Metody diagnozy – inwentarze osobowości

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1.
Nazwa przedmiotu w języku polskim
Metody diagnozy – inwentarze osobowości
2.
Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Methods of diagnosis - personality inventories
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii,
Zakład Psychologii Ogólnej, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia, Zakład
Psychologii Rozwoju.
4.
Kod przedmiotu/modułu
5.
Rodzaj przedmiotu
obowiązkowy
6.
Kierunek studiów
Psychologia
7.
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
Jednolite studia magisterskie
8.
Rok studiów
III
9.
Semestr (zimowy lub letni),
zimowy
10.
Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć)
Forma zajęć: warsztaty , 30 godzin
11.
Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia
MMPI : Olga Bąk, dr , Alina Żurek, dr, Małgorzata Kaczmarek, mgr
NEO-PI-R: Tomasz Frąckowiak, dr , Zbigniew Łoś, dr, Ewa OkręglickaForysiak, mgr
12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu
1. podstawy wiedzy z zakresu psychometrii
2. podstawy wiedzy na temat procesu diagnozy psychologicznej
3. podstawy wiedzy z zakresu etyki zawodu psychologa
1
13.
Cele przedmiotu
C1 Uwrażliwienie na etyczne aspekty stosowania metod diagnozy
psychologicznej
C2 Dostarczenie wiedzy na temat danej metody diagnozy (podstawy
teoretyczne, zasady prowadzenia badania, zasady obliczania, opisu i
interpretacji wyników)
C3 Kształtowanie umiejętności samodzielnego, krytycznego studiowania
instrukcji do testu
C4 Kształtowanie umiejętności obliczania, opisywania i interpretowania
wyników
C5 Kształtowanie umiejętności wykorzystania wiedzy z zakresu psychometrii
w obliczaniu, opisie i interpretacji wyników
C6 Zapoznanie z zasadami przygotowania pisemnego raportu/opinii z
badania
C7 Kształtowanie kompetencji społecznych w zakresie: pracy w małych
grupach oraz dyskutowania o zagadnieniach związanych z diagnozą opartą
o badania testowe
C8 Uświadomienie znaczenia samorozwoju i kompetencji zawodowych
psychologa w procesie diagnozy
C9 ……………………
C10 ……………………
C11 ……………………
C12 ……………………
14.
Zakładane efekty kształcenia (dla
przedmiotu)
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia, np.:
K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla
kierunku)
EK_W_01 Zna podstawy teoretyczne
i zakres stosowania danego testu w
diagnozie psychologicznej.
EK_W_02 Zna zasady prowadzenia
badania danym testem.
EK_W_03 Zna zasady obliczania i
interpretacji wyników .
EK_W_04 Zna zasady przygotowania
pisemnego raportu/opinii z badania
danym testem .
EK_W_05 ……………….
K_W03
EK_U_01 Potrafi zaplanować i
przeprowadzić badanie danym
testem .
EK_U_02 Posiada umiejętność
obliczania, opisywania i
interpretowania uzyskanych wyników
EK_U_03 Potrafi krytycznie
K_U03
K_W09
K_W08, K_W09
K_W09.
K_U03, K_U05
K_U08
2
analizować i wykorzystywać
informacje zawarte w instrukcji do
testu .
EK_U_04 ……………….
EK_U_05 ……………….
EK_K_01 Współpracuje w małych
grupach; potrafi dyskutować na
forum grupy o zagadnieniach
związanych z diagnozą opartą o
badania testowe.
EK_K_02 Zachowuje etyczną
postawę w odniesieniu do
posługiwania się testami w diagnozie
psychologicznej.
EK_K_03 Jest przygotowany do
samorozwoju, zwiększania
kompetencji profesjonalnych w
odniesieniu do diagnostyki
psychologicznej oraz do
podejmowania odpowiedzialnej,
etycznej aktywności zawodowej.
EK_K_04 ……………….
EK_K_05 ……………….
15.
K_K07
K_K03
K_K01, K_K03
Treści programowe
1. Samoopisowe inwentarze osobowości jako narzędzia pomiaru cech
emocjonalnych, motywacyjnych i interpersonalnych. Różne podejścia
przy konstruowaniu testów osobowości (odpowiedniość treściowa,
kryteria empiryczne, analiza czynnikowa, teorie osobowości).
Wiarygodność wyników uzyskanych za pomocą inwentarzy
osobowości. Treść pytań (samoopis, bodziec, komunikacja), układ
pytań (losowy, regularny czy celowy). Format odpowiedzi. Formy
inwentarzy równoległe lub dostosowane do wieku badanych.
2. Badanie diagnostyczne jako komunikacja: osoba badana, badający,
warunki badania, obserwacja zachowań pozatestowych. Postawy
badanego wobec testu i tendencyjność odpowiedzi. Norma
statystyczna i jej konsekwencje. Etapy procesu diagnostycznego.
Obliczanie wyników i stosowanie norm. Typowe błędy popełniane przy
obróbce arkuszy odpowiedzi. Sporządzanie psychogramu.
Przechowywanie dokumentacji. Zagadnienie wiarygodności badania.
Zachowania testowe i pozatestowe jako przedmiot interpretacji.
Prawa osób badanych: zgody na badanie, informacji o wynikach,
zachowania tajemnicy, prywatności.
3. Na przykładzie NEO-PI-R i 16PFQ Cattella: Związek między teorią
osobowości a konstruowaniem kwestionariusza. Właściwości
psychometryczne skal (rzetelność, trafność, błąd pomiaru).
Interkorelacje skal, korelacje ze skalami innych kwestionariuszy.
Problem relacji między skalami a czynnikami drugiego stopnia.
3
Problemy adaptacji kulturowej i wprowadzania modyfikacji.
4. Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Założenia Pięcioczynnikowej Teorii
Osobowości, procedura tworzenia NEO-PI-R. Psychologiczny sens
poszczególnych czynników i ich składników; obliczanie wyników,
sporządzanie psychogramu i interpretacja. Schemat interpretacji
wielowymiarowych inwentarzy osobowości wg Gougha. Synteza
informacji z poszczególnych czynników i ich konfiguracji
(interpretacja jakościowa). Praktyczne ćwiczenia interpretacji – praca
w małych grupach. Wyjaśnianie psychologiczne. Zastosowanie NEOPI-R w różnych obszarach psychologii. Sprawdzian wiedzy i
umiejętności.
5. Kwestionariuszowe metody diagnostyczne w psychologii klinicznej na
przykładzie MMPI. Historia testu, aktualny status testu MMPI-2 w
Polsce, porównanie z wersją MMPI, formy testu, konstrukcja,
przeznaczenie, zasady przeprowadzania badania, arkusz zapisu,
podstawowe zasady obliczania wyników, normy. Ćwiczenia
praktyczne w zakresie obliczania wyników i korzystania z norm.
6. Ogólne zasady oceny trafności wyników badania testem MMPI-2:
skale kontrolne (miary niespójności, miary częstości odpowiedzi i
miary obronności), zasady wnioskowania o trafności.
7. Charakterystyka skal klinicznych testu MMPI.
8. Ogólne zasady opisu i interpretacji wyników badania testem MMPI.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności.
16.
Zalecana literatura
Obowiązkowa:
1. Anastasi A. Urbina S. (1999). Testy psychologiczne (s. 448-493, 670691). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP
2. Butcher J.N., Graham J.R. i in. (2012). Minnesocki Wielowymiarowy
Inwentarz Osobowości. MMPI-2. Podręcznik stosowania, oceny i
interpretacji. Wersja zrewidowana. Warszawa: Pracownia Testów
Psychologicznych PTP
3. Siuta J. (2006). Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Adaptacja polska.
Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP
4. Siuta J. (2009). Diagnoza Osobowości. Inwentarz Osobowości NEOPI-R w teorii i praktyce. r. 6 i 10. Warszawa: Pracownia Testów
Psychologicznych PTP
5. Zawadzki B. (2006). Kwestionariusz jako metoda badania
osobowości, w: Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura
konstruowania (s. 13-75). Warszawa: Wydawnictwo Scholar
Uzupełniająca:
1. Cervone D., Pervin L.A. (2011), Teorie cechowe: pięcioczynnikowy
model osobowości. W: Osobowość. Teoria i badania (r. 8: s. 313362). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
2. Kaplan H.I., Sadock B.J. (1998). Psychiatria kliniczna. Wrocław:
Urban & Partner
3. Łoś Z. (2002). Wymiary osobowości w ujęciu Cattella a model
Wielkiej Piątki. Dlaczego nie siódemki? (maszynopis w czytelni)
4
4. Matkowski M. (1992). MMPI: badanie – opracowanie – interpretacja.
Poznań: Pracownia Terapii i Rozwoju Osobowości
5. Sanocki W. (1986). Kwestionariusze osobowości w psychologii.
Warszawa: PWN
17.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia
osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia
- wykład: ………………….
- wykład fakultatywny: ………………….
- ćwiczenia: ………………….
- laboratorium: ………………….
- konwersatorium: ………………….
- warsztat: student uzyskuje ocenę z każdego bloku zajęć (NEO-PI-R i
MMPI-2) na podstawie sprawdzianów wiedzy i umiejętności zawierających
pytania otwarte oraz opis i analizę wyników testowych. Do indeksu
wpisywana jest średnia ważona ocena pochodząca z obu bloków zajęć
- zajęcia fakultatywne: ………………….
- inne: ………………….
18.
Język wykładowy
język polski
19.
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
-
wykład: ……………. godzin
wykład fakultatywny: ……………. godzin
ćwiczenia: ……………. godzin
laboratorium: ……………. godzin
konwersatorium: ……………. godzin
warsztat: 30 godzin
zajęcia fakultatywne: ……………. godzin
inne: ……………. godzin
30 godzin
Praca własna studenta np.:
-
przygotowanie do zajęć: ……………. godzin
opracowanie wyników: 20 godzin
czytanie wskazanej literatury: 20 godzin
napisanie raportu z zajęć: ……………. godzin
przygotowanie do egzaminu: ……………. godzin
przygotowanie do kolokwium: 30 godzin
70 godzin
Suma godzin
100 godzin
5
Liczba punktów ECTS
4
6