Wstęp Rymanów został ulokowany na prawie

Transkrypt

Wstęp
Rymanów został ulokowany na prawie magdeburskim w roku 1376 i powstał
dzięki zabiegom księcia śląskiego Władysława Opolczyka, namiestnika króla Ludwika
Węgierskiego. Początkowo nosił nazwę "Ladisslauia" od imienia jego założyciela. z2a Rymanów przyjęła się w okresie panowania króla Władysława Jagiełły i pochodziła
od imienia wójta Reymana. Gród Rymanowski zlokalizowany został na skrzyżowaniu
szlaków handlowych podkarpackiego i węgierskiego. W XV i XVI stuleciu Rymanów
otrzymał od królów polskich liczne przywileje na odbywanie w mieście jarmarków i
posiadanie własnych składów handlowych. Obok handlu rozwijało się również
rzemiosło. Do najbogatszych należały cechy; rzeźników, garbarzy, szewców, kuśnierzy, sukienników, płócienników, krawców i piekarzy. To w połączeniu z położeniem na ruchliwym szlaku handlowym i utrzymywaniu licznych kontaktów z
Węgrami sprzyjało rozwojowi miasta. Pożogi wojenne, które dotknęły Podkarpacie w
XVII stuleciu osłabiły tempo rozwoju gospodarczego miasta. Sytuacje podobne
powtórzyły się z początkiem XVIII wieku. W tym czasie miasto wielokrotnie niszczyły pożary. Ponowne ożywienie gospodarcze przyniósł wiek XIX. Na nowo rozwinęło
się rzemiosło i handel. Rymanów bowiem, stanowił miejsce zaopatrzenia dla licznych
wsi polskich i łemkowskich. Rolnicy zbywali tu bydło i trzodę. Od 1872 roku dobra
Rymanowskie stanowiły własność Anny z Działyńskich i Stanisława Potockich.
Występowanie znanych od wieków wód leczniczych w Iwoniczu Zdroju, modnym i
głośnym wówczas kurorcie, skłoniło właścicieli tych dóbr do szukania podobnych
źródeł w okolicznych górach i dolinie rzeki Tabor. Wyjątkową okazję do tego dał
pobyt we dworze chemika Tytusa Sławika, który na pograniczu wsi Posada Górna,
Deszno i Wołtuszowa natrafił na źródło. Dokładna analiza składu chemicznego nowo
odkrytej wody potwierdziła jej lecznicze właściwości, co dało początek rozwoju
uzdrowiska. Wybudowano pierwsze pensjonaty. Wykonano nową obudowę ujęć wodnych i rozdzielono spływające do jednej studni źródła mineralne na trzy odrębne
zdroje. Wówczas to nadano im imiona "Tytus" - dla upamiętnienia chemika Sławika,
"Celestyna" - od imienia matki Anny z Działyńskich Potockiej oraz "Klaudia" od
imienia matki Stanisława Potockiego. Tradycyjne nazewnictwo źródeł utrzymało się
2
do chwili obecnej. Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój uzdrowiska. Wznoszono
nowe budynki sanatoryjne, łazienki, stwarzano coraz to lepsze warunki leczenia i
wypoczynku. Wraz z rozwojem
przemysłu naftowego w okolicach Podkarpacia
wybudowano linię kolejową przebiegającą zaledwie 4 km od miasta. Sprzyjało to dalszemu rozwojowi handlu i rzemiosła, a także drobnego przemysłu i usług.
Okres I wojny światowej to ogromne szkody i dewastacja miasta. Stacjonujące w
Rymanowie rosyjskie wojska carskie doprowadziły do całkowitej ruiny zachowane po
wcześniejszych pożarach obiekty zdrojowe. Zniszczone miasto i zdrój długo leczyło
swoje rany. Okres międzywojenny to lata odbudowy i rozbudowy Rymanowa i dalszego rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego miasta i okolicznych miejscowości. Nastąpił poważny rozwój działalności licznych organizacji i towarzystw
polskich i żydowskich (ci drudzy stanowili blisko jedną trzecią mieszkańców i w
znacznej mierze utrzymywali w swych rękach handel i przemysł).
Rozwój miasta brutalnie i tragicznie przerwały wydarzenia II wojny światowej. Niemcy weszli do Rymanowa. W wyniku walk część miasta legła w gruzach. W pobliżu
miasta okupant zorganizował obóz zagłady, w którym zginęło 10 tys. jeńców radzieckich, a także dokonał eksterminacji licznej w mieście ludności, zwłaszcza żydowskiej.
W więzieniach i okolicznych miejscach straceń ginęli także rymanowianie.
Rymanów dzisiaj
Pomimo wielokrotnej pożogi i tragicznych kart historii wojennych Rymanów
znacznie się rozrósł. Liczba mieszkańców przekroczyła 3600. Na zachód od centrum
powstało duże osiedle domków jednorodzinnych, w rynku i przyległych dzielnicach
przybywa obiektów handlowych i usługowych. Jest też Rymanów znaczącym
ośrodkiem oświaty, kultury i sportu. Mimo recesji z powodzeniem funkcjonują tutaj
spółdzielnie i prywatne podmioty gospodarcze. Wśród nich dominującą pozycję zajmuje firma "Asko", specjalizująca się w produkcji galanterii skórzanej i znana w
Europie Ubojnia Królików Gminnej Spółdzielni "SCh".
Miasto jest siedzibą władz samorządowych rozległej gminy, obejmującej 19 wsi, z2eszkiwanej przez ponad 16 tys. mieszkańców. Atutem rozwoju i atrakcyjności
3
Rymanowa jest pobliski kurort Rymanów Zdrój.
Atrakcyjne zabytki
W Rymanowie w samej starówce, pomimo działań wojennych zachowała się
tylko część jej dawnej zabudowy. Do najcenniejszych zabytków przypominających
czasy historii, ciekawych dla turystów, zaliczyć należy: kościół parafialny p.w. św.
Wawrzyńca późno barokowy, ufundowany w 1779 r. przez wojewodę wołyńskiego
Józefa Ossolińskiego z Tęczyna. W innej części miasta warto zwrócić uwagę na ruiny
synagogi wzniesionej w XVII stuleciu. W parku wzrok przyciąga dwór Potockich z
początku XIX w., obecnie siedziba nadleśnictwa, zaś poza Rymanowem cmentarz oraz
kirkut, na którym znajduje się m.in. mogiła rabina Fridmana z XIII w. uważanego za
cudotwórcę.
1. Ogólna charakterystyka regionu
1.1. Położenie geograficzne
Rymanów położony jest na wyniosłym wzgórzu (352 m n.p.m.), jest miasteczkiem liczącym ponad 3 600 mieszkańców, położony w odległości 15 km w kierunku
południowo-wschodnim od wojewódzkiego miasta Krosna. Na zachód od centrum
Rymanowa powstało duże osiedle domków jednorodzinnych, w Rynku i dzielnicach
przyległych przybywa obiektów handlowych i usługowych. Jest też Rymanów
znaczącym ośrodkiem kultury i sportu. Miasteczko jest siedzibą władz samorządowych, w skład którego wchodzi 25 miejscowości, w tym 7 niezamieszkałych. Gmina
leży na Pogórzu Bukowskim w widłach Wisłoka i Taboru, który przy ujściu do
Wisłoka nosi nazwę Morwawa.
W centrum krzyżują się ważne dla kraju arterie komunikacyjne. Są to drogi
kołowe: Wadowice - Przemyśl - Medyka (odległość od przejścia granicznego z Ukrainą w Medyce wynosi około 130 km), Brzozów - Rymanów - Daliowa - Barwinek
4
(odległość od Rymanowa do przejścia granicznego ze Słowacją wynosi około 25 km).
Układ komunikacji kołowej uzupełnia przebiegająca przez teren gminy trakcja kolejowa Stróże - Jasło - Krosno - Sanok - Zagórz, ze stacją osobowo-towarową we
Wróbliku Szlacheckim, oddaloną o 5 km od Rymanowa.
Z połączeń lotniczych korzystać można poprzez lotnisko w Rzeszowie (75 km) i w
Krakowie (180 km). Gmina i miasto Rymanów dysponuje automatyczną łącznością
telefoniczną i telefaksową, jak również funkcjonuje tu sieć czterech placówek pocztowych. Ogólnie znane są tu walory przyrodniczo-klimatyczne, specyficzny
mikroklimat i znakomite położenie, które stwarzają doskonałe warunki dla lecznictwa
klimatycznego. Rymanowska baza sanatoryjna jest w stanie, jednorazowo, w pełni z2użyć ponad 1 000 dzieci i 250 osób dorosłych. Dodatkowo prywatne domy wczasowe i
kwatery mogą pomieścić ponad 700 osób. Uzdrowisko dysponuje bogatą ofertą z2egów i usług terapeutycznych dla dzieci, a także dorosłych. Ciekawa oferta jest
kierowana do matek z małymi dziećmi. Wysoki standard oferowanych usług gwarantuje doskonale wyszkolona i przygotowana zawodowo kadra lekarzy, pielęgniarek i
nauczycieli.
Klimat omawianego terenu uwarunkowany jest wieloma czynnikami, z których
najważniejszą rolę odgrywają: położenie geograficzne, napływające masy powietrza,
ukształtowanie powierzchni. Klimat gminy Rymanów, podobnie jak i całego Beskidu
Niskiego oraz Bieszczadów Zachodnich, kształtowany jest głównie przez masy
powietrza morskiego (63% dni w roku) i powietrza polarno-kontynentalnego (26%).
Inne układy napływu mas powietrza zdarzają się rzadziej. Każda z mas posiada z2enną charakterystykę meteorologiczną, kształtuje zatem swoisty typ pogody.
Położenie gminy w obrębie Beskidu Niskiego, największego obniżenia równoleżnikowego bariery orograficznej Karpat, decyduje o występowaniu tu wiatrów
typu fenowego - tzw. rymanowskich. Wiatry fenowe występują przede wszystkim w
półroczu jesienno-zimowym.
Przewodnim
i
kompleksowym
wskaźnikiem
zróżnicowania
stosunków
klimatycznych jest tu średnia temperatura roczna, która wynosi 6,5oC. Miesiącem z2łodniejszym jest luty (-4,3oC), najcieplejszym lipiec (16,3oC). Dotychczasowe absolutne maksimum temperatur przypadało na czerwiec (32,4o C), a minimum na marzec
5
(-32,9o C).
Roczne sumy opadów są w górach wyższe niż na obszarach sąsiednich, położonych niżej. Przeciętna liczba opadów na terenie gminy wynosi 816,6 mm.
W przebiegu rocznym maksimum przypada na miesiące lipiec - 121,5 mm i sierpień
118,6 mm.
Dzisiejsza szata roślinna Beskidu Niskiego ukształtowała się
w wyniku
długotrwałego oddziaływania klimatu, podłoża skalnego i gospodarki człowieka.
Śledząc rozwój tutejszej flory od plejstocenu zauważa się zmiany w składzie gatunkowym drzewostanów oraz zmiany w przebiegu górnej granicy lasu.
Dominującym typem siedliskowym jest las górski (95%) i las wyżynny (5%).
Lasy te należą do I grupy ochronnej, z czego lasy glebochronne stanowią 1,95,
wodochronne 82,5%, uzdrowiskowo-klimatyczne 6,4% i lasy masowego wypoczynku
i turystyki 9,2%.
Ponad 50% powierzchni gminy zajmują lasy o dominującym drzewostanie buka
(31,4%), jodły (27,3%), sosny (24%) z domieszką świerków i modrzewi.
W drzewostanach bukowo-jodłowych prowadzona jest przez Nadleśnictwo Rymanów
gospodarka leśna na zasadach zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat,
powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz równowagę z2dniczą. Szczególną ochroną objęte są obszary dwu rezerwatów tj. “Źródliska Jasiołki”
i “Bukowica”. Obszary chronionego krajobrazu Beskidu Niskiego zajmują ponad 60%
powierzchni gminy, a zgrupowane są głównie w jej południowej części z centralną
miejscowością Rymanów Zdrój, położoną 4 km na południe od Rymanowa, przy
drodze krajowej 888.
1.2. Bogactwa naturalne
6
Jak wiadomo Rymanów Zdrój jest uznanym od ponad 120 lat uzdrowiskiem,
które swe powstanie zawdzięcza wodom mineralnym, odkrytym w sierpniu 1876 roku.
Na terenie uzdrowiska występują wody chlorkowo-wodorowęglano-sodowe, jodkowe,
bromkowe i bromowe z niewielką zawartością strontu, a także wolnego dwutlenku
węgla. Wody te genetycznie związane są z morskimi utworami fliszowymi i mają
charakter reliktowy. W obecnej chwili wykorzystuje się wodę ze źródeł: “Tytus”,
“Klaudia” i “Celestyna” oraz otworów: “Rymanów Zdrój 1” i “Rymanów Zdrój 2”.
Istnieje ponadto kilka nowych odwiertów.
Wody te wydobywane ze złóż oligoceńsko-mioceńskich, zalegających na głębokości
250 m, wykorzystuje się w lecznictwie uzdrowiskowym w profilaktyce i terapii dzieci
i dorosłych ze schorzeniami górnych dróg oddechowych, szczególnie astmy oskrzelowej, w chorobach nerek i dróg moczowych. Skuteczność leczniczych wód mineralnych akcentowana jest także w leczeniu chorób reumatycznych.
Wody rymanowskie wykorzystuje się w rozlewni wód mineralnych, które rozprowadzane są na teren województwa i województw ościennych.
Na wschód od uzdrowiska Rymanów Zdrój w odległości 5 km leży miejscowość Rudawka Rymanowska. Tu również występują wody mineralne siarczanowe oraz
solanki jodowo-bromowe. Jeden z odwiertów dostarcza zmineralizowanej cieplicy o
temperaturze 48o C .
Beskid Niski i Pogórze Bukowskie, stanowiące część Karpat Zewnętrznych, zbudowane są z tzw. fliszu skał osadowych, żwirów zlepieńców, iłów i łupków.
W pobliżu Rudawki Rymanowskiej nad Wisłokiem występują ściany skalne, dochodzące do 40 m wysokości. Najciekawsze ze ścian - zlewnia dawnej Olzy - to największa w pobliskich Karpatach odkrywka łupków menilitowych.
Na terenie gminy w rejonie Klimkówki, Rymanowa Zdroju i Rudawki Rymanowskiej
prowadzone są specjalistyczne prace geologiczne związane z poszukiwaniem ropy
naftowej i gazu ziemnego. Obecność gazu ziemnego i ropy naftowej na tych terenach
była znana od dawna. Eksploatację tych złóż rozpoczęto w 1854 roku. Gaz ziemny
występuje w utworach kredowych i trzeciorzędowych, zarówno w złożach samodzielnych, jak i towarzysząc złożom ropy naftowej. Zasoby gazu wydobywane na terenie
7
województwa wynosiły 914,9 mln m3, co stanowi 0,6% wydobywanych zasobów
krajowych. Złoża ropy naftowej są to złoża strukturalne, głównie typu warstwowego z
wodą okalającą. Ropa występująca na naszym terenie jest bezsiarkowa, za to z zawartością parafiny. Zasoby wydobywane w województwie wynoszą 927,73 tys. ton, co
stanowi 20,7% zasobów krajowych.
W 1995 roku zasoby ropy naftowej zwiększyły się w wyniku przekwalifikowania z2bów w istniejących już złożach oraz zatwierdzenia nowego złoża Iwonicz-Północ,
które swoim zasięgiem obejmuje gminę Rymanów.
Do bogactw naturalnych występujących na terenie gminy należą m.in. surowce skalne.
Geologiczne zasoby bilansowe kruszyw naturalnych to głównie holoceńskie (czwartorzędowe) nagromadzenia utworów żwirowych i pospółek, które występują w obrębie
niskich dolin rzecznych. Natomiast źródłem pozyskiwania kruszywa drobnego dla
budownictwa są rozsypliwe piaskowce fliszowe.
Eksploatacja złóż surowców na terenie gminy odbywa się na podstawie koncesji i z
zachowaniem nowych przepisów prawa geologiczno-górniczego.
1.2.1. Stan środowiska naturalnego
Główną rzeką omawianego obszaru jest lewy dopływ Wisłoka -Tabor, który w
swym dolnym biegu jest również zwany Mor(w)awą.
Całkowita długość rzeki równa jest 27,9 km, a powierzchnia dorzecza 109,2 km 2,
średni spadek 8,4%. Szerokość koryta waha się od 4 do 12 m, na terenie Zdroju koryto
jest regulowane o szerokości 8 m. Średni przepływ wynosi - 1,3 m3/s, najniższy z2yw - 0,55 m3/s, a najwyższy - 2,48 m3/s.
Niski stan przepływów w maju i w sierpniu należy wiązać z niską ilością opadów w
tym czasie oraz dość wysokimi temperaturami, natomiast ich wyższe wartości w
listopadzie i lutym spowodowane są roztopami wiosennymi oraz obecnością wiatrów
fenowych, przynoszących odwilż i śródzimowe roztopy.
0 jakości wody w rzece decydują głównie zanieczyszczenia dopływające z
Rymanowa Zdroju i Rymanowa oraz spływy powierzchniowe. Zgodnie z
8
wymaganiami docelowymi jakość wody w rzece powinna odpowiadać I klasie powyżej Rymanowa, natomiast w pozostałym biegu - II klasie.
Charakterystyka jakości wody Morawy w 1995 roku w grupie parametrów
fizykochemicznych wykazała, że na początkowym odcinku rzeki, powyżej Deszna,
spełnione były wymagania I klasy czystości. W przekroju kontrolnym powyżej
Rymanowa stężenie azotu azotynowego decydowało o III klasie czystości.
Oddana w bieżącym roku do eksploatacji miejska oczyszczalnia ścieków w
Rymanowie oraz rozwiązany problem utylizacji ścieków poprodukcyjnych z Zakładów
Przemysłu Skórzanego "Asko” w Rymanowie, będą miały w najbliższych latach
znaczący wpływ na poprawę jakości wód rzeki.
Kąpieliska naturalne i baseny kąpielowe są objęte nadzorem sanitarnym przez cały
sezon letni. Woda w kąpielisku "'dzikim" urządzonym na rzece Wisłok w Rudawce
Rymanowskiej odpowiada I klasie czystości pod względem chemicznym, natomiast
pod względem bakteriologicznym II klasie czystości.
Na rzece Wisłok w miejscowości Sieniawa znajduje się zapora i retencyjny zbiornik
wodny, stanowiący sztuczne jezioro o pojemności całkowitej V = 26 mln m3. Powstał
on w latach 1971-1978 w celu zaopatrzenia w wodę Krosna, Iwonicza i Rymanowa
oraz redukcji fali powodziowej w górnym
biegu rzeki. Zapora betonowa ma
wysokość 38 m, a powierzchnia zalewu 1,3 km2 i jest administrowana przez ODGW
Kraków. Zlewnia zbiornika ma charakter rolniczy i silnie rozwiniętą gospodarkę leśną.
Kompleksy leśne zajmują ponad 50% obszaru zlewni, natomiast w użytkach znaczny
udział mają łąki i pastwiska. Zabudowa rekreacyjna zlewni jest skromna, głównie w
Rudawce Rymanowskiej i okolicy. Większość wsi położonych w obrębie zlewni zbiornika nie jest skanalizowana, ścieki gromadzi się najczęściej w szambach. Częstym
“odbiornikiem” nieczystości z gospodarstw wiejskich są potoki. Przykładem jest potok
Głęboki, gdzie koncentracja
zabudowy w jego dolinie, szczególnie na obszarze
ujściowym, znajduje odzwierciedlenie w niezadowalającej jakości wód potoku.
Wody magazynowane w zbiorniku Besko, z uwagi na wykorzystanie ich do
celów pitnych, powinny spełniać wymagania I klasy. Wartości graniczne poszczególnych wskaźników dla I klasy przekraczane są w różnych okresach i w różnym stopniu,
ponieważ jakość wód uzależniona jest w różnym stopniu od sposobu użytkowania z2-
9
głych terenów.
Gmina Rymanów zaopatrywana jest w wodę ze studni kopanych przydomowych, w
wodę podziemną pochodzącą ze studni wierconych oraz w wodę powierzchniową ze
zbiornika zaporowego Besko na Wisłoku, która kupowana jest z wodociągu
krośnieńskiego.
Długość sieci wodociągowej wynosi ok. 40 km, a 70% całkowitej ilości
sprzedawanej wody stanowią dostawy do gospodarstw domowych.
Sieć kanalizacyjna Rymanowa liczy prawie 20 km - bez przyłączy. Równocześnie
kontynuowane są prace przy budowie kolektorów kanalizacji sanitarnej obejmujące
Posadę Dolną i Górną, Rymanów i Rymanów Zdrój. Z gospodarstw domowych pochodzi 38%
ścieków , które odprowadzane są do oddanej do użytku w roku 1997
mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków (Qśr = 2.000 m3/d), pracującej w
oparciu o nowoczesne technologie, które zabezpieczają wody powierzchniowe i glebę
przed zanieczyszczeniem i degradacją.
Wybudowanie oczyszczalni i kolektorów stworzyło szansę na przyjęcie ścieków z
kolejnych miejscowości tj. Deszna, Królika Polskiego i Klimkówki. Ochrona zasobów
wodnych na terenie gminy wymaga uporządkowania, w szczególności dotyczy to
ochrony wód przed spływaniem wraz z wodami opadowymi środków chemicznych,
gnojowicy czy ścieków bytowo-gospodarczych.
Na poprawę czystości powietrza wpływa wykorzystanie w coraz większym z2esie do celów grzewczych i socjalno-bytowych gazu ziemnego. Rymanów Zdrój jako
obszar specjalnie chroniony objęty jest siecią nadzoru ogólnego w zakresie monitoringu atmosfery. Pomiar stężeń zanieczyszczeń pyłowo - gazowych powietrza atmosferycznego prowadzony jest w punkcie pomiarowym usytuowanym w centrum
uzdrowiska. W punkcie tym prowadzony jest pomiar stężenia dwutlenku azotu.
Pomiary prowadzone od 1980 roku w sposób ciągły wykazują spadek średniorocznych
stężeń mierzonych substancji, dopuszczalne stężenia nie są przekraczane, a z2towywane wielkości osiągają najniższe wartości.
Na tej podstawie, stan czystości powietrza atmosferycznego, można określić jako
dobry, a wpływ na to ma występująca w coraz większym stopniu zmiana paliwa w
lokalnych kotłowniach, poprzez zastosowanie gazu ziemnego.
10
Zagrożenie środowiska odpadami stało się w ostatnich latach jednym z ważniejszych
problemów ekologicznych.
Jest to spowodowane ciągle zwiększającą się masą odpadów i niewystarczającym ich
zagospodarowaniem. Pojemność istniejących wysypisk komunalnych sukcesywnie
zmniejsza się.
Trudności w pozyskiwaniu terenów na lokalizację nowych wysypisk śmieci narzucają
konieczność bardziej racjonalnego gospodarowania już istniejącymi obszarami
wysypisk komunalnych.
Gmina Rymanów rozwiązała problemy związane z zagospodarowywaniem odpadów,
mimo iż na terenie gminy nie istnieją urządzone wysypiska odpadów stałych. Korzysta
się z wysypiska usytuowanego w Krośnie.
Odpady stałe z gospodarstw domowych oraz budynków komunalnych w ilości około
8.000 m3 w sposób zorganizowany są odbierane w workach foliowych i wywożone na
wysypisko w Krośnie.
Część odpadów stałych zbieranych jest do kontenerów i pojemników, które w miarę
potrzeb wywożone są średnio 2-3 razy w miesiącu.
11
1.3. Demografia
Strukturę demograficzną ludności gminy Rymanów na 10.12.1997 r przedstawia
poniższe zestawienie:
Miejscowość
Ludność
w tym
ogółem
kobiety
Bałucianka
150
68
Bzianka
637
323
Deszno
533
272
Głębokie
761
378
Klimkówka
1810
944
Królik Polski
769
377
Ladzin
504
246
Milcza
1062
515
Posada Górna
1604
841
Puławy
145
72
Rudawka Rymanowska
42
22
Rymanów
3667
1920
Rymanów Zdrój
963
514
Sieniawa
1062
544
Wisłoczek
144
83
Wróblik Królewski
824
398
Wróblik Szlachecki
976
496
Zmysłówka
51
26
Łazy
138
74
Ogółem
15 842
6 925
Liczba rencistów i emerytów: 4 550 osób co
ności w tym: KRUS
- 1 126 osób,
ZUS
- 3 424 osoby.
Przyrost naturalny:
Rymanów
Rymanów
+ 57
+3
Gmina
Ilość zgonów niemowląt: Rymanów
Gmina
1.3.1. Opieka zdrowotna
45
58
42
9
203 184 164
86
166 188 141
38
230 232 193 107
515 599 484 212
285 243 170
71
144 159 137
64
351 333 270 108
470 504 443 187
55
43
33
14
22
15
5
0
1040 1181 980 466
278 322 270
93
374 353 246
89
50
51 30
13
272 226 205
85
271 307 286 112
22
15
8
6
25
46
34
33
4818 5091 4140 1793
stanowi 28,72% ogółu liczby lud-
- 9
Gmina
Saldo migracji stałej:
Wiek ludności:
0-18 19-40 41-65 > 65
- 12
0
- 2.
12
W zakresie opieki zdrowotnej - na terenie gminy funkcjonują 3 ośrodki
zdrowia: w Rymanowie, Rymanowie Zdroju i we Wróbliku Szlacheckim.
Rejonowa Przychodnia w Rymanowie:
- Przychodnia Rejonowa w Rymanowie obsługuje mieszkańców Rymanowa (liczba
mieszkańców 3667, części wsi Posada Górna (804), Ladzina (504), Głębokiego (761),
Sieniawy (1062), Wisłoczka (144), Puław (187), Łazów (138) i Zmysłówki (51).
Średnio na jednego zatrudnionego lekarza przypada 732 pacjentów.
W przychodni tej znajdują się gabinety:
- w poradni ogólnej - 4 gabinety,
- w poradni dla dzieci chorych -1 gabinet
- w poradni dla dzieci zdrowych - l gabinet
- w poradni okulistycznej -1 gabinet
- w poradni reumatologicznej -1 gabinet
- w poradni "K" dla kobiet -1 gabinet
- w poradni stomatologicznej - 3 gabinety
- gabinet fizykoterapii + sala gimnastyczna
- laboratorium analityczne
- gabinet USG
- gabinet EKG
- gabinet audiometrii
- sterylizacja ciśnieniowo-parowa.
Ponadto w Liceum Ogólnokształcącym w Rymanowie funkcjonuje:
- gabinet stomatologiczny,
- gabinet higieny szkolnej
oraz w Puławach punkt pielęgnacyjny.
Przychodnia Rejonowa w Rymanowie zatrudnia 10 lekarzy medycyny:
- specjalista reumatolog,
- lekarz medycyny rodzinny,
13
- lekarz chorób wewnętrznych,
- lekarz pediatra,
- lekarz pediatra, specjalista chorób płuc,
- lekarz położnictwa specjalista ginekologii i położnictwa,
- lekarz medycyny specjalista okulista,
- 3 lekarzy stomatologów,
14 pielegniarek:
- 6 pielęgniarek środowiskowo-rodzinnych,
- 3 pielęgniarki zabiegowe
- 2 pielęgniarki w poradni dziecięcej
- 1 pielęgniarka w gabinecie stomatologicznym
- 1 pielęgniarka w gabinecie okulistyczym,
- 1 pielęgniarka - higienistka szkolna,
pozostali pracownicy:
- 3 położne,
- 5 techników
- 3 analityków,
- 2 pracowników fizykoterapii,
- 2 rejestratorki medyczne,
- 3 pomoce stomatologiczne,
- l2 pracowników obsługi:
- 3 praczki
- 5 sprzątaczek,
- 4 palaczy w tym 1 sezonowy
Ponadto w poradni dla dorosłych funkcjonuje stały punkt szczepień dla dorosłych oraz
w poradni dla dzieci stały punkt szczepień dla dzieci.
Wiejski Ośrodek Zdrowia w Rymanowie Zdroju
Wiejski Ośrodek Zdrowia w Rymanowie Zdroju przyjmuje pacjentów z terenu części
wsi Posada Górna (w liczbie 800 mieszkańców), Rymanowa Zdroju (963), Deszna
14
(533), Bałucianki (150) i Królika Polskiego (769) w gabinetach:
- poradni ogólnej,
- poradni dziecięcej,
- zabiegowym,
- stomatologicznym,
oraz punkcie szczepień i rejestracji.
Średnio na jednego lekarza w Ośrodku przypada 1072 pacjentów. Ośrodek zatrudnia:
- 2 lekarzy medycyny,
- 1 specjalistę chorób wewnętrznych,
- 1 specjalistę chirurgii dziecięcej,
- 1 lekarza stomatologa,
- 2 pielęgniarki rodzinne,
- 1 pielęgniarkę w poradni dziecięcej,
- 2 pielęgniarki w gabinecie zabiegowym,
- 1 pomoc stomatologiczną.
Ośrodek zatrudnia także 4 pielęgniarki w Domu Wczasów Dziecięcych - zapewniając
opiekę całodobową w placówce kuratoryjnej.
Wiejski Ośrodek Zdrowia we Wróbliku Szlacheckim
Ośrodek Zdrowia we Wróbliku Szlacheckim przyjmuje mieszkańców
Wróblika Szlacheckiego (zamieszkuje 976 mieszkańców), Wróblika Królewskiego
(824), Milczy (1062) i Bzianki (637).
Średnio na jednego lekarza w Ośrodku przypada 1166 mieszkańców. Ośrodek prowadzi ponadto punkt pielęgnacyjny w Milczy. W Ośrodku prowadzone są gabinety:
- gabinet lekarski ogólny,
- gabinet pediatryczny,
- gabinet stomatologiczny,
- gabinet fizykoterapii,
- gabinet zabiegowy,
- gabinet EKG
15
W Ośrodku Zdrowia zatrudnieni są :
- l lekarz specjalista pediatra,
- 1 lekarz specjalista rodzinny,
- 1 lekarz stomatolog,
- 7 pielęgniarek w tym:
- 3 pielęgniarki rodzinne,
- 1 pielęgniarka fizykoterapii,
- 1 pielęgniarka w poradni dziecięcej,
- 1 pielęgniarka zabiegowa,
- 1 pielęgniarka środowiskowa
- 1 pomoc stomatologiczna
oraz 6 pracowników obsługi:
- 2 sprzątaczki
- 4 palaczy sezonowych
2. Infrastruktura
2.1. Infrastruktura techniczna
Oczyszczalnia ścieków w Rymanowie
Budowa Oczyszczalni Ścieków w Rymanowie została rozpoczęta w 1984 r jako
inwestycja planu wojewódzkiego. Na wykonawcę robót wybrano Rzeszowskie s2-
16
iorstwo Robót Inżynieryjnych i od tego czasu nie dokonano zmiany Wykonawcy. Po
przerwaniu robót w latach 1989-1992 wznowiono je w 1993 r.
Proces technologiczny opiera się na mechanicznym i biologicznym usuwaniu z2eczyszczeń organicznych i biogennych z wykorzystaniem pracy osadu czynnego.
Wybudowana oczyszczalnia i kolektory sanitarne zapewniają ochronę ekologiczną
rzeki Tabor wpadającej do rzeki Wisłok, głównego źródła wody pitnej dla takich
dużych miast jak: Krosno i Rzeszów.
Oczyszczalnia została oddana do użytku dnia 28.05.1997 r.
Oczyszczalnia ścieków finansowana była ze środków NFOSiGW, WFOSiGW, UW
Krosno, ze środków własnych Urzędu Gminy w Rymanowie oraz przez ARiMR Warszawa.
Przepustowość średnia oczyszczalni
Qśr = 2000 m3/d
Przepustowość maksymalna
Qmax = 2500 m3/d
Oczyszczalnia położna jest w północnej części miasta na prawym brzegu rzeki Tabor.
W chwili obecnej zrzutu ścieków do nowo wybudowanej oczyszczalni dokonują
sanatoria w Rymanowie Zdroju oraz gospodarstwa domowe w ilości ok. 650 budynków.
Zrzut dobowy w chwili obecnej wynosi 800 m3/d
Kolektory sanitarne główne
Kolektor sanitarny główny "A" został wybudowany w latach siedemdziesiątych.
Przebiega on przez teren Rymanowa Zdroju, Posady Górnej, Rymanowa Miasta oraz
Posady Dolnej gdzie zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków.
Długość kolektora "A" - 7 km.
Kolektor ten został wykonany z rur kamionkowo-betonowych o średnicach 800, 500 i
300 mm.
Następnie wybudowane zostały kolektory "C" i "D" (w latach 94/95). Kolektor "C"
przebiega przez teren Posady Górnej i część Rymanowa, natomiast kolektor "D" przez
teren Posady Górnej.
Długość kolektora "C"
- 3923 mb
Długość kolektora "D"
- 580 mb
17
Wykonane one zostały z rur wipro średnicy: 300 i 200 mm.
W latach 94/96 zostały wybudowane kolektory "B" i "E". Kolektor "B" przebiega
przez część Rymanowa oraz przez teren Posady Dolnej, natomiast kolektor "E" przez
Posadę Dolną. Długość kolektora “B”
- 1886 mb
Długość kolektora “E”
tłoczny śr. 160
- 1051 mb
śr. 250 i 200
- 4991 mb
Kolektor sanitarny “B” został wykonany z rur wipro, natomiast kolektor “E” z rur
PCW.
Kolektor “A”
- 7000 mb
Kolektor “B”
- 1886 mb
Kolektor “C”
- 3923 mb
Kolektor “D”
- 580 mb
Kolektor "E" ogółem wraz z przyłączami w tym :
tłoczny śr. 160
- 1051 mb
kolektor śr. 250 i śr. 200
- 4991 mb
przyłącza i przykanaliki
śr. 160, śr. 110
- 3314 mb
przyłącza do kol."A"
- 7648 mb
przyłącza do kol."C"
- 4432 mb
przyłącza do kol."D"
- 2541 mb
przyłącza do kol."B"
- 3457 mb
W dniu 19.08.1997 r. odbył się przetarg nieograniczony na wykonanie kanalizacji
sanitarnej w Rymanowie przy ulicach: Gospodarskiej, Dworskiej-Paderewskiego,
Sanockiej-Sienkiewicza, Kolejowej, Parkowej oraz przy Osiedlu Zielona.
Po zrealizowaniu inwestycji nastąpi likwidacja nieszczelnych osadników ścieków oraz
odprowadzeń do wód i rowów przydrożnych. Przez to poprawi się czystość bakteriologiczna wód podskórnych i rzeki Tabor.
Poprawa czystości rzeki Tabor bezpośrednio wpłynie na polepszenie jakości wody
Wisłok. Zakładana ilość ścieków odprowadzonych z gospodarstw domowych z terenu
miasta Rymanowa do oczyszczalni ścieków w Rymanowie, wybudowaną kanalizacją
18
sanitarną wyniesie Q śr. dobowe = 208 m 3/d.
Zadanie to zostało rozpoczęte 10.09.1997 r. zostanie zakończone 30.05.1998 r.
Koszt zadania netto 998.929,25 zł.
Źródła finansowania: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, środki własne
gminy oraz środki mieszkańców.
W 1998 roku rozpocznie się budowę kanalizacji sanitarnej w Rymanowie Mieście przy
ul. Kalwaria, Wola-Zielna, Jasna-Ogrodowa, Słowackiego, Konopnickiej-Polnej.
W następnej kolejności zostaną wykonane kanalizacje w miejscowościach:
Deszno, Królik Polski, Klimkówka, Ladzin, Wróblik Szlachecki i Wróblik Królewski.
Kanalizacja sanitarna
Kanalizacja sanitarna wykonana jest w następujących miejscowościach:
Rymanów Miasto, Rymanów Zdrój, Posada Górna, Rymanów - Posada Dolna. W trakcie opracowania jest dokumentacja techniczna dla wsi Deszno, Klimkówka. Planowana jest budowa kanalizacji dla wsi Królik Polski, Ladzin, Wróblik Szlachecki i
Wróblik Królewski, Milcza, Sieniawa, Głębokie. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w Rymanowie. Podłączenie pozostałych miejscowości nastąpi do
oczyszczalni ścieków w Rymanowie. W takich miejscowościach jak Sieniawa,
Głębokie, Milcza, Wróblik Szlachecki, Wróblik Królewski i Klimkówka zachodzi
konieczność budowy lokalnych przepompowni ścieków. Czynna przepompownia
pracuje w Rymanowie-Posada Dolna.
Kanalizacja deszczowa
Kanalizacja deszczowa wykonana jest na terenia miasta Rymanowa. Wody odprowadzane są do rzeki Tabor.
Na terenie wsi Sieniawa w strefie ochrony zbiornika wodnego wykonany jest kolektor
deszczowy odprowadzający wodę do rzeki Wisłok poniżej Zapory Wodnej.
Ropociąg
19
Istniejący ropociąg eksploatacyjny o średnicy 80mm wykorzystywany jest do
przesyłania ropy z kopalni Iwonicz i Klimkówka do zbiornika na ropę przy stacji
kolejowej we Wróbliku Szlacheckim na długości 10,5 km.
Ze zbiornika do bocznicy kolejowej ropa jest tłoczona ropociągiem o długości 0,4 km.
Wywóz nieczystości stałych
Gmina Rymanów nie posiada własnego wysypiska śmieci.
Obecnie problem ten rozwiązano poprzez rozstawienie kontenerów i pojemników przy
zakładach pracy w których gromadzone są śmieci, a następnie wywozi się je na
wysypisko do Krosna.
Natomiast śmieci z gospodarstw domowych gromadzone są przez mieszkańców w
workach foliowych, a następnie wywożone na wysypisko. Każda ulica w Rymanowie
oraz każda miejscowość gminy ma ustalony dzień wywozu worków z nieczystościami.
Wywozem nieczystości stałych zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej w
Rymanowie, który jest zakładem budżetowym gminy. W roku 1996 wywieziono na
wysypisko do Krosna 7000 m3 nieczystości, a w 1997 r 8000 m3.
Gmina Rymanów planuje w latach następnych wspólnie z gminami ościennymi
wybudowanie wspólnego wysypiska śmieci.
Gazociągi na terenie gminy
Gazociągi przesyłowe:
- gazociąg wysokoprężny śr. 250 mm Pnom. 2,5 MPa Strachocina - Targowiska przez
Milczę, Wróblik Szlachecki, Wróblik Królewski dług. 6,8 km,
- gazociąg wysokoprężny śr. 80 mm Pnom. 1,6 MPa Iwonicz-Klimkówka dług. 1,5
km,
- gazociąg średnioprężny śr. 150 mm Wróblik Szlachecki-Ladzin- Rymanów dług. 5,1
km,
20
- gazociąg średnioprężny śr. 80 mm Rymanów Zdrój-Deszno-Królik Polski dług. 5,8
km,
- gazociąg średnioprężny śr. 50 mm Królik Polski-Bałucianka dług. 3,2 km,
- gazociąg średnioprężny śr. 65 mm Milcza-Bzianka-Poręby dług. 5,0 km.
Rozdzielnie i stacje redukcyjne:
-
rozdzielnia i stacja redukcyjna gazu z wysokiego ciśnienia na średnie we Wróbliku
Szlacheckim,
-
stacja redukcyjna gazu ze średniego ciśnienia na niskie w Rymanowie,
-
stacja redukcyjna gazu z wysokiego ciśnienia na niskie w Klimkówce,
-
stacja redukcyjna gazu ze średniego ciśnienia na niskie w Rymanowie Zdroju dla
Kotłowni c.o. komunalnej przy osiedlu wielorodzinnym,
-
kotłowni przy sanatorium “Ziemowit”,
-
kotłowni przy sanatorium “Eskulap”,
-
stacja redukcyjna gazu ze średniego ciśnienia na niskie w Rymanowie dla Huty
Szkła “Sabina”.
Gazyfikacja wsi wykonana jest na terenie całości gminy z wyłączeniem takich miejscowości jak: Łazy, Puławy, Wisłoczek, Rudawka Rymanowska, Rymanów Osiedle
Bartoszów. Są to małe miejscowości liczące po kilkanaście i więcej budynków. W
Łazach i Rymanowie Os. Bartoszów planuje się w przyszłości wykonanie gazyfikacji,
zaś w pozostałych miejscowościach położonych w znacznych odległościach od
istniejących urządzeń gazowych (gazociągów), takich inwestycji w najbliższym czasie
nie przewiduje się.
Dane dotyczące sieci gazowej na terenie całej gminy
Długość sieci w poszczególnych miejscowościach :
1. Rymanów miasto (niskoprężny) ok.
6,8 km
21
2. Klimkówka
"
3. Posada Dolna
24,0 km
(średnioprężny)
28,0 km
4. Sieniawa
"
14,3 km
5. Głębokie
"
10,0 km
6. Wróblik Kró1ewski
"
12,0 km
7. Milcza
"
15,2 km
8. Ladzin
"
7,0 km
9. Bałucianka
"
5,0 km
10. Bzianka
"
17,5 km
11. Deszno
"
13,5 km
12. Królik Polski
"
11,0 km
13. Wróblik Sz1achecki
"
21,5 km
14. Posada Górna +Rymanów Zdrój
17,5 km
Razem :
203,3 km
Ilość odbiorców:
1. Klimkówka
około 400
2. Rymanów+Posada Dolna
800
3. Posada Górna+Rymanów Zdrój
230
4. Deszno
110
5. Bałucianka
31
6. Królik Polski
150
7. Ladzin
110
8. Wróblik Szlachecki
220
9. Wróblik Królewski
180
10. Milcza
240
11. Bzianka
180
12. Sieniawa
230
13. Głębokie
130
Razem
3011
Sieć wodociągowa na terenie gminy Rymanów
22
Urządzenia zaopatrzenia w wodę:
-
zbiornik wodny w Sieniawie o pow. 55,0 ha i objętości Q = 26 mln m3,
-
ujęcie wody ze zbiornika,
-
zakład uzdatniania wody,
-
przepompownia wody o wydajności 36 000 m3/dobę,
-
zbiorniki wyrównawcze dla Rymanowa o poj. 2 x 1200 m3,
-
przepompownia dla Rymanowa Zdroju o wyd. 900 m3/dobę,
-
przepompownia w Klimkówce dla Iwonicza Zdroju,
-
zbiorniki wodne w Klimkówce o poj. 2 x 2 000 m3 dla Iwonicza Zdroju,
-
ujęcie wody z 3-ch studni głębinowych o wyd. 900 m3/dobę “Pod
Kamieniołomem” dla Rymanowa Zdroju,
-
kontenerowa stacja uzdatniania wody,
-
przepompownia wody dla Rymanowa Zdroju,
-
zbiornik wyrównawczy o poj. 400 m3 “Nad Stomilem”
Wodociągi
- wodociąg grupowy tłoczny Sieniawa - Krosno przez Rymanów, Klimkówkę śr. 500
mm dług. 9,5 km,
- wodociąg tłoczny grupowy Sieniawa - Rymanów śr. 400 mm dług. 4,2 km,
- wodociąg tłoczny Rymanów - Rymanów Zdrój śr. 300 mm dług. 3,5 km,
- wodociąg tłoczny Klimkówka - Iwonicz Zdrój śr. 400 mm dług. 3,0 km,
- wodociąg tłoczny Klimkówka - Iwonicz WOPR śr. 200 mm dług. 1,0 km,
- wodociąg tłoczny do zbiorników wodnych w Rymanowie dług. 1,0 km.
Sieć wodociągową rozdzielczą posiadają miejscowości: Klimkówka, Rymanów
Miasto, Rymanów Zdrój, Sieniawa, Gniewoszówka.
Część miejscowości Posada Górna, Deszno, Królik Polski, Wisłoczek, Puławy posiada
sieć wodociągową z ujęć powierzchniowych źródlanych. W pozostałych miejscowościach korzysta się z ujęć wodnych ze studni kopanych.
23
Planuje się budowę sieci wodociągowej w pozostałej części wsi Sieniawa oraz w
Głębokiem, a także wykonanie sieci rozdzielczej dla Rymanowa Zdroju i przyłączenie
do wodociągu grupowego z ujęcia wody w Sieniawie.
Wodociągi - długość
Sieć wodociągowa Rymanów
7500 mb
+ nowe Osiedle Zielona
1860 mb
Sieć wodociągowa do Rymanowa Zdroju
3500 mb
Sieć wodociągowa w Klimkówce
25656 mb
Ilość odbiorców:
Rymanów (prywatni + firmy)
280
+ odbiorcy z krośnieńskiego wodociągu
z ulic Kalwaria, Mitkowskiego i Garbarska
Klimkówka
30
330
Zużycie wody roczne
Rymanów
85.000 m3
Klimkówka
13.500 m3
W dniu 01.12.1997 oddano do użytku wybudowaną nową sieć wodociągową w miejscowości Sieniawa-Gniewoszówka. Całkowita długość wybudowanej sieci - 5408m,
wybudowana ona została z rur PCW. Ilość przyłączy - 50 budynków.
To zadanie inwestycyjne zostało zrealizowane przy udziale środków finansowych
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie, Fundacji
Programów Pomocy dla Rolnictwa “FAPA”, udziale gminy oraz mieszkańców wsi
Sieniawa-Gniewoszówka.
Budowę tego wodociągu rozpoczęto 23.05.1997 roku., a zakończono 30.11.1997 roku.
Ogólna wartość inwestycji - 234.535,00 zł.
24
Zasilanie wodociągu z hydroforni na terenie Zakładu Uzdatniania Wody w Sieniawie.
2.2. Infrastruktura komunikacyjna
Ilość i stan dróg gminnych
Na terenie gminy Rymanów jest ogólnie 36,5 km dróg w tym:
- drogi gminne - ogółem 27,8 km w tym: o nawierzchni ulepszonej
2,0 km,
o nawierzchni utwardzonej
6,6 km,
o nawierzchni gruntowej
19,2 km,
- drogi gminne miejskie - ogółem 8,7 km w tym: o nawierzchni ulepszonej
o nawierzchni utwardzonej
3,8 km,
4,9 km,
Poniesione koszty na remont i budowę dróg gminnych wyniosły:
w roku 1996
377.767,00 zł
w roku 1997
1.107.096,00 zł
Zestawienie dróg krajowych i wojewódzkich na terenie gminy Rymanów
Nr
Nazwa drogi - relacja
Przez miejscowości na terenie gminy
drogi
Długość
w km
Drogi krajowe:
98
Nowy Sącz -Sanok
Klimkówka, Rymanów, Sieniawa
8,497
887
Brzozów - Rymanów
Bzianka, Milcza, Wróblik Szlachecki, Ladzin
9,793
888
Rymanów - Daliowa
Posada G., Rymanów Zdr., Deszno, Królik P.
12,134
889
Sieniawa - Bukowsko
Zapora Wodna Sieniawa
2,800
Razem:
33,224
25
Drogi wojewódzkie:
19361 Haczów - Besko
Bzianka
3,100
19362 Milcza - Besko
-----
2,000
19363 Haczów - Wróblik Szl.
-----
1,425
19354 Wróblik Kr. - Ladzin
-----
2,312
19365 Krosno - Wróblik Szl.,
Wróblik Królewski
2,680
19374 Klimkówka p. wieś
-----
4,054
19377 Rymanów - Sieniawa
-----
2,524
19382 Głębokie p. wieś
-----
4,120
19393 Milcza-Rymanów
Łazy
2,526
19383 Pastwiska - Puławy
Rudawka R. -Tarnawka
7,075
19384 Puławy p. wieś
-----
2,882
19385 Rudawka R. - Wisłoczek Tarnawka
19391 Królik P. - Bałucianka
4,027
----Razem:
Ogółem:
2,500
41,222
74,446
Komunikacja na terenie gminie Rymanów
Kolej
Istniejąca linia kolejowa jednotorowa relacji Krosno - Zagórz przez teren wsi Milcza,
Wróblik Szlachecki i Wróblik Królewski.
Długość linii - 5,6 km.
Stacja kolejowa z bocznicą we Wróbliku Szlacheckim.
Przystanek kolejowy w Milczy.
Przewidywana budowa 2-go toru oraz elektryfikacja.
Komunikacja PKS
Komunikacja autobusowa obejmuje teren całej gminy. Przystanki PKS wyposażone są
w zadaszenia chroniące przed opadami atmosferycznymi. W Rymanowie Zdroju
wybudowany jest obiekt z poczekalnią, sanitariatami i kioskiem “RUCH”-u.
W Rymanowie Mieście planuje się budowę dworca autobusowego.
26
Energetyka na terenie gminy Rymanów
Linie energetyczne:
− linia energetyczna wysokich napięć 110 kV GPZ Krosno-GPZ Besko przez Milczę,
Bziankę dług. 4,0 km,
− linia energetyczna średnich napięć 30 kV GPZ Iwonicz-GPZ Besko przez Klimkówkę, Rymanów, Sieniawę dług. 7,0 km,
− linia energetyczna średnich napięć 15 kV GPZ Besko-ZUW Sieniawa-Klimkówka
Pompownia dług. 10,2 km,
− linia energetyczna średnich napięć GPZ Besko-GPZ Iwonicz przez Milczę, Ladzin,
Klimkówkę, dług. 9,8 km,
− linia energetyczna 15 kV Rymanów-Rymanów Zdrój dług. 4,7 km,
− linia energetyczna 15 kV Ladzin-Wróblik Królewski-PPZ Targowiska dług. 3,8 km,
− linia energetyczna 15 kV Milcza-Bzianka-Trześniów dług. 3,8 km,
− linia energetyczna 15 kV GPZ Besko-Równe przez Głębokie, Rudawkę Rymanowską, Tarnawkę, Wisłoczek, Królik Polski i Wołoski dług. 16,6 km,
− linia energetyczna 15 kV Królik Polski-Deszno dług. 4,1 km,
− linia energetyczna 15 kV Besko-RS Rymanów przez Sieniawę dług. 4,8 km,
− linia energetyczna 15 kV rezerwa zasilania ZUW Sieniawa dług. 0,9 km,
Zasilanie stacji trafo - linie energetyczne 15 kV na terenie gminy Rymanów o łącznej
długości 21,4 km.
Zasilanie stacji trafo linie - energetyczne 15 kV na terenie miasta Rymanów o łącznej
długości 6,8 km.
Ilość trafostacji ogółem na terenie miasta i gminy - 78 szt.
Modernizację sieci energetycznych wykonano w miejscowościach: Posada Górna,
Milcza, Wróblik Szlachecki i Królewski, Bzianka.
Dane Rzeszowskiego Zakładu Energetycznego - Rejonu Energetycznego Krosno
dotyczące potrzeb modernizacyjno – remontowych sieci energetycznej:
Na terenie Gminy znajduje się 155 km linii nn, 78 szt. stacji transformatorowych, 1003
27
szt. opraw oświetleniowych oraz 11,0 km kabli oświetlenia wydzielonego. Linie SN są
naniesione na planach zagospodarowania przestrzennego terenu Gminy.
Potrzeby modernizacyjne przedstawiają się następująco:
Klimkówka
6 szt. stacji, 2,1 km linii SN,
0,30 km linii nn
Sieniawa
0,35 km linii nn
Gniewoszówka
4 szt. stacji, l,1 km linii SN,
0,25 km linii nn
Głębokie
0,20 km linii nn
Deszno
0,20 km linii nn
Królik Polski
0,20 km linii nn
Bałucianka
3 szt. stacji, l,4 km linii SN,
0,20 km linii nn
Rymanów
2 szt. stacji 0,8 km linii SN,
0,20 km linii nn
Łazy
0,10 km linii nn
Wisłoczek
0,40 km linii nn
Puławy
0,30 km linii nn
Rymanów Zdrój
0,40 km linii nn
Bzianka Osiedle
0,10 km linii nn
Łącznie
38 szt. stacji 16,0 km linii SN 3,20 km linii nn
Potrzeby remontowe to:
- remont linii istniejących 15 kV o długości 20,338 km,
- remont linii kablowych 15 kV o długości 1,10 km.
W razie intensywnej rozbudowy zajdzie potrzeba budowy odpowiedniej ilości stacji
transformatorowych SN/nn wraz z liniami średniego napięcia.
Zużycie energii przez mieszkańców od 01.01.1997 do 18.12.1997 r. - 105 586 02 kWh.
Telekomunikacja
28
Na terenie gminy Rymanów znajdują się cztery placówki pocztowo -telekomunikacyjne w miejscowościach Rymanów, Rymanów Zdrój, Klimkówka
i Wróblik
Szlachecki.
Placówka w Rymanowie swoim zasięgiem obejmuje miejscowości Rymanów, Ladzin,
Łazy, Głębokie, Sieniawa, Wisłoczek i Puławy.
Z placówki pocztowo-telekominikacyjnej w Rymanowie Zdroju korzystają mieszkańcy Rymanowa Zdroju, Posady Górnej, Deszna, Bałucianki i Królika Polskiego.
Natomiast placówka pocztowo-telekomunikacyjna w Klimkówce obsługuje tylko
mieszkańców Klimkówki, a we Wróbliku Szlacheckim-mieszkańców Wróblika
Szlacheckiego, Wróblika Królewskiego, Milczy i Bzianki.
Podstawą rozwoju w warunkach rynkowych staje się dostęp do szybkiej informacji,
którego jednym z najważniejszych elementów w naszych warunkach jest ciągle
telefon. Charakterystykę rozwoju sieci telefonicznej w gminie prezentuje poniższa
tabela.
Ilość przyłączonych abonentów w poszczególnych miejscowościach Gminy
Lp.
Miejscowość
1. Rymanów
stan na 18.12.1997 roku .
Ilość abonentów
787
Telefaxy
0
Teleksy
3
302
0
0
2.
Klimkówka
3.
Sieniawa
81
0
0
4.
Głębokie
48
0
0
5.
Puławy
23
0
0
6.
Wisłoczek
21
0
0
7.
Ladzin
66
0
0
29
8.
Wróblik Królewski
57
0
0
9.
Wróblik Szlachecki
124
0
0
57
0
0
287
3
0
12. Deszno
79
0
0
13. Królik Polski
66
0
0
14. Posada Górna
245
0
0
98
2 341
0
3
0
3
10. Bzianka
11.
Rymanów Zdrój
15. Milcza
Ogółem
Źródło: Materiały Telekomunikacji Polskiej S.A. Zakładu Telekomunikacji w Krośnie.
Zestawienie wykorzystania terenów w gminie Rymanów
Lp.
Przeznaczenie terenu
Powierzchnia w ha
Gmina
Rymanów
Miasto
Rymanów
Rymanów
Zdrój
Razem
1.
Budownictwo jednorodzinne
61,00
89,90
54,05
204,95
2.
Budownictwo wielorodzinne
1,00
3,80
1,00
5,80
3.
Budownictwo zagrodowe
292,71
51,00
-
343,71
4.
Usługi i administracja
68,91
10,89
6,34
86,14
5.
Przemysł i rzemiosło
7,10
49,20
-
56,30
6.
Składy, bazy, magazyny
10,63
8,05
-
18,68
7.
Urządzenia obsługi technicznej
9,39
4,00
1,10
14,49
8.
Urządzenia komunikacji sam. i kolei
15,41
3,37
1,07
19,85
30
9.
Obiekty lecznictwa uzdrowiskowego
-
-
4,72
4,72
10. Obiekty sanatoryjno-wypoczynkowe
-
-
42,32
42,32
11. Rekreacja, sport, wypoczynek
10,85
7,57
7,04
25,46
12. Produkcja i obsługa rolnictwa i leśnictwa
34,71
3,77
1,20
39,68
13
34,15
19,03
9,20
62,38
7,35
5,06
-
12,41
15. Tereny upraw rolnych
8086,65
886,55
55,80
9029,00
16. Tereny leśne i zadrzewione
5648,35
2,76
481,89
6133,00
35,00
6,54
-
41,54
334,84
14 658,05
87,51
1 239,00
Parki, tereny zieleni
14. Cmentarze
17. Zbiorniki wodne, stawy rybne
18. Pozostałe (drogi, wody, nieużytki)
Ogółem
16,22
433,57
681,95 16 579,00
2.3. Infrastruktura edukacyjna
Aktualnie w naszej gminie funkcjonuje 10 szkół podstawowych, 2 punkty filialne w Wisłoczku i w Ladzinie oraz szkoła filialna w Rymanowie Zdroju i 1 przedszkole
im. Św. Józefa w Rymanowie. Procesem dydaktycznym objętych jest ponad 2 300
dzieci i młodzieży w 119 oddziałach szkolnych. Naukę prowadzi 225 nauczycieli
wychowawców w tym 18 księży i katechetów świeckich. W obsłudze i administracji
szkolnej zatrudnionych jest 48 osób, z których 7 stanowią pracownicy Zespołu z2ugi Ekonomiczno-Administracyjnej Szkół i Przedszkoli. Zespół ten obsługuje pod
względem finansowym i administracyjnym 9 szkół . Tylko 1 szkoła w Rymanowie
samodzielnie prowadzi księgowość.
Bardzo zróżnicowany jest stan bazy szkolnej w gminie. Podjęty w ostatnich
latach przez społeczeństwo i gminę wysiłek inwestycyjny, wsparty przez Kuratora
Oświaty, dał efekty w postaci wybudowania nowej szkoły w Króliku Polskim,
rozbudowy szkół w Posadzie Górnej i Milczy, wyremontowania starej części szkoły w
Milczy oraz adaptacji obiektu hotelowego na szkołę w Sieniawie.
Na ukończeniu jest już również szkoła w Klimkówce, która zostanie oddana do użytku
jeszcze w roku 1998. Wiele budynków szkolnych wybudowano na początku obecnego
stulecia i wymaga natychmiastowego remontu, a część musi być w zasadzie od nowa
31
budowana. Zaznaczyć należy, że na terenie gminy w ogóle nie buduje się sal gimnastycznych i innych obiektów sportowo-rekreacyjnych, tak bardzo potrzebnych do
fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży. Oznacza to, że w dziedzinie polepszenia bazy
szkolnej pozostało wiele do zrobienia.
Budynek sali gimnastycznej znajduje się jedynie w Rymanowie, natomiast w
innych szkołach wykorzystuje się obiekty zastępcze. W szkołach podstawowych znajduje się 126 sal do prowadzenia zajęć dydaktycznych. W wyniku systematycznie
prowadzonych prac modernizacyjno – inwestycyjnych liczba pomieszczeń ciągle
wzrasta.
W ubiegłym roku szkolnym szkoły podstawowe opuściło 275 absolwentów,
z których prawie wszyscy podjęli naukę w szkołach ponadpodstawowych. Połowa
absolwentów podejmuje naukę w szkołach zawodowych, 25% w technikach i około
25% w liceach ogólnokształcących.
W Rymanowie znajduje się 1 szkoła ogólnokształcąca, do której uczęszcza
ponad 300 uczniów. Inne szkoły średnie znajdują się poza terenem gminy i tak w z2iższym sąsiedztwie w Iwoniczu znajduje się szkoła gastronomiczna zawodowa i
technikum, technikum rolnicze, w Miejscu Piastowym szkoła krawiecka zawodowa i
technikum, liceum plastyczne. W nieco większej odległości w Krośnie - licea ogólnokształcące, szkoły zawodowe mechaniczne, szkoły zawodowe i technika górnictwa
nafty i gazu, technika ochrony środowiska, w Korczynie i w Sanoku - szkoły medyczne, w Lesku - technikum leśne, technikum rolnicze, w Nowosielcach szkoły rolnicze.
Po ukończeniu szkół średnich część osób podejmuje pracę lub dalszą naukę w
szkołach wyższych. Najbliższe ośrodki akademickie to wyższe szkoły: w Rzeszowie
(WSP, Politechnika Rzeszowska, Akademia Rolnicza, Filia UMCS), w Krakowie (UJ,
WSP, AGH, AM, AR), w Lublinie (WSP, AM, AR, KUL, UMCS).
Szkoły na terenie gminy to miejsca, w których organizowane są różnorodne imprezy kulturalne zarówno dla dzieci i młodzieży, jak i dla dorosłych. Podobnie
wykorzystywane są również Domy Ludowe i Remizy 15 jednostek Ochotniczej Straży
Pożarnej. Ważną rolę, w tym zakresie, odgrywa Dom Kultury w Rymanowie.
Na terenie gminy znajdują się 2 kina tj. “Irys” w Rymanowie, które dysponuje
240 miejscami na widowni oraz “Krokus” w Rymanowie Zdroju na 190 miejsc.
32
Na terenie gminy funkcjonuje 1 biblioteka z 9,1 tys. woluminów i 4 filie z 17,4tys.
woluminów.
Imprezy sportowe i rekreacyjne organizowane są przez kluby sportowe na stadionie w Rymanowie, na boiskach treningowych klubów sportowych, na boiskach
szkolnych, na kortach tenisowych w Rymanowie Zdroju i na basenie kąpielowym.
Przy szkołach funkcjonują organizacje młodzieżowe i inne tj. LOP, SKKT,
PCK, ZHP. W dniu 28 czerwca 1995 roku zarejestrowane zostało Stowarzyszenie
Przyjaciół Rymanowa Zdroju, które za cel swojej działalności stawia sobie m.in. inspirowanie
działań
zmierzających
do
ekonomiczno-gospodarczego
rozwoju
uzdrowiska, tworzenie i rozwijanie bazy informacyjnej o Rymanowie Zdroju i
okolicach oraz propagowanie dziedzictwa kulturowego.
Kompleksową charakterystykę infrastruktury edukacyjnej, jej potencjału prezentuje
tabela.
Ważniejsze dane dotyczące szkół podstawowych i przedszkoli gminy Rymanów
Lp.
Wyszczególnienie
1. Subwencja dla Szkół Podstawowych
i Punktów Filialnych
2.
3.
4.
5.
6.
Rok szkolny 1997/98
kwota: 4.298.548,00 zł (bez stołówki oraz bez
środków finansowych na dodatki mieszkaniowe)
Liczba Szkół Podstawowych, Punktów 10 Szkół Podstawowych,
Filialnych i Przedszkoli
2 Punkty Filialne (Ladzin, Wisłoczek)
1 Szkoła Filialna (Rymanów Zdrój)
1 Przedszkole (Rymanów)
Liczba pomieszczeń do nauki
126 pomieszczeń
Liczba sal gimnastycznych
1 - Rymanów
5 - obiekty zastępcze (Klimkówka, Bzianka,
Milcza, Posada Górna, Królik Polski)
- pozostałe szkoły - brak
Liczba oddziałów
- “O”
13 + oddz. Rymanów Zdrój
- szkolnych
119
- razem
132 + oddz. Rymanów Zdrój
- przedszkola
5 oddz. przedszkola z Rymanowa
Liczba uczniów
- “O”
267 + 33 Rymanów Zdrój
33
- szkolnych
- razem
- przedszkola
Liczba stanowisk kierowniczych
2 309
2 576 + 33 Rymanów Zdrój
144
7.
10 dyrektorów + 2 wicedyrektorów
2 kierowników Punktów Filialnych
1 kierownik Szkoły Filialnej
1 dyrektor Przedszkola w Rymanowie
8. Liczba księży i katechetów świeckich 18 osób = 13,05 etatu
w szkołach podstawowych
9. Liczba nauczycieli - “O”
13
- pełnozatrudniony 181
- niepełnozatr.
13,76 = 31 osób
- razem
207,76 etatów = 225 osób + 3 osoby Rym.2
10. Liczba nauczycieli z wykształceniem:
- mgr z p. p.
110 + 4,62
- mgr bez p. p.
29 + 5,51
- Wz. SN.
45 + 0,98
- Śr. Ped.
8 + 1,04
- Śr. LO.
2 + 1,61
razem:
194 + 13,76 = 207,76 etatu
11. Liczba pracowników: obsługi
37 + 5 pracowników stołówki
administracji
3,25
ZEOASziP
7
razem:
47,25 + pracowników stołówki
3. Gospodarka
3.1. Przemysł
Sektory własnościowe w gospodarce
I. Sektor państwowy:
1. Przedsiębiorstwo Państwowe "UZDROWISKO RYMANÓW"
38-521 Rymanów Zdrój, ul. Zdrojowa 48
tel. /0-13 / 43-574-01; 43-574-58; fax: /0-13 / 43-574-75
Statutową działalnością przedsiębiorstwa jest prowadzenie uzdrowiskowego lecznictwa zamkniętego i otwartego. Dodatkową działalnością jest eksploatacja wód mineralnych.
34
a/ działalność lecznicza:
Przedsiębiorstwo dysponuje 946 łóżkami. W 1996 roku, w systemie lecznictwa
zamkniętego, leczyło się 9 150 kuracjuszy. Za 9 miesięcy bieżącego roku, tą formą
lecznictwa, objęto 6 950 kuracjuszy.
Z systemu lecznictwa otwartego, w 1996 roku, skorzystało 1.200 kuracjuszy, a za 9
m-cy bieżącego roku 900 kuracjuszy.
W 1996 r wykonano ogółem 227 000 zabiegów przyrodoleczniczych, 83 000 badań w
laboratoriach oraz 2 800 badań w pracowni Ekg i Rtg.
Za 9 miesięcy bieżącego roku wykonano 191 000 zabiegów przyrodoleczniczych, oraz
63 000 badań w laboratoriach i 2 100 badań w pracowni Ekg i Rtg.
b/ działalność produkcyjna:
Działalność produkcyjna związana jest z eksploatacją wód mineralnych i jest
działalnością dodatkową przedsiębiorstwa. W 1996 roku wyprodukowano ogółem
7.540 tys. l zmineralizowanej wody stołowej, zaś w 1997 roku /za 9 m-cy/ 5.944 tys. l.
Dodatkowo za 9 m-cy 1997 roku wyprodukowano 1.603 tys. l gazowanych wód
smakowych.
Przedsiębiorstwo zatrudnia ogółem 643 osoby, w tym:
- administracja
- 71 osób
- działalność lecznicza
- 445 osób
- produkcja
- 51 osób
- pozostali pracownicy
- 76 osób
W 1996 roku przedsiębiorstwo osiągnęło ogółem przychody na kwotę 13.830
tys. zł, w tym z działalności podstawowej /lecznicza/ 10.392 zł oraz z produkcji 2.795
tys. zł.
Za 9 m-cy 1997 roku osiągnięto ogółem przychody w wysokości 13.125 tys. zł, w tym
z działalności podstawowej 9.219 tys. zł oraz z produkcji 3.420 tys. zł.
W chwili obecnej Przedsiębiorstwo jest w trakcie przygotowywania się do
prywatyzacji. Dyrekcja oraz załoga przedsiębiorstwa, dążą do utrzymania obecnego
stanu usług i produkcji, a w dalszej perspektywie poszerzenia wielkości i jakości usług
35
oraz produkcji wód mineralnych.
2. Bank Państwowy - Powszechna Kasa Oszczędności /Ekspozytura Rymanów
38-520 Rymanów, ul. Wola 1
tel. /0-13 / 38-551-85
Bank świadczy usługi w zakresie działalności kredytowej, oszczędnościowej i
rozliczeniowej. Ekspozytura Banku obsługuje osoby fizyczne i prawne oraz jednostki
organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Ekspozytura zatrudnia ogółem 6 osób. Bank udziela miesięcznie około 100 - 120 kredytów dla różnych podmiotów na sumę ok. 300 - 400 tys. zł /precyzyjne dane nie są
znane ze względu na obowiązującą tajemnicę bankową/.
Ekspozytura jest filią
PKO BP w Krośnie. Ekspozytura Banku nastawia się na
udzielanie kredytów szczególnie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz dla ludności, jak również na otwieranie nowych rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych /ROR/ oraz oferuje szeroką gamę innych usług bankowych.
3. Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej (ODGW)
31-109 Kraków, ul. J. Piłsudskiego 22
tel. /0-12/ 42-321-11, fax: /0-12/ 42-321-11 w.199
Inspektorat Ekspoloatacji Wód
35-311 Rzeszów, ul. Kwiatkowskiego 2
tel/fax: /0-17/ 85-419-18
Zbiornik Wodny "Besko" na rzece Wisłok w miejscowości Sieniawa 175
38-520 Rymanów tel/fax: /0-13/ 43-550-96
Nadzór Wodny w Krośnie z siedzibą w Sieniawie 175
38-520 Rymanów tel/fax: /0-13/ 43-550-96
36
O.D.G.W. w Krakowie jest jednostką budżetową, która w imieniu i z upoważnienia
Skarbu Państwa administruje i utrzymuje wody otwarte /rzeki i zbiorniki wodne/,
prowadzi inwestycje hydrotechniczne /budowę nowych zapór i zbiorników wodnych/.
O.D.G.W. realizuje swe zadania statutowe w zakresie inwestycji za pośrednictwem Inspektoratu Budowy Zbiorników Wodnych, a w zakresie utrzymania i eksploatacji za
pośrednictwem Inspektoratów Eksploatacji wód, którym podlegają Kierownictwa z2rów Wodnych oraz Kierownictwa Zbiorników Wodnych.
Zapora i zbiornik wodny "Besko" ma za zadanie:
- zapewnienie poboru wody przez MPGK Krosno ZUW Sieniawa,
- zapewnienie odpływu gwarantowanego w ilości 0, 90 m3/sek,
- redukcję odpływu ze zbiornika podczas wezbrań powodziowych.
Nadzór Wodny w Krośnie z/s w Sieniawie ma za zadanie utrzymanie rzeki Wisłok na
terenie woj. krośnieńskiego i dopływów rzeki Wisłok powyżej zapory wodnej
"Besko". W nadchodzącym czasie O.D.G.W. planuje przeprowadzenie modernizacji
korony zapory z remontem nawierzchni drogowej oraz ubezpieczenie prawego brzegu
zbiornika przy zaporze wodnej.
II. Spółdzielczość
1. Zakład Przemysłu Skórzanego Spółdzielnia Pracy - "ASKO"
38-520 Rymanów, ul. Dworska 42
tel. /0-13/ 43-55'1-22; 43-550-32; telex: 65663; fax: /0-13/ 43-550-90
Zakłady Przemysłu Skórzanego - Spółdzielnia Pracy "ASKO" w Rymanowie
posiadają wieloletnią tradycję w zakresie garbowania skór i produkcji wyrobów kaletniczych. Spółdzielnia działa od 1947 roku. Spółdzielnia oprócz zakładu w Rymanowie
posiada dodatkowo dwa oddziały tj. w Krośnie i w Miejscu Piastowym, które w z2iższym okresie zostaną sprzedane. Spółdzielnia produkuje wyroby kaletnicze o
bogatym asortymencie: teczki śniadaniówki, tornistry, portfele, portmonetki, nesesery,
saszetki itp.). Duża ilość wyrobów trafia na rynki zagraniczne: Niemcy, Holandia,
Francja, Szwajcaria, Włochy, Wielka Brytania.
37
W 1996 r. Spółdzielnia zatrudniała ogółem 540 pracowników. Na koniec września
1997 r. w Spółdzielni było zatrudnionych 332 osoby. Spółdzielnia za 9 m-cy 1997 r.
wygarbowała skóry o wartości 2.845 tys. zł /285 tys. m2/. Wyroby kaletnicze skórzane
Spółdzielnia wyprodukowała za 6.848 tys. zł /225 rodzajów wyrobów/.
Spółdzielnia prowadziła również usługi:
- garbarskie
- 544 tys. zł
- przemysłowe
-
1tys. zł
- komunalne
-
2 tys. zł.
Za 9 miesięcy 1997 r. Spółdzielnia osiągnęła następujące wyniki:
- sprzedaż ogółem 6. 837 tys. zł w tym dostawy rynkowe: 3.186 tys. zł, dostawy eksportowe 2.839 tys. zł.
W najbliższych latach Spółdzielnia planuje wykonanie kompleksowej modernizacji
kotłowni. Modernizacja będzie polegać na przejściu z paliw stałych /węgiel/ na paliwo
gazowe. Wykonanie tej modernizacji spowoduje oszczędności rzędu ok. 200 tys. zł.
2. Okręgowa Sółdzielnia Mleczarska
38-500 Sanok, ul. Przemyska 22
tel. /0-13/ 46-322-25; 46-332-21; fax: /0-13/ 46-368-30
Zakład Bryndzarski
38-520 Rymanów, ul. Mitkowskiego tel. /0-13/ 43-550-30
Zakład Bryndzarski w Rymanowie za 10 miesięcy 1997 roku wyprodukował ogółem
186 ton bryndzy owczo-krowiej termizowanej. Produkowana bryndza dostarczana
była na rynek w opakowaniach 125g, 250g oraz w kubkach 120g. Zdecydowana większość bryndzy jest sprzedawana poza granicami województwa (Warszawa, Kraków,
Rzeszów oraz Śląsk).
Zakład bryndzarski w Rymanowie jest jedynym tego typu zakładem, który produkuje
bryndzę przez cały rok. Surowiec do produkcji pozyskiwany jest od owiec
wypasanych przez górali na terenie województwa krośnieńskiego. Zakład zatrudnia
38
średnio 12 osób, a w sezonie letnim do 15 osób.
Obrót zakładu za 10 miesięcy 1997 r wyniósł 1.273 tys. złotych. W najbliższych latach
Zarząd Spółdzielni planuje uruchomić linię do produkcji serków topionych. Planowane jest wykonanie remontów instalacji elektrycznej, pomieszczeń zakładu, instalacji
centralnego ogrzewania. W nowo wybudowanym budynku obok zakładu planuje się
uruchomić hurtownię z artykułami spożywczymi oraz zaplecze socjalne.
3. Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Rymanowie
38-520 Rymanów, ul. Rynek 9
tel. /0-13/ 43-550-14; 43-550-03; fax: /0-13/ 43-550-71
Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Rymanowie zatrudnia 94 pracowników. Za 9 miesięcy Spółdzielnia wyprodukowała:
- pieczywa podstawowego /chleb, bułki/
- 650 ton
- mięsa surowego króliczego
- 110 ton
- słodzonych wód gazowanych
- 150 tys. l
Ogółem obroty Spółdzielni w tym okresie wyniosły 5.200 tys. złotych, w tym na
działalność handlową przypada 3.400 tys. zł, a na produkcję 1.800 tys. złotych.
Zarząd Spółdzielni planuje w najbliższym okresie zwiększyć produkcję pieczywa i
zmodernizować technologię produkcji. Planuje się wydatkować 250 tys. zł na modernizację piekarnictwa poprzez: poszerzenie asortymentu produkcji, przejście z opalania
węglowego na gazowe. Planuje się wydatkowanie kwoty ok. 50 tys. złotych na remont
i modernizację placówek handlowych na terenie gminy -14 sklepów.
4. Bank Spółdzielczy w Rymanowie
tel./fax: /0-13/ 43-550-18; 43-550-10
Bank świadczy usługi w zakresie działalności kredytowej (szczególnie dla rolników
oraz osób fizycznych), oszczędnościowej i rozliczeniowej. Bank obsługuje osoby
39
fizyczne i prawne oraz inne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości
prawnej.
Za 11 miesięcy 1997 roku Bank udzielił kredytów:
- dla przedsiębiorstw i spółek prywatnych
-
36 tys. zł
- dla rolników indywidualnych
-
900 tys. zł
- dla indywidualnych podmiotów gospodarczych
-
436 tys. zł
- dla osób prywatnych
- 2.178 tys. zł
Razem
- 3.550 tys. zł.
Za 11 miesięcy 1997 roku Bank udzielił kredytów gotówkowych dla 1 675 podmiotów
oraz dla 31 rolników i 32 kredyty rorowskie /dla posiadaczy rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych/.
W zakresie kredytów dla rolnictwa Bank Spółdzielczy udzielił:
- kredyt obrotowy dla
- 250 rolników,
- kredyt inwestycyjny dla
- 13 rolników,
- kredyt na działalność rolniczą dla
- 30 rolników.
Bank Spółdzielczy w Rymanowie zatrudnia ogółem 18 pracowników. Zysk Banku za
10 miesięcy 1997 r kształtuje się na poziomie 91 tys. zł.
Bank Spółdzielczy w Rymanowie na koniec listopada 1997 r ma 589 członków
udziałowców.
Zysk, który osiągnie Bank w części zostanie przeznaczony na modernizację - zwłaszcza na rozwój elektronicznej techniki obliczeniowej.
III. Sektor prywatny (ważniejsze zakłady)
1. Zakład Pracy Chronionej S.C. "BOG - MAR" P.P.U.H. /Nowotarski Bogdan,
Skolarczyk Marian/
38-520 Rymanów, ul, Mitkowskiego 8; tel/fax: /0-13/ 43-552-45; 43-550-28
Zakład produkuje:
40
- meble pokojowe, kuchenne, dziecinne,
- panele boazeryjne, listwy wykończeniowe,
- zajmuje się również oklejaniem płyt wiórowych okleiną,
- nasączaniem papieru okleinowego.
Za 9 miesięcy wartość produkcji, którą wyżej wymieniono wyniosła 2.620 tys. zł.
Ponadto zakład świadczy usługi w zakresie: indywidualnych zamówień na: meble
pokojowe, biurowe, hotelowe, sklepowe, gastronomiczne, podłogi, boazerie itp.
Wartość tych usług za 9 miesięcy 1997 r kształtowała się na poziomie 986 tys. złotych.
Zakład prowadzi także handel hurtowy i detaliczny materiałami do produkcji mebli.
Wartość handlu za 9 miesięcy 1997 r wyniosła 4.518 tys. zł. Zakład prowadzi również
usługi transportu towarowego. Wysokość tych usług zamknęła się kwotą 82 tys.
złotych. Rentowność zakładu za 9 miesięcy 1997 roku wyniosła 5, 94%, a wielkość
obrotu wynosi 8.026 tys. złotych.
W najbliższym czasie zakład planuje utrzymanie podstawowego kierunku produkcji i
usług. Firma planuje zmodernizować i wyremontować obejście zakładu /utwardzenie
placów i dróg zakładowych/, budowę pawilonu handlowego z zapleczem socjalno rehabilitacyjnym oraz wykup dzierżawionych obiektów.
W chwili obecnej zakład zatrudnia ogółem 110 pracowników, w tym 66 osób niepełnosprawnych co stanowi 60%.
2. Zakład Piekarski "U URBANIKA" /Urbanik Zbigniew/
38-520 Rymanów, ul. M. Konopnickiej
tel./fax: /0-13/ 43-550-32
Zakład nastawiony jest na produkcję pieczywa zwykłego i półcukrowego. Dzienna
produkcja wynosi około 2,5 t gotowych wyrobów,
Zakład prowadzi sprzedaż pieczywa za pośrednictwem własnych sklepów oraz dostarcza pieczywo do innych sklepów na terenie woj. krośnieńskiego. Zakład prowadzi
również hurtową i detaliczną sprzedaż artykułów spożywczych i chemicznych oraz napojów alkoholowych. Za 9 miesięcy bieżącego roku obrót Zakładu wyniósł 4.000 tys.
41
zł. Zakład zatrudnia w chwili obecnej 40 osób.
W najbliższych latach właściciel planuje rozbudowę hurtowni oraz utrzymanie
produkcji pieczywa na poziomie obecnym.
3. Huta Szkła Artystycznego i Gospodarczego "SABINA" Spółka z o.o.
38-520 Rymanów, ul. Dworska 29
tel./fax: /0-13/ 43-559-29
Huta produkuje wyroby szklane ręcznie formowane, w tym wyroby artystyczne i
gospodarcze. Wartość sprzedaży w/w wyrobów za 9 miesięcy 1997 r wyniosła 271 tys.
złotych i zwiększa się w każdym miesiącu.
W najbliższych latach Huta planuje zwiększyć produkcję oraz sprzedaż zarówno w
kraju jak i za granicę.
W nadchodzących latach planuje się wybudowanie nowej hali produkcyjnej oraz wanny wyrobowej.
Obecnie Huta zatrudnia 24 osoby. Większość zatrudnionych została skierowana do
pracy w Hucie przez Rejonowy Urząd Pracy /bezrobotni zamieszkali w Rymanowie i
okolicach/.
Wraz z planowanym rozwojem Huty będzie wzrastała liczba zatrudnionych tam
pracowników.
4. Zakład Galanterii Skórzanej /Agnieszka, Kinga Szydło/
tel. /0-13/ 43-550-14
Zakład produkuje galanterię skórzaną: teczki biurowe, portfele, saszetki, etui i itp.
Zakład zatrudnia 7 osób. Wartość obrotów Zakładu za 9 miesięcy 1997 r kształtowała
się na poziomie ok. 90 tys. złotych.
Właściciel planuje zwiększyć produkcję wyrobów o których mowa wyżej, jak również
poszukuje stosownego lokalu do produkcji. Wraz ze wzrostem produkcji będzie
wzrastać ilość zatrudnionych osób.
42
5. Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe “TADEX” /Rajchel Zbigniew, Ziemiańska
Danuta, Ziemiańska Teresa/
38-523 Wróblik Szlachecki nr 255
tel./fax: /0-13 / 43-581-10; 43-581-11
Przedsiębiorstwo “TADEX” prowadzi trzy hurtownie z artykułami spożywczymi i napojami alkoholowymi /Wróblik Szlachecki, Krosno, Miejsce Piastowe/. Przedsiębiorstwo prowadzi również usługi transportowe towarów na terenie całego kraju i z2udnia 20 pracowników.
Obrót przedsiębiorstwa za 9 miesięcy 1997 r kształtuje się na poziomie 12.000 tys.
złotych. Przedsiębiorstwo w nadchodzących latach planuje zwiększyć ilość hurtowni
na terenie woj. krośnieńskiego, a tym samym wzrośnie liczba zatrudnionych tam osób.
6. Przedsiębiorstwo Budowlane “FUNDAMENT” S. C.
/Pelczarski Józef, Oleniacz Henryk /
Posada Górna, ul. 3-go Maja 172; 38-521 Rymanów Zdrój
tel. /0-13/ 43-561-62
Przedsiębiorstwo prowadzi usługi budowlane i remontowo - instalacyjne, usługi
projektowe, usługi w zakresie produkcji materiałów budowlanych. Firma zajmuje się
również handlem materiałami budowlanymi i instalacyjnymi.
Przedsiębiorstwo zatrudnia ogółem 30 osób. Za 9 miesięcy 1997 r wartość obrotów s2iorstwa kształtowała się na poziomie 800 tys. złotych.
W planach na przyszłość właściciel zamierza zakupić specjalistyczny sprzęt do
wykonywania usług o których mowa wyżej.
7. Zakład Remontowo - Budowlany /Drozd Tadeusz/
Deszno 87, 38-521 Rymanów Zdrój
tel. /0-13/ 43-571-36
Zakład prowadzi usługi w zakresie:
- budownictwa ogólnego i specjalistycznego,
43
- usługi związane z utrzymaniem i naprawą dróg oraz mostów,
- usługi wodno - kanalizacyjne.
Zakład zatrudnia ogółem 20 pracowników. Za 9 miesięcy 1997 r obrót zakładu kształtował się w granicach 800 tys. złotych.
W planach na przyszłość właściciel zamierza nabyć specjalistyczny sprzęt do
wykonywania usług jak również poszerzyć zakres tych usług.
8. Zakład Budowlano - Remontowy “RYMTAR” S. C. / Hannus Mieczysław
38-521 Rymanów Zdrój, ul. Zdrojowa 29
tel. /0-13/ 43-572-52
Zakład prowadzi usługi budowlano - remontowe w zakresie:
- układania pokryć dachowych i przeciwwilgociowych,
- uzbrojenia terenów budowlanych,
- wykonywania robót okołobudowlanych, malarskich i instalacyjnych,
- projektowania dla prowadzonych robót.
Zakład zatrudnia ogółem 33 osoby. Zakład posiada filię w Sanoku. Za 9 miesięcy 1997
r obrót zakładu zamyka się kwotą około 1.800 tys. złotych.
W planach na przyszłość jest rozszerzenie zakresu usług oraz zakup nowoczesnego
sprzętu.
9. Zakład Usług Tele -Technicznych "ZUT - TEL" /Wiernasz Józef/
38-522 Klimkówka 380
tel. /0-13/ 43-552-93
Zakład produkuje osprzęt dla telekomunikacji: naprężniki, obejmy, zaciski, uchwyty
do mocowania kabli, poprzeczniki itp.
Zakład zatrudnia 36 pracowników. Za 9 miesięcy 1997 r obrót Zakładu kształtował się
na poziomie 13.500 tys. złotych.
Właściciel Zakładu planuje dalszy rozwój produkcji.
44
10. Zakład Budowlano - Remontowy “LATER” Spółka z o. o.
38-520 Rymanów, ul. Grunwaldzka 12
tel. /0-13/ 43-565-05
Zakład Budowlano - Remontowy oferuje usługi w zakresie :
-
układania kostki brukowej,
-
instalacji wodno - kanalizacyjnej,
-
instalacji elektrycznej.
Zakład na koniec listopada 1997 r zatrudniał 33 pracowników.
Za 9 miesięcy 1997 r obrót Zakładu kształtował się na poziomie 600 tys. złotych.
W nadchodzących latach Zakład planuje prowadzić dotychczasową działalność /asortyment usług/, a ponadto planuje świadczyć usługi dla ludności gminy Rymanów i
okolicznych gmin w zakresie wywozu nieczystości stałych na wysypisko śmieci.
Zakład przygotowuje się również do świadczenia usług w zakresie remontów dróg wykładanie nawierzchni asfaltowej. Zakład będzie również świadczył usługi związane
z utrzymaniem dróg i chodników.
W celu wykonywania tych usług Zakład planuje zakupić specjalistyczny sprzęt. Wraz
ze wzrostem ilości usług planuje się również zwiększyć zatrudnienie.
11. Zakład Produkcyjno - Handlowy “SIMPOL” S.C.
/Śliwka Jerzy, Śliwka Szczepan/
Puławy 24; 38-520 Rymanów
tel./0-13 / 43-591-67
Zakład produkuje dziennie /średnio/:
- mleko spożywcze 2%
- 1000 l
- śmietana spożywcza 18% tł.
- 200 1
- twaróg /tłusty i chudy/
- 150 kg
- jogurt
- 200 l
45
Zakład skupuje mleko od dostawców z terenu wsi Puławy i Wisłoczek /20
dostawców/.
Za 1996 r obrót zakładu wyniósł 450 tys. zł. Za 11 miesięcy 1997 r obrót zakładu
kształtuje się na poziomie około 460 tys. złotych. Właściciel zakładu w najbliższych
latach planuje utrzymać produkcję artykułów mleczarskich na obecnym poziomie. W
dalszej perspektywie planuje się zakup specjalistycznych urządzeń i linii technologicznej do produkcji wyrobów mleczarskich. Zakład zatrudnia 4 osoby.
12. Usługowy Zakład Ogólnobudowlany (Wronkowicz Jarosław i Kazimiera)
38-520 Rymanów, ul. Zielona 10
tel. /0-13 / 43-557-50
Zakład prowadzi szeroki zakres usług remontowo - budowlanych, wodno kanalizacyjnych, instalacji elektrycznej itp. Właściciel zatrudnia średnio w roku ponad
30 pracowników.
Obrót za 11 miesięcy 1997 r. kształtował się na poziomie 3.372 tys. złotych
Zakład przekształcił się w spółkę z o.o z dniem 1 lipca 1997 r.
W najbliższych latach zakład będzie prowadził dotychczasową działalność z założeniem, że nastąpi znaczny wzrost zapotrzebowania na wodę ze zbiornika wody pitnej
w Sieniawie. Zakład zamierza zmienić technologię: produkcji wody surowej do której
dodawany jest chlor na produkcję wody z dodatkiem dwutlenku chloru.
Z innych zamierzeń planuje się modernizację ogrzewania z paliwa stałego /węgiel/ na
paliwo gazowe.
W chwili obecnej zakład zatrudnia 52 osoby.
13. Zakład Gospodarki Komunalnej w Rymanowie
58-520 Rymanów, ul. Osiedle 40
tel. /0-13/ 43-551-06; 43-561-25
Zakład Gospodarki Komunalnej w Rymanowie jest zakładem budżetowym gminy. z2ad świadczy usługi:
46
-
komunalno-wodociągowo - kanalizacyjne,
-
transportowo - sprzętowe,
-
warsztatowe,
-
stolarskie i szklarskie,
-
dostarcza energii cieplnej
-
wywozi nieczystości stałe /około 7000 m3 w roku/ i nieczystości płynne /ok. 5000
m3 w roku,
-
utrzymuje zieleń miejską,
-
buduje i remontuje drogi,
-
prowadzi oczyszczanie ścieków.
Za 9 miesięcy 1997 r. wysokość obrotu Zakładu kształtowała się na poziomie 1.330
tys. złotych.
W nadchodzących latach zakład będzie kontynuował prowadzenie usług o których
mowa wyżej. W tym celu zamierza się zakupić samochód asenizacyjny oraz dwa
samochody do wywozu nieczystości stałych.
Zakład zatrudniał na koniec listopada 1997 r 55 pracowników.
3.2 Rolnictwo
3.2.1. Warunki naturalne, kulturowe i organizacyjne do produkcji rolnej.
Gmina Rymanów położona jest w środkowej części województwa krośnieńskiego, w
dolinie rzeki Tabor, dopływie Wisłoka oraz przy głównym szlaku komunikacyjnym
Krosno - Sanok.
Budowa geologiczna wpłynęła na ukształtowanie rzeźby terenu, która jest zróżnicowana. Najniższe położenie gruntu w okolicach wsi Bzianka wynosi 278,8 m. npm., a
najwyższy szczyt “Dział” ma wysokość 664 m. npm.
Klimat w gminie należy do przejściowych między klimatem morskim, a kontynentalnym, charakteryzujących się mocnymi i częstymi wiatrami południowymi.
47
Przeciętna ilość opadów atmosferycznych wynosi 805,8 mm rocznie. 0kres wegetacyjny trwa od 195 dni na południu do 210 dni w roku na obszarach nizinnych.
Warunki przyrodniczo-klimatyczne gminy mają wpływ na strukturę użytkowania
gruntów w której przeważają użytki rolne. Powierzchnia ogólna gminy wynosi 16.579 ha, w tym;
- użytki rolne
9.029 ha
co stanowi - 55% powierzchni,
- lasy
5.627 ha
- grunty zakrzaczone
506 ha
- grunty pod wodami
225 ha
- tereny komunikacyjne
465 ha
- tereny osiedlowe
415 ha
- pozostałe grunty
262 ha
co stanowi - 1% powierzchni.
Rzeźbę terenu gminy tworzą w północnej części równiny /Bzianka, Milcza, Wróblik
Królewski/, w części środkowej równiny naprzemian z pagórkami, zaś na południu
gminy przeważają pagórki o niejednokrotnie stromych zboczach /Wisłoczek, Puławy,
Królik Polski/.
Przydatność rolnicza gleb gminy jest silnie zróżnicowana, co wiąże się głównie z
fizjografią terenu.
Gleby użytków rolnych gminy wykazują małe zróżnicowanie pod względem składu
mechanicznego i typologii i nieco większe zróżnicowanie pod względem rolniczej z2tności.
Przeważają utwory pochodzenia wietrzeniowego z których wytworzyły się gleby w
typie brunatnym i bielicowym o składzie mechanicznym glin i pyłów. Niewielki z2tek powierzchni przypada na utwory osadowe wodnego pochodzenia o składzie
mechanicznym glin lekko i średnio pylastych /mady/.
Na południu gminy przeważają użytki zielone zaliczone do kompleksów 2z i 3z.
W zależności od położenia na zboczach, intensywności erozji i miąższości profilu
grunty orne zaliczono do kompleksów 8,10,12.
48
Średnią klasą bonitacyjną gruntów ornych w gminie Rymanów jest klasa IVa, a użytków zielonych klasa V.
Udział poszczególnych klas bonitacyjnych wśród gruntów ornych i użytków zielonych
przedstawia się następująco:
Grunty orne:
Klasa I I
-
27 ha,
Klasa III a
- 428 ha,
Klasa III b
- 393 ha,
Klasa IVa
- 1805 ha,
Klasa IVb
- 1666 ha,
Klasa V
- 1657 ha,
Klasa VI
- 130 ha,
Klasa VIz
-
--
Użytki zielone:
Kl. II
-
40 ha,
Kl. III
- 622 ha,
Kl. IV
- 1360 ha,
Kl. V
- 874 ha,
Kl. VI
- 161 ha.
Zasobność gleb:
Struktura procentowa pod względem odczynu przedstawia się następująco:
- bardzo kwaśny
- 33%,
- kwaśny
- 24%,
- lekko kwaśny
- 24%,
- obojętny
- 19%.
49
Struktura procentowa gleb pod względem zawartości fosforu, potasu, magnezu s2awia się następująco:
Fosfor:
- bardzo niska
- 44%,
- niska
- 33%,
- średnia
- 10%,
- wysoka
- 3%,
- bardzo wysoka
- 10%,
Potas:
- bardzo niska
- 19%,
- niska
- 15%,
- średnia
- 34%,
- wysoka
- 6%,
- bardzo wysoka
- 26%,
Magnez:
- bardzo niska
- 2%,
- niska
- 3%,
- średnia
- 8%,
- wysoka
- 18%,
- bardzo wysoka
- 69%.
Odczyn i zawartość podstawowych mikroskładników jest bardzo zróżnicowana. Na
uwagę zasługuje wysoki udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych oraz bardzo niska i
niska zawartość fosforu - 77% gleb.
Zawartość pierwiastków śladowych w powierzchniowej warstwie gleb Gminy
Rymanów na podstawie badań OSCHR w Rzeszowie:
Wyszczególnienie
Zawartość w mg/kg p.s.m. (średnia)
50
Gmina Rymanów
Zawartość naturalna
Cd
0,50
0,50
Cu
21,8
25,0
Cr
29,4
60,0
Fe
26161
-
Mn
670
-
Ni
50,0
50,0
Pb
26,0
30,0
Zn
77,7
70,0
Wszystkie gleby o odczynie bardzo kwaśnym i kwaśnym wymagają koniecznie wapnowania w dawce 4,0 - 4,5 t Ca0/ha. Zawartość metali ciężkich oscyluje wokół zawartości naturalnej charakterystycznej dla gleb średnich i bardzo ciężkich.
Wśród gruntów ornych najczęściej spotykanymi kompleksami przydatności rolniczej
są:
-
11 złożony górski o pow. 2 858 ha, zajmujący 51% pow. gruntów ornych,
-
10 pszenny dobry śródgórski i podgórski 1 334 ha, zajmujący 24% pow. gruntów
ornych,
-
2 pszenny dobry o powierzchni 290 ha, stanowiący 5% pow. gruntów ornych.
Wśród użytków zielonych najczęściej spotykanymi kompleksami przydatności rolniczej są:
- kompleks 2z o powierzchni 1 245 ha, stanowiący 37% użytków zielonych,
- kompleks 3z o powierzchni 447 ha, stanowiący 13% użytków zielonych.
Wśród gleb uprawnych przeważają gleby ciężkie do uprawy, których jest 47% i gleby
bardzo ciężkie do uprawy 8,5%.
Ze względu na ciężkie gleby i duże nachylenie terenu 26% gruntów to tereny trudne
do uprawy, zaś 4% gruntów wymaga specjalnego sprzętu uprawowego.
Wydajność gruntów ornych uzależniona jest od struktury gleb, ich zwięzłości i
gruzełkowatości. W tej sytuacji dużą rolę odgrywają stosunki wodne, które w dużej
mierze uzależnione są od rzeźby terenu. Gleby położone w szczytowych partiach
wzniesień z płytko występującą skałą litą mają okresowo za suche okresy. Użytki
zielone w nieckach terenowych o słabym odpływie wód powierzchniowych, jak również i grunty orne są okresowo podmokłe i wymagają melioracji.
Na terenie gminy zmeliorowano ogółem 2 424 ha co stanowi 27% użytków rolnych. W poszczególnych miejscowościach przedstawia się to następująco:
51
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
x
Wieś
Rymanów
Posada Dolna
Bzianka
Milcza
Wróblik Królewski
Wróblik Szlachecki
Ladzin
Klimkówka
Sieniawa
OGÓŁEM
Grunty orne
w ha
24
165
442
319
386
12
204
125
221
1 898
Użytki zielone
w ha
128
2
30
118
228
20
526
Rowy melioracyjne
w mb.
8 930
4 974
9 650
13 657
12 418
1 285
5 920
4 150
570
66 684
Niewielki procent zmeliorowanych użytków rolnych ujemnie wpływa na
wysokość plonowania oraz towarowość gospodarstw na terenie gminy.
Uregulowania stosunków wodnych wymagają grunty rolne o powierzchni około 1 800
ha, zaś przeprowadzenie regulacji potoków konieczne jest na długości ok. 12 km.
Pilnego wykonania regulacji wymagają potoki Morwawa na terenie Wróblika Królewskiego, potoku Raczta w Rymanowie, rzeki Tabor od odcinka uregulowanego do jego
ujścia. Przygotowana jest dokumentacja na meliorację gruntów i regulację potoku
Morwawa we wsiach Wróblik Szlachecki, Wróblik Królewski i Milcza. Z powodu braku środków finansowych na ten cel, zadanie to nie zostało wprowadzone do
realizacji Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych.
Gmina Rymanów leży w dorzeczu rzeki Wisłok, który przepływa wschodnią stroną
gminy. Potok Tabor płynie z południa na północ, środkiem obszaru gminy, zaś potok
Flora przepływa zachodnią jej stroną. Na rzece Wisłok, jak już wspomniano, w miejscowości Sieniawa została zlokalizowana zapora wodna.
Z większych zbiorników wodnych na terenie gminy wymienić można stawy rybne
Polskiego Związku Wędkarskiego - Koło Rymanów w Bartoszowie o obszarze 4,5 ha i
średniej głębokości 1,2 m. W stawach tych produkuje się narybek na potrzeby zbiornika wodnego w Sieniawie i innych łowisk. Główne gatunki ryb to: karp, sieja, pstrąg i
szczupak. Stawy w Bartoszowie służą również jako tereny rekreacyjne, dlatego w z2łości zamierza się wybudować tam domki rekreacyjne i zalesić, częściowo, przyległy
teren.
52
Hodowla ryb - pstrągów tęczowych - prowadzona jest również w stawach rybnych
poniżej zbiornika wodnego w Sieniawie. Produkcja roczna tego gatunku ryb wynosi
12 ton.
Na terenie gminy hodowla ryb prowadzona jest również na terenie Rymanowa,
w
stawach o pow. lustra wody wynoszącej 1.5 ha, będących własnością Pani Krystyny
Koniecznej i Mieczysława Mazurkiewicza .
W budowie są jeszcze stawy rybne w Rymanowie o powierzchni 9.0 ha, inwestycja ta
jest realizowana przez Pana Waldemara Mateusiaka.
Zaopatrzenie ludności w wodę
Ludność zamieszkująca teren gminy zaopatruje się w wodę ze studni kopanych oraz z
wodociągów lokalnych (wykorzystując naturalne spadki terenu).
Do większych zbiorowych wodociągów wiejskich na terenie gminy można zaliczyć:
-
Wodociąg “Osiek” w Posadzie Górnej założony w 1974 r, o długości sieci 3,5 km.
Zasilany jest z 12-tu studzienek rurami o śr. 80 mm. Pojemność zbiornika wyrównawczego wynosi V-50 m3. Odbiorcami wody z tego wodociągu jest 40
gospodarstw rolnych.
-
Wodociąg “Zaremba”- wpisany w Księdze Wodnej nr 196, wybudowany został w
1975 r. Długość sieci wynosi 6 km, a zasilany jest z 3 studzienek o wydajności 120
m3/dobę. Wodociąg posiada zbiornik wyrównawczy i 6 hydrantów przeciwpożarowych. Z wodociągu korzysta 117 odbiorców.
-
Wodociąg wiejski w Głębokiem wybudowany w 1978 r o długości 1,5 km. z2lany jest z trzech źródeł /studni/ i zbiornika wyrównawczego o pojemności 25
m3. Z wodociągu korzysta 9 odbiorców.
-
Wodociąg Deszno zasilany z 3 studzienek i zbiornika wyrównawczego o pojemno-
53
ści 20 m3. Długość sieci 2,7 km z której korzysta 20 odbiorców.
-
Wodociąg Puławy zasilany ze studni głębinowej o wydajności 20 m3/dobę. Długość
sieci wynosi 1 km, odbiorcami wody jest 14 gospodarstw rolnych. Wybudowany i
oddany do użytku w 1975 r.
-
Wodociąg Wisłoczek zasilany z zastawki potokowej. Korzysta z niego 25
gospodarstw rolnych. Długość sieci wynosi ok. 4 km.
-
Wodociąg Sieniawa wybudowany w 1997 r o długości sieci 5,4 km, z którego z2atruje się 50 gospodarstw. Na sieci zainstalowano 6 hydrantów. Wodociąg ten z2lany jest ze stacji Uzdatniania Wody w Sieniawie. W latach następnych przewiduje
się rozbudowę tego wodociągu na dalszą część Sieniawy i Głębokiego. Prowadzona jest budowa linii wodociągowej do Rymanowa Zdroju. Z wodociągu tego
będą mogły skorzystać gospodarstwa w Posadzie Górnej.
-
Wodociąg w Klimkówce, zasilany z nitki wodociągowej Sieniawa – Krosno,
wybudowany dla potrzeb całej wsi. Długość wodociągu wynosi 25 km, a z2czonych jest do niego 330 odbiorców. Z powodu wysokiej ceny wody z tego
wodociągu, podłączone gospodarstwa w ograniczony sposób korzystają z dostaw
wody.
Zasoby wód podziemnych w różnych częściach gminy kształtują się nierów-
nomiernie. W południowej, górzystej części gminy w okresach posuchy występują
braki wody, część północna jest dostatecznie zaopatrzona w wodę.
Ochrona zasobów wodnych na terenie gminy wymaga uporządkowania
gospodarki wodno ściekowej, a w szczególności ochrony wód przed spływaniem wraz
z wodami opadowymi środków chemicznych, gnojówki, ścieków komunalnych.
W tym celu rozpoczęto budowę kanalizacji w poszczególnych miejscowościach.
Skanalizowano już miejscowości: Rymanów, Posada Dolna, Posada Górna.
Rozpoczęto prace projektowo - przygotowawcze pod budowę kanalizacji w Klimkówce, Desznie i Króliku Polskim.
Zasadnym jest jak najszybsza budowa kanalizacji we wsi Sieniawa, Głębokie, Wisło-
54
czek i Puławy ze względu na ochronę wód zbiornika wody pitnej w Sieniawie.
Gospodarstwa rolne
W rolnictwie gminy dominują indywidualne gospodarstwa rolne, w których
posiadaniu jest 77% powierzchni użytków rolnych. Gospodarstwa Spółdzielcze
posiadają 4%, a państwowe 1,5% powierzchni użytków rolnych.
W 1996 r w gminie Rymanów było 2 493 gospodarstwa rolne i 2 800 nieruchomości.
Średnia wielkość gospodarstwa rolnego wynosiła 3,3 ha fizycznych.
W porównaniu z latami poprzednimi zauważa się wzrost ilości gospodarstw w s2ale 1 - 2 ha. Maleje liczba gospodarstw większych w przedziale 10-15 ha (tab.).
Struktura obszarowa gospodarstw i jej zmiany w latach 1995 - 1997
Przedział gospodarstw (w ha)
Ilość gospodarstw w 1995 r
Ilość gospodarstw w 1997 r
1-2
2-5
5-7
7 - 10
10 - 15
15 - i więcej
808
1 049
149
85
41
24
990
963
121
75
24
27
W indywidualnych gospodarstwach rolnych pracuje 2 013 osób. Są to zarówno osoby
wyłącznie utrzymujące się z rolnictwa, jak i osoby systematycznie pomagające członkowi rodziny w prowadzeniu gospodarstwa.
Produkcję rolniczą na terenie gminy prowadzą indywidualne gospodarstwa rolne
mające do dyspozycji 9 029 ha fizycznych użytków rolnych. W przeliczeniu na ha z2czeniowe stanowi to 4 562 ha, co świadczy o nienajlepszej jakości gleb.
W
większości są to gospodarstwa wielostronne. W produkcji roślinnej dominuje uprawa
zbóż, a w produkcji zwierzęcej chów bydła.
Charakterystykę prowadzonej produkcji rolniczej w gospodarstwach indywidualnych i
jej zmiany przedstawiają poniższe tabele.
55
Charakterystyka produkcji roślinnej w latach 1988 i 1997
Rodzaj
uprawy
pszenica
żyto
jęczmień
pszenżyto
owies
ziemniaki
buraki past.
1988 r
1997 r
Dynamika
Pow. uprawy w ha Plon w q/ha Pow. uprawy Plon w q/ha
zmian
w ha
1988r=100%
918
29,0
977
31,0
106
152
27,0
106
28,0
70
438
28,0
192
28,0
44
93
26,0
33
29,0
35
167
25,0
155
27,0
93
933
210,0
578
229,0
62
254
380,0
105
370,0
41
Dynamika zmian pogłowia bydła i trzody chlewnej w latach 1988 i 1996
Wyszczególnienie
Krowy
Jałówki > 1 roku
Buhaje, bukaty, jałówki i byczki
Jałówki i byczki od 6 m-cy do 1 roku
Cielęta < 6 m-cy
Bydło ogółem
Trzoda chlewna ogółem
w tym: lochy
Ilość sztuk
w 1988 r
2 917
507
285
585
1 136
5 942
4 036
240
Ilość sztuk
w 1996 r
2 211
423
111
477
541
3 763
1 240
112
Dynamika
1988r=100%
76
83
39
82
48
63
31
47
Powyższe tabele jednoznacznie wskazują jak duży spadek nastąpił zarówno w
produkcji roślinnej jak i zwierzęcej.
Rolnicy indywidualni gminy Rymanów posiadają 746 szt. ciągników rolniczych, co
oznacza, że jeden ciągnik przypada na 12 ha użytków rolnych. Ponadto w posiadaniu
rolników jest 27 szt. kombajnów zbożowych i wiele innego sprzętu uprawowego.
Gospodarstwa rolne sektora spółdzielczego tworzą: Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Wisłoczku i Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Puławach.
Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Wisłoczku gospodarowała na powierzchni 213
ha z czego 181 ha (85%) stanowiły użytki rolne. W strukturze użytków rolnych
Spółdzielni grunty orne zajmowały 106 ha, czyli ponad 58% użytków rolnych.
Pozostałe 75 ha (42%) zajmowały użytki zielone.
56
Stan pogłowia w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Wisłoczku przedstawia się z2ępująco:
- bydło ogółem
- 153 szt.
z tego:
- krowy
- 78 szt.
- jałówki
- 52 szt.
- cielęta
- 23 szt.
Spółdzielnia w najbliższej przyszłości zamierza powiększyć swój areał do 250 ha i
zwiększyć pogłowie krów do 130 szt.
Sprzedaż żywca wołowego za 1996 r wyniosła 243 q, mleka 209 tys. litrów.
Średnia wydajność mleka w ciągu roku, od jednej krowy, wynosiła 3.300 l. Ogólna
produkcja mleka za 1996 r wyniosła 230 tys. litrów.
Park maszynowy spółdzielni to: 3 ciągniki rolnicze, jeden kombajn Bizon, przyczepa
zbierająca, prasa rolująca i podstawowy sprzęt uprawowy.
Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Puławach
Gospodarstwo to prowadziło produkcję rolną na gruntach o powierzchni 170 ha z
czego aż 160 ha, czyli ponad 94% to użytki zielone.
Bazując przede wszystkim na użytkach zielonych, gospodarstwo prowadzi w Puławach chów krów mlecznych i młodego bydła rzeźnego. Stado podstawowe
gospodarstwa to 60 sztuk krów i 30 sztuk młodzieży z przeznaczeniem na remont stada i sprzedaż.
Roczna produkcja mleka w spółdzielni wynosi 200 tys. 1itrów, osiągając wydajność
3.500 litrów od jednej sztuki.
Gospodarstwo ponadto posiada oddział w Jasionowie, gdzie użytkuje 120 ha użytków
rolnych (80 ha gruntów ornych i 40 ha łąk i pastwisk).
Baza sprzętowa gospodarstwa to: 7 szt. ciągników, prasa rolująca, prasa wysokiego
zgniotu, kombajn Bizon, sprzęt uprawowy.
Zootechniczny Zakład Doświadczalny Rymanów z/s w Odrzechowej w gminie
57
Rymanów użytkuje 364 ha gruntów. Są to w przeważającej części użytki zielone, które
stanowią bazę paszową dla jałowic utrzymywanych w gospodarstwie rolnym w Rudawce.
W latach 1996-97 r zlikwidowano w Gminie Rymanów duże gospodarstwo rolne we Wróbliku Szlacheckim. Grunty rolne gospodarstwa, jak również zaplecze
produkcyjne zostało sprzedane lub wydzierżawione rolnikom indywidualnym na
powiększenie powierzchni posiadanych gospodarstw.
Największymi gospodarstwami indywidualnymi w gminie, powstałymi poprzez z2cie gruntów po byłym Państwowym Gospodarstwie Rolnym, to gospodarstwo: Pana
Janusza Czubskiego o pow. 162 ha, Państwa Łochańskich o powierzchni 71 ha,
Państwa Piotra i Marioli Łozińskich o pow. 163 ha oraz gospodarstwo Panów Pawła i
Marka Duell o pow. 55 ha.
3.2.2. Rynek produktów rolnych
Na terenie gminy Rymanów w 1997 roku działały na rzecz rolnictwa następujące z2oty gospodarcze :
- skup zwierząt rzeźnych
- 2 podmioty
- sprzedaż oleju napędowego
- 2 podmioty
- sprzedaż nawozów sztucznych, materiałów budowlanych
- 5 podmiotów
- sprzedaż kwalifikowanych zbóż, nasion i art. Ogrodniczych
- 2 podmioty
- usługi weterynaryjne
- 4 podmioty
Skup żywca prowadzą następujące zakłady:
- Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi w Sanoku,
- Zakłady Mięsne “BEEF-SAN” w Sanoku.
Skup mleka prowadzą:
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sanoku w zlewniach mleka w: Bziance, La-
58
dzinie, Milczy, Klimkówce, Króliku Polskim i Puławach. Skup mleka za 1997 r
wyniósł 2 580 tys. litrów i wykazuje tendencje spadkowe.
- Zakład Mleczarski "SIMPOL " w Puławach prowadzony przez Pana Jerzego Śliwka,
prowadzi skup mleka i jego przetwórstwo. Roczny skup mleka wynosi 650 tys. litrów,
głównie od rolników z Puław i Wisłoczka.
Zakład produkuje mleko spożywcze, śmietany, kefiry, twaróg i jogurty. Rynkiem zbytu
produkowanych wyrobów jest Uzdrowisko Rymanów Zdrój, hurtownie mleczarskie w
Krośnie i sklepy gminy Rymanów.
- Zakład Bryndzarski Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Sanoku, oddział
działający w Rymanowie, prowadzi skup mleka owczego i jego przerób. Roczna
produkcja bryndzy wynosi około 195 ton. Skup mleka owczego jak i produkcja bryndzy, w ostatnich latach, wykazują znaczne tendencje spadkowe.
Skup zbóż i ziemniaków
- wyprodukowane przez rolników indywidualnych zboże skupowane jest przez PZZ
Targowiska, a niewielkie ilości przez Centralę Nasienną Sanok. Pozostała część zboża
przeznaczana jest na paszę i samozaopatrzenie gospodarstw indywidualnych.
W odniesieniu do produkcji rolniczej gospodarstw indywidualnych problemem są
trudności ze zbytem produkcji, niskie ceny zbóż oraz przedłużające się terminy
wypłacania pieniędzy przez PZZ Targowiska, głównego odbiorcę zbóż.
- z produktów roślinnych niewielkie ilości ziemniaków skupuje gorzelnia
Zootechnicznego Zakładu Doświadczalnego w Rymanowie, na potrzeby swojej
produkcji.
3.2.3. Przetwórstwo płodów rolnych
Na terenie gminy Rymanów brak jest typowych zakładów, które przetwarzałyby
wyprodukowane płody rolne. Działające dwie piekarnie /Gminnej Spółdzielni i “U Ur-
59
banika”/ do produkcji używają mąki od dostawców z zewnątrz.
Młyn gospodarczy przy ul. Bieleckiego świadczy usługi dla rolników na ich
samozaopatrzenie.
Młyn gospodarczy we Wróbliku Szlacheckim prowadzi działalność w zakresie z2ału zboża dla rolników indywidualnych oraz niewielki skup zboża. Młyn gospodarczy
w Bziance w chwili obecnej jest nieczynny.
Na terenie gminy usługi rolnicze świadczą Kółka Rolnicze w Rymanowie, Bziance,
Klimkówce. Ponadto kółko w Rymanowie prowadzi sprzedaż materiałów budowlanych, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin.
Doradztwo dla rolników, na terenie Gminy, prowadzi Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Iwoniczu poprzez organizowanie doradztwa indywidualnego, kursy i szkolenia.
3.3. Gospodarka leśna
Gospodarkę leśną na terenie gminy Rymanów prowadzi Nadleśnictwo Rymanów,
które zarządza na terenie gminy gruntami o powierzchni 4 821 ha, z tego grunty leśne
stanowią 4 793 ha.
Nadleśnictwo sprawuje również nadzór nad gospodarką w lasach nie stanowiących
własności Skarbu Państwa /682 ha/.
Prawie całość lasów Nadleśnictwa jest zaliczona do lasów ochronnych (na terenie
gminy Rymanów 99% powierzchni). Głównie są to lasy uzdrowiskowo - klimatyczne,
wodochronne i glebochronne.
Nadleśnictwo prowadzi gospodarkę leśną uwzględniając zasadę powszechnej ochrony
lasów, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów - głównie
ich wpływu na klimat, powietrze i wodę. Wszystkie prace z zakresu pozyskania, hodowli i ochrony lasu są wykonywane na zlecenie Nadleśnictwa przez Zakłady Usług
Leśnych, które w 1997 r wykonały:
- pozyskanie drewna
- 56,6 tys. m3
60
- nasadzenia i odnowienia
- 63,0 ha
- pielęgnację
- 891,0 ha
- pielęgnowanie młodnika
- 312,0 ha
Nadleśnictwo na terenie gminy posiada 2 parkingi leśne w miejscowościach Puławy i
Wołtuszowa.
Dla rekreacji i wypoczynku Nadleśnictwo utworzyło familijną ścieżkę rowerową w
Leśnictwie Rymanów Zdrój /wieś Wołtuszowa/.
Głównym zadaniem Nadleśnictwa na przyszłość będzie gospodarowanie przy
uwzględnieniu wcześniej omówionych zasad i powiększanie zasobów leśnych.
Gospodarka leśna w lasach Mienia Gminnego w 1997 r obejmowała:
-
pozyskanie drewna w ramach cięć sanitarnych w ilości 149.59 m3,
-
pielęgnację upraw nowych nasadzeń drzew polegającą na pieleniu gleby i koszeniu
chwastów wokół sadzonek na ogólnej powierzchni 13 ha.
-
wykonanie nowych nasadzeń; we wszystkich lasach mienia nasadzono w 1997 r.
12 200 sadzonek w tym:
-
-
3 000 szt. sadzonek buka,
-
4 200 szt. sadzonek świerka,
-
5 000 szt. sadzonek jodły.
zabezpieczanie młodych sadzonek leśnych przed zimowym zgryzaniem na
powierzchni 18 ha środkiem Cervacol, którego rozdysponowano 80 kg.
Rolnicy indywidualni w gminie Rymanów są właścicielami 344 ha lasów. Nad
gospodarką w tych lasach jak już wspomniano nadzór sprawuje Nadleśnictwo
Rymanów.
3.4. Turystyka
Walory turystyczne, zabytki, baza turystyczna: noclegowa, gastronomiczna
61
Miasto i gmina Rymanów położone są w dolinie rzeki Tabor, dopływie Wisłoka.
Cała gmina leży w obrębie Beskidu Niskiego i Dołów Jasielsko – Sanockich, na
wysokości 365 do 400 m npm. Gmina ma bardzo urozmaiconą rzeźbę terenu. Północna część gminy jest nizinna, zaś południowa część jest górzysta - doskonale nadająca
się do uprawiania pieszych wędrówek górskich, sportów zimowych. W tej części
gminy położony jest Rymanów Zdrój - “perła polskich uzdrowisk”.
Przez gminę Rymanów przebiega główny turystyczny szlak karpacki wiodący od
Beskidów Zachodnich w Bieszczady. Przez gminę biegną dwa szlaki turystyczne
/czerwony - dł. 20 km oraz zielony dł. 7 km/. W kierunku zachodnim można dojść do
Iwonicza Zdroju. W kierunku wschodnim do Wisłoczka, Puław, a dalej do Komańczy.
Najważniejsze atrakcje turystyczne znajdujące się w poszczególnych miejscowościach
gminy to:
Miasto Rymanów
-
XVIII w. Kościół parafialny późno barokowy pod wezwaniem Św. Wawrzyńca
wybudowany staraniem Józefa Ossolińskiego - wojewody wołyńskiego,
-
Ruiny synagogi żydowskiej z XVII w. z resztkami polichromii na ścianach,
-
Muzeum Rymanowa i regionu w domu Bieleckich, z ekspozycją pamiątek,
dokumentów, militariów, obrazów, porcelany, judaików,
-
Kirkut żydowski z licznymi macewami z XVIII w. oraz grobem cadyka Rabina
Fridmana z XVIII w.
-
Kalwaria - wzgórze nad Rymanowem, miejsce kultu religijnego ze wspaniałym
widokiem panoramicznym na miasto i okolice,
-
Rynek rymanowski z XIX w. z kamieniczkami pożydowskimi,
-
Dwór Potockich z początków XIX w. położony w Parku nad rzeką Tabor (obecnie
siedziba Nadleśnictwa).
Wieś Klimkówka
-
Drewniany kościół parafialny z XIX w. z piękną polichromią oraz historyczny,
drewniany kościółek w dolinie Świętokrzyskiego Potoku z 1868 r. pod wezwaniem
62
Świętego Krzyża z XIV w. z krucyfiksem. Przy kościółku cudowne źródełko.
Wieś Królik Polski
-
Drewniany zabytkowy kościół szalowany gontami z XVIII w., drewniane chaty
kryte strzechą z XIX w. W pobliżu w dawnej miejscowości Królik Wołoski - ruiny
cerkwi z kamienia rzecznego z XIX w.
Wieś Bałucianka
-
Wieś położona na wysokości powyżej 500. m npm. Pod szczytem góry Przymiarki
drewniana trójdzielna, orientalna cerkiew p. wezwaniem Matki Bożej, zamieniona
na kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii
Panny. W świątyni ikonostas z XVII w. i ołtarz główny z XVIII w.
Wieś Sieniawa
-
Zabytkowa drewniana cerkiew z XIX w. - obecnie zamieniona na kościół. Położona nad sztucznym jeziorem dł. 5 km z dwoma bocznymi odnogami.
-
Zapora na rzecze Wisłok - zbiornik wody pitnej w Sieniawie spiętrzająca wodę na
wysokość 49 m.
-
Przełom Wisłoka w Sieniawie stanowiący atrakcję geologiczną - kanion 40
metrowej głębokości.
Wieś Rudawka Rymanowska
-
Odsłonięte usuwiska warstw geologicznych na wysokim brzegu Wisłoka. Pole z2otowe oraz kąpielisko w okresie letnim.
Wieś Rymanów Zdrój
-
“Perła polskich uzdrowisk” rozlokowana w tzw. klimatycznej krainie zaciszy
śródgórskich. Powietrze nasycone jodem i solą ma cechy klimatu górskiego i morskiego. W sezonie letnim atrakcją jest tu basen kąpielowy, a w zimie wyciąg narciarski, ze sztucznym naśnieżaniem na górze Mogiła. W lasach otaczających obiekty sanatoryjne i park uzdrowiskowy znajduje się wiele ścieżek zdrowia
63
("Krokusowa Polana"). W okresie letnim czynny jest kort tenisowy. Nad Rymanowem Zdrojem króluje Góra Zamczysko (567 m npm.), z resztkami ruin średniowiecznego zamku.
Rymanów Zdrój dzięki swemu położeniu, warunkom środowiskowym oraz naturalnym zasobom leczniczym jest uznanym uzdrowiskiem ogólnokrajowym. Leczy się tu
choroby układu oddechowego głównie u dzieci, a także choroby nerek, chorobę z2śnieniową, miażdżycę.
Baza noclegowa i gastronomiczna:
-
Sanatorium Turystyczne “STOMIL” - Rymanów Zdrój, ul. Świerkowa 1,
tel. 43-574-27; 43-573-27 - oferuje całodzienne wyżywienie i pobyt w pokojach 1,
2, 3, 4 - osobowych /łącznie 130 miejsc/,
-
Restauracja i Hotel “ZACISZE”" /Anczakowski Robert i Marek/ Rymanów Zdrój,
ul. Ogrodowa 28 - pokoje 1, 2, 3, 4 - osobowe oferuje całodzienne wyżywienie i
pobyt /łącznie 70 miejsc/,
-
Pensjonat Wypoczynkowy "Słoneczna" /Mazurkiewicz Zygmunt/ - Rymanów
Zdrój, ul. Zdrojowa 29, tel. 43-571-30 - oferuje pobyt w pensjonacie i całodzienne
wyżywienie - pokoje 1, 2, 3 - osobowe /łącznie 35 miejsc/,
-
Prywatne kwatery na terenie Rymanowa Zdroju w ilości ok. 32 pokoje 1 i 2
osobowe /minimum 5 łóżek każda kwatera/,
-
Zakład Gastronomiczny "TABOR" /Staroń Bogusław/ - Rymanów Zdrój, ul.
Zdrojowa 43, tel. 43-571-99,
-
Restauracja "ZDROJOWA" /Sp. z o.o. "IWOPOL"/ - Rymanów Zdrój, ul. Kasztanowa 4, tel. 43-574-02,
-
Kawiarnia "ZIELONY DOMEK" /Kilar Krzysztof i Barbara/ - Rymanów Zdrój,
ul. Parkowa 4, tel. 43-574-51 /oferuje również dania obiadowe, Dancingi/,
-
Zakład Gastronomiczny /Cetnarska Izabela/ - Rymanów, ul. Sanocka 6, tel. 43-55796,
-
Restauracja “PIWNICZNA” /Zbigniew Glazer/ - Rymanów, ul. Sanocka 1, tel. 43553-78,
-
Kawiarnia “EWA” /Ziajka Teresa/ - Rymanów, ul. Rynek 1, tel. 43-550-46
64
-
Klub Bilardowo - Kawowy “RELAX” /Nowotarska Lesława/ - Rymanów, ul.
Piekarska 36, tel. 43-559-36
3.5. Usługi
W gminie Rymanów działało w 1997 roku 745 podmiotów gospodarczych.
Zdecydowana większość podmiotów nastawiona jest na swiadczenie różnorodnych
usług. Aktualnie w gminie stan usług przedstawia się następująco:
Usługi:
Ilość podmiotów
- handlowe
245
- remontowo-budowlane
127
- mechanika pojazdowa
54
- gastronomia
20
- transport towarów i osób
63
- stolarstwo
25
- ślusarstwo
11
- instalatorstwo wod-kan., co,
gazu
19
- usługi leśne
22
- wynajmowanie pokoi gościnnych i turyst.
32
- lekarskie i stomatologiczne
16
- fryzjerskie
8
- weterynaryjne
5
- wyprawa skór i renowacja odzieży skórzanej
9
- tartacznictwo
5
- naprawa sprzętu domowego i RTV
6
- instalatorstwo elektryczne
8
65
- pralnia, magiel
2
- krawiectwo
5
- malarstwo i tapeciarstwo pokojowe
4
- szklarskie
2
- szewskie
2
- geodezyjno-kartograficzne
5
- turystyczne
2
Zdecydowana większość usług o których mowa wyżej wykonywana jest przez
indywidualne podmioty gospodarcze. Usługi na które w ostatnich latach wzrastało z2trzebowanie to: handel, usługi remontowo-budowlane, transportowe /szczególnie
towarów/, stolarskie, mechanika pojazdowa, instalatorstwo wodno-kanalizacyjne, co.,
gazu, usługi lekarskie i stomatologiczne, wynajmowanie pokoi gościnnych i turystycznych.
Zdecydowanie
straciły
na
znaczeniu
/ze
względu
na
pracochłonność
i
czasochłonność/: usługi szewskie, krawieckie, szklarskie, maglowanie, tartaczne.
W zaniku są takie usługi jak:
- rymarstwo
- 1 podmiot
- tapicerstwo
- 2 podmioty
- tokarstwo
- 1 podmiot
- kominiarstwo
- 1 podmiot
Spośród innych podmiotów na terenie gminy wielkie znaczenie odgrywa PPU
“Rymanów” w Rymanowie Zdroju, które świadczy usługi w zakresie leczenia zdrojowego. Rocznie leczy się tu ponad 9 000 pacjentów /głównie dzieci/.
Duże znaczenie odgrywa Zakład Gospodarki Komunalnej w Rymanowie, który oferuje
dla ludności usługi w zakresie wywozu śmieci i odpadów na wysypisko w Krośnie
oraz wywóz ścieków do oczyszczalni w Rymanowie z miejscowości, które nie są z2czone do kolektora ściekowego.
66
4. Rynek pracy
4.1. Zatrudnienie i bezrobocie
Na początku 1990 roku zanotowano duży i “żywiołowy” wzrost liczby z2jestrowanych bezrobotnych, zaś liczba ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców
systematycznie malała. Problemy ekonomiczne i społeczne z tym związane, były dla
wszystkich, zarówno dla społeczeństwa jak i administracji państwowej i gospodarczej
zagadnieniami bardzo trudnymi do rozwiązania. Zmiana systemu zarządzania
gospodarką, prywatyzacja gospodarki, wprowadzenie mechanizmów rynkowych z2dowały stopniowe odradzanie się rynku pracy.
Całościowe rozwiązywanie problemów rynku pracy wymaga kompleksowego
działania i współdziałania nie tylko urzędów pracy (jednostki powołanej do podejmowania różnych form przeciwdziałania tworzącemu się bezrobociu i łagodzeniu jego
negatywnych skutków) ale wszystkich partnerów rynku pracy tj. administracji
państwowej, instytucji gospodarczych, społecznych, samorządowych mających wpływ
na kształtowanie się i rozwój tego rynku.
Dla opracowania strategii rynku pracy niezbędnym jest rozpoznanie zjawisk zachodzących na rynku pracy, zarówno tych korzystnych i pożądanych, na które mają
wpływ urzędy pracy oraz partnerzy rynku pracy, jak i tych, które determinują zjawiska
ujemne oraz rozeznanie sposobów ich stopniowej eliminacji lub ograniczania.
Ocena rynku pracy
Rynek pracy w Gminie Rymanów w minionym pięcioleciu charakteryzował się
nierównowagą pomiędzy popytem i podażą zasobów pracy. Ilość miejsc pracy oferowanych przez pracodawców była znacznie mniejsza od liczby bezrobotnych.
Przełomowym momentem w zakresie zmiany czynników kształtujących rynek
pracy był rok 1990. Wówczas to dały o sobie znać reformy związane z przechodzeniem od gospodarki planowanej centralnie do gospodarki rynkowej, charakte-
67
ryzującej się efektywnością działania, konkurencyjnością ekonomiczną, w której praca
ludzka stała się specyficznym towarem podlegającym także prawom rynku. Rok ten
był też rokiem największej depresji gospodarczej, stagnacji, regresu oraz niepewności
przyszłej koniunktury gospodarczej. W poważnych kłopotach finansowych znalazło
się wiele przedsiębiorstw. Nie wytrzymały finansowo Spółdzielnie Produkcyjne. W
stan likwidacji postawiono Odzieżową Spółdzielnię Pracy "Orjas", Spółdzielnię Pracy
Stolarzy. Wiele trudności napotkały wszystkie jednostki gospodarcze, których produkcja ukierunkowana była uprzednio na rynki krajów Europy Wschodniej. Należały do
nich: Zakłady Przemysłu Skórzanego "Asko", które przez ostatnie lata stopniowo
ograniczały zatrudnienie z liczby ponad 1000 pracowników do 341 osób.
Pojawiająca się na rynku coraz większa konkurencja zmusiła wszystkie podmioty
gospodarcze do obniżania cen swoich wyrobów, poszukiwania sposobów obniżania
kosztów wytwarzania.
Stan ten spowodował w wielu jednostkach niekorzystną sytuację ekonomiczno -finansową polegającą między innymi na utracie zdolności kredytowej, niemożności
bieżącego regulowania swych zobowiązań finansowych, a w konsekwencji tych czynników wiele przedsiębiorstw znalazło się na krawędzi bankructwa i upadłości
ekonomicznej. Wówczas to wiele jednostek gospodarczych, mimo podjęcia
postępowań naprawczych prowadzonych przez organy założycielskie, uległo
likwidacji, bądź restrukturyzacji, powodującej między innymi znaczne zmniejszenie
poziomu zatrudnienia.
Równolegle z tym zjawiskiem obserwowano stagnację w dziedzinie powstawania nowych zakładów pracy powodującą brak przyrostu miejsc pracy. W tym samym czasie,
liczba młodzieży wchodzącej w wiek "produkcyjny" znacznie przewyższała liczbę
osób osiągających wiek "poprodukcyjny". Musiało to zaowocować dynamicznym
wzrostem liczby bezrobotnych, determinowanym dodatkowo masowymi zwolnieniami
pracowników w zakładach poza gminą, w których pracowali mieszkańcy gminy. z2lenie zwolnień grupowych ujawniło znaczne rezerwy zasobów pracy w większości s2iorstw i instytucji.
Częściowym odzwierciedleniem sytuacji na rynku pracy jest struktura wiekowa ludno-
68
ści uwzględniająca kryteria podziału na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i
poprodukcyjny przedstawiona w poniższej tabeli.
Struktura wiekowa ludności gminy i miasta Rymanów na 31.12.1996 r
Ludność w wieku:
Miasto
Ogółem
przedprodukcyjnym
Gmina
Rymanów - miasto 3 648
Rymanów - gmina 12 121
a – liczba ludności
produkcyjnym
poprodukcyjnym
a
b
a
b
a
b
998
3 749
27,3
30,9
2 045
6 698
56,0
55,3
605
1 674
16,7
13,8
b - % udział w ogólnej liczbie ludności
Należy podkreślić, iż liczba ludności w wieku produkcyjnym wrasta w szybszym tempie niż ludność ogółem. Wskaźnik udziału ludności czynnej (aktywnej) zawodowo mimo wzrostu ludności w wieku produkcyjnym w strukturze ludności ogółem - systematycznie, z roku na rok, maleje.
W konsekwencji zmniejsza się udział aktywnych zawodowo w odniesieniu do ludności będącej w wieku produkcyjnym, a jednocześnie rośnie liczba zawodowo biernych.
Według stanu na koniec 1996 roku
łączna liczba pracujących w sektorze
publicznym i prywatnym wynosiła na terenie całej gminy Rymanów 2518 osób, w tym
w mieście Rymanowie 1100 osób, a w pozostałych miejscowościach gminy 1418 osób.
Analogiczne wielkości roku 1993 dla całej gminy wynosiły 2440, w mieście Rymanowie 1082 i w pozostałych miejscowościach 1358 osób. Wynika z tego, że liczby te z2acznie wzrastają i na przestrzeni najbliższych lat nadal będą wzrastać o przyrost z2ralny.
Szczegółowo dynamikę i strukturę bezrobocia przedstawia poniższa tabela prezentująca poziom bezrobocia w skali gminy i miasta Rymanowa, w podziale na bezrobotnych ogółem i bezrobotnych bez prawa do zasiłku na przełomie lat 1992 -1997.
Bezrobotni w mieście i gminie Rymanów na przełomie 6 lat
(stan na koniec 1997 roku)
69
Miasto/Gmina
Liczba zarejestrowanych
bezrobotnych
Ogółem
W tym kobiety
Miasto
Rymanów:
1992
1993
1994
1995
1996
06.1997
gmina
Rymanów:
1992
1993
1994
1995
1996
06.1997
Bezrobotni bez prawa do zasiłku
W liczbach
W%
197
208
218
165
180
165
89
104
103
85
96
96
84
106
100
72
87
63
42,6
51,0
45,9
43,6
48,3
38,2
708
732
895
929
815
855
345
342
430
469
449
511
309
318
406
355
427
618
43,6
43,4
45,4
38,2
52,4
72,3
Najwyższą liczbę bezrobotnych zanotowano w mieście Rymanowie – 218 osób w
1994 roku, zaś w gminie – 929 osób w 1995 roku, po którym nastąpił najpierw spadek
liczby bezrobotnych, by w kolejnych latach ponownie odnotować wzrost liczby bezrobotnych.
Przyczyny bezrobocia
Z analizy rynku pracy w latach 1992 – 1997 wynika, że populacja bezrobotnych
charakteryzowała się dużą płynnością i w konsekwencji w jej strukturze zachodziły
znaczące zmiany. Było to wynikiem oddziaływania na rynek pracy wielu czynników a
przede wszystkim:
-
dokonywaniem dużej ilości zwolnień pracowników z przyczyn dotyczących zakładów pracy, wskutek racjonalizowania zatrudnienia i z przyczyn ekonomicznych,
-
zatrudnianiem pracowników w rozwijających się sektorach i gałęziach gospodarki
na nowo utworzonych stanowiskach pracy, szczególnie w prywatnym sektorze handlu, usługach i drobnej wytwórczości,
-
pozasezonową redukcją zatrudnienia,
-
fluktuacją załóg pracowniczych.
70
Absolwenci
Znaczący wpływ na poziom bezrobocia ma coroczna rejestracja absolwentów
szkół ponadpodstawowych i wyższych, tym bardziej, że dla wielu z nich brak jest z2wiednich propozycji pracy.
Wyeliminowanie praktyki równoległego uczęszczania do szkoły i pobierania
zasiłku dla bezrobotnych spowodowało, że w urzędach pracy rejestrują się wyłącznie
absolwenci, którzy faktycznie poszukują pracy. Aby sytuacja ta uległa dalszej
poprawie rozwijać należy działania skierowane do absolwentów, w tym także w oparciu o nowe instrumenty aktywizacji jakimi są staże, szkolenia, prace w instytucjach
użyteczności publicznej.
Formy przeciwdziałania bezrobociu to przede wszystkim:
-
prace interwencyjne,
-
roboty publiczne,
-
zatrudnianie absolwentów,
-
szkolenia.
W pierwszym roku obowiązywania ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu stwier-
dzono duże zainteresowanie pracami interwencyjnymi, co związane było przede
wszystkim z masową utratą, przez bezrobotnych, prawa do zasiłku.
Mimo propagowania przez urzędy pracy tej formy aktywizacji większość pracodawców, którzy spełniali formalne warunki do zatrudnienia wykazywała opory w przyjmowaniu do pracy ludzi młodych, dopiero kończących szkołę, a więc nie
posiadających doświadczenia zawodowego.
Do aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu finansowanych z Funduszu Pracy
zalicza się:
-
udzielanie pożyczek bezrobotnym na podjęcie działalności gospodarczej na
własny rachunek,
71
-
udzielanie pożyczek pracodawcom na utworzenie dodatkowych miejsc
pracy dla bezrobotnych,
-
szkolenia bezrobotnych,
-
organizowanie i refinansowanie prac interwencyjnych i robót publicznych,
-
refinansowanie wynagrodzeń za pracę nowo zatrudnianych absolwentów.
5. Opieka społeczna - sytuacja materialna ludności, patologie
Gmina Rymanów uważana zawsze była za gminę o charakterze rolniczo – z2słowym. Jej mieszkańcy to przeważnie tzw. dwuzawodowcy, których dochody pochodziły zarówno z pracy w rodzinnych gospodarstwach rolnych, jak i z zatrudnienia poza
nim. Od 1994 roku, w związku z likwidacją wielu miejsc pracy i gwałtownym
wzrostem bezrobocia, gospodarstwa rolne stały się dla wielu osób jedynym miejscem
pracy. Niewielki areał tych gospodarstw sprawia, że dochód z nich uzyskiwany nie
wystarcza na utrzymanie i zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny. To spowodowało wzrost znaczenia pomocy społecznej. Ogółem ze świadczeń pomocy społecznej
do 10 grudnia 1997 r. skorzystało 531 osób.
Na ogólną liczbę 855 osób zarejestrowanych jako bezrobotni z gminy
Rymanów - 229 rodzin objętych było pomocą właśnie z powodu bezrobocia. W wielu
rodzinach zasiłek z pomocy społecznej jest jedynym źródłem utrzymania. Brak ofert
pracy powoduje, że liczba tych osób nie maleje lecz ciągle wzrasta, a niskie dochody
powodują, że 105 rodzin żyje w niedostatku. Szczególnie dotyczy to rodzin s2ietnych, mających na utrzymaniu więcej jak 3-je dzieci.
Niepełnosprawność i długotrwała choroba to jedna z ważniejszych przyczyn
korzystania z pomocy 86 osób starszych i samotnych, którym świadczenia rentalne i
emerytalne nie wystarczają na utrzymanie, gdyż ponoszą duże wydatki na leczenie.
Świadczeniami z pomocy społecznej, w formie rent socjalnych, objętych jest 65 osób z
ustaloną I lub II grupą inwalidzką.
Z rozeznania środowisk wynika, że w 42 rodzinach występuje alkoholizm, a w
98 bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodar-
72
stwa domowego. Pomocą objęto również 32 rodziny niepełne. Na terenie gminy
Rymanów nie ma osób bezdomnych.
Częste korzystanie z pomocy społecznej powoduje uzależnienie się od niej, a co
za tym idzie słabą aktywność w rozwiązywaniu problemów we własnym zakresie. Aby
zapobiec tej sytuacji bardzo duży nacisk kładzie się na pracę socjalną z tymi
rodzinami. Praca ta daje coraz lepsze rezultaty i prowadzi rodziny do ich usamodzielnienia.
W budżecie gminy Rymanów na 1997 r. przewidziano na pomoc społeczną ogółem:
873.700,00 zł, w tym:
-
na zasiłki i pomoc w naturze
- 610.000,00 zł,
-
na usługi opiekuńcze
- 72.500,00 zł,
-
na zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne
- 27.200,00 zł,
-
pozostała działalność
- 164.000,00 zł.
Środki przeznaczone na pomoc społeczną rozdysponowane zostały w całości.
Na terenie gminy Rymanów nie działają organizacje samopomocowe. Brak jest
również placówek opiekuńczych, które zapewniłyby pomoc i opiekę osobom samotnym i niedołężnym takich jak: Dom Pomocy Społecznej, czy Dzienny Dom Opieki.
Pomoc dla takich osób świadczona jest przez Polski Komitet Pomocy Społecznej.
Pomocą taką objętych jest 25 osób i liczba ich stale rośnie, tak jak i liczba godzin
potrzebna do zaspokojenia ich podstawowych potrzeb.
Patologie
Na terenie gminy Rymanów do 10 grudnia 1997 r. popełniono 72 przestępstwa,
w tym 20 pod wpływem alkoholu. Nie zanotowano przestępstw związanych z narkotykami.
Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowała 2 wnioski
na leczenie przymusowe, 4 osoby wyraziły zgodę na leczenie dobrowolne. W rejestrze
osób uzależnionych zarejestrowanych jest 35 osób. Na pomoc rodzinom alkoholików i
osobom samotnym nadużywającym alkoholu wydatkowano kwotę 8.350,00 zł.
73
6. Podstawowi aktorzy lokalni istotni z punktu widzenia
lokalnego programu rozwoju
6.1. Władze gminne
W wyniku przeobrażeń społeczno-politycznych w sferze ustrojowej naszego
Państwa - jakie miały miejsce pod koniec lat 80-tych - nastąpiły poważne zmiany w
systemie administracji terenowej najniższego szczebla. W miejsce funkcjonujących
przez lata terenowych organów administracji państwowej utworzono, w oparciu o
ustawę z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym gminy samorządowe.
Na podstawie powyższej ustawy:
-
mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową,
-
gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,
-
gmina posiada osobowość prawną.
Przepis cytowanej wyżej ustawy stanowi, iż mieszkańcy gminy podejmują roz-
strzygnięcia w głosowaniu powszechnym lub za pośrednictwem organów gminy.
Organami gminy są:
-
Rada miejska,
-
Zarząd gminy,
-
Burmistrz gminy.
Rada miejska pełni funkcję organu uchwałodawczego, nadzorczego i kontrol-
nego. Kadencja rady miejskiej trwa 4 lata, licząc od dnia wyboru.
Radni rady miejskiej wybierani są przez mieszkańców gminy w drodze wyborów
powszechnych.
Zarząd gminy jest natomiast organem wykonawczym gminy.
74
Burmistrz Gminy jako przewodniczący zarządu gminy organizuje jego pracę, kieruje
bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.
Zarząd gminy wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy.
Władze gminy Rymanów:
- Rada Miejska w Rymanowie
- w składzie 24 radnych,
- Przewodniczący Rady Miejskiej
- inż. Marian Niemczyk,
- Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
- mgr Krzysztof Smerecki,
- Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
- mgr Jan Materniak,
Zarząd Gminy Rymanów w składzie 5 członków:
- Przewodniczący Zarządu
- mgr Jan Rajchel,
- Członek Zarządu
- inż. Paweł Nadziakiewicz,
- Członek Zarządu
- Michalina Szczepanik,
- Członek Zarządu
- Jan Błażejowski,
- Członek Zarządu
- Czesław Szajna,
- Burmistrz Gminy
- mgr Jan Rajchel,
- Wiceburmistrz Gminy
- inż. Paweł Nadziakiewicz,
- Skarbnik Gminy
- Halina Wojtoń,
- Sekretarz Gminy
- Henryk Smolik.
6.2. Stowarzyszenia
W 1995 roku z inicjatywy miejscowej ludności utworzono Stowarzyszenie
Przyjaciół Rymanowa Zdroju. Do zadań statutowych Stowarzyszenia należy promocja
75
gminy uzdrowiskowej, podejmowanie inicjatyw lokalnych zmierzających do
propagowania wśród mieszkańców oraz przebywających tam osób rozwoju wszelkiego rodzaju form wypoczynku, turystyki i sportu. Stowarzyszenie na czele którego
stoi Pan Krzysztof Smerecki - Przewodniczący Stowarzyszenia - w ramach swojej
działalności
prowadzi
również
szeroko
zakrojoną
informację
turystyczną.
Stowarzyszenie w swoich działaniach zmierza do utworzenia enklawy ciszy i spokoju
bez żadnych zagrożeń ekologicznych.
6.3. Partie i organizacje polityczne
Na terenie gminy Rymanów swoją siedzibę mają Koła dwóch partii politycznych:
- PSL
- ROP
7. Budżet gminny, struktura wydatków
Plan dochodów i wydatków Gminy Rymanów na 1998 rok oraz przewidywane
wykonanie za 1997 rok:
76
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
Wyszczególnienie
I. Dochody Gminy ogółem:
w tym:
Podatki i opłaty od osób prawnych i osób
fizycznych
Udziały w podatku dochodowym od osób
prawnych i osób fizycznych
Dotacje celowe na zadania własne gminy
Dotacje celowe na zadania zlecone gminie
Subwencja ogólna z budżetu państwa:
w tym:
- subwencja wyrównawcza
- subwencja oświatowa
- subwencja drogowa
Pozostałe dochody
w tym środki ARiMR
II. Wydatki Gminy ogółem:
Wydatki na finansowanie zadań bieżących
gminy
w tym:
- wydatki bieżące - oświata i wychowanie
- remonty dróg teren gminy Rymanów
Wydatki na finansowanie zadań inwestycyjnych gminy
w tym:
- budowa wodociągu Sieniawa-Gniewoszówka
- budowa szkoły w Klimkówce
- budowa szkoły we Wróbliku Szlacheckim
- budowa oczyszczalni ścieków Rymanów
- budowa kolektorów ściekowych
- budowa stacji redukcyjnej gazu
- budowa wodociągu Rymanów-Rymanów
Zdrój
- budowa Domu Ludowego w Sieniawie
- budowa pomnika w Rymanowie
- reelektryfikacja (Bzianka, Wróblik Szl.)
- oświetlenie uliczne - modernizacja
- modernizacja parku Rymanów Zdrój
- zakupy inwestycyjne (komputery, samochód)
Przewidywane
wykonanie 1997 rok
13.248,008,00
Projekt planu
1998 rok
13.307.995,00
1.600.000,00
1.886.000,00
1.520.000,00
1.982.712,00
1.520.266,00
823.109,00
6.217.894,00
678.000,00
789.260,00
7.358.623,00
1.441.067,00
4.776.827,00
1.653.739,00
467.631,00
1.936.776,00
5.244.360,00
177.487,00
613.400,00
-
13.287.446,00
10.752.216,00
13.196.495,00
10.591.495,00
6.389.907,00
877.820,00
2.535.230,00
6.614.360,00
800.000,00
2.605.000,00
240.000,00
700.000,00
1.034.000,00
210.000,00
134.000,00
89.224,00
300.000,00
440.000,00
750.000,00
600.000,00
-
23.000,00
68.000,00
10.000,00
26.230,00
50.000,00
70.000,00
25.000,00
200.000,00
170.000,00
Niedobór budżetu na 1998 r. wynosi 111.500,00 zł. Jest to różnica pomiędzy z2ągniętym kredytem (plan) 350.000,00 zł, z przeznaczeniem na oczyszczalnię ścieków i
kolektorów ściekowych, a spłatą kredytu (zaciągnięty w latach poprzednich)
wynoszącą 461.500,00 zł w roku 1998 zgodnie z umową kredytową.
77
Prognoza budżetu na okres 1998 - 2002 roku (w tys. zł)
Lp. Wyszczególnienie
I. Dochody Gminy ogółem:
A
B
C
D
A
B
A
B
C
1998
14.788
w tym:
Dochody własne w tym:
4.888
- z podatków i opłat lokalnych
2.078
- z majątku gminy
1.000
- z udziału w podatkach stanowiących
dochód budżetu państwa
1.810
Subwencje (ogólna + wyrównawcza + 7.700
oświatowa
w tym:
- subwencja ogólna + wyrównawcza
1.620
Dotacje celowe na zadania z zakresu
administracji rządowej
750
Dotacje celowe na zadania własne
w tym:
1.450
na ochronę środowiska
500
II. Wydatki ogółem
14.700
wydatki inwestycyjne
4.250
wydatki ze środków własnych
2.900
III. Wynik (I - II)
88
IV. Kredyty i pożyczki
593
Spłata zaciągniętych kredytów i
pożyczek
503
z tego:
- spłata rat pożyczek/kredytów
411
- odsetki
92
Spłata wnioskowanej pożyczki z
WFOŚiGW
90
z tego:
- spłata rat pożyczki
50
- odsetki
40
Kwota potencjalnych spłat
-
1999
16.285
2000
18.577
2001
20.775
2002
22.960
5.395
2.445
1.050
5.977
2.827
1.200
7.075
3.135
1.950
8.560
3.860
2.300
1.900
8.400
1.950
9.300
1.990
10.100
2.400
10.500
1.710
1.790
1.830
2.020
890
1.000
1.050
1.100
1.600
550
16.200
5.000
3.100
85
400
2.300
600
18.500
5.900
3.700
77
232
2.550
630
20.700
6.200
4.000
75
216
2.800
650
22.900
6.700
4.300
60
157
218
108
100
49
171
47
90
18
90
10
45
4
182
124
116
108
150
32
-
100
24
-
100
16
-
100
8
-

Wstęp Rymanów został ulokowany na prawie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Herb Gminy Wiadomości Gminne Zdjęcie Burmistrza

Wrzesień - Gmina Rymanów

XXV KONKURS PIOSENKI „Aleją gwiazd...” Rymanów – 25 26 28

Herb Gminy Wiadomości Gminne Zdjęcie Burmistrza

listopad - Gmina Rymanów

Wstęp Rymanów został ulokowany na prawie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Herb Gminy Wiadomości Gminne Zdjęcie Burmistrza

Wrzesień - Gmina Rymanów

XXV KONKURS PIOSENKI „Aleją gwiazd...” Rymanów – 25 *26 * 28

Herb Gminy Wiadomości Gminne Zdjęcie Burmistrza

listopad - Gmina Rymanów

XXV KONKURS PIOSENKI „Aleją gwiazd...” Rymanów – 25 26 28