Łączenie kropek (VI)

Łączenie kropek (VI)
Czy laptop nadaje się do grupowej improwizacji? Piotr Tkacz o Christofie
Kurzmannie
Kiedy w 2008 roku organizatorzy festiwalu Music Unlimited dali Christofowi Kurzmannowi możliwość zrealizowania przy
ich udziale dowolnego projektu, ten skorzystał z okazji, by oddać hołd argentyńskiej pisarce Alejandrze Pizarnik. Przedsięwzięcie
wzięło swoją nazwę od jej ostatniego tomu wierszy, „El Infierno Musical”, a wszystkie teksty powstały na bazie jej tekstów. Efekt jest
interesującym rozszerzeniem formy piosenkowej przez free jazz, wymyślne rockowe struktury i abstrakcyjną elektronikę. Może nie jest
to tak, jak praktykuje to Scott Walker, ale jeśli chodzi o dobór instrumentarium, to Kurzmann mógłby mu dorównać. Na saksofonie i
klarnecie gra Ken Vandermark, perkusista Martin Brandlmayr używa również wibrafonu, nietypowe brzmienia zapewniają viola da
gamba i flet kontrabasowy Evy Reiter, a składu dopełniają kontrabasista Clayton Thomas oraz sam Kurzmann (wokal, elektronika,
gitara). Ze względu na szeroki zasób instrumentów, jak i pewnie dzięki zróżnicowanym temperamentom zaproszonych gości, muzyka
operuje wieloma nastrojami i stylistykami: bywa liryczna, ale też bywa ciężkim bluesem. Szybkie perkusyjne przebiegi sąsiadują z
nieco medytacyjnymi partiami, do tego jeszcze można doszukać się nawiązań do tanga.
Przedtem:
Kurzmann, urodzony w Wiedniu, jest muzykiem bardzo zasłużonym dla tamtejszej sceny muzyki improwizowanej i „nowej” w ogóle.
Ma też długi staż: zaczął udzielać się pod koniec lat 80., a pierwsze nagrania z jego udziałem ukazały się w roku 1990. Kurzmann był
spiritus movens wielu projektów, m.in. inspirującej się awangardą Orchester 33 1/3, czy wiecznie poszukującego Shabotinskiego.
Udzielał się też w zespołach bliższych rockowi (The Year Of) i elektronicznemu popowi (Static). Co ciekawe, Kurzmann też z
wykształcenia jest klarnecistą, jednak ostatnio (tak i w opisywanym przypadku) koncentruje się na laptopie i sprawdza, czy można go
wykorzystywać jako narzędzie do muzycznej komunikacji.
Jednym z jego najciekawszych artystycznie spotkań jest duet Schnee z Burkhardem Stanglem grającym na gitarze. Panowie przyjaźnili
się od wielu lat, jednak dopiero w 1999 zagrali razem po raz pierwszy. Wyszło im to tak dobrze, że postanowili kontynuować, co
zaowocowało trzema albumami dla cenionej amerykańskiej wytwórni Erstwhile Records. Płyta koncertowa, która ukazała się w 2005,
pokazuje, że duet nie stroni od muzyki popularnej: jest to wykonanie półgodzinnego specyficznego coveru „Sometimes it Snows in
April” Prince’a.
Potem:
24 lutego w poznańskim klubie Dragon wystąpiło trio Vandermark, Brandlmayr, Kurzmann. O ile tego pierwszego można często
usłyszeć w naszym kraju, to już dwaj pozostali nie są stałymi bywalcami (Kurzmann był w Poznaniu pierwszy raz od 12 lat!). Koncert na
pewno można uznać za udany, jednak niektóre utwory (część z nich była zaplanowana, a niektóre były zupełnymi improwizacjami)
kończyły się zbyt szybko. Jakby trio było zadowolone z przedstawienia pomysłów, pewnych koncepcji czy chwytów, ale już
niekoniecznie zainteresowane rozwijaniem ich, zagłębieniem się w nie, co sprawiało wrażenie pospiesznego „odhaczania” kolejnych
punktów. Nieco problemów sprawiała mi też (nad)aktywność Vandermarka, któremu zdarzało się mocno odlatywać w swoich
freejazzowych frazach. Choć były to raczej wyjątki i zwykle jednak zważał na partnerów.
Wydawało mi się, że swój styl grania dostosowywał Brandlmayr. Jego występy solowe, czy udział w zespołach Radian lub Trapist,
przyzwyczaiły do bardzo wyważonego, oszczędnego podejścia do perkusji, gdzie każdy dźwięk jest przemyślany i na swoim miejscu.
Nie byłem więc przekonany, czy takie gęste, potoczyste granie, to coś w czym czuje się najlepiej. Kurzmann oprócz obsługiwania
laptopa wziął na siebie obowiązki konferansjera i wokalisty. Wśród piosenkowych utworów był jeden z tekstem amerykańskiego poety
e.e. cummingsa oraz inny ze słowami autorstwa amerykańskiego saksofonisty Joe McPhee.
Koncert był nagrywany, miejmy nadzieję, że zgodnie z zapowiedziami wyjdzie kiedyś na płycie. Tymczasem pozostaje słuchanie
bootlegów z internetu.
Piotr Tkacz