SCenariuSz zajęć dla Szkół ponadgimnazjalnyCh

Transkrypt

Materiały opracowane w ramach projektu „Prawa człowieka – perspektywa globalna.
Scenariusze zajęć dla dzieci i młodzieży” dofinansowanego przez Ministerstwo
Edukacji Narodowej
Społeczno-ekonomiczny wymiar praw człowieka
Opracowanie scenariusza: Anna Paluszek
Konsultacje metodyczne: Joanna Góral – Wojtalik
Misja Międzynarodowej Organizacja
Pracy realizacją idei globalnej
solidarności ludzkiej
Scenariusz zajęć dla szkół ponadgimnazjalnych
Zajęcia można realizować na lekcjach przedmiotowych1:
– wiedza o społeczeństwie
– podstawy przedsiębiorczości
– historia
Czas: 90 min
Główne zagadnienia zajęć
– korporacje międzynarodowe a prawa człowieka
– globalizacja a prawa człowieka
– rola konsumentów jako grupy nacisku
Cele zajęćPo zakończeniu zajęć uczeń powinien:
– przedstawić różnorodnie motywowaną argumentację za i przeciw globalnej
odpowiedzialności za warunki w fabrykach,
– przedstawić misję MOP i problemy, z jakimi organizacja się spotyka obecnie,
– scharakteryzować krótko rolę i sposoby działania/zasady korporacji
międzynarodowych,
– wskazywać rolę obywateli krajów globalnej Północy i wpływ obecności korporacji
w krajach globalnego Południa.
Metody i techniki pracy
– miniwykład
– gra dyskusyjna „Globalna odpowiedzialność za warunki pracy w fabrykach”
– dyskusja podsumowująca
Kluczowe pojęcia
– korporacja międzynarodowa
– globalna odpowiedzialność
– Międzynarodowa Organizacja Pracy
– globalizacja
– prawa człowieka
Środki dydaktyczne
– karty ról dla poszczególnych kapeluszy, teksty pomocnicze dla poszczególnych
kapeluszy, kolorowe karteczki (biała, czerwona, niebieska i żółta), kartki A4
i flamastry
Za Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Dostępne na http://bip.men.gov.pl/akty_projekty.php#20081223.
1
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Literatura:Małgorzata Taraszkiewicz, Kapelusze myślowe, Trendy uczenia XXI wieku,
Internetowy magazyn CODN, nr 4/08/2006.
Human Rights: New dimension and challenges, red. Janusz Symonides, UNESCO
Publication, 2005.
Janusz Symonides, System ochrony praw człowieka, Warszawa 2002.
Strona internetowa Międzynarodowej Organizacji Pracy, www.ilo.org
Strona nt. Społecznej Odpowiedzialności Biznesu, www.csrinfo.pl
„Ciemne strony multikorporacji”,
http://cia.bzzz.net/multikorporacje_ciemne_strony_dzialalnosci
Zaorska Anna, Korporacje transnarodowe. Przemiany, oddziaływania, wyzwania,
Warszawa 2007.
Przebieg zajęć
Czas
Co trzeba zrobić?
Materiały
Uwagi
15 min
1. Przedstaw uczniom temat lekcji. Wytłumacz, że będziecie
rozmawiać o tym, czy istnieje globalna odpowiedzialność
społeczna i czy mamy związek z tym, co się dzieje na drugiej
półkuli.
2. Krótko przedstaw historię i misję Międzynarodowej Organizacji
Pracy, zagadnienie odpowiedzialności prawnomiędzynarodowej
koncernów międzynarodowych oraz ideę CSR (ang, Corporate
Social Responsibility) czyli społecznej odpowiedzialności biznesu.
Materiał pomocniczy nr 1
Przeczytaj wprowadzenie
do tego pakietu
scenariuszy.
5 min
1. Poproś uczniów o wylosowanie kolorowych kartek. Poszczególne
kolory oznaczają przynależność do konkretniej grupy.
2. Poproś, by uczniowie usiedli w grupach.
3. Wyjaśnij, że każdy kolor niesie za sobą odpowiedni sposób
argumentacji, dyskutowania, analizowania i pracy. Poproś, by
uczniowie w trakcie dalszej pracy wcielili się w role osób wg opisu,
który za chwilę otrzymają.
4. Rozdaj odpowiednio karty z opisami poszczególnych kapeluszy,
zestawy informacji dodatkowych oraz kartki do notowania
argumentów.
5. W
ytłumacz, że zadaniem każdej grupy jest zastanowienie się nad
kwestią :
„Globalna odpowiedzialność państw, firm i konsumentów za
łamanie praw pracowniczych w fabrykach”.
5. Przygotowując argumentację zgodną z cechami przypisanymi
danym kapeluszom uczniowie mają ustosunkować się „za”,
„przeciw” lub „obojętnie”.
Kolorowe kartki, kartki
A4, długopisy,
Zestaw informacji do
dyskusji można poszerzyć.
Karty ról,
1. Upewnij się, czy uczniowie wiedzą, jak wykonać zadanie.
W czasie pracy uczniowie powinni wykorzystać informacje
zawarte w tekstach, ale także korzystać z własnej wiedzy
i doświadczenia. Podkreśl, że argumenty należy dobierać mając na
uwadze kolor kapelusza, który wylosowali.
2. Uczniowie pracują w grupach przez ok. 25 min.
25 min
30 min
1. Po upływie ustalonego czasu poproś przedstawiciela każdej grupy
o przedstawienie uzgodnionego przez grupę stanowiska.
2. Po wymianie argumentów, pozwalającej na pokazanie różnych
podejść do problemu, „odczarowujesz grupę”.
Zapytaj:
– Jak uczniowie czuli się w takim, a nie innym kapeluszu?
– Jakie argumenty lub stanowisko były dla nich osobiście
przekonujące lub zniechęcające?
– Jakiego argumentu/spojrzenia na problem zabrakło w dyskusji?
15 min
Podsumuj zajęcia, przypominając najbardziej charakterystyczne
argumenty dla poszczególnych kapeluszy, zachęcając uczniów do
rozważenia, jakie jest ich własne stanowisko.
Materiały pomocnicze dla nauczyciela
Materiał Pomocniczy nr 1
Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) jest jedną z najdłużej działających organizacji międzyrządowych
zajmującą się sprawami społecznymi. Powstała w 1919 r. w wyniku rosnącej troski o reformy społeczne po I wojnie
światowej. Wśród członków – założycieli znalazły się: Belgia, Kuba, Czechosłowacja, Francja, Japonia, USA, Wielka
Brytania oraz Polska. MOP jest jedyną spośród światowych organizacji, w której przedstawiciele pracodawców
i pracowników – „partnerzy społeczni” w gospodarce – mają równe z przedstawicielami rządów prawo do kształtowania polityki i programów. Podstawą istnienia MOP jest jej Konstytucja. Obecnie członkami Organizacji jest 181
państw.
Po 25 latach działalności Organizacja przyjęła Deklarację Filadelfijską. Deklaracja pozostaje podstawą wszystkich
działań MOP i zawiera następujące zasady:
– Praca nie jest towarem;
– Wolność słowa i zrzeszania się stanowią podstawę trwałego postępu;
– Ubóstwo, gdziekolwiek istnieje, stanowi niebezpieczeństwo dla dobrobytu wszystkich;
– Wszystkie istoty ludzkie, niezależnie od rasy, wyznania lub płci mają prawo dążyć do osiągnięcia zarówno dobrobytu materialnego, jak i rozwoju duchowego w warunkach wolności i godności, bezpieczeństwa ekonomicznego
i równości szans.
W 1946 r. MOP jako pierwsza została uznana za organizację wyspecjalizowaną Systemu Narodów Zjednoczonych.
W 1969 roku, w 50. rocznicę jej powstania, MOP została uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla.
W związku ze zmianami w świecie pracy, jakie nastąpiły w wyniku procesów globalizacji, na początku lat 90. Międzynarodowa Organizacja Pracy stanęła przed koniecznością redefinicji swych zadań i roli. Uznano, że w sytuacji,
gdy wzrost gospodarczy nie zawsze prowadzi do postępu społecznego, konieczne jest stworzenie katalogu podstawowych praw pracowników, uznanych przez społeczność międzynarodową.
Przyjęta przez MOP w 1998 r. Deklaracja dotycząca fundamentalnych zasad i praw w pracy (poniżej) zawiera
właśnie taki katalog. Definiuje ona cztery obszary fundamentalnych praw przysługujących człowiekowi w świecie
pracy. Prawa te zawarte są w ośmiu fundamentalnych konwencjach MOP. Są to:
a) wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych: Konwencja Nr 87 dotycząca wolności związkowej
i ochrony praw związkowych z 1948 r. oraz Konwencja Nr 98 dotycząca stosowania zasad prawa organizowania
się i rokowań zbiorowych z 1949 r.,
b) zakaz wszystkich form pracy przymusowej i obowiązkowej: Konwencja Nr 29 dotycząca pracy przymusowej lub
obowiązkowej z 1930 r. oraz Konwencja Nr 105 dotycząca zniesienia pracy przymusowej z 1957 r.,
c) skuteczna likwidacja pracy dzieci: Konwencja Nr 138 dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia
z 1973 r. oraz Konwencja Nr 182 dotycząca zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminacji pracy dzieci
z 1999 r.
d) likwidacja dyskryminacji w dziedzinie zatrudnienia i wykonywania zawodu: Konwencja Nr 100 dotycząca
jednakowego wynagrodzenia dla pracujących mężczyzn i kobiet za pracę jednakowej wartości z 1951 r. oraz
Konwencja Nr 111 dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu z 1958 r.
Zadania MOP:
– tworzenie międzynarodowego prawa pracy w formie konwencji i zaleceń, które zawierają minimalne standardy
w zakresie podstawowych praw pracowniczych, takich jak: wolność związkowa, prawo do organizowania się,
prawo do rokowań zbiorowych, zakaz pracy przymusowej i obowiązkowej, równouprawnienie w pracy i wykonywaniu zawodu;
– oferowanie współpracy technicznej, w tym promowanie międzynarodowych standardów pracy oraz udzielanie
pomocy państwom członkowskim w dostosowaniu prawa krajowego do postanowień konwencji i zaleceń MOP
oraz w realizacji założeń Agendy na Rzecz Godnej Pracy;
– promowanie rozwoju niezależnych organizacji pracodawców i pracowników, a także szkolenie członków tych
organizacji.
Do 2008 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy przyjęła 188 konwencji i 199 zaleceń, z czego 76 konwencji
i 77 zaleceń zostało przez Radę Administracyjną uznane za aktualne.
Źródło: http://www.mps.gov.pl/index.php?gid=706
Korporacja transnarodowa – jest definiowana w różny sposób, jednak w większości definicji akcentuje się zwykle
dwie główne jej cechy: jest to przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą mającą zasięg międzynarodowy oraz posiadające w związku z tym swoje filie zagraniczne. Korporację transnarodową można zatem określić,
jako przedsiębiorstwo prowadzące działalność produkcyjną, usługową itp., w co najmniej dwóch krajach oraz
posiadające – również, w co najmniej dwóch krajach – swoje filie bądź oddziały, będące w całości lub w części
własnością przedsiębiorstwa macierzystego i działające pod jego kontrolą.
Korporacje transnarodowe z samej swej natury są uosobieniem międzynarodowych stosunków ekonomicznych,
ponieważ fakt ich powstania i istnienia wiąże się z konkretną formą międzynarodowych stosunków ekonomicznych, tj. międzynarodowymi przepływami kapitałowymi (w formie np. zagranicznych inwestycji bezpośrednich).
Ponadto ich działalność polega głównie na uprawianiu międzynarodowych stosunków ekonomicznych, z istoty
korporacji transnarodowych wynika bowiem, że ich działalność gospodarcza z reguły ma zasięg międzynarodowy.
Źródło: Współczesna gospodarka światowa, pod red. A.B. Kisiel-Łowczyc, Gdańsk 2000, s. 13-15
Odpowiedzialne korporacje?
Korporacje nie ponoszą odpowiedzialności międzynarodowej za swą działalność międzynarodową ponieważ nie są
podmiotami prawa międzynarodowego, a więc nie są przed żadną instytucją lub trybunałem międzynarodowym
odpowiedzialne za łamanie prawa i norm uznanych powszechnie za obowiązujące, jak prawa pracownicze. Należy
jednak pamiętać, że istotnym elementem jest obecność ich przedstawicieli w gremiach decyzyjnych MOP.
Niektóre koncerny zaczynają zmieniać sposób, w jaki podchodzą do interesów. Z własnej woli biorą pod rozwagę
swój wpływ na środowisko i społeczności, a także na gospodarki państw je goszczących, czyli krajów globalnego
Południa. Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR – Corporate Social Responsiblity) to proces, za pomocą którego firma powinna ponieść odpowiedzialność za cały swój łańcuch dostaw, za społeczne, ekologiczne i gospodarcze
konsekwencje swojej działalności, informować o tych konsekwencjach i konstruktywnie angażować udziałowców.
Dla kapelusza czerwonego
Skandal w GAPie: wycofają odzież robioną przez dzieci
Jasiek Smoleński, Gazeta.pl, 2007-10-28
Dzieci w wieku od 10 do 13 lat pracujące za darmo po 16 godzin dziennie nad zimową kolekcją odzieżowej firmy GAP
– oto wyniki dziennikarskiego śledztwa brytyjskiego „The Observer”. Odzieżowa korporacja zapowiada wycofanie
ze sprzedaży całej partii odzieży wyprodukowanej przez dzieci. Dziesięcioletni chłopiec pracował w obskurnej fabryce, w której produkowano ubrania dla sklepów sieci GAP w Europie i Stanach Zjednoczonych. Właściciel fabryki
kupił dzieci od ich rodziców. Wytłumaczył, że muszą ciężko pracować, żeby spłacić pieniądze, za które je kupiono.
Jednak kilkoro dzieci za cztery miesiące pracy nie dostało ani rupii. Szefowie powiedzieli im, że dopiero się uczą.
To nie pierwszy przypadek, kiedy na jaw wychodzą fakty o wykorzystywaniu dzieci w fabrykach podproducentów
GAPa. Od 2004 roku, gdy po raz pierwszy opinia publiczna dowiedziała się o tym procederze, firma starała się
pokazać, że kwestia etycznej produkcji nie jest jej obojętna. Dan Henkel, rzecznik firmy powiedział po ostatnich doniesieniach, że kazano wszcząć w tej sprawie śledztwo, ale przyznał, że mimo to wizerunek firmy może ucierpieć.
GAP nie jest też jedyną firmą, która miała problemy z wizerunkiem po ujawnieniu wykorzystywania dzieci w zakładach podproducentów. Do innych firm należały też Nike, Reebok czy Esprit. Wszystkie przyłapane korporacje
zapowiedziały ostrą walkę z nadużyciami wobec dzieci.
Prawdą jest, że dzieci nie zostały zatrudnione bezpośrednio przez GAP, ale przez jednego z podproducentów.
W rzeczywistości większość firm pokroju Gapa tnie koszty bez zastanawiania się nad konsekwencjami. Powinni już
wiedzieć, co oznacza zamawianie produktów u podproducentów w Indiach – mówi prawnik. Dodaje, że konsumenci
powinni zadać sobie pytanie, jakim cudem płacą relatywnie niewielkie pieniądze za np. ręcznie wyszywane koszulki
i kto zgadza się pracować za tak niską płacę. – Czy ta koszulka nie jest poplamiona potem pracujących nad nią
dzieci?. Na takie pytanie powinni sobie odpowiedzieć. – mówi Bhuwan Ribhu.
Wietnam: Bunt w fabryce Nike
Maciej Kuźmicz, Gazeta Wyborcza, 2007-11-29
Ponad 10 tys. pracowników fabryki szyjącej buty dla Nike’a odeszło od taśmy produkcyjnej w wietnamskim
mieście Dong Nai. Powód? Zbyt niskie płace
Milion wietnamskich dongów to dokładnie 150 zł – tyle miesięcznie zarabiają robotnicy w fabrykach w Wietnamie.
Szyją, kleją, pakują, często po 12 godzin dziennie. W czwartek zbuntowali się jednak przeciwko niskim płacom,
które nawet w bardzo tanim Wietnamie nie wystarczały na wiele – stopa inflacji sięga tam 10 proc., a płace w fabrykach stoją w miejscu. Robotnikom, którzy pracują za mniej niż połowę ceny jednej pary butów Nike, zwyczajnie
przestało wystarczać pieniędzy na życie.
Dlatego ponad 10 tys. pracowników rozpoczęło strajk w Tae Kwang Vina – fabryce, która równo dziesięć lat temu
już miała kłopoty. Wtedy niezależny audyt wykrył, że w fabrykach produkujących dla Nike’a praca po godzinach
w niebezpiecznych warunkach to norma. Nike musiało gęsto się tłumaczyć z niedociągnięć swojego południowokoreańskiego podwykonawcy, do którego należały hale produkcyjne. Później warunki pracy się poprawiły, ale płace
nadal pozostają bardzo niskie.
Co roku Tae Kwang Vina produkuje ok. 7,5 mln par butów dla Nike’a. Wietnam jest jednym z państw, w którym międzynarodowe koncerny najchętniej lokują swoją produkcję – nie brakuje rąk do pracy, a płace należą do najniższych
na świecie. Produkują tam m.in. IKEA (meble i wyposażenie domu) czy Victoria’s Secret (luksusowa bielizna).
Dla kapelusza żółtego
Moda etyczna
Krzysztof Szczepaniak, https://doza.o2.pl, 2005-11-17
Torebki foliowe mogą zaburzać działanie układu hormonalnego, ubrania produkowane z nieorganicznej bawełny
przyczyniać się wyniszczania środowiska naturalnego, a perfumy zawierające piżmo wywoływać nowotwory. Właśnie dlatego świat oszalał na punkcie mody etycznej.
Na świecie, a ostatnio także w Polsce przybywa osób, które przywiązują ogromną wagę do tego, co i gdzie kupują.
Fani nowej mody uważają, że warto poświęcić chwilę na sprawdzenie informacji skąd dany produkt pochodzi, przez
kogo oraz z jakich materiałów został wyprodukowany. Dzięki temu przynajmniej w pewnym stopniu można włożyć cząstkę siebie w walkę z degradacją środowiska naturalnego czy wyzyskiem pracowników z krajów Trzeciego
Świata. Jednocześnie swoją decyzją można wyrazić protest przeciw polityce wielkich koncernów, nie zważających
(jeśli nie zabrania im czegoś prawo) na to, czy ich produkcja jest w pełni uczciwa i odpowiedzialna pod względem
ekologicznym i społecznym.
[…] sklepy „eco” mają coraz bogatszą ofertę i uwzględniają najróżniejsze gusta klientów. Buty wykonywane
metodami ręcznymi z naturalnej skóry można kupować w firmie Camper, która zdobyła ogromną popularność
w Hiszpanii. Firma o ponad stuletniej tradycji produkuje obuwie w swojej rodzinnej fabryce na Wyspach Kanaryjskich. Z kolei największy i najstarszy na świecie sklep eco – People Tree, współpracujący z 70 producentami w 20
krajach świata, oferuje odzież z organicznej bawełny oraz ręcznie wykonywaną w krajach Azji biżuterię. Unikatowe
naszyjniki czy kolczyki proponuje też firma Green Karat z Teksasu, której pracownicy wykonują biżuterię między
innymi z metali uzyskiwanych z zużytego sprzętu elektronicznego. Piękne kolorowe i ręcznie tkane torebki z Maroka
można zaś zakupić w EcoBags, zaś w sklepie Greenloop swetry z niefarbowanej wełny alpaczej. […] Copyright Polska Akcja Humanitarna
Niektóre firmy, widząc zmasowany atak fanów eco i ethical fashion, już postanowiły zmienić swoje przyzwyczajenia.
Odzież z organicznej bawełny zaczęły oferować takie korporacje jak Levi’s czy Nike. Ta ostatnia przygotowała
nawet cały specjalny program o nazwie Reuse-A-Shoe, w ramach którego z boisk piłkarskich i bieżni atletycznych
zbierano zużyte buty, po to by wykorzystać je ponownie do produkcji nowej serii.
Już niebawem swoje nastawienie do etyki w handlu będą jednak musiały zmienić wszystkie firmy działające w Europie. Komisja Europejska rozważa bowiem wprowadzenie prawa zmuszającego producentów do odtajnienia chemikaliów i syntetyków, które znajdują się w ich produktach. W Parlamencie UE odbędzie się wkrótce głosowanie
w sprawie nowego rozporządzenia REACH, które ma wprowadzić obowiązek badania syntetycznych związków chemicznych przed wprowadzeniem ich na rynek. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami producenci nie mają
obowiązku sprawdzać, czy produkowane przez nich związki chemiczne są bezpieczne dla zdrowia ludzi czy nie.
Dopóki jednak przepisy się nie zmienią, ciężar sprawdzania produktów spada na nas samych. Jeśli prawdą jest, że
dziesiątki tysięcy ludzi na świecie umiera każdego roku od pestycydów wchłanianych przez skórę, o czym przekonuje WHO, oraz że w firmach odzieżowych wydatki na płace rzadko przekraczają 5 proc. ostatecznej ceny na metce
(co głosili organizatorzy akcji Clean Clothes Campaign), to sprawdzać chyba warto.
Dla kapelusza niebieskiego
Korporacje transnarodowe (wielonarodowe) powstają i rozwijają się przede wszystkim poprzez zagraniczne inwestycje bezpośrednie. Pod pojęciem tym rozumie się lokowanie kapitału za granicą (zwykle przez przedsiębiorstwo
macierzyste usytuowane w określonym kraju). Korporacje transnarodowe są więc niezwykle ważnym podmiotem
gospodarki światowej, którego rola w tejże gospodarce nieustannie przy tym wzrasta. Jest to następstwo zarówno
obserwowanego w okresie po II wojnie światowej lawinowego wręcz wzrostu liczby działających w gospodarce
światowej korporacji transnarodowych, jak i niezwykle szybkiego wzrostu ich potęgi gospodarczej. W wyniku tego
korporacje transnarodowe dysponujące olbrzymim potencjałem kapitałowym, produkcyjnym i technologicznym
oraz realizujące znaczącą część międzynarodowych stosunków ekonomicznych (tzn. np. światowej produkcji,
handlu światowego, międzynarodowej wymiany usługowej, międzynarodowego transferu kapitałowego, technologicznego) – stały się pierwszoplanowym podmiotem współczesnej gospodarki światowej, w istotnym stopniu
zmieniając dotychczasowy obraz tej gospodarki, w której tradycyjnie głównym podmiotem były dotąd gospodarki
narodowe. 2
Odpowiedzialne korporacje? Korporacje nie ponoszą odpowiedzialności międzynarodowej za swą działalność
międzynarodową ponieważ nie są podmiotami prawa międzynarodowego, a więc nie są przed żadną instytucją lub
trybunałem międzynarodowym odpowiedzialne za łamanie prawa i norm uznanych powszechnie za obowiązujące,
jak prawa pracownicze. Należy jednak pamiętać, że istotnym elementem jest obecność ich przedstawicieli w gremiach decyzyjnych MOP.
Niektóre koncerny zaczynają zmieniać sposób, w jaki podchodzą do interesów. Z własnej woli biorą pod rozwagę
swój wpływ na środowisko i społeczności, a także na gospodarki państw je goszczących, czyli krajów globalnego
Południa. Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR – Corporate Social Responsiblity) to proces, za pomocą którego firma powinna ponieść odpowiedzialność za cały swój łańcuch dostaw, za społeczne, ekologiczne i gospodarcze
konsekwencje swojej działalności, informować o tych konsekwencjach i konstruktywnie angażować udziałowców.
Inicjatywy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR) stały się popularne wśród potężnych korporacji międzynarodowych. Mogą one przybierać różne formy, od zdobywania funduszy dla lokalnych organizacji
charytatywnych, po zaopatrywanie klientów w torby z recyklingu. Dla większości firm kwestią, nad którą powinny
popracować, jest upewnienie się poprzez audyt (kontrolę), że dostawcy postępują zgodnie z firmowym kodeksem postępowania (code of conduct), który określa zasady, według jakich ubrania powinny być produkowane.
Prawdziwym wyzwaniem jest sprawienie, żeby inicjatywy CSR były wymierzone w główne przyczyny społecznych
i ekologicznych problemów wewnątrz łańcucha dostaw oraz unikanie zaogniania sytuacji poprzez wytwarzanie
atmosfery tajemnicy pomiędzy właścicielami marki a dostawcami.
Współczesna gospodarka światowa, pod red. A.B. Kisiel-Łowczyc, Gdańsk 2000, s. 13-15
2
DEKLARACJA MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY
DOTYCZĄCA FUNDAMENTALNYCH ZASAD I PRAW W PRACY
(wybrane fragmenty)
Zważywszy, że MOP została utworzona w przekonaniu, że sprawiedliwość społeczna jest podstawą powszechnego
i trwałego pokoju;
Zważywszy, że wzrost gospodarczy chociaż ma podstawowe znaczenie, jest niewystarczający dla zapewnienia
sprawiedliwości, postępu społecznego i likwidacji ubóstwa, potwierdzając tym samym potrzebę promowania przez
MOP zdecydowanej polityki społecznej, sprawiedliwości i demokratycznych instytucji;
[…] Zważywszy, że dążąc do zachowania więzi między społecznym postępem, a wzrostem gospodarczym, szczególne znaczenie ma zagwarantowanie fundamentalnych zasad i praw w pracy, ponieważ umożliwia zainteresowanym
osobom swobodne i oparte na zasadach równości szans ubieganie się o należny udział w dochodzie, do powstania,
którego przyczyniły się, jak również umożliwia im wykorzystanie w pełni swojego potencjału;
Zważywszy, że MOP jest z mocy konstytucji upoważnioną organizacją międzynarodową oraz kompetentnym organem do stanowienia międzynarodowych standardów pracy i zajmowania się nimi, oraz cieszy się powszechnym
poparciem i uznaniem jeżeli chodzi o promowanie fundamentalnych praw w pracy, co jest wyrazem jej konstytucyjnych zasad;
Zważywszy, że w sytuacji rosnącej współzależności ekonomicznej, pilne staje się ponowne potwierdzenie trwałego
charakteru fundamentalnych zasad i praw zapisanych w Konstytucji Organizacji i promowanie ich powszechnego
stosowania;
Międzynarodowa Konferencja Pracy,
1. Przypomina, że:
(a) przystępując dobrowolne do MOP, wszyscy Członkowie przyjęli zasady i prawa ustalone w jej Konstytucji
i Deklaracji Filadelfijskiej jak również zobowiązali się do działania na rzecz osiągania wszystkich celów Organizacji na miarę swoich możliwości oraz z pełnym uwzględnieniem swoich specyficznych warunków;[…]
2. Oświadcza, że wszyscy Członkowie, nawet, jeśli nie ratyfikowali wspomnianych konwencji, mają – wynikający
z samego faktu członkostwa w Organizacji – obowiązek przestrzegania, realizowania i promowania, w dobrej
wierze i zgodnie z Konstytucją, zasad dotyczących fundamentalnych praw stanowiących przedmiotem wspomnianych konwencji, a mianowicie:
(a) wolności zrzeszania się i skutecznego uznania prawa do rokowań zbiorowych ;
(b) eliminacji wszystkich form pracy przymusowej lub obowiązkowej ;
(c) skutecznego likwidacji pracy dzieci;
(d) likwidacji dyskryminacji w dziedzinie zatrudnienia i wykonywania zawodu.[…]
Dla kapelusza białego
Warunki pracy pracownic w fabrykach w krajach globalnego Południa, do których swoją produkcję przenoszą
korporacje międzynarodowe.
brak prawnych podstaw
zatrudnienia i regulaminu pracy
W fabrykach brakuje często regulaminu pracy, a wszelkie próby zorganizowania się (np. w związki
zawodowe) są blokowane przez właścicieli, a więc zatrudnieni są bezsilni.
zmienna ilość pracy
Fabryki, a więc i robotnicy muszą się dostosować do krótkich terminów zamówień i być gotowi
w każdej chwili na nowe zamówienia. Tymczasem, są też momenty, kiedy pracy nie ma wcale.
długie godziny pracy
W wielu fabrykach obowiązują bardzo długie godziny pracy, obowiązkowe nadgodziny i nie udziela się
urlopów.
Przykład: Pewna kobieta w Bangladeszu pracuje 8 godzin dziennie plus 3 godziny obowiązkowych
nadgodzin. Ma wolne w jedną niedzielę miesiąca i 3 dni urlopu w roku.
nieprzestrzeganie wymogu
płacy minimalnej
Pracownicy zarabiają bardzo mało, często poniżej płacy minimalnej (nawet jeśli jest wymagana
prawem danego kraju).
Przykład: Szwacze w Bułgarii muszą pracować 50 min, żeby móc kupić 1 kg chleba, 1h40, żeby kupić 1 kg ryżu.
niebezpieczne warunki pracy
Często nie przestrzega się zasad bezpieczeństwa w fabryce, a robotnicy muszą pracować
z niebezpiecznymi maszynami i produktami chemicznymi.
brak umowy o pracę
Często robotnicy nie podpisują oficjalnej umowy o pracę z fabryką, przez co trudniej im potem
dochodzić swoich praw ,w razie nie wypłacania przez fabrykę pensji. Mogą też zostać zwolnieni z dnia
na dzień.
Co mogą zrobić?
KORPORACJE
audyty społeczne
Wzmocnić kontrolę fabryk poprzez audyty społeczne, kontrolujące przede wszystkim przestrzeganie
praw człowieka, bezpieczeństwa pracy i płacy minimalnej.
CSR społeczna
odpowiedzialność biznesu
Firma powinna ponieść odpowiedzialność za cały swój łańcuch dostaw, za społeczne, ekologiczne
i gospodarcze konsekwencje swojej działalności, informować o tych konsekwencjach i konstruktywnie
angażować udziałowców
przejrzystość praktyk
Zachować przejrzystość procesu produkcji dla klientów.
KONSUMENCI
wiedzieć więcej
Dowiedzieć się, które marki gwarantują etyczną produkcję odzieży, a które nie.
wywierać nacisk
Uczestniczyć w lokalnych i globalnych kampaniach (jak CCC), wysyłać listy do producentów i firm,
lobbować na rzecz etycznej produkcji odzieży.
PAŃSTWA
Milenijne Cele Rozwoju
Deklaracja Milenijna uchwalona przez Zgromadzenie ONZ w 2000 roku
Państwa skupione w ONZ zadeklarowały w Deklaracji Milenijnej, że celem wspólnym dla świata do 2015 roku
jest zmniejszenie o połowę liczbę ludzi, którzy w roku 1990 żyli w skrajnym ubóstwie i byli niedożywieni. Dla
przykładu w roku 1990 28,3% mieszkańców krajów o niskich oraz średnich dochodach żyło w warunkach skrajnego
ubóstwa.
Na podstawie tego dokumentu wyróżnione zostały następujące cele:
Cel 1: Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód.
Cel 2: Zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym.
Cel 3: Promować równość płci i awans społeczny kobiet.
Cel 4: Ograniczyć umieralność dzieci.
Cel 5: Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami.
Cel 6: Ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i innych chorób zakaźnych.
Cel 7: Zapewnić ochronę środowiska naturalnego.
Cel 8: Stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju.
W celu uniknięcia pułapki ubóstwa konieczne jest zastosowanie sześciu strategii:
– Zwiększyć nakłady na edukację i zdrowie, w tym na zdrowie reprodukcyjne. Bez tego trwały wzrost gospodarczy
nie jest możliwy.
– Zróżnicować gospodarkę, tak, aby obejmowała wytwarzanie towarów i była mniej zależna od eksportowania artykułów podstawowych (np. żywności, zwierząt). Kraje, które eksportują produkowane towary, zwykle osiągają
wyższy poziom wzrostu gospodarczego. Cel ten może być osiągnięty poprzez wprowadzenie polityki promującej
drobne i średnie przedsiębiorstwa, które przyczyniają się do zwiększenia zatrudnienia oraz gwarantują pensje
ludziom ubogim.
– Zwiększyć liczbę budowanych dróg, portów, sieci energetycznych oraz węzłów komunikacyjnych w celu obniżenia kosztów transportu. O ile jest to łatwe do osiągnięcia w miastach na wybrzeżach, to jest to o wiele
trudniejsze w krajach śródlądowych bądź górzystych, gdzie koszty transportu są o wiele wyższe.
– Promować prawa człowieka. W wielu krajach ludzie ubodzy, mniejszości etniczne, kobiety i inne grupy społeczne
mają utrudniony dostęp do usług publicznych oraz odnoszą najmniejsze korzyści ze wzrostu gospodarczego.
Ludzie biedni powinni brać udział w decyzjach, które mają wpływ na ich życie oraz móc obronić się przed dyskryminacyjną polityką, która przyczynia się do utrzymania ich w pułapce ubóstwa.
– Promować zrównoważony rozwój we wszystkich sektorach gospodarki. Długotrwały rozwój nie może być
utrzymany bez właściwego zarządzania środowiskiem. Szybki wzrost zaludnienia w wielu biednych regionach
prowadzi do zubożenia zasobów naturalnych.
KAPELUSZE MYŚLOWE – KARTY RÓL
KAPELUSZ CZERWONY
odpowiada za uczucia
KAPELUSZ ŻÓŁTY
odpowiada za dobre myślenie
KAPELUSZ NIEBIESKI
sprzyja zaplanowaniu
KAPELUSZ BIAŁY
potrzebuje więcej informacji
Czerwień to kolor impulsywności. Kolor emocji gwałtownych: wyrażających się ekstremalną rozpaczą lub ekstremalnym zachwytem. Reagują według skali „na śmierć lub życie”.
W tym kapeluszu kieruj się swoimi odczuciami i emocjami.
W czerwonym kapeluszu masz prawo wyrażać swoje
odczucia na gorąco.
Entuzjazm totalny. Słoneczne przeciwieństwo pesymistów.
W żółtym kapeluszu nowe sytuacje, czy problemy oglądasz
tylko w świetle słonecznym (pozytywnym). Widzisz tylko
zalety, korzyści, wspaniałe perspektywy, nowe horyzonty,
świetlaną przyszłość i pasmo sukcesów
Niebieski to kolor chłodnego, bezstronnego obserwatora,
który ogląda z góry to, co się dzieje. W niebieskim kapeluszu
jesteście zrównoważeni i zorganizowani. Oglądać sprawy
z różnych stron, najlepiej analizując wszystkie możliwe
aspekty: pierwsze emocje, wady, zalety, możliwości i fakty!
Kapelusz niebieski stanie się ochroną przed myśleniem
przesterowanym w jakąś stronę, jednostronnym, więc
zawsze uprzedzonym i niebezpiecznym!!!
Biały to czystość i chłodna logika oparta na faktach, które
są sprawdzalne. Liczby, dane - zbadane, zmierzone.
W białym kapeluszu kierujesz się zestawami informacji
z dokumentów, analiz, statystyk. Zdecydowanie nie
oceniasz. Przewidujesz chłodno i bez emocji, co może
być, kiedy i ile - mnożąc i dzieląc, bez dodawania fantazji
i pobożnych życzeń. Nie oceniają zdarzeń, tylko je
komentują i czynią to na tyle, na ile pozwalają im posiadane
przez nich dane, konkretne przepisy.

SCenariuSz zajęć dla Szkół ponadgimnazjalnyCh

Transkrypt

Podobne dokumenty

Serwis Informacyjny Jak definiować pracę dzieci?

Newsletter FDP, edycja 3

Wykład I

holandia - czapeczka (nike)