Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych w chirurgii

Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych w chirurgii

ZDROWIE DOBROSTAN 3/2013
DOBROSTAN, UMYSŁ I URODA
ROZDZIAŁ VI
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego i Chirurgii Ogólnej
Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Department of Gastrointestinal & General Surgery
Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław
KRYSTYNA MARKOCKA-MĄCZKA, ANDRZEJ LEWANDOWSKI,
PIOTR SZELACHOWSKI, EWA ANDRZEJCZAK
Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych
w chirurgii raka gruczołu piersiowego
The role of conserving and reconstructive surgical procedures
in breast cancer surgery
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet zarówno w Polsce jak i w olbrzymiej większości krajów świata. Polska należy do
krajów o średnim współczynniku zachorowalności, średnim tempie wzrostu umieralności, ale zdecydowanie złej strukturze zaawansowania klinicznego, tylko 20%
przypadków jest wykrywanych w I stopniu, a późne rozpoznanie oznacza złe wyniki
leczenia.
Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na ryzyko zachorowania na raka
piersi są: płeć żeńska, wiek oraz przebyty rak piersi podany w wywiadzie przez
pacjentkę, a dotyczący najbliższych krewnych (matka lub siostra).
Ryzyko zachorowania na raka piersi zdecydowanie nasila się wraz z wiekiem.
Zachorowania, które mają miejsce przed 35. rokiem życia określa się na jedynie 1–
3%; są one często związane z agresywną, nierzadko dziedziczną, postacią choroby.
Istotny wzrost zachorowań na raka gruczołu piersiowego pojawia się po 50. roku
życia, osiągając medianę około 60. roku życia. Chore, które zachorowały na raka
piersi w wieku 50–59 lat stanowią aż 32% wszystkich chorych na ten nowotwór
[17].
W profilaktyce wtórnej olbrzymią rolę przypisuje się autopalpacji piersi, bowiem
obecność wyczuwalnego guza jest wiodącym objawem u 85 do 90% chorych na
raka sutka i około 60% zmian jest rozpoznawanych przez same kobiety.
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
Podstawę diagnostyki oprócz badania fizykalnego, stanowi mammografia
i ultrasonografia. U kobiet do 40. roku życia badanie ultrasonograficzne może być
samodzielną metodą diagnostyczną, chociaż mammografia nie jest przeciwwskazana, ale jest metodą często nieskuteczną z powodu gęstej gruczołowej budowy piersi.
Przy pomocy ultrasonografii można przeprowadzić biopsję aspiracyjną cienkoigłową, gruboigłową i mammotomiczną. Ultrasonografia pozwala również na dokładną
lokalizację pola operacyjnego małych zmian przed planowanym zabiegiem operacyjnym [21].
Mammografia jest jednak wciąż podstawową techniką obrazowania gruczołów
piersiowych. Badanie to pozwala wykryć wczesne postacie raka gruczołu piersiowego [10].
W ostatnich latach wzrosło znaczenie rezonansu magnetycznego (MR)
w diagnostyce raka piersi. Głównymi wskazaniami do wykonania klinicznej mammografii MR jest przedoperacyjne określenie stopnia zaawansowania raka piersi,
zwłaszcza wykluczenie wieloogniskowej postaci raka lub ogniska w drugiej piersi.
Możliwe jest również różnicowanie zmian pooperacyjnych i po radioterapii oraz
poszukiwanie wznowy procesu nowotworowego po uprzednim leczeniu [22].
W związku z burzliwym rozwojem technik obrazowania zmian w gruczole
mlecznym zmieniła się rola patologa w diagnostyce tego narządu. Nie samo rozpoznanie raka jest dzisiaj podstawowym zadaniem patologa, a większości przypadków
– potwierdzenie tego rozpoznania postawionego na podstawie mammografii i ultrasonografii. Oczekiwania onkologów, to nie tylko ocena morfologicznych czynników
prognostycznych i predykcyjnych, czyli odpowiedź na pytania o rokowanie i reakcję
na zastosowane leczenie, ale także często o sposób leczenia, tj. czy możliwe jest
leczenie celowane.
Raki nienaciekające stanowią około 15% wszystkich rozpoznanych nowotworów
tego gruczołu – jest to rak wewnątrzprzewodowy i wewnątrzzrazikowy. Rozpoznawane typy histologiczne raków naciekających to: przewodowy, zrazikowy, galaretowaty, rdzeniasty, brodawkowaty, cewkowaty, gruczołowo-torbielowaty, apokrynalny i rak z metaplazją [11].
Zasadniczym kryterium prognostycznym w raku piersi jest zaawansowanie według klasyfikacji TNM. Najsilniejszym czynnikiem rokowniczym jest stan regionalnych węzłów chłonnych. Wielkość guza jest ściśle związana z prawdopodobieństwem wystąpienia wznowy i obecnością przerzutów do węzłów chłonnych. Cechą
korzystną rokowniczo jest obecność receptorów estrogenowych i progesteronowych
[1]. Do innych czynników należy typ histologiczny oraz stopień złośliwości według
skali Richardsona-Blooma [9].
Leczenie raka piersi polega na chirurgicznym usunięciu zmiany, radioterapii,
chemioterapii lub hormonoterapii. Sposób leczenia ustala sie na podstawie wyniku
badania histopatologicznego i stadium klinicznego zaawansowania choroby [6].
Celem pracy jest pokazanie wpływu przebytego wycięcia piersi na funkcjonowanie kobiety w relacji partnerskiej w kontekście dyskusji, co do wyboru metody
leczenia operacyjnego z powodu raka tego gruczołu.
104
Krystyna Markocka-Mączka, Andrzej Lewandowski, Piotr Szelachowski,
Ewa Andrzejczak
Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych
w chirurgii raka gruczołu piersiowego
MATERIAŁ I METODY BADAWCZE
Grupę badaną stanowiło 60 kobiet po wycięciu piersi z powodu raka bez następowych zabiegów odtwórczych zgłaszających się celem badań kontrolnych do Poradni Rehabilitacyjnej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach. Badanie
przeprowadzono metodą ankietową stosując Kwestionariusz Szczęścia Małżeńskiego wg Kazimierza Pospiszyla [18] w modyfikacji własnej. Każda badana wyrażała
pisemnie zgodę na udział w badaniu, a ankieta była anonimowa. Pytania miały charakter zamknięty. Do badanej grupy włączono wyłącznie kobiety zamężne lub żyjące w heteroseksualnych związkach partnerskich, a czas trwania związku obejmował
okres przed rozpoznaniem nowotworu do chwili badania ankietowego.
Badane kobiety były w wieku od 34 do 75 lat (średnia 57,9 ± 8,86). Najliczniejszą grupę stanowiły kobiety w wieku między 50 i 59 lat (63%), najmniejszą grupą
(17%) były respondentki w wieku między 34 i 49 lat. Pozostałe 20% badanych kobiet to pacjentki w wieku powyżej 65. lat. Czas, jaki upłynął od mastektomii do
chwili badania był różny. W przypadku 17 (28%) badanych wynosił on mniej niż
rok, wśród 15 (25%) wahał się między jednym rokiem a pięcioma laty. Okres pooperacyjny od 6. do 10. lat dotyczył 16 (27%) badanych, a powyżej 10. lat od leczenia operacyjnego badanych było 12 (20%) kobiet.
WYNIKI
Wyniki analizy ankiet przedstawiono na wykresach (Ryc. 1, 2, 3).
100
80
88
82
67
57
60
43
40
bez zmian
33
pogorszenie
18
12
20
0
A
B
C
D
Ryc. 1. Relacje partnerskie (wyrażone w procentach odpowiedzi)
A – wzajemne relacje z partnerem B – poświęcenie uwagi partnera C – rozmowy z partnerem
o samopoczuciu D - kłótnie z partnerem
105
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
80
69
70
72
70
69
bez zmian
pogorszenie
60
50
40
31
31
30
28
30
20
10
0
Ryc.2. Samoocena (wyrażona
w procentach
odpowiedzi)
A
B
C
D
A - samopoczucie B – własne poczucie atrakcyjności C – ocena atrakcyjności
w oczach partnera D – zakrywanie ciała w sytuacjach intymnych
90
80
77
71
71
bez zmian
pogorszenie
80
71
70
60
50
40
30
29
29
29
23
20
20
10
0
A
B
C
D
E
Ryc. 3. Życie seksualne (wyrażone w procentach odpowiedzi)
A – zgodność w życiu seksualnym B - aktywność seksualna C - satysfakcja z kontaktów intymnych D – zgodność w intymnych kontaktach E - przyjemność z kontaktów intymnych F – satysfakcja partnera z kontaktów seksualnych
106
Krystyna Markocka-Mączka, Andrzej Lewandowski, Piotr Szelachowski,
Ewa Andrzejczak
Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych
w chirurgii raka gruczołu piersiowego
Zdaniem 33% ankietowanych kobiet po zabiegu operacyjnym doszło do pogorszenia relacji z partnerem. Przejawiało się to zmniejszeniem częstości rozmów
o samopoczuciu (43% odpowiedzi), nasileniem kłótni z partnerem u 18% badanych,
a 12% kobiet zauważyło, że partner poświęca im mniej uwagi. Pogorszenie samopoczucia i własnej atrakcyjności zgłaszało 31% pacjentek, a 30% uważało, że partner
ocenia je za mniej atrakcyjne w stosunku do okresu przed operacją. Najwyraźniej
natomiast uległo pogorszeniu życie seksualne badanych kobiet – 71% zgłaszało
obniżenie aktywności seksualnej i satysfakcji z kontaktów seksualnych, 72% ankietowanych od czasu operacji zaczęła zakrywać ciało w czasie stosunków intymnych,
a 77% uważało, że zdecydowanie pogorszyła się ich przyjemność ze współżycia,
jednak tylko 20% ankietowanych było zdania, że zmniejszyła się również satysfakcja partnera.
DYSKUSJA
Przez wiele lat radykalna mastektomia zapoczątkowana przez Halsteada w Johns
Hopkins Hospital w Baltimore w1882, a polegająca na usunięciu całego sutka z
mięśniami piersiowymi i tkanką dołu pachowego w jednym bloku była standardem
w postępowaniu w raku sutka [2, 12]. Obecnie najczęściej wykonywanym radykalnym zabiegiem operacyjnym jest zmodyfikowana amputacja piersi sposobem Patey’a. Polega na wycięciu skóry, tkanki gruczołu piersiowego w całości oraz zawartości dołu pachowego, bez usuwania mięśni piersiowych. Wczesne powikłania po
poprawnie przeprowadzonej mastektomii zdarzają się rzadko. Należą do nich zakażenia ran, martwica płatów skórnych, rozejście się rany oraz długotrwały wyciek
chłonki. Pomijając fatalny efekt kosmetyczny po tym typie operacji późne powikłania w głównej mierze zależą od operacji w obrębie pachy. Może wystąpić ograniczenie ruchomości barku, obrzęk ramienia i zaburzenia czucia skórnego. Obrzęki
stanowią najtrudniejszy problem i niezależnie od zastosowanych metod leczenie jest
mało skuteczne [16].
Amputacja sutka prowadzi nie tylko do niewątpliwego kalectwa fizycznego, ale
wiąże się z ogromnym wstrząsem psychicznym dla kobiety. Do obawy o zdrowie i
życie dochodzi stres związany z utratą atrybutu kobiecości, atrakcyjności seksualnej,
powszechnie akceptowanego wyglądu, atrybutu macierzyństwa. Wstrząs ten jest
udziałem wszystkich kobiet poddanych radykalnemu zabiegowi, choć jego nasilenie
zależy od konstrukcji psychicznej, wieku, aktywności społecznej i zawodowej. Jak
wykazały zaprezentowane badania ankietowe kobiet poddanych w przeszłości mastektomii, operacja zburzyła ich życie seksualne, ale również pogorszyła relacje z
partnerem.
Obecnie u chorych na wczesnego inwazyjnego raka piersi stosuje się oprócz metody klasycznej, polegającej na amputacji gruczołu piersiowego wraz z układem
chłonnym, leczenie oszczędzające polegające na wycięciu guza z marginesem zdrowych tkanek, wycięciu układu chłonnego pachy oraz napromienianiu sutka z dodatkową dawką na lożę guza, co zmniejsza ryzyko nawrotu miejscowego o70% [5].
107
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
Idea leczenia oszczędzającego sutek (breast conserving therapy - BCT) u chorych na wczesnego raka sutka zrodziła się na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, a jej
twórcą był U. Veronesi [23]. Leczenie oszczędzające ma zawsze charakter skojarzony. Operacja ma spełniać założenia doszczętności onkologicznej tj. wycięcia guza
pierwotnego z marginesem zdrowych tkanek oraz blokowego wycięcia regionalnych
węzłów chłonnych. Nieodłącznym elementem BCT jest napromieniowanie sutka w
celu zmniejszenia ryzyka nawrotu miejscowego. Napromienia się cały sutek, z podwyższeniem dawki na lożę po wyciętym guzie, a wskazania do leczenia systemowego ustala się na podstawie wyników badania histopatologicznego.
Powszechnymi wskazaniami do BCT przyjętymi w krajach Unii Europejskiej
jest potwierdzony mammograficznie guz o średnicy mniejszej niż 3 cm, zmiana
musi być pojedyncza bez mikrozwapnień widocznych poza planowanymi granicami
wycięcia, klinicznie węzły chłonne wolne od przerzutów. Istotnym elementem jest
też przewidywany dobry efekt kosmetyczny oraz zgoda chorej na ten typ leczenia
związana z koniecznością napromieniowania, czego można by uniknąć przy zastosowaniu mastektomii.
Obie metody nie różnią się istotnie pod względem wyników leczenia onkologicznego (całkowite przeżycia odległe) i poziomu lęku przed nawrotem nowotworu.
Jednak leczenie oszczędzające zapewnia lepszy efekt kosmetyczny i – co jest z tym
związane – większy komfort pacjentek w aspekcie psychologicznym i społecznym.
Odsetek nawrotów miejscowych po leczeniu obiema metodami nie przekracza 5% w
ciągu 5 lat od zakończenia leczenia oraz 10% w ciągu 10 lat (w specjalistycznych
ośrodkach nawet 5%) [5].
Wycięcie guza sutka z szerokim marginesem zdrowych tkanek często prowadzi
do znacznego jego zniekształcenia. Próby ograniczenia zasięgu resekcji w celu poprawy efektu kosmetycznego BCT często kończą się koniecznością re-resekcji lub
mastektomii z powodu nieodpowiednich marginesów. Połączenie technik chirurgii
onkologicznej z technikami chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej pozwala na
remodelowanie sutka i uzyskania prawidłowego kształtu, optymalnego marginesu
wycięcia oraz wysokiego odsetka wyleczeń [4, 19, 20].
Rutynową metodą w wielu ośrodkach onkologicznych jest zastosowanie rozprężenia tkanek wszczepionym i sukcesywnie dopełnianym ekspanderem. Po zakończeniu rozprężania wyniosłość odtwarzanej piersi uzyskuje się poprzez pozostawienie w rozciągniętych tkankach ekspandero-protezy (pozwala to na wykonanie rekonstrukcji podczas jednego zabiegu) lub wszczepienie dobranej wielkością protezy
silikonowej. W części przypadków dodatkowo zabieg uzupełnia się o plastykę płatem mięśniowo-powięziowym lub skórno-mięśniowym. Procedury te w części przypadków wymagają plastyki pomniejszającej lub korygującej kształt zdrowej piersi.
Alternatywną metodą jest rekonstrukcja z użyciem tkanek własnych pacjentki.
Zabiegi onkoplastyczne (OPS – oncoplastic surgery) polegają na wycięciu „pełnej
grubości” (od tkanki podskórnej do powięzi) tkanek gruczołu piersiowego i następnie na przesunięciu uszypułowanych płatów z pozostałych części miąższu. Cięcia
skóry często nie przebiegają w liniach Langera ani Kraissla, lecz są zaplanowane w
taki sposób, aby umożliwić przesunięcie płata skórno-gruczołowego. Procedury te
często uzupełniane są o plastykę przeciwległej piersi w celu zachowania symetrii.
108
Krystyna Markocka-Mączka, Andrzej Lewandowski, Piotr Szelachowski,
Ewa Andrzejczak
Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych
w chirurgii raka gruczołu piersiowego
Podczas klasycznego szerokiego wycięcia guza będącego podstawą BCT średnia
masa preparatu zapewniająca korzystny efekt kosmetyczny wynosi 20–40 g (maksymalnie do 80 g w piersi średniej wielkości). Większe resekcje nieuzupełnione o
techniki onkoplastyczne prowadzą do złego efektu kosmetycznego i wymagają operacji naprawczych. Zastosowanie onkoplastycznych technik umożliwia wykonanie
resekcji miąższu o wadze powyżej 200 g (aż do 50% objętości gruczołu przy użyciu
bardziej zaawansowanych technik) z bardzo dobrym kosmetycznym efektem odległym [14].
Rozpoznanie i leczenie raka piersi jest znacznym obciążeniem fizycznym
i psychicznym dla kobiety. Obserwując reakcje pacjentek wykazano, że tylko niewielka część z nich dobrze sobie radzi z problemami psychologicznymi i przystosowuje się do nowej sytuacji, liczniejsza grupa nie potrafi zaadaptować się i pogodzić z chorobą i skutkami leczenia nowotworu [3, 7, 8, 13, 15]. Dodatkowo kobiety,
które przebyły mastektomię bez rekonstrukcji piersi borykają się z problemem obniżenia poczucia własnej wartości oraz utraty poczucia atrakcyjności fizycznej oraz
stwierdzają pogorszenie jakości życia seksualnego i relacji z partnerem. Zastosowanie w odpowiednio dobranych przypadkach operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych ma szansę zapewnić większy komfort psychiczny i jakość życia leczonych
kobiet.
Leczenie oszczędzające i zabiegi rekonstrukcyjne zapewniające lepszy efekt kosmetyczny mają szansę stworzyć większy komfort psychiczny u pacjentek leczonych operacyjnie z powodu raka piersi.
PIŚMIENNICTWO
1. Agrawal A. K. i wsp. Analiza zależności pomiędzy obecnością receptorów androgenowych a innymi czynnikami prognostycznymi u kobiet chorych na raka
gruczołu piersiowego. Nowotwory 2007, 57(4), 383-390.
2. Akram M., Siddiqui S.A. Breast cancer management: Past, present and evolving
Breast Mini Symposium 2012, 49(3), 277-282.
3. Al-Ghazal S.K. et al. Comparison of psychological aspects and patient satisfaction following breast conserving surgery, simple mastectomy and breast reconstruction. Eur J Cancer 2000, 36(15), 1938-43.
4. Baildam A. et al. Oncoplastic breast surgery - a guide to good practice. Eur J
Surg Oncol 2007, 33 Suppl 1, S1-23.
5. Bijker N. et al. Breast-conserving treatment with or without radiotherapy in ductal carcinoma-in-situ: ten-year results of European Organisation for Research and
Treatment of Cancer randomized phase III trial 10853-a study by the EORTC
Breast Cancer Cooperative Group and EORTC Radiotherapy Group. J Clin Oncol 2006, 20, 24(21), 3381-7.
6. Bishop H. et al. Surgical guidelines for the management of breast cancer. Association of Breast Surgery at Baso 2009. Eur J Surg Oncol 2009, 35 Suppl 1, 1-22.
109
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
7. Christie K.M. et al. Depression and sexual adjustment following breast cancer in
low-income Hispanic and non-Hispanic white women. Psychooncology 2010,
19(10), 1069-77.
8. Chwałczyńska A. i wsp. Jakość życia kobiet po mastektomii. Wiad Lek 2004,
57(5-6), 212-6.
9. Cianfrocca M., Goldstein L.J. Prognostic and predictive factors in early-stage
breast cancer. The Oncologist 2004, 9(6), 606 -616.
10. Dziukowa J., Wesołowska E. Mammografia w diagnostyce raka sutka. Wyd.
Medipage, Warszawa, 2006.
11. Greene F.L. et al. AJCC Cancer staging atlas. 2006 Springer Science+Business
Media Inc.
12. Halsted W.S. The results of radical operations for the cure of carcinoma of the
breast. Ann Surg 1907, 46 (1), 1-19.
13. Kulesza-Brończyk B. i wsp. Jakość życia kobiet po leczeniu operacyjnym raka
sutka. Zdrowie Publiczne 2009, 119(3), 293-297
14. Matkowski R. Leczenie chirurgiczne: przedoperacyjna lokalizacja zmian, leczenie oszczędzajace a mastektomia. Węzeł wartowniczy. Zabiegi rekonstrukcyjne.
W: Rak piersi. Red J. Kornafel. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Warszawa 2011, 59-76.
15. Nano M.T. et al. Psychological impact and cosmetic outcome of surgical breat
cancer strategies. ANZ J Surg 2005, 75(11), 940-7.
16. Nesvold I.L. et al. Arm and shoulder morbidity in breast cancer patients after
breast-conserving therapy versus mastectomy. Acta Oncol 2008, 47(5), 835-42.
17. Pieńkowski T. Rak piersi. W: Onkologia kliniczna. Red. M. Krzakowski, BorgisR Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 2001, 87-140.
18. Pospiszyl K. Kwestionariusz Szczęścia Małżeńskiego jako metoda oceny stopnia
zadowolenia z małżeństwa. Problemy Rodziny 1991, 4, 7-13.
19. Rietjens M. et al. Long-term oncologic results of breast conservation treatment
with oncoplastic surgery. Breast 2007, 16(4), 387-95.
20. Staub G. et al. Breast cancer surgery: use of mammaplasty. Results. Series of
298 cases. Ann Chir Plast Esthet 2008, 53(2), 124–34.
21. Stavros A.T. Ultrasonografia piersi. Warszawa, 2007.
22. Van Goethem M. et al. Magnetic resonance imaging in breast cancer. Eur J Surg
Oncol 2006, 32(9), 901-910.
23. Veronesi U. et al. Comparing radical mastectomy with quadrantectomy, axillary
dissection, and radiotherapy in patients with small cancers of the breast. N Engl J
Med 1981, 2, 305(1), 6-11.
110
Krystyna Markocka-Mączka, Andrzej Lewandowski, Piotr Szelachowski,
Ewa Andrzejczak
Miejsce operacji oszczędzających i rekonstrukcyjnych
w chirurgii raka gruczołu piersiowego
STRESZCZENIE
Przez wiele lat radykalna mastektomia zapoczątkowana przez Halsteada
a polegająca na usunięciu całego sutka z mięśniami piersiowymi i tkanką dołu pachowego w jednym bloku była standardem w postępowaniu operacyjnym w przypadku raka piersi. Amputacja sutka prowadzi nie tylko do niewątpliwego kalectwa
fizycznego, ale wiąże się z ogromnym wstrząsem psychicznym dla kobiety. Do
obawy o zdrowie i życie dochodzi stres związany z utratą atrybutu kobiecości,
atrakcyjności seksualnej, powszechnie akceptowanego wyglądu, atrybutu macierzyństwa. Celem pracy jest pokazanie wpływu przebytego wycięcia piersi na funkcjonowanie kobiety w relacji partnerskiej w kontekście dyskusji, co do wyboru metody leczenia operacyjnego z powodu raka tego gruczołu. Grupę badaną stanowiło
60 kobiet po wycięciu piersi z powodu raka bez następowych zabiegów odtwórczych. Zdaniem 33% ankietowanych kobiet po zabiegu operacyjnym doszło do
pogorszenia relacji z partnerem. Pogorszenie samopoczucia i własnej atrakcyjności
zgłaszało 31% pacjentek, a 30% uważało, że partner ocenia je, jako mniej atrakcyjne
w stosunku do okresu przed operacją. Najwyraźniej uległo pogorszeniu życie seksualne badanych kobiet – 71% zgłaszało obniżenie aktywności seksualnej i satysfakcji
z kontaktów seksualnych, a 77% uważało, że zdecydowanie pogorszyła się ich przyjemność ze współżycia, jednak tylko 20% ankietowanych było zdania, że zmniejszyła się również satysfakcja partnera. Operacje oszczędzające i rekonstrukcyjne zastosowane w odpowiednio dobranych przypadkach, zapewniające lepszy efekt kosmetyczny mają szansę stworzyć większy komfort pacjentek w aspekcie psychologicznym i społecznym.
ABSTRACT
For many years radical mastectomy introduced by Halstead, which consists of
removal of the whole breast together with chest muscles and the tissues of axilla,
was the standard procedure in breast cancer patients. It is well known that the breast
amputation leads not only to the unquestionable physical disability but also results in
severe mental distress for woman. The fear of own health and life come also with
stress connected with the loss of the attribute of femininity and sexual attractiveness,
women’s commonly accepted appearance and the attribute of the maternity. The aim
of the paper is to show the degree to which undergoing a mastectomy impacts the
patient’s functioning in partner relations in the context of choice of treatments for
the breast cancer. Sixty women with breast cancer who underwent mastectomy
without subsequent reconstructive surgery were invited to participate in the study.
Thirty-three per cent of the women experienced a deterioration of partnership relations after surgery. Deterioration in well-being and in own attractiveness were both
reported by 31% of respondents, 30% reported a deterioration in their attractiveness
in their partner’s eyes in comparison to the period prior to the operation. The most
significant deterioration was observer in the sexual life of participants – seventy one
per cent reported decreased sexual activity and deterioration in the satisfaction with
111
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 3/2013
Dobrostan, umysł i uroda
sex life with 77% noting a strong deterioration in the ability to derive pleasure from
sexual intercourse. Yet only 20% of participants believed that also partner’s satisfaction was decreased. Conserving and reconstruction operations applied in appropriately selected cases provide better cosmetic result for woman and allow to obtain
better comfort in both psychological and social aspects.
Artykuł zawiera 21617 znaków ze spacjami + grafika
112