„Takiego pięknego syna urodziłam” Marcina Koszałki

Temat: Zaburzenia komunikacji w rodzinie na przykładzie bohaterów filmu „Takiego
pięknego syna urodziłam” Marcina Koszałki
Opracowanie: Tomasz Sowiński
Etap edukacyjny: gimnazjum
Przedmiot: godzina wychowawcza
Czas: 2 godziny lekcyjne
Treści zgodne z podstawą programową:
III etap edukacyjny, wychowanie do życia w rodzinie: budowa prawidłowych relacji z
rodzicami, konflikt pokoleń; przyczyny i sposoby rozwiązywania konfliktów.
Pytanie kluczowe: Jak się skutecznie komunikować?
Po zajęciach uczeń będzie umiał:
• wyjaśnić pojęcia: „dokument autobiograficzny”, „talk-show”;
• wskazać błędy w komunikacji interpersonalnej i zaproponować ich właściwe
rozwiązanie;
• wytłumaczyć, na czym polega wideoterapia i jakie może przynieść efekty.
Metody pracy: burza mózgów, odgrywanie ról, rozmowa nauczająca, rundka
Materiały dydaktyczne:
• film pt. „Takiego pięknego syna urodziłam” Marcina Koszałki;
• materiały pomocnicze nr 1–2;
• duże arkusze papieru, mazaki.
Słowa kluczowe: dokument autobiograficzny, talk show, wideoterapia, komunikacja
interpersonalny
Uwagi:
Pierwsza jednostka lekcyjna ma charakter wprowadzający do właściwej lekcji
wychowawczej, na którą – w charakterze eksperta – warto zaprosić pedagoga bądź
psychologa szkolnego.
Przebieg zajęć:
1. Zapowiedz uczniom, że na dzisiejszej lekcji obejrzą dokument autobiograficzny
Marcina Koszałki „Takiego pięknego syna urodziłam”. Poproś, by podczas burzy
mózgów postarali się opisać cechy tego gatunku filmowego, a następnie zapytaj, czy
znają przykłady innych dokumentów autobiograficznych. W kilku zdaniach przedstaw
kontekst filmu i historię dokumentalistyki autobiograficznej (skorzystaj z informacji
opublikowanych m.in. na stronie www.filmotekaszkolna.pl), a następnie obejrzyjcie
wspólnie film Koszałki.
2. Po projekcji powieś na dwóch przeciwległych ścianach klasy duże arkusze papieru z
zapisanymi skrajnymi stanowiskami, jakie zajęli krytycy po premierze filmu:
•
•
pozytywne: reżyser „demaskuje obłudę życia rodzinnego”;
negatywne: reżyser „katuje kamerą” swą rodzinę.
www.filmotekaszkolna.pl
Poproś uczniów, aby stanęli przy twierdzeniu, z którym bardziej się identyfikują, a chętni
niech uzasadnią swoje stanowisko. Podsumowując dyskusję, przybliż młodzieży pojęcie
wideoterapii. Jest ona dobrym źródłem wywoływania autorefleksji i może być powodem
przychylnej reakcji widzów na film Koszałki, którzy zauważyli w nim problem braku
komunikacji występujący w ich rodzinach.
3. Zapytaj uczniów, czy znają inne niż autobiografistyka filmowa audiowizualne formy
obnażania swojej intymności (reality-show, talk-show itp.). Poproś, by krótko je
opisali.
4. Przedstaw uczniom propozycję udziału w talk-show, w którym ochotnicy wcielą się w
poszczególnych członków rodziny Koszałków (matka, ojciec, syn) oraz osobę
prowadzącą program. Pozostali uczniowie będą widownią zadającą pytania i
wyrażającą swoje opinie. Wybierz czterech uczniów do zaprezentowania dramy i
rozdaj im odpowiednie instrukcje (materiały pomocnicze nr 1 i 2).
Wyznaczeni uczniowie na środku sali biorą udział w talk-show zgodnie z instrukcjami.
Pozostałych poproś, by aktywnie uczestniczyli w zabawie, przede wszystkim wyrażając
swoje zdanie na temat zachowania członków rodziny Koszałków. Twoja rola na tym etapie
ogranicza się do obserwacji, kontroli czasu i porządku.
Po zakończeniu ćwiczenia daj uczniom chwilę na „wyjście z roli”. Możesz im to ułatwić,
proponując odpowiednią technikę: „opowiedzenie o odegranej właśnie postaci” bądź
symboliczne „zdjęcie maski”.
5. Omów ćwiczenie z klasą. Na przykładzie zachowań uczniów wcielających się w
bohaterów filmowych przeanalizujcie sposoby komunikacji oraz potrzebę rozmów w
rodzinie (możesz posłużyć się wskazówkami zamieszczonymi na stronie internetowej
http://bycrodzicem.pl lub w innym wydawnictwie na temat komunikacji
interpersonalnej). Twoje komentarze mogą być konstruowane na zasadzie: „wskaż
błąd i udziel rady”. Rady te zapisuj na tablicy (taki materiał powinien zostać utrwalony,
skopiowany i rozdany uczniom po zajęciach).
Na tym etapie może okazać się przydatna pomoc psychologa szkolnego. Zdarza się bowiem,
że w trakcie odgrywania ról ujawnią się pewne ukryte przeżycia i emocje, co stwarza
możliwość dalszej pracy nad nimi, buduje głębszą refleksję i jest najistotniejszym walorem
edukacyjnym i terapeutycznym dramy.
6. Lekcję zakończ rundką, w czasie której każdy z uczniów kończy swoimi słowami
wybrane zdanie:
•
•
•
Dzisiaj dowiedziałem się, że człowiek…
Dzisiaj dowiedziałem się, że rodzina…
Dzisiaj dowiedziałem się, że życie…
www.filmotekaszkolna.pl
Materiał pomocniczy nr 1
Instrukcja dla prowadzącego talk-show
Przedstaw widowni rodzinę Koszałków, zarysuj panujące w niej relacje (nieustające konflikty,
wzajemne pretensje, obrażanie innych członków rodziny). Zaproś na scenę „Syna” i chwilę z
nim porozmawiaj o sytuacji w domu. Następnie zaproś „Ojca” i zapytaj, czy rzeczywiście
sytuacja wygląda tak, jak ją przedstawił syn. Na koniec zaproś „Matkę” i poproś, by
przedstawiła swoje stanowisko. Staraj się doprowadzić do konfrontacji między rozmówcami.
Przygotuj sobie listę pytań, które skierujesz do uczestników talk-show. Zadawaj pytania typu:
Jakie mogły być przyczyny takiej sytuacji? Jak się czują członkowie rodziny? Jakie mogą być
konsekwencje takiego zachowania? Co można zrobić, by rozwiązać problem? Przygotowaną
listę pytań przekaż uczniom, którzy będą twoimi rozmówcami, by mogli się należycie
przygotować do wystąpienia. Podczas talk-show pamiętaj, by na początku rozmówcy skupili
się na opisie ich dramatu, następnie postarajcie się znaleźć przyczyny zaistniałej sytuacji, a
na końcu ustalcie możliwe sposoby rozwiązania problemu. W trakcie rozmowy pytaj o opinię
widzów. Na koniec podsumuj dyskusję, wyciągając wnioski z usłyszanych rad.
Materiał pomocniczy nr 2
Instrukcja dla odgrywających role członków rodziny Koszałków
Spróbujcie przeanalizować zachowanie bohaterów filmu. Zastanówcie się, co kieruje ich
działaniami, postarajcie się zrozumieć ich sytuację, wytłumaczyć reakcje, określić charakter.
W czasie występu w talk-show przedstawcie ich punkt widzenia.
www.filmotekaszkolna.pl