakości, które są bardziej
surowe niż dla produktów krajowych, brak ochrony inwestycji zniechęcający firmy zagraniczne do udziału w projektach inwestycyjnych, oraz utrudnienia z dystrybucją towarów na
obszarze Chin. Kraje członkowskie oczekują na szybkie i trwałe usunięcie tych barier w wymianie handlowej.
Władze chińskie powinny podjąć właściwe kroki by przeciwstawić się naruszeniu praw własności intelektualnej w kraju. Ważne jest, aby chiński system legislacyjny dostosował się do
Artykułu 25.1 Umowy odnoszącej się do wzorów i modeli. Pogwałcenie tych praw, z czym
zwrócono się do Euratexu jest potwierdzeniem, że rzeczywistość w tej sprawie jest daleka od
doskonałości. Istnieją dowody, że podrobione towary, na których znajduje się nazwa producenta, kraj pochodzenia, wzór produktu i marka, włączając nawet samo opakowanie zostały
skopiowane przez chińskie firmy. Taki stan rzeczy nie może trwać, a usunięcie tych praktyk
przyniesie korzyści także uczciwym firmom chińskim i ich konkurentom w Europie.
Faktem jest, że Chiny w bardzo krótkim czasie zajęły pierwsze miejsce na liście dostawców
do UE tekstyliów i odzieży z eksportem, który zakończył rok 2003 na poziomie bliskim 13
miliardów euro. Jest to 29 razy więcej niż europejski export do Chin.
W ostatnich latach Chiny zainwestowały ogromny kapitał w najnowocześniejszy park maszynowy. Całkowity udział procentowy chińskich inwestycji w latach 2000-2002 jest imponujący. Nikt oczywiście nie może być krytykowany za inwestowanie w nowoczesne maszyny,
można jednakże zadać pytanie, w jaki sposób ich zakup został sfinansowany.
Charakterystycznym, a zarazem niepokojącym zjawiskiem jest wzrost udziału Chin w eksporcie do UE w liberalizowanych kategoriach produktów tekstylnych i odzieżowych. A oto
kilka przykładów wzrostu chińskiego eksportu do UE w 2002 roku:
−
−
−
−
−
−
−
rękawiczki i rękawice – z 17 do 35%
bielizna tkana itp. – z 16 do 33%
kurtki zimowe – z 15 do 55%
tkaniny z włókien sztucznych – z 20 do 28%
ubranka dziecięce – z 32 do 50%
kombinezony dla kierowców – z 18 do 51%
ubrania robocze – z 17 do 27 %
Trudno ten wzrost przypisywać jedynie liberalizacji handlu. Gdyby był to czynnik podstawowy, inne państwa takie jak Indie również odnosiłyby podobne korzyści.
Tak duży wzrost udziału Chin w rynku tekstylno-odzieżowym wyrządza krzywdę innym eksporterom, głównie małym i średnim przedsiębiorstwom. Jeżeli UE chciałaby nadal promować
wolny obrót towarowy to obecne zachowanie Chin musi być podane poważnej analizie.
Z analizy statystycznej wynika ogromny wzrost wielkości chińskiego eksportu do UE, któremu towarzyszy drastyczny spadek cen. Istnieje bardzo poważne zagrożenie dalszego gwałtownego wzrostu eksportu po całkowitym wyeliminowaniu kontyngentów, jako że obecnie
Chiny wykorzystują swoje kontyngenty w ponad 95% .
Czy konsument nie ma prawa do korzystania z niższych cen? Temu pytaniu należy przeciwstawić inne: czy ten
sam konsument nie ma prawa do zatrudnienia w Unii Europejskiej? Czy nowe kraje członkowskie i kraje najbiedniejsze powinny być pozbawione udziału w bardziej rozwiniętych rynkach?
W ostatnich dwóch miesiącach wiele pisano o amerykańskich klauzulach bezpieczeństwa.
Oczywistym jest, że sytuacja w Stanach Zjednoczonych nigdy nie była identyczna jak UE.
Jednakże zarówno UE jak i USA mogą optować za tekstylnymi klauzulami bezpieczeństwa.
Według amerykańskich założeń mogą one obejmować maksymalny okres 12 miesięcy. Amerykanie mogą również opowiadać się za tak zwanymi horyzontalnymi klauzulami bezpieczeństwa, które mogą być wprowadzone na cztery lata. Główne różnice polegają jednak na ilości
informacji, które są wymagane od przemysłu. UE wymaga, aby skargi były niemalże w formie pracy doktorskiej. Są również różnice w procesie decyzyjnym bowiem zamiast jednej
administracji, UE ma Komisję plus 15 a od maja – 25 krajów członkowskich. Każdy kto śledzi unijne procedury antydumpingowe zaznajomił się z tym procesem.
Przedsiębiorcy unijni oczekują od europejskich władz jednoznacznej odpowiedzi na temat
przyszłości przemysłu tekstylnego i odzieżowego. Pierwszy test będzie miał w miejsce w ciągu kolejnych kilku dni i będzie dotyczył tkanin filamentowych z kategorii 35. Oczekuje się,
że władze ostro zareagują na oszukańczy import tkanin syntetycznych w ramach kontyngentów, określany jako tkaniny filamentowe (nie objęte kontyngentami) oraz używanie Korei
2
Południowej jako „zainscenizowanej poczty pochodzenia” niskich cen dla tkanin filamentowych.
Nie jest także w interesie przemysłu unijnego ani też krajów mniej rozwiniętych, aby jeden
kraj przejął tak duży udział w eksporcie w tak krótkim czasie. Byłoby to kompletnym zaprzeczeniem wszystkich wysiłków na rzecz wolnego handlu podejmowanych przez UE.
Rozważając sytuację unijnego eksportu oczekuje się od władz UE zapewnienia, że posiadając
właściwy produkt o właściwej cenie będzie można go sprzedać na chińskim rynku bez przeszkód i bez obawy iż zostanie on skopiowany.
Komisja oraz kraje członkowskie muszą określić niezbędne działania i poinformować o nich
zarówno Chiny jak i przemysł unijny na długo przed 1 stycznia 2005 r. Euratex jako reprezentacja unijnego sektora tekstylno-odzieżowego, jest gotowy do podjęcia konstruktywnego dialogu ze wszystkimi zainteresowanymi w celu zdefiniowania najbardziej właściwych rozwiązań.
Anna Raulin
Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna
3
Wymiana handlowa między UE a Chinami, 2000-2003
1.000 EURO
EKSPORT
IMPORT
Rok
Produkcja
tekstyliów
Odzież
Razem
Produkcja
tekstyliów
Odzież
Razem
2000
285.975
44.552
330.527
1.980.326
7.759.200
9.739.526
2001
340.584
61.591
402.175
2.045.532
8.314.704
10.360.236
2002
352.914
63.402
416.316
2.213.779
9.186.474
11.406.253
265.147
53.148
318.295
1.717.949
7.832.271
9.550.220
292.457
58.091
350.548
1.913.795
8.317.872
10.231.667
10,30%
9,30%
10,13%
11,40%
6,20%
7,14%
9 miesięcy
2002
9 miesięcy
2003
9 miesięcy
2003/2002
4
CHIŃSKI EKSPORT TO UE – ZLIBERALIZOWANE KATEGORIE
PRODUKTÓW TEKSTYLNYCH I ODZIEŻY
140 000
17
EUR/Kg
16
Tony
120 000
15
100 000
14
80 000
13
60 000
12
11
40 000
10
Tony
EUR/kg
20 000
9
0
8
cze-97
cze-98
cze-99
cze-00
5
cze-01
cze-02
cze-03
OBSZAR EUROPY I MORZA ŚRÓDZIEMNEGO
Obroty
miliardy €
Wartość dodana
miliardy €
Zatrudnienie
UE – 15 krajów
215,7
60,6
2132670
Nowi członkowie – 10 krajów
11,3
4,5
598048
UE – 25 krajów
227,0
65,2
2730718
3 kraje kandydujące1
21,9
7,4
2380197
EFTA2
3,2
1,0
26920
Pozostałe kraje śródziemnomorskie3
23,1
9,0
1872905
Razem (kraje UE i Basenu Morza Śródziemnego)
275,3
82,5
7010740
1
Bulgaria, Rumunia, Turcja
Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein, Islandia
3
Egipt, Izrael, Jordania, Liban, Moroko, Syria, Tunezja
2
Źródło: Euratex
6
Inwestycje przemysłu maszyn włókienniczych
Udział Chin w światowych dostawach
2000
2001
2002
Maszyny przędzalnicze
24,7%
22,4%
25,3%
Maszyny teksturujące
52,6%
59,8%
Maszyny tkackie
65,0%
71,7%
Maszyny dziewiarskie
28,0%
Źródło: Euratex
7
28,7%
25,5%