jan paweł ii do polityków - e
Transkrypt
jan paweł ii do polityków - e
JAN PAWEŁ II DO POLITYKÓW (1978–2005) Słowo Założyciela Ks. Marian Piwko CR Wprowadzenie Ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański Wybór i opracowanie Adam Wieczorek Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Warszawa 2011 Spis treści Słowo Założyciela – ks. Marian Piwko CR . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Wprowadzenie – ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański . . . . . . . . 13 List Apostolski motu proprio o ogłoszeniu św. Tomasza Morusa Patronem rządzących i polityków (Rzym, 31 października 2000) 27 Przemówienia, orędzia, listy i telegramy Ojca Świętego Jana Pawła II do polityków (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 W służbie dla Ewangelii. Audiencja dla głów państw oraz członków misji nadzwyczajnych przybyłych na uroczystości inauguracji posługi Biskupa Rzymu (Watykan, 23 października 1978) . . . . . 35 Wolność religijna podstawą praw ludzkich. Orędzie do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Kurta Waldheima z okazji 30. rocznicy ogłoszenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (Watykan, 2 grudnia 1978) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Otwórzcie nowe drzwi dla pokoju! Apel do polityków odpowiedzialnych za narody i organizacje międzynarodowe – fragment Orędzia na XII Światowy Dzień Pokoju (Watykan, 8 grudnia 1978) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Kościół potrzebuje pewnej życiowej przestrzeni do wykonywania swej misji religijnej. Audiencja dla ministra spraw zagranicznych Bułgarskiej Republiki Ludowej Petera Mladenova (Watykan, 13 grudnia 1978) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Rozszerzające się braterstwo. Audiencja dla członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Wspólnoty Europejskiej (Watykan, 22 marca 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Europejska odpowiedzialność i solidarność. Audiencja dla członków Prezydium Parlamentu Europejskiego (Watykan, 5 kwietnia 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 918 Spis treści Solidarność i współpraca w stosunkach między narodami. Orędzie do uczestników V Sesji Konferencji Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju (Watykan, 26 kwietnia 1979) . . . . . . 54 Misja Kościoła dla postępu ludów. Spotkanie władzami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w Belwederze (Warszawa, 2 czerwca 1979) 58 Liczne są więzy, które łączą Irlandię ze Stolicą Piotrową. Spotkanie z prezydentem Irlandii Patrick’em Johnem Hillerym (Dublin [Irlandia], 29 września 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Przywilej i zadanie służenia narodowi. Spotkanie z rządem Irlandii (Dublin [Irlandia], 29 września 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Jest tylko jeden świat: jest on domem wszystkich. Spotkanie z Sekretarzem Generalnym Organizacji Narodów Zjednoczonych Kurtem Waldheimem na lotnisku (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 2 października 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Godność osoby ludzkiej fundamentem sprawiedliwości i pokoju. Wizyta w siedzibie ONZ – przemówienie na XXXIV sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 2 października 1979) . . . . . . . . . . 73 Zasadniczy wkład osób na rzecz narodów i pokoju. Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 2 października 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Pokój jest katedrą naszych czasów. Spotkanie z członkami Sekretariatu Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 2 października 1979) . . . . . . . . . . . . . . 97 „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam”. Przemówienie pożegnalne w Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 2 października 1979) . . . . . . . . . 100 Uznanie dla wartości duchowych i moralnych narodu amerykańskiego. Spotkanie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki Jimmym Carterem (Waszyngton [Stany Zjednoczone Ameryki], 6 października 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Działać na rzecz pokoju opartego na sprawiedliwości, miłości i prawdzie. Pożegnanie prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Jimmy Cartera (Waszyngton [Stany Zjednoczone Ameryki], 6 października 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Spis treści 919 System społeczny w służbie człowieka. Spotkanie z przedstawicielami Organizacji Państw Amerykańskich w Waszyngtonie (Waszyngton [Stany Zjednoczone Ameryki], 6 października 1979) . . 109 Walka z głodem – to problem najważniejszy i najpilniejszy. Wizyta w siedzibie FAO – przemówienie na XX sesji plenarnej Organizacji do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Rzym, 12 listopada 1979) . . 115 Chrystus jest źródłem i podstawą godności wszystkich ludzi. Orędzie z okazji XX rocznicy powstania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i XXV rocznicy powstania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Watykan, 27 grudnia 1979) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Uszanowanie dla życia i praw ludzkich. Audiencja dla Wielkich Książąt Luksemburga Jana i Józefiny Karoliny (Watykan, 26 stycznia 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Ideał służby człowiekowi. Audiencja dla brazylijskich deputowanych (Watykan, 20 lutego 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Pokój, zgoda i solidarność dla Nikaragui. Audiencja dla Violetty Marrios de Chamorro i komendanta Daniela Ortega Saavedra, członków Rady Rządzącej Nikaragui (Watykan, 3 marca 1980) . 131 Maroko jest narodem ludzi wierzących. Audiencja dla króla Maroka Hassana II Ben Mohammeda (Watykan, 2 kwietnia 1980) . . 134 Niechaj świat uczy się brać także od ludów afrykańskich. Spotkanie z prezydentem Zairu pułkownikiem Mobutu Sese-Seko (Kinszasa [Zair], 2 maja 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Państwo i Kościół w służbie człowieka. Spotkanie z prezydentem Ludowej Republiki Konga Denisem Sassou-Nguesso (Brazzaville [Kongo], 5 maja 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Braterska zachęta do prawdziwego postępu. Spotkanie z prezydentem Kenii Danielem Torottichem Arap Mai (Nairobi [Kenia], 7 maja 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Afryka ma coś własnego do ofiarowania światu. Spotkanie z prezydentem Republiki Ghany Hilla Limanne (Akra [Republika Ghany], 8 maja 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Pragnę, by moje słowa były słowami miłości i pokoju dla wszystkich. Spotkanie z prezydentem Górnej Wolty Sangoulem Lamizanem (Quagadougou [Górna Wolta], 10 maja 1980) . . . . . . . . . . 153 920 Spis treści Trzeba odpowiadać na prawdziwe potrzeby ludzkie. Spotkanie z prezydentem Wybrzeża Kości Słoniowej Felixem Houphouet-Boigny (Abidżan [Wybrzeże Kości Słoniowej], 10 maja 1980) . . 157 Naród oddany sprawie Chrystusa i Kościoła, zasłużony w działalności ewangelizacyjnej i misyjnej. Oficjalna wizyta w Watykanie prezydenta Republiki Portugalii generała Antonio Rahalho Eanesa (Watykan, 16 maja 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Stany Zjednoczone mają głęboki szacunek i poważanie dla etycznych i religijnych wartości. Wizyta prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Jimmy’ego Cartera w Watykanie (Watykan, 21 czerwca 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Zachowanie i rozwój prawdziwie ludzkich wartości. Spotkanie z prezydentem Brazylii Joao Baptista de Figueiredo i przedstawicielami władz (Brasilia [Brazylia], 30 czerwca 1980) . . . . . . . . 171 Nadzieja – kryterium zmian i rozwoju. Orędzie do uczestników nadzwyczajnej sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (Watykan, 22 sierpnia 1980) . . . . . . . . . . . . . . . 177 Jedność, pokój i postęp dla narodu libańskiego. Audiencja dla parlamentarzystów Zgromadzenia Narodowego Libanu (Watykan, 2 października 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Ideały wolności i demokracji są wezwaniem dla każdego pokolenia mieszkańców Wielkiej Brytanii. Wizyta królowej Elżbiety II i księcia Filipa w Watykanie (Watykan, 17 października 1980) . . . . . . . . 189 Klimat życzliwości jest konieczny do rozwoju współpracy. Audiencja dla eurodeputowanych do Parlamentu Europejskiego (Watykan, 13 listopada 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Każdy prawdziwy postęp służy człowiekowi. Spotkanie z prezydentem Republiki Federalnej Niemiec Karlem Carstensem i władzami na zamku Bruhl (Bonn [Republika Federalna Niemiec], 15 listopada 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Znaczenie swobody korzystania z dóbr duchowych oraz praw osoby ludzkiej. Wizyta prezydenta Jugosławii Cvijatowicia Mijatowicia w Watykanie (Watykan, 19 grudnia 1980) . . . . . . . . . . . 201 Podziw Kościoła dla Pakistanu za wysiłki na rzecz uchodźców. Spotkanie z prezydentem Pakistanu Muhammadem Ziaulem Haqiem (Karaczi [Pakistan], 16 lutego 1981) . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Spis treści 921 Społeczeństwo, władza, dobro wspólne. Spotkanie z prezydentem Filipin Fernando Marcosem w Malacanang (Manila [Filipiny], 17 lutego 1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Służyć człowiekowi w całej jego ludzkiej i religijnej rzeczywistości. Audiencja dla francuskich parlamentarzystów (Watykan, 3 marca 1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Zapewniam Pana o moim uczuciu solidarności i poparcia. Telegram do prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Ronalda Reagana po zamachu na jego życie (Watykan, 31 marca 1981) . 220 Świadectwo wierzącego w służbie życia publicznego. Audiencja dla kierowników partii demokratyczno-chrześcijańskich z Europy, Ameryki Łacińskiej i Afryki (Watykan, 2 kwietnia 1981) . . . . . . 221 Wkład Kościoła do życia społeczeństwa cywilnego. Audiencja dla premiera Malty Dom Mintoffa (Watykan, 12 listopada 1981) . . 227 Rozwój rolnictwa – wymogi sprawiedliwości światowej. Audiencja dla uczestników XXI Sesji Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 13 listopada 1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Jesteście wezwani do bronienia ludzkiej godności wewnątrz swojego kraju i poza jego granicami. Audiencja dla deputowanych Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 18 stycznia 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Pragnę złożyć hołd narodowi nigeryjskiemu za wkład, który wnosi na kontynencie afrykańskim. Spotkanie z prezydentem Nigerii Alhaji Shenu Shagari i rządem Nigerii (Lagos [Nigeria], 12 lutego 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 Sprawiedliwość i pokój dla wszystkich narodów. Spotkanie z prezydentem Ludowej Republiki Beninu Mathieu Kerekou (Cotonou [Benin], 17 lutego 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Aby wasza działalność przyniosła Afryce pokój. Spotkanie z prezydentem Gabonu Omarem Bongo (Libreville [Gabon], 17 lutego 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Wykorzystać całą energię moralną do trudnej odbudowy kraju. Spotkanie z prezydentem Gwinei Równikowej Teodoro Obiang Nguema (Malabo [Gwinea Równikowa], 18 lutego 1982) . . . . . 251 922 Spis treści Społeczeństwo zbudowane na prawdziwej sprawiedliwości. Audiencja dla członków Światowej Unii Demokracji Chrześcijańskiej (Watykan, 19 lutego 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Stan wojenny w Polsce. Audiencja dla deputowanych do Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 8 marca 1982) . . . . 262 Konieczna jest współpraca wszystkich, aby otworzyć się na uniwersalną wizję wspólnego dobra. Audiencja dla Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Javiera Pereza de Cuellara (Watykan, 6 kwietnia 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Cywilizacja europejska wyrosła na kulturze greckiej. Oficjalna wizyta prezydenta Republiki Greckiej Konstantyna Karamanlisa w Watykanie (Watykan, 7 kwietnia 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . 268 Szlachetna misja „domu luzytańskiego”. Spotkanie z prezydentem Portugalii generałem Antonio Ramalho Eanesem (Lizbona [Portugalia], 12 maja 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 Aby to, co nowe służyło wspólnemu dobru, powinno dojrzewać w sercach ludzi. Spotkanie z władzami Portugalii (Lizbona [Portugalia], 12 maja 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Wkład Ameryki do sprawy światowego pokoju. Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Ronalda Reagana (Watykan, 6 czerwca 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 Rozbrojenie. Orędzie do uczestników II Sesji specjalnej Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (Watykan, 7 czerwca 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Wkład Wybrzeża Kości Słoniowej do sprawy pokoju wśród ludów Afryki. Audiencja dla prezydenta Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej Felixa Houphouet-Boigny (Watykan, 18 czerwca 1982) . 299 Wielkie problemy współczesnego świata. Audiencja dla uczestników 69 Konferencji Unii Międzyparlamentarnej (Watykan, 18 września 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 Odzyskanie niepodległości i pełnej suwerenności państwa Liban nad całym terytorium narodowym. Audiencja dla prezydenta Republiki Libanu Amina Gemayela (Watykan, 21 października 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 Spis treści 923 Konstytucja Republiki Federalnej Niemiec gwarantuje wzajemną niezależność prawną i organizacyjną państwa i Kościoła. Oficjalna wizyta prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Karla Carstensa w Watykanie (Watykan, 28 października 1982) . . . . . . . . . . . . 314 Niech Bóg zachowa harmonijne współżycie, wzajemny szacunek i dobro wszystkich Hiszpanów. Spotkanie z królem Hiszpanii Juanem Carlosem i królową Sofią oraz przedstawicielami rządu Hiszpanii (Madryt [Hiszpania], 2 listopada 1982) . . . . . . . . . . 318 Waszemu krajowi przypadła wyjątkowa odpowiedzialność. Audiencja dla parlamentarzystów Bundesratu – Senatu Republiki Austrii (Watykan, 6 grudnia 1982) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 Waszym obowiązkiem jest strzeżenie waszego kraju. Audiencja dla deputowanych ze Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 21 stycznia 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Strategia rozwoju a etyka. Audiencja dla członków Komisji Trójstronnej skupiającej osobistości życia politycznego i gospodarczego Europy, Stanów Zjednoczonych Ameryki i Japonii (Watykan, 18 kwietnia 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 Jesteście powołani do służby w społecznym i politycznym życiu swoich współobywateli. Audiencja dla deputowanych w Parlamencie Korei (Watykan, 19 maja 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 To wy wpływacie na społeczną, polityczną i ekonomiczną politykę Ameryki. Audiencja dla senatorów ze Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 4 czerwca 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331 Polska dostatnia i szczęśliwa w interesie pokoju i dobrej współpracy między narodami Europy. Spotkanie z władzami Polski Rzeczypospolitej Ludowej w Belwederze (Warszawa, 17 czerwca 1983) 333 Tysiąc lat głębokiej więzi. Spotkanie z prezydentem Republiki Austrii Rudolfem Kirschlagerem i członkami rządu w Cesarskim Pałacu Habsburgów (Wiedeń [Austria], 11 września 1983) . . . . 339 Odpowiedzialność Europy za pokój i sprawiedliwość w świecie. Audiencja dla grupy parlamentarzystów do Parlamentu Europejskiego (Watykan, 10 listopada 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 Obrona demokracji wymaga wielkiej wytrwałości. Audiencja dla przewodniczących parlamentów europejskich (Watykan, 26 listopada 1983) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 924 Spis treści Bądźcie budowniczymi nowego Libanu. Audiencja dla grupy deputowanych z Libanu (Watykan, 10 stycznia 1984) . . . . . . . . . . . 355 Społeczne zapotrzebowanie na ludzi niezmordowanie poszukujących prawdy. Audiencja dla grupy francuskich parlamentarzystów (Watykan, 5 marca 1984) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 Spełniacie wzniosłą i odpowiedzialną misję służby dla wspólnego dobra. Audiencja dla deputowanych do Parlamentu Brytyjskiego (Watykan, 16 kwietnia 1984) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 Moja wizyta jest hołdem dla długotrwałych i przyjaznych stosunków pomiędzy Tajlandią a Stolicą Apostolską. Spotkanie z królem Tajlandii Bhumibolem Audyladey (Bangkok [Tajlandia], 10 maja 1984) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 Apel do przedstawicieli rządów i międzynarodowych organizacji, aby wzmogli starania, by uchodźcy zostali przyjęci z powrotem do swej ojczyzny. Spotkanie z rządem, korpusem dyplomatycznym i przywódcami religijnymi (Bangkok [Tajlandia], 11 maja 1984) . 365 Człowiek, osoba ludzka jest wielką „drogą Kościoła”. Wizyta oficjalna prezydenta Republiki Włoskiej Sandro Pertiniego w Watykanie (Watykan, 21 maja 1984) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 Historia, dzień dzisiejszy i misja dziejowa Szwajcarii. Spotkanie z prezydentem Szwajcarii Leonem Schlumpfem i Radą Federalną Szwajcarii na Zamku w Lohn (Lohn [Szwajcaria], 14 czerwca 1984) 376 O nową wizję ludzkości. Spotkanie z Generalnym Gubernatorem Kanady Jeanne Sauve, rządem, senatorami i deputowanymi do parlamentu (Ottawa [Kanada], 19 września 1984) . . . . . . . . . . 382 Europejska cywilizacja umocni się, jeśli zachowa swą duszę. Audiencja dla grupy parlamentarzystów europejskich, uczestników sesji Unii Europy Zachodniej (Watykan, 29 października 1984) . 390 Ameryka wtedy jest sobą, gdy służy pokojowi. Audiencja dla parlamentarzystów ze Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 20 listopada 1984) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 Nadzieja Libanu w wartościach, które łączą. Audiencja dla delegacji parlamentarzystów libańskich (Watykan, 29 marca 1985) . . 395 Solidarność, która przekracza granice waszego kraju i dosięga wszystkich ludzi. Audiencja dla senatorów ze Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 13 kwietnia 1985) . . . . . . . . . . . . . . 399 Spis treści 925 Hołd zmarłemu mężowi stanu. Przesłanie do narodu brazylijskiego po śmierci prezydenta Tancredo de Almeida Nevesa (Watykan, 21 kwietnia 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 Skrwawiony Liban oczekuje końca swych cierpień. Orędzie do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Javiera Peresa de Cuellara (Watykan, 7 maja 1985) . . . . . . . . . 404 Wasz przykład stanie się zachętą dla innych narodów. Spotkanie z przedstawicielami rządu holenderskiego (Haga [Holandia], 13 maja 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 Przykład dla całej Europy. Spotkanie z królem Baudouinem i królową Fabiolą, z władzami państwowymi Belgii oraz korpusem dyplomatycznym (Bruksela [Belgia], 20 maja 1985) . . . . . . . . . 410 Kontynent europejski. Wizyta w siedzibie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (Bruksela [Belgia], 20 maja 1985) . . . . . . . . . . . 418 Obecność i zaangażowanie katolików żywym zaczynem w społeczeństwie włoskim. Audiencja dla premiera Włoch Bettino Craxi (Watykan, 3 czerwca 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 Dziewięćdziesiąt lat obecności Kościoła w Togo. Spotkanie z prezydentem Togo Gnasingbe Eyadema w rezydencji w Pya (Pya [Togo], 9 sierpnia 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 Co czynimy dla dobra braci i sióstr z Afryki? Spotkanie z prezydentem Kamerunu Paulem Biya, władzami i korpusem dyplomatycznym w Pałacu Jedności (Jaunde [Kamerun], 12 sierpnia 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 Wszystko, co przyczynia się do dobra ludzkości należy do misji Kościoła. Spotkanie z prezydentem Zairu Mobutu Sese-Seko i rządem w rezydencji Mont Ngaliema (Kinszasa [Zair], 15 sierpnia 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 Polityka wobec wartości moralnych. Spotkanie z księciem Franzem Josephem II, premierem Hansem Brunhartem oraz członkami rządu i parlamentu (Vaduz [Liechtenstein], 8 września 1985) . . 456 Współpraca między Kościołem i państwem. Oficjalna wizyta prezydenta Republiki Włoskiej Francesco Cossigi w Watykanie (Watykan, 4 października 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 926 Spis treści Wzmocnić służbę na rzecz pokoju i braterstwa między narodami. Orędzie do przewodniczącego XL Generalnego Zgromadzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych z okazji czterdziestej rocznicy wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych (Watykan, 14 października 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 Pomoc krajom ubogim jest obowiązkiem wszystkich. Msza święta z okazji czterdziestej rocznicy powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 10 listopada 1985) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 Naród włoski uprzywilejowanym stróżem spuścizny Apostołów Piotra i Pawła. Wizyta Ojca Świętego u prezydenta Republiki Włoskiej Francesco Cossigi w pałacu na Kwirynale (Rzym, 18 stycznia 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 Kanada stała się ludzkim tyglem, w którym różne ugrupowania ludności znalazły swoje miejsce i przystąpiły do budowy nowego świata. Oficjalna wizyta Generalnego Gubernatora Kanady Jeanne Sauve w Watykanie (Watykan, 6 marca 1986) . . . . . . . . . . . . . 489 Braterstwo, sprawiedliwość i pokój dla narodu brazylijskiego. Audiencja dla prezydenta Federacyjnej Republiki Brazylii Jose Sarneya (Castel Gandolfo, 10 lipca 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . 495 Działalność polityczna powinna służyć etycznym wymogom osoby. Audiencja dla grupy parlamentarzystów belgijskich (Castel Gandolfo, 19 września 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 Umacnianie ideału powszechnego braterstwa. Audiencja dla deputowanych do Parlamentu Szwedzkiego (Watykan, 2 października 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502 Chrześcijańskie wartości określają waszą polityczną działalność. Audiencja dla grupy parlamentarzystów do Parlamentu Europejskiego z Europejskiej Partii Ludowej (Watykan, 18 października 1986) . . 504 Kamerun zajmuje ważną pozycję w środku afrykańskiego kontynentu. Audiencja dla prezydenta Republiki Kamerunu Paula Biya (Watykan, 31 października 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 Solidarność międzynarodowa wzmacnia traktaty. Audiencja dla grupy senatorów ze Stanów Zjednoczonych Ameryki (Watykan, 12 listopada 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 Spis treści 927 Prawa ludzkie i rozwój narodów stanowią podstawę pokoju. Wizyta Ojca Świętego w siedzibie Parlamentu Australijskiego (Canberry [Australia], 24 listopada 1986) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 Wszyscy jesteśmy wezwani do obrony życia i jego fundamentalnych wartości. Audiencja dla parlamentarzystów brytyjskich z grupy „Pro Vita” (Watykan, 13 grudnia 1986) . . . . . . . . . . . 517 Biedni nie mogą dłużej czekać. Wizyta Ojca Świętego w siedzibie Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Ameryki Łacińskiej i Wysp Karaibskich (Santiago [Chile], 3 kwietnia 1987) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520 Sprawiedliwość i pokój zależą od wszystkich. Spotkanie z przedstawicielami wszystkich ugrupowań politycznych będących w opozycji do obecnego rządu Chile (Santiago [Chile], 3 kwietnia 1987) . 528 Priorytet wartości etycznych w życiu publicznym. Spotkanie z prezydentem Argentyny Raulem Alfonsinem i przywódcami politycznymi Republiki ( Buenos Aires [Argentyna], 6 kwietnia 1987) . . 531 Motywy życia i nadziei. Spotkanie z przedstawiciela władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na Zamku Królewskim (Warszawa, 8 czerwca 1987) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 Wolność, prawda, służba ludzkości. Spotkanie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki Ronaldem Reaganem (Miami [Stany Zjednoczone Ameryki], 10 września 1987) . . . . . . . . . . 542 O podstawową tożsamość Europy. Audiencja dla grupy członków Komitetu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europejskiej do stosunków z parlamentami krajowymi (Watykan, 17 marca 1988) 547 Droga solidarności. Spotkanie z intelektualistami i przedstawicielami klasy rządzącej (Santa Cruz [Boliwia], 12 maja 1988) . . . . 551 Kryterium prawdy o człowieku. Spotkanie z „budowniczymi społeczeństwa” zaangażowanymi na polu kultury, nauki, wychowania, gospodarki i polityki (Asuncion [Paragwaj], 17 maja 1988) . 561 Pokój wymaga pogłębienia wartości etycznych, które nadają spójność stosunkom między narodami i między państwami. Orędzie do Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych zebranego na trzeciej nadzwyczajnej sesji poświęconej rozbrojeniu (Watykan, 31 maja 1988) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570 928 Spis treści Ku jednej, zjednoczonej Europie. Spotkanie z prezydentem Austrii Kurtem Waldheimem i przedstawicielami rządu (Wiedeń [Austria], 23 czerwca 1988) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 Kościół tutejszy jest gotów odpowiedzieć na wyzwanie chwili. Spotkanie z prezydentem Mozambiku Joaquimem Alberto Chissano i członkami rządu (Maputo [Mozambik], 16 września 1988) 581 Jeżeli Europa chce pozostać sobie wierna. Wizyta Ojca Świętego w siedzibie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europejskiej (Strasburg [Francja], 8 października 1988) . . . . . . . . . . . . . . . 588 Wartości wcześniejsze aniżeli prawo pozytywne. Wizyta Ojca Świętego w siedzibie Komisji i Trybunału Praw Człowieka (Strasburg [Francja], 8 października 1988) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599 U progu nowego etapu. Wizyta Ojca Świętego w Parlamencie Europejskim (Strasburg [Francja], 11 października 1988) . . . . . 603 Niech Bóg błogosławi waszym dążeniom. Spotkanie z prezydentem Korei Południowej Roh Dae Woo (Seul [Korea Południowa], 8 października 1989) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611 Co stanowi o trwałej sile Indonezji. Spotkanie z prezydentem Indonezji Suharto (Dżakarta [Indonezja], 9 października 1989) . 614 Z satysfakcją patrzę na Pańską wizytę, widząc w niej zapowiedź pomyślnych przemian w przyszłości. Wizyta przewodniczącego Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Michaiła Gorbaczowa w Watykanie (Watykan, 1 grudnia 1989) . 617 Trudne zadania państwa. Spotkanie z prezydentem Burkina Faso kapitanem Blaise Compaore, rządem i korpusem dyplomatycznym (Wagadugu [Burkina Faso], 29 stycznia 1990) . . . . . . . . . . . . . 622 Uznanie dla wysiłków zmierzających do zbudowania lepszego systemu międzynarodowej współpracy. Telegram Ojca Świętego do prezydenta Michaiła Gorbaczowa z okazji przyznania Pokojowej Nagrody Nobla (Watykan, 16 października 1990) . . . . . . . 625 Modlę się o światło i natchnienie, jakich potrzebuje prezydent wielkiego narodu. List do Lecha Wałęsy po wyborze na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Watykan, 10 grudnia 1990) 626 Polska od swoich początków związała się ściśle ze Stolicą św. Piotra. Wizyta prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy w Watykanie (Watykan, 5 lutego 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . 628 Spis treści 929 Sobie samym przywróceni. Spotkanie z prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej Lechem Wałęsą i władzami państwowymi na Zamku Królewskim (Warszawa, 8 czerwca 1991) . . . . . . . . . . . . . . 636 Prawdziwy rozwój i postęp mogą się dokonać jedynie na drodze poszanowania ładu moralnego. Telegram do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy (9 czerwca 1991) . . . . . . . . . . . 641 Proszę Boga, by moje pielgrzymowanie przynosiło w tym przełomowym momencie wieloraki pożytek całej Ojczyźnie. Telegram do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy (16 sierpnia 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 Życzę, by mógł Pan kontynuować dzieło materialnej i moralnej odnowy narodów Związku Radzieckiego. Telegram do prezydenta Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Michaiła Gorbaczowa (Watykan, 23 sierpnia 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645 Stolica Apostolska popiera inicjatywy, których celem jest powstrzymanie walk i szukanie rozwiązań metodami politycznymi. Telegram do przewodniczącego Prezydium Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii Stjepana Mesicia (Watykan, 26 sierpnia 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 Porozumienie stanie się możliwe, jeśli wszystkie zainteresowane strony będą do niego wytrwale dążyć. List do prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki George’a Busha (Watykan, 29 października 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649 Pański autorytet będzie sprzyjać wytworzeniu klimatu wzajemnego zaufania i zrozumienia. List do prezydenta Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Michaiła Gorbaczowa (Watykan, 29 października 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651 Walka z głodem i niedożywieniem jest wyzwaniem dla wszystkich. Audiencja dla uczestników XXVI Zgromadzenia Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 14 listopada 1991) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653 Należy stworzyć warunki sprzyjające pełnemu rozwojowi każdego człowieka. Spotkanie z uczestnikami obrad Międzynarodowej Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Rzym, 5 grudnia 1992) . . . . . . . . . . . . . . . 659 930 Spis treści Poszanowanie praw wszystkich drogą do pokoju i bezpieczeństwa. Spotkanie z prezydentem Sudanu Omarem Hassanem Ahmedem al Bashirem (Chartum [Sudan], 10 lutego 1993) . . . . . . . . . . . . . 666 W obronie ludności Bośni i Hercegowiny wystawionej na śmiercionośne szaleństwo wojny. Orędzie do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Boutrosa Boutros-Ghali (Watykan, 1 marca 1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671 Salus rei publicae suprema lex. List do marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Augusta Chełkowskiego (Watykan, 10 marca 1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674 Wolność darem i zadaniem dla wszystkich. Orędzie do narodu albańskiego (Tirana [Albania], 25 kwietnia 1993) . . . . . . . . . . 676 Obrona życia istotą orędzia Kościoła. Spotkanie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki Billem Clintonem (Denver [Stany Zjednoczone Ameryki], 12 sierpnia 1993) . . . . . . . . . . . . . . . . 683 Walka z głodem wymaga wspólnego działania. Audiencja dla uczestników XXVII Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 11 listopada 1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684 Rodzina należy do dziedzictwa ludzkości. List do głów państw z okazji międzynarodowej konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych na temat zaludnienia i rozwoju (Watykan, 19 marca 1994) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691 Metoda dialogu wymaga lojalności, wytrwałości i wielkoduszności od osób, które ją stosują. Przemówienie do prezydenta Republiki Bośni i Hercegowiny i przedstawicieli władz (8 września 1994) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695 Niezbywalna godność kobiet i ich uczestnictwo w życiu społecznym. Przesłanie do sekretarz generalnej IV Światowej Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych poświęconej Kobiecie Gertrude Mongella (Watykan, 26 maja 1995) . . . . . . . . . . . . . . . . 701 Od praw człowieka do praw narodów. Wizyta w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych z okazji 50. rocznicy powstania tej instytucji (Nowy Jork [Stany Zjednoczone Ameryki], 5 października 1995) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709 Spis treści 931 Dobra stworzone są przeznaczone dla wszystkich ludzi. Audiencja dla uczestników XXVIII Konferencji Generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 23 października 1995) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726 Stolica Apostolska jest zawsze blisko was. Audiencja dla grupy polityków i burmistrzów z Bośni i Hercegowiny (Watykan, 28 marca 1996) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732 Nagroda za budowę społeczeństwa opartego na trwałych zasadach demokracji, sprawiedliwości, solidarności i poszanowania podstawowych praw człowieka. Telegram z okazji wręczenia Lechowi Wałęsie Nagrody „Path to Peace” (Watykan, 9 maja 1996) . . . . 734 Wartości, które Kościół głosi, są fundamentem społeczeństwa. Spotkanie z prezydentem Francji Jacquesem Chiracem i przedstawicielami władz państwowych (Tours [Francja], 19 września 1996) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736 O sprawiedliwy podział dóbr ziemi. Wizyta w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Rzym, 13 listopada 1996) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740 Niepokój Papieża w związku z sytuacją w Zairze. List do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Kofi Annana (Watykan, 4 marca 1997) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746 Budujemy Europę wierni orędziu Chrystusa. Audiencja dla grupy chrześcijańskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego z okazji 40. rocznicy podpisania traktatów rzymskich przez rządy Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, RFN i Włoch (Watykan, 6 marca 1997) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748 Budowanie prawdziwego pokoju zadaniem wszystkich. Spotkanie z członkami kolegialnego Prezydium Bośni i Hercegowiny: muzułmaninem Alijem Izetbegovicem, Serbem Momcilo Krajisnikiem i Chorwatem Kresimirem Zubakiem (Sarajewo [Republika Bośni i Hercegowiny], 13 kwietnia 1997) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752 Święty Wojciech symbolem duchowej jedności Europy. Orędzie do prezydentów siedmiu państw Europy Środkowowschodniej: Czech – Vaclava Havla, Litwy – Algirdasa Brazauskasa, Niemiec – Romana Herzoga, Słowacji – Michala Kovaca, Ukrainy – Leonida Kuczmy, Węgier – Arpada Goncza i Polski – Aleksandra Kwaśniewskiego (Gniezno, 3 czerwca 1997) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756 932 Spis treści Dar spotkania. Spotkanie z prezydentem Francji Jacquesem Chiracem w Pałacu Elizejskim (Paryż [Francja], 21 sierpnia 1997) . . . 759 Niesprawiedliwość, przemoc i lęk o przyszłość nadal są codziennym chlebem waszych braci i sióstr. Audiencja dla delegacji władz Palestyny (Watykan, 22 września 1997) . . . . . . . . . . . . . . . . . 762 Konkordat wielkim zadaniem dla obecnych i przyszłych pokoleń. Audiencja dla premiera Rzeczypospolitej Polskiej Jerzego Buzka i przedstawicieli władz oraz delegacji Episkopatu Polski z okazji wymiany dokumentów ratyfikacyjnych (Watykan, 25 marca 1998) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764 Podstawowe prawa przysługujące wszystkim członkom ludzkiej rodziny. Przesłanie do przewodniczącego 53. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Didiera Opertti Badhna z okazji 50. rocznicy Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (Watykan, 30 listopada 1998) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768 Położyć kres przemocy mieszkańców Republiki Federalnej Jugosławii. List do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Kofi Annana (Watykan, 27 kwietnia 1999) . . . . . . . 772 Podwaliny nowego politycznego ładu w Europie. Przesłanie do prezesa Komitetu Ministrów Rady Europy Jhnosa Martonyi z okazji 50-lecia powstania Rady Europy (Watykan, 5 maja 1999) . . . 774 Budujcie społeczeństwo, które służy wszystkim. Spotkanie z prezydentem Rumunii Emilem Constantinescu, przedstawicielami władz państwowych i cywilnych (Bukareszt [Rumunia], 7 maja 1999) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778 Razem tworzyć wspólne dobro Ojczyzny. Wizyta Ojca Świętego w Parlamencie Rzeczypospolitej Polskiej (Warszawa, 11 czerwca 1999) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783 Aby ta pielgrzymka przyczyniła się do pogłębienia odpowiedzialności za przyszłość narodu i jego obywateli. Telegram do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego (Kraków, 17 czerwca 1999) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 792 Nie zapominajmy o najuboższych. Audiencja dla uczestników XXX Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 18 listopada 1999) . . . . . . . . . . 794 Spis treści 933 Niech zapanuje pokój na Bliskim Wschodzie. Spotkanie z prezydentem Izraela Ezerem Weizmanem (Jerozolima [Izrael], 23 marca 2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798 Służyć dobru wspólnemu. Audiencja dla przewodniczących parlamentów Unii Europejskiej (Watykan, 23 września 2000) . . . . 800 Wartości religijne i moralne wspólnym dziedzictwem. Audiencja dla uczestników Konferencji Ministrów Rady Europy zwołanej dla uczczenia 50. rocznicy podpisania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Watykan, 3 listopada 2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . 804 Chrześcijanin jako polityk i ustawodawca. Audiencja z okazji Jubileuszu Parlamentarzystów i Polityków (Watykan, 4 listopada 2000) 808 W ofiarnej służbie człowiekowi i społeczeństwu. Msza święta z okazji Jubileuszu Parlamentarzystów i Polityków (Watykan, 5 listopada 2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814 Europo, poznaj samą siebie! Spotkanie z prezydentem Grecji Konstantinosem Stephanopoulosem (Ateny [Grecja], 4 maja 2001) . . 820 Wobec epidemii HIV/AIDS. Przesłanie do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Kofiego Annana (Watykan, 21 czerwca 2001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825 Trzeba obalić mury i przezwyciężyć nieufność. Spotkanie z prezydentem Ukrainy Leonidem Kuczmą i przedstawicielami ukraińskich elit w Pałacu Mariańskim (Kijów [Ukraina], 23 czerwca 2001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828 Starajcie się umacniać kulturę solidarności. Przesłanie do uczestników konferencji G8 w Genui (Watykan, 19 lipca 2001) . . . . . 834 Przyszłość ludzkości zależy od wyboru wartości etycznych. Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki George’a Walkera Busha (Castel Gandolfo, 23 lipca 2001) . . . . . . . . . . . 835 Przejęty głębokim smutkiem łączę się z wami w modlitwie za wasz kraj w tej tragicznej chwili. Telegram do prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki George’a Walkera Busha (Castel Gandolfo, 11 września 2001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839 Modlę się za wasz kraj. Spotkanie z prezydentem Kazachstanu Nursułtanem Nazarbajewem (Astana [Kazachstan], 23 września 2001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840 934 Spis treści Aby każdy naród żył w pokoju. List do przywódców państw i rządów, do którego został dołączony „Dekalog z Asyżu na rzecz pokoju” ogłoszony 24 stycznia na zakończenie Dnia Modlitwy o Pokój (Watykan, 24 lutego 2002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842 Wiara w Boga pomaga odkrywać prawdę, dobro i piękno. Spotkanie z prezydentem Azerbejdżanu Gejdarem Alijewem i przedstawicielami świata polityki, kultury i sztuki (Baku [Azerbejdżan], 22 maja 2002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 845 Kościół chce pełnić swą misję dla dobra narodu. Audiencja dla prezydenta Słowacji Rudolfa Schustera (Watykan, 28 października 2002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850 Chrześcijańskie powołanie Włoch i Europy. Wizyta Ojca Świętego w siedzibie Izby Deputowanych Włoch (Rzym, 14 listopada 2002) 853 Wszelkimi siłami walczcie z nędzą i głodem. Przesłanie z okazji 25. rocznicy powstania Międzynarodowego Funduszu Rozwoju Rolnictwa (Watykan, 19 lutego 2003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862 Wolność religijna warunkiem bezpieczeństwa. Audiencja dla członków zgromadzenia parlamentarnego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (Watykan, 10 października 2003) . 866 Współpraca między religiami i kulturami. Audiencja dla ministrów spraw wewnętrznych krajów Unii Europejskiej (Watykan, 31 października 2003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869 Udział chrześcijan w życiu politycznym Europy. Audiencja dla uczestników seminarium zorganizowanego przez Fundację Roberta Schumana na Rzecz Współpracy Chrześcijańskich Demokratów w Europie (Watykan, 7 listopada 2003) . . . . . . . . . . . . . . . . . 873 Jesteście w sercu Papieża. Audiencja dla delegacji Organizacji Wyzwolenia Palestyny (Watykan, 10 listopada 2003) . . . . . . . . 877 Głód zagrożeniem dla pokoju. Audiencja dla uczestników 32. konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Watykan, 5 grudnia 2003) . . . . . . . . . . . . 879 Chrześcijaństwo bogactwem Europy. Audiencja dla prezydenta Niemiec Johannesa Raua (Watykan, 6 marca 2004) . . . . . . . . . 881 W 60. rocznicę bitwy pod Monte Cassino. Audiencja dla prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego (Watykan, 18 maja 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 883 Spis treści 935 Pokój i wolność dla całej ludzkości. Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki George’a Walkera Busha (Watykan, 4 czerwca 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885 Ochrona dzieci i młodzieży. Audiencja dla uczestniczek światowej konferencji parlamentarzystek na temat ochrony dzieci i młodzieży (Watykan, 18 października 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889 Chrześcijaństwo i Europa. Audiencja dla przewodniczącego Komisji Europejskiej Romana Prodiego (Watykan, 28 października 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891 Chrześcijańskie dziedzictwo narodów Europy. Audiencja dla premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej Marka Belki (Watykan, 30 października 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893 Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895