PL - Europa.eu

Rada
Unii Europejskiej
Bruksela, 20 lipca 2015 r.
(OR. en)
11083/15
CFSP/PESC 435
COPS 245
FIN 527
PE 128
WYNIK PRAC
Od:
Do:
Sekretariat Generalny Rady
Delegacje
Nr poprz. dok.:
10549/15
Dotyczy:
Główne aspekty i podstawowe wybory w zakresie WPZiB (część II lit. E
pkt 25 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r.) –
2014
– Projekt rocznego sprawozdania Wysokiego Przedstawiciela Unii do
Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa dla Parlamentu
Europejskiego
W załączeniu delegacje otrzymują dokument pt. „Główne aspekty i podstawowe wybory w zakresie
WPZiB (część II, lit. E, pkt 25 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r.) –
2014 – Projekt rocznego sprawozdania Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych
i Polityki Bezpieczeństwa dla Parlamentu Europejskiego” w wersji zatwierdzonej przez Radę
20 lipca 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
1
PL
Projekt rocznego sprawozdania Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych
i Polityki Bezpieczeństwa dla Parlamentu Europejskiego
Główne aspekty i podstawowe wybory w zakresie WPZiB
– 2014 –
WPROWADZENIE ....................................................................................................................... 15
1.
Przykłady zaangażowania UE na świecie .......................................................................... 16
2.
Przyszłe wyzwania ............................................................................................................. 20
A. Przegląd działań w poszczególnych regionach ......................................................................... 21
1.
Południowe sąsiedztwo, proces pokojowy na Bliskim Wschodzie i Półwysep Arabski ... 21
1.1.
Afryka Północna ......................................................................................................... 21
1.1.1.
Algieria ................................................................................................................. 21
1.1.2.
Maroko.................................................................................................................. 22
1.1.3.
Tunezja ................................................................................................................. 23
1.1.4.
Libia ...................................................................................................................... 24
1.2.
Bliski Wschód ............................................................................................................ 25
1.2.1.
Egipt...................................................................................................................... 25
1.2.2.
Jordania ................................................................................................................. 26
1.2.3.
Liban ..................................................................................................................... 27
1.2.4.
Syria ...................................................................................................................... 28
1.2.5.
Proces pokojowy na Bliskim Wschodzie ............................................................. 30
11083/15
bc/sw
DG C 1
2
PL
1.3.
1.3.1.
Rada Współpracy Państw Zatoki (RWPZ) i jej państwa członkowskie ............... 35
1.3.2.
Iran ........................................................................................................................ 36
1.3.3.
Irak ........................................................................................................................ 38
1.3.4.
Jemen .................................................................................................................... 41
1.4.
2.
Półwysep Arabski, Iran i Irak ..................................................................................... 35
Współpraca regionalna ............................................................................................... 42
1.4.1.
Liga Państw Arabskich ......................................................................................... 42
1.4.2.
Organizacja Współpracy Islamskiej (OWI).......................................................... 43
1.4.3.
Unia dla Śródziemnomorza .................................................................................. 44
Rosja, wschodnie sąsiedztwo i Azja Środkowa ................................................................. 44
2.1.
Federacja Rosyjska ..................................................................................................... 44
2.2.
Partnerstwo Wschodnie: stosunki wielostronne ......................................................... 48
2.3.
Synergia czarnomorska .............................................................................................. 51
2.4.
Partnerstwo Wschodnie: stosunki dwustronne ........................................................... 52
2.4.1.
Ukraina ................................................................................................................. 52
2.4.2.
Białoruś ................................................................................................................. 58
2.4.3.
Republika Mołdawii ............................................................................................. 60
2.4.4.
Gruzja ................................................................................................................... 63
11083/15
bc/sw
DG C 1
3
PL
2.4.5.
Azerbejdżan .......................................................................................................... 66
2.4.6.
Armenia ................................................................................................................ 66
2.4.7.
Konflikt w Górskim Karabachu............................................................................ 67
2.5.
Azja Środkowa ........................................................................................................... 68
2.5.1.
Stosunki regionalne .............................................................................................. 68
2.5.2.
Stosunki dwustronne............................................................................................. 69
3. Bałkany Zachodnie ................................................................................................................. 71
4.
Turcja i Europa Zachodnia................................................................................................. 79
4.1.
Turcja.......................................................................................................................... 79
4.2.
Europa Zachodnia....................................................................................................... 83
5.
Azja i Pacyfik ..................................................................................................................... 86
5.1.
Dialog Azja–Europa (ASEM) .................................................................................... 86
5.2.
Azja Wschodnia ......................................................................................................... 87
5.2.1.
Chiny .................................................................................................................... 87
5.2.2.
Specjalny Region Administracyjny Hongkong .................................................... 88
5.2.3.
Tajwan .................................................................................................................. 89
5.2.4.
Japonia .................................................................................................................. 89
11083/15
bc/sw
DG C 1
4
PL
5.2.5.
Republika Korei .................................................................................................... 90
5.2.6.
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna ................................................... 91
5.2.7.
Mongolia ............................................................................................................... 92
5.3.
Azja Południowo-Wschodnia ..................................................................................... 93
5.3.1.
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) .................... 93
5.3.2.
Mjanma/Birma ...................................................................................................... 93
5.3.3.
Tajlandia ............................................................................................................... 94
5.3.4.
Kambodża ............................................................................................................. 94
5.3.5.
Indonezja .............................................................................................................. 95
5.3.6.
Filipiny.................................................................................................................. 95
5.3.7.
Wietnam................................................................................................................ 96
5.3.8.
Singapur ................................................................................................................ 96
5.3.9.
Malezja ................................................................................................................. 97
5.3.10. Brunei .................................................................................................................. 97
11083/15
bc/sw
DG C 1
5
PL
5.4.
Azja Południowa ........................................................................................................ 98
5.4.1.
Południowoazjatyckie Stowarzyszenie na rzecz Współpracy Regionalnej
(SAARC) ............................................................................................................................ 98
5.4.2.
Indie ...................................................................................................................... 98
5.4.3.
Nepal ..................................................................................................................... 99
5.4.4.
Bhutan ................................................................................................................... 99
5.4.5.
Afganistan ............................................................................................................. 99
5.4.6.
Pakistan ............................................................................................................... 101
5.4.7.
Bangladesz .......................................................................................................... 102
5.4.8.
Sri Lanka............................................................................................................. 103
5.4.9.
Malediwy ............................................................................................................ 104
5.5.
Pacyfik ...................................................................................................................... 104
5.5.1.
Australia.............................................................................................................. 104
5.5.2.
Nowa Zelandia .................................................................................................... 105
5.5.3.
Fidżi .................................................................................................................... 107
5.5.4.
Wyspy Salomona ................................................................................................ 107
5.5.5.
Zagadnienia regionalne....................................................................................... 108
11083/15
bc/sw
DG C 1
6
PL
6.
Afryka .............................................................................................................................. 108
6.1.
Unia Afrykańska....................................................................................................... 108
6.2.
Afryka Zachodnia ..................................................................................................... 111
6.2.1.
Bezpieczeństwo i rozwój w regionie Sahelu ...................................................... 112
6.2.2.
Mauretania .......................................................................................................... 113
6.2.3.
Mali ..................................................................................................................... 114
6.2.4.
Niger ................................................................................................................... 115
6.2.5.
Burkina Faso ....................................................................................................... 116
6.2.6.
Senegal................................................................................................................ 117
6.2.7.
Gambia................................................................................................................ 119
6.2.8.
Gwinea Bissau .................................................................................................... 120
6.2.9.
Gwinea ................................................................................................................ 121
6.2.10. Sierra Leone ...................................................................................................... 122
6.2.11. Liberia ............................................................................................................... 122
6.2.12. Wybrzeże Kości Słoniowej ............................................................................... 123
6.2.13. Togo................................................................................................................... 124
6.2.14. Nigeria ............................................................................................................... 125
6.3.
Afryka Wschodnia .................................................................................................... 126
6.3.1.
Dżibuti ................................................................................................................ 127
11083/15
bc/sw
DG C 1
7
PL
6.3.2.
Erytrea ................................................................................................................ 128
6.3.3.
Etiopia ................................................................................................................. 129
6.3.4.
Somalia ............................................................................................................... 129
6.3.5.
Sudan Południowy .............................................................................................. 131
6.3.6.
Kenia ................................................................................................................... 132
6.3.7.
Madagaskar ......................................................................................................... 133
6.3.8.
Mauritius ............................................................................................................. 134
6.3.9.
Seszele ................................................................................................................ 134
6.3.10. Tanzania ............................................................................................................ 135
6.3.11. Uganda............................................................................................................... 136
6.4.
Afryka Środkowa ..................................................................................................... 138
6.4.1.
Region Wielkich Jezior oraz Demokratyczna Republika Konga (DRK) ........... 138
6.4.2.
Republika Środkowoafrykańska ......................................................................... 143
6.5.
Afryka Południowa................................................................................................... 144
6.5.1.
Angola ................................................................................................................ 145
6.5.2.
Namibia .............................................................................................................. 146
6.5.3. Botswana ................................................................................................................ 146
6.5.4.
Zambia ................................................................................................................ 146
6.5.5.
Zimbabwe ........................................................................................................... 147
11083/15
bc/sw
DG C 1
8
PL
6.5.6.
Republika Południowej Afryki ........................................................................... 147
6.5.7.
Suazi ................................................................................................................... 148
6.5.8.
Lesotho ............................................................................................................... 149
6.5.9.
Mozambik ........................................................................................................... 149
6.5.10. Malawi ............................................................................................................... 150
7.
Ameryka Północna i Południowa..................................................................................... 151
7.1.
Stany Zjednoczone i Kanada .................................................................................... 151
7.1.1.
Stany Zjednoczone.............................................................................................. 151
7.1.2.
Kanada ................................................................................................................ 153
7.2.
Ameryka Łacińska i Karaiby .................................................................................... 154
7.2.1.
Dwustronne stosunki międzyregionalne ............................................................. 154
7.2.2.
Stosunki subregionalne ....................................................................................... 155
7.2.3.
Stosunki dwustronne........................................................................................... 157
B. Sprostać zagrożeniom i wyzwaniom globalnym ..................................................................... 164
1.
Nieproliferacja i rozbrojenie ............................................................................................ 164
1.1.
Nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia ........... 165
1.1.1.
Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.................................................... 165
1.1.2.
Traktat o całkowitym zakazie prób jądrowych................................................... 166
11083/15
bc/sw
DG C 1
9
PL
1.1.3.
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) .................................... 167
1.1.4.
Konwencja o zakazie broni chemicznej ............................................................. 167
1.1.5.
Konwencja o zakazie broni biologicznej i toksycznej........................................ 168
1.1.6.
Kontrola wywozu................................................................................................ 169
1.1.7.
Haski kodeks postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet balistycznych
170
1.1.8.
1.2.
2.
Działania w przestrzeni kosmicznej ................................................................... 170
Broń konwencjonalna ............................................................................................... 171
1.2.1.
Traktat o handlu bronią....................................................................................... 171
1.2.2.
Broń strzelecka i lekka........................................................................................ 172
1.2.3.
Miny przeciwpiechotne i amunicja kasetowa ..................................................... 173
1.2.4.
Kontrola wywozu................................................................................................ 174
1.2.5.
Porozumienie z Wassenaar ................................................................................. 174
Zagrożenia transregionalne i wyzwania globalne ............................................................ 174
2.1.
Przestępczość zorganizowana .................................................................................. 174
2.2.
Bezpieczeństwo morskie .......................................................................................... 175
2.3.
Polityka cybernetyczna i bezpieczeństwo cybernetyczne ........................................ 177
2.4.
Ograniczanie zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych
178
2.5.
Energia...................................................................................................................... 178
11083/15
bc/sw
DG C 1
10
PL
2.6.
Zmiana klimatu......................................................................................................... 180
2.7.
Migracja.................................................................................................................... 181
2.8.
Narkotyki .................................................................................................................. 183
2.9.
Odpowiedzialne pozyskiwanie minerałów ............................................................... 184
2.10. Zwalczanie terroryzmu ............................................................................................. 185
C. Wkład w skuteczniejszy porządek multilateralny (ONZ, RE, OBWE, G-7/G-8/G-20).......... 187
1.
ONZ ................................................................................................................................. 187
2.
Pokój i bezpieczeństwo .................................................................................................... 188
3.
Rozwój społeczny i gospodarczy oraz Agenda rozwoju po 2015 roku ........................... 189
4.
Współpraca z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) ....................................... 191
5.
G-7/G-20 .......................................................................................................................... 192
6.
Rada Europy (RE) ............................................................................................................ 193
7.
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.................................................... 193
D. Wspieranie demokracji, praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego
i praworządności........................................................................................................................... 197
1.
Promowanie praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego, demokracji
i praworządności ....................................................................................................................... 197
2.
Prawa człowieka w całej polityce UE .............................................................................. 198
3.
Realizacja priorytetów UE w zakresie praw człowieka ................................................... 200
11083/15
bc/sw
DG C 1
11
PL
4.
Prawa człowieka we wszystkich politykach zewnętrznych ............................................. 206
5.
Demokracja i praworządność ........................................................................................... 209
6.
Promowanie uniwersalności, działania na poziomach wielostronnych i regionalnych ... 210
E. Kompleksowe podejście, zapobieganie konfliktom, mediacja i reagowanie kryzysowe ........ 211
1.
Kompleksowe podejście .................................................................................................. 211
2.
Zapobieganie konfliktom i mediacja................................................................................ 212
3.
Reagowanie kryzysowe i koordynacja operacyjna .......................................................... 214
F.
Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony ......................................................................... 215
1.
Większe zdolności............................................................................................................ 215
1.1.
Zdolności .................................................................................................................. 217
1.1.1.
Zdolności cywilne............................................................................................... 218
1.1.2.
Zdolności wojskowe ........................................................................................... 219
1.1.3.
Centrum Satelitarne UE ...................................................................................... 221
1.2.
Wdrożone doświadczenia i wnioski oraz szkolenia ................................................. 222
1.2.1.
Wdrożone doświadczenia i wnioski ................................................................... 222
1.2.2.
Szkolenia i ćwiczenia ......................................................................................... 223
1.3.
Koncepcje działań w ramach WPBiO ...................................................................... 226
11083/15
bc/sw
DG C 1
12
PL
2.
Większa skuteczność........................................................................................................ 228
2.1.
Partnerstwa ............................................................................................................... 228
2.2.
Grupy bojowe i szybkie reagowanie ........................................................................ 232
3.
Większa spójność ............................................................................................................. 232
3.1.
Związek między bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym .......................... 232
3.2.
Synergie cywilno-wojskowe .................................................................................... 234
1.
Sąsiedztwo ....................................................................................................................... 235
2.
Europa i Azja Środkowa .................................................................................................. 242
3.
Afryka .............................................................................................................................. 245
4.
Ameryka Północna i Południowa..................................................................................... 247
5.
Azja i Pacyfik ................................................................................................................... 250
6.
Bezpieczeństwo międzynarodowe ................................................................................... 255
7.
Prawa człowieka i demokracja......................................................................................... 260
8.
Zagadnienia globalne ....................................................................................................... 261
Załącznik I: Przegląd aktów prawnych w dziedzinie WPZiB (środki ograniczające) przyjętych
w 2014 r. ....................................................................................................................................... 264
Załącznik II: Appearances before the European Parliament in 2014 ........................................... 275
1.
Appearances of the High Representative/Vice-President before the European Parliament
in 2014 ...................................................................................................................................... 275
11083/15
bc/sw
DG C 1
13
PL
2.
Appearances on behalf of the High Representative/Vice-President before the European
Parliament in 2014 .................................................................................................................... 276
3.
Appearances of Senior EEAS Representatives before the European Parliament in
2014 and Exchanges of views with newly appointed Heads of Delegation ............................. 281
Załącznik III: Oświadczenia i deklaracje ..................................................................................... 288
Załącznik IV: Budżet WPZiB na rok 2014 .................................................................................. 291
Załącznik V: Ocena koordynacji i komplementarności WPZiB z innymi zewnętrznymi
instrumentami finansowymi UE ................................................................................................... 295
11083/15
bc/sw
DG C 1
14
PL
CZĘŚĆ I: ROK 2014 – PRZEGLĄD WYDARZEŃ
WPROWADZENIE
Rok 2014 był rokiem przełomowym dla wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB)
Unii Europejskiej. Konflikt zbrojny, zniszczenia oraz ofiary w ludziach w sąsiedztwie Unii
Europejskiej spowodowały konieczność podjęcia szybkiego i zdecydowanego działania; pokazały
również, że potrzebna jest jednolita europejska wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa.
W ciągu ostatniego roku UE korzystała z całego spektrum dostępnych jej narzędzi – z zakresu
WPZiB i spoza tej polityki – aby odpowiedzieć na te wyzwania, zająć się nimi w sposób
kompleksowy oraz złagodzić ich wpływ na państwa, których wyzwania te dotyczą, a także na
Europę. Ponadto szerzej pojęte zmiany o charakterze globalnym, będące źródłem licznych
i występujących jednocześnie kryzysów, z którymi mieliśmy do czynienia, uwydatniły potrzebę
wypracowania długoterminowej strategii działań zewnętrznych UE.
Aby odzwierciedlić to kompleksowe podejście, niniejsze sprawozdanie zawiera w odpowiednich
przypadkach odniesienia do polityk i instrumentów spoza WPZiB, takich jak współpraca na rzecz
rozwoju, handel i pomoc humanitarna.
W 2014 r. pracę rozpoczęło nowe przywództwo, które zaangażowało się na rzecz jeszcze większej
koordynacji między Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, służbami Komisji Europejskiej
i państwami członkowskimi, aby utrzymać globalny zasięg działań UE dotyczących wspierania
pokoju, demokracji, praworządności i praw człowieka.
Przez cały rok uzupełnieniem działań dyplomatycznych UE były nowe i już istniejące misje
w terenie w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO), interwencje
humanitarne na obszarach dotkniętych kryzysem oraz pomoc rozwojowa dla potrzebujących. Ściśle
współpracowaliśmy również z naszymi partnerami międzynarodowymi, regionalnymi i lokalnymi.
11083/15
bc/sw
DG C 1
15
PL
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa UE na wiele sposobów przyczynia się do pokoju
i bezpieczeństwa na świecie. Po pierwsze, UE bezpośrednio angażuje się w międzynarodowe
negocjacje pokojowe w imieniu społeczności międzynarodowej, na przykład w negocjacje między
Belgradem a Prisztiną oraz rozmowy z Iranem dotyczące zagadnień jądrowych, w niektórych
przypadkach przewodnicząc takim negocjacjom.
Po drugie, UE jest w stanie zapewnić zestaw różnorodnych narzędzi – politycznych
i gospodarczych – aby zająć się istotnymi wyzwaniami z zakresu polityki zagranicznej. W świecie,
w którym wyzwania związane z bezpieczeństwem są coraz bardziej złożone, podejście UE do
działań zewnętrznych stanowi szczególną wartość, gdyż rozpatruje wszystkie wymiary kryzysu, od
jego źródeł aż po bezpośrednie przejawy. Korzyści takiego podejścia dostrzegamy w różnych
sytuacjach, takich jak działanie UE w odpowiedzi na kryzys na Ukrainie czy sposób, w jaki UE
zajęła się zwalczaniem piractwa w Rogu Afryki.
Po trzecie, UE ściśle współpracuje z międzynarodowymi i regionalnymi partnerami i udziela im
wsparcia materialnego, gdy chodzi o wyzwania regionalne, w odniesieniu do których tylko
zbiorowy wysiłek może przynieść rezultaty, czyli wyzwania, takie jak zmiana klimatu,
zrównoważony rozwój, zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi i pomoc
w przypadku takich klęsk. Rok 2014 był kluczowy, jeśli chodzi o przygotowanie gruntu pod
negocjacje dotyczące ram ONZ na rzecz celów rozwoju na okres po 2015 r., ram z Sendai
dotyczących zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi w latach 2015–2030 oraz
Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Aby propagować
demokrację, Unia Europejska wysłała zespoły obserwujące wybory na Malediwy, do Gwinei
Bissau, Malawi, Egiptu, Kosowa 1, Mozambiku i Tunezji. Ponadto UE intensywniej
współpracowała z regionalnymi i strategicznymi partnerami w celu stawienia czoła zagrożeniom
i wyzwaniom globalnym.
1.
Przykłady zaangażowania UE na świecie
Niniejsze sprawozdanie zawiera szczegółowy i kompleksowy obraz zaangażowania UE na świecie.
Przytoczone poniżej przykłady dają wyobrażenie o różnych dziedzinach działań zewnętrznych Unii,
w których osiąga ona rezultaty.
1
Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne
z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.
11083/15
bc/sw
DG C 1
16
PL
Wschodnie sąsiedztwo – Ukraina i Rosja
Przez cały 2014 r. Unia Europejska koncentrowała swoje wysiłki na deeskalacji kryzysu na
Ukrainie i pracowała nad zapewnieniem jego trwałego rozwiązania, a także wsparła wiele inicjatyw
zmierzających do tego celu. Obok inicjatyw politycznych przewidziano znaczny pakiet wsparcia
o wartości 11,1 mld EUR na najbliższych siedem lat mający pomóc w ustabilizowaniu gospodarczej
i finansowej sytuacji Ukrainy, wesprzeć pokojową transformację, zachęcić do reform politycznych
i gospodarczych oraz wesprzeć rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Aby pomóc Ukrainie
w zapewnieniu jej bezpieczeństwa energetycznego, UE pośredniczyła w osiągnięciu porozumienia
umożliwiającego dalsze dostawy gazu do końca marca 2015 r. Ponadto w grudniu 2014 r.
rozpoczęła działanie misja doradcza UE na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na
Ukrainie (misja w dziedzinie WPBiO).
Jednocześnie UE przyjęła środki ograniczające w związku z nielegalną aneksją Krymu przez Rosję
oraz destabilizacją wschodniej Ukrainy.
Zawieszono negocjacje w sprawie nowej umowy między UE a Rosją, a także rozmowy na temat
wiz i szereg programów unijno-rosyjskiej współpracy.
Wprawdzie dialog z Rosją jest wciąż możliwy, jednak wysoka przedstawiciel Unii do spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wyraźnie stwierdziła, że zobowiązanie UE na rzecz prawa
międzynarodowego i uniwersalnych wartości jest kwestią niepodlegającą negocjacjom.
Południowe sąsiedztwo – Syria i Irak
UE zdecydowanie potępia akty okrucieństwa oraz pogwałcenia i naruszenia praw człowieka, do
których dochodzi w Syrii i których dopuszczają się w szczególności reżim Baszszara al-Assada,
a także ISIL/Daisz, Dżabhat an-Nusra i inne ugrupowania terrorystyczne. Reagując na konieczność
zaspokojenia pilnych potrzeb syryjskiej ludności, UE zainicjowała działania skutkujące reakcją
społeczności międzynarodowej, która od wybuchu konfliktu przekazała ponad 3 mld EUR,
a państwa członkowskie zatwierdziły utworzenie regionalnego funduszu powierniczego UE
w odpowiedzi na kryzys (fundusz „Madad”). To czyni z UE głównego światowego darczyńcę,
jeżeli chodzi o reakcję na skutki tego kryzysu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
17
PL
UE w pełni poparła wysiłki podejmowane przez wspólnego przedstawiciela Organizacji Narodów
Zjednoczonych i Ligi Państw Arabskich Lakhdara Brahimiego i jego następcę, specjalnego
wysłannika ONZ Staffana de Misturę, służące zapewnieniu strategicznej deeskalacji przemocy jako
podstawy szerszego procesu przemian politycznych.
Przez cały 2014 r. UE kontynuowała swoją politykę promowania politycznego rozwiązania
konfliktu, jednocześnie wprowadzając i egzekwując środki ograniczające, którym reżim Baszszara
al-Assada i jego poplecznicy będą podlegać do czasu zakończenia represji. UE należała również do
głównych podmiotów wspierających propozycje objęcia zgłoszonej syryjskiej broni chemicznej
międzynarodową kontrolą, prowadzące ostatecznie do zniszczenia tej broni.
W Iraku UE nadal angażowała się we wspieranie tego kraju. Przede wszystkim wezwaliśmy rząd
Iraku, by docierał do wszystkich społeczności irackich oraz kontynuował proces pojednania
i reformy. Wobec wymagającego środowiska bezpieczeństwa, UE ściśle współpracowała z ONZ
i innymi podmiotami międzynarodowymi w terenie.
Wysoka przedstawiciel, wraz z Komisją Europejską i państwami członkowskimi, przygotowała
pierwszą kompleksową strategię UE dotyczącą rozwiązania kryzysu w Syrii i Iraku i kwestii
zagrożenia ze strony ISIL/Daiszu.
Strategia ta łączy inicjatywy UE i państw członkowskich oraz zwiększa ich skuteczność poprzez
znaczny pakiet środków finansowych przeznaczonych na zajęcie się następującymi priorytetami:
pomocą humanitarną, stabilizacją i rozwojem w regionie, a także zagrożeniem ze strony ugrupowań
terrorystycznych. Środki te dotyczą Syrii i Iraku, ale także Libanu, Jordanii i Turcji.
Republika Środkowoafrykańska
Przez cały 2014 r. UE odgrywała wraz z partnerami międzynarodowymi aktywną rolę
w stabilizowaniu sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej i przywracaniu tego kraju na drogę
trwałej odbudowy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
18
PL
W ramach kompleksowej reakcji na kryzys w Republice Środkowoafrykańskiej, UE uruchomiła
wszystkie dostępne jej instrumenty, w tym operację wojskową w dziedzinie WPBiO.
1 kwietnia 2014 r. Rada rozpoczęła operację EUFOR RCA w celu wsparcia międzynarodowych
działań na rzecz zapewnienia bezpiecznego otoczenia w stolicy kraju, Bangi, i ochronę najbardziej
zagrożonych grup ludności. 2 kwietnia UE zorganizowała miniszczyt w sprawie Republiki
Środkowoafrykańskiej przy okazji szczytu UE–Afryka; w miniszczycie wzięli udział wysokiej
rangi uczestnicy, w tym sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon.
W 2014 r. UE i jej państwa członkowskie znacznie zwiększyły pomoc humanitarną dla Republiki
Środkowoafrykańskiej i ściśle współpracowały z ONZ i innymi podmiotami w celu
zmaksymalizowania pomocy w terenie. Ze względu na utrzymywanie się napięć między
społecznościami i całkowity rozkład tkanki społecznej kraju, UE zwracała szczególną uwagę na
zwalczanie bezkarności i przywracanie praworządności. Koncentrowała się również na
propagowaniu dialogu, łagodzeniu napięć i budowaniu zaufania między społecznościami.
Działaniom tym towarzyszyło tworzenie unijnego wielostronnego funduszu powierniczego UE na
rzecz rozwoju kraju.
Skuteczny multilateralizm i skuteczne partnerstwa
W coraz bardziej złożonym i połączonym świecie skuteczność UE w stawianiu czoła globalnym
wyzwaniom zależy od silnego partnerstwa. Przez cały 2014 r. Unia Europejska pracowała nad
pogłębianiem stosunków z partnerami o podobnych poglądach na całym świecie poprzez silniejsze
więzi dwustronne, regionalne lub wielostronne.
UE i ONZ są kluczowymi partnerami w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa. UE nadal jest
wiarygodnym i zaangażowanym partnerem Organizacji Narodów Zjednoczonych, zarówno jeśli
chodzi o zapobieganie kryzysom i ich rozwiązywanie, jak i obronę praw człowieka,
sprawiedliwości, równouprawnienia i równości, dobrych rządów, demokracji i praworządności.
UE ma również jasną wizję i liczący się głos w debatach na temat programu działań na okres po
roku 2015 i międzynarodowych negocjacjach dotyczących zawarcia nowego
porozumienia w sprawie klimatu w 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
19
PL
2.
Przyszłe wyzwania
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa UE jest prowadzona w kontekście globalnego
otoczenia, które charakteryzuje się rozdrobnieniem, ale także współzależnością i które jest coraz
bardziej złożone, niejednoznaczne i nieprzewidywalne. Te globalne zmiany będą wymagały od UE
podejmowania zdecydowanych działań, bazujących na jedności oraz zdolności do wczesnego
identyfikowania wyzwań i do planowania działań z wyprzedzeniem, jak również do szybkiego
reagowania na zmieniające się okoliczności.
W 2015 r. UE będzie nadal skupiać się na stabilizowaniu sytuacji w swoim sąsiedztwie,
a jednocześnie propagować pokój i dobrobyt na całym świecie. Będzie wciąż aktywnie działać na
rzecz znalezienia pokojowego i trwałego rozwiązania konfliktu na Ukrainie. Na południe od swoich
granic, oprócz poświęcania pełnej uwagi temu, by położyć kres cierpieniom milionów osób
dotkniętych kryzysem w Syrii i Iraku, a także lękowi i przemocy powodowanym przez ISIL/Daisz,
UE będzie także zwiększać wysiłki w celu rozwiązania obecnego kryzysu w Libii oraz zaradzenia
presji migracyjnej.
Ponad dziesięć lat od przyjęcia europejskiej polityki sąsiedztwa sytuacja na granicach UE znacznie
się zmieniła. Dlatego też w 2015 r. przeprowadzony zostanie przegląd europejskiej polityki
sąsiedztwa w celu zapewnienia, by polityki UE realizowane w jej sąsiedztwie były dostosowane do
bieżącej sytuacji w terenie oraz uwzględniały interesy UE i zróżnicowane cele i potrzeby
odnośnych krajów.
11083/15
bc/sw
DG C 1
20
PL
Ten rok będzie także kluczowy dla wielu negocjacji międzynarodowych. Perspektywa osiągnięcia
porozumienia w sprawie broni jądrowej z Iranem to historyczna okazja, by zająć się
wątpliwościami co do pokojowego charakteru irańskiego programu wzbogacania uranu, co
mogłoby położyć podwaliny pod przyszłą współpracę z Iranem w ważnych dziedzinach polityki.
Negocjacje w sprawie nowego porozumienia w sprawie klimatu, a także w sprawie globalnych ram
rozwoju po 2015 r., w tym celów zrównoważonego rozwoju, będą istotnymi krokami ku bardziej
zrównoważonej przyszłości. UE znajduje się w decydującej fazie negocjacji w sprawie
transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP) ze Stanami Zjednoczonymi, które
niesie ze sobą możliwości pod względem pobudzenia wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc
pracy po obu stronach Atlantyku. TTIP, zacieśniając więzi transatlantyckie w kontekście globalnej
niepewności i stanowiąc ochronę wspólnych norm, ma również istotny wymiar geopolityczny
i geogospodarczy. Rok 2015 będzie również decydujący dla wytyczenia kursu działań
zewnętrznych Unii, gdyż UE rozważa, w jaki sposób dopasować wszystkie będące w jej dyspozycji
instrumenty i polityki zewnętrzne, by odpowiednio reagować na zagrożenia, wyzwania i szanse
w zmieniającym się kontekście globalnym. Nowa ambitna i operacyjna europejska strategia polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa będzie miała zasadnicze znaczenie w realizacji tych dążeń.
A. Przegląd działań w poszczególnych regionach
1. Południowe sąsiedztwo, proces pokojowy na Bliskim Wschodzie i Półwysep
Arabski
1.1. Afryka Północna
1.1.1. Algieria
W kwietniu UE wysłała na wybory prezydenckie misję ekspertów w dziedzinie wyborów (EEM)
w celu przeprowadzenia technicznej – a mniej publicznej – oceny tego procesu niż miałoby to
miejsce w przypadku wysłania pełnozakresowej misji obserwacji wyborów. Misja wydała szereg
zaleceń, koncentrujących się głównie na przejrzystości samego procesu oraz na możliwości
prześledzenia go.
11083/15
bc/sw
DG C 1
21
PL
W 2014 r. udało się utrzymać dynamikę dialogu politycznego i spotkań w ramach układu
o stowarzyszeniu. W kwietniu 2014 r. minister Ramtane Lamamra spotkał się z komisarzem
Štefanem Fülem w Brukseli. W ramach układu o stowarzyszeniu między UE a Algierią w marcu
zorganizowano posiedzenie Komitetu Stowarzyszenia, a w maju – Rady Stowarzyszenia. Przy
okazji posiedzenia Rady Stowarzyszenia parafowano protokół umożliwiający udział
Algierii w unijnych programach i agencjach. W 2014 r. odbyło się kilka posiedzeń podkomitetów
tematycznych i przeprowadzono kilka nieformalnych dialogów. Ponadto w 2014 r. podczas trzech
kolejnych posiedzeń kontynuowano negocjacje dotyczące planu działania w ramach europejskiej
polityki sąsiedztwa, które rozpoczęły się w drugiej połowie 2013 r. Algieria skorzysta z przydziału
w wysokości do 148 mln EUR na lata 2014–2017.
Algieria odegrała istotną rolę jako mediator w kryzysie malijskim. W te wysiłki mediacyjne była
zaangażowana UE: specjalny przedstawiciel Unii Europejskiej w regionie Sahelu, Michel
Dominique Reveyrand de Menthon, uczestniczył w rozmowach między władzami Mali a grupami
rebeliantów, przy czym gospodarzem tych rozmów był rząd Algierii.
1.1.2. Maroko
W 2014 r. i tak już bliskie stosunki Maroka z UE nadal się rozwijały, by objąć wyczerpujący zakres
zagadnień. UE kontynuowała dialog polityczny z Marokiem na wysokim szczeblu i w dalszym
ciągu wspierała stopniowe wdrażanie reform podjętych przez Maroko w następstwie przyjęcia
nowej konstytucji w 2012 r.
W 2014 r. Maroko i UE pokonały trudności związane z modyfikacją mechanizmu cen wejścia dla
owoców i warzyw, które to trudności miały wpływ głównie na eksport marokańskich pomidorów
do UE. We wrześniu wydano pierwsze zezwolenia połowowe dla statków UE. Negocjacje
w sprawie DCFTA (pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu) oczekują na
wznowienie, do czasu gdy znane będą wyniki towarzyszących analiz przeprowadzanych przez
władze Maroka w odniesieniu do pewnych sektorów. W styczniu 2015 r. rozpoczęły się negocjacje
w sprawie partnerstwa na rzecz mobilności (negocjacje prowadzone równolegle w odniesieniu do
umowy o ułatwieniach wizowych i umowy o readmisji).
11083/15
bc/sw
DG C 1
22
PL
Komisarze Štefan Füle i Johannes Hahn złożyli wizytę w Rabacie, odpowiednio w maju i grudniu.
16 grudnia 2014 r. odbyło się posiedzenie Rady Stowarzyszenia. W nadchodzących latach
partnerstwo UE z Marokiem nadal będzie korzystać ze znacznych przydziałów środków
finansowych (średnio 809 mln EUR na lata 2014–2017), zatem Maroko wciąż należy do
największych beneficjentów unijnej pomocy finansowej i technicznej wśród krajów sąsiedztwa.
Jeśli chodzi o Saharę Zachodnią, podobnie jak w poprzednich latach UE wyraziła swoje poparcie
dla wysiłków podejmowanych przez Sekretarza Generalnego ONZ i jego osobistego wysłannika
Christophera Rossa ukierunkowanych na znalezienie rozwiązania politycznego, które będzie
sprawiedliwe, trwałe i akceptowalne dla obu stron. Maroko jest członkiem Rady Praw Człowieka
ONZ w latach 2014–2016.
1.1.3. Tunezja
W 2014 r. pomyślnie przeprowadzono przejrzyste, pluralistyczne i wiarygodne wybory
parlamentarne i prezydenckie – jak uznała unijna misja obserwacji wyborów działająca w Tunezji
od września 2014 r. do stycznia 2015 r. Proces ten przebiegał przy szerokim poparciu UE
i społeczności międzynarodowej i spotkało się z powszechnym uznaniem z ich strony.
W stosunkach dwustronnych między UE a Tunezją w 2014 r. poczyniono faktyczne postępy. Przy
okazji posiedzenia Rady Stowarzyszenia, które odbyło się 14 kwietnia, uzgodniono plan działania
dotyczący uprzywilejowanego partnerstwa; w marcu podpisano wspólną deklarację polityczną
w sprawie partnerstwa na rzecz mobilności odnoszącą się do kwestii związanych z migracją. Jako
że w wyniku wyborów wyłoniono już nowe władze, oczekuje się, że program stosunków
dwustronnych powróci do większej regularności i poczynione zostaną postępy w odniesieniu do
głównych dossier (DCFTA, partnerstwo na rzecz mobilności). Intensywniej prowadzono w 2014 r.
dialog na temat reformy sektora bezpieczeństwa z myślą o zwiększeniu unijnego
wsparcia w przyszłości. Wizyty przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van
Rompuya w lutym, komisarza Stefana Fülego w marcu i wiceprzewodniczącego Komisji Michela
Barniera we wrześniu, a także ambasadorów Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa w czerwcu
pokazały ogólne zaangażowanie UE na rzecz procesu przemian w Tunezji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
23
PL
1.1.4. Libia
Sytuacja polityczna i w zakresie bezpieczeństwa w Libii uległa w 2014 r. znacznemu pogorszeniu.
Aby zwiększyć unijne wsparcie, w maju 2014 r. UE mianowała specjalnym wysłannikiem UE
ds. Libii Bernardina Leóna, który był do tego czasu specjalnym przedstawicielem UE
w południowym regionie Morza Śródziemnego. We wrześniu 2014 r. Bernardino León został
mianowany specjalnym przedstawicielem Sekretarza Generalnego ONZ.
Trwający konflikt wpłynął na wysiłki UE w zakresie współpracy służące wspieraniu przemian
politycznych. W związku z eskalacją przemocy, UE podobnie jak większość innych partnerów
międzynarodowych była zmuszona podjąć decyzję o czasowym przeniesieniu personelu swojej
delegatury oraz EUBAM (misji cywilnej w dziedzinie WPBiO zapewniającej pomoc techniczną
i szkolenie w zakresie zarządzania granicami). Niezależnie od trudności, UE świadczyła w 2014 r.
pomoc techniczną, zwłaszcza w dziedzinie administracji publicznej, wsparcia dla migrantów i osób
wewnętrznie przesiedlonych, bezpieczeństwa, edukacji, mediów, społeczeństwa obywatelskiego
i pojednania. UE aktywnie wspiera wysiłki mediacyjne podejmowane przez misję ONZ w Libii
służące znalezieniu pokojowego rozwiązania i zapewnieniu sprawnego kontynuowania procesu
przemian politycznych w Libii. W lutym 2014 r. UE wysłała misję ekspertów ds. wyborów na
wybory do zgromadzenia odpowiedzialnego za opracowanie projektu konstytucji.
Dalsze i wyraźne pogorszenie się sytuacji politycznej i w zakresie bezpieczeństwa nadal stanowi
jedno z największych wyzwań dla UE. Działania UE będą musiały – odpowiednio do wysiłków
międzynarodowych – nadal podlegać koordynacji i skupiać się na wsparciu, tak by zapewnić
porozumienie polityczne / przemiany polityczne, poprawić sytuację w zakresie bezpieczeństwa
i rozwijać zdolność instytucjonalną. Przyszły kierunek działań w dziedzinie WPBiO,
podejmowanych przez EUBAM Libya, podlega strategicznemu przeglądowi przeprowadzanemu
przez państwa członkowskie w ramach odpowiednich organów Rady.
11083/15
bc/sw
DG C 1
24
PL
1.2. Bliski Wschód
1.2.1. Egipt
UE zdecydowana jest współpracować z Egiptem jako jednym z kluczowych parterów w regionie.
Wyraża uznanie dla wysiłków podjętych przez rząd Egiptu w 2014 r. w celu osiągnięcia
zawieszenia broni w Gazie, a następnie zorganizowania konferencji darczyńców. Przez cały 2014 r.
UE pozostawała w kontakcie z Egiptem, udzielając wsparcia w trwającym tam procesie przemian.
Organizowano wizyty na wysokim szczeblu i utrzymywano regularne kontakty, by podkreślić, jak
ważne jest – dla udanej i trwałej transformacji politycznej w kierunku solidnego systemu
demokratycznego – włączenie społeczne, wsparcie gospodarcze i zwrócenie uwagi na problem
ograniczeń praw człowieka i podstawowych wolności.
W styczniu 2014 r. UE wysłała misję ekspertów UE w celu obserwacji referendum dotyczącego
nowej konstytucji i stwierdziła, że w procesie konstytucyjnym – zarówno na etapie opracowywania
konstytucji, jak i podczas kampanii wyborczej – nie zapewniono pluralizmu ani możliwości
wyrażania odmiennych opinii. W maju UE przeprowadziła misję obserwacji wyborów
prezydenckich i stwierdziła, że wybory przebiegały w trudnym kontekście politycznym, oraz
wyraziła się krytycznie o tylko częściowym przekazie medialnym i bardzo ograniczonych
możliwościach wyrażania odmiennych opinii. Wybory parlamentarne jeszcze się nie odbyły.
Formalny dialog UE–Egipt w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa pozostawał de facto
w zawieszeniu. Plan działania został przedłużony do marca 2015 r., w oczekiwaniu na negocjacje
dotyczące nowego planu działania. W lutym i grudniu 2014 r. przeprowadzono konsultacje
zmierzające do ożywienia formalnego dialogu między UE a Egiptem; miało to na celu stopniowe
wznowienie posiedzeń podkomitetów oraz rozpoczęcie na początku 2015 r. negocjacji dotyczących
nowego planu działania.
11083/15
bc/sw
DG C 1
25
PL
Na posiedzeniu 10 lutego Rada przyjęła konkluzje, w których wyrażono ubolewanie z powodu
pogarszającej się sytuacji w zakresie praw człowieka i przywołano konkluzje z sierpnia 2013 r.;
skupiono się w nich na współpracy z sektorem społeczno-gospodarczym i społeczeństwem
obywatelskim oraz zawieszono zezwolenia na wywóz sprzętu, który mógłby zostać wykorzystany
do represji wewnętrznych 2.
Łącznie środki finansowe udostępnione Egiptowi na 2014 r. wyniosły około 185 mln EUR, co
obejmowało środki przeznaczone dla danego kraju (115 mln EUR) oraz środki z sąsiedzkiego
funduszu inwestycyjnego (ok. 70 mln EUR).
W marcu 2014 r. na kolejny rok przedłużono obowiązywanie pierwotnej decyzji UE z marca
2011 r. o nałożeniu środków ograniczających wobec 19 osób ściśle powiązanych z reżimem byłego
prezydenta Hosniego Mubaraka.
1.2.2. Jordania
Przez cały rok trwały wydarzenia na wysokim szczeblu i wymiana wizyt między UE a Jordanią (odbyły
się: posiedzenie Rady Stowarzyszenia UE–Jordania, wizyty komisarza Štefana Fülego i wysokiej
przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa / wiceprzewodniczącej
w Jordanii oraz króla Abdullaha – w Brukseli). Potwierdziło to dużą intensywność stosunków
politycznych i gospodarczych między obiema stronami, a UE wyraziła w ten sposób uznanie dla
wsparcia i gościnności, jakie Jordania okazywała uchodźcom z Syrii, oraz zobowiązanie na rzecz
dalszego wspierania Jordanii. Jordania jest uznawana za jednego z kluczowych partnerów
w propagowaniu pokoju, stabilności i dobrobytu na Bliskim Wschodzie i poza tym regionem.
W Jordanii nadal bardzo odczuwalne były skutki obecnego kryzysu w Syrii i Iraku. Oprócz
napływu uchodźców (łącznie do końca 2014 r. zarejestrowanych było ponad 619 000 syryjskich
uchodźców) konflikt oznacza utratę szlaków handlowych, rynków i dostaw energii.
2
6 lutego Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie sytuacji w Egipcie
(2014/2532(RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
26
PL
UE nadal zwiększała swoje wsparcie dla Jordanii, zarówno w formie pomocy humanitarnej, jak
i długoterminowych środków, tak by napływ uchodźców na pewno nie naraził na szwank tego, co
osiągnięto pod względem rozwoju w ostatnich latach. Od rozpoczęcia kryzysu syryjskiego UE
przyznała ponad 300 mln EUR na wsparcie Jordanii, w tym w 2014 r. przydzieliła 66 mln EUR
tylko na wsparcie rozwoju tego kraju.
Jeśli chodzi realizację planu działania UE–Jordania, najistotniejsze osiągnięcia dotyczą dziedzin
migracji i mobilności oraz handlu – podpisano mianowicie partnerstwo na rzecz mobilności oraz
zakończono wstępne rozmowy na temat pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu
(DCFTA).
1.2.3. Liban
UE wspiera rząd Libanu i bardzo zależy jej na bezpieczeństwie i stabilności tego kraju. Przez cały
rok UE i Liban utrzymywały kontakty na wysokim szczeblu – odbyły się m.in. wizyty w Bejrucie
wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej, komisarza ds. rozszerzenia i europejskiej polityki
sąsiedztwa Štefana Fülego, specjalnego przedstawiciela UE ds. praw człowieka Stavrosa
Lambrinidisa oraz koordynatora UE ds. zwalczania terroryzmu Gilles’a de Kerchove, jak również
wizyta premiera Libanu Tammama Salama w Brukseli. Kontynuowano dialog w ramach
europejskiej polityki sąsiedztwa – odbyło się 9 posiedzeń podkomitetów i posiedzenie Komitetu
Stowarzyszenia.
UE wielokrotnie podkreślała, że Liban musi dotrzymać konstytucyjnych terminów przeprowadzenia
wyborów prezydenckich i parlamentarnych. Omawiany rok stał pod znakiem paraliżu krajowych
instytucji libańskich; UE wydała oświadczenia dotyczące tego kraju, w których wyraziła żal
w związku z tą sytuacją i wezwała rząd do szybkiego przeprowadzenia wyborów parlamentarnych,
a parlament – do zebrania się w celu wyboru prezydenta.
Pod koniec roku w Libanie przebywało ok. 1,15 mln zarejestrowanych uchodźców z Syrii, co
oznacza, że jest to państwo o największej liczbie uchodźców na świecie w przeliczeniu na jednego
mieszkańca. UE jest w pełni świadoma wyzwań związanych ze skutkami stałego napływu
uchodźców dla gospodarki tego kraju i jego tkanki społecznej i dlatego w dalszym ciągu wyrażała
wielkie uznanie dla wsparcia i szczodrości, jakie władze i ludność wykazały wobec wszystkich
osób uciekających z państw sąsiadujących.
11083/15
bc/sw
DG C 1
27
PL
W konkluzjach Rady z 14 kwietnia Rada wyrażono uznanie w związku z faktem, że granice Libanu
wciąż pozostają otwarte, a kraj ten zapewnia bezpieczne schronienie uchodźcom z Syrii.
W konkluzjach Rady z 20 października i 15 grudnia przyznano, że Liban i Jordania stoją przed
ogromnymi wyzwaniami związanymi z bezpieczeństwem, które są skutkiem kryzysu w Syrii,
i potwierdzono, że UE jest zdecydowana poszukiwać sposobu, w jaki może jeszcze bardziej
zwiększyć wsparcie, którego udziela obu krajom w tym zakresie. W konkluzjach wyrażono też
uznanie dla wysiłków tych krajów, a także Turcji, by udzielić schronienia uchodźcom z Syrii.
UE w 2014 r. przeznaczyła dla Libanu ponad 182 mln EUR, czyli ponad trzykrotnie więcej niż
wynosiła kwota pomocy dwustronnej przed kryzysem. UE uczestniczyła w posiedzeniach
kierowanej przez ONZ międzynarodowej grupy wparcia dla Libanu służących zmobilizowaniu
wsparcia dla tego kraju, tak by poradził sobie ze skutkami kryzysu syryjskiego.
W obliczu krytycznej sytuacji w zakresie bezpieczeństwa panującej w Libanie, w tym wobec
ataków na libańskie siły bezpieczeństwa, UE przyspieszyła prace nad unijnymi programami
wsparcia dla sektora bezpieczeństwa i sił zbrojnych Libanu.
1.2.4. Syria
W 2014 r. kryzys w Syrii, trwający już czwarty rok, nadal wywierał niszczycielski i trwały wpływ
na ten kraj, jak i na cały region. 20 sierpnia Rada Europejska wyraziła „głębokie ubolewanie
w związku z pogorszeniem się sytuacji w zakresie bezpieczeństwa i sytuacji humanitarnej w Iraku
i Syrii w wyniku okupacji części terytoriów tych państw przez Islamskie Państwo w Iraku
i Lewancie” (ISIL/Daisz).
UE stwierdziła, że jest zdecydowana przyczynić się do przeciwdziałania zagrożeniu stwarzanemu
przez ISIL/Daisz i inne ugrupowania terrorystyczne w Iraku i Syrii (zgodnie z rezolucją RB ONZ
nr 2170, sierpień), jak również zagrożeniu ze strony zagranicznych bojowników (zgodnie
z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2178, wrzesień). 20 października Rada zatwierdziła
strategię na rzecz zwalczania terroryzmu / zjawiska zagranicznych bojowników w Syrii i Iraku oraz
zwróciła się do wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej o opracowanie kompleksowej
regionalnej strategii dotyczącej Syrii i Iraku, w tym zagrożenia ze strony ISIL/Daiszu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
28
PL
W odniesieniu do Sił Rozdzielająco–Obserwacyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych
(UNDOF) Rada Europejska wezwała wszystkie strony konfliktu w Syrii do przestrzegania mandatu
misji oraz do zapewnienia bezpieczeństwa i swobody przemieszczania się oddziałów ONZ, w tym
oddziałów z państw członkowskich UE, a także potępiła ataki na wspomniane siły
i przetrzymywanie kilkorga ich członków.
UE zdecydowanie potępiła akty okrucieństwa oraz pogwałcenia i naruszenia praw człowieka, do
których dochodzi w Syrii i których dopuszczają się w szczególności reżim Baszszara al-Assada,
a także ISIL/Daisz, Dżabhat an-Nusra i inne ugrupowania terrorystyczne – jak donosi niezależna
międzynarodowa komisja śledcza powołana przez Radę Praw Człowieka ONZ, i nadal apelowała
o pociągnięcie sprawców do odpowiedzialności.
UE propaguje polityczne rozwiązanie konfliktu w Syrii w oparciu o zasady zawarte w komunikacie
z Genewy z 2012 r. W tym względzie UE zdecydowanie poparła wysiłki podejmowane przez
wspólnego przedstawiciela Organizacji Narodów Zjednoczonych i Ligi Państw Arabskich Lakhdara
Brahimiego do czasu jego rezygnacji w maju, a 15 grudnia Rada zobowiązała się do pełnego
wspierania wysiłków jego następcy – specjalnego wysłannika ONZ Staffana de Mistury – służących
zapewnieniu strategicznej deeskalacji przemocy jako podstawy szerszego procesu przemian
politycznych.
W odpowiedzi na rosnące potrzeby poszkodowanej syryjskiej ludności UE kierowała działaniami
międzynarodowymi, dzięki którym od wybuchu konfliktu uzyskano ponad 3 mld EUR (około
1,6 mld EUR z budżetu UE i prawie 1,5 mld EUR od państw członkowskich UE), co czyni z niej
głównego światowego darczyńcę, jeśli chodzi o reakcję na skutki tego kryzysu.
UE w dalszym ciągu apelowała o poszanowanie międzynarodowego prawa humanitarnego i prawa
dotyczącego praw człowieka oraz zapewnienie ochrony ludności cywilnej i bezpieczeństwa
pracowników pomocy humanitarnej. Wyraziła zadowolenie z rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ
nr 2139 (z lutego), nr 2165 (z lipca) oraz nr 2191 (z grudnia) w sprawie skutecznego udzielania
pomocy ponad granicami i liniami podziału.
11083/15
bc/sw
DG C 1
29
PL
Promując polityczne rozwiązanie konfliktu, UE jednocześnie kontynuowała swoją politykę
polegającą na wprowadzaniu i egzekwowaniu środków ograniczających 3, którym reżim Baszszara
al-Assada i jego poplecznicy będą podlegać do czasu zakończenia represji.
UE wspierała politycznie, finansowo i logistycznie misję zniszczenia broni chemicznej prowadzoną
przez ONZ i Organizację ds. Zakazu Broni Chemicznej. Tę wspólną misję formalnie zamknięto
30 września; UE wciąż wywiera presję na Syrię, by zapewnić całkowite i definitywne zakończenie
programu dotyczącego broni chemicznej.
1.2.5. Proces pokojowy na Bliskim Wschodzie
W 2014 r. UE wniosła wkład w negocjacje izraelsko-palestyńskie – prowadzone za pośrednictwem
USA – m.in. w postaci europejskiej oferty bezprecedensowego wsparcia dla obu stron w zakresie
polityki, gospodarki i bezpieczeństwa w kontekście porozumienia o ostatecznym statusie oraz
w postaci propozycji specjalnego uprzywilejowanego partnerstwa. Zawieszenie w kwietniu tych
negocjacji, w których pośredniczyły USA, postawiło jednak pod znakiem zapytania postępy
w procesie pokojowym, dodatkowo utrudnionym w związku z nasilającą się przemocą na
Zachodnim Brzegu, w tym we Wschodniej Jerozolimie i w Strefie Gazy.
W Gazie doszło do trzeciego konfliktu w ostatnich 6 latach; Izrael rozpoczął operację wojskową
„Protective Edge”. Operacja ta obejmowała szeroko zakrojone działania lądowe mające na celu
zniszczenie tuneli łączących Gazę z Izraelem oraz arsenału rakietowego bojówek; w wyniku tej
operacji życie straciło około 2300 osób, a wśród nich głównie palestyńscy cywile. UE podkreśliła,
że zawsze należy zapewniać ochronę ludności cywilnej.
3
http://www.eeas.europa.eu/statements-eeas/2014/141215_01_en.htm
11083/15
bc/sw
DG C 1
30
PL
W ramach podjętych następnie międzynarodowych działań służących zapewnieniu trwałego
zawieszenia broni i zasadniczej zmiany sytuacji humanitarnej, politycznej i w zakresie
bezpieczeństwa w Strefie Gazy, UE zwróciła uwagę na nietrwałość statusu quo ante, potępiła
masowe ataki rakietowe Hamasu i innych bojówek na izraelską ludność cywilną oraz to, że setki
cywilów straciły życie w Gazie, podkreśliła konieczność zapewnienia ochrony ludności cywilnej
zgodnie z międzynarodowym prawem humanitarnym, a także zdecydowanie zachęciła Narodową
Władzę Palestyńską, by stopniowo objęła wszystkie swoje funkcje rządowe w Gazie. Wezwała
również do rozformowania grup zbrojnych w Gazie. UE przeprowadziła rozmowy ze stronami na
temat wniesienia przez nią – zarówno poprzez instrumenty WPZiB, takie jak reaktywacja
i przedłużenie obowiązywania misji EUBAM Rafah i EUPOL COPPS, jak i poprzez pomoc
humanitarną i w zakresie odbudowy – ewentualnego wkładu w celu zapewnienia trwałego
zawieszenia broni i stworzenia warunków umożliwiających zakończenie izolacji; takie rozmowy
odbyły się między innymi we wrześniu na forum komitetu łącznikowego ad hoc oraz
w październiku na kairskiej konferencji w sprawie Palestyny pod hasłem „Odbudowa Gazy”.
UE przedstawiła swoje uzgodnione stanowiska w konkluzjach Rady z listopada 2014 r. i wezwała
do dokonania fundamentalnej zmiany sytuacji politycznej i gospodarczej oraz w zakresie
bezpieczeństwa w Strefie Gazy, a także do zakończenia blokady strefy.
W listopadzie podczas wizyty w tym regionie wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca
podkreśliła, że konieczne jest stworzenie realnej perspektywy politycznej dla procesu pokojowego
na Bliskim Wschodzie w oparciu o rozwiązanie dwupaństwowe oraz jego aspekty regionalne,
i zwracała uwagę na kluczowe znaczenie arabskiej inicjatywy pokojowej.
UE gotowa jest współpracować z międzynarodowymi partnerami nad inicjatywą dotyczącą
wznowienia procesu pokojowego zgodnie z warunkami pokoju przedstawionymi w konkluzjach
Rady z lipca 2014 r. i z zajmowanym od długiego czasu stanowiskiem na rzecz tego, by Państwo
Izrael oraz niepodległe, demokratyczne, sąsiadujące z nim, suwerenne i funkcjonujące Państwo
Palestyna współistniały obok siebie, wzajemnie się uznając oraz przestrzegając pokoju
i bezpieczeństwa.
11083/15
bc/sw
DG C 1
31
PL
Było kilka powodów nasilenia się napięć na omawianym obszarze przed końcem 2014 r.: stałe
rozbudowywanie izraelskich osiedli, wyburzanie domów oraz eksmisje; powtarzające się starcia na
Wzgórzu Świątynnym (Al-Haram asz-Szarif); kilka zamachów terrorystycznych na Izraelczyków
w Jerozolimie i na Zachodnim Brzegu; tragiczne warunki humanitarne w Gazie; brak postępów
w procesie pojednania palestyńskiego i impas w negocjacjach kairskich dotyczących trwałego
zawieszenia broni w Gazie.
Prezydent Mahmud Abbas wznowił działania na forum ONZ na rzecz rezolucji RB ONZ
domagającej się zakończenia okupacji izraelskiej w określonym terminie. W listopadowych
konkluzjach Rada potwierdziła, że jest gotowa odegrać istotną rolę i podejmować aktywne
działania, aby znaleźć – w drodze negocjacji – rozwiązanie wszystkich kwestii związanych
z ostatecznym statusem. Wezwała strony i wszystkie główne podmioty – w tym kwartet
bliskowschodni, Ligę Państw Arabskich i RB ONZ – by podjęły niezbędne kroki w tym celu.
Kontynuowano dialog między Narodową Władzą Palestyńską a UE w ramach europejskiej polityki
sąsiedztwa oraz na podstawie priorytetów uzgodnionych wspólnie w planie działań z 2013 r. Po
konflikcie w Gazie z lata 2014 r. UE wielokrotnie podkreślała, że konieczne jest znalezienie
trwałego i kompleksowego rozwiązania, obejmującego zniesienie blokady, ponowne objęcie przez
Narodową Władzę Palestyńską jej obowiązków rządowych w Strefie Gazy oraz pilne wznowienie
wiarygodnych negocjacji pokojowych.
To przesłanie, a także stałe zaangażowanie UE na rzecz budowy palestyńskiej
państwowości z myślą o rozwiązaniu dwupaństwowym, wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca ponownie zadeklarowała na posiedzeniach komitetu łącznikowego ad hoc we
wrześniu i na międzynarodowej konferencji darczyńców w Kairze w październiku.
Nieustannie zwracano uwagę na działania zagrażające osiągnięciu rozwiązania dwupaństwowego,
w szczególności na rozbudowę izraelskich osiedli, akty przemocy ze strony osadników, wyburzenia
(w tym dotykające projektów finansowanych przez UE), eksmisje i przymusowe przesiedlenia.
UE potwierdziła, że na okupowanych terytoriach palestyńskich wciąż zastosowanie mają
międzynarodowe prawa człowieka oraz prawo humanitarne, i wezwała Izrael, by w pełni
wywiązywał się ze swoich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
32
PL
UE uczestniczyła jako obserwator w posiedzeniu wysokich umawiających się strony IV Konwencji
genewskiej, które odbyło się w grudniu 2014 r. w Genewie.
Podczas gdy poprawa dwustronnych stosunków z Izraelem zależy od rzeczywistych postępów
w procesie pokojowym na Bliskim Wschodzie oraz od wzmocnionego zaangażowania na rzecz
wspólnych wartości, dalej rozwijała się współpraca dwustronna na podstawie planu działania UE–
Izrael z 2005 r. W 2014 r. nie zorganizowano posiedzeń Komitetu Stowarzyszenia ani Rady
Stowarzyszenia, jednak prowadzono owocny dialog dwustronny.
W 2014 r. odnotowano postępy w kilku dziedzinach objętych planem działania, takie jak wejście
w życie kompleksowej umowy lotniczej, zapoczątkowanie udziału Izraela w programie „Horyzont
2020” i podpisanie porozumienia pomiędzy Europejskim Centrum Monitorowania Narkotyków
i Narkomanii a izraelskim urzędem ds. zwalczania narkotyków.
Na szczeblu politycznym istotnym punktem w stosunkach z oboma partnerami były wizyty
przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Martina Schulza, przewodniczącego Komisji
Europejskiej José Manuela Barroso i pierwsza wizyta Federiki Mogherini w ramach jej nowego
mandatu jako wysokiej przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa /
wiceprzewodniczącej.
Misja policyjna UE na Terytoriach Palestyńskich (EUPOL COPPS) kontynuuje strategiczne
zaangażowanie w sektorze bezpieczeństwa i wymiaru sprawiedliwości Narodowej Władzy
Palestyńskiej. Misja nadal pracowała z policją nad budowaniem zdolności na szczeblu
strategicznym, aby zwiększyć jej skuteczność (np. w zakresie współpracy policji ze społecznością
lokalną, kontroli nad tłumem i kontroli zamieszek), ulepszyć jej sposób zorganizowania (np.
zarządzanie zasobami ludzkimi, zdolności w zakresie szkoleń) oraz poprawić jej rozliczalność.
Misja nadal ułatwiała koordynację między policją izraelską a palestyńską poprzez organizowanie
specjalnych imprez. W sektorze wymiaru sprawiedliwości misja angażowała się w pomoc
w doprecyzowaniu ról i uprawnień instytucji wymiaru sprawiedliwości, poprzez działanie na rzecz
ich wspólnego międzyinstytucjonalnego rozumienia oraz na rzecz kluczowych inicjatyw
ustawodawczych w tym zakresie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
33
PL
Misja ułatwiła również przyjęcie nowej strategii wymiaru sprawiedliwości na lata 2014–2016.
Kontynuowano – we współpracy z kluczowymi organami wymiaru sprawiedliwości Narodowej
Władzy Palestyńskiej, w tym Wysoką Radą Sądowniczą, Ministerstwem Sprawiedliwości i Biurem
Prokuratora Generalnego oraz palestyńską palestrą – udzielanie pomocy na rzecz rozwoju
instytucjonalnego i budowania zdolności.
Działalność misji pomocy granicznej Unii Europejskiej (EUBAM) w Rafah skupiła się na projekcie
dotyczącym gotowości Narodowej Władzy Palestyńskiej. Projekt ma na celu wsparcie agencji
Narodowej Władzy Palestyńskiej ds. granic w sformułowaniu wizji, konkretnego programu
i rozwijaniu zdolności operacyjnych, aby zapewnić funkcjonowanie przejścia granicznego w Rafah
zgodnie z międzynarodowymi normami (tj. unijnymi normami schengeńskimi). Gotowość
Narodowej Władzy Palestyńskiej do prowadzenia przejścia granicznego w Rafah leży
w bezpośrednim interesie EUBAM Rafah, ponieważ misja ta i organy graniczne Narodowej
Władzy Palestyńskiej mają ściśle współpracować na tym przejściu granicznym. W odpowiedzi na
ostatni kryzys w Gazie, zarówno EUBAM, jak i EUPOL COPPS zmieniły swoje planowanie
w odniesieniu do ewentualnego wznowienia i rozszerzenia (pod względem zakresu i mandatu)
swoich działań w Strefie Gazy w kontekście wysiłków UE na rzecz wsparcia negocjacji izraelskopalestyńskich w sprawie trwałego zawieszenia broni, w których mediatorem jest Egipt.
11083/15
bc/sw
DG C 1
34
PL
1.3. Półwysep Arabski, Iran i Irak
1.3.1. Rada Współpracy Państw Zatoki (RWPZ) i jej państwa członkowskie
W kwietniu 2014 r. przy okazji posiedzenia wspólnego komitetu ds. współpracy i dialogu
politycznego na poziomie urzędników wysokiego szczebla przeprowadzono dialog z sześcioma
członkami Rady Współpracy Państw Zatoki (Arabią Saudyjską, Bahrajnem, Katarem, Kuwejtem,
Omanem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi) i z Sekretariatem RWPZ. W styczniu 2014 r.
wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca odwiedziła Katar, Arabię Saudyjską, Oman,
Zjednoczone Emiraty Arabskie i Kuwejt. Posiedzenie Wspólnej Rady UE–RWPZ i spotkanie
ministerialne, które miały się odbyć 23 czerwca w Luksemburgu, zostały na wniosek RWPZ
odłożone, a jego nowy termin zaplanowano na pierwszą połowę 2015 r. We wrześniu przyszła
wysoka przedstawiciel Federica Mogherini, jako minister spraw zagranicznych Włoch, które
sprawowały rotacyjną prezydencję UE, spotkała się w Nowym Jorku z trojką RWPZ przy okazji
posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego ONZ; spotkanie to skoncentrowało się na stosunkach UE–
RWPZ, głównych zagadnieniach regionalnych oraz kwestiach globalnych. Zrealizowano wiele
inicjatyw dotyczących współpracy na szczeblu regionalnym i dwustronnym, w tym
przeprowadzono dialogi polityczne z Arabią Saudyjską i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi na
temat zwalczania terroryzmu.
Wysoka przedstawiciel wraz z podległymi jej służbami nadal ściśle monitorowała sytuację
w Bahrajnie i z zadowoleniem przyjęła pomyślne przeprowadzenie wyborów lokalnych
i parlamentarnych 22 i 29 listopada 2014 r., mając nadzieję, że nowa kadencja stanie się początkiem
nowego rozdziału w rozwoju politycznym Bahrajnu, a reformy zostaną potraktowane priorytetowo,
co jest jedynym sposobem zapewnienia zrównoważonego rozwoju i stabilności w tym państwie. UE
nadal zdecydowanie potępiała stosowanie przemocy oraz wzywała do zapewnienia rzeczywistego
pojednania narodowego w drodze dialogu obejmującego wszystkie strony, a także do pełnego
wdrożenia zaleceń Niezależnej Komisji Dochodzeniowej w sprawie Bahrajnu, jak i powszechnego
okresowego przeglądu praw człowieka przeprowadzanego przez Radę Praw Człowieka ONZ. 4
4
Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie Bahrajnu, w szczególności sytuacji
Nabeela Radżaba, Abdulhadiego Al-Chawadży i Ibrahima Szarifa, 6 lutego 2014 r. (P7 TA
(2014) 0109), koncentrującą się na sytuacji w zakresie praw człowieka w Bahrajnie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
35
PL
W grudniu 2014 r. akredytowano nowego szefa delegatury w Zjednoczonych Emiratach Arabskich
w Abu Zabi. Delegatura została ustanowiona w drugiej połowie 2013 r. UE i Zjednoczone Emiraty
Arabskie kontynuowały współpracę w zakresie praw człowieka, organizując drugie i trzecie
posiedzenie nieformalnej grypy roboczej UE–ZEA ds. praw człowieka: 28 i 29 kwietnia w Abu
Zabi oraz 20 listopada w Brukseli.
W szerszym ujęciu UE ściśle monitorowała sytuację w zakresie praw człowieka w państwach
Zatoki, dążąc do konstruktywnych kontaktów z władzami lokalnym, a przy tym równolegle
stosowała pełen zakres narzędzi dyplomatycznych w odniesieniu do wielu indywidualnych
przypadków i kwestii horyzontalnych, w szczególności związanych ze stosowaniem kary śmierci.
W 2014 r. poczyniono postępy w negocjacjach w sprawie umowy o zniesieniu wiz między UE
a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.
1.3.2. Iran
W 2014 r. obawy społeczności międzynarodowej związane z irańskim programem jądrowym nadal
były kwestią dominującą w stosunkach między UE a Iranem. Była wysoka przedstawiciel Catherine
Ashton w swojej roli negocjatora w imieniu grupy E3+3 (Francja, Niemcy i Wielka Brytania oraz
Chiny, Rosja i Stany Zjednoczone) na podstawie mandatu Rady Bezpieczeństwa ONZ była
aktywnie zaangażowana w wysiłki dyplomatyczne służące osiągnięciu trwałego i kompleksowego
rozwiązania irańskiej kwestii jądrowej. Negocjacje kontynuowano przez cały rok. Z myślą
o zapewnieniu ciągłości, 5 grudnia 2014 r. nowa wysoka przedstawiciel Federica Mogherini
mianowała Catherine Ashton specjalnym doradcą, aby ułatwić rozmowy z Iranem dotyczące
zagadnień jądrowych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
36
PL
Po przyjęciu 24 listopada 2013 r. tymczasowego sześciomiesięcznego porozumienia, znanego jako
„wspólny plan działania”, kontynuowano rozmowy w celu znalezienia kompleksowego
długoterminowego rozwiązania irańskiej kwestii jądrowej. Celem negocjacji wciąż jest uzyskanie
porozumienia z Iranem dotyczącego wiarygodnych gwarancji co do wyłącznie pokojowego
charakteru irańskiego programu jądrowego. Pierwsze spotkanie na szczeblu dyrektorów
politycznych odbyło się w lutym 2014 r. w Wiedniu, wkrótce po rozpoczęciu realizacji wspólnego
planu działania, a następnie negocjacje te kontynuowano w stałym tempie. W trakcie rozmów na
wysokim szczeblu 2–19 lipca 2014 r. w Wiedniu wspólny plan działania został przedłużony do
24 listopada 2014 r. Następnie przeprowadzono kilka rund rozmów na szczeblu politycznym
i eksperckim; podczas spotkania na szczeblu ministerialnym, które odbyło się w Wiedniu 18–
24 listopada 2014 r., nie udało się jednak jeszcze osiągnąć kompleksowego porozumienia
i w związku z tym uzgodniono przedłużenie wspólnego planu działania z Genewy do końca
czerwca 2015 r.
Decyzją Rady UE przedłużono również do 30 czerwca 2015 r. obowiązywanie środków
łagodzących sankcje, uzgodnionych we wspólnym planie działania. Obejmowało to zawieszenie
niektórych unijnych sankcji, aby umożliwić zapewnienie ubezpieczenia i transportu w odniesieniu
do sprzedaży irańskiej ropy naftowej obecnym klientom, importu irańskich produktów
petrochemicznych, a także handlu złotem i metalami szlachetnymi z irańskim rządem. Utrzymano
ponadto zwiększenie progów, jeśli chodzi o udzielanie zgody na przekazywanie środków
finansowych do Iranu i z tego państwa. Główna struktura sankcji pozostała nienaruszona.
UE z zadowoleniem przyjęła pewne kroki podjęte przez Iran służące poprawie stosunków
z sąsiadami w tym regionie i ze społecznością międzynarodową. Iran wniósł konstruktywny wkład
w pokojową zmianę rządów w sąsiednim Iraku. Jednak ciągłe zaangażowanie Iranu w konflikt
syryjski oraz wsparcie udzielane organizacjom, takim jak Hezbollah, Hamas i ugrupowanie
Huti w Jemenie, są powodem zaniepokojenia UE oraz partnerów regionalnych
i międzynarodowych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
37
PL
Pomimo zachęcających sygnałów po wyborze prezydenta Hassaba Rouhaniego w 2013 r., np.
uwolnienia pewnej liczby więźniów sumienia, w 2014 r. nie odnotowano postępów w zakresie praw
człowieka. W trakcie wizyty w Teheranie w marcu 2014 r. wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca omówiła z rządem kwestię praw człowieka oraz spotkała się z kilkoma
działaczkami. Kwestię sytuacji w zakresie praw człowieka w Iranie UE nadal poruszała również na
szczeblu dwustronnym i wielostronnym oraz w oświadczeniach publicznych, na zasadzie ogólnej
lub odnosząc się do poszczególnych przypadków. Tak jak w latach poprzednich UE w 2014 r.
poparła rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ, której współwnioskodawcą była Kanada. 5
1.3.3. Irak
W czerwcu stan bezpieczeństwa w Iraku szybko się pogorszył na skutek zakrojonej na szeroką
skalę ofensywy, która skutkowała przejęciem dużej części terytorium Iraku przez ISIL/Daisz. Od
sierpnia trwało zawiązywanie pod kierownictwem USA „światowej koalicji przeciwko
ISIL/Daiszowi”, która obejmuje państwa członkowskie UE oraz państwa regionu; koalicja ta ma
przeciwdziałać zagrożeniu ze strony ISIL/Daiszu oraz pomóc irackiemu rządowi w odzyskaniu
utraconej pozycji i zapewnieniu bezpieczeństwa ludności. W kontekście tej koalicji ISIL/Daisz jest
objęty embargiem na broń i zamrożeniem aktywów na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ
nr 1267 (1999), nr 1989 (2011), nr 2170 (2014) i nr 2178 (2014).
UE przy wielu okazjach wyrażała poparcie dla koalicji. 20 października Rada zatwierdziła strategię UE
dotyczącą zwalczania terroryzmu / zjawiska zagranicznych bojowników oraz zwróciła się do wysokiej
przedstawiciel / wiceprzewodniczącej o opracowanie kompleksowej regionalnej strategii UE dotyczącej
Syrii i Iraku oraz zagrożenia ze strony ISIL/Daiszu. 6 Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca
uczestniczyła w posiedzeniu „światowej koalicji przeciwko ISIL/Daiszowi”, które zorganizowano
3 grudnia w siedzibie głównej NATO. UE wielokrotnie podkreślała potrzebę propagowania dobrej
koordynacji strategii i działań UE oraz wysiłków światowej koalicji.
5
6
Ponadto Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie strategii UE wobec Iranu,
zawierającą stanowcze odniesienia do praw człowieka w Iraku (2014/2625 (RSP))
Strategia ta została przyjęta 6 lutego 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
38
PL
Mianowanie Hajdara al-Abadiego nowym premierem dało nadzieje na bardziej pluralistyczny
proces przemian politycznych niż za poprzednich rządów. 3 grudnia odbyło się spotkanie
dwustronne wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej z premierem Hajdarem al-Abadim,
a pod koniec grudnia wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca przebywała z wizytą
w Bagdadzie i Irbilu.
W styczniu 2014 r., przed eskalacją sytuacji w terenie, odbyło się w Brukseli pierwsze posiedzenie
Rady Współpracy UE–Irak na szczeblu ministerialnym. Spotkanie to nastąpiło po pierwszej rundzie
posiedzeń dotyczących współpracy i posiedzeń podkomitetów zorganizowanej pod koniec 2013 r.
w ramach umowy o partnerstwie i współpracy (UPW) UE–Irak. W oczekiwaniu na ratyfikację
umowy o partnerstwie i współpracy (na początku grudnia 2014 r. 15 państw członkowskich nie
ratyfikowało jeszcze tej umowy) stosuje się tymczasowo niektóre rozdziały, w szczególności
dotyczące handlu i pewnych sektorów współpracy. Kryzys w Iraku spowolnił wdrażanie umowy,
jednak UE i rząd Iraku zgodziły się wznowić działania w ramach UPW w pierwszej połowie 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
39
PL
Mimo trudnego środowiska bezpieczeństwa UE podtrzymuje swoje zobowiązania na rzecz Iraku
i ściśle współpracuje z ONZ (najogólniej rzecz ujmując: z UNAMI w sprawach politycznych oraz
UNHCR, OCHA i UNOPS w kwestiach humanitarnych) oraz innymi podmiotami
międzynarodowymi w terenie. UE nalega na pilne podjęcie przez rząd iracki działań
informacyjnych skierowanych do wszystkich społeczności Iraku, działań na rzecz pojednania
i działań reformatorskich. W tym kontekście UE z zadowoleniem przyjęła – jako krok w kierunku
budowy zaufania – porozumienie zawarte między rządem federalnym a regionalnym rządem
kurdyjskim w sprawie podziału dochodów z ropy naftowej. Dwustronna współpraca UE skupi się
na edukacji, sposobie sprawowania rządów i dostępie do energii dla wszystkich. 7 8
7
8
•
•
•
•
W 2014 r. został uzgodniony przez irackie władze i Komisję Europejską czteroletni program
współpracy na rzecz Iraku (2014–2017) o wartości 78 mln EUR. Posłuży on wsparciu
bieżących przemian politycznych oraz wzmocnieniu pokoju i stabilności. Projekty UE
skupią się na sprawowaniu rządów i praworządności, dostępie do krajowych programów
edukacyjnych oraz dostępie do energii dla ubogich i dla ludności na obszarach oddalonych.
Parlament Europejski wielokrotnie i w zdecydowany sposób potępiał działania ISIL/Daiszu,
m.in. poprzez:
rezolucję Parlamentu Europejskiego z 12 lutego 2014 r. w sprawie kryzysu humanitarnego
w Iraku i Syrii, zwłaszcza w kontekście Państwa Islamskiego (IS) (2015/2559(RSP)),
rezolucję Parlamentu Europejskiego z 17 lipca 2014 r. w sprawie sytuacji w Iraku
(2014/2716(RSP)),
rezolucję Parlamentu Europejskiego z 18 września 2014 r. w sprawie sytuacji w Iraku i Syrii
oraz ofensywy Państwa Islamskiego, w tym prześladowań mniejszości (2014/2843(RSP)),
rezolucję Parlamentu Europejskiego z 27 listopada 2014 r. w sprawie Iraku: porywanie
kobiet i znęcanie się nad nimi (2014/2971(RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
40
PL
1.3.4. Jemen
Społeczność międzynarodowa, a w szczególności UE, są istotnymi podmiotami wspierającymi
proces przemian w Jemenie zarówno politycznie, jak i finansowo – w szczególności za
pośrednictwem „przyjaciół Jemenu” (wraz z tą grupą w formacie lokalnym w Sanie), którzy śledzili
i monitorowali proces przemian w ścisłej współpracy ze specjalnym doradcą ONZ Jamalem
Benomarem i będą kontynuować te działania.
Zgodnie z umową przejściową z 2012 r. wynegocjowaną przez ONZ na podstawie inicjatywy Rady
Współpracy Państw Zatoki, w marcu 2013 r. zainicjowano Konferencję Dialogu Narodowego
zaplanowaną do września, a ostatecznie zakończoną w styczniu 2014 r. Od tego czasu UE stale
wspiera realizację zaleceń wspomnianej konferencji – w myśl konkluzji Rady z 10 lutego 2014 r.,
zgodnie z inicjatywą Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej, a przełożenie tych zaleceń na nową
konstytucję, która ma zostać zatwierdzona w drodze referendum przed wyborami parlamentarnymi,
może stanowić dopełnienie obecnej transformacji. Niestety postępy w tym zakresie wciąż są bardzo
powolne, a letnia ofensywa sił ugrupowania Huti, wykorzystująca niezadowolenie
ludności w związku z konieczną reformą dopłat do cen paliw, uwidoczniła kruchość tej
transformacji.
UE, wchodząc w skład grupy skupiającej 10 ambasadorów z państw działających w charakterze
gwarantów procesu przemian, z zadowoleniem przyjęła zawarcie 21 września
porozumienia w sprawie pokoju i partnerstwa narodowego i od tamtej pory wielokrotnie –
w szczególności w konkluzjach Rady z 20 października 2014 r. – zachęcała wszystkie
zainteresowane strony do działań na rzecz szybkiego wdrożenia tego porozumienia, w tym jego
załącznika poświęconego bezpieczeństwu.
Ponadto UE przeniosła do unijnego prawa sankcje przyjęte przez Radę Bezpieczeństwa ONZ
w rezolucji nr 2140 przeciwko podmiotom, które, jak się uważa, zakłóciły realizację reform przez
destabilizowanie kraju i stworzenie w nim atmosfery zagrożenia.
11083/15
bc/sw
DG C 1
41
PL
UE wielokrotnie z głębokim niepokojem wypowiadała się o pogarszającej się sytuacji w zakresie
bezpieczeństwa w Jemenie oraz wyrażała stanowcze wsparcie dla władz tego kraju w walce
z terroryzmem.
Ponadto uważnie śledziła sytuację w zakresie praw człowieka w Jemenie, w szczególności kwestię
stosowania kary śmierci wobec nieletnich oraz kwestię praw dziecka. Ponadto UE poprzez pomoc
rozwojową i humanitarną istotnie przyczyniła się do poprawy systemów opieki zdrowotnej,
ochrony socjalnej, bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia oraz do zaspokojenia innych pilnych
potrzeb słabszych grup społecznych w Jemenie.
1.4. Współpraca regionalna
1.4.1. Liga Państw Arabskich
W 2014 r. UE i Liga Państw Arabskich (LPA) kontynuowały ścisłą współpracę.
11 czerwca 2014 r. w Atenach odbyło się trzecie posiedzenie ministrów spraw zagranicznych obu
organizacji. W przyjętej deklaracji ministerialnej poruszone zostały zarówno kwestie horyzontalne
(prawa człowieka, tolerancja, terroryzm), jak i polityczne (proces pokojowy na Bliskim Wschodzie,
Syria, Libia). Stosunki pomiędzy obiema organizacjami weszły w kolejną fazę dzięki ustanowieniu
dialogu strategicznego, którego celem jest wprowadzenie regularnych i zinstytucjonalizowanych
kontaktów w kwestiach politycznych i bezpieczeństwa, w tym zarządzania kryzysowego, pomocy
humanitarnej, zwalczania terroryzmu, międzynarodowej przestępczości zorganizowanej oraz broni
masowego rażenia. Zainicjowano również dialog przedsiębiorstw, a także podjęto współpracę
w pewnych innych obszarach związanych z realizacją wspólnego programu prac.
11083/15
bc/sw
DG C 1
42
PL
Intensywniejsze były kontakty między wysokiej rangi urzędnikami obu stron. Zorganizowano m.in.
cztery posiedzenia urzędników wysokiego szczebla: w Kairze (w lutym), na Malcie (w maju),
w Atenach (w czerwcu), w Kairze (w listopadzie), a także w grudniu wizytę w Kairze ambasadorów
zebranych w KPiB wraz z Koordynatorem UE ds. Zwalczania Terroryzmu.
Kontynuowano realizację wspólnego programu prac w zakresie kooperacji UE–LPA, a podjęte
działania dotyczyły praw człowieka, obserwacji wyborów, wzmocnienia pozycji kobiet, energii,
a także obejmowały seminaria dla młodszych i średniej rangi dyplomatów z Sekretariatu
Generalnego LPA.
1.4.2. Organizacja Współpracy Islamskiej (OWI)
Nowy sekretarz generalny OWI Iyad Madani z Arabii Saudyjskiej rozpoczął urzędowanie
w styczniu 2014 r. We wrześniu w Brukseli odbyło się spotkanie konsultacyjne na wysokim
szczeblu OWI–UE, podczas którego obie organizacje uzgodniły ustalenie wspólnych podstaw
partnerstw w różnorodnych dziedzinach współpracy, do których należą m.in.: dialog między
światem muzułmańskim a UE, ochrona mniejszości muzułmańskich w UE, zwalczanie terroryzmu,
bezpieczeństwo, radykalizm, islamofobia i inne wyzwania, przed którym obie organizacje mogą
stanąć w przyszłości. W listopadzie delegacja Niezależnej Stałej Komisji Praw Człowieka OWI
złożyła pierwszą wizytę w instytucjach UE, aby omówić kwestie związane z prawami człowieka.
Partnerstwo OWI–UE ma być źródłem szerokiej współpracy obejmującej różnorodne kwestie: od
dialogu międzywyznaniowego aż po zagadnienia gospodarcze i polityczne. Dotychczasowe
kontakty okazały się odpowiednim krokiem ku lepszemu wzajemnemu zrozumieniu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
43
PL
1.4.3. Unia dla Śródziemnomorza
Za współprzewodnictwa UE i Jordanii umocniły się funkcjonowanie i instytucjonalizacja Unii dla
Śródziemnomorza. Unia dla Śródziemnomorza jest jedynym w swoim rodzaju forum 43 partnerów1,
będącym wspólną platformą koordynowania inicjatyw i współpracy w ramach działań sektorowych,
organizowania dialogów ministerialnych oraz promowania projektów mających na celu
wzmocnienie eurośródziemnomorskiej integracji gospodarczej.
W 2014 r. zorganizowano trzy posiedzenia ministerialne Unii dla Śródziemnomorza poświęcone:
współpracy przemysłowej (w lutym), środowisku i zmianie klimatu (w maju) oraz gospodarce cyfrowej
(we wrześniu). Odbyło się także sześć posiedzeń urzędników wysokiego szczebla Unii dla
Śródziemnomorza: trzy w Brukseli (w lutym, czerwcu i wrześniu), dwa w Barcelonie (w kwietniu
i grudniu) i jedno w Neapolu (w październiku).
2.
Rosja, wschodnie sąsiedztwo i Azja Środkowa
2.1. Federacja Rosyjska
W 2014 r. stosunki UE z Rosją zdominował problem nielegalnej aneksji Krymu przez Rosję oraz
wciąż trwającej destabilizacji Ukrainy, w tym agresji rosyjskich sił na terytorium Ukrainy i ciągłego
wsparcia udzielanego separatystom przez Rosję.
11083/15
bc/sw
DG C 1
44
PL
32. szczyt UE–Rosja odbył się w ograniczonym składzie w dniu 28 stycznia w Brukseli
i koncentrował się na Ukrainie i Partnerstwie Wschodnim. Przy tej okazji prezydent Władimir
Putin, zaznaczając, że Rosja co do zasady nie ma zastrzeżeń do Partnerstwa Wschodniego, wyraził
obawy dotyczące wpływu na gospodarkę rosyjską pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego
handlu UE–Ukraina. Postanowiono przeprowadzić konsultacje techniczne w celu wyjaśnienia,
w jaki sposób układy o stowarzyszeniu UE z kilkoma krajami Partnerstwa Wschodniego przyniosą
korzyści wszystkim partnerom, w tym Rosji. Na szczycie dyskutowano również o jednolitej wizji
wspólnej przestrzeni gospodarczej od Lizbony po Władywostok, która mogłaby pomóc
przezwyciężyć istniejące różnice, pod warunkiem że strony byłyby w stanie najpierw porozumieć
się co do nowej umowy między UE a Rosją, lepszego przestrzegania zobowiązań WTO oraz innych
zobowiązań, a także bardziej konstruktywnej współpracy w naszym wspólnym sąsiedztwie.
28 stycznia 2014 r. przyjęte zostało wspólne oświadczenie w sprawie zwalczania terroryzmu 9.
W związku z bezprawną aneksję Krymu i Sewastopola przez Federację Rosyjską po operacji
wojskowej rosyjskich sił na Krymie Rada Europejska postanowiła w marcu o zastosowaniu
stopniowego podejścia w zakresie środków ograniczających (zakaz wydawania wiz i zamrożenie
aktywów) w odniesieniu do niektórych osób z Rosji i Ukrainy odpowiedzialnych za naruszenie
suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy.
Zawieszono negocjacje w sprawie nowej umowy oraz dialog na temat wiz, a także przygotowania
do przewidzianego na czerwiec szczytu 10.
Niestety Rosja nie odpowiedziała na ponawiane apele UE o położenie kresu eskalacji konfliktu
i destabilizacji wschodniej Ukrainy powodowanych przepływem broni, wyposażenia
i „ochotników”; zaogniło to konflikt, stworzyło warunki, w których doszło do katastrofy MH
17 w lipcu, a w sierpniu doprowadziło do jego kulminacji wraz z bezpośrednim zaangażowaniem
rosyjskich aktywów i sił wojskowych w ten konflikt.
9
10
http://eu-un.europa.eu/articles/en/article_14531_en.htm
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/ec/141372.pdf
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/ec/141707.pdf
11083/15
bc/sw
DG C 1
45
PL
W związku z konkluzjami Rady Europejskiej z 16 lipca i 30 sierpnia oraz oświadczeniem
z 11 września 11, podjęto sektorowe środki ograniczające przeciwko Rosji, w tym dotyczące:
dostępu do rynków kapitałowych, obronności, towarów podwójnego zastosowania i wrażliwych
technologii, również w sektorze energetycznym.
Ponadto zawieszono wiele programów współpracy między UE a Rosją. Ponadto Europejski Bank
Inwestycyjny i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju zawiesiły zatwierdzanie nowych operacji
finansowania w Rosji. Na koniec roku w wykazie rosyjskich i ukraińskich osób i podmiotów, które
objęte są zakazem podróżowania i zamrożeniem aktywów, figurowały 132 osoby, w tym osoby
udzielające wsparcia lub korzyści rosyjskim decydentom, oraz 28 podmiotów.
Rosja podjęła środki odwetowe, w tym wprowadziła zakaz przywozu niektórych środków
spożywczych z UE i kilku krajów spoza Unii, a także nałożyła zakaz podróżowania, m.in. na
przedstawicieli wielu państw członkowskich oraz posłów do Parlamentu Europejskiego, nie
ujawniając, kto jest tym zakazem objęty.
11
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/143990.pdf
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/EN/foraff/144868.pdf
11083/15
bc/sw
DG C 1
46
PL
Zainicjowano trójstronne rozmowy pomiędzy UE, Rosją i Ukrainą w sprawie dostaw i cen gazu,
aby zapobiec zakłóceniom w dostawach gazu na Ukrainę i w tranzycie gazu przez jej terytorium.
W następstwie serii rozmów na temat tych kwestii, 30 października za pośrednictwem UE
wynegocjowane zostało porozumienie między Rosją a Ukrainą umożliwiające kontynuowanie
dostaw gazu do końca marca 2015 r. Do głównych punktów należało uregulowanie ukraińskiego
długu gazowego na podstawie wstępnej ceny (przy czym o ostatecznej cenie / ostatecznym długu
miał zadecydować toczący się arbitraż) oraz uzgodnienie warunków dotyczących nowych dostaw
gazu. Ponadto Komisja Europejska współpracowała z międzynarodowymi instytucjami
finansowymi w celu zapewnienia, by Ukraina dysponowała środkami finansowymi niezbędnymi do
wywiązania się ze swojej części umowy. Strony zgodziły się również zapewnić bezpieczny tranzyt
gazu przez terytorium Ukrainy do Unii Europejskiej. Powołując się na sprzeciw UE, w grudniu
Rosja zapowiedziała odstąpienie od realizacji projektu gazociągu „South Stream”, którym dostawy
gazu miały docierać do UE przez terytorium Bułgarii i Serbii, pomijając Ukrainę jako kraj
tranzytowy. Podczas wizyty prezydenta Władimira Putina w Ankarze padły sugestie co do
alternatywnego gazociągu przez Turcję, który służyłby do przewożenia rosyjskiego gazu do UE
z wykorzystaniem Grecji jako punktu dostępu.
Od listopada 2013 r. Komisja była zaangażowana w proces dwustronnych konsultacji z Rosją – od
czerwca 2014 r. poszerzony o Ukrainę – w sprawie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego
handlu między UE a Ukrainą; odbyło się około 10 spotkań na szczeblu technicznym i politycznym,
które to spotkania zorganizowano, reagując na obawy zgłoszone przez Rosję (dotyczące taryf,
środków sanitarnych i fitosanitarnych, barier technicznych w handlu, energii i ceł) co do wpływu
DCFTA na gospodarkę rosyjską.
Na posiedzeniu ministerialnym 12 września 2014 r. osiągnięto porozumienie przewidujące
odłożenie w czasie tymczasowego stosowania DCFTA i przedłużenie do 2015 r. stosowania
unijnych autonomicznych środków handlowych na korzyść Ukrainy; Rosja ze swej strony
utrzymuje preferencje handlowe dla Ukrainy w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw.
UE z zadowoleniem przyjęła we wrześniu uzgodnienie memorandum i protokołu
z Mińska w ramach trójstronnej grupy kontaktowej, jako krok w kierunku trwałego politycznego
rozwiązania kryzysu, które musi być oparte na poszanowaniu niezależności, suwerenności
i integralności terytorialnej Ukrainy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
47
PL
Pomimo niekorzystnych okoliczności w 2014 r. kanały komunikacji między UE a Rosją pozostały
otwarte i kontynuowano dialog polityczny w kwestiach należących do priorytetów programu UE
w dziedzinie polityki zagranicznej, takich jak Syria, Iran, szerzej pojęty Bliski Wschód
i Afganistan. UE kontynuowała również współpracę z Rosją w kwestiach globalnych, takich jak
zwalczanie terroryzmu, nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia, przestępczość
zorganizowana, nielegalny handel oraz bezpieczeństwo energetyczne.
W 2014 r. źródłem głębokiego zaniepokojenia pozostawała sytuacja w zakresie praw
człowieka w Rosji, gdzie podejmowano dalsze kroki w celu ograniczania wolności prasy
i aktywności społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności w internecie, oraz w celu
pozbawienia opozycji możliwości działania – m.in. poprzez dążenie do zamknięcia organizacji
pozarządowych w drodze postępowań administracyjnych lub sądowych 12. Zaniepokojenie UE tą
kwestią podnoszono zarówno na forum publicznym, jak i w ramach dialogu politycznego 13.
W 2014 r. nie odbyły się prowadzone dwa razy w roku konsultacje UE–Rosja na temat praw
człowieka.
2.2. Partnerstwo Wschodnie: stosunki wielostronne
Od lutego 2014 r. nowy kontekst geopolityczny postawił pod znakiem zapytania zasady
wypracowane po zakończeniu zimnej wojny i odzwierciedlone w Paryskiej karcie dla nowej Europy
w 1990 r. Akty agresji popełniane przez siły zbrojne Rosji na terytorium Ukrainy, a także inne
środki ze strony Rosji wobec krajów partnerskich, a nawet państw członkowskich UE były
sprawdzianem wytrzymałości i odporności Partnerstwa Wschodniego oraz naszej determinacji, by
wspólnie iść naprzód.
12
13
Oświadczenie UE z 22 października w sprawie wolności zrzeszania się i wolności
słowa w Federacji Rosyjskiej:
http://eeas.europa.eu/delegations/council_europe/press_corner/all_news/news/2014/2014102
2_en.htm;
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 23 października w sprawie zamknięcia organizacji
pozarządowej Memoriał w Rosji, 2014/2903(RSP):
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=PL&reference=P8TA-2014-0039
2 kwietnia Parlament Europejski przyjął zalecenie dla Rady w sprawie ustanowienia
wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę
Siergieja Magnickiego (2014/2016(INI)) P7_TA(2014)0258.
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-20140258+0+DOC+XML+V0//pl&language=pl
11083/15
bc/sw
DG C 1
48
PL
Kontynuowano postępy Partnerstwa Wschodniego po szczycie wileńskim, który odbył się
w listopadzie 2013 r. W 2014 r. doszło do podpisania najambitniejszych umów z państwami
trzecimi (układów o stowarzyszeniu obejmujących utworzenie pogłębionej i kompleksowej strefy
wolnego handlu) między UE a Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą. W tym roku rozpoczęto też
tymczasowe stosowanie wszystkich trzech umów. W przypadku Ukrainy, tymczasowe stosowanie
części umowy dotyczących handlu i kwestii związanych z handlem, w tym ustanowienia strefy
wolnego handlu, zostało przesunięte na styczeń 2016 r.
W dziedzinie WPBiO w marcu weszła w życie umowa z Gruzją w sprawie ram jej udziału
w unijnych operacjach zarządzania kryzysowego.
Poczyniono znaczne postępy w dziedzinie liberalizacji reżimu wizowego z Republiką Mołdawii,
w kwietniu zaczął bowiem obowiązywać system bezwizowy. Umowa o ułatwieniach wizowych
i umowa o readmisji między UE a Armenią weszły w życie 1 stycznia 2014 r., a między UE
i Azerbejdżanem – 1 września 2014 r. Oba kraje zaczęły czerpać korzyści wynikające z tych umów.
UE rozpoczęła negocjacje w sprawie umowy o ułatwieniach wizowych z Białorusią.
Jednocześnie wielostronne platformy kontynuowały działania wspierające, świadcząc pomoc
krajom partnerskim w ich wysiłkach reformatorskich. Państwa partnerskie, państwa członkowskie
UE, instytucje UE i organizacje międzynarodowe aktywnie angażowały się w seminaria i programy
szkoleniowe, zapewniały wsparcie i wiedzę fachową. Także międzynarodowe instytucje finansowe
dostarczały pomoc za pośrednictwem różnych kanałów.
11083/15
bc/sw
DG C 1
49
PL
W 2014 r. działania platformy ds. demokracji, dobrych rządów i stabilności skupiły się głównie na
współpracy w dziedzinie WPBiO, reformie administracji publicznej, walce z korupcją, kwestiach
azylu i migracji, ulepszeniu funkcjonowania sądownictwa i bezpiecznym zarządzaniu granicami
państwowymi (zintegrowanym zarządzaniu granicami). Rada Europy wspomagała realizację
działań platformy w ramach instrumentu, który ma obejmować przedsięwzięcia w dziedzinie
reformy sądownictwa, walki z korupcją, a także współpracy w przeciwdziałaniu
cyberprzestępczości.
Funkcjonowanie zespołu ds. współpracy w dziedzinie WPBiO nadal było bardzo eksponowane
wśród europejskich krajów partnerskich. W 2014 r. posiedzenia panelu ds. WPBiO koncentrowały
się na kwestiach bezpieczeństwa i obrony; ponadto panel angażował się w działania i projekty we
współpracy z Europejskim Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, ESDZ, służbami Komisji
Europejskiej i niektórymi państwami członkowskimi UE. Wspomnianych projektów było
kilkanaście i obejmowały one: wspólne kursy i programy szkoleniowe dotyczące WPBiO dla
urzędników z krajów partnerskich i państw członkowskich w dziedzinie rozwoju
zdolności w zakresie zarządzania kryzysowego, różnorodne warsztaty, w tym w sprawie grup
bojowych UE, wspólną wizytę w terenie w EUMM Georgia, kursy wprowadzające na temat
WPBiO organizowane w krajach partnerskich, informacje dotyczące uwzględniania w misjach
w dziedzinie WPBiO kwestii praw człowieka i płci, a także konferencję informacyjną z udziałem
społeczeństwa obywatelskiego.
W dziedzinie zintegrowanego zarządzania granicami realizacja projektów w ramach inicjatywy
flagowej nadal przyczyniała się do osiągnięcia celów Partnerstwa Wschodniego, mianowicie
zwiększenia bezpieczeństwa i skuteczności kontroli na przejściach granicznych oraz poprawy
ogólnej skuteczności agencji granicznych i urzędników celnych w państwach partnerskich.
Rozpoczęty został nowy program budowania zdolności kierowany przez Frontex, który to program
ma pomóc partnerom w tych staraniach.
11083/15
bc/sw
DG C 1
50
PL
Inicjatywa flagowa dotycząca zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym
przez człowieka oraz gotowości i reagowania na nie nadal pomagała w budowaniu w państwach
uczestniczących – na szczeblu lokalnym, krajowym i regionalnym – zdolności w zakresie
zapobiegania katastrofom oraz gotowości i reagowania na nie. W poszczególnych krajach trwa
wdrażanie atlasu ryzyka elektronicznego. Druga faza projektu dotyczącego zapobiegania klęskom
żywiołowym oraz gotowości i reagowania na nie rozpoczęła się w listopadzie 2014 r. i miała na
celu dalsze umocnienie zdolności państw partnerskich w zakresie ochrony ludności w odniesieniu
do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz gotowości i reagowania na nie, a także stopniowe
przybliżenie państw partnerskich do unijnego mechanizmu ochrony ludności.
Czwarty nieformalny dialog polityczny w ramach Partnerstwa Wschodniego, który przeprowadzono
w Baku 11 i 12 września, z elementem sektorowym dotyczącym energii, pozwolił ministrom spraw
zagranicznych na omówienie kwestii z dziedziny polityki zagranicznej będących przedmiotem
wspólnego zainteresowania, takich jak wpływ szerzej pojętego sąsiedztwa na region objęty
Partnerstwem Wschodnim, Iran, proces pokojowy na Bliskim Wschodzie oraz priorytety
Zgromadzenia Ogólnego ONZ, ze specjalnym naciskiem na tzw. Państwo Islamskie.
2.3. Synergia czarnomorska
W 2014 r. nadal czyniono postępy we współpracy regionalnej obejmującej Morze Czarne w takich
sektorach jak: środowisko, gospodarka morska i rybołówstwo, badania i rozwój, współpraca
transgraniczna i społeczeństwo obywatelskie.
W 2014 r. ESDZ i służby Komisji dokonały przeglądu synergii czarnomorskiej, aby uwydatnić
postępy we współpracy w regionie Morza Czarnego odnotowane w ostatnich pięciu latach oraz
nakreślić w zarysie czynniki, które będą wpływać na przyszły rozwój tej synergii. Przegląd pokazał
praktyczną użyteczność tego podejścia UE do polityki regionalnej poprzez konkretne projekty, jego
potencjał i wartość dodaną.
11083/15
bc/sw
DG C 1
51
PL
2.4. Partnerstwo Wschodnie: stosunki dwustronne
2.4.1. Ukraina
UE uważnie śledzi sytuację polityczną na Ukrainie i jest mocno zaangażowana w starania na rzecz
rozwiązania kryzysu, który zaczął narastać po wielomiesięcznych protestach obywatelskich;
powodem tych protestów była decyzja podjęta w 2013 r. przez rząd Ukrainy o zawieszeniu
przygotowań do podpisania układu o stowarzyszeniu na szczycie Partnerstwa Wschodniego
w Wilnie.
W 2014 r. wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca oraz komisarz ds. rozszerzenia i polityki
sąsiedztwa złożyli wiele wizyt w Kijowie, podobnie jak ministrowie spraw zagranicznych wielu
państw członkowskich UE oraz posłowie do Parlamentu Europejskiego, niemal nieustannie dając
dowód tego zaangażowania. Podczas spotkań z władzami, przywódcami opozycji
i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego UE koncentrowała się na ułatwianiu dialogu
i wspieraniu wysiłków na rzecz ustabilizowania sytuacji politycznej.
10 lutego 2014 r. Rada podkreśliła, że jest zaniepokojona zwłaszcza doniesieniami o naruszeniach
praw człowieka oraz stosowaniu przemocy, zastraszaniu i zaginięciach; stwierdziła też, że jest
gotowa podejmować szybkie działania w odpowiedzi na wszelkie przypadki pogorszenia sytuacji
na miejscu. 20 lutego wysoka przedstawiciel zwołała nadzwyczajne posiedzenie Rady, podczas
którego – w świetle pogarszającej się sytuacji – UE postanowiła w szczególności wprowadzić
ukierunkowane sankcje. Później – 5 marca – Rada przyjęła też unijne sankcje koncentrujące się na
zamrożeniu i odzyskaniu sprzeniewierzonych ukraińskich środków publicznych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
52
PL
Na swoim drugim nadzwyczajnym posiedzeniu – 3 marca 2014 r. – Rada potępiła wyraźne
pogwałcenie suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy na skutek aktów agresji
popełnianych przez rosyjskie siły zbrojne, jak również upoważnienie udzielone 1 marca przez
rosyjską Radę Federacji do użycia sił zbrojnych na terytorium Ukrainy. UE wezwała Rosję do
natychmiastowego wycofania sił zbrojnych do miejsc ich stałego stacjonowania zgodnie
z Porozumieniem z 1997 r. o statusie i warunkach stacjonowania Floty Czarnomorskiej na
terytorium Ukrainy. UE wyraziła też uznanie dla Ukrainy z powodu wykazanej przez nią
umiarkowanej reakcji. Rada postanowiła zawiesić rozmowy dwustronne z Federacją Rosyjską na
temat wiz i nowej umowy UE–Rosja, jak i przygotowania do udziału w szczycie G-8 w Soczi.
W oświadczeniu wydanym przez szefów państw i rządów 6 marca po ich nadzwyczajnym
posiedzeniu UE podkreśliła, że rozwiązanie kryzysu należy znaleźć w drodze negocjacji między
rządami Ukrainy i Federacji Rosyjskiej, w tym poprzez ewentualne mechanizmy międzynarodowe,
i zarysowała trzy etapy działań, na wypadek gdyby Rosja kontynuowała działania destabilizujące.
W związku z niepodjęciem przez Federację Rosyjską kroków zmierzających do deeskalacji, UE
przyjęła 17 marca środki ograniczające przeciwko osobom odpowiedzialnym za działania
podważające integralność terytorialną, suwerenność i niepodległość Ukrainy lub im zagrażające,
a także przeciwko osobom i podmiotom z nimi powiązanym. W kolejnych miesiącach, w świetle
negatywnych zmian warunków bezpieczeństwa na miejscu, wielokrotnie rozszerzano wykaz osób
i podmiotów objętych środkami ograniczającymi, jak również uzasadnienie umieszczenia tych osób
i podmiotów w wykazie.
20 marca 2014 r. Rada Europejska ponownie potępiła bezprawne przyłączenie Krymu
i Sewastopola do Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z unijną polityką nieuznawania bezprawnej aneksji,
określoną w konkluzjach Rady Europejskiej z 20 marca 2014 r., UE podjęła w 2014 r. wiele
środków na poparcie swojego stanowiska, w tym środki ograniczające.
11083/15
bc/sw
DG C 1
53
PL
Po posiedzeniu Rady 14 kwietnia UE potępiła działania podejmowane w miastach wschodniej
Ukrainy przez uzbrojone osoby oraz wezwała Rosję, by odcięła się od bezprawnych czynów
popełnianych we wschodniej Ukrainie i wycofała swoje wojska znad ukraińskiej granicy.
W konkluzjach z 12 maja Rada stwierdziła, że tragiczne wydarzenia w Odessie 2 maja, w których
wyniku wiele osób poniosło śmierć lub zostało rannych, muszą być przedmiotem szczegółowego
dochodzenia, a wszystkie osoby odpowiedzialne muszą stanąć przed sądem. Rada zachęca, by
dochodzenie to nadzorował międzynarodowy zespół doradczy Rady Europy, co zapewni jego
niezależny i przejrzysty przebieg.
W kontekście wciąż powtarzających się aktów przemocy we wschodniej Ukrainie Rada 23 czerwca
zaapelowała do wszystkich stron o uzgodnienie i przestrzeganie zawieszenia broni, a także wezwała
Rosję do wsparcia planu pokojowego i przyjęcia środków pozwalających powstrzymać
transgraniczny przepływ nielegalnych bojowników, broni i sprzętu na Ukrainę, oraz do wywarcia
nacisku na separatystów, aby zaprzestali przemocy i złożyli broń. Ponadto Rada wyraziła
zaniepokojenie szybko pogarszającą się sytuacją w zakresie praw człowieka i sytuacją humanitarną
we wschodniej Ukrainie i na Krymie.
W następstwie konkluzji Rady Europejskiej z 16 lipca i 30 sierpnia przyjęto sektorowe środki
ograniczające wobec Rosji w związku z jej działaniami destabilizującymi sytuację na Ukrainie,
w tym środki w zakresie: dostępu do rynków kapitałowych, obronności, towarów podwójnego
zastosowania i niektórych wrażliwych technologii na potrzeby sektora naftowego.
Środki te podjęto w reakcji na nasilający się napływ bojowników i broni do wschodniej Ukrainy
z terytorium Federacji Rosyjskiej oraz coraz intensywniejsze walki, w wyniku których nad
Donieckiem zestrzelono samolot malezyjskich linii lotniczych (lot MH17), co spowodowało śmierć
niemal 300 osób. Ponadto 15 grudnia Rada i 18 grudnia Rada Europejska dodatkowo zaostrzyły
unijną politykę nieuznawania bezprawnej aneksji Krymu i Sewastopola.
11083/15
bc/sw
DG C 1
54
PL
W 2014 r. prowadzono intensywny dialog polityczny na wysokim szczeblu; wysoka
przedstawiciel / wiceprzewodnicząca oraz komisarz ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa odbyli
podróże do Kijowa w okresie protestów obywatelskich na początku roku i po zmianie rządu.
13 maja zorganizowano wspólne posiedzenie Komisji Europejskiej i rządu Ukrainy. UE
uczestniczyła w spotkaniach mających na celu doprowadzenie do trwałego politycznego
rozwiązania konfliktu we wschodniej Ukrainie, m.in. w kwietniu w Genewie, w sierpniu w Mińsku
i w październiku w Mediolanie. 15 sierpnia Rada stwierdziła, że UE będzie aktywnie popierać
spotkania w każdej formule, która sprzyja stworzeniu nowej dynamiki politycznej. W tym
kontekście UE z zadowoleniem przyjęła we wrześniu uzgodnienie memorandum i protokołu
z Mińska w ramach trójstronnej grupy kontaktowej, jako krok w kierunku trwałego politycznego
rozwiązania kryzysu, które musi być oparte na poszanowaniu niezależności, suwerenności
i integralności terytorialnej Ukrainy. Ponadto UE popierała i uzupełniała prace innych
międzynarodowych podmiotów zaangażowanych w poszukiwanie trwałego politycznego
rozwiązania kryzysu na Ukrainie i wokół niej (OBWE, Rady Europy i ONZ). Rada udzieliła
zdecydowanego wsparcia dla specjalnej misji obserwacyjnej OBWE, która jest największą operacją
OBWE w terenie w ostatnich latach.
UE uznała za nielegalne i bezprawne „wybory prezydenckie i parlamentarne” w Donieckiej
„Republice Ludowej” i Ługańskiej „Republice Ludowej”, które to wybory przeprowadzono
2 listopada poza ukraińskimi ramami prawnymi i z naruszeniem litery i ducha porozumień
mińskich; podkreśliła również, że nie uzna ich wyników. W tym kontekście UE postanowiła
wzmocnić środki ograniczające UE wobec separatystów działających na wschodzie Ukrainy
zgodnie z apelem Rady z 17 listopada.
UE i jej państwa członkowskie wyraziły oburzenie i głęboki smutek w związku z zestrzeleniem
17 lipca w Doniecku samolotu malezyjskich linii lotniczych (MH17) oraz wezwały do rozliczenia
i osądzenia odpowiedzialnych za te czyny. UE wezwała Rosję do aktywnego użycia swojego
wpływu na nielegalnie uzbrojone ugrupowania, aby pozwoliły na pełen dostęp do miejsca
katastrofy oraz umożliwiły współpracę w celu odzyskania szczątków i należących do zmarłych
przedmiotów, a także współpracę z niezależnym dochodzeniem.
11083/15
bc/sw
DG C 1
55
PL
21 marca przy okazji nadzwyczajnego szczytu podpisano polityczne postanowienia układu
o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą. 27 czerwca podpisano również pozostałe części (DCFTA)
układu o stowarzyszeniu. Parlament Europejski wydał swoją zgodę 17 września – w tym samym
dniu, w którym układ o stowarzyszeniu został ratyfikowany przez Radę Najwyższą Ukrainy –
umożliwiając tymczasowe stosowanie odnośnych postanowień układu o stowarzyszeniu od
1 listopada. 29 września Rada postanowiła opóźnić do 1 stycznia 2016 r. tymczasowe stosowanie
tytułu układu dotyczącego handlu i zagadnień związanych z handlem, w tym ustanowienia strefy
wolnego handlu. 15 grudnia 2014 r. Rada Stowarzyszenia UE–Ukraina zebrała się po raz pierwszy
w ramach nowego układu o stowarzyszeniu. Potwierdziła wspólny cel, jakim jest zbudowanie
demokratycznego i stabilnego państwa dobrobytu. Także wizyta wysokiej przedstawiciel /
wiceprzewodniczącej w Kijowie w połowie grudnia pokazała, jak istotna jest unijno-ukraińska
współpraca w zakresie programu reform dla Ukrainy.
Przez cały 2014 r. UE konsekwentnie podkreślała, że należy przyspieszyć przeprowadzanie reform
na Ukrainie. UE i jej państwa członkowskie ogłaszają gotowość do dalszego ułatwiania i wspierania
procesu reform na Ukrainie, wraz z innymi darczyńcami i zgodnie z warunkami MFW.
W konkluzjach z 17 listopada Rada wezwała do osiągnięcia szerokiego narodowego konsensusu,
z myślą o zintensyfikowaniu bardzo potrzebnych na Ukrainie reform politycznych i gospodarczych,
w tym reformy konstytucyjnej, decentralizacji, reformy sądownictwa, egzekwowania prawa,
walki z korupcją i zapewnienia praw osobom należącym do mniejszości narodowych, jak również
reformy sektora energetycznego. Reformy te będą miały decydujące znaczenie dla przywrócenia
zaufania i przejrzystości w sektorze przedsiębiorstw.
11083/15
bc/sw
DG C 1
56
PL
Władze ukraińskie kontynuują proces reform pomimo trudnych warunków bezpieczeństwa.
Przepisy wyborcze zostały udoskonalone, ale nadal należy zająć się kwestią kompleksowej reformy
w tej dziedzinie. Według OBWE / Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR)
przedterminowe wybory prezydenckie na Ukrainie, które odbyły się 25 maja przy mocnym
poparciu UE, charakteryzowały się wysoką frekwencją i wyraźnym dążeniem władz Ukrainy do
zapewnienia prawdziwie demokratycznego przebiegu zgodnie z międzynarodowymi
zobowiązaniami i w poszanowaniu podstawowych wolności, mimo niesprzyjających warunków
bezpieczeństwa w dwóch wschodnich regionach. UE z zadowoleniem przyjęła przeprowadzone
w październiku przedterminowe wybory parlamentarne, jako istotny krok w ukraińskich aspiracjach
dotyczących konsolidacji demokratycznego rozwoju zgodnie z międzynarodowymi
zobowiązaniami.
W ciągu roku Ukraina spełniła kryteria pierwszego etapu realizacji planu działania na rzecz
liberalizacji reżimu wizowego i przeszła do drugiego etapu.
UE zależy na wspieraniu procesu reform na Ukrainie, dlatego w marcu zatwierdziła pakiet pomocy
dla tego kraju o wartości 11 mld EUR na kilka kolejnych lat. 1,6 mld EUR już wypłacono w tym
roku w formie pożyczek i dotacji lub zagwarantowano w budżecie UE, obok 1,8 mld EUR
zatwierdzonych w 2014 r. przez EBI i EBOR. Reagując na kryzys, UE przeznaczyła 10 mln EUR
w ramach Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju na zajęcie się
nieprzewidzianymi potrzebami w zakresie obserwacji wyborów, kluczowymi
wyzwaniami w zakresie monitorowania sytuacji na miejscu oraz istotną koniecznością
przeprowadzenia dialogu w sprawie kluczowych reform.
Ponad 1 milionów Ukraińców jest zarejestrowanych jako osoby wewnętrznie przesiedlone.
W odpowiedzi na pogorszenie się sytuacji ludności cywilnej, która ucierpiała na skutek konfliktu,
w 2014 r. UE uruchomiła kwotę ponad 32,5 mln EUR, koncentrując wsparcie na przygotowaniach
do zimy, potrzebach humanitarnych ludności, działaniach na rzecz budowania pokoju i na rzecz
szybkiej odbudowy. W konkluzjach z 17 listopada Rada podkreśliła konieczność dalszego
uruchamiania pomocy unijnej i międzynarodowej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
57
PL
W ramach realizacji zobowiązania UE do udzielania Ukrainie pomocy w jej wysiłkach
reformatorskich, 10 kwietnia utworzono grupę wsparcia dla Ukrainy. 23 czerwca Rada zatwierdziła
koncepcję misji w ramach WPBiO służącej wsparciu Ukrainy w przeprowadzeniu reformy jej
cywilnego sektora bezpieczeństwa, w tym reformy policji oraz praworządności. 1 grudnia 2014 r.
zainaugurowano oficjalnie misję w dziedzinie WPBiO (misję doradczą UE na rzecz reformy
cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie).
2.4.2. Białoruś
W 2014 r. UE konsekwentnie podtrzymywała swoje zaangażowanie na rzecz polityki krytycznego
zaangażowania wobec Białorusi, m.in. za pośrednictwem prowadzonego dialogu oraz
uczestnictwa w Partnerstwie Wschodnim. UE przypominała o tym, że warunkiem rozwoju
stosunków dwustronnych w ramach Partnerstwa Wschodniego są postępy w przestrzeganiu przez
Białoruś zasad demokracji, praworządności oraz praw człowieka. UE ponownie zapewniła o swojej
gotowości do udzielenia pomocy Białorusi w realizacji jej zobowiązań w tym zakresie.
W 2014 r. Białoruś podjęła kilka pozytywnych kroków, takich jak: uwolnienie Alesia Bialackiego,
ważnego więźnia politycznego; aktywne uczestnictwo w wymiarze wielostronnym Partnerstwa
Wschodniego; prowadzenie intensywnych konsultacji z UE w kwestiach dotyczących modernizacji;
zorganizowanie kilku seminariów z udziałem społeczeństwa obywatelskiego; poprawa stosunków
z korpusem dyplomatycznym w Mińsku; rozpoczęcie negocjacji w sprawie umowy o ułatwieniach
wizowych i umowy o readmisji z UE, a także wykazanie zainteresowania rozpoczęciem
negocjacji w sprawie partnerstwa na rzecz mobilności. Białoruś przyjęła również konstruktywne
stanowisko w sprawie wydarzeń na Ukrainie i rozwoju sytuacji w tym regionie, w szczególności
poprzez organizowanie rozmów, które zaowocowały podpisaniem porozumień mińskich.
Obejmowało to konkretne kroki służące ustabilizowaniu Ukrainy, Republiki Mołdawii i Gruzji pod
względem gospodarczym, a także politycznym.
Wszystkie te kroki przyczyniły się do zapewnienia lepszej atmosfery w stosunkach między UE
a Białorusią.
11083/15
bc/sw
DG C 1
58
PL
W odpowiedzi na pozytywne działania Białorusi UE przygotowała wykaz możliwych dodatkowych
konkretnych środków służących pogłębieniu polityki krytycznego zaangażowania wobec Białorusi
(w grudniu 2014 r. Rada rozpoczęła dyskusje nad tym wykazem).
Ponadto w 2014 r. UE regularnie wyrażała zaniepokojenie brakiem poszanowania praw człowieka,
praworządności i zasad demokratycznych na Białorusi. W tym kontekście wysoka przedstawiciel
wydała konkretne oświadczenia, w których wyraziła żal z powodu trzech przypadków wykonania
kary śmierci na Białorusi. W kontaktach z rozmówcami z administracji białoruskiej UE stale
podkreślała znaczenie uwolnienia i rehabilitacji wszystkich więźniów politycznych, jak również
wyrażała obawy związane z przypadkami nękania obrońców praw człowieka, działaczy
społeczeństwa obywatelskiego i opozycji. UE była współwnioskodawcą rezolucji Rady Praw
Człowieka przedłużającej o kolejny rok mandat Specjalnego Sprawozdawcy ds. Sytuacji w zakresie
Praw Człowieka na Białorusi.
30 października w następstwie przeglądu rocznego Rada przedłużyła obowiązywanie środków
ograniczających wobec Białorusi (do 31 października 2015 r.). W wyniku przeglądu
zaktualizowano wykaz odnośnych osób i podmiotów, gdyż Rada uznała, że utrzymywanie środków
ograniczających wobec niektórych osób i podmiotów przestało być uzasadnione. Łącznie sankcjami
objęto 201 osób, a zamrożenie aktywów utrzymano w stosunku do 18 podmiotów. Żadne nowe
nazwiska ani nazwy nie zostały dodane do wykazu.
W styczniu 2014 r. rozpoczęto negocjacje w sprawie umowy o ułatwieniach wizowych i umowy
o readmisji. Strona białoruska oświadczyła, że jej celem jest podpisanie tych umów na następnym
szczycie Partnerstwa Wschodniego w Rydze w 2015 r. W 2014 r. odbyły się dwie rundy negocjacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
59
PL
W styczniu 2014 r. ESDZ i Ministerstwo Spraw Zagranicznych Białorusi uzgodniły rozpoczęcie
etapu przejściowego konsultacji w kwestiach dotyczących modernizacji. Celem tego etapu
przejściowego jest określenie najlepszej formy przyszłej współpracy między UE a rządem
Białorusi w kwestiach dotyczących modernizacji (jak stwierdzono w deklaracji ze szczytu
Partnerstwa Wschodniego w Wilnie). 14 Podczas czterech rund konsultacji poruszono niemal
wszystkie kwestie; konsultacje powinny zostać sfinalizowane w 2015 r. Białoruś jest
zainteresowana wskazówkami i transferem know-how z UE w zakresie wszystkich poruszonych
tematów oraz uzyskaniem konkretnej pomocy dla projektów.
2.4.3. Republika Mołdawii
W 2014 r. znacznie zacieśniły się stosunki między UE a Republiką Mołdawii. Dwa historyczne
osiągnięcia to wejście w życie 28 kwietnia 2014 r. ruchu bezwizowego oraz podpisanie
27 czerwca 2014 r. całościowego nowego układu o stowarzyszeniu, obejmującego pogłębioną
i kompleksową strefę wolnego handlu (DCFTA). Republika Mołdawii szybko ratyfikowała ten
układ 2 lipca, a 1 września znaczne jego części, w tym DCFTA, zaczęły być tymczasowo
stosowane. Obecnie trwa ratyfikacja układu przez państwa członkowskie, a Parlament Europejski
wydał zgodę na zawarcie układu w swojej rezolucji nieustawodawczej przyjętej 13 listopada.
Struktury instytucjonalne układu zaczęły funkcjonować pod koniec roku, a pierwsze posiedzenie
Rady Stowarzyszenia przewidziano na pierwszy kwartał 2015 r. Stosunki dwustronne w najbliższej
przyszłości powinny skupiać się na wdrażaniu układu, co wymaga znacznych reform oraz zbliżenia
przez stronę mołdawską jej ustawodawstwa do dorobku prawnego UE. W czerwcu przyjęty został
program stowarzyszeniowy wskazujący priorytetowe cele reform.
14
W ramach etapu przejściowego określono następujące obszary współpracy między UE
a Białorusią w kwestiach dotyczących modernizacji: 1) propagowanie handlu i inwestycji;
2) zarządzanie gospodarcze; 3) prywatyzacja i rozwój przedsiębiorstw; 4) reformy
społeczne; 5) obszary sektorowe: edukacja, energia, transport, środowisko, rozwój
regionalny; 6) udoskonalenie systemu sądownictwa, reformy wyborcze, ochrona praw
człowieka.
11083/15
bc/sw
DG C 1
60
PL
W 2014 r. kontynuowano regularne zaangażowanie na wysokim szczeblu, m.in.: w maju wizytę
w tym kraju złożył przewodniczący Herman Van Rompuy, a w czerwcu – przewodniczący José
Manuel Barroso. W maju odbyło się bezprecedensowe spotkanie członków Komisji Europejskiej
i rządu Republiki Mołdawii, zorganizowano również dwa spotkania grupy ds. kampanii
europejskiej w Republice Mołdawii (w lutym i we wrześniu).
Komisarz Johannes Hahn postanowił udać się do Kiszyniowa 6 listopada w ramach swojej
pierwszej zagranicznej wizyty jako nowy komisarz ds. europejskiej polityki sąsiedztwa
i negocjacji w sprawie rozszerzenia.
Republika Mołdawii kontynuowała proces reform, choć – w szczególności w okresie
poprzedzającym wybory – odnotowano pewne opóźnienia w kluczowych obszarach, takich jak
reforma wymiaru sprawiedliwości, a zwłaszcza prokuratury. Wybory parlamentarne odbyły się
30 listopada i zostały ocenione przez międzynarodowych obserwatorów jako wolne i uczciwe,
chociaż wykluczenie jednej z partii politycznych na kilka dni przed wyborami wzbudziło pewne
zastrzeżenia.
Po tym jak podpisano układ o stowarzyszeniu, Rosja zwiększyła zakres gospodarczych środków
odwetowych wymierzonych w import z Republiki Mołdawii, takich jak zakaz przywozu mięsa
i owoców. UE już wcześniej – 1 stycznia 2014 r. – zniosła kontyngenty przywozowe na wino, po
tym jak Rosja objęła zakazem mołdawskie wina od września 2013 r.
W związku z zakazami wprowadzonymi w lipcu 2014 r. Republika Mołdawii zwróciła się
o dodatkowe możliwości dostępu do rynku UE (wykraczające poza dostęp przyznany już w ramach
DCFTA). 1 września Komisja Europejska zaproponowała przyznanie dodatkowego bezcłowego
dostępu w odniesieniu do jabłek, śliwek i winogron stołowych z Republiki Mołdawii. Bezcłowy
kontyngent przywozowy zaczął obowiązywać 30 grudnia.
11083/15
bc/sw
DG C 1
61
PL
W 2014 r. Republika Mołdawii otrzymała 30 mln EUR z transzy budżetowej na pomoc „więcej za
więcej” z przeznaczeniem na wsparcie wdrażania DCFTA, obok 101 mln EUR z budżetu
przewidzianego na pomoc dwustronną.
W 2014 r. pomoc dwustronna koncentruje się na wspieraniu rolnictwa i rozwoju obszarów
wiejskich, a także reform polityki dotyczącej finansów publicznych. Wybór sektorów jest zgodny
z jednolitymi ramami wsparcia dla Republiki Mołdawii – wieloletnim dokumentem programowym,
który został przyjęty w czerwcu 2014 r. Przy okazji wizyty w Kiszyniowie w listopadzie komisarz
Johannes Hahn podpisał protokół ustaleń z rządem w Kiszyniowie w oparciu o priorytety
i przydziały środków przewidziane w jednolitych ramach wsparcia.
Nadal podejmowano istotne wysiłki i przeznaczano znaczne zasoby na wdrażanie umów zawartych
między UE a Republiką Mołdawii w latach poprzednich, które to umowy dotyczyły: lotnictwa,
rolnictwa, ochrony ludności, uczestnictwa w agencjach i programach UE oraz w operacjach
w dziedzinie WPBiO.
UE kontynuowała swoje zaangażowanie w proces budowy zaufania i rozwiązania konfliktu między
Republiką Mołdawii a jej separatystycznym regionem Naddniestrza. Jednak w 2014 r. rozmowy
w sprawie rozwiązania konfliktów prowadzone w formacie 5 + 2 utknęły w martwym punkcie –
trzy razy zostały odwołane na wniosek przedstawicieli Naddniestrza. W 2014 r. rozmowy we
wspomnianym formacie przeprowadzono tylko dwukrotnie (w lutym i w czerwcu); w dalszym
ciągu koncentrowały się one raczej na aspektach technicznych rozwiązania konfliktu niż na
kwestiach politycznych.
Unijna misja pomocy granicznej w Republice Mołdawii i na Ukrainie nadal prowadziła działania
obejmujące wspomaganie, szkolenie i doradztwo skierowane do służb granicznych i celnych obu
tych państw, aby zwiększyć ich zdolności do walki z oszustwami celnymi, do wykrywania
przypadków przemytu ludzi i handlu ludźmi, jak również do przeprowadzania skutecznych kontroli
granicznych i celnych oraz ochrony granic.
11083/15
bc/sw
DG C 1
62
PL
2.4.4. Gruzja
W 2014 r. stosunki między UE a Gruzją były bardzo intensywne; odbyło się rekordowo dużo
posiedzeń na wysokim szczeblu. 3 i 4 lutego 2014 r. pierwszą wizytę w Brukseli złożył premier
Gruzji Irakli Garibaszwili. Przybył on ponownie do Brukseli 21 maja na posiedzenie gruzińskiego
rządu z kolegium komisarzy, któremu to posiedzeniu przewodniczył przewodniczący Komisji
Europejskiej José Manuel Barroso, a następnie także 27 czerwca – na ceremonię podpisania układu
o stowarzyszeniu / DCFTA oraz 17 listopada na pierwsze posiedzeniu Rady Stowarzyszenia UE–
Gruzja. Przewodniczący Rady Europejskiej Herman van Rompuy odwiedził Gruzję 14 maja,
a przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso przebywał tam 12 i 13 czerwca.
Komisarz Štefan Füle złożył wizytę w Gruzji 3 i 4 marca oraz 18 lipca, a komisarz Günther
Oettinger odwiedził ten kraj 20 lutego. Ponadto 20 i 21 listopada zorganizowano w Batumi
posiedzenie Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego.
Podpisanie przez Gruzję i UE układu o stowarzyszeniu / DCFTA przebiegło w niespotykanym
dotąd tempie; podpisanie tego dokumentu miało miejsce 27 czerwca w Brukseli, po tym jak
parafowano go na szczycie w Wilnie w listopadzie 2013 r. Układ ten ustanawia stowarzyszenie
polityczne i przyczynia się do pogłębienia integracji gospodarczej z UE. Gruzja ratyfikowała układ
o stowarzyszeniu 18 lipca i od 1 września 2014 r. duża część układu o stowarzyszeniu / DCFTA jest
tymczasowo stosowana. Trwa ratyfikowanie układu przez państwa członkowskie, a Parlament
Europejski wydał zgodę na jego zawarcie w rezolucji nieustawodawczej przyjętej 18 grudnia.
Tymczasem struktury instytucjonalne układu zaczęły funkcjonować i 17 listopada odbyło się
pierwsze posiedzenie Rady Stowarzyszenia. 26 czerwca UE i Gruzja wspólnie uzgodniły program
stowarzyszeniowy, który zastępuje plan działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa
z 2006 r. i zawiera wspólnie uzgodniony zestaw priorytetów w zakresie wdrożenia układu
o stowarzyszeniu / DCFTA.
W 2014 r. Gruzja poczyniła znaczne postępy w realizacji planu działania na rzecz liberalizacji
reżimu wizowego, którego celem jest wprowadzenie systemu bezwizowego między UE i Gruzją.
11083/15
bc/sw
DG C 1
63
PL
Podpisanie traktatu o sojuszu i partnerstwie strategicznym między Federacją Rosyjską a obszarem
separatystycznym Abchazji (a następnie między Federacją Rosyjską a Osetią Południową) spotkało
się z surową krytyką ze strony rządu Gruzji, który uznał, że to zagraża integralności terytorialnej
Gruzji i stanowi kolejny krok na drodze do przejęcia przez Federację Rosyjską kontroli nad
wspomnianymi separatystycznymi regionami. Obawę tę podzielała UE, czemu dano wyraz
w oświadczeniach UE i w kontaktach dwustronnych z Federacją Rosyjską.
Zaangażowanie Gruzji w regionach separatystycznych jest wciąż znaczne: rząd podjął pewne kroki,
choć w skromnym zakresie, w celu realizacji gruzińskiej strategii dotyczącej zaangażowania. UE
z zadowoleniem przyjmuje te działania i zachęca do zastosowania bardziej proaktywnego podejścia
do zaangażowania w regionach separatystycznych. Równolegle kontynuowane były rozmowy
dwustronne między władzami Gruzji a Federacją Rosyjską; poczyniono także postępy w kwestiach
handlu, transportu oraz w sprawach kultury. UE przyjmuje te działania z aprobatą. W kwestiach
podstawowych, którymi są europejska orientacja Gruzji, rola Rosji w wojnie z 2008 r. oraz uznanie
Osetii Południowej i Abchazji, stanowiska obu stron pozostają jednak niezmienione. Od czasu
podpisania traktatu między Federacją Rosyjską a Abchazją i pojawienia się doniesień o zamiarze
podpisania traktatu między Rosją a Osetią Południową nie wyznaczono nowego terminu rozmów
dwustronnych, ale nadal utrzymywane są kontakty nieformalne.
UE wciąż jest zdecydowana działać na rzecz integralności terytorialnej i suwerenności Gruzji oraz
pokojowego rozwiązania konfliktów, udzielając stałego wsparcia za pośrednictwem prac
Specjalnego Przedstawiciela UE w Regionie Kaukazu Południowego i ds. Kryzysu w Gruzji oraz
misji obserwacyjnej UE (EUMM). Mandat EUMM przedłużono o dwa lata – do końca 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
64
PL
We wrześniu 2008 r. w następstwie wynegocjowanego dzięki wysiłkom mediacyjnym UE
sześciopunktowego porozumienia, które zakończyło wojnę sierpniową, Unia Europejska
rozmieściła nieuzbrojoną cywilną misję obserwacyjną w Gruzji. Chociaż sytuacja w zakresie
bezpieczeństwa uległa od tego czasu poprawie, nadal nie są przestrzegane postanowienia
porozumienia w sprawie zawieszenia broni, w szczególności rosyjskie wojska nie wycofały się na
pozycje zajmowane przed rozpoczęciem działań wojennych. W listopadzie 2014 r. sytuacja
dodatkowo się pogorszyła w związku z podpisaniem rosyjsko-abchaskiego traktatu o sojuszu
i partnerstwie strategicznym.
EUMM nie posiada zdolności wykonawczych ani nie ma możliwości stosowania środków
przymusu. W 2014 r. jej podstawowymi zadaniami pozostały monitorowanie oraz wnoszenie
wkładu w budowę zaufania. W 2014 r. EUMM nadal inicjowała istotne środki budowy zaufania
i ustanowiła unijny fundusz budowy zaufania. Środki te mają na celu osłabienie związku między
incydentami a konfliktami i zapewnienie bardziej przejrzystych uzgodnień w dziedzinie
bezpieczeństwa.
Chociaż mandat EUMM jest ważny w całej Gruzji, jego pełne wdrożenie jest wciąż utrudniane
przez wiele czynników. Odmowa dostępu do Abchazji i Osetii Południowej wciąż jest poważną
przeszkodą i ogranicza zdolność EUMM do wypełniania zadań. Po rozmieszczeniu w 2009 r.
funkcjonariuszy straży granicznej Federacji Rosyjskiej granica administracyjna między terytoriami
kontrolowanymi przez Tbilisi a Abchazją i Osetią Południową stopniowo przekształcana jest
w „granicę”. Te negatywne zmiany utrzymywały się w roku 2014. UE nadal była zaangażowana we
wspieranie zmian w zakresie statusu i sytuacji humanitarnej osób wewnętrznie przesiedlonych
z obszarów objętych konfliktem.
Misję EUMM Georgia rozmieszczono pierwotnie na okres jednego roku. Ostatnie przedłużenie
mandatu – do 14 grudnia 2016 r. – miało miejsce w grudniu 2014 r.
Gruzja uczestniczy w dwóch misjach UE w dziedzinie WPBiO, mianowicie wysłała dwóch
ekspertów do EUTM Mali oraz 156 żołnierzy do EUFOR RCA – co stanowi drugi co do wielkości
wkład w tę operację (przedłużoną o kolejne 3 miesiące począwszy od listopada).
11083/15
bc/sw
DG C 1
65
PL
2.4.5. Azerbejdżan
Przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso odwiedził Azerbejdżan
14 czerwca 2014 r. i podczas tej wizyty podpisał protokół między UE a Azerbejdżanem w sprawie
uczestnictwa Azerbejdżanu w programach i agencjach UE. 8 i 9 września 2014 r. w Baku
komisarze Štefan Füle i Günther Oettinger wzięli udział w 4. nieformalnym dialogu ministrów
Partnerstwa Wschodniego na temat bezpieczeństwa energetycznego i stosunków zagranicznych.
28 listopada 2014 r. odwiedził Baku wiceprzewodniczący Komisji Maroš Šefčovič.
20 września 2014 r. w terminalu Sangaczal w pobliżu Baku miało miejsce przełomowe wydarzenie,
a mianowicie otwarcie południowego korytarza gazowego. Azerbejdżan zobowiązał się, że stanie
się wiarygodnym partnerem UE w dziedzinie energetyki, tak by można było zdywersyfikować
dostawy energii w UE.
W 2014 r. utrzymywała się negatywna tendencja, jeśli chodzi o poszanowanie praw człowieka.
Społeczność międzynarodowa – w tym Rada Europy, OBWE i UE – wydała znaczną liczbę
sprawozdań i zaleceń dotyczących pogarszającej się sytuacji w zakresie praw człowieka. W 2014 r.
Azerbejdżan nie przyłączył się do żadnego wspólnego stanowiska UE w dziedzinie wspólnej
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.
Umowa między UE a Azerbejdżanem o ułatwieniach wizowych i umowa o readmisji weszły
w życie 1 września 2014 r., a ich realizacja będzie monitorowana podczas prac wspólnych
komitetów. Trwają prace nad przystąpieniem do realizacji strategicznego partnerstwa na rzecz
modernizacji.
2.4.6. Armenia
W 2014 r. UE i Armenia rozpoczęły prace nad przeglądem zakresu i podstawy prawnej współpracy
dwustronnej w przyszłości. Armenia podpisała swój dokument przystąpienia do Euroazjatyckiej
Unii Gospodarczej 10 października 2014 r. i oficjalnie przystąpiła do niej 2 stycznia 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
66
PL
Ponadto, pomimo przesunięcia punktu ciężkości w polityce Armenii w 2013 r., dwustronny dialog
polityczny UE–Armenia był kontynuowany z taką samą intensywnością i częstotliwością spotkań;
obejmował on m.in liczne kontakty na różnych szczeblach: od ekspertów po ministrów.
Umowa między UE a Armenią o ułatwieniach wizowych i umowa o readmisji weszły w życie
1 stycznia 2014 r. i zostały wdrożone w ogólnie zadowalający sposób. Armenia uzyskała też
możliwość uczestnictwa w agencjach i programach UE poprzez umożliwienie temu państwu
dostępu do wiodących programów UE w dziedzinie kultury, edukacji, środowiska i nauki oraz
zapewnienie armeńskim urzędnikom służby cywilnej możliwości uczestniczenia w pracach
unijnych agencji zajmujących się takimi dziedzinami, jak ochrona lotnictwa, medycyna
i środowisko, i to na wszystkich szczeblach.
W 2014 r. UE w dalszym ciągu pomagała Armenii ulepszać i wdrażać krajowy plan
działania w dziedzinie praw człowieka, a także zasadniczo wypracowała z Armenią porozumienie
w sprawie sektorowego wsparcia budżetowego dla praw człowieka. W ujęciu ogólnym UE nadal
promowała w Armenii prawa człowieka i podstawowe wolności. Choć Armenia nadal zajmowała
się niektórymi z tych kwestii, wciąż konieczne były dalsze prace, w szczególności jeśli chodzi
o wdrażanie i egzekwowanie odnośnego prawodawstwa, walkę z korupcją, równouprawnienie płci
i reformę systemu sądownictwa.
2.4.7. Konflikt w Górskim Karabachu
Specjalny Przedstawiciel UE w Regionie Południowego Kaukazu i ds. Kryzysu w Gruzji Herbert
Salber, po mianowaniu go na to stanowisko 1 lipca 2014 r., dwukrotnie odwiedził Armenię
i Azerbejdżan i odbył wiele spotkań z współprzewodniczącymi Grupy Mińskiej OBWE, które były
poświęcone pokojowemu rozwiązaniu konfliktu w Górskim Karabachu między Armenią
a Azerbejdżanem. UE wydała dwa oświadczenia w sprawie konfliktu w Górskim Karabachu: jedno
w sprawie eskalacji przemocy w sierpniu, a drugie w sprawie zestrzelenia śmigłowca wojskowego
w listopadzie. UE – poprzez inicjatywę w zakresie polityki zagranicznej – w dalszym ciągu
finansowała działania na rzecz budowania (pokoju) zaufania (w ramach projektu europejskiego
partnerstwa na rzecz pokojowego rozwiązania konfliktu w Górskim Karabachu) wśród wszystkich
stron konfliktu i angażowała się w te działania, uzupełniając wysiłki podejmowane przez
współprzewodniczących Grupy Mińskiej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
67
PL
2.5. Azja Środkowa
2.5.1. Stosunki regionalne
UE kontynuowała swoje długoterminowe zaangażowanie w dialog z Azją Środkową poprzez
swoich przedstawicieli i wysłanników. Na początku roku specjalny przedstawiciel UE, Patricia
Flor, nadal angażowała się w dialog między UE a Azją Środkową. W kwietniu, po rezygnacji
specjalnego przedstawiciela UE, Janos HERMAN został mianowany specjalnym wysłannikiem do
Azji Środkowej, którego zadaniem jest zapewnienie stałego zaangażowania – na wysokim szczeblu
– UE w tym regionie. Pełniąc tę funkcję, wielokrotnie odwiedził Azję Środkową, by spotkać się
z prezydentami, ministrami, ambasadorami UE oraz społeczeństwem obywatelskim; podczas tych
wizyt koncentrowano się przede wszystkim na kwestiach związanych z wodą i energią,
bezpieczeństwie i współpracy regionalnej. Specjalny wysłannik był również gospodarzem
corocznych konsultacji między UE a Chinami dotyczących Azji Środkowej, które zorganizowano
w Brukseli, oraz udał się do Waszyngtonu i Moskwy, by omawiać zagadnienia tematyczne.
ESDZ i służby Komisji przygotowały sprawozdanie z postępów w realizacji strategii UE wobec
Azji Środkowej. To działanie realizowane dwa razy w roku przeprowadzono w szczególnie dobrym
momencie, umożliwiającym uchwycenie zmian w kontekście regionalnym i szerszym środowisku
geopolitycznym, szczególnie pod względem bezpieczeństwa (ISAF, kryzys na Ukrainie, zagrożenie
terrorystyczne).
Dialog między UE a Azją Środkową wspierał współpracę regionalną i skuteczne wdrażanie
projektów w ramach inicjatyw dotyczących m.in. praworządności, edukacji, gospodarki wodnej
oraz ładu środowiskowego.
Platforma na rzecz praworządności, koordynowana przez Niemcy i Francję, zapewniała wsparcie
dla warsztatów technicznych na poziomie krajowym i regionalnym dotyczących w szczególności
pomocy przy reformach wymiaru sprawiedliwości w Kirgistanie, Tadżykistanie i Kazachstanie.
W kwietniu 2014 r. w Brukseli odbyło się posiedzenie Grupy Roboczej ds. Zdolności
Sądowniczych. Wydarzenia te przyczyniły się do sukcesu 4. konferencji ministrów
sprawiedliwości w październiku 2014 r. w Astanie poświęconej wymianie doświadczeń w zakresie
reformy sądownictwa, dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz praw i wolności osób fizycznych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
68
PL
W ramach inicjatywy edukacyjnej w Stambule zorganizowano seminarium na temat jakości
szkolenia zawodowego i doskonalenia zawodowego nauczycieli, a w Biszkeku – seminarium na
temat potrzeb rynku pracy i najlepszych praktyk w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego
oraz szkolnictwa wyższego.
W duchu stosownych konwencji międzynarodowych oraz zgodnie z założeniami dotyczącymi
swojej „dyplomacji wodnej” UE prowadziła zabiegi dyplomatyczne w celu załagodzenia sporów
o wodę i promowania rozwiązania dla wyzwań związanych z gospodarką wodną i zasobami
energetycznymi w Azji Środkowej opartego na współpracy regionalnej.
2.5.2. Stosunki dwustronne
We wrześniu 2014 r. zakończono negocjacje w sprawie udoskonalonej umowy o partnerstwie
i współpracy z Kazachstanem. Po podpisaniu, ratyfikowaniu i wdrożeniu umowa ta (pierwsza tego
rodzaju w regionie Azji Środkowej) ułatwi pogłębienie stosunków politycznych, gospodarczych
i strategicznych oraz przepływ towarów, usług i inwestycji między Kazachstanem a UE; przyczyni
się też do reform politycznych, gospodarczych i reform w zakresie praworządności realizowanych
w Kazachstanie.
UE z zadowoleniem odnotowała, że 19 listopada zwolniono Rozę Tuletajewą, uwięzioną działaczkę
ruchu pracowniczego, i w dalszym ciągu wyrażała swoje zaniepokojenie podobnymi przypadkami
łamania praw człowieka.
Dialog polityczny z Republiką Kirgiską koncentrował się na wsparciu UE dla reform w zakresie
demokratyzacji i praworządności, w tym w drażliwej kwestii wsparcia UE w wyborach
parlamentarnych w 2015 r. UE wyraziła obawy w związku z przepisami, zgodnie z którymi
organizacje pozarządowe otrzymujące środki finansowe od organizacji międzynarodowych
i rządów państw trzecich jako „zagraniczni agenci”, oraz z projektem przepisów dotyczących
„kształtowania pozytywnego podejścia do nietradycyjnych form stosunków seksualnych”.
Przygotowania do przystąpienia do Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej w styczniu 2015 r.,
zakłócenia dostaw energii i pomoc makrofinansowa UE to ważne tematy dialogu UE–Kirgistan.
W marcu delegaci działającej w Radzie Grupy Roboczej ds. Europy Wschodniej i Azji Środkowej
(COEST) złożyli wizytę w Republice Kirgiskiej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
69
PL
Dialog polityczny z Tadżykistanem skupiał się na reformach politycznych i administracyjnych,
praworządności i prawach człowieka, handlu i stosunkach gospodarczych. UE podkreśliła
konieczność zapewnienia pluralistycznych i przejrzystych wyborów oraz długotrwałej stabilności
politycznej w tym państwie. UE uważnie śledziła sprawę Aleksandra Sodikowa, studenta
Uniwersytetu w Toronto, który został zatrzymany w czerwcu podczas przeprowadzania badań
naukowych w Tadżykistanie. UE z zadowoleniem odnotowała jego zwolnienie w lipcu, a następnie
wyjazd z tego państwa.
W Turkmenistanie UE nadal wspierała działania na rzecz praw człowieka i rozwoju społecznogospodarczego, jak również rozwijanie ram prawnych w odniesieniu do gazociągu
transkaspijskiego.
Turkmenistan gościł Szczyt WNP i odbywającą się na wysokim szczeblu Konferencję Karty
Energetycznej, tym samym wykazując wolę przyczynienia się do stabilizacji i pokojowych
stosunków w regionie, m.in. w kwestiach dotyczących energii i wody.
Popierając zbliżenie do stanowiska Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) w kwestiach pracy
dzieci i pracy przymusowej, UE kontynuowała wysiłki na rzecz zacieśnienia powiązań między
Uzbekistanem i innymi podmiotami międzynarodowymi, takimi jak agencje ONZ, Rada Europy,
OBWE i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).
Dyskusje między ONZ a Uzbekistanem przyczyniły się do sfinalizowania krajowego planu
działania w zakresie praw człowieka, natomiast negocjacje z EBI przybliżyły obie strony do
porozumienia w sprawie zawarcia umowy ramowej. W związku z zawarciem protokołu ustaleń
z UNICRI, w Taszkiencie wkrótce ma zostać otwarte finansowane przez UE regionalne centrum
doskonałości w zakresie materiałów CBRJ w celu pogłębienia współpracy regionalnej
i ograniczenia zagrożeń. UE kontynuowała prace nad kluczowymi kwestiami bezpieczeństwa,
w tym dialog na wysokim szczeblu w sprawie bezpieczeństwa w Azji Środkowej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
70
PL
3. Bałkany Zachodnie
Bałkany Zachodnie, strategia rozszerzenia oraz proces stabilizacji i stowarzyszenia nadal należały
do kluczowych kwestii, jeśli chodzi o politykę Unii Europejskiej w 2014 r.; w dalszym ciągu
przyczyniają się też do zapewniania wzajemnych korzyści wynikających z pokoju, demokracji,
bezpieczeństwa i dobrobytu w Europie. W konkluzjach z grudnia 2014 r. Rada ponownie
potwierdziła swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz europejskiej perspektywy tego regionu.
Podkreśliła również, że konieczne jest stosowanie sprawiedliwych i rygorystycznych warunków
wynikających z politycznych kryteriów kopenhaskich oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia,
które nadal stanowią wspólne ramy stosunków z Bałkanami Zachodnimi aż do momentu
przystąpienia poszczególnych państw.
Inkluzywna współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie to podstawowe elementy tego
procesu.
W całym 2014 r. poczyniono znaczne postępy w omawianym regionie, m.in. odnotowano dalsze
postępy Belgradu i Prisztiny we wdrażaniu porozumień wypracowanych w ramach dialogu
wspieranego przez UE, rozpoczęto negocjacje akcesyjne z Serbią, parafowano mający znaczenie
jedynie dla całej UE układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Kosowem 15, kontynuowano
negocjacje akcesyjne z Czarnogórą oraz przyznano Albanii status kraju kandydującego.
Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca odwiedziła Bośnię i Hercegowinę w marcu i grudniu,
a w kwietniu złożyła wizytę w Serbii. UE z zadowoleniem odnotowała pomyślny przebieg
wyborów w Bośni i Hercegowinie, Serbii i Kosowie.
W grudniu UE rozpoczęła stosowanie odnowionego podejścia do Bośni i Hercegowiny mającego na
celu przybliżenie europejskiej perspektywy tego państwa.
15
Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne
z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.
11083/15
bc/sw
DG C 1
71
PL
W ramach dialogu między Belgradem a Prisztiną nadal czyniono znaczne postępy, choć procesy
wyborcze w Serbii (w marcu 2014 r.) i w Kosowie (w czerwcu 2014 r.) oraz impas polityczny,
który spowodował opóźnienie w tworzeniu rządu koalicyjnego w Kosowie, negatywnie wpłynęły
na tempo dyskusji. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca w dalszym ciągu wspierała proces
normalizacji stosunków między Serbią a Kosowem i w pierwszych miesiącach wspierała realizację
porozumień wypracowanych w ramach dialogu do czasu przedterminowych wyborów w Serbii
i Kosowie.
Na początku 2014 r. zorganizowano trzy posiedzenia na wysokim szczeblu, ostatnie z nich
31 marca. Następnie prace nad wdrożeniem kontynuowano w stałym, nieco wolniejszym tempie.
Osiągnięto konkretne wyniki w wielu obszarach, takich jak zintegrowane zarządzanie granicami,
energia, swobody przemieszczania się, cła.
Poczyniono duże postępy we współpracy regionalnej: w czerwcu 2014 r. Kosowo zostało przyjęte
jako pełnoprawny uczestnik procesu współpracy w Europie Południowo-Wschodniej (SEECP),
a w październiku przyłączyło się do cywilnego ramienia Regionalnego Ośrodka Wspierania
Weryfikacji i Wdrażania Kontroli Zbrojeń (RACVIAC).
Nadal pozostało dużo do zrobienia w zakresie wdrażania Porozumienia w sprawie zasad
regulujących normalizację stosunków między Kosowem a Serbią, w szczególności w odniesieniu
do tworzenia stowarzyszenia/wspólnoty gmin, finalizacji porozumień w sprawie telekomunikacji
i energii, a także w zakresie wdrażania porozumień w sprawie struktur wymiaru sprawiedliwości
i sił ochrony ludności. Usunięcie, a następnie zbudowanie przez stronę serbską nowych barykad
(tzw. park pokoju ) na głównym moście w północnej części Mitrowicy spowodowało poważny
wzrost napięć. Obie strony utworzyły specjalną grupę roboczą, która ma wspólnie zająć się
przyszłością tego mostu, i zwróciły się do biura UE o przygotowanie technicznej oceny mostu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
72
PL
UE i Serbia rozpoczęły nowy etap w swoich stosunkach, organizując 21 stycznia 2014 r. pierwszą
konferencję międzyrządową, która oficjalnie zapoczątkowała proces negocjacji akcesyjnych. Było
to wynikiem stałych postępów tego państwa w zakresie reform oraz jego ciągłego zaangażowania
na rzecz normalizacji stosunków z Kosowem. Negocjacje akcesyjne UE z Serbią są w toku. Proces
przeglądu zgodności prawa krajowego z prawem unijnym („screeningu”), który rozpoczął się
jesienią 2013 r., zakończył się w marcu 2015 r.
W wyniku przedterminowych wyborów parlamentarnych w Serbii powstał nowy rząd pod
kierownictwem premiera Aleksandra Vučicia.
Nowy rząd Serbii podtrzymał zobowiązanie do intensywnych reform i konstruktywne podejście do
współpracy regionalnej. Jednakże państwo to powinno zwrócić szczególną uwagę na nadrobienie
opóźnień w przedstawianiu planów działania w odniesieniu do rozdziału 23 (Wymiar
sprawiedliwości i prawa podstawowe) i rozdziału 24 (Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo).
Rada wezwała Serbię do stopniowego dostosowywania swoich działań do wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa UE, zgodnie z ramami negocjacyjnymi.
W związku z decyzją Rady podjętą w czerwcu 2013 r. w uznaniu wysiłków Kosowa na rzecz
normalizacji jego stosunków z Serbią, które to wysiłki doprowadziły do wypracowania
porozumienia brukselskiego, w maju 2014 r. Komisja zakończyła negocjacje w sprawie mającego
znaczenie jedynie dla całej UE układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Kosowem. Tekst
układu parafowano w lipcu 2014 r. W 2014 r. kontynuowano dialog w sprawie liberalizacji reżimu
wizowego z Kosowem, jednak trzeba jeszcze wdrożyć dalsze reformy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
73
PL
W następstwie przeglądu strategicznego misji EULEX KOSOWO w 2013 r., w pierwszych
miesiącach 2014 r. prowadzono dyskusje z państwami członkowskimi na temat przyszłej misji, co
doprowadziło do wypracowania nowego mandatu na okres dwóch lat, przyjętego
w czerwcu 2014 r. 16 Równolegle do dyskusji na temat jej przyszłości, misja nadal realizowała swój
mandat, obejmujący wsparcie dla dialogu między Belgradem a Prisztiną.
W kontekście przełomowego porozumienia z kwietnia 2013 r. misja w 2014 r. z powodzeniem
pomogła włączyć 287 funkcjonariuszy policji byłego serbskiego Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych (MUP) do struktury policji kosowskiej (KP) oraz aktywnie wspierała tworzenie
północnego dowództwa regionalnego policji kosowskiej odzwierciedlającego strukturę etniczną
w północnych gminach.
Misja EULEX wspierała też realizację porozumienia technicznego w zakresie zintegrowanego
zarządzania granicami. Wszystkie sześć przejść granicznych w ramach zintegrowanego zarządzania
granicami funkcjonuje dobrze od czasu ich utworzenia, a przełom mógł zostać osiągnięty we
wrześniu 2014 r., kiedy strony wyraziły zgodę na ustanowienie stałych przejść granicznych.
Impas polityczny w Kosowie, który trwał od wyborów parlamentarnych 8 czerwca do momentu
utworzenia nowego rządu 9 grudnia, znacznie utrudnił misji realizację jej mandatu. W związku
z tym w ostatnich sześciu miesiącach 2014 r. można było osiągnąć jedynie ograniczone postępy.
Misja EULEX, w ścisłej współpracy ze SPUE/EUO, przygotowuje się do współpracy z nowymi
władzami lokalnymi, zachęcając je do realizacji swoich zobowiązań w dziedzinie praworządności,
w szczególności w odniesieniu do celów porozumienia w sprawie praworządności podpisanego
w listopadzie 2012 r.
16
Odzwierciedlając poczynione postępy i nową rzeczywistość w terenie, zwłaszcza przełom
w procesie normalizacji, nowy mandat misji obejmował trzy strategiczne zmiany dotyczące
1) nie wdrażania polityki polegającej na „braku nowych spraw w normalnych warunkach”,
2), przeniesienia wszystkich instytucji sądownictwa w Kosowie pod zwierzchnictwo
lokalnych władz i 3) włączenia sędziów i prokuratorów EULEX do lokalnego systemu
sądowego. Kolejną konsekwencją nowego mandatu było wprowadzenie procesu
przekształcenia mającego na celu ograniczenie liczby pracowników misji EULEX z 1250 do
800 osób w przypadku personelu międzynarodowego i z 1000 do 800 osób w przypadku
personelu lokalnego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
74
PL
Dochodzenia prowadzone przez specjalną śledczą grupę zadaniową dotyczące ustaleń zawartych
w sprawozdaniu specjalnego sprawozdawcy Dicka Marty’ego w sprawie poważnych zarzutów
dotyczących zbrodni wojennych i przestępczości zorganizowanej wobec byłych przywódców Armii
Wyzwolenia Kosowa w latach 1998–2000 były kontynuowane w trakcie całego roku. Były główny
prokurator, ambasador Clint Williamson, przedstawił swoje wnioski dochodzeniowe na konferencji
prasowej 29 lipca, równocześnie z ogłoszeniem zakończenia swojego mandatu, co ma nastąpić
w sierpniu. 17
Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca nadal współpracowała z przywódcami Bośni
i Hercegowiny (BiH). W następstwie powszechnych protestów o podłożu społeczno-gospodarczym
w BiH (luty), 11 marca wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca odwiedziła to państwo
i wezwała jego przywódców do podjęcia szybkiej reakcji na pogarszającą się sytuację społecznogospodarczą. Na tej podstawie, w ścisłej współpracy z partnerami międzynarodowymi UE, w tym
z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, opracowano zaproponowaną przez UE inicjatywę
dotyczącą Paktu na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
Po wyborach prezydenckich i parlamentarnych na różnych szczeblach, które odbyły się
12 października, UE rozpoczęła stosowanie odnowionego podejścia do Bośni i Hercegowiny, tak by
państwo to mogło zrobić kolejny krok na drodze do UE.
5 grudnia wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca, wraz z komisarzem Johannesem Hahnem,
złożyła wizytę w Sarajewie, aby omówić to odnowione podejście z przywódcami BiH i instytucjami
tego państwa, którzy wyrazili gotowość do współpracy z UE w tym zakresie. Następnie Rada
przyjęła konkluzje, w których nakreślono dalsze etapy tego odnowionego zaangażowania UE, by
zapewnić wytyczne co do nowych działań.
17
Jego następca, David Schwendiman, urzędnik Departamentu Stanu USA, przejmie
obowiązki na początku 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
75
PL
Operacja ALTHEA nadal koncentrowała się przede wszystkim na budowaniu zdolności
i szkoleniach, zachowując przy tym mandat i zasoby do podjęcia działań w celu wsparcia
bezpiecznego i zabezpieczonego środowiska. W ramach tej operacji w kraju rozmieszczonych jest
zwykle do 600 żołnierzy, lecz w okresie wyborczym w drugiej połowie 2014 r. jej siły zostały
wzmocnione w zakresie orientacji sytuacyjnej. Niewielkie wsparcie pozostanie w kraju w pierwszej
połowie 2015 r. W listopadzie 2014 r. rezolucją RB ONZ nr 1283 o kolejny rok przedłużono
mandat wykonawczy misji.
W kwietniu 2014 r. w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii odbyły się przedterminowe
wybory parlamentarne i terminowe wybory prezydenckie. W ocenie Biura Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) wybory te przebiegały sprawnie i w warunkach
rywalizacji, choć stwierdzono kilka incydentów, co ważniejsze jednak w związku z tendencyjnym
przekazem medialnym i brakiem wyraźnego rozróżnienia między działaniami państwowymi
i partyjnymi nie zapewniono równych szans.
W październiku Komisja powtórzyła swoje zalecenie, by rozpocząć negocjacje akcesyjne z byłą
jugosłowiańską republiką Macedonii. W konkluzjach z 16 grudnia Rada z zadowoleniem przyjęła
fakt, że realizacja agendy unijnej jest nadal strategicznym priorytetem tego państwa i że osiągnięto
wysoki stopień dostosowania prawa krajowego do unijnego dorobku prawnego. Rada przyjęła do
wiadomości zalecenie o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych oraz podkreśliła, jak ważny jest
bardziej konstruktywny dialog polityczny. Wyraziła poważne obawy w związku z rosnącym
upolitycznieniem instytucji państwowych i coraz większymi niedociągnięciami w zakresie
niezawisłości sądownictwa i wolności mediów oraz odnotowała, że brak odpowiednich działań, by
rozwiązać te kwestie, miał negatywny wpływ na trwałość reform. Rada wezwała władze do
podjęcia zdecydowanych działań w celu szybkiego zaradzenia tym problemom.
11083/15
bc/sw
DG C 1
76
PL
Rada przypomniała też o tym, że utrzymanie dobrosąsiedzkich stosunków, w tym również
wynegocjowanie – pod auspicjami ONZ – zadowalającego obie strony rozwiązania kwestii nazwy,
nadal ma zasadnicze znaczenie. Zaznaczyła, że powróci do kwestii rozpoczęcia negocjacji
akcesyjnych w 2015 r. – w oparciu o aktualne informacje Komisji na temat dalszego przebiegu
realizacji reform w kontekście dialogu akcesyjnego na wysokim szczeblu, a także na temat
konkretnych działań podjętych w celu propagowania stosunków dobrosąsiedzkich i znalezienia
wynegocjowanego i zadowalającego wszystkie strony rozwiązania kwestii nazwy.
W Albanii rząd koalicyjny pod kierownictwem premiera Ediego Ramy kontynuował swój program
reform skupiający się na pięciu kluczowych priorytetach (reforma administracji publicznej, wymiar
sprawiedliwości, walka z korupcją, walka z przestępczością zorganizowaną, prawa człowieka,
w tym ochrona mniejszości) ustalonych w kontekście rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych.
Ściślej rzecz biorąc, Albania poczyniła dalsze kroki w kierunku reformy wymiaru sprawiedliwości
poprzez współpracę z Komisją Wenecką w celu zwiększenia niezawisłości i odpowiedzialności
systemu sądowego. Rząd wykazał wolę polityczną, by podjąć zdecydowane działania w celu
zapobiegania korupcji i walki z nią, poprzez wzmocnienie ram ustawodawczych oraz powołanie
krajowego koordynatora ds. walki z korupcją. W ramach walki z przestępczością zorganizowaną
odnotowano pozytywną tendencję w wielu obszarach: zintensyfikowano działania w zakresie
egzekwowania prawa, w szczególności w zakresie konfiskaty narkotyków.
W świetle tych działań i na podstawie sprawozdania przedstawionego przez Komisję, 24 czerwca
Rada podjęła decyzję o przyznaniu Albanii statusu kraju kandydującego. Decyzja została
zatwierdzona przez Radę Europejską 27 czerwca. W konkluzjach z 16 grudnia Rada
z zadowoleniem przyjęła poczynione przez Albanię postępy, które doprowadziły do przyznania jej
statusu kraju kandydującego. Stwierdziła ona jednak w punktach 43 i 44 konkluzji, że nadal trzeba
stawić czoło ważnym wyzwaniom, i wezwała Albanię do zintensyfikowania wysiłków na rzecz
reform i podjęcia zdecydowanych działań, aby zająć się tymi pięcioma priorytetami kluczowymi
dla otwarcia negocjacji akcesyjnych. Rada podkreśliła w szczególności, że Albania musi, między
innymi, zrealizować kompleksową reformę sądownictwa, wzmocnić ochronę praw człowieka oraz
polityki przeciwdziałania dyskryminacji, m.in. równego traktowania wszystkich mniejszości
i dostępu do praw dla osób należących do tych mniejszości, a także wprowadzić prawa własności.
11083/15
bc/sw
DG C 1
77
PL
Niemniej jednak od czerwca wewnętrzna sytuacja polityczna w Albanii uległa pogorszeniu.
10 lipca opozycyjna Partia Demokratyczna ogłosiła bojkot prac Parlamentu w następstwie
przepychanek między przedstawicielami większości parlamentarnej a posłami opozycji. Bojkot
został formalnie zakończony prawie sześć miesięcy później, 24 grudnia 2014 r., po tym, jak rząd
i opozycja uzgodnili czteropunktową rezolucję, w wynegocjowaniu której pośredniczyli posłowie
do Parlamentu Europejskiego Knut Fleckenstein i Eduard Kukan. W rezolucji podkreślono, że
Albania musi prowadzić konstruktywny i stabilny dialog między opozycją i rządzącą większością,
tak by można było zaspokoić europejskie ambicje tego państwa. W przyszłości okaże się, czy
wdrażanie w nadchodzących miesiącach porozumienia politycznego zawartego w rezolucji
przebiegnie sprawnie; będzie to miało kluczowe znaczenie dla skutecznej realizacji unijnej agendy
Albanii.
Jeśli chodzi o współpracę regionalną, Albania nadal odgrywała pozytywną i konstruktywną rolę
oraz aktywnie uczestniczyła we wszystkich stosownych inicjatywach regionalnych, takich jak
proces współpracy w Europie Południowo-Wschodniej, w którym Albania przejęła przewodnictwo
w czerwcu. Stałe konstruktywne zaangażowanie Albanii na rzecz stosunków dobrosąsiedzkich
nadal ma zasadnicze znaczenie. Ponadto Rada z zadowoleniem odnotowała pełne dostosowanie
działań Albanii do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE.
UE kontynuowała negocjacje akcesyjne z Czarnogórą. Do końca 2014 r. otwarto 16 rozdziałów
negocjacyjnych; dwa z nich zostały następnie tymczasowo zamknięte. Czarnogóra nadal osiągała
postępy w negocjacjach akcesyjnych oraz w realizacji reform mających na celu zapewnienie
niezawisłości i większej skuteczności wymiaru sprawiedliwości, choć postępy w dziedzinie
wymiaru sprawiedliwości i praw podstawowych były nierównomierne.
W swoich konkluzjach z 16 grudnia 2014 r. Rada podkreśliła, że Czarnogóra musi jeszcze bardziej
zwiększyć wysiłki w dziedzinie praworządności. Państwo to powinno zwrócić szczególną uwagę na
nadrobienie opóźnień, które wystąpiły w realizacji planów działania w dziedzinie praworządności,
wzmocnienie zdolności administracyjnych oraz osiąganie dalszych solidnych wyników w zakresie
prowadzenia dochodzeń, ścigania i wydawania wyroków w sprawach dotyczących walki z korupcją
i z przestępczością zorganizowaną.
11083/15
bc/sw
DG C 1
78
PL
Jeśli chodzi o współpracę regionalną, Czarnogóra nadal odgrywała aktywną rolę w dalszym
rozwijaniu tej współpracy oraz w pełni stosowała się do unijnej wspólnej polityki zagranicznej
i bezpieczeństwa, przyczyniając się tym samym do ogólnej stabilności w regionie.
4.
Turcja i Europa Zachodnia
4.1. Turcja
Turcja – zarówno jako kraj kandydujący, jak i jako jeden z najważniejszych partnerów – nadal była
dla UE ważnym rozmówcą, ze względu na swą dynamiczną gospodarkę i strategiczne położenie.
UE doceniła istotne wsparcie humanitarne, jakiego Turcja udziela ponad milionowi uchodźców
uciekających przed przemocą w Syrii i Iraku. Turcja pozostała aktywna w szeroko rozumianych
stosunkach sąsiedzkich i nadal jest jednym z najważniejszych podmiotów regionalnych na obszarze
Bliskiego Wschodu, Bałkanów Zachodnich, w Afganistanie/Pakistanie, na Zakaukaziu i w Rogu
Afryki. W tym kontekście wysoka przedstawiciel nadal była zaangażowana w dalsze rozwijanie
i pogłębianie dialogu politycznego UE z Turcją, obejmującego kwestie polityki zagranicznej będące
przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz kwestię zwalczania terroryzmu, także ze względu na
bardzo poważne wydarzenia w regionie, w szczególności w Syrii i Iraku; Należy wykorzystać ten
dialog, by rozwijać ściślejszą współpracę przeciwko ISIL/Daiszowi i sieciom jego finansowania,
jak również by pogłębić współpracę mającą zahamować przemieszczanie się zagranicznych
bojowników, nadal dostrzegając przy tym, jak ważne jest wspieranie starań Turcji, by zwalczać
wewnętrzne zagrożenia terrorystyczne.
W styczniu 2014 r. prezydent Tayyip Erdoğan, wtedy jeszcze jako premier, złożył wizytę
w Brukseli. Komisarz Štefan Füle odwiedził Turcję w czerwcu 2014 r., a przewodniczący Komisji
José Manuel Barroso we wrześniu 2014 r. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca oraz
komisarze Johannes Hahn i Christos Stylianides złożyli wspólną wizytę w Turcji w grudniu 2014 r.,
aby zwiększyć zaangażowanie. W 2014 r. koordynator UE ds. zwalczania terroryzmu dwukrotnie
odwiedził Turcję. UE w dalszym ciągu zachęcała Turcję do rozwijania jej polityki zagranicznej
w uzupełnieniu polityki UE i w koordynacji z nią oraz do stopniowego przyłączania się do unijnej
wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.
11083/15
bc/sw
DG C 1
79
PL
UE pozytywnie oceniła zdecydowane zaangażowanie Turcji w misje WPBiO,
w szczególności w EUFOR Althea i EULEX Kosowo. Pierwsza wizyta robocza Sztabu
Wojskowego UE w Turcji miała miejsce w styczniu.
Rada potwierdziła, jak ważne są stosunki UE z Turcją, i z zadowoleniem odnotowała
zaangażowanie rządu Turcji na rzecz przystąpienia do UE. W związku z tym Rada przypomniała,
że Turcja będzie mogła przyspieszyć tempo negocjacji, jeśli szybciej spełni kryteria i wymogi
zawarte w ramach negocjacyjnych oraz wypełni swoje zobowiązania umowne wobec UE.
UE powinna nadal być punktem odniesienia dla reform w Turcji, zwłaszcza w dziedzinie
praworządności, a także przestrzegania podstawowych praw i wolności. W 2014 r. przyjęto lub
wdrożono kilka reform, ale konieczne są dalsze stałe wysiłki w celu całkowitego spełnienia
kryteriów kopenhaskich. W konkluzjach z 16 grudnia 2014 r. Rada wezwała Turcję do
dopracowania reform, tak by przewidziane w nich stosowne mechanizmy kontroli
i równowagi w pełni gwarantowały wolność myśli, słowa i mediów, demokrację, równość,
praworządność i poszanowanie praw człowieka, w tym praw kobiet, dzieci i osób należących do
mniejszości, wolności wyznania i praw własności; a także do usprawnienia wykonywania
wszystkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Rada w dalszym ciągu była
zaniepokojona nadmierną ingerencją władzy wykonawczej na sądownictwo, częstymi zmianami
podstawowych aktów prawnych bez odpowiednich konsultacji z zainteresowanymi stronami.
Wyraziła też ubolewanie z powodu faktu, że reakcja rządu na domniemane przypadki
korupcji w grudniu 2013 r. wzbudziła poważne wątpliwości co do niezależności i bezstronności
wymiaru sprawiedliwości, i pokazała coraz większy brak tolerancji wobec opozycji politycznej,
protestów publicznych i krytycznych środków przekazu. W tym kontekście naloty policyjne oraz
pozbawienie wolności wielu dziennikarzy i przedstawicieli mediów w Turcji w 2014 r.
kwestionowały poszanowanie wolności mediów, która jest jedną z podstawowych zasad
demokracji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
80
PL
Rada przypomniała, że postępy w negocjacjach akcesyjnych są uzależnione od poszanowania
praworządności i praw podstawowych. Wszystkie te kwestie zostały podkreślone w kilku
oświadczeniach ze strony UE, wydanych przez wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą,
Komisję i Parlament Europejski. 18
UE zdecydowanie popierała wznowienie wysiłków zmierzających do pokojowego rozwiązania
kwestii kurdyjskiej i zachęca do dalszego zaangażowania wszystkich stron na rzecz osiągania
postępów w tym procesie.
UE z zadowoleniem odnotowała wejście w życie w październiku umowy o readmisji między UE
i Turcją, jak również ustalenia zawarte w sprawozdaniu Komisji z postępów Turcji w spełnianiu
wymogów planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego. Postępy w dialogu na temat
liberalizacji reżimu wizowego będą uzależnione od osiąganych wyników oraz skutecznego
i spójnego stosowania się przez Turcję względem UE i jej państw członkowskich do wymogów
zawartych w harmonogramie dotyczącym kwestii wizowych.
18
12 marca 2014 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie sprawozdania
dotyczącego postępów Turcji w 2013 r (P7_TA (2014)0235); kolejna rezolucja dotycząca
wolności słowa w Turcji została przyjęta 15 stycznia 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
81
PL
Wyrażając żal z powodu jednostronnego oświadczenia wydanego przez Turcję w tej kwestii, Rada
oczekuje na pełne i skuteczne wdrożenie przez Turcję zarówno umowy o readmisji, jak i planu
działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego w stosunku do wszystkich państw
członkowskich UE, w tym niedyskryminacyjnego bezwizowego dostępu do terytorium Turcji dla
obywateli wszystkich państw członkowskich UE. W konkluzjach z 16 grudnia 2014 r. Rada
powtórzyła, że Turcja powinna jednoznacznie zobowiązać się do utrzymywania stosunków
dobrosąsiedzkich i do pokojowego rozstrzygania sporów zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych,
odwołując się, w razie potrzeby, do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. W związku
z tym Unia po raz kolejny wyraziła poważne zaniepokojenie i nalegała, by Turcja unikała
wszelkiego zastraszania lub działań skierowanych przeciwko państwom członkowskim
i eliminowała źródła napięć lub postępowania, które szkodzą stosunkom dobrosąsiedzkim
i pokojowemu rozstrzyganiu sporów. UE wzywa Turcję, by przestała blokować przystąpienie
państw członkowskich do międzynarodowych organizacji i mechanizmów. Ponadto UE ponownie
położyła nacisk na wszystkie suwerenne prawa państw członkowskich UE. Obejmują one między
innymi prawo do zawierania umów dwustronnych oraz do poszukiwania i eksploatacji zasobów
naturalnych zgodnie z unijnym dorobkiem prawnym i prawem międzynarodowym, w tym
Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza. Podkreśliła również, że należy respektować
suwerenność państw członkowskich na ich morzu terytorialnym i w przestrzeni powietrznej. Rada
przypomniała, że Rada Europejska w konkluzjach z 24 października 2014 r. wyraziła głębokie
zaniepokojenie wznowionymi napięciami we wschodniej części regionu Morza Śródziemnego oraz
wezwała Turcję do wykazania powściągliwości i respektowania suwerenności Cypru na obszarze
jego mórz terytorialnych oraz suwerennych praw Cypru w jego wyłącznej strefie ekonomicznej. 19
19
W listopadzie 2014 r. Parlament Europejski przyjął także rezolucję w sprawie działań Turcji
powodujących napięcia w wyłącznej strefie ekonomicznej Cypru (P 8_TA (2014) 0052,
przyjętą 13 listopada 2014 r.).
11083/15
bc/sw
DG C 1
82
PL
W konkluzjach z grudnia 2014 r. Rada z głębokim żalem zauważyła też, że pomimo wielokrotnych
apeli Turcja nadal odmawiała wypełnienia swojego zobowiązania do całkowitego
niedyskryminacyjnego wdrożenia protokołu dodatkowego do układu o stowarzyszeniu
w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich; wypełnienie tego zobowiązania mogłoby
znacznie przyspieszyć proces negocjacji. W związku z brakiem postępów w tej kwestii Rada
utrzyma swoje środki z 2006 r., co będzie miało stały wpływ na całościowy postęp negocjacji.
Rada z zadowoleniem odnotowała zaangażowanie stron na rzecz rozwiązania kwestii cypryjskiej,
zawarte we wspólnej deklaracji z 11 lutego 2014 r. Jak podkreślono w ramach negocjacyjnych,
Rada oczekuje aktywnego wspierania przez Turcję negocjacji, które mają doprowadzić do
sprawiedliwego, kompleksowego i trwałego rozwiązania kwestii cypryjskiej w ramach ONZ,
zgodnie z odpowiednimi rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ i z zasadami, na których opiera
się Unia.
Zaangażowanie Turcji i podjęcie przez nią konkretnych działań przyczyniających się do takiego
kompleksowego rozwiązania ma kapitalne znaczenie. W sytuacji panującej w tym czasie Rada
uznała, że ważniejsze niż kiedykolwiek jest zapewnienie pozytywnego klimatu, by negocjacje
w sprawie kompleksowego rozwiązania kwestii cypryjskiej mogły być wznowione, z myślą
o poczynieniu postępów. Zgodnie z konkluzjami z marca 2014 r. Rada Europejska gotowa jest
przyczynić się do wsparcia negocjacji.
4.2. Europa Zachodnia
Podstawą stosunków UE z państwami Europy Zachodniej spoza UE są kompleksowe umowy
o współpracy, takie jak Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Norwegia, Islandia
i Liechtenstein) czy układ z Schengen (Norwegia, Islandia, Liechtenstein i Szwajcaria).
11083/15
bc/sw
DG C 1
83
PL
W 2014 r. współpraca UE z państwami Europejskiego Obszaru Gospodarczego / Europejskiego
Stowarzyszenia Wolnego Handlu w dziedzinie WPZiB została dodatkowo pogłębiona dzięki
przyłączeniu się tych państw do dużej liczby oświadczeń w dziedzinie WPBiO, jak również dzięki
współpracy w ramach pewnych wspólnych działań. UE regularnie prowadziła też dialogi polityczne
na różnych szczeblach i w różnych kontekstach; zwiększyła się także liczba nieoficjalnych
dialogów prowadzonych przy okazji istotnych wydarzeń międzynarodowych.
UE i Norwegia prowadzą bardzo dobrą i ścisłą współpracę w dziedzinie polityki zagranicznej,
w szczególności w kwestiach związanych z Bliskim Wschodem (Norwegia przewodniczy pracom
komitetu łącznikowego ad hoc ds. Palestyny), Syrią i Ukrainą oraz w kwestiach dotyczących
Arktyki. Zaangażowała się również w rozmowy pokojowe z Kolumbią (wraz z Kubą występuje
w charakterze mediatora). W 2014 r. prowadzono regularne dialogi na wszystkich szczeblach.
Norwegia, tak jak Islandia, zdecydowanie popiera starania UE o uzyskanie statusu stałego
obserwatora w Radzie Arktycznej. Norwegia pozostaje jednym z kluczowych partnerów
w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego, przezwyciężania kryzysów, zapewniania pomocy
rozwojowej oraz propagowania praw człowieka.
Współpraca ze Szwajcarią była kontynuowana np. w kwestiach dotyczących Zakaukazia, procesu
demokratycznego na północy Afryki, procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie i Iranu. Pełnienie
przez Szwajcarię obowiązków przewodniczącego OBWE w 2014 r. zbiegło się z kryzysem na
Ukrainie, który doprowadził do wzrostu wymiany informacji na wszystkich szczeblach.
W maju 2014 r. prezydent i minister spraw zagranicznych Didier Burkhalter przedstawił Radzie
plan działania OBWE na Ukrainie. W zorganizowanych przez Szwajcarię konferencjach
poświęconych Syrii oraz podczas rozmów prowadzonych z Iranem w Genewie brali udział wysocy
rangą przedstawiciele UE. Nie ma oficjalnego dialogu politycznego, lecz prowadzone są
nieformalne rozmowy polityczne na szczeblu dyrektorów politycznych. Choć nie ma
porozumienia w sprawie dostosowań między UE a Szwajcarią, państwo to nadal często
przyjmowało stanowiska i środki podobne do tych, które przyjmowała UE. Jeśli chodzi o unijne
środki ograniczające w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną,
suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi oraz w kontekście działań Rosji
destabilizujących sytuację na Ukrainie, Szwajcaria nie przyłączyła się w pełni do tych środków
i ograniczyła się do zapobiegania obchodzeniu środków UE.
11083/15
bc/sw
DG C 1
84
PL
Współpraca ze Szwajcarią poza WPZiB dotyczy wielu dziedzin. W 2014 r. szczególnie ważne było
zarządzanie skutkami referendum „przeciwko masowej imigracji” z lutego 2014 r., które mogą
wpłynąć na całość stosunków UE ze Szwajcarią, oraz rozpoczęcie w maju 2014 r.
negocjacji w sprawie instytucjonalnego porozumienia ramowego, które trwały przez cały rok 2014.
W grudniu 2014 r. Rada przyjęła mandat do otwarcia negocjacji z Andorą, Monako i San Marino
w sprawie jednego lub kilku układu (ów) o stowarzyszeniu, by zapewnić udział tych państw
w rynku wewnętrznym UE i ewentualną współpracę w innych dziedzinach. Rada przyjęła również
konkluzje, w których wyraziła uznanie dla współpracy UE z tymi państwami w zakresie polityki
zagranicznej i wyraziła gotowość do zbadania możliwości zacieśnienia tej współpracy.
Jeśli chodzi o współpracę w ramach WPBiO, Norwegia uczestniczyła w operacji EUNAVFOR
Atalanta (personel na szczeblu dowództwa operacji), misji EULEX KOSOWO (2 ekspertów), misji
EUPOL COPPS (1 ekspert), misji EUCAP Nestor (2 ekspertów) i została zaproszona do udziału
w misji EUAM Ukraine. Wchodzi również w skład nordyckiej grupy bojowej. Szwajcaria
uczestniczyła w operacji wojskowej UE EUFOR Althea w Bośni i Hercegowinie (21 osób)
oraz cywilnych misjach w Kosowie (EULEX) (6 osób), Mali (1 analityk mediów) i Libii (6 osób).
Szwajcaria wyraziła również zainteresowanie uczestnictwem w misji EUAM Ukraine. Zarówno
Norwegia, jak i Szwajcaria są również ważnymi partnerami w zakresie rozwijania zdolności.
Islandia zawiesiła negocjacje akcesyjne. Kontynuowała dialog z UE dotyczący WPBiO w ramach
Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
85
PL
5.
Azja i Pacyfik
5.1. Dialog Azja–Europa (ASEM)
Rok 2014 był ważnym rokiem, w którym współpraca między Azją i Europą w ramach ASEM
pogłębiła się. Dziesiąty szczyt ASEM w ramach tematu „Odpowiedzialne partnerstwo na rzecz
trwałego wzrostu gospodarczego i bezpieczeństwa”, któremu przewodniczył przewodniczący Rady
Europejskiej, Herman Van Rompuy, odbył się 16–17 października w Mediolanie. Umożliwił on
szczerą dyskusję wśród przywódców krajów partnerskich ASEM na temat kwestii o znaczeniu
globalnym, takich jak wzajemne połączenia, zmiana klimatu, trwały rozwój, wyzwania gospodarcze
i finansowe, jak również zagadnień regionalnych i międzynarodowych, takich jak prawa człowieka
i ochrona na morzu, walka z terroryzmem, w tym ISIL, oraz zwalczanie globalnych pandemii,
takich jak ebola. Dyskusje doprowadziły do wydania przez przewodniczącego istotnego
oświadczenia. 31
Rodzina ASEM liczy teraz 53 członków, po tym jak podczas tego szczytu przystąpiły do niej
Chorwacja i Kazachstan jako nowi partnerzy. Dwa szczyty ASEM, oba zorganizowane w Europie,
odbyły się na szczeblu ministerialnym – ministrów finansów państw ASEM (Mediolan, wrzesień)
i ministrów kultury państw ASEM (Rotterdam, październik). Zorganizowano również szereg innych
inicjatyw i konferencji, co świadczy o dynamice i znaczeniu procesu ASEM, który rozpoczyna
przygotowania do obchodów 20. rocznicy powstania w 2016 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
86
PL
5.2. Azja Wschodnia
5.2.1. Chiny
W 2014 r. odbyła się historyczna wizyta przewodniczącego Xi Jinpinga – 31 marca po raz pierwszy
przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej odwiedził instytucje UE. Przed tą wizytą w styczniu
odbyła się 4. runda dialogu strategicznego na wysokim szczeblu UE–Chiny między wysoką
przedstawiciel / wiceprzewodniczącą a radcą państwowym Yangiem Jiechim. Inne spotkania na
wysokim szczeblu obejmowały spotkanie przewodniczącego Hermana Van Rompuya,
przewodniczącego José Manuel Barroso i premiera Li Keqianga, do którego doszło na marginesie
szczytu ASEM w Mediolanie 15 października. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca
spotkała się również z ministrem spraw zagranicznych Chin Wangiem Yi przy okazji regionalnego
forum ASEAN w Naypyidaw w sierpniu. Po objęciu swoich funkcji przewodniczący Jean-Claude
Juncker spotkał się w formacie dwustronnym z przewodniczącym Xi Jinpingiem przy okazji
szczytu G-20 w Brisbane16 listopada, a przewodniczący Donald Tusk przeprowadził z nim
rozmowę telefoniczną 3 grudnia. Poczyniono zadowalające postępy w realizacji strategicznego
planu działań w zakresie współpracy UE–Chiny 2020, m.in. w dziedzinie polityki zagranicznej,
bezpieczeństwa i obrony. W marcu odbyły się wspólne ćwiczenia floty morskiej w zakresie
zwalczania piractwa. 1. runda prowadzonego między UE a Chinami dialogu w zakresie
bezpieczeństwa i obrony oraz pierwsze seminarium na wysokim szczeblu na temat obronności
i bezpieczeństwa odbyły się w Chinach w październiku i grudniu. Zainicjowano nieformalny dialog
polityczny UE–Chiny na temat Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Prowadzono również dialog
UE–Chiny dotyczący Azji Środkowej i Afryki, zorganizowano też posiedzenie grupy zadaniowej
UE–Chiny ds. kwestii cybernetycznych. Specjalny przedstawiciel UE ds. praw człowieka, Stavros
Lambrinidis, spotkał się z chińskim wiceministrem Li Baodongiem w marcu w Brukseli, a 8–
9 grudnia w Brukseli odbyła się 33. runda dialogu UE–Chiny na temat praw człowieka.
11083/15
bc/sw
DG C 1
87
PL
Obawy w związku z sytuacją w zakresie przestrzegania praw człowieka zostały odzwierciedlone
w oświadczeniach wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej w sprawie sposobu traktowania
obrońców praw człowieka i ich rodzin w Chinach (1 lutego), śmierci obrończyni praw człowieka
Cao Shunli (15 marca), niedawnej fali aresztowań i zatrzymań w Chinach (28 maja),
sytuacji w regionie Sinciang (31 lipca), jak również oskarżenia ujgurskiego profesora Ilhama
Tohtiego (6 sierpnia) i jego skazania (23 września).
UE i Chiny nadal prowadziły ze sobą regularne konsultacje na szczeblu wielostronnym
i dwustronnym dotyczące istotnych kwestii międzynarodowych; Chiny wsparły rolę wysokiej
przedstawiciel w rozmowach grupy E3+3 z Iranem i odegrały konstruktywną rolę w odniesieniu do
Korei Północnej. Praktyczna współpraca między UE a Chinami w zakresie zwalczania piractwa
przebiega sprawnie; utrzymywane są regularne kontakty między unijną misją Atalanta a chińską
marynarką wojenną.
Jeśli chodzi o zmianę klimatu, w związku z UNFCCC COP 21 w Paryżu zintensyfikowano stosunki
dwustronne. Na początku 2014 r. rozpoczęto realizację dużego unijnego projektu służącego
wspieraniu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w Chinach.
5.2.2. Specjalny Region Administracyjny Hongkong
W maju szef administracji Hongkongu, C.Y. Leung, złożył wizytę w instytucjach UE oraz spotkał
się z przewodniczącymi Hermanem Van Rompuyem i José Manuelem Barroso. W kontekście
wprowadzenia wyborów powszechnych jako metody wyboru szefa administracji Hongkongu
w 2017 r. UE publicznie potwierdziła swoje stanowcze zaangażowanie na rzecz większej
demokratyzacji Hongkongu. UE ściśle monitoruje postępy w tej kwestii, także w kontekście
demonstracji, które miały miejsce. UE wzywa wszystkie strony do współpracy w duchu
kompromisu w celu wypracowania konstruktywnego rozwiązania w ramach ustawy zasadniczej
i zasady „jeden kraj, dwa systemy”, tak by zapewnić sprawiedliwy system wyborczy, który
umożliwi czynne uczestnictwo mieszkańców Hongkongu w życiu politycznym.
11083/15
bc/sw
DG C 1
88
PL
5.2.3. Tajwan
ESDZ z zadowoleniem odnotowała pierwsze w historii spotkania urzędników najwyższego szczebla
odpowiedzialnych za stosunki dwustronne w Chinach kontynentalnych i na Tajwanie; w 2014 r.
kontynuowano zbliżenie w stosunkach po obu stronach Cieśniny Tajwańskiej poprzez praktyczną
współpracę i środki budowy zaufania. UE i Tajwan również kontynuowały współpracę gospodarczą
i techniczną z korzyścią dla obu stron.
5.2.4. Japonia
W 2014 r. kontynuowano prowadzone z Japonią równoległe negocjacje dotyczące umowy
o partnerstwie strategicznym, ramowej umowy o współpracy na szczeblu politycznym, sektorowym
i globalnym, a także umowy o wolnym handlu. W 2014 r. przeprowadzono trzy rundy negocjacji
dotyczących umowy o partnerstwie strategicznym i pięć rund negocjacji w sprawie umowy
o wolnym handlu. W czerwcu negocjacje w sprawie umowy o wolnym handlu pomyślnie przeszły
coroczny przegląd dokonywany przez państwa członkowskie. Po zakończeniu negocjacji w sprawie
tych dwóch umów znacznie zacieśnią się stosunki z tym państwem i przeniosą na wyższy, bardziej
strategiczny poziom.
7 maja 2014 r. w Brukseli odbył się 22. szczyt UE–Japonia. Zapewnił on impuls polityczny dla
prowadzonych równolegle negocjacji, jak również dla wzmocnienia partnerstwa między UE
a Japonią w zakresie bezpieczeństwa, poprzez rozpoczęcie nowych dialogów w sprawie przestrzeni
kosmicznej i kwestii związanych z cyberprzestrzenią oraz określenie konkretnych dziedzin
współpracy między Japonią a bieżącymi operacjami WPBiO, w szczególności w Afryce.
Przywódcy wymienili też poglądy na takie tematy, jak Ukraina, sytuacja w zakresie
bezpieczeństwa w Azji Wschodniej, Bliski Wschód i międzynarodowe negocjacje w sprawie
klimatu.
Przewodniczący Herman Van Rompuy i José Manuel Barroso oraz premier Shinzō Abe spotkali się
również przy okazji szczytu bezpieczeństwa jądrowego w marcu, szczytu G-7 w czerwcu i szczytu
ASEM w październiku 2014 r. Premier Shinzō Abe spotkał się także z przyszłym przewodniczącym
Komisji Jeanem-Claude'em Junckerem w listopadzie 2014 r. przy okazji szczytu G-20.
11083/15
bc/sw
DG C 1
89
PL
Dążenie do zacieśnienia dwustronnego partnerstwa potwierdziły także takie wydarzenia jak
wizyta w Japonii przewodniczącego Komitetu Wojskowego UE w marcu, podczas której spotkał się
on w szczególności z ministrem obrony Itsunorim Onoderą, oraz pierwsze w historii wspólne
ćwiczenia floty morskiej w zakresie zwalczania piractwa z udziałem unijnych sił NAVFOR
Atalanta i Japońskich Morskich Sił Samoobrony w Zatoce Adeńskiej, które przeprowadzono
w październiku.
5.2.5. Republika Korei
W 2014 r. nadal rozwijano partnerstwo strategiczne między UE i Republiką Korei. Republika Korei
korzysta ze szczególnego statusu w związku z zawarciem z UE trzech kluczowych umów
obejmujących wszystkie trzy filary dwustronnej współpracy tj. w dziedzinie polityki, handlu
i bezpieczeństwa. Jako uzupełnienie umowy ramowej (która weszła w życie w czerwcu 2014 r.)
oraz umowy o wolnym handlu, w maju 2014 r. w Seulu wysoka przedstawiciel podpisała umowę
w sprawie ram udziału w operacjach zarządzania kryzysowego. W czerwcu wiceprzewodnicząca
Neelie Kroes i minister ds. nauki, ICT i planowania Choi Mun-kee podpisali wspólną deklarację
propagującą współpracę w zakresie badań i rozwoju w dziedzinie ICT.
Zintensyfikowano również współpracę w kwestiach regionalnych i globalnych. Dynamikę tego
partnerstwa odzwierciedla także rosnąca liczba rozmów dwustronnych obejmujących wiele kwestii
politycznych i sektorowych, np. międzynarodową współpracę i rozwój, kwestie związane
z cyberprzestrzenią, sprawy regionalne Azji, nieproliferację, rozbrojenie i kontrolę zbrojeń, kraje
Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej oraz Zatoki Perskiej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
90
PL
5.2.6. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna
W stosunkach z Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną (KRLD) UE nadal stosowała
podejście zakładające krytyczne zaangażowanie. W 2014 r. UE nadal uważnie śledziła rozwój
sytuacji w regionie, a w szczególności w KRLD; niektóre polityki KRLD budzą poważne obawy,
w szczególności w odniesieniu do proliferacji i łamania praw człowieka. UE poruszała te
zagadnienia, zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i na forach wielostronnych. 20 UE była
współinicjatorem rezolucji Rady Praw Człowieka (przyjętej 28 marca) oraz rezolucji Trzeciego
Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ (przyjętej 18 listopada) opartych na ustaleniach komisji
dochodzeniowej ONZ, która przedstawiła sprawozdanie na temat systematycznych, powszechnych
i rażących naruszeń praw człowieka, w tym zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionych w tym
państwie.
Rezolucja przyjęta przez Trzeci Komitet Zgromadzenia Ogólnego ONZ została następnie
zatwierdzona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w grudniu przy zdecydowanym poparciu ze strony
wszystkich regionów; rezolucja ta otworzyła nowe możliwości, zachęcając Radę Bezpieczeństwa
ONZ do podjęcia odpowiednich działań, w tym poprzez rozważenie przekazania sprawy
sytuacji w KRLD do Międzynarodowego Trybunału Karnego, oraz przeanalizowanie możliwości
stosowania skutecznych sankcji ukierunkowanych wymierzonych w tych, którzy wydają się
ponosić największą odpowiedzialność za zbrodnie przeciwko ludzkości.
UE nadal monitorowała sytuację w odniesieniu do proliferacji i ogólnych napięć na Półwyspie
Koreańskim, potępiła wynoszenie rakiet balistycznych z naruszeniem rezolucji Rady
Bezpieczeństwa ONZ i zaapelowała do KRLD o powstrzymanie się od wszelkich działań, które
mogłyby jeszcze bardziej zwiększyć napięcia w regionie. UE w dalszym ciągu wdrażała sankcje RB
ONZ i swój własny system sankcji, uaktualniając w razie potrzeby wykaz osób i podmiotów
objętych środkami ograniczającymi.
20
Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie sytuacji w Korei Północnej (Koreańskiej
Republice Ludowo-Demokratycznej) 17 kwietnia 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
91
PL
Kanały komunikacji z KRLD pozostały otwarte, a w Brukseli odbyło się kilka spotkań na wysokim
szczeblu z urzędnikami KRLD. Wyjazd do KRLD, który miał się odbyć na początku
listopada 2014 r., w celu przeprowadzenia sesji dialogu politycznego odroczono z powodu
ograniczeń wjazdu nałożonych przez KRLD w związku z wybuchem epidemii eboli w Afryce
Zachodniej. UE jest nadal gotowa do kontynuacji i pogłębienia dyskusji dotyczących kwestii
politycznych i zagadnień związanych z prawami człowieka.
5.2.7. Mongolia
Komisarz Androulla Vassiliou odwiedziła Ułan Bator we wrześniu, by uczcić 25. rocznicę
nawiązania stosunków między UE a Mongolią. Pomoc rozwojowa na lata 2014–2020 została
podwojona (65 mln EUR) i dostosowana do strategii rozwoju Mongolii w zakresie dywersyfikacji
eksportu, kształcenia i szkolenia zawodowego. Mongolia stała się również beneficjentem nowego
rozszerzonego ogólnego unijnego systemu preferencji taryfowych (GSP +). Podjęto pierwsze
kroki w celu rozszerzenia dialogu politycznego, w tym w dziedzinie praw człowieka. W ramach
współpracy handlowej nadal wspierano dywersyfikację eksportu, stabilne i przewidywalne
otoczenie biznesowe, współpracę w zakresie surowców oraz pomoc związaną z handlem.
Współpracę rozszerzono na nowe dziedziny, np. rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, badania
i innowacje oraz kontakty międzyludzkie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
92
PL
5.3. Azja Południowo-Wschodnia
5.3.1. Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)
W 2014 r. jeszcze bardziej zacieśniono współpracę między UE a ASEAN, realizując plan działania
z Brunei na lata 2013–2017. Dążąc do ambitniejszego partnerstwa politycznego UE–ASEAN,
zorganizowano kilka wizyt i spotkań na wysokim szczeblu, które potwierdziły pozytywny
trend. 23 lipca w Brukseli zorganizowano 20. posiedzenie ministerialne UE–ASEAN,
a w październiku, przy okazji szczytu ASEM w Mediolanie, przywódcy UE i ASEAN odbyli
nieformalne spotkanie. Obie strony zgodziły się działać na rzecz przeniesienia partnerstwa na
poziom strategiczny i zleciły swoim urzędnikom wysokiego szczebla opracowanie planu
działania w tym celu.
W ramach Forum Regionalnego ASEAN UE i ASEAN, wraz z innymi partnerami, nadal zajmowali
się kwestiami bezpieczeństwa na szczeblu regionalnym i ogólnoświatowym. 10 sierpnia wysoka
przedstawiciel wzięła udział w 21. spotkaniu Forum Regionalnego ASEAN na szczeblu
ministerialnym w Mjanmie, podczas którego przedstawiła stanowisko UE dotyczące charakteru
głównych wyzwań związanych z bezpieczeństwem stojących przed tym regionem oraz
konieczności znalezienia kompleksowych rozwiązań usankcjonowanych przepisami. Przypomniała
również, że UE zamierza wziąć udział w szczycie Azji Wschodniej.
5.3.2. Mjanma/Birma
Wsparcie dla przemian demokratycznych w Mjanmie/Birmie nadal było jednym z priorytetów UE
w 2014 r.; szczególny nacisk położono na problemy przemocy między społecznościami, proces
pokojowy między rządem a grupami etnicznymi oraz na przeglądzie konstytucji i wyborach
w 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
93
PL
1. runda dialogu między UE a Mjanmą dotyczącego praw człowieka, któremu współprzewodniczył
specjalny przedstawiciel UE ds. praw człowieka Stavros Lambrinidis, odbyła się 20 maja 2014 r.
w Naypyidaw. Omówiono m.in. kwestie dyskryminacji, mowy nienawiści, przemocy między
społecznościami w stanie Arakan i w innych częściach Mjanmy, więźniów politycznych, praw do
ziemi, a także wolności słowa. Przy okazji posiedzenia Regionalnego Forum ASEAN na szczeblu
ministerialnym (w sierpniu 2014 r.) wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca spotkała się
z prezydentem U Thein Seinem i przywódczynią opozycji Aung San Suu Kyi. UE była głównym
wnioskodawcą rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie sytuacji w zakresie praw
człowieka w Mjanmie/Birmie, którą przyjęto w drodze konsensusu pod koniec 2014 r.
5.3.3. Tajlandia
22 maja 2014 r. wojsko przejęło władzę. 23 czerwca 2014 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie
sytuacji w Tajlandii, w których wezwała przywódców wojskowych do przywrócenia w trybie
pilnym legalnego procesu demokratycznego oraz konstytucji. Ponadto UE ponownie rozważyła
swoje zaangażowanie: zawieszono oficjalne wizyty w Tajlandii i z tego kraju; UE i jej państwa
członkowskie postanowiły nie podpisywać umowy o partnerstwie z Tajlandią, dopóki na czele kraju
nie stanie demokratycznie wybrany rząd. Obecna sytuacja będzie miała też wpływ – w stosownych
przypadkach – na inne umowy. Jedynie bezzwłocznie opracowany i wiarygodny plan działania
prowadzący do przywrócenia rządów konstytucyjnych oraz przeprowadzenie wiarygodnych
wyborów obejmujących wszystkie strony umożliwią UE dalsze udzielanie wsparcia.
5.3.4. Kambodża
UE uważnie obserwowała sytuację w zakresie praw człowieka i demokracji w Kambodży.
Zwracano szczególną uwagę na wolność słowa i zgromadzeń. Prawa do ziemi oraz reformy
systemu prawnego i sądownictwa również nadal znajdują się wśród kluczowych
kwestii w rozmowach między UE a rządem Kambodży, m.in. prowadzonych na posiedzeniu
wspólnego komitetu UE–Kambodża 10–13 marca. 22 lipca dwie główne partie polityczne osiągnęły
porozumienie, które przełamało impas i zakończyło prowadzony przez opozycję bojkot
Zgromadzenia Narodowego. Niepokój wywołały jednakże kolejne aresztowania związane
z negocjacjami w sprawie krajowej komisji wyborczej i prawa wyborczego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
94
PL
5.3.5. Indonezja
Wybory prezydenckie i parlamentarne oraz pokojowe przekazanie władzy potwierdziły, że dla
innych krajów tego regionu Indonezja mogłaby służyć za wzór demokracji i tolerancji.
Umowa o partnerstwie i współpracy z Indonezją weszła w życie 1 maja. Dyskusje w ramach
dialogu politycznego, na posiedzeniu urzędników wysokiego szczebla oraz w ramach dialogu na
temat praw człowieka przeprowadzone12 listopada pokazały, że obie strony wyznają podobne
wartości, mają podobne interesy i perspektywy, które stanowią podstawę ich stosunków. Podczas
spotkania z nowym indonezyjskim prezydentem, Joko Widodo, 19 listopada w Dżakarcie
przewodniczący Herman Van Rompuy podkreślił, że należy osiągnąć trwałe zawieszenie broni na
Ukrainie, jak również zwiększyć międzynarodowe wysiłki na rzecz zapobiegania rozprzestrzenianiu
się ekstremizmu i terroryzmu. Przewodniczący Herman Van Rompuy wyraził uznanie dla roli, jaką
odegrała Indonezja na obu tych polach, zarówno udzielając poparcia dla suwerenności
i integralności terytorialnej Ukrainy, jak i potępiając ISIL/Daisz.
5.3.6. Filipiny
We wrześniu prezydent Benigno Aquino spotkał się w Brukseli z przewodniczącym Rady
Europejskiej Hermanem Van Rompuyem, jak również z przewodniczącym Komisji José Manuelem
Barroso. W lipcu wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca spotkała się w Manili z sekretarzem
spraw zagranicznych Filipin. Podczas tych posiedzeń obie strony poruszyły wiele kwestii, w tym
zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i rozwój sytuacji w zakresie ochrony na
morzu. Po podpisaniu kompleksowego porozumienia w sprawie Bangsamoro w marcu 2014 r. UE
nadal wspierała proces pokojowy na Mindanao, m.in. poprzez wspieranie międzynarodowego
zespołu monitorującego w ramach komponentu ochrony ludności cywilnej oraz zespołu
monitorującego strony trzeciej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
95
PL
5.3.7. Wietnam
Pozytywna dynamika w stosunkach dwustronnych od momentu podpisania umowy o partnerstwie
i współpracy między UE a Wietnamem w 2012 r. utrzymywała się w 2014 r., o czym świadczy
duża częstotliwość kontaktów na wysokim szczeblu i pogłębiona współpraca w wielu różnych
obszarach, które wykraczają poza dziedziny handlu i rozwoju. 25 marca w Hanoi przeprowadzono
konsultacje polityczne wysokiego szczebla dotyczące kwestii globalnych, regionalnych
i dwustronnych, w tym zagadnień dotyczących UE i ASEAN, w związku z tym, że Wietnam pełni
rolę koordynatora w stosunkach między UE a ASEAN. Następnie 26 marca odbyło się 9.
posiedzenie wspólnej komisji UE–Wietnam, co stworzyło okazję do podsumowania ogólnych
stosunków między UE a Wietnamem, a zwłaszcza wcześniejszego wdrożenia umowy
o partnerstwie i współpracy między UE a Wietnamem. Wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca i przewodniczący José Manuel Barroso odwiedzili Wietnam, odpowiednio,
12 i 25–26 sierpnia, a premier Nguyễn Tấn Dũng złożył wizytę w Brukseli 13–14 października,
kiedy to spotkał się z przewodniczącymi Hermanem Van Rompuyem, José Manuelem Barroso
i Martinem Schulzem.
5.3.8. Singapur
17–18 listopada przewodniczący Rady Europejskiej, Herman Van Rompuy, udał się z wizytą
do Singapuru. Spotkał się z prezydentem Singapuru, Tonym Tanem, oraz z premierem Lee Hsien
Loongiem, potwierdzając bliskie stosunki i dobrą współpracę między Singapurem a UE.
30 maja w Singapurze odbyło się posiedzenia urzędników wysokiego szczebla UE–Singapur.
Singapur i UE określiły kilka obszarów wymagających ściślejszej współpracy, takich jak ochrona
na morzu, i zwróciły uwagę na dziedziny priorytetowe dla współpracy między ASEAN-em i UE.
11083/15
bc/sw
DG C 1
96
PL
5.3.9. Malezja
W lipcu w Kuala Lumpur zorganizowano spotkanie urzędników wysokiego szczebla UE i Malezji,
by prowadzić dialog na szeroki zakres tematów, m.in. wznowienia negocjacji w sprawie umowy
ramowej o partnerstwie i współpracy oraz kwestii dotyczących bezpieczeństwa regionalnego. UE
oczekuje na przejęcie przez Malezję przewodnictwa w ASEAN w 2015 r. UE nadal propagowała
zniesienie kary śmierci i ratyfikację Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego
(MTK), a jednocześnie ściśle monitorowała bezprecedensowe wdrożenie w 2014 r. ustawy
o podburzaniu (z 1948 r.).
5.3.10.
Brunei
W 2014 r. kontynuowano negocjacje w sprawie umowy ramowej o partnerstwie i współpracy.
W maju wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca wydała oświadczenie, w którym wyraziła
zaniepokojenie co do tego, czy Brunei konsekwentnie wypełnia międzynarodowe zobowiązania
tego kraju z zakresu praw człowieka w kontekście wejścia w życie w 2014 r. pierwszego etapu
nowego krajowego kodeksu karnego przewidującego surowsze kary. Kwestie te były również
podnoszone przez UE i jej państwa członkowskie zarówno w kontaktach dwustronnych, jak
i w ramach powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka, który ONZ przeprowadziło
w maju 2014 r. w Genewie. Zobowiązania międzynarodowe, które nowy kodeks karny wydaje się
łamać, odnoszą się do zakazu tortur, praw dziecka, wolności religii lub przekonań, wolności słowa
i likwidacji dyskryminacji kobiet.
11083/15
bc/sw
DG C 1
97
PL
5.4. Azja Południowa
5.4.1. Południowoazjatyckie Stowarzyszenie na rzecz Współpracy Regionalnej (SAARC)
UE w charakterze obserwatora uczestniczyła w szczycie SAARC, który odbył się w Katmandu
(Nepal) 26–27 listopada 2014 r. UE była reprezentowana na szczeblu szefa delegatury, który
podczas sesji inauguracyjnej przekazał komunikat wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej.
W komunikacie podkreślono, że UE przypisuje SAARC ogromne znaczenie, ponieważ
stowarzyszenie to stwarza doskonałą okazję, by sprzyjać zwiększeniu połączeń, integracji
i postępów w tym regionie, oraz zaznaczono, że UE jest gotowa dalej wspierać tę organizację w jej
przyszłych przedsięwzięciach.
5.4.2. Indie
Kontynuowano starania mające na celu wzmocnienie partnerstwa strategicznego UE–Indie, które
jest realizowane od ponad dziesięciu lat. W roku 2014 doszło do zmiany przywództwa po obu
stronach. Na marginesie listopadowego szczytu G–20 w Brisbane przewodniczący Herman Van
Rompuy i premier Indii Narendra Modi uzgodnili zorganizowanie szczytu w 2015 r. Podczas
konsultacji na temat polityki zagranicznej, które miały miejsce w styczniu, przeprowadzono dialog
na wysokim szczeblu między UE a Indiami dotyczący polityki, bezpieczeństwa oraz kwestii
globalnych i regionalnych. Pierwszy dialog na temat nieproliferacji i rozbrojenia odbył się
w Delhi w maju. Ogólny stan naszej współpracy został poddany przeglądowi na 23. posiedzeniu
Wspólnej Komisji UE–Indie w New Delhi w czerwcu. Wysoka przedstawiciel i unijni urzędnicy
wysokiego szczebla w kontaktach ze swoimi indyjskimi odpowiednikami nadal podnosili kwestię
nierozwiązanej sprawy dwóch włoskich żołnierzy piechoty morskiej, która toczy się od
lutego 2012 r. W 2014 r. komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu, Connie Hedegaard, udała się
z wizytą do Indii, będących jednym z kluczowych partnerów na drodze do porozumienia w sprawie
zmiany klimatu, które ma zostać zawarte w grudniu 2015 r. w Paryżu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
98
PL
5.4.3. Nepal
W 2014 r. UE i Nepal wzmocniły swoje stosunki polityczne i gospodarcze, m.in. dzięki pierwszej
wizycie premiera Nepalu w UE. Premier Sushil Koirala spotkał się z przewodniczącymi Hermanem
Van Rompuyem i José Manuelem Barroso. UE nadal wspierała przemiany polityczne i gospodarcze
w Nepalu, w tym jeśli chodzi o poszukiwanie konsensusu w kwestii sporządzenia projektu nowej
konstytucji oraz o znaczenie dalszej współpracy i integracji regionalnej w regionie Azji
Południowej. W październiku komisarz ds. rozwoju, Andris Piebalgs, odwiedził Nepal i potwierdził
trzykrotne zwiększenie pomocy rozwojowej dla tego kraju oraz wsparcie UE dla celu Nepalu
zakładającego, że do 2022 r. osiągnie on status kraju o średnim poziomie dochodu.
5.4.4. Bhutan
UE i Bhutan w dalszym ciągu pogłębiały doskonałe stosunki, w tym przez poparcie UE dla
przemian politycznych, rozwoju gospodarczego i ambicji tego kraju, by do roku 2020 uniezależnić
się od darczyńców. W październiku komisarz ds. rozwoju, Andris Piebalgs, odwiedził Bhutan
i ogłosił trzykrotne zwiększenie pomocy rozwojowej UE.
5.4.5. Afganistan
23 czerwca Rada przyjęła nową strategię dla Afganistanu do końca 2016 r., w której
skoncentrowano się na rozwoju instytucji Afganistanu oraz podkreślono priorytety, jakimi są:
wspieranie pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w regionie; wzmacnianie demokracji; zachęcanie
do rozwoju gospodarczego i społecznego oraz wspieranie praworządności i poszanowania praw
człowieka. Strategia ta stosuje kompleksowe podejście i zapewnia nadrzędne ramy wszystkich
instrumentów unijnych oraz niewojskowego zaangażowania państw członkowskich. Specjalny
przedstawiciel Unii Europejskiej Franz-Michael Skjold Mellbin nadal odgrywał istotną rolę,
wzmacniając obecność UE w terenie, i ułatwiał koordynację działań z państwami
członkowskimi w Kabulu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
99
PL
Proces przekazywania odpowiedzialności za bezpieczeństwo, w tym wycofywanie oddziałów ISAF,
postępował zgodnie z oczekiwaniami i zakończył się pod koniec 2014 r. Afgańskie krajowe siły
bezpieczeństwa przejęły odpowiedzialność za bezpieczeństwo w całym kraju, także w trudnym
okresie wyborów. Ponoszą one coraz poważniejsze straty, zwłaszcza po stronie policji.
Ogólna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa nadal była napięta, doszło do nasilenia ataków
rebeliantów, także w Kabulu, a liczba ofiar wśród ludności cywilnej wzrosła o 25% w porównaniu
z 2013 r. UE opowiadała się za solidnym porozumieniem w sprawie bezpieczeństwa, aby
umożliwić siłom ISAF prowadzenie działań w następstwie misji zdecydowanego wsparcia.
Podczas wyborów prezydenckich UE ściśle współpracowała z ONZ, USA i innymi partnerami
międzynarodowymi. UE wspierała porozumienie wynegocjowane przez ONZ i USA, które
doprowadziło do przeprowadzenia pełnej kontroli procesu głosowania i ustanowienia rządu
jedności narodowej, dzięki czemu uniknięto kryzysu politycznego. 29 września Aszraf Ghani objął
funkcję prezydenta i dekretem prezydenckim powołał Abdullaha Abdullaha na stanowisko
premiera. UE rozmieściła zespół ds. oceny wyborów złożony z 15 ekspertów międzynarodowych,
którego pracom przewodniczy główny obserwator, poseł do Parlamentu Europejskiego, Thijs
Berman.
Na konferencji, która odbyła się w grudniu w Londynie, UE z zadowoleniem odnotowała
przygotowany przez rząd ambitny program reform, w tym pierwsze działania podjęte w celu
zaradzenia ostremu kryzysowi w zakresie przychodów, ustanowienia środków antykorupcyjnych
oraz zreformowania sądownictwa. Prezydent Aszraf Ghani potwierdził swój zamiar jak
najszybszego zakończenia negocjacji dotyczących umowy o współpracy między UE
a Afganistanem w zakresie partnerstwa i rozwoju.
W 2014 r. UE wydała kilka oficjalnych oświadczeń, koordynowanych przez specjalnego
przedstawiciela Unii Europejskiej z państwami członkowskimi UE, w sprawie poważnych naruszeń
praw człowieka. UE wyraziła zaniepokojenie w związku z wysoką liczbą cywilnych ofiar ataków
rebelianckich i z niestabilną sytuacją. UE wydała również kilka oświadczeń, w których podkreśliła
swój zdecydowany i zasadniczy sprzeciw wobec stosowania kary śmierci.
11083/15
bc/sw
DG C 1
100
PL
W 2014 r. misja policyjna Unii Europejskiej w Afganistanie (EUPOL Afganistan) przyczyniła się
do postępów w reformie instytucjonalnej afgańskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, dalszej
profesjonalizacji afgańskiej policji krajowej i lepszego powiązania służb policji i instytucji wymiaru
sprawiedliwości w sprawach karnych. Misja EUPOL wspierała opracowanie krajowej strategii
funkcjonowania policji (2014–2018) oraz krajowego planu funkcjonowania policji podpisane przez
afgańskiego ministra spraw wewnętrznych. Utworzenie nowych pomieszczeń dla szkoły policyjnej
i szkoły przeciwdziałania przestępczości było kamieniem milowym na drodze do przejęcia
odpowiedzialności przez siły afgańskie. W sektorze wymiaru sprawiedliwości misja EUPOL
odegrała znaczącą rolę w zakończeniu prac nad zmienionym kodeksem postępowania karnego,
przyjętym przez Parlament. Misja musiała stawić czoła niestabilnej sytuacji w zakresie
bezpieczeństwa w obszarach jej działania przez cały rok 2014. 17 stycznia w ataku terrorystycznym
w restauracji w Kabulu zginęło 21 cywilów, w tym członek misji z Danii i członek pracującego dla
misji zespołu odpowiadającego za bezpieczeństwo pochodzący z Wielkiej Brytanii.
16 grudnia 2014 r. Rada przedłużyła mandat misji do końca 2016 r.
5.4.6. Pakistan
UE nadal ściśle współpracowała z Pakistanem w ramach 5-letniego planu zaangażowania UE–
Pakistan, który został przyjęty w 2012 r. 25 marca w Brukseli odbyła się 2. runda dialogu
strategicznego UE–Pakistan, w której uczestniczyli wysoka przedstawiciel i doradca ds. polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa Pakistanu, Sartaj Aziz. 24 czerwca w Islamabadzie odbyło się
posiedzenie wspólnej komisji, bezpośrednio po posiedzeniach podgrup zajmujących się prawami
człowieka i handlem. W ramach wspólnej komisji postanowiono rozpocząć dialogi na szczeblu
lokalnym poświęcone energii i prawom człowieka. W czerwcu specjalny przedstawiciel UE
ds. nieproliferacji i rozbrojenia, Jacek Bylica, odwiedził Pakistan, by zainicjować dialog UE–
Pakistan na temat nieproliferacji. 20 października w Brukseli odbyło się 3. posiedzenie Wspólnego
Komitetu ds. Readmisji w celu nadzorowania wprowadzania w życie umowy o readmisji między
UE a Pakistanem (2010).
11083/15
bc/sw
DG C 1
101
PL
Począwszy od 1 stycznia 2014 r. Pakistan zaczął korzystać z preferencyjnego dostępu do rynku UE
w ramach systemu GSP +, z zastrzeżeniem skutecznego wykonywania 27 podstawowych
międzynarodowych konwencji w dziedzinie praw człowieka, praw pracowniczych, ochrony
środowiska i dobrych rządów.
UE nadal współdziałała z Pakistanem, poprzez dialog i współpracę, w kwestiach dotyczących praw
człowieka. W uzupełnieniu prac podgrupy ds. praw człowieka, specjalny przedstawiciel UE
ds. praw człowieka, Stavros Lambrinidis, 26–29 października po raz pierwszy odwiedził Pakistan. 21
5.4.7. Bangladesz
UE kontynuowała współpracę z Bangladeszem, USA i Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP)
w celu wdrożenia porozumienia na rzecz zrównoważoności uzgodnionego w lipca 2013 r.
w następstwie zawalenia budynku Rana Plaza, pod którego gruzami zginęło wiele osób;
porozumienie to ma służyć poprawie warunków pracy oraz norm bezpieczeństwa
i zdrowia w przemyśle konfekcyjno-dziewiarskim w Bangladeszu. 20 października w Brukseli
odbyło się spotkanie przeglądowe na wysokim szczeblu, na którym ponownie potwierdzono, że
podjęte zobowiązania zostaną wypełnione w trybie pilnym.
9 stycznia wysoka przedstawiciel wydała w imieniu UE oświadczenie potępiające akty przemocy,
do których doszło w okresie poprzedzającym wybory odbywające się 5 stycznia; w oświadczeniu
tym wyraziła także ubolewanie, że nie zapewniono warunków sprzyjających przejrzystym,
pluralistycznym i wiarygodnym wyborom. Wezwała wszystkie strony do powstrzymania się od
przemocy i do zaangażowania w autentyczny dialog w celu uzgodnienia możliwego do przyjęcia
przez wszystkie strony sposobu dalszego postępowania w celu wzmocnienia demokratycznej
rozliczalności i przeprowadzenia przejrzystych, pluralistycznych i wiarygodnych wyborów.
Okoliczności towarzyszące wyborom przyczyniły się do polaryzacji klimatu politycznego,
ograniczenia wolności mediów i ograniczenia przestrzeni działania społeczeństwa obywatelskiego.
21
W 2014 r. Parlament Europejski przyjął trzy rezolucje skupiające się na: roli Pakistanu
w regionie i jego stosunkach politycznych z UE (2013/2168(INI)), niedawnych przypadkach
prześladowań (2014/2694 (RSP)) oraz przepisach dotyczących bluźnierstwa
(2014/2969 (RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
102
PL
W związku z tym, że bangladeski „Międzynarodowy Trybunał Karny” wydał kilka wyroków
śmierci wobec osób skazanych za zbrodnie wojenne w czasie wojny o niepodległość w 1971 r, UE
przypomniała o swoim absolutnym sprzeciwie wobec stosowania kary śmierci w jakichkolwiek
okolicznościach i wezwała władze Bangladeszu do wprowadzenia moratorium na wykonywanie
kary śmierci, jako pierwszego kroku do jej zniesienia. 22
5.4.8. Sri Lanka
Polityka UE względem Sri Lanki koncentrowała się przede wszystkim na kwestii pojednania
i prawach człowieka. W konkluzjach z 21 marca Rada Europejska przypomniała o swoim
zaangażowaniu na rzecz zapewnienia odpowiedzialności, pojednania i powszechnych praw
człowieka na Sri Lance. Zaapelowała też o przyjęcie przez Radę Praw Człowieka ONZ
rezolucji w sprawie Sri Lanki, która to rezolucja przewidywałaby międzynarodowe śledztwo
w sprawie domniemanych zbrodni wojennych popełnionych w czasie wojny przez obie strony.
Na posiedzeniu Rady Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych w marcu 2014 r.
państwa członkowskie UE i USA były współwnioskodawcami rezolucji wzywającej rząd Sri Lanki
do poczynienia postępów w dziedzinie pojednania oraz do przeprowadzenia dochodzeń w sprawie
domniemanych przypadków naruszania międzynarodowych praw człowieka i prawa
humanitarnego. W rezolucji tej upoważniono biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka
do przeprowadzenia szczegółowego dochodzenia w sprawie domniemanych poważnych naruszeń
i łamania praw człowieka i związanych z tym przestępstw popełnianych przez obie strony na Sri
Lance. Podobnie jak w przypadku innych partnerów międzynarodowych UE wezwała rząd Sri
Lanki do zapewnienia pełnej współpracy w dochodzeniu dotyczącym kwestii odpowiedzialności, co
stanowiłoby ważny krok na drodze do prawdziwego pojednania.
W 2014 r. UE wydała oświadczenia w sprawie ataków przeciwko społeczności muzułmańskiej
(20 czerwca), powołania zespołu dochodzeniowego ONZ ds. Sri Lanki (1 lipca) oraz ograniczeń
dotyczących organizacji pozarządowych i wolności słowa (23 lipca).
22
Parlament Europejski przyjął dwie rezolucje w sprawie łamania praw
człowieka w Bangladeszu: rezolucje w sprawie niedawnych wyborów w Bangladeszu
(2014/2516 (RSP)) i rezolucję w sprawie łamania praw człowieka w Bangladeszu
(2014/2834 (RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
103
PL
5.4.9. Malediwy
22 marca odbyły się drugie w historii kraju demokratyczne wybory wielopartyjne. Miały one
miejsce w czasie kryzysu politycznego, który spowodował niepewność co do dalszej
demokratyzacji na Malediwach. Unijna misja obserwacji wyborów oceniła, że wybory przebiegały
sprawnie pomimo ingerencji Sądu Najwyższego oraz jego działań skierowanych przeciwko Komisji
Wyborczej w tygodniach poprzedzających wybory parlamentarne. Od czasu wyborów
prezydenckich w 2013 r. oraz wyborów samorządowych i parlamentarnych w 2014 r. wszystkie
kompetencje (ustawodawcze, wykonawcze i sądowe) ponownie należą do formacji politycznej
skupionej wokół rodziny byłego prezydenta Maumoona Abdula Gayooma, co rodzi obawy co do
perspektyw umocnienia demokracji. 23
5.5. Pacyfik
5.5.1. Australia
W oparciu o rezultaty wizyt przewodniczącego José Manuela Barroso we wrześniu 2011 r.
i wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej w październiku 2011 r., UE i Australia nadal
wymieniały informacje oraz kontynuowały dialog z myślą o poszerzeniu współpracy w zakresie
spraw zagranicznych i kwestii bezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego, pomocy rozwojowej
i kwestii globalnych. 16 listopada przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy wziął
udział w spotkaniu dwustronnym z premierem Tonym Abbottem, podczas którego poruszono
kwestie dwustronne (umowa ramowa i perspektywy umowy o wolnym handlu) oraz kwestię
Ukrainy, w odniesieniu do której prowadzona jest ścisła współpraca. ESDZ i Australia podpisały
również umowę w sprawie wymiany dyplomatycznej.
W następstwie przyjęcia w październiku 2011 r. kompleksowego mandatu negocjacyjnego
dotyczącego umowy ramowej między UE a Australią po rocznej przerwie negocjacje wznowiono
i do końca roku zostały one prawie zakończone.
23
Sprawozdanie końcowe unijnej misji obserwacji wyborów, Malediwy 2014.
11083/15
bc/sw
DG C 1
104
PL
11 grudnia w Canberze przeprowadzono na szczeblu dyrektorów politycznych strategiczny dialog
UE–Australia na temat bezpieczeństwa; obszerny porządek spotkania obejmował kwestie
bezpieczeństwa w regionie Azji i Pacyfiku i bezpieczeństwa morskiego oraz kwestie dotyczące
Rosji/Ukrainy, Iranu, Syrii/Iraku/ISIL/Daiszu, procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie,
Afganistanu, walki z terroryzmem, bezpieczeństwa cybernetycznego oraz współpracy
w zarządzaniu kryzysowym. Przewodniczący Komitetu Wojskowego Unii Europejskiej (CEUMC),
generał Patrick de Rousiers, odbył swoją pierwszą wizytę w Australii w związku z dyskusjami na
wysokim szczeblu z Ministerstwem Obrony. 28 października odbyło się regularne spotkanie
trójstronne (UE–AUS–NZ) poświęcone kwestiom regionu Pacyfiku. 6 listopada w Brukseli
zorganizowano również pierwszą rundę dialogu UE–Australia na temat zwalczania terroryzmu.
UE i Australia wynegocjowały umowę w sprawie ram udziału Australii w prowadzonych przez UE
operacjach zarządzania kryzysowego. 24 Australia była zapraszana do udziału w kilku misjach
i operacjach WPBiO i po raz pierwszy uczestniczyła w jednej z nich, zapewniając cenne ekspertyzy
prawne w kontekście wsparcia dla Seszeli za pośrednictwem misji EUCAP NESTOR.
5.5.2. Nowa Zelandia
W ciągu roku wymieniano informacje na temat istotnych kwestii geopolitycznych będących
przedmiotem wspólnego zainteresowania. 25 marca premier John Key spotkał się
z przewodniczącymi José Manuelem Barroso i Hermanem Van Rompuyem w Hadze przy okazji
szczytu bezpieczeństwa jądrowego; wydali oni wspólną deklarację w sprawie pogłębienia
partnerstwa między UE a Nową Zelandią.
We wspólnej deklaracji m.in zgodzono się rozważyć możliwości poczynienia postępów, jeśli
chodzi o stosunki handlowe i gospodarcze, w tym warunki ewentualnego rozpoczęcia
negocjacji w celu dalszej liberalizacji handlu i inwestycji między UE i Nową Zelandią.
24
Umowa została podpisana 22 kwietnia 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
105
PL
24 czerwca wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca spotkała się z ministrem spraw
zagranicznych Murrayem McCullym w Brukseli i 30 lipca, przy okazji Forum Wysp Pacyfiku
w Palau; zapowiedzieli oni zakończenie negocjacji w sprawie pierwszego kompleksowego
i prawnie wiążącego traktatu – umowy o partnerstwie w stosunkach i współpracy.
16 listopada przewodniczący Jean-Claude Juncker i ponownie wybrany premier John Key spotkali
się w Brisbane przy okazji szczytu G-20. 2 grudnia w Brukseli minister spraw zagranicznych
Murray McCully spotkał się po raz pierwszy z nową wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą,
potwierdzając zaangażowanie na rzecz rozszerzenia partnerstwa między UE a Nową Zelandią oraz
na rzecz ściślejszej koordynacji w kwestiach bezpieczeństwa w trakcie kadencji Nowej Zelandii
jako członka niestałego Rady Bezpieczeństwa ONZ w latach 2015–16.
12 grudnia w Wellington zorganizowano pierwsze sformalizowane posiedzenie w ramach dialogu
UE–Nowa Zelandia na szczeblu dyrektorów politycznych dotyczącego bezpieczeństwa.
W związku z podpisaniem 18 kwietnia 2012 r. w Brukseli umowy w sprawie ram udziału Nowej
Zelandii w prowadzonych przez UE operacjach zarządzania kryzysowego, Nową Zelandię
zaproszono do uczestnictwa w kilku misjach i operacjach w dziedzinie WPBiO. Nowa Zelandia
wsparła EUNAVFOR Atalanta, wysyłając w październiku i listopadzie samolot patrolowo–
rozpoznawczy.
W kwietniu komisarz Andris Piebalgs, wspólnie z ministrem spraw zagranicznych Murrayem
McCullym, złożył wizytę w regionie Pacyfiku. Głównym celem wizyty było podsumowanie
postępów w realizacji wspólnych projektów w ramach partnerstwa energetycznego UE–Nowa
Zelandia w regionie Pacyfiku, zapoczątkowanego na szczycie energetycznym w regionie Pacyfiku,
który odbył się w marcu 2013 r. i którego współorganizatorami były UE i Nowa Zelandia.
11083/15
bc/sw
DG C 1
106
PL
5.5.3. Fidżi
Powrót Fidżi na ścieżkę demokracji umocniły zorganizowane 17 września – po raz pierwszy od
wojskowego zamachu stanu w 2006 r. – wybory parlamentarne. Wybory były dobrze przygotowane
pod względem technicznym i dały wyborcom możliwość dokonania prawdziwego wyboru. UE
zapewniła pomoc techniczną w trakcie procesu wyborczego i – w ramach szerzej zakrojonych
międzynarodowych działań monitorujących – uruchomiła misję ekspertów ds. wyborów, by oceniła
ich przebieg.
UE wysłała również misję weryfikacyjną, która miała ocenić sytuację w zakresie wymogów
art. 96 umowy z Kotonu. W następstwie tych misji UE zgodziła się w listopadzie zaprzestać
stosowania tzw. „właściwych środków” (sankcji) na mocy art. 96 umowy z Kotonu
i art. 37 Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju oraz wznowić pełną współpracę
na rzecz rozwoju z Fidżi. Ścisłe monitorowanie i wsparcie w dziedzinie praw człowieka zostanie
zapewnione m.in. poprzez nowy dialog polityczny i programowanie pomocy finansowej UE.
5.5.4. Wyspy Salomona
Wybory parlamentarne odbyły się 19 listopada, po czym, 9 grudnia, członkowie nowo wybranego
Parlamentu, zdecydowaną większością głosów, wybrali Manasseha Sogavarego na stanowisko
premiera. W 2014 r. proces wyborczy przebiegał spokojnie; odnotowano stosunkowo nieistotne
incydenty związane z bezpieczeństwem. Wybory te stanowią ważny krok naprzód potwierdzający
przywrócenie stabilności i postępy osiągnięte w dziedzinie demokratyzacji, dobrych rządów i praw
człowieka od czasu uruchomienia regionalnej misji pomocowej na Wyspach Salomona w 2003 r.
UE zapewniła wsparcie dla aktualizacji rejestru wyborców. Zapewniła też finansowanie działań
mających na celu zwiększenie – w wymiarze ogólnym – świadomości społecznej na temat
wyborów, a w szczególności udziału kobiet, oraz pomoc techniczną przy opracowywaniu projektu
rozporządzenia wykonującego ustawę o integralności partii politycznych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
107
PL
5.5.5. Zagadnienia regionalne
UE nadal rozwijała dialog i współpracę z wyspiarskimi krajami Pacyfiku i organizacjami
regionalnymi. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca wzięła udział w 45. Forum Wysp
Pacyfiku w lipcu w Koror (Palau), a komisarz Andris Piebalgs reprezentował UE podczas trzeciej
konferencji ONZ na temat małych rozwijających się państw wyspiarskich we wrześniu w Apii
(Samoa). Przy okazji tej konferencji 21 małych rozwijających się państw wyspiarskich (10 krajów
rejonu Pacyfiku, 10 krajów regionu Karaibów i Republika Zielonego Przylądka) podpisało – na
mocy umowy z Kotonu – krajowe programy orientacyjne na lata 2014–2020 (opiewające na ok.
340 mln EUR). Umowę o partnerstwie gospodarczym między regionem Pacyfiku a UE –
tymczasowo stosowaną od 20 grudnia 2009 r. na Papui-Nowej Gwinei – od 28 lipca 2014 r. zaczęto
stosować również na Fidżi.
6.
Afryka
6.1. Unia Afrykańska
Dzięki coraz ściślejszej współpracy z Unią Afrykańską (UA), ONZ i innymi organizacjami
regionalnymi udało się ustabilizować szereg konfliktów, a konsekwentne akcentowanie znaczenia,
jakie ma budowanie solidnych instytucji zdolnych do umacniania demokracji, praw człowieka
i praworządności, zaczyna przynosić efekty.
11083/15
bc/sw
DG C 1
108
PL
Na 4. szczycie UE–Afryka w kwietniu 2014 r. w Brukseli przywódcy potwierdzili stałe wsparcie
UE dla afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju
w Afryce oraz możliwość zapewnienia większej ilości sprzętu, jak również szkoleń i doradztwa. UE
ogłosiła uruchomienie operacji EUFOR RCA. Na spotkaniu poświęconym bezpieczeństwu
morskiemu, którego gospodarzem była wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca, a także
w uwagach zgłoszonych na posiedzeniu plenarnym, zwrócono uwagę na cenne doświadczenia
i wnioski zdobyte podczas operacji Atalanta oraz na ogromne zainteresowanie krajów Afryki
Zachodniej nową unijną strategią dotyczącą Zatoki Gwinejskiej. Obecność sekretarza generalnego
ONZ, Ban Ki-moona, była wyraźnym przesłaniem dotyczącym zakresu współpracy między UE,
AU i ONZ. Dwustronne spotkania odgrywały też kluczową rolę w umacnianiu stosunków między
tymi dwoma kontynentami.
Ogólnie rzecz biorąc, szczyt nadał pozytywny impuls stosunkom między UE a Afryką i zapewnił
solidną podstawę przyszłego dialogu i współpracy. Wydano wspólne oświadczenie potwierdzające
zaangażowanie na rzecz celów określonych we wspólnej strategii Afryka–UE przyjętej w 2007 r.
Podzielane przez strony najważniejsze priorytety i obszary wspólnego działania zostały
doprecyzowane w planie działania na lata 2014–17. UE wciąż jest postrzegana jako najważniejszy
partner Afryki we wszystkich istotnych obszarach, w tym w zakresie pokoju i bezpieczeństwa.
15 maja 2014 r. przedstawiciele Rady Pokoju i Bezpieczeństwa UA oraz Komitetu Politycznego
i Bezpieczeństwa UE spotkali się w Brukseli po raz siódmy. 25
25
Spotkanie to stanowiło okazję do otwartej i dobrze zorganizowanej dyskusji na temat:
i) sytuacji kryzysowych i zagrożeń dla pokoju i stabilności w regionie rozpościerającym się
pomiędzy regionem Sahel a Rogiem Afryki, w tym konfliktów w Sudanie Południowym,
Mali/Sahelu i Republice Środkowoafrykańskiej, a także przekrojowych kwestii dotyczących
rozprzestrzeniania broni strzeleckiej i lekkiej, terroryzmu, granic i migracji; ii) wspierania
budowania zdolności Afryki w zakresie pokoju i bezpieczeństwa; oraz iii) pogłębienia
współpracy między tymi organami. Ponadto Rada Pokoju i Bezpieczeństwa UA oraz
Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa UE zostali poinformowani o sytuacji w zakresie
pokoju i bezpieczeństwo w Europie (Ukraina).
11083/15
bc/sw
DG C 1
109
PL
W 2014 r. Komisja przyjęła również program działania dotyczący Instrumentu na rzecz Pokoju
w Afryce na lata 2014–2016, na który przydzielono pulę środków finansowych w wysokości
750 mln EUR, z czego 325 mln EUR pochodzi z instrumentu pomostowego EFR w dużej mierze
w celu wsparcia bieżących operacji wspierania pokoju w 2014 r. Ogólne kierunki programu
działania na lata 2014-2016 są zasadniczo zgodne z poprzednimi programami działania
dotyczącymi Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce. Bezpośrednimi beneficjentami pozostają Unia
Afrykańska (UA) i regionalne wspólnoty gospodarcze / mechanizmy regionalne; blisko 90%
dostępnych im środków finansowych przeznaczone jest na wsparcie operacji pokojowych
prowadzonych pod przywództwem afrykańskim, a pozostała część – na wsparcie wdrożenia
afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa oraz na działania przynoszące szybkie rezultaty
mające na celu zapobieganie konfliktom i zarządzanie kryzysowe. 26
Poprzez Instrument na rzecz Pokoju w Afryce UE kontynuowała swoje wsparcie dla misji
prowadzonych pod dowództwem UA w 2014 r.:
•
AMISOM – misja Unii Afrykańskiej w Somalii: od rozpoczęcia misji w 2007 r. łączne
zobowiązanie w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na rzecz AMISOM wynosi prawie
771,1 mln EUR, co sprawia, że UE jest jednym z największych darczyńców tej misji.
•
MISCA – międzynarodowa misja wsparcia w Republice Środkowoafrykańskiej pod
dowództwem sił afrykańskich: UE udzieliła wstępnego wsparcia finansowego w wysokości
50 mln EUR i zobowiązała się przekazać dalsze wsparcie w kwocie 75 mln EUR. Wielowymiarowa
operacja pokojowa ONZ w Republice Środkowoafrykańskiej (MINUSCA) 15 września przejęła
odpowiedzialność od afrykańskich sił MISCA. Do maja 2015 r. nie będzie ona jednak w stanie
realizować swojego ambitnego mandatu.
26
Najważniejsze zmiany wprowadzone przez program działania na lata 2014–2016 są
następujące: i) podkreślono konieczność opracowania strategii wyjścia i wzmocnienia
podziału obciążenia finansowego; ii) wsparcie w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju
w Afryce dla afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa oraz budowania zdolności
zostanie przekształcone, tak by lepiej ukierunkować pomoc i stopniowo zmniejszać ogólne
wsparcie na rzecz kosztów personelu; uproszczono też unijną procedurę podejmowania
decyzji z myślą o jej przyspieszeniu i zwiększeniu możliwości reagowania.
11083/15
bc/sw
DG C 1
110
PL
W 2014 r. w ramach mechanizmu wczesnego reagowania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
UE wspierała również kilka afrykańskich inicjatyw w zakresie mediacji, w tym: wspólny
mechanizm weryfikacji Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior w jego
zadaniu dotyczącym przywrócenia i propagowania zaufania między DRK a krajami sąsiadującymi;
proces mediacyjny w Sudanie Południowym prowadzony przez Międzyrządowy Organ
ds. Rozwoju (IGAD) i wspólną inicjatywę Wspólnego Rynku Afryki Wschodniej i Południowej
(COMESA) / Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej mającą na celu wsparcie pokojowego przebiegu
wyborów w Burundi.
6.2. Afryka Zachodnia
Po dziesięciu latach wspólnych prac 30 czerwca 2014 r. zakończono negocjacje dotyczące umowy
o partnerstwie gospodarczym między UE a Afryką Zachodnią. Umowa dotyczy handlu towarami,
w oparciu o niedawno przyjętą wspólną taryfę zewnętrzną ECOWAS, i współpracy na rzecz
rozwoju oraz zawiera klauzule rendez-vous w odniesieniu do rozdziałów dotyczących usług i zasad
handlowych. Szefowie państw ECOWAS polecili głównym negocjatorom ze strony Afryki
Zachodniej podjęcie wszelkich niezbędnych działań umożliwiających szybkie podpisanie
i realizację umowy o partnerstwie gospodarczym. Umowa ta zastąpi przejściowe umowy
o partnerstwie gospodarczym z Wybrzeżem Kości Słoniowej (umowa podpisana w 2008 r.) i Ghaną
(umowa niepodpisana), których nie ratyfikowano/stosowano.
27 listopada 2014 r. w Abudży odbył się coroczny dialog polityczny na szczeblu ministrów UE–
ECOWAS obejmujący różne kwestie będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, m.in.
sytuację w regionie w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, kwestie programowania regionalnego
i negocjacje dotyczące umów o partnerstwie gospodarczym.
11083/15
bc/sw
DG C 1
111
PL
6.2.1. Bezpieczeństwo i rozwój w regionie Sahelu
W 2014 r. nadal realizowano strategię UE na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu,
przeprowadzono również przegląd (2013 r.), w ramach którego stwierdzono konkretne postępy
i wyniki we wszystkich czterech głównych obszarach działania: polityki, rozwoju, bezpieczeństwa
i zwalczania brutalnego ekstremizmu. Uznano, że powiązanie między bezpieczeństwem a rozwojem
powinno pozostać w centrum polityki i działań UE w regionie Sahelu, a także że wdrażanie strategii
należy rozszerzyć na Burkina Faso i Czad. W związku z tym prowadzone są prace nad nowym
regionalnym planem działania obejmującym kolejne kroki w realizacji strategii na rzecz regionu
Sahelu.
W ciągu roku szczególną uwagę przykładano do zapewnienia koordynacji i synergii działań
międzynarodowych z innymi organizacjami partnerskimi, zwłaszcza ONZ, Unią Afrykańską,
ECOWAS-em. Uwagę poświęcono platformie z Bamako, uruchomionej po wspólnej wizycie w tym
regionie wysokich rangą przedstawicieli ONZ, UE i Banku Światowego w 2013 r.; platforma
stanowi mechanizm koordynacji działań darczyńców i ONZ, UA, a w szczególności UE. Ponadto
położono nacisk na proces z Nawakszut 27, który ma duży potencjał z uwagi na zaangażowanie UA
i Algierii w dziedzinie bezpieczeństwa, a także na udział Grupy Pięciu na rzecz Sahelu, co jest
ważnym krokiem w kierunku przyjęcia odpowiedzialności przez te pięć państw w kontekście
wyzwań. 28
27
28
Proces prowadzony pod kierownictwem Unii Afrykańskiej uruchomiono w marcu 2013 r.;
ustalone cele obejmują pogłębienie współpracy w zakresie bezpieczeństwa i wprowadzenie
w życie afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa w regionie Sahelu i Sahary.
W ramach procesu z Nawakszut szefowie służb wywiadowczych i bezpieczeństwa
13 krajów regionu Sahelu i Sahary spotykają się regularnie co dwa miesiące pod auspicjami
Unii Afrykańskiej, a ministrowie spraw zagranicznych tych krajów spotykają się regularnie
co trzy miesiące.
Mauretania, Mali, Niger, Czad i Burkina Faso.
11083/15
bc/sw
DG C 1
112
PL
6.2.2. Mauretania
UE wysłała misję ekspertów ds. wyborów na wybory prezydenckie w czerwcu 2014 r. W ramach
misji stwierdzono, że proces wyborczy przebiegał zgodnie z odpowiednimi normami. Wydano
szereg zaleceń dotyczących ulepszenia tego procesu w przyszłych wyborach.
Druga kadencja prezydenta Mohameda Oulda Abdela Aziza rozpoczęła się od zachęcających
sygnałów dotyczących politycznej stabilności i ciągłości w realizacji najważniejszych polityk.
Jednak umacnianie stabilności i dalszy wzrost są zagrożone ryzykiem gwałtownej radykalizacji
islamu, pogłębiania podziałów społecznych i etnicznych oraz niestabilnej sytuacji w tym regionie.
W ramach regularnego dialogu politycznego z Mauretanią UE będzie uważnie śledzić napięcia na
tle społecznym, etnicznym i religijnym, które narastały w drugiej połowie roku.
W styczniu 2014 r. Mauretania przejęła przewodnictwo w Unii Afrykańskiej, a także
współprzewodnictwo w dialogu 5+5 i przewodnictwo w Radzie Ministrów Ligi Państw Arabskich.
W związku z tym Mauretania ma proaktywne podejście do spraw tego regionu. 29
W ramach stosunków między UE a Mauretanią odbyły się dwa spotkania dialogu politycznego na
mocy art. 8 (w maju i grudniu 2014 r.), w styczniu i grudniu zorganizowano wizyty specjalnego
przedstawiciela Unii Europejskiej w regionie Sahelu, natomiast w lutym wizytę komisarza Andrisa
Piebalgsa, w czerwcu podpisano krajowy program orientacyjny na lata 2014–2020, a w maju
rozpoczęto negocjacje w sprawie przedłużenia obowiązywania protokołu w sprawie rybołówstwa.
29
Prezydent Mohamed Ould Abdel Aziz współprzewodniczył, wspólnie z UE, czwartemu
szczytowi UE–Afryka, który odbył się w Brukseli w kwietniu 2014 r. Jako dowód swojego
zaangażowania na rzecz spraw Afryki, Mauretania zadeklarowała uczestnictwo w misji
MINUSCA, której personel ma liczyć ok. 900 osób i która ma zostać
uruchomiona w 2015 r. Jako partner zaangażowany w kwestie dotyczące regionu Sahelu,
w lutym 2014 r. Mauretania, wraz Nigrem, Mali, Burkina Faso i Czadem, uruchomiła
inicjatywę Grupy Pięciu na rzecz Sahelu, która ma na celu określenie właściwych reakcji na
konkretne wyzwania dotyczące Sahelu, uwzględniając ścisłe powiązanie między
bezpieczeństwem i rozwojem, podobnie jak to uczyniono w przypadku unijnej strategii na
rzecz regionu Sahelu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
113
PL
6.2.3. Mali
Od początku kryzysu politycznego i w zakresie bezpieczeństwa w Mali – rebelii na północy kraju
w styczniu 2012 r., a następnie zamachu stanu w marcu – UE stale opowiadała się za utrzymaniem
integralności terytorialnej Mali, przywróceniem porządku konstytucyjnego i poszukiwaniem
politycznego rozwiązania kryzysu w drodze dialogu. W ramach kompleksowej reakcji na kryzys
w Mali UE zmobilizowała wszystkie dostępne jej instrumenty.
Po przejrzystych wyborach prezydenckich i parlamentarnych w 2013 r., z udziałem obserwatorów
z UE i innych międzynarodowych partnerów, UE zapewniła istotne wsparcie dla procesu
transformacji, który ma doprowadzić do przywrócenia normalnych warunków konstytucyjnych,
pokoju i porządku. Podczas konferencji darczyńców na wysokim szczeblu, którą zorganizowano
15 maja 2013 r. w Brukseli, zobowiązano się przekazać na pomoc dla Mali ponad 3,25 mld EUR.
Sama UE przeznaczyła na ten kraj 1,28 mld EUR, m.in. w ramach wsparcia budżetowego. Na
ostatnim spotkaniu monitorującym we wrześniu 2014 r. stwierdzono, że jak dotąd połowa tej kwoty
została wypłacona/rozdysponowana. Komisja przewidziała również znaczne kwoty w ramach
pomocy humanitarnej.
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, UE – zarówno indywidualnie, jak i wspólnie z innymi podmiotami –
udzielała istotnego wsparcia dla walki z grupami terrorystycznymi, w szczególności od
stycznia 2013 r. Uruchomiła wojskową misję szkoleniową (EUTM Mali), aby wspomóc armię
malijską w restrukturyzacji i zwiększaniu jej zdolności. Jak dotąd misja EUTM Mali
przeprowadziła szkolenia dla sześciu batalionów malijskich sił zbrojnych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
114
PL
W kwietniu 2014 r. w Mali utworzono nową cywilną misję w dziedzinie WPBiO – EUCAP Sahel
Mali. Szef misji i podstawowy zespół zostali rozmieszczeni w lipcu, aby przygotować
uruchomienie misji na początku 2015 r. 30
UE aktywnie działa też jako współmediator (wraz z ONZ, UA, ECOWAS i Organizacją
Współpracy Islamskiej) prowadzonych w Algierze rozmów pokojowych dotyczących północnej
części Mali, rozpoczętych w lipcu 2014 r. UE zobowiązała się do udziału w pracach komitetu
monitorującego, który będzie monitorować realizację porozumienia pokojowego.
UE jest w pełni zaangażowana na rzecz wsparcia procesu odbudowy i ożywienia Mali po
przywróceniu przez ten kraj porządku konstytucyjnego. 31
6.2.4. Niger
Względna stabilność wewnętrzna w ostatnim czasie była poddana próbie po przetasowaniach
w rządzie w sierpniu 2013 r., które spowodowały zmiany sojuszy politycznych. W 2014 r. narastały
napięcia polityczne, którym towarzyszyły demonstracje uliczne, okazjonalne gwałtowne starcia
i impas w Zgromadzeniu Narodowym. Regularnie prowadzony jest dialog polityczny dotyczący
wielu różnych kwestii krajowych i regionalnych.
30
31
Misja będzie zapewniać szkolenia i doradztwo dla wewnętrznych sił bezpieczeństwa
(żandarmerii, policji krajowej, gwardii krajowej), ze szczególnym naciskiem na zarządzanie
zasobami ludzkimi i na zdolności. Głównym celem misji jest pomoc w odbudowaniu
powiązania instytucjonalnego między malijskimi siłami bezpieczeństwa a władzami
politycznymi, poprzez ustanowienie w ramach tych sił przejrzystego, profesjonalnego
systemu zarządzania zapewniającego wysoki poziom działań. Pierwotny mandat misji
obowiązuje przez dwa lata. Misja będzie współpracować z 80 ekspertami
międzynarodowymi; ma siedzibę w Bamako.
11083/15
bc/sw
DG C 1
115
PL
W 2014 r. Niger był celem różnych ataków terrorystycznych powodujących wiele ofiar w ludziach.
Rozprzestrzenianie się aktów przemocy popełnianych przez Boko Haram w Nigerii na Niger
nastręcza władzom nigerskim poważnych problemów w zakresie bezpieczeństwa i problemów
humanitarnych. W rezultacie Niger jest aktywnie zaangażowany w międzynarodowe wysiłki
mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa w Nigerii.
W 2014 r. w ramach stosunków UE–Niger w czerwcu podpisano krajowy program orientacyjny na
lata 2014–2020, zorganizowano też wizyty w Niamey przewodniczącego Hermana Van Rompuya
(luty 2014 r.) i specjalnego przedstawiciela w regionie Sahelu, Michela Dominique’a Reveyrand-de
Menthona (5–6 listopada 2014 r.).
W lipcu 2014 r. dobiegł końca pierwszy mandat misji EUCAP Sahel Niger. Rada postanowiła
zmienić i przedłużyć mandat do lipca 2016 r. W drugiej połowie roku w ramach misji i innych
instrumentów UE przeprowadzono pewne wspólne działania i zintensyfikowano działania misji
poza stolicą Niamey; skoncentrowano się w szczególności na odpowiedzialności kraju za własny
rozwój i na trwałości osiągnięć misji.
6.2.5. Burkina Faso
Po 27 latach sprawowania władzy w październiku prezydent Blaise Compaoré został zmuszony do
ustąpienia i opuszczenia kraju związku z szerzącymi się protestami i niepokojami społecznymi
spowodowanymi jego działaniami mającymi na celu zmianę konstytucji po to, by mógł on
kandydować w wyborach prezydenckich w 2015 r. W związku z niepokojami i po dwóch
tygodniach rządów wojskowych wszystkie zainteresowane strony (w tym partie polityczne
i społeczeństwo obywatelskie) uzgodniły kartę okresu przejściowego i mianowały cywila Michela
Kafando na stanowisko prezydenta w okresie przejściowym. UE wyraziła poparcie dla pokojowych
przemian demokratycznych i dla wysiłków społeczności międzynarodowej, zwłaszcza dla misji
UA/ECOWAS/ONZ, w celu ułatwienia procesu transformacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
116
PL
17 marca Rada do Spraw Zagranicznych postanowiła rozszerzyć zakres strategii UE na rzecz
regionu Sahelu o Burkina Faso. Następnie wspólna misja ESDZ, DEVCO i specjalnego
przedstawiciela Unii Europejskiej w regionie Sahelu została w maju oddelegowana, by
poinformować władze Burkina Faso o skutkach włączenia tego kraju do strategii na rzecz regionu
Sahelu i by zebrać informacje na temat możliwych działań w ramach filaru tej strategii
obejmującego związek między rozwojem i bezpieczeństwem.
UE jest członkiem grupy kontaktowej ds. Burkina Faso w ramach ECOWAS i będzie pomagać
temu krajowi w okresie przejściowym w przygotowaniach do przeprowadzenia – nie później niż
w listopadzie 2015 r. – pluralistycznych i przejrzystych wyborów demokratycznych.
6.2.6. Senegal
Doskonałe i dynamiczne stosunki między Senegalem a Unią Europejską opierają się na dialogu
politycznym, handlu i współpracy na rzecz rozwoju. Senegal jest ważnym partnerem UE w wielu
kwestiach regionalnych i międzynarodowych.
Kontynuowano regularny dialog polityczny, w ramach którego w 2014 r. odbyły się dwa spotkania
– w czerwcu i w grudniu. Omawiane tematy dotyczyły w szczególności polityki wewnętrznej,
polityki zagranicznej Senegalu, sytuacji w regionie w zakresie bezpieczeństwa oraz poważnych
wyzwań gospodarczych, przed jakimi stoi ten kraj. Prawa człowieka były również tematem
specjalnych rozmów z ministrem sprawiedliwości Sidiki Kabą w listopadzie. W ramach dialogu
politycznego oraz współpracy UE z Senegalem UE i jej państwa członkowskie skupiały się na
obszarach priorytetowych, takich jak prawa kobiet i dzieci, zwalczanie bezkarności, reforma
sądownictwa oraz niedyskryminacja ze względu na orientację seksualną.
11083/15
bc/sw
DG C 1
117
PL
UE wspiera normalizację sytuacji w regionie Casamance, gdzie od ponad 30 lat trwa niezbyt
intensywny konflikt. Trwają rozmowy pokojowe między różnymi odłamami separatystycznego
Ruchu Demokratycznych Sił Casamance (Mouvement des Forces Democratiques de Casamance –
MFDC) i rządem Senegalu. Finansowanie w ramach Instrumentu na rzecz przyczyniania się do
Stabilności i Pokoju obejmuje wsparcie dla tego procesu i ofiar konfliktu. Efektem
negocjacji z frontem północnym była deklaracja przywódcy MFDC, Salifa Sadio, o jednostronnym
zawieszeniu broni 1 maja 2014 r.
Nielegalna migracja poprzez wybrzeże Senegalu wydaje się być pod kontrolą dzięki
wzmocnionemu systemowi nadzoru granic morskich, który jest wspierany przez Frontex, i dzięki
dwustronnej współpracy z Hiszpanią.
W ciągu roku odbywały się spotkania i wizyty na wysokim szczeblu, np. w lutym komisarz Andris
Piebalgs złożył wizytę w Senegalu, a w kwietniu prezydent Macky Sall uczestniczył w szczycie
UE–Afryka, gdzie spotkał się z przewodniczącym José Manuelem Barroso i komisarz Kristaliną
Georgijewą. Ponadto w październiku minister gospodarki i finansów Amadou Ba spotkał się
z komisarzem Andrisem Piebalgsem, a w listopadzie komisarz Neven Mimica spotkał się
z premierem Mohammedem Abdallahem Boun Dionne. Senegal był gospodarzem szczytu
Międzynarodowej Organizacji Frankofonii (OIF) zorganizowanego 28–29 listopada, na którym
komisarz Neven Mimica odbył dwustronne spotkania z prezydentem Mackym Sallem i szefami
innych państw afrykańskich.
11083/15
bc/sw
DG C 1
118
PL
6.2.7. Gambia
W 2014 r. Gambia musiała stawić czoła presji ekonomicznej ze względu na dwa wstrząsy
zewnętrzne: spadek liczby turystów w związku z wybuchem epidemii eboli w Afryce Zachodniej
i suszę w regionie. Sytuacja w zakresie demokracji, poszanowania praworządności i praw
człowieka nadal była jednym z głównych źródeł obaw UE. W lutym, po tym, jak przy okazji święta
narodowego prezydent Gambii, Yahya Jammeh, wygłosił przemówienie podburzające do
nienawiści wobec osób LGBTI, rzecznik wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej wydał
stosowne oświadczenie. W listopadzie UE opublikowała oświadczenie lokalne w związku
z podpisaniem przez prezydenta Gambii ustawy kryminalizującej „kwalifikowany
homoseksualizm”.
Sytuacja w zakresie praw człowieka w Gambii przyciągała uwagę społeczności międzynarodowej,
ponieważ w odniesieniu do tego kraju przeprowadzono w październiku drugi powszechny
okresowy przegląd praw człowieka. UE wniosła wkład w przygotowania i zapewniła środki
finansowe dla publicznej transmisji z sesji powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka
wraz z innymi podmiotami. 32
32
W projekcie sprawozdania grupy roboczej ds. powszechnego okresowego przeglądu praw
człowieka wskazano pewne poważne niedociągnięcia w zakresie praw obywatelskich
i politycznych, szczególnie w odniesieniu do wolności słowa i zrzeszania się. Państwa
członkowskie ONZ dostrzegły poprawę w dziedzinie kształcenia i rozwoju ośrodków opieki
zdrowotnej w tym kraju, ale nadal są zaniepokojone kwestiami kary śmierci, pozasądowych
aresztowań i zatrzymań trwających dłużej niż czas przewidziany przez ustawę, ustawowego
wieku uprawniającego do zawarcia małżeństwa, wolności prasy, praw osób LGBTI itp.
Ponadto UE i państwa członkowskie reprezentowane w Bandżulu uważnie śledziły wizytę
dwóch specjalnych sprawozdawców ONZ: ds. pozasądowych, doraźnych lub arbitralnych
egzekucji oraz ds. tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania
albo karania w listopadzie. Wizytę odwołano w ostatniej chwili w sierpniu i przełożono na
później. Specjalnym sprawozdawcom odmówiono dostępu do części głównego więzienia,
w której obowiązuje zaostrzony rygor, gdzie m.in. przebywają osoby skazane na karę
śmierci; w związku ze złamaniem przez Gambię uzgodnionych warunków sprawozdawcy
postanowili przerwać swoją wizytę i nie odwiedzili innych, przewidzianych w planie,
więzień.
11083/15
bc/sw
DG C 1
119
PL
W kwietniu przeprowadzono dialog polityczny prowadzony na mocy art. 8 umowy z Kotonu, który
doprowadził do uzgodnienia z władzami Gambii zobowiązań w dziedzinie praw człowieka.
Wydawało się, ze w kolejnych kontaktach utrzymano konstruktywnego ducha tego posiedzenia.
Jednak w 2014 r. nie odbyło się już żadne spotkanie w ramach dialogu na mocy art. 8.
W listopadzie rząd Gambii poinformował UE, że zamierza przerwać dialog polityczny na mocy
art. 8. Co więcej, w swoim przemówieniu 29 listopada transmitowanym w krajowej telewizji
minister spraw zagranicznych bezpośrednio powiązał zawieszenie przez rząd dialogu politycznego
z oświadczeniem lokalnym UE, w którym skrytykowała przyjęcie ustawy o „kwalifikowanym
homoseksualizmie”.
6.2.8. Gwinea Bissau
Po upływie dwuletniego okresu przejściowego, który nastąpił po zamachu stanu w kwietniu 2012 r.,
w kwietniu i maju 2014 r. zorganizowano wybory parlamentarne i prezydenckie, które miały
pokojowy przebieg i które unijna misja obserwacji wyborów realizowana pod przewodnictwem
posła do Parlamentu Europejskiego, Krzysztofa Liska, uznała za wolne i wiarygodne.
Aby wspierać nowe władze w przywracaniu praworządności i umożliwić im przezwyciężenie
istotnych wyzwań politycznych i społeczno-gospodarczych, UE postanowiła zawiesić stosowanie
środków określonych w art. 96 umowy z Kotonu. 33
Unijne środki ograniczające skierowane przeciwko 21 przywódcom wojskowym uczestniczącym
w zamachu stanu w kwietniu 2012 r. pozostają w mocy zgodnie z decyzją Rady 2012/285/WPZiB.
UE ściśle współpracuje z głównymi partnerami międzynarodowymi (ONZ, ECOWAS, UA,
Wspólnota Państw Portugalskojęzycznych), aby w sposób skoordynowany i komplementarny
wspierać wysiłki podejmowane przez nowo wybrane władze Gwinei Bissau w celu wzmocnienia
instytucji politycznych, przeprowadzenia reformy sektora bezpieczeństwa, wzmocnienia
praworządności, zwalczania korupcji i nielegalnego handlu oraz promowania zrównoważonego
rozwoju.
33
W związku z tym decyzja Rady 2014/467/UE z dnia 14 lipca przedłuża obowiązywanie
decyzji Rady 2011/492/UE, ale zawiesza stosowanie określonych w niej właściwych
środków, aby UE mogła udzielić wsparcia władzom w pilnych przypadkach i rozpocząć
programowanie 11. EFR.
11083/15
bc/sw
DG C 1
120
PL
6.2.9. Gwinea
Normalizacja stosunków między Gwineą a UE nastąpiła pod koniec 2013 r. i utrzymywała się
w 2014 r., w związku z czym w kwietniu 2014 r. Rada UE postanowiła znieść embargo na broń.
6 grudnia 2014 r. podpisano krajowy program orientacyjny na mocy 11. EFR (2015–2020),
w którym 244 mln EUR przeznaczono na współpracę w czterech sektorach: umacniania
praworządności, poprawy warunków sanitarnych w miastach, zdrowia i transportu (w ostatnim
przypadku poprzez strategię wyjścia).
Niemniej jednak indywidualne sankcje wobec pięciu osób uznawanych za odpowiedzialne za
masakrę we wrześniu 2009 r. zostały przedłużone w 2014 r. o kolejny rok z uwagi na
niewystarczające postępy w bieżących postępowaniach sądowych. Walka z bezkarnością pozostaje
jednym z priorytetów UE.
Wybory samorządowe zostały przewidziane na koniec roku 2014, ale ze względu na skutki
trwającej epidemii eboli, nie zostały one przeprowadzone.
Od marca 2014 r. Gwinea została poważnie dotknięta epidemią eboli; początkowo epidemia ta
stanowiła tylko zagrożenie zdrowia, jednak stopniowo przełożyła się na kryzys gospodarczy
i społeczny, co może mieć szersze skutki polityczne i regionalne. Niewystarczająca koordynacja
oraz narastający opór ludności wobec środków podejmowanych w związku z ebolą skrajnie
komplikują sytuację. We wrześniu miał miejsce bardzo poważny incydent – w miejscowości
Womey zamordowano członków zespołu informującego o zagrożeniach. Delegatura UE wydała
oświadczenie lokalne.
UE jest silnie zaangażowana w walkę z ebolą w Gwinei.
11083/15
bc/sw
DG C 1
121
PL
6.2.10.
Sierra Leone
Rok 2014 był zdominowany przez wybuch eboli i jego poważne skutki polityczne, gospodarcze
i w zakresie bezpieczeństwa dla kraju i regionu.
W listopadzie koordynator UE ds. eboli komisarz Christos Stylianides i komisarz Vytenis
Andriukaitis odwiedzili Freetown, by osobiście ocenić sytuację oraz przeanalizować potrzeby
i braki z myślą o lepszym dostosowaniu odpowiedzi UE.
W ramach wszystkich instrumentów i z uwzględnieniem wkładów wszystkich państw
członkowskich UE zadeklarowała ok. 1,1 mld EUR na działania podejmowane w 2014 r.
w odpowiedzi na wybuch eboli w Afryce Zachodniej.
W celu wzmocnienia demokratycznych rządów sprzyjających włączeniu społecznemu oraz
dostosowania konstytucji do międzynarodowych zobowiązań tego kraju w dziedzinie praw
człowieka, rozpoczęte w 2013 r. prace w zakresie przeglądu konstytucji były kontynuowane, jednak
ze względu na wybuch epidemii eboli nie można było przeprowadzić działań informacyjnych
w prowincjach kraju.
6.2.11.
Liberia
W marcu 2014 r. Liberię zaatakował wirus eboli. Wybuch epidemii wywarł ogromny wpływ na całe
społeczeństwo i miał poważne skutki polityczne, gospodarcze i w zakresie bezpieczeństwa dla kraju
i regionu. Wszystkie działania rządu musiały koncentrować się działaniach w odpowiedzi na tę
chorobę.
Wraz z WHO i innymi partnerami, UE udzieliła rządowi znacznego wsparcia w celu
przezwyciężenia kryzysu. W listopadzie koordynator UE ds. eboli Christos Stylianides i komisarz
Vytenis Andriukaitis odwiedzili Monrovię, by osobiście ocenić sytuację oraz potrzeby
i braki z myślą o lepszym dostosowaniu odpowiedzi UE.
11083/15
bc/sw
DG C 1
122
PL
Ze względu na kryzys wywołany ebolą trzeba było przesunąć na późniejszy termin zaplanowane na
październik uzupełniające wybory do senatu. Propozycja rządu, by wybory przeprowadzić
16 grudnia została wstrzymana ze względu na wniesienie skargi przez grupy polityczne i orzeczenie
sądu. Sytuacja może mieć wpływ na zmianę konstytucji przewidzianą na 2015 r. i na całą scenę
polityczną.
Mandat misji UNMIL został przedłużony do roku 2015, ponieważ uznano, że może ona pomóc
w osiągnięciu stabilności w kraju, w kontekście destabilizującego wpływu kryzysu związanego
z ebolą.
UE i Liberia prowadzą intensywną wymianę polityczną, wspieraną przez rozległe ramy współpracy.
W lutym 2014 r. odbyło się spotkanie w ramach dialogu politycznego na mocy art. 8 umowy
z Kotonu. UE wdrożyła strategię na rzecz praw człowieka w odniesieniu do Liberii, w której
skoncentrowano się głównie na zniesieniu kary śmierci, prawach kobiet i zaangażowaniu
społeczeństwa obywatelskiego w dziedzinie praw człowieka. W marcu UE zorganizowała warsztaty
poświęcone zapobieganiu konfliktom z udziałem najważniejszych członków społeczności
międzynarodowej, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, ośrodków analitycznych i członków
rządu.
6.2.12.
Wybrzeże Kości Słoniowej
W 2014 r. Wybrzeże Kości Słoniowej kontynuowało proces ustępstw politycznych i pojednania,
w następstwie gwałtownego kryzysu wyborczego w 2010 r. Proces ten jest mało stabilny. Wybory
prezydenckie zaplanowane na październik 2015 r. mogą być powodem napięć politycznych i aktów
przemocy. Komisja Wyborcza poczyniła niewielkie postępy w przygotowaniach do tych wyborów,
w szczególności jeśli chodzi o aktualizację list wyborczych. Opozycja (FPI) zwróciła się
o zwiększenie jej reprezentacji w tej komisji; prezydent Alassane Ouattara odpowiedział
pozytywnie na ten wniosek.
11083/15
bc/sw
DG C 1
123
PL
Sytuacja w zakresie bezpieczeństwa poprawiła się, a w następstwie decyzji Rady Bezpieczeństwa
ONZ misja pokojowa ONZ (UNOCI) będzie stopniowo zmniejszana. Potwierdzono system sankcji
ONZ i UE (embargo na broń i sankcje indywidualne, z wyjątkiem zniesienia sankcji wobec doradcy
byłego prezydenta Laurenta Gbagbo, Alcide Djédjé). W następstwie zniesienia embargo na
diamenty podjęto konkretne kroki we wdrażaniu procesu Kimberley.
UE nadal wspiera proces pojednania oraz potępia bezkarność. Angażuje się we wspieranie
przejrzystego, konkurencyjnego i pluralistycznego procesu prowadzącego do wyborów
prezydenckich w 2015 r. Ponadto UE wspiera reformy wymiaru sprawiedliwości i sektorów
bezpieczeństwa. Przy wypłacie pomocy budżetowej w 2014 r. uwzględniono wskaźniki dotyczące
renowacji posterunków policji oraz wdrażania bezstronnego wymiaru sprawiedliwości.
6.2.13.
Togo
W wyniku porozumienia osiągniętego między rządem i opozycją przed wyborami
parlamentarnymi w 2013 r. w maju 2014 r. przeprowadzono dialog narodowy na temat reform
konstytucyjnych, w tym kwestii ograniczenia do dwóch liczby kadencji prezydenta. Niemniej
jednak w czerwcu Zgromadzenie Narodowe odrzuciło wniosek w sprawie zmiany konstytucji,
mimo że odnośna ustawa została wprowadzona przez rząd, który jest popierany przez zdecydowaną
większość deputowanych. Pomimo że dyskusja w sprawie zmiany konstytucji została wznowiona
pod koniec 2014 r., fakt odrzucenia stosownego wniosku zwiększył ryzyko wystąpienia napięć
politycznych i niestabilnej sytuacji w okresie poprzedzającym wybory prezydenckie w 2015 r. UE
aktywnie zachęcała do dialogu i elastyczności w celu zakończenia reform konstytucyjnych
i instytucjonalnych uzgodnionych przez partie polityczne Togo w ramach różnych porozumień.
11083/15
bc/sw
DG C 1
124
PL
6.2.14.
Nigeria
W 2014 r. odnotowano wzrost napięcia politycznego ze względu na wybory zaplanowane na
luty 2015 r.; zaczęło też dochodzić do związanych z nimi aktów przemocy. W związku z lepszą
organizacją i zwiększeniem zdolności opozycji po raz pierwszy od zakończenia okresu rządów
wojskowych w 1999 r. oczekiwano, że wybory będą przebiegać w duchu prawdziwej konkurencji.
Aby pomóc zorganizować wiarygodne i pokojowe wybory i w świetle uzgodnień dotyczących
obserwowania przez UE wyborów w 2015 r., w 2014 r. do Nigerii wysłano kilka misji związanych
z wyborami w celu wsparcia procesu wyborczego w uzupełnieniu realizowanego właśnie programu
wsparcia wyborów.
Ustawa o zakazie małżeństw osób tej samej płci została ostatecznie zatwierdzona przez prezydenta
Nigerii w styczniu 2014 r. Obawy w dalszym ciągu budzi kwestia kary śmierci; sądy wojskowe
skazały na nią wielu żołnierzy oskarżonych o wszczynanie buntu i usiłowania zabójstwa.
W 2014 r. sekta Boko Haram nasiliła kampanię terroru i przeprowadziła ataki o bezprecedensowej
brutalności i częstotliwości. Rozszerzała ona swoje działania na kolejne obszary geograficzne,
dopuszczając się przerażających terrorystycznych aktów przemocy nie tylko na północnym
wschodzie Nigerii, ale również w innych częściach tego kraju, a także w sąsiednim Kamerunie.
Zgłaszano też, że do aktów przemocy i łamania praw człowieka dochodziło również po stronie
nigeryjskich sił bezpieczeństwa, które w walce z rebeliantami przyjęły brutalną taktykę działania.
W maju UE umieściła Boko Haram w wykazie grup terrorystycznych, zgodnie z decyzją Komitetu
Sankcji RB ONZ, i w konkluzjach Rady do Spraw Zagranicznych z 12 maja wyraziła
zaniepokojenie trwającymi atakami terrorystycznymi.
11083/15
bc/sw
DG C 1
125
PL
UE w dalszym ciągu angażowała się we wszystkie te kwestie na kilku sesjach dialogu politycznego
i w ramach dialogu na szczeblu ministerialnym UE–Nigeria, który miał miejsce 27 listopada 2014 r.
w Abudży. Wybory krajowe, prawa człowieka i rebelia Boko Haram to trzy główne tematy
dwustronne omawiane podczas tego dialogu, na którym przyjęto wspólny komunikat. 34
6.3. Afryka Wschodnia
Urzędnicy wysokiego szczebla z UE i ze Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej pomyślnie zakończyli
negocjacje w sprawie umowy o partnerstwie gospodarczym i w październiku 2014 r. parafowali jej
tekst. Umowa obejmuje dostęp do rynku towarów i zawiera rozdział poświęcony pełnoprawnej
współpracy na rzecz rozwoju; dotyczy także elastycznych reguł pochodzenia, pełnej struktury
instytucjonalnej i współpracy w wielu obszarach, m.in. w zakresie rolnictwa, systemu płatności
jednolitych i ułatwień w handlu.
1 kwietnia 2014 r. odbyło się szóste spotkanie ministerialne Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju
(IGAD) z Unią Europejską (UE). Obie strony omówiły sytuację w Rogu Afryki, w tym w Sudanie
Południowym, Somalii i Erytrei. Przedyskutowano realizację regionalnej strategii IGAD i unijnych
ram strategicznych dla Rogu Afryki, a także obecny stan współpracy między IGAD i UE oraz
perspektywy tej współpracy w przyszłości.
34
Nigeria była tematem trzech debat dotyczących sytuacji w dziedzinie praw człowieka
przeprowadzonych w trybie pilnym na posiedzeniach plenarnych Parlamentu Europejskiego
(w styczniu, marcu i lipcu);za każdym razem PE przyjmował rezolucję w sprawie sytuacji
praw człowieka w tym kraju ((2014/2517(RSP), (2014/2634(RSP) oraz 2014/2729(RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
126
PL
6.3.1. Dżibuti
Dżibuti było nadal jednym z głównych partnerów w międzynarodowej walce z piractwem w Rogu
Afryki i w procesie stabilizacji w Somalii. Kraj ten postanowił zwiększyć swój wkład w siły
wojskowe misji Unii Afrykańskiej w Somalii (AMISOM) poprzez wysłanie drugiego batalionu, co
nastąpiło pod koniec roku. W Dżibuti mieści się też sztab misji Unii Europejskiej dotyczącej
budowania regionalnych zdolności morskich w Rogu Afryki (EUCAP NESTOR), jak również baza
statków powietrznych i statków operacji Atalanta. Niemniej jednak KPiB nakazał misji EUCAP
NESTOR, by skoncentrowała swoje działania na Somalii, ponieważ tam zapoczątkowano proceder
piractwa, oraz by stopniowo kończyła dwustronne działania w Dżibuti realizowane wraz ze
strategiami przejściowymi obejmującymi ewentualne zaangażowanie w programy unijne. W 2014 r.
misje i siły zagraniczne obecne w Dżibuti były celem pierwszego ataku terrorystycznego
dokonanego przez Al-Szabab.
Po miesiącach negocjacji 30 grudnia 2014 r. rząd Dżibuti i Union pour le Salut National (koalicja
partii opozycyjnych) podpisali ramowe porozumienie w sprawie dialogu politycznego.
Najważniejsze reformy przewidziane w tym porozumieniu to: utworzenie niezależnej komisji
wyborczej, przyjęcie statusu prawnego partii opozycyjnych oraz przegląd ustawy o dostępie do
informacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
127
PL
6.3.2. Erytrea
W 2014 r. sankcje ONZ nadal obowiązywały. Sytuacja społeczno-gospodarcza oraz w zakresie
praw człowieka wewnątrz kraju była w dalszym ciągu trudna. 18 września 2014 r. rzecznik
wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej wydał oświadczenie w sprawie sytuacji więźniów
politycznych w Erytrei. Migracja z Erytrei pozostaje poważnym problemem. Po tragedii na
Lampedusie w październiku 2013 r., kiedy to próbując przedostać się na europejskie wybrzeże,
zginęły setki uchodźców pochodzących przede wszystkim z Erytrei i Somalii, w listopadzie 2014 r.
UE uruchomiła inicjatywę w sprawie szlaku migracyjnego UE – Róg Afryki, zwaną obecnie
procesem chartumskim. 35 We wrześniu 2014 r. Erytrea przystąpiła też do Protokołu o zapobieganiu
handlowi ludźmi, zwalczaniu tego procederu i jego karaniu. W międzyczasie rząd Erytrei
poinformował UE, że zamierza wznowić stosowanie obwieszczenia nr. 82, ponownie ograniczając
czas trwania służby wojskowej do 18 miesięcy przy następnym poborze; jest to ważna decyzja,
ponieważ bezterminowy czas trwania tej służby jest jednym z głównych czynników zachęcających
do migracji. W 2014 r. UE i Erytrea rozpoczęły proces programowania krajowego programu
orientacyjnego na mocy 11. EFR.
35
Erytrea jest jednym z czterech głównych krajów w procesie chartumskim i jest jednym
z członków Komitetu Sterującego, co zostało uzgodnione na ministerialnej konferencji,
która odbyła się w listopadzie w Rzymie. W ramach tego procesu położono nacisk na handel
ludźmi i przemyt ludzi – najpilniejszych wyzwań stojących przed tym regionem.
11083/15
bc/sw
DG C 1
128
PL
6.3.3. Etiopia
Etiopia pozostaje poważnym partnerem UE w kontekście pokoju i bezpieczeństwa w Rogu Afryki.
W ramach Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju Etiopia prowadziła, jednak z ograniczonym
powodzeniem, działania mediacyjne między rządem Sudanu Południowego i przywódcami
rebeliantów. W odniesieniu do Somalii, udział żołnierzy etiopskich w misji Unii Afrykańskiej
w Somalii (AMISOM), w ramach tych samych ustaleń z UE w zakresie finansowania, również
przyniósł pozytywne wyniki w tej dziedzinie. Dialog polityczny UE–Etiopia, w tym na najwyższym
szczeblu, odbywa się często: etiopski premier Hailemariam Desalegn odwiedził Brukselę przy
okazji szczytu UE–Afryka, który odbył się w kwietniu, i spotkał się z wysoką przedstawiciel /
wiceprzewodniczącą i przewodniczącym Hermanem Van Rompuyem, a minister spraw
zagranicznych Tedros Adhanom spotkał się z wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą przy
okazji konferencji poświęconej Somalii, która odbyła się w listopadzie w Kopenhadze. Jednak
zaniepokojenie ograniczonymi możliwościami działania opozycji politycznej, mediów
i społeczeństwa obywatelskiego wzrosło w związku z aresztowaniami przedstawicieli opozycji
i dziennikarzy oraz z oskarżeniami wniesionymi przeciwko nim na mocy oświadczenia przeciwko
terroryzmowi. UE wydała dwa oświadczenia 6 maja i 31 lipca w kwestiach, które budzą szczególny
niepokój w okresie poprzedzającym wybory zaplanowane na maj 2015 r.
6.3.4. Somalia
W 2014 r. ponownie otwarto delegaturę UE w Federalnej Republice Somalii, której siedziba
tymczasowo znajduje się w Nairobi (Kenia). Specjalny wysłannik UE do Somalii został ponownie
mianowany szefem delegacji. UE zintensyfikowała swoje działania i zwiększyła obecność
w Somalii, poprzez bardziej bezpośrednią współpracę z rządem federalnym Somalii i władzami
regionalnymi.
W całym 2014 r. UE aktywnie wspierała i popierała proces federalizacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
129
PL
Delegatura UE w Somalii, jak również specjalny przedstawiciel UE w Rogu Afryki, odegrali ważną
rolę w koordynowaniu działań międzynarodowych i w prowadzeniu mediacji w sprawie sporu
między prezydentem a premierem, który pokojowo oddał władzę po tym, jak w grudniu parlament
przegłosował wotum nieufności wobec niego.
W następstwie konferencji zorganizowanej w Brukseli we wrześniu 2013 r., w listopadzie 2014 r.
w Kopenhadze odbyło się forum partnerstwa wysokiego szczebla. Zebrani omówili postępy
i wyzwania w rok po rozpoczęciu procesu dotyczącego porozumienia w sprawie nowego ładu dla
Somalii. Pomimo obecnego wewnętrznego kryzysu politycznego w rządzie federalnym posiedzenie
posłużyło zasygnalizowaniu dalszego zaangażowania na rzecz porozumienia w sprawie nowego
ładu dla Somalii. W wydarzeniu tym uczestniczyli zarówno wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca, jak i komisarz do spraw współpracy międzynarodowej i rozwoju, Neven
Mimica, potwierdzając istotną rolę, jaką UE odgrywa w Somalii. W konkluzjach przyjętych
w października 2014 r. w ramach przygotowań do forum politycznego wysokiego szczebla Rada
podkreśliła, że porozumienie w sprawie nowego ładu dla Somalii i jego realizacja nadal mają
istotne znaczenie dla odbudowy Somalii.
W 2014 r. Somalia oraz misja Unii Afrykańskiej (AMISOM) wciąż otrzymywały od UE wsparcie
w zakresie polityki i bezpieczeństwa. Poprzez misję szkoleniową (EUTM) w Somalii zapewniającą
strategiczne doradztwo, opiekę mentorską i szkolenia UE w dalszym ciągu wspierała rozwój
somalijskich instytucji w zakresie obrony i narodowych sił zbrojnych tego kraju. W styczniu EUTM
zakończyła przenosiny z Ugandy do Somalii, co pozwoliło jej prowadzić działania w Mogadiszu.
Od 2010 r. w ramach misji wyszkolono 5000 żołnierzy somalijskiej armii narodowej i zapewniono
im
opiekę
mentorską.
W listopadzie
w Mogadiszu
rozpoczęła
swoją
działalność
inna
misja w ramach WPBiO: EUCAP Nestor. Pozwoli to na bardziej bezpośrednią współpracę
z władzami federalnymi. Czas trwania tych dwóch misji oraz operacji sił EUNAVFOR Atalanta
biorących
udział
w walce
z piractwem,
przedłużono
do
końca 2016 r.,
tym
samym
zsynchronizowano ich mandaty.
11083/15
bc/sw
DG C 1
130
PL
6.3.5. Sudan Południowy
To, co wydarzyło się w Sudanie Południowym 15 grudnia 2013 r. i później i wywołało w tym
państwie zbrojny konflikt zaledwie dwa i pół roku po uzyskaniu niepodległości, drastycznie
zmieniło perspektywy tego najmłodszego na świecie państwa. W wyniku wojny domowej śmierć
poniosło co najmniej dziesięć tysięcy osób, przesiedlono 2 miliony osób i dopuszczano się
okrutnych aktów łamania i naruszania międzynarodowego prawa humanitarnego i praw
człowieka. Co najmniej 2,5 mln osób stoi w obliczu niedoboru żywności – ta spowodowana przez
człowieka sytuacja przerodziła się w jeden z najpoważniejszych kryzysów humanitarnych na
świecie. Oprócz spowodowania cierpień ludności Sudanu Południowego, istnieje zagrożenie, że
kryzys ten rozleje się na znacznie większy obszar, w którym często brakuje stabilności.
Choć od miesięcy Międzyrządowy Organ ds. Rozwoju (IGAD) czyni starania, by prowadzono
kompleksowe rozmowy pokojowe obejmujące wszystkie strony, ani rząd ani opozycja nie
zaangażowały się w ten proces w dobrej wierze i nie wypełniają całości swoich zobowiązań. Słabe
dowodzenie i kontrola oraz rozprzestrzenianie się bojówek i sił samoobrony zwiększa
prawdopodobieństwo dalszego rozdrobnienia walczących sił.
Odpowiedź UE na kryzys
UE, wraz ze społecznością międzynarodową, stara się zapobiec eskalacji kryzysu. Główne cele UE
to uniknięcie rozlewania się kryzysu na inne kraje regionu, doprowadzenie do natychmiastowego
zaprzestania walk i przyspieszenia rozmów pokojowych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
131
PL
W 2014 r. UE angażowała się w realizację szeroko zakrojonej strategii służącej wsparciu
przywracania pokoju w Sudanie Południowym obejmującej: polityczne i finansowe wsparcie dla
realizowanego pod kierownictwem IGAD procesu i mechanizmu monitorowania, czy rzeczywiście
zaprzestano wrogich działań; nałożenie ukierunkowanych środków (zakaz wydawania wiz
i zamrożenie aktywów) wobec (dwóch) przywódców wojskowych, którzy utrudniają proces
pokojowy i którzy dopuścili się aktów łamania i naruszania praw człowieka; wspieranie
rozliczalności i pojednania poprzez komisję dochodzeniową UA i działania Rady Praw Człowieka
ONZ; oraz zmiana portfela działań UE w zakresie rozwoju poprzez przyjęcie pakietu
stabilizacyjnego i zwiększenie pomocy humanitarnej.
Specjalny przedstawiciel UE w Rogu Afryki, Alexander Rondos, w dalszym ciągu był centralnym
elementem unijnej polityki UE wobec Sudanu Południowego i działał w ścisłej koordynacji
i komplementarności z partnerami międzynarodowymi.
6.3.6. Kenia
W związku z coraz częstszymi atakami terrorystycznymi, stałym wysokim poziomem przestępstw
z użyciem przemocy i wewnętrznymi napięciami między regionami, grupami etnicznymi
i religijnymi, w połączeniu z niezdolnością rządu do podjęcia niezbędnych reform w sektorze
bezpieczeństwa, sytuacja w Kenii w zakresie bezpieczeństwa budzi coraz większy niepokój.
W czerwcu 2014 r. w atakach terrorystycznych w Lamu County zginęło co najmniej 100 osób. Po
bezprecedensowych atakach na chrześcijan w obszarach zamieszkiwanych przez muzułmanów
w listopadzie i grudniu 2014 r. w mieście Mandera, prezydent Uhuru Kenyatta zdymisjonował
ministra spraw wewnętrznych i generalnego inspektora policji i powołał na ich miejsce inne osoby.
Reakcje rządu na niestabilną sytuację są często autorytarne i mają negatywny wpływ na
przestrzeganie praw człowieka.
11083/15
bc/sw
DG C 1
132
PL
UE aktywnie uczestniczy w pracach grup złożonych z darczyńców i przedstawicieli rządu
ds. przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi. Pomimo poważnych niedociągnięć w sektorze
bezpieczeństwa i nacisków ze strony UE i innych darczyńców, by prowadzić z rządem Kenii
współpracę/dialog w zakresie bezpieczeństwa, jak do tej pory rząd tego kraju nie przedstawił żadnej
inicjatywy w tym zakresie.
Na poziomie regionalnym – Kenii i Rogu Afryki – oraz w zakresie walki z terroryzmem UE
w ramach Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju zapewnia wsparcie
w wysokości 19 mln EUR dla następujących trzech programów: zwiększenie odporności na
przemoc i ekstremizm (2 mln EUR); zwalczanie finansowania terroryzmu i prania pieniędzy
(6 mln EUR) oraz projekt dotyczący egzekwowania prawa w zakresie zwalczania terroryzmu na
szczeblu regionalnym (11 mln EUR).
Koordynator UE ds. zwalczania terroryzmu, Gilles de Kerchove, złożył wizytę w Kenii przy okazji
szczytu UA w sprawie terroryzmu, który odbył się 2 września 2014 r. w Nairobi.
6.3.7. Madagaskar
Po przeprowadzeniu w ostatnim kwartale 2013 r. wiarygodnych wyborów, które były obserwowane
przez UE, na początku 2014 r. na Madagaskarze przywrócono porządek konstytucyjny. Nowy
prawowity prezydent, Zgromadzenie Narodowe i rząd rozpoczęli pracę w kwietniu 2014 r.,
i w związku z tym 19 maja 2014 r. UE postanowiła uchylić właściwe środki przyjęte na mocy
art. 96 umowy z Kotonu i wznowić pełną współpracę z Madagaskarem.
W dziedzinie bezpieczeństwa morskiego i piractwa Madagaskar wyraził zainteresowanie
pogłębieniem współpracy z UE w trzech dziedzinach: kraj ten wyraził gotowość zawarcia umowy
o przekazywaniu osób podejrzanych o piractwo zatrzymanych przez UE, zgłosił zainteresowanie
szkoleniami na pokładach statków sił EUNAVFOR, a także przedstawił swoją kandydaturę do roli
siedziby regionalnego centrum wymiany informacji morskich i jest gotowy wspólnie z Seszelami
przedstawić stosowny wniosek.
11083/15
bc/sw
DG C 1
133
PL
6.3.8. Mauritius
Mauritius nadal odgrywał aktywną rolę w walce z piractwem w zachodniej części Oceanu
Indyjskiego (IOC), w szczególności za pośrednictwem Komisji Oceanu Indyjskiego wspieranej
w ramach regionalnego programu Komisji Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego.
W 2011 r. UE zawarła z Mauritiusem umowę o przekazywaniu osób podejrzanych o piractwo. Na
podstawie tej umowy 25 stycznia 2013 r. siły EUNAVFOR po raz pierwszy przekazały
Mauritiusowi 12 Somalijczyków podejrzanych o piractwo. Ich proces rozpoczął się
7 października 2013 r., a 6 listopada 2014 r. Sąd Apelacyjny Mauritiusa wydał wyrok
uniewinniający. Niezwłocznie złożono apelację od tego wyroku.
Między UE a Mauritiusem wprowadzono ramy dalszego przekazywania osób skazanych za akty
piractwa w celu odbycia kary w Somalii. Takie ramy przyczynią się do zapewnienia jeszcze
większego zaufania do naszego ugruntowanego partnerstwa i do utworzenia strategicznego modelu
działania, w którym przemieszczanie piratów jest monitorowane od momentu ich przekazania do
momentu ich odesłania do kraju macierzystego.
6.3.9. Seszele
Seszele są bardzo aktywnym partnerem UE w walce z piractwem. Na podstawie umowy
o przekazywaniu osób między UE a Seszelami siły EUNAVFOR przekazywały piratów władzom
Seszeli w celu przeprowadzenia procesu i oskarżenia ich.
Unijna misja EUCAP NESTOR nadal udzielała pomocy władzom Seszeli w celu zwiększenia
zdolności tego kraju w zakresie bezpieczeństwa morskiego i zarządzania obszarami morskimi,
a w kwietniu 2014 r. zapewniła wsparcie techniczne i szkolenia w celu wsparcia sił powietrznych
Seszeli. Misja tworzyła synergie z jednostką zwalczania piractwa IOC wspieraną w ramach
regionalnego programu Komisji Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego. Misja EUCAP
NESTOR stopniowo wycofuje się z Seszeli, aby w większym stopniu skupić swoje działania na
Somalii.
11083/15
bc/sw
DG C 1
134
PL
W uzupełnieniu kandydatury Madagaskaru jako państwa gotowego być siedzibą regionalnego
centrum wymiany informacji morskich w celu zwalczania piractwa i przestępczości na morzu,
Seszele przedstawiły swoją kandydaturę na siedzibę regionalnego operacyjnego centrum
koordynacji operacyjnej działań na rzecz bezpieczeństwa morskiego.
8–9 lutego 2015 r. Seszele były gospodarzem drugiego spotkania ministerialnego zwołanego przez
Komisję Unii Afrykańskiej poświęconego bezpieczeństwu na morzu i bezpieczeństwu morskiemu.
Było ono następstwem spotkania ministerialnego na temat bezpieczeństwa morskiego
i piractwa w Rogu Afryki i w Zatoce Gwinejskiej, które zorganizowała UE (wysoka przedstawiciel
/ wiceprzewodnicząca) 1 kwietnia 2014 r. w Brukseli.
6.3.10.
Tanzania
W marcu 2014 r. UE i Tanzania przeprowadziły dialog polityczny na mocy art. 8 umowy z Kotonu,
podczas którego omówiono sytuację polityczną i w zakresie bezpieczeństwa w regionie Wielkich
Jezior Afrykańskich oraz kwestię rozmieszczenia żołnierzy tanzańskich w Sudanie Południowym
w ramach misji pokojowej ONZ. Tanzański minister spraw zagranicznych i współpracy
międzynarodowej, Bernard Membe, uczestniczył w spotkaniu na temat bezpieczeństwa morskiego
zorganizowanym przez wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą 1 kwietnia 2014 r. w Brukseli,
przy okazji którego UE i Tanzania podpisały umowę w sprawie warunków przekazywania Tanzanii
osób podejrzanych o piractwo przez siły EUNAVFOR. Po tym spotkaniu UE, wraz z UNODC,
dokonały przeglądu środków niezbędnych do wsparcia dla sądownictwa w Tanzanii, z myślą o ich
wprowadzeniu za pośrednictwem unijnego regionalnego programu bezpieczeństwa morskiego.
W kwietniu 2014 r. prezydent Jakaya Kikwete uczestniczył w szczycie UE–Afryka w Brukseli
i przeprowadził rozmowy dwustronne z przewodniczącym Komisji Europejskiej, José Manuelem
Barroso, które dotyczyły również regionalnych kwestii politycznych. W listopadzie ESDZ przyjęła
delegację wysokich rangą cywilnych i wojskowych przedstawicieli państw Wspólnoty
Wschodnioafrykańskiej. Przy tej okazji UE i Wspólnota Wschodnioafrykańska wymieniły się
informacjami dotyczącymi ich doświadczeń w rozwijaniu wspólnej polityki bezpieczeństwa
i obrony – wielostronnej współpracy w zakresie obronności. Delegacja Wspólnoty
Wschodnioafrykańskiej złożyła też wizytę w Europejskiej Agencji Obrony.
11083/15
bc/sw
DG C 1
135
PL
W 2014 r. krajowe biuro EUCAP NESTOR w Dar es Salaam nadal prowadziło wysoko oceniane
działania w zakresie budowania zdolności obejmujące policję morską, marynarkę wojenną, cywilne
władze morskie i wymiar sprawiedliwości, m.in. na Zanzibarze. Misja EUCAP NESTOR
stopniowo wycofuje się z Tanzanii, aby w większym stopniu skupić swoje działania na Somalii.
6.3.11.
Uganda
W 2014 r. Uganda w dalszym ciągu pełniła ważną rolę w regionie. Nadal była krajem, który wysyła
największy kontyngent liczący ok. 6 800 żołnierzy do udziału w misji Unii Afrykańskiej w Somalii
(AMISOM).
Uganda w dalszym ciągu była celem ataków Al-Szabab ze względu na rolę, jaką
odgrywa w Somalii.
Uganda wciąż odgrywała też przewodnią rolę w regionalnej grupie zadaniowej Unii Afrykańskiej,
która miała wyeliminować Armię Oporu Pana. Dowódcą regionalnej grupy zadaniowej UA był
ugandyjski oficer; ok. 1 500 ugandyjskich żołnierzy służyło w ramach tej grupy w 2014 r. UE
udzieliła wsparcia finansowego zarówno misji AMISOM, jak i regionalnej grupie zadaniowej UA.
Po wybuchu działań wojennych w Sudanie Południowym w grudniu 2013 r. Uganda wysłała tam
żołnierzy. W konkluzjach z 17 marca 2014 r. Rada do Spraw Zagranicznych wyraziła
zaniepokojenie możliwością jakiejkolwiek interwencji zewnętrznej, która mogłaby zwiększyć tarcia
polityczne i militarne w Sudanie Południowym. Rada przypomniała o zaangażowaniu wszystkich
stron w ponowne rozmieszczenie lub stopniowe wycofywanie sił sprzymierzonych zaproszonych
przez którąś ze stron; zachęcała lokalnych przywódców, by nadal współpracowali pod egidą
Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju (IGAD).
11083/15
bc/sw
DG C 1
136
PL
Po przyjęciu przez parlament Ugandy w grudniu 2013 r. ustawy o zwalczaniu homoseksualizmu,
w której wprowadzono nowe przestępstwa związane z orientacją seksualną, 18 lutego wysoka
przedstawiciel wydała oświadczenie, w którym wyraziła głębokie zaniepokojenie z powodu
zbliżającego się wprowadzenia w życie drakońskich przepisów uznających homoseksualizm za
niezgodny z prawem, a także wyraziła ubolewanie z powodu dyskryminacji ze względu na
orientację seksualną. 36 Ustawa o zwalczaniu homoseksualizmu weszła w życie po tym, jak
24 lutego prezydent Yoweri Museveni wydał na nią zgodę. 4 marca wysoka przedstawiciel
wydała w imieniu Unii Europejskiej oświadczenie potępiające przyjęcie ustawy o zwalczaniu
homoseksualizmu. UE zaapelowała do Ugandy, by zapewniła ona równość wobec prawa
i niedyskryminację, zgodnie z obowiązkami tego kraju wynikającymi z międzynarodowego prawa
dotyczącego praw człowieka. 37 Następnie UE przeprowadziła z władzami Ugandy wzmocniony
dialog polityczny na mocy art. 8 umowy z Kotonu w celu omówienia przedmiotowej ustawy, którą
Trybunał Konstytucyjny unieważnił w sierpniu. 38
36
37
38
16 stycznia Parlament Europejski przyjął rezolucję potępiającą przepisy kryminalizujące
homoseksualizm i zaapelował do prezydenta Yoweriego Museveniego, by nie podpisywał
tej ustawy (2014/2517 (RSP)).
11 marca Parlament Europejski przyjął rezolucję, w której wyraził ubolewanie w związku
z przyjęciem tej ustawy i wezwał do rozpoczęcia z Ugandą konsultacji na mocy
art. 96 umowy z Kotonu (2014/2634 (RSP)).
7 lipca rząd Ugandy wydał oświadczenie wyjaśniające, czym kierował się przy
przyjmowaniu tej ustawy. W oświadczeniu stwierdzono, że ustawa nie będzie miała wpływu
na żadne działania osób fizycznych ani grup, i podkreślono, że rząd Ugandy będzie nadal
zapewniać równe traktowanie wszystkich osób. 1 sierpnia Trybunał Konstytucyjny Ugandy
unieważnił tę ustawę ze względów proceduralnych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
137
PL
6.4. Afryka Środkowa
Oprócz bieżących zagrożeń dla bezpieczeństwa w regionie Wielkich Jezior oraz w Republice
Środkowoafrykańskiej Afryka Środkowa stoi w obliczu wyzwań związanych z dążeniem do
integracji regionalnej i do stałego rozwoju demokratycznego i gospodarczego. UE angażuje się na
rzecz długoterminowego partnerstwa z tym regionem: w ujęciu ogólnym rządy i organizacje
regionalne w Afryce Środkowej, która obejmuje dziesięć krajów, otrzymają w okresie 2014–
2020 wsparcie UE w wysokości blisko 3 mld EUR. Będzie to obejmować wsparcie dla organizacji
regionalnych, w tym takich jak Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Środkowej (ECCAS)
i Międzynarodowej Konferencji w sprawie regionu Wielkich Jezior, które mają mandat do
działania w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa. UE zapewni także spójność swoich działań
w Afryce Środkowej z takimi inicjatywami, jak strategia na rzecz regionu Sahelu i strategia
dotycząca Zatoki Gwinejskiej, mając na uwadze w szczególności konieczność zajęcia się
zagrożeniami transgranicznymi, takimi jak piractwo morskie i rebelia Boko Haram. 22 lipca 2014 r.
Kamerun ratyfikował umowę o partnerstwie gospodarczym między UE a Afryką Środkową,
a 4 sierpnia 2014 r. rozpoczął jej tymczasowe stosowanie. Negocjacje w sprawie pełnej regionalnej
umowy o partnerstwie gospodarczym opóźniły się w związku z sytuacją w Republice
Środkowoafrykańskiej; oczekuje się, że wkrótce zostaną wznowione.
6.4.1. Region Wielkich Jezior oraz Demokratyczna Republika Konga (DRK)
Po podpisaniu w lutym 2013 r. porozumienia ramowego dotyczącego pokoju, bezpieczeństwa
i współpracy w DRK i jej regionie UE pozostaje ważnym partnerem w regionie Wielkich Jezior,
wspierającym realizację krajowych, regionalnych i międzynarodowych zobowiązań zapisanych
w porozumieniu ramowym.
11083/15
bc/sw
DG C 1
138
PL
Starszy koordynator UE w regionie Wielkich Jezior Koen Vervaeke nadal pełnił aktywną rolę
w zespole specjalnych wysłanników ds. regionu Wielkich Jezior. W ramach programowania 11.
EFR na szczeblu krajowym i regionalnym UE przeznaczyła znaczne zasoby, by wypełnić zarówno
krajowe i regionalne zobowiązania zapisane w porozumieniu ramowym. W marcu 2014 r. podczas
wizyty w DRK i Rwandzie komisarz ds. rozwoju, Andris Piebalgs, zapowiedział nowe wsparcie UE
dla DRK w wysokości 620 mln EUR i dla Rwandy w wysokości 460 mln EUR w latach 2014–
2020. W lipcu zapowiedziano, że pomoc dla Burundi w tym samym okresie będzie opiewać na
kwotę 432 mln EUR. Kwoty te znacznie wzrosły w porównaniu z ostatnimi latami.
W lipcu 2014 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie regionu Wielkich Jezior, w których
potwierdziła, że UE jest zdeterminowana przyczyniać się do pokoju, stabilności i rozwoju
w regionie.
Demokratyczna Republika Konga (DRK)
W 2014 r. UE ściśle monitorowała przygotowania do wyborów samorządowych w 2015 r., mając
na uwadze, że zgodnie z wymogami konstytucyjnymi wybory parlamentarne i prezydenckie
powinny się odbyć przed końcem 2016 r. UE skierowała do władz kongijskich kilka publicznych
oświadczeń i démarche, aby wyrazić zaniepokojenie w związku z działaniami wymierzonymi
przeciwko politycznym przeciwnikom i działaczom politycznym w tym kraju. W następstwie
wyborów parlamentarnych i prezydenckich w 2011 r., w czerwcu 2014 r. UE wysłała do DRK
misję pod przewodnictwem posłanki do Parlamentu Europejskiego, Mariyi Gabriel, mającą na celu
ocenę realizacji zaleceń misji obserwacji wyborów z 2011 r.
W październiku 2014 r. Konferencja Przewodniczących Parlamentu Europejskiego przyznała
Nagrodę Sacharowa dr Denisowi Mukwege za jego walkę na rzecz ochrony praw kobiet w DRK.
W 1998 r. ten 59-letni ginekolog założył szpital Panzi w mieście Bukavu, gdzie w dalszym ciągu
leczy ofiary przemocy seksualnej, które doznały poważnych obrażeń.
11083/15
bc/sw
DG C 1
139
PL
UE była nadal jednym z głównych działaczy na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa w DRK,
wykorzystując różne instrumenty (misje WPBiO, Instrument na rzecz Stabilności oraz Europejski
Fundusz Rozwoju). W DRK uruchomiono dwie misje WPBiO dotyczące reformy sektora
bezpieczeństwa (RSB): EUSEC RD Congo (zajmująca się reformą armii) i EUPOL DR Konga
(zajmująca się reformą policji). Do 30 września 2014 r., kiedy zakończono EUPOL DR Konga,
misja wspierała RSB w dziedzinie policji oraz jej powiązanie z systemem sądownictwa. Na
poziomie strategicznym misja nadal udzielała wspierała procesy podejmowania decyzji w sprawie
reformy policji przeprowadzonej przez ministerstwo spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa oraz
kongijskiej policji krajowej, przede wszystkim poprzez przygotowanie ram prawnych i stosownych
dekretów wykonawczych, pomagając także w realizacji planu działania w zakresie policji.
W koordynacji z działaniami podejmowanymi na szczeblu lokalnym i międzynarodowym misja
EUPOL DR Konga przyczyniła się do poprawy działania policji poprzez zapewnienie opieki
mentorskiej, monitorowanie i doradztwo. EUPOL DR Konga wspierała również zwalczanie
bezkarności w dziedzinie praw człowieka i przemocy seksualnej, wzmacniając swoje działania
m.in. w dziedzinie ochrony dzieci. Wsparcie dla reformy policji jest kontynuowane w ramach EFR,
przy czym stale zwraca się uwagę na odpowiedzialność publiczną i jakość usług.
Przewidziany jest okres stopniowego wycofywania misji EUSEC RD Congo. We wrześniu 2014 r.
Rada przedłużyła mandat misji EUSEC RD Congo do 30 czerwca 2015 r. Do 30 czerwca 2015 r.
udostępnia się budżet w wysokości 4,6 mln EUR. Do 30 czerwca 2016 r. zaplanowano misję
w skali mikro, która ma kontynuować niektóre podstawowe aspekty reformy armii, z myślą
o przejęciu pełnej odpowiedzialności przez podmioty na szczeblu lokalnym. W tym samym czasie
i w 2015 r. w ramach 11. EFR UE zacznie wspierać kilka obszarów reformy wojska w DRK.
11083/15
bc/sw
DG C 1
140
PL
Burundi
W 2014 r. UE nadal wspierała Burundi w procesach budowania pokoju i rozwoju. UE
koncentrowała się na wspieraniu działań Burundi zmierzających do zapewnienia pluralistycznego
procesu wyborczego oraz utworzenia sprzyjających warunków dla wyborów w 2015 r., m.in.
w drodze regularnego dialogu politycznego i z udziałem obywateli, którzy mogą korzystać
z podstawowych wolności.
W konkluzjach z lipca 2014 r. Rada podkreśliła, że wybory w Burundi w 2015 r. stanowią najlepszą
okazję, by skonsolidować najnowsze postępy i przyczynić się do zapewnienia silniejszej
przyszłości. 39
UE wydała oświadczenia (dwa oświadczenia lokalne: w maju i we wrześniu, oraz dwa
oświadczenia rzecznika wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej: w marcu i czerwcu).
Dotyczyły one narastających napięć politycznych i ograniczenia praw politycznych
i obywatelskich; konieczności przestrzegania praw osób aresztowanych, w związku z zatrzymaniem
Pierre’a Clavera Mbonimpy, oraz konieczności zapewnienia niezawisłego sądownictwa; a także
pozytywnych kroków podjętych w ramach przygotowań do wyborów, takich jak podpisanie
kodeksu postępowania i prowadzenie dialogu politycznego w ramach planu działania na rzecz
wyborów w 2015 r.
UE zorganizowała spotkania w ramach dialogu politycznego (prowadzonego na mocy art. 8 umowy
z Kotonu) z Burundi; odbyły się one 14 marca, 5 czerwca, 17 października i 9 grudnia. Podczas
tych spotkań UE przypomniała o konieczności zorganizowania wolnych, sprawiedliwych
i przejrzystych wyborów w 2015 r.; propagowania otwartego i nieograniczonego udziału
wszystkich partii i podmiotów politycznych (jak uzgodniono w planie działania na rzecz wyborów
podpisanym przez wszystkie strony); przestrzegania i propagowania praw politycznych
i obywatelskich, w szczególności wolności słowa i zrzeszania się, a także zapewnienia niezawisłego
systemu sądownictwa i walki z bezkarnością. Dialog polityczny obejmował również kwestie
rozwoju gospodarczego i społecznego.
39
18 września 2014 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie Burundi. Potępiono
w niej zatrzymanie obrońcy praw człowieka Pierre’a Clavera Mbonimpy. Parlament
zaapelował również do rządu Burundi, by przestrzegał swoich międzynarodowych
zobowiązań w dziedzinie praw człowieka, i wyraził obawy w związku z bezkarnością,
arbitralnymi aresztowaniami i sytuacją społeczno-gospodarczą (2014/2833 (RSP)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
141
PL
UE i Burundi realizowały też wzajemne zobowiązania, podjęte na „Conférence des partenaires du
développement du Burundi” w 2012 r. w dziedzinach związanych z ograniczaniem ubóstwa oraz ze
wspieraniem demokracji i praworządności.
Rwanda
7 kwietnia, w 20. rocznicę rozpoczęcia ludobójstwa, specjalny przedstawiciel UE ds. praw
człowieka, Stavros Lambrinidis, reprezentował UE podczas uroczystości upamiętniających to
wydarzenie w Kigali. W związku z tymi uroczystościami wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca wydała w imieniu UE stosowne oświadczenie. W marcu komisarz
ds. rozwoju, Andris Piebalgs, złożył wizytę w Rwandzie.
W konkluzjach z lipca 2014 r. Rada z zadowoleniem przyjęła też postępy poczynione przez
Rwandę w odniesieniu do kilku reform strukturalnych w sferze gospodarczej i uznała
osiągnięcia w zakresie pojednania w ciągu 20 lat od ludobójstwa w 1994 r. UE odnotowała jednak
także swoje ciągłe zaniepokojenie ograniczeniami, z jakimi stykają się partie polityczne, w tym
kurczenie się przestrzeni politycznej, oraz doniesieniami o zniknięciach i działaniach skierowanych
przeciw obrońcom praw człowieka i społeczeństwu obywatelskiemu. UE zachęcała Rwandę do
tego, by nadal konsekwentnie realizowała swoje zobowiązanie na rzecz demokratyzacji, by bardziej
otworzyła scenę polityczną, dała więcej przestrzeni niezależnemu społeczeństwu obywatelskiemu,
a w szczególności obrońcom praw człowieka, i by dopuściła większą swobodę wypowiedzi
społeczeństwa obywatelskiego i wszystkich obywateli, tak by ułatwić pełniejsze uczestnictwo
demokratyczne.
W grudniu UE (szef delegatury i szefowie misji UE) przeprowadzili z Rwandą dialog polityczny na
mocy art. 8, koncentrując się ponownie na kwestii domniemanych naruszeń praw człowieka
i kurczenia się przestrzeni demokracji, jak również na kwestiach stabilności w regionie.
UE i jej państwa członkowskie spotkały się z przedstawicielami koalicji rządowej i partii
opozycyjnych w Rwandzie. Wśród wielu zagadnień UE zajęła się trudnościami, jakie partie
polityczne napotykały przy próbach zarejestrowania się w Rwandzie. W celu zapewnienia większej
wolności słowa i niezależności mediów UE i jej państwa członkowskie poparły też utworzenie
organu samoregulacyjnego w dziedzinie mediów: rwandyjskiej komisji ds. mediów.
11083/15
bc/sw
DG C 1
142
PL
UE i jej państwa członkowskie nadal obserwowały reformy prawne, a także głośne procesy sądowe,
np. procesy Kizito Mihigo, generała w stanie spoczynku Franka Rusagary, pułkownika Toma
Byabagamby i Joela Mutabaziego.
6.4.2. Republika Środkowoafrykańska
W 2014 r. UE nadal aktywnie angażowała się, wraz z partnerami międzynarodowymi, na rzecz
przywrócenia stabilności kraju i wspierania przemian politycznych zatwierdzonych przez partnerów
regionalnych i międzynarodowych, dążąc do zapewnienia trwałego wyjścia z kryzysu. 2 kwietnia
UE zorganizowała miniszczyt w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej przy okazji szczytu UE–
Afryka; w miniszczycie wzięli udział wysokiej rangi uczestnicy, w tym sekretarz generalny ONZ
Ban Ki-moon.
W ramach kompleksowej reakcji na kryzys w Republice Środkowoafrykańskiej UE zmobilizowała
wszystkie dostępne jej instrumenty, w tym misję wojskową w dziedzinie WPBiO.
1 kwietnia 2014 r. Rada uruchomiła operację EUFOR RCA, aby wspomóc w Bangi
międzynarodowe wysiłki na rzecz zapewnienia bezpiecznego otoczenia oraz ochrony najbardziej
narażonych grup ludności. Rada przedłużyła mandat tej operacji pomostowej do 15 marca 2015 r.,
aby zapewnić sprawne przekazanie zadań wielowymiarowej zintegrowanej misji stabilizacyjnej
ONZ – MINUSCA, która ma osiągnąć pełną zdolność operacyjną do kwietnia.
UE zwróciła szczególną uwagę na konieczność zwalczania bezkarności i przywrócenia
praworządności. W związku z utrzymywaniem się napięć między społecznościami i całkowitym
rozkładem tkanki społecznej kraju UE, często we współpracy z władzami przejściowymi, wspiera
też inicjatywy propagujące dialog, deeskalację napięć i budowanie zaufania między
społecznościami. Ponadto UE popiera inicjatywy dialogu politycznego, które mogą przyczynić się
do trwałego rozwiązania kryzysu w Republice Środkowoafrykańskiej. 15 lipca 2014 r. UE
uruchomiła swój pierwszy w historii wielostronny fundusz powierniczy na rzecz rozwoju, który ma
na celu ułatwienie przejścia od reagowania kryzysowego do długoterminowej pomocy na rzecz
rozwoju. Do końca 2014 r. „Fonds Bekou”, jak nazwano ten fundusz powierniczy, otrzymał
50 mln EUR z zasobów Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz od Francji, Niemiec i Holandii.
11083/15
bc/sw
DG C 1
143
PL
Komisarz Andris Piebalgs odwiedził Republikę Środkowoafrykańską w marcu 2014 r. Komisarz
Kristalina Georgijewa dwukrotnie udała się z wizytą do Republiki Środkowoafrykańskiej oraz do
krajów sąsiednich (Kamerunu i Czadu) , aby zająć się regionalnymi skutkami kryzysu.
W listopadzie 2014 r. Rada uznała również wartość dodaną potencjalnego dalszego zaangażowania
UE w reformę sektora bezpieczeństwa, w ramach wsparcia wysiłków ONZ, przy jednoczesnym
zagwarantowaniu uczestnictwa podmiotów lokalnych w tym procesie, i przyjęła koncepcję
zarządzania kryzysowego dla lekkiej wojskowej misji doradczej w dziedzinie WPBiO.
15 grudnia 2014 r. Rada przyjęła również konkluzje w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej,
w których zawarto wyraźne przesłanie dotyczące wsparcia dla obecnego rządu tymczasowego
i czynionych przez niego postępów.
W 2014 r. UE i jej państwa członkowskie znacznie zwiększyły pomoc humanitarną dla Republiki
Środkowoafrykańskiej i ściśle współpracowały z ONZ i innymi podmiotami w celu
zmaksymalizowania pomocy w terenie. 20 stycznia w Brukseli komisarz Kristalina Georgijewa
i podsekretarz generalna ONZ Valerie Amos zorganizowały wspólne posiedzenie ministerialne
w sprawie sytuacji humanitarnej w Republice Środkowoafrykańskiej, podczas którego
zadeklarowano 366 mln EUR z przeznaczeniem na interwencje ratujące życie oraz pomoc krótkoi średnioterminową.
6.5. Afryka Południowa
16 czerwca 2014 r. w Brukseli zorganizowano coroczne posiedzenie urzędników wysokiego
szczebla w ramach dialogu politycznego UE–SADC, aby omówić współpracę i plan
działania w kontekście spotkania w ramach dialogu politycznego na szczeblu ministrów w 2015 r.
Strony uzgodniły, że będą współpracować, by stawić czoła ewentualnym wyzwaniom w zakresie
pokoju i bezpieczeństwa oraz rozwoju w regionie, obejmującym procesy wyborcze, bezpieczeństwo
morskie, migrację, zmianę klimatu, energię i regionalną integrację gospodarczą.
11083/15
bc/sw
DG C 1
144
PL
15 lipca 2014 r. Komisja Europejska i grupa państw należących do SADC zakończyły negocjacje
w sprawie umowy o partnerstwie gospodarczym, a główni negocjatorzy parafowali jej tekst. Było to
dużo osiągnięcie, szczególnie ze względu na to, że można teraz uniknąć zakłóceń w handlu
Botswany, Namibii i Suazi, które miały właśnie utracić bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do
rynku UE. Umowa dotyczy handlu towarami, zawiera rozdział dotyczący zrównoważonego
rozwoju, przewiduje klauzule rendez-vous w odniesieniu do usług i inwestycji oraz obejmuje
kompleksowy element dotyczący oznaczeń geograficznych.
6.5.1. Angola
17 października 2014 r. w Brukseli odbyło się pierwsze spotkanie „Wspólna droga naprzód”
w ramach dialogu politycznego na szczeblu ministrów UE i Angoli. Wybór w Angoli jako członka
niestałego Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (RB ONZ) w przeddzień
posiedzenia ministerialnego w Brukseli sprawia, że kraj ten jest cennym partnerem do omawiania
kwestii globalnych, zwłaszcza pokoju i bezpieczeństwa w regionie. W styczniu 2014 r. Angola
objęła przewodnictwo w Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior
i wiceprzewodnictwo w procesie Kimberley.
Ponadto UE nadal zwracała uwagę i wspierała postępy Angoli w kontekście
przeprowadzenia w tym kraju przez ONZ powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka.
Zalecenia koncentrowały się na wolności słowa, wolności zrzeszania się, przemocy wobec kobiet
i dzieci oraz wzmocnieniu instytucji sądowniczych. Angola została zaproszona do dostosowania
krajowego ustawodawstwa do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK)
w celu jego ratyfikacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
145
PL
6.5.2. Namibia
Zakończenie w lipcu 2014 r. negocjacji w sprawie kompleksowej umowy o partnerstwie
gospodarczym z niektórymi krajami Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju (SADC) było
podstawowym elementem stosunków UE z Namibią. Umowa przyczyniła się do dalszego
pogłębienia i tak już dobrych relacji. Obecne przywództwo uzyskało zdecydowane poparcie
w wyborach 28 listopada 2014 r.: uzyskawszy 87% głosów, Hage Geingob został wybrany na
stanowisko prezydenta, a partia SWAPO otrzymała 80% głosów.
6.5.3. Botswana
Botswana została włączona do umowy o partnerstwie gospodarczym zawartej w lipcu 2014 r.
z krajami SADC. Dialog UE z Botswaną pod wieloma względami służy za wzór partnerstwa
między UE a Afryką. Przywództwo prezydenta Iana Khamy zostało potwierdzone w wyborach
przeprowadzonych 24 października, ale rządząca partia demokratyczna Botswany po raz pierwszy
otrzymała mniej niż 50% głosów (47,6%). Opozycyjna partia Umbrella for Democratic Change
uzyskała 30% głosów.
6.5.4. Zambia
W marcu 2014 r. UE i Zambia przeprowadziły dialog polityczny na mocy art. 8 umowy z Kotonu,
w którym uczestniczyli ministrowie sprawiedliwości i spraw zagranicznych oraz kilku
wiceministrów z państw o kluczowym znaczeniu. W dialogu poruszono takie drażliwe kwestie, jak
utrudnienia w stosowaniu ustawy o organizacjach pozarządowych i publiczne kampanie przeciwko
LGBTI. Na początku kwietnia prezydent Zambii Michael Sata wziął udział w szczycie UE–
Afryka w Brukseli, podczas którego spotkał się w ramach stosunków dwustronnych
z przewodniczącym José Manuelem Barroso, a UE uznała stabilność polityczną w Zambii
i wyraziła zainteresowanie dokonywaniem inwestycji w tym kraju. 40
40
Po śmierci prezydenta Michaela Saty w październiku, 20 stycznia 2015 r. w Zambii odbyły
się wybory uzupełniające. Nowy prezydent (Edgar Lungu) będzie sprawował funkcję przez
pozostały okres kadencji prezydenckiej, czyli do trzeciego kwartału 2016 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
146
PL
6.5.5. Zimbabwe
W lutym Rada dokonała przeglądu decyzji 2011/101/WPZiB i wprowadziła w niej zmiany,
zawieszając pozostałe środki ograniczające wobec Zimbabwe podjęte w ramach WPZiB,
z wyjątkiem embarga na broń oraz środków dotyczących dwóch osób i jednego podmiotu.
Przedłużyła też obowiązywanie decyzji 2012/96/UE do 1 listopada 2014 r., daty wygaśnięcia
właściwych środków podjętych na mocy umowy z Kotonu. W oświadczeniu wydanym przy tej
okazji wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca stwierdziła, że jest to krok naprzód
w stosunkach UE z Zimbabwe, [...] lecz przypomniała, że w wielu dziedzinach konieczne są
postępy. Ponadto decyzje te umożliwiły postępy w programowaniu 11. EFR.
6.5.6. Republika Południowej Afryki
Biorąc pod uwagę intensywność działań politycznych i wyborczych w całym roku zarówno
w Republice Południowej Afryki (wybory parlamentarne), jak i w UE (wybory do PE oraz
wyznaczenie nowego przywództwa UE), obie strony postanowiły przełożyć siódmy doroczny
szczyt.
Niemniej jednak kontynuowano intensywne kontakty dyplomatyczne, które zwieńczyło spotkanie
między wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą i południowoafrykańską minister
ds. międzynarodowych stosunków i współpracy, Maite Nkoana-Mashabane, przy okazji szczytu
UE–Afryka w kwietniu.
W listopadzie w Brukseli odbyły się też tygodniowe konsultacje na szczeblu urzędników wysokiego
szczebla. Konsultacje te obejmowały 6. forum dialogu na temat polityki i bezpieczeństwa UE–
Republika Południowej Afryki, na którym przedyskutowano różne kwestie afrykańskie
i międzynarodowe będące przedmiotem wspólnego zainteresowania. Przed wspomnianym forum
odbyło się pierwsze posiedzenie podkomitetu UE–Republika Południowej Afryki ds. morza, na
którym omówiono różne możliwości współpracy i wymieniono poglądy na temat stosownych
strategii bezpieczeństwa morskiego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
147
PL
Na zorganizowanym w listopadzie 14. posiedzeniu Wspólnej Rady Współpracy odbyło się
18 formalnych i nieformalnych dialogów sektorowych; przeprowadzono też spotkania, na których
podsumowano roczną działalność prowadzoną w ramach tych dialogów i przedstawiono przyszłe
priorytety.
Zorganizowano również 2. sesję formalnego dialogu dotyczącego praw człowieka. Stanowiła ona
okazję, by UE i Republika Południowej Afryki omówiły kwestie będące przedmiotem wspólnego
zainteresowania oraz kwestie budzące troskę obu stron, w tym współpracę na forach
wielostronnych, jak również zagadnienia wewnętrzne. Na marginesie tego dialogu odbyło się
seminarium społeczeństwa obywatelskiego, w którym uczestniczyło ok. 20 organizacji z UE i RPA.
Intensywne konsultacje w sprawie problemów krajowych i międzynarodowych oraz w sprawie
postępów w wielu kwestiach dotyczących polityki, bezpieczeństwa, handlu, współpracy na rzecz
rozwoju i praw człowieka nadały nowy impuls partnerstwu strategicznemu UE–RPA.
W 2014 r. prowadzono dynamiczny dialog dotyczący kwestii handlu i inwestycji, umowy
o partnerstwie gospodarczym, barier handlowych i klimatu inwestycyjnego w Republice
Południowej Afryki.
6.5.7. Suazi
Suazi zostało włączone do umowy o partnerstwie gospodarczym; negocjacje w sprawie tej umowy
z krajami SADC zakończono w lipcu 2014 r. Umowa ta stanowi zabezpieczenie bezcłowego
wywozu cukru do UE.
Szeroki udział stron w dialogu politycznym między UE a Suazi pokazał, że obie strony są
zainteresowane większym i bardziej spójnym zaangażowaniem w Suazi. Przeprowadzono szczerą
dyskusję na tematy drażliwe, takie jak proces wyborczy i partie polityczne, poszanowanie praw
człowieka, zwalczanie korupcji, kara śmierci, praworządność, wolność mediów, wolność słowa
i zagadnienia dotyczące płci społeczno-kulturowej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
148
PL
6.5.8. Lesotho
W 2014 r. w Lesotho, które ogólnie jest stosunkowo stabilnym krajem, odnotowano znaczne
niepokoje polityczne. Próba zamachu stanu 30 sierpnia 2014 r. poważnie zdestabilizowała sytuację
polityczną i w zakresie bezpieczeństwa, a premier Thomas Thabane tymczasowo musiał opuścić
kraj.
UE z uwagą śledzi pogorszenie sytuacji politycznej i w zakresie bezpieczeństwa w Lesotho
i utrzymuje ścisłe kontakty z kluczowymi podmiotami w kraju i regionie SADC.
UE wspiera wysiłki mediatora SADC mające na celu przezwyciężenie kryzysu i mocno angażuje
się na rzecz określenia najlepszego sposobu dalszego rozszerzenia swojego wsparcia dla mediatora
SADC i misji obserwacyjnej, zwłaszcza w kontekście nowych wyborów, które zaplanowano na
28 lutego 2015 r.
3 listopada 2014 r. komisarz ds. rozwoju, Neven Mimica, spotkał się z delegacją wysokiego
szczebla z Lesotho i potwierdził, że UE jest stale gotowa wspierać wysiłki rządu na rzecz
ograniczenia ubóstwa, zapewnienia rozwoju gospodarczego i propagowania poszanowania zasad
demokracji, praworządności i praw człowieka.
6.5.9. Mozambik
Wybory powszechne (prezydenckie, parlamentarne, regionalne) odbyły się 15 października zgodnie
z planem. Cały proces wyborczy był ściśle monitorowany przez UE, która zachęcała do
zapewnienia przejrzystości i pluralizmu, a jednocześnie apelowała o pokojowy przebieg procesu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
149
PL
Uruchomiono też unijną misję obserwacji wyborów. 17 października UE wyraziła uznanie dla
dobrej organizacji wyborów, zwróciła przy tym jednak uwagę na szereg niedociągnięć
i incydentów, zgodnie z wstępną oceną unijnej misji obserwacji wyborów.
W okresie przedwyborczym w niektórych obszarach tego kraju odnotowano rosnącą liczbę aktów
przemocy politycznej. W tym kontekście przeprowadzono kilka rund negocjacji między rządem
a główną partią opozycyjną, Renamo, które doprowadziły do uzgodnienia zmiany prawa
wyborczego i podpisania protokołu ustaleń w celu ułatwienia reintegracji bojówek Renamo
w sektorze bezpieczeństwa i dalszego otwarcia systemu politycznego w tym kraju.
UE i społeczność międzynarodowa zachęcały do prowadzenia tego dialogu, położenia kresu
przemocy politycznej i wdrożenia osiągniętych porozumień.
6.5.10.
Malawi
UE przywiązywała dużą wagę do potrójnych wyborów (prezydenckich, parlamentarnych
i samorządowych), które odbyły się w maju. Zmobilizowała wsparcie dla procesu wyborczego
i uruchomiła misję obserwacji wyborów. We wrześniu europejski komisarz ds. rozwoju Andris
Piebalgs spotkał się z prezydentem Peterem Muthariką przy okazji posiedzenia Zgromadzenia
Ogólnego ONZ w Nowym Jorku, a w październiku – z ministrem finansów Goodallem Edwardem
Gondwe na dorocznym posiedzeniu MFW / Banku Światowego w Waszyngtonie, podczas którego
omawiano stan zarządzania finansami publicznymi. UE wybrała Malawi jako jeden z krajów
pilotażowych w ramach planu działania UE na rzecz wspierania demokracji służącego zwiększeniu
spójności między instrumentami UE a działaniami państw członkowskich UE, a także lepszemu
zrozumieniu warunków lokalnych, dzięki zacieśnieniu partnerstwa ze wszystkimi
zainteresowanymi podmiotami, w tym rządem i społeczeństwem obywatelskim.
11083/15
bc/sw
DG C 1
150
PL
7.
Ameryka Północna i Południowa
7.1. Stany Zjednoczone i Kanada
7.1.1. Stany Zjednoczone
W 2014 r. UE i USA nadal utrzymywały bliskie i efektywne stosunki, a najważniejszym
wydarzeniem był szczyt UE–USA, który odbył się 26 marca w Brukseli. Negocjacje w sprawie
transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP) były priorytetem politycznym
i zajmowały centralne miejsce w stosunkach UE z USA; mają one szersze implikacje strategiczne
wykraczające poza handel i inwestycje.
W stosunkach UE–USA dużo uwagi nadal poświęcano kwestiom ochrony danych, zwłaszcza
wysiłkom na rzecz wzmocnienia ram bezpiecznego transferu danych osobowych z UE do
przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych, a także negocjacjom w sprawie umowy parasolowej,
która ma regulować wymianę danych osobowych w kontekście współpracy policyjnej i wymiarów
sprawiedliwości w sprawach karnych. Uznając potrzebę rozszerzenia na obywateli UE prawa do
dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w przypadku niewłaściwego przetwarzania ich danych,
administracja USA zobowiązała się wprowadzić przepisy służące realizacji tego celu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
151
PL
Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca utrzymywała efektywne i owocne kontakty
z sekretarzem stanu USA, Johnem Kerrym, co umożliwiło ścisłą i intensywną współpracę UE
i USA w wielu kwestiach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W odpowiedzi na nielegalną
aneksję Krymu UE i USA nadal ściśle koordynowały swoje działania dotyczące sankcji
i dyplomatycznych nacisków, aby doprowadzić do zaangażowania Rosji w porozumienia mińskie
o zawieszeniu broni. UE i USA współpracowały również z międzynarodowymi instytucjami
finansowymi w sprawie pomocy dla Ukrainy. Przy udziale niektórych państw członkowskich, które
postanowiły przystąpić do światowej koalicji pod przewodnictwem USA, zintensyfikowały wysiłki,
aby obalić ISIL/Daisz i zająć się problemem zagranicznych bojowników. Obaj partnerzy włożyli
również dużo wysiłku w ustabilizowanie sytuacji na Bałkanach Zachodnich oraz rozmowy
z Iranem.
2 kwietnia i 3 grudnia odbyły się dwa posiedzenia Rady ds. Energii UE−USA poświęcone w dużej
mierze sytuacji w zakresie energii na Ukrainie i szerszemu zagadnieniu bezpieczeństwa
energetycznego w Europie, jak również skoordynowaniu działań dotyczących zmiany klimatu,
w tym przygotowań do konferencji stron UNFCCC w Paryżu w grudniu 2015 r.
USA współpracowały z UE w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO),
wysyłając swój personel do udziału w misjach EUSEC RD Congo i EULEX Kosowo i udzielając
pomocy w innych działaniach. Choć Stany Zjednoczone nie przyjęły zaproszenia do udziału w misji
EUAM Ukraine, zobowiązały się zacieśnić współpracę w zakresie reformowania sektora
bezpieczeństwa Ukrainy. Sympozjum w dziedzinie WPBiO, które odbyło się
6 maja w Waszyngtonie, było okazją do merytorycznych dyskusji dwustronnych dotyczących
kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, w szczególności wspierania utrzymania
pokoju w Afryce. USA współpracowały ściśle z UE podczas sprawowania przez nią w tym roku
przewodnictwa w wielostronnej grupie kontaktowej ds. piractwa u wybrzeży Somalii. Sztab
Wojskowy UE kontynuował również rozmowy z Dowództwem Europejskim Stanów
Zjednoczonych dotyczące uzgodnień administracyjnych w celu wzmocnienia współpracy. UE
i USA ściśle współpracowały w kwestiach zapewnienia pomocy krajom Afryki Zachodniej
dotkniętym ebolą.
11083/15
bc/sw
DG C 1
152
PL
USA aktywnie angażowały się w niedawno ustanowione regularne spotkania trójstronne z Komisją
i zainteresowanymi państwami członkowskimi w celu osiągnięcia pełnej wzajemności wizowej.
Jednakże jak dotąd nie poczyniono istotnych postępów w tej dziedzinie.
UE i USA efektywnie współpracowały w dziedzinie nieproliferacji, kontroli zbrojeń i rozbrojenia.
Nadal prowadzono wspólne działania informacyjne w celu zapewnienia międzynarodowego
wsparcia dla międzynarodowego Kodeksu postępowania dotyczącego działań w przestrzeni
kosmicznej; kontynuowano też przygotowania do konferencji przeglądowej Układu
o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej w 2015 r.
Stany Zjednoczone były ważnym partnerem UE w Radzie Arktycznej; w latach 2015–17 USA będą
sprawować w niej przewodnictwo.
7.1.2. Kanada
Stosunki między UE a Kanadą uzyskały w 2014 r. nowy impuls wraz z zakończeniem
negocjacji w sprawie dwóch umów: umowy o partnerstwie strategicznym oraz kompleksowej
umowy gospodarczo-handlowej (CETA), co nastąpiło 26 września na szczycie UE–
Kanada w Ottawie, pierwszym takim spotkaniu od 2010 r. Na szczycie w 2014 r. potwierdzono
wolę zapewnienia, tak szybko jak to możliwe, ruchu bezwizowego między naszymi krajami dla
wszystkich obywateli Kanady i UE, m.in. po to, by mogli oni w pełni korzystać z nowych
możliwości handlowych i gospodarczych, które powstają między Kanadą a UE. W 2014 r. UE
nadal prowadziła intensywny dialog polityczny z Kanadą. Współpraca w dziedzinie energii
i klimatu jest jednym z kluczowych elementów stosunków transatlantyckich. W wyniku szczytu
UE–Kanada w 2014 r. strony zgodziły się na przywrócić dwustronny dialog na temat energii.
8 maja w Ottawie UE i Kanada zorganizowały drugie doroczne sympozjum w dziedzinie wspólnej
polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO).
11083/15
bc/sw
DG C 1
153
PL
Kanada regularnie uczestniczy w unijnych misjach w ramach WPBiO; obecnie bierze udział
w dwóch: Misji Policyjnej UE na Terytoriach Palestyńskich (EUPOL COPPS) oraz misji Unii
Europejskiej w zakresie praworządności (EULEX) w Kosowie. Kanada została poproszona
o wniesienie wkładu w misję doradczą UE na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na
Ukrainie (EUAM Ukraine), w związku z wyrażonymi przez Ottawę obawami dotyczącymi sytuacji
na Ukrainie. Ponadto Kanada wniosła wkład finansowy w misję szkoleniową UE (EUTM) w Mali.
Prowadzono ścisłą współpracę np. w kwestii nakładania sankcji na Iran i Syrię. W roku
2014 Kanada uczestniczyła też w unijnej misji obserwacji wyborów w Egipcie.
Kanada w latach 2013–15 była ważnym partnerem UE w Radzie Arktycznej jako państwo jej
przewodniczące.
7.2. Ameryka Łacińska i Karaiby
7.2.1. Dwustronne stosunki międzyregionalne
W 2014 r. rozpoczęto przygotowania do kolejnego szczytu szefów państw i rządów UE
i Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC), który po raz pierwszy odbył się
w Brukseli 10 i 11 czerwca 2015 r. Ogólnym tematem tego szczytu było „Kształtowanie naszej
wspólnej przyszłości: działania na rzecz zamożnych, spójnych i zrównoważonych społeczeństw dla
naszych obywateli”. Był to drugi szczyt między UE a CELAC – podmiotem, który obejmuje
wszystkie 33 kraje Ameryki Łacińskiej i Karaibów, ale ósmy szczyt UE z państwami tego regionu
od czasu zainicjowania strategicznego partnerstwa obu regionów w 1999 r. W ramach przygotowań
do szczytu zorganizowano kilka przygotowawczych wydarzeń tematycznych wysokiego szczebla
dotyczących dwustronnej współpracy regionalnej w takich dziedzinach, jak społeczeństwo
obywatelskie, świat akademicki, biznes czy sprawy parlamentarne na forum EuropejskoLatynoamerykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
154
PL
Jeśli chodzi o realizację planu działania UE–CELAC, zorganizowano kilka dwustronnych spotkań
międzyregionalnych na wysokim szczeblu w takich dziedzinach, jak nauka i technologia (kwiecień,
San José – Kostaryka), ogólnoświatowy problem narkotykowy (czerwiec, Ateny), społeczna
odpowiedzialność przedsiębiorstw (wrzesień, Bruksela i listopad, San José – Kostaryka), migracja
(listopad, Bruksela). Wypełniając mandat poprzedniego szczytu w Santiago, zarówno UE, jak
i CELAC pracowały nad przeglądem planu działania UE–CELAC oraz możliwościami jego
rozszerzenia.
Fundacja Unia Europejska – Ameryka Łacińska i Karaiby, z siedzibą w Hamburgu, w dalszym
ciągu wspierała działania dwustronne partnerstwa międzyregionalnego UE–CELAC, zgodnie ze
swoimi celami.
7.2.2. Stosunki subregionalne
Mercosur
W 2014 r. kontynuowano negocjacje z Mercosurem dotyczące układu o stowarzyszeniu, by móc
przystąpić do wymiany ofert w zakresie towarów, usług, inwestycji oraz zakupów publicznych.
Podczas szczytu Mercosur w Caracas w lipcu 2014 r. szefowie państw Mercosuru ogłosili, że
osiągnęli porozumienie co do oferty Mercosuru, i zaapelowali do UE, by po konsultacjach
z państwami członkowskimi zakończyła prace nad ofertą UE, tak by mogła nastąpić wymiana ofert.
UE poprosiła o więcej informacji na temat oferty Mercosuru, prowadząc jednocześnie dalsze prace
nad finalizacją oferty UE, z myślą o dalszych dyskusjach na początku 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
155
PL
Ameryka Centralna
Jeśli chodzi o Amerykę Centralną, w 2014 r. istotnie zacieśniono stosunki z UE i odnotowano trzy
ważne wydarzenia: wejście w życie umowy o dialogu politycznym i współpracy (maj),
zorganizowanie pierwszego spotkania rady stowarzyszenia UE – Ameryka Centralna (czerwiec)
oraz przyjęcie przez Radę unijnej strategii na rzecz bezpieczeństwa obywateli w Ameryce
Centralnej i na Karaibach (lipiec). 17 października w Tegucigalpie odbyło się pierwsze posiedzenie
wspólnego komitetu w ramach umowy o dialogu politycznym i współpracy UE – Ameryka
Centralna, w którym uczestniczyli wszyscy członkowie Systemu Integracji
Środkowoamerykańskiej (SICA).
UE–Karaiby
Nadal rozwijały się stosunki UE–Karaiby w oparciu o prowadzony w 2013 r. dialog polityczny na
wysokim szczeblu między Unią Europejską a Karaibskim Forum Państw Afryki, Karaibów
i Pacyfiku (CARIFORUM) oraz w ramach strategicznego partnerstwa UE–Karaiby przyjętego
w 2012 r. Wspólne priorytety polityczne na szczeblu regionalnym, na których koncentrowano prace
w 2014 r., obejmują: integrację regionalną, odbudowę Haiti, zmianę klimatu i gotowość na
wypadek klęsk żywiołowych, przestępczość i bezpieczeństwo oraz wspólne działanie na forach
wielostronnych. Ponadto UE prowadziła dialog polityczny na mocy art. 8 umowy z Kotonu
z pewnymi krajami Karaibów, z niektórymi z nich miało to miejsce po raz pierwszy. Kilka krajów,
np. Haiti, znalazło się w szczególnie trudnej sytuacji. Dialog na mocy art. 8 prowadzono także
z Jamajką, Bahamami, Belize, Gujaną i Republiką Dominikańską, co utorowało drogę do
zacieśnienia stosunków dwustronnych, jak również do wzmocnionej współpracy w kwestiach
globalnych WPZiB Wdrażanie umowy o partnerstwie gospodarczym Cariforum–UE przez obie
strony przebiega sprawnie. Na posiedzeniu wspólnego komitetu ds. handlu i rozwoju, złożonego
z urzędników wysokiego szczebla, które miało miejsce 18–19 listopada 2014 r., podsumowano
sytuację i przeprowadzono przegląd wdrażania umowy o partnerstwie gospodarczym. Utworzono
wspólny komitet konsultacyjny, złożony z przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, a jego
pierwsze posiedzenie odbyło się 13–14 listopada 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
156
PL
7.2.3. Stosunki dwustronne
Brazylia
Stosunki UE–Brazylia zostały zdominowane przez zmiany polityczne, przede wszystkim
październikowe wybory parlamentarne w Brazylii. W lutym UE była gospodarzem 7. szczytu UE–
Brazylia, który umożliwił udaną wymianę poglądów na temat ogólnej sytuacji w ramach
strategicznego partnerstwa (handel i inwestycje, negocjacje z Mercosurem, współpraca MŚP, nauka
i technologia). W kwietniu w Brasilii odbył się czwarty dialog na wysokim szczeblu UE–Brazylia
dotyczący praw człowieka, któremu współprzewodniczyli specjalny przedstawiciel UE ds. praw
człowieka, Stavros Lambrinidis, oraz brazylijska minister zajmująca się prawami człowieka, Ideli
Salvatti. W lipcu przewodniczący José Manuel Barroso spotkał się w Brasilii z prezydent Dilmą
Rousseff. Kilka sesji dialogu UE–Brazylia (dotyczących międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa, kwestii związanych z ONZ, narkotyków, nieproliferacji i rozbrojenia)
przeniesiono na 2015 r. ze względu na wybory prezydenckie, parlamentarne i na stanowiska
gubernatorów w Brazylii.
Meksyk
UE pracuje nad pogłębieniem stosunków z Meksykiem, w szczególności zważywszy na jego
rosnące znaczenie jako światowego gracza na arenie międzynarodowej. 27 stycznia w Brukseli
odbył się pierwszy dialog polityczny wysokiego szczebla UE–Meksyk. Specjalny przedstawiciel
UE ds. praw człowieka, Stavros Lambrinidis, przewodniczył czwartemu dialogowi na wysokim
szczeblu UE–Meksyk dotyczącemu praw człowieka, który miał miejsce 18 marca w Brukseli. 41
41
Po debacie w trybie pilnym, 23 października Parlament Europejski przyjął rezolucję,
w której wyraził zaniepokojenie zaginięciem 43 studentów kolegium nauczycielskiego
w Meksyku i zaapelował o zwiększenie wsparcia UE w dziedzinie wzmocnienia instytucji
państwowych i praw człowieka.
11083/15
bc/sw
DG C 1
157
PL
Co istotne, we wrześniu Meksyk ogłosił, że ponownie będzie uczestniczył w prowadzonych przez
ONZ operacjach utrzymywania pokoju. Rozważana jest ewentualna współpraca z misjami UE.
W 2014 r. nadal prowadzono dyskusje na temat ewentualnej reakcji UE na przyjęte przez Meksyk
w 2012 r. przepisy zobowiązujące przewoźników lotniczych do przekazywania danych dotyczących
przelotu pasażera (danych PNR) pod rygorem wysokich kar pieniężnych.
Jednocześnie wspólna grupa robocza UE–Meksyk pracuje nad wspólną strategią dotyczącą
ewentualnej kompleksowej modernizacji umowy globalnej między UE a Meksykiem w ramach jej
trzech filarów (postanowienia dotyczące dialogu politycznego, współpracy i handlu), w nawiązaniu
do decyzji podjętych podczas szczytu UE–CELAC w Santiago (w styczniu 2013 r.).
Kuba
10 lutego 2014 r. Rada przyjęła wytyczne negocjacyjne dotyczące umowy o dialogu politycznym
i współpracy między UE a Kubą. Negocjacje rozpoczęto 29–30 kwietnia w Hawanie, a druga runda
rozmów odbyła się 27–28 sierpnia w Brukseli. Obie strony doszły do porozumienia w sprawie
zasad i harmonogramu dalszych działań i rozpoczęły wstępne rozmowy na temat głównych
rozdziałów umowy dotyczących dialogu politycznego, współpracy i handlu. Kwestie przestrzegania
praw człowieka nadal są jednym z głównych elementów w stosunkach UE i Kuby; były one
omawiane z władzami kubańskimi zarówno w Brukseli, jak i w Hawanie. UE z zadowoleniem
odnotowała zmianę polityki USA wobec Kuby ogłoszoną przez prezydenta Baracka Obamę
w grudniu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
158
PL
Haiti / Republika Dominikańska
UE jest głęboko zaangażowana we wspieranie dwustronnego dialogu między Haiti a Republiką
Dominikańską. W lipcu 2014 r. przewodniczący Rady Europejskiej Herman van Rompuy odwiedził
zarówno Haiti, jak i Republikę Dominikańską, kiedy to przewodniczył trójstronnemu spotkaniu,
w którym udział wzięli przewodniczący Republiki Dominikańskiej, Danilo Medina, i prezydent
Haiti, Michel Martelly. Spotkanie to stało się dla UE okazją do dalszego ułatwiania dialogu
i współpracy między tymi dwoma państwami, promowania pozytywnych środków mających na
celu rozwiązanie zadrażnień w stosunkach między oboma krajami, w tym kwestii obywateli
Dominikany pochodzenia haitańskiego. W tym celu obecnie realizowanych jest kilka programów
wsparcia finansowanych przez UE.
Argentyna
Pomimo wspólnych wartości i interesów gospodarczych oraz ogólnie dobrej współpracy na forach
wielostronnych nie wykorzystano w pełni potencjału dwustronnych stosunków z Argentyną.
Wiceprzewodniczący Antonio Tajani odwiedził Buenos Aires w czerwcu 2014 r. w związku
z inicjatywą „Misje na rzecz wzrostu”.
Paragwaj
Wizyta wiceprzewodniczącego Komisji Antonia Tajaniego w Paragwaju w czerwcu 2014 r. dała
okazję do omówienia współpracy przemysłowej i promowania inwestycji; w następstwie tych
rozmów w listopadzie zorganizowano pierwsze forum inwestycyjne UE–Paragwaj. W listopadzie
w Brukseli odbyło się semestralne posiedzenie Wspólnego Komitetu Współpracy UE–Paragwaj;
odzwierciedliło ono rozszerzenie współpracy na nowe dziedziny, m.in. prawa człowieka, walkę
z narkotykami i zmianę klimatu. UE zatwierdziła program dwustronnej współpracy na rzecz
rozwoju w odniesieniu do Paragwaju na lata 2014–2020, który będzie zawierał konkretny przydział
środków na cele dotyczące demokracji, uczestnictwa i wzmocnienia zdolności instytucjonalnych,
w szczególności na realizację zaleceń unijnej misji obserwacji wyborów z 2013 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
159
PL
Urugwaj
Podczas semestralnego posiedzenia wspólnego komitetu UE–Urugwaj, które odbyło się
w czerwcu 2014 r. w Montevideo, UE i Urugwaj potwierdziły wspólne zainteresowanie dialogiem
i współpracą w kwestiach globalnych w takich dziedzinach, jak prawa człowieka, zmiana klimatu,
milenijne cele rozwoju i międzynarodowe działania na rzecz utrzymywania pokoju. Poprzez udział
w kilku misjach pokojowych ONZ Urugwaj pokazuje swoje zaangażowanie na rzecz zasad Karty
Narodów Zjednoczonych, wyznawanych również przez UE. W tym kontekście obie strony
w dalszym ciągu analizowały możliwości dalszego pogłębienia współpracy w dziedzinie
międzynarodowego bezpieczeństwa i obrony.
Wenezuela
Po oprotestowanych wyborach prezydenckich w Wenezueli w 2013 r., na początku 2014 r.
rozpoczęły się protesty uliczne, a w kolejnych miesiącach dochodziło do brutalnych starć między
demonstrantami a siłami bezpieczeństwa. W szeregu oświadczeń UE wyraziła zaniepokojenie
zatrzymaniami osobistości politycznych i studentów, podkreślała, jak ważne jest przestrzeganie
praw człowieka i wolności słowa w każdych warunkach oraz apelowała o wznowienie działań na
szczeblu regionalnym, by doprowadzić do dialogu między wszystkimi stronami, mając na uwadze
utrzymującą się polaryzację społeczeństwa. UE nadal śledzi rozwój wydarzeń w tym kraju
i uważnie przygląda się przypadkom uwięzienia przywódców opozycji i studentów, m.in. poprzez
obserwowanie przesłuchań procesowych Leopolda Lopeza oraz sędzi Marii Lourdes Afiuni.
11083/15
bc/sw
DG C 1
160
PL
Kolumbia
UE nadal uważnie śledziła prowadzone w Hawanie negocjacje pokojowe między rządem Kolumbii
a FARC. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca wydała pięć oświadczeń w związku
z najważniejszymi wydarzeniami w procesie pokojowym, by potwierdzić poparcie UE dla pokoju.
Udana wizyta prezydenta Juana Manuela Santosa w instytucjach UE, po tym, jak przewodniczący
Hermana Van Rompuy uczestniczył w sierpniu w ceremonii zaprzysiężenia prezydenta Santosa po
jego ponownym wyborze – unaoczniła, jak dużą wagę Kolumbia przywiązuje do stałego wsparcia
UE dla negocjacji w Hawanie. Stosunki polityczne z Kolumbią zostały rozszerzone o nowe
obszary, w tym – wraz z podpisaniem w sierpniu umowy w sprawie ram udziału, która ułatwi udział
Kolumbii w operacjach kierowanych przez UE – o zarządzanie kryzysowe; za pierwszy konkretny
przykład tych rozszerzonych stosunków należy uznać uczestnictwo Kolumbii w operacji
EUNAVFOR Atalanta. W październiku w Bogocie odbyły się konsultacje polityczne wysokiego
szczebla między UE a Kolumbią, obejmujące m.in. doroczny dialog dotyczący praw człowieka,
w ramach którego w szczególności omówiono kwestię zwrotu ziemi.
Ekwador
W 2014 r. zakończono negocjacje w sprawie przystąpienia Ekwadoru do wielostronnego
porozumienia handlowego zawartego już z Kolumbią i Peru; porozumienie parafowano w grudniu.
Oczekuje się, że poza korzyściami gospodarczymi porozumienie doprowadzi do pogłębienia
stosunków dwustronnych. Zostało to potwierdzone podczas wizyty komisarza Andrisa
Piebalgsa w Ekwadorze w lipcu. Na drugim spotkaniu w ramach dialogu na wysokim szczeblu,
które odbyło się w październiku w Quito, UE i Ekwador uzgodniły uzupełnienie porozumienia
handlowego o protokół ustaleń w sprawie dialogu politycznego i współpracy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
161
PL
Peru
W 2014 r. stosunki między UE a Peru weszły na nowy poziom. UE stopniowo wycofuje swoją
pomoc dwustronną dla tego kraju, a dzięki porozumieniu handlowemu rośnie wymiana handlowa
i inwestycje, jednocześnie pojawiają się też nowe formy współpracy w kwestiach będących
przedmiotem wspólnego zainteresowania. Podczas spotkania przewodniczącego Rady Europejskiej
Hermana Van Rompuya i prezydenta Ollanty Humali w sierpniu priorytetowe znaczenie nadano
współpracy dotyczącej kluczowych tematów międzynarodowych działań oraz walce z handlem
narkotykami. Zreformowano doroczny dialog polityczny na mocy protokołu ustaleń z 2009 r. tak,
aby odzwierciedlić tę nową dynamikę w stosunkach między UE a Peru. Konsultacje wysokiego
szczebla, które przeprowadzono w listopadzie, obejmowały wiele różnych kluczowych priorytetów
politycznych obu stron i planowaną współpracę w nowych dziedzinach, takich jak WPBiO. Peru
było gospodarzem 20. Konferencji Stron (COP) Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych
w sprawie Zmian Klimatu, która odbyła się w grudniu; uczestniczył w niej komisarz Miguel Arias
Cañete.
Boliwia
12 października 2014 r. odbyły się wybory parlamentarne w Boliwii. UE wysłała misję ekspertów
ds. wyborów. Przy okazji dialogu UE–Boliwia, który miał miejsce w listopadzie w Brukseli,
wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca spotkała się z ministrem spraw zagranicznych
Davidem Choquehuancą; obie strony uzgodniły zacieśnienie współpracy dotyczącej kwestii
globalnych, w szczególności zmiany klimatu, i przeanalizowały możliwości wizyty prezydenta Evo
Moralesa w Brukseli w 2015 r. UE zatwierdziła program dwustronnej współpracy na rzecz rozwoju
w odniesieniu do Boliwii, który przewiduje wzmocnienie współpracy w zakresie zwalczania handlu
narkotykami, tak by objęła ona aspekty egzekwowania, jak również współpracę w dziedzinie
reformy wymiaru sprawiedliwości w latach 2014–2016.
11083/15
bc/sw
DG C 1
162
PL
Chile
W 2014 r. UE i Chile uzgodniły rozpoczęcie nowych dialogów sektorowych na temat edukacji,
energii, społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, MŚP i klastrów w ramach istniejącego
układu i przeprowadzenie dyskusji wyjaśniających na temat ewentualnego unowocześnienia układu
o stowarzyszeniu UE–Chile. Podpisanie w styczniu 2014 r. umowy między UE a Chile w sprawie
ram udziału ułatwi uczestnictwo Chile w prowadzonych przez UE operacjach zarządzania
kryzysowego. We wrześniu 2014 r. do Chile udała się delegacja zajmująca się kwestiami WPBiO,
aby wymienić poglądy z chilijskimi partnerami na temat perspektyw wzmocnienia udziału tego
kraju w misjach UE. Obie strony uzgodniły, że będą prowadzić regularny dialog na temat
bezpieczeństwa i obrony.
11083/15
bc/sw
DG C 1
163
PL
B. Sprostać zagrożeniom i wyzwaniom globalnym
1.
Nieproliferacja i rozbrojenie
W 2014 r. nieproliferacja i rozbrojenie nadal stanowiły integralną część polityki zagranicznej UE,
przyczyniającą się do skutecznej realizacji europejskiej strategii bezpieczeństwa 42.
Podjęto dalsze wysiłki, by usprawnić koordynację między poszczególnymi instytucjami UE oraz
między instytucjami UE a państwami członkowskimi, a także koordynację z państwami trzecimi
i partnerami międzynarodowymi. Za priorytet uznano połączenie wszystkich instrumentów
i narzędzi, którymi dysponuje UE, aby zagwarantować komplementarność i spójność oraz
całościowe podejście. W szczególności, UE w 2014 r. w dalszym ciągu popierała powszechne
przystępowanie do stosownych traktatów i instrumentów międzynarodowych oraz ich pełną
i skuteczną realizację; chodzi zwłaszcza o Traktat o całkowitym zakazie prób jądrowych i nowo
przyjęty traktat o handlu bronią. UE nadal starała się o włączenie klauzul o nierozprzestrzenianiu
broni masowego rażenia i klauzul o broni strzeleckiej i lekkiej do umów zawieranych przez nią
z państwami trzecimi, w szczególności z Brunei, Japonią, Kazachstanem i Malezją 43.
4 i 5 września 2014 r. Konsorcjum UE ds. Nieproliferacji zorganizowało trzecią międzynarodową
konferencję UE poświęconą nieproliferacji i rozbrojeniu.
42
43
Podstawą zaangażowania UE w całe spektrum działań w tej dziedzinie był zestaw
strategicznych dokumentów: europejska strategia bezpieczeństwa z 2003 r, strategia UE
przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia z 2003 r. i nowe kierunki działań Unii
Europejskiej na rzecz zwalczania rozprzestrzeniania broni masowego rażenia i systemów jej
przenoszenia z 2008 r., strategia UE w zakresie zwalczania nielegalnego gromadzenia broni
strzeleckiej i lekkiej oraz handlu nimi z 2005 r. oraz wspólne stanowisko w sprawie wywozu
broni konwencjonalnej z 2008 r. Więcej informacji na temat broni konwencjonalnej można
znaleźć w sekcji B.2.
Więcej informacji na temat broni konwencjonalnej można znaleźć w sekcji B.2.
11083/15
bc/sw
DG C 1
164
PL
Główny doradca i specjalny wysłannik ESDZ ds. nieproliferacji i rozbrojenia Jacek Bylica
reprezentował UE w 2014 r. na wielu istotnych spotkaniach międzynarodowych, w szczególności
na posiedzeniu grupy G-8/G-7 w składzie dyrektorów ds. nieproliferacji, na dotyczącym 2014 r.
posiedzeniu komitetu przygotowawczego Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
(kwiecień–maj), podczas otwartych konsultacji w sprawie projektu międzynarodowego Kodeksu
postępowania dotyczącego działań w przestrzeni kosmicznej (maj), na posiedzeniu Pierwszego
Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ (październik) i grupy G-7w składzie dyrektorów
ds. nieproliferacji (listopad). Oprócz tego specjalny wysłannik intensyfikował lub inicjował dialogi
na temat nieproliferacji z głównymi partnerami spoza UE i promował uwzględnianie kwestii
nieproliferacji w stosunkach dwustronnych UE ze wszystkimi odpowiednimi państwami,
w szczególności podczas posiedzeń poświęconych dialogowi politycznemu, a także w drodze mniej
formalnych kontaktów.
1.1. Nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia
1.1.1. Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
W 2014 r. UE aktywnie kontynuowała realizację planu działania przyjętego na konferencji
przeglądowej Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (2010), w tym poprzez wsparcie
udzielone Organizacji do spraw Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych (CTBTO)
i Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) (zob. poniżej). Na trzecim posiedzeniu
komitetu przygotowawczego Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (Nowy Jork,
28 kwietnia – 9 maja 2014 r.) UE przekazała informacje na temat swych działań i złożyła m.in.
jedno oświadczenie ogólne i trzy zbiorcze oświadczenia tematyczne, dotyczące trzech filarów
Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT): rozbrojenia, nieproliferacji i pokojowego
wykorzystania energii jądrowej. Przedstawiła także dokumenty robocze poświęcone działaniom UE
na rzecz zwiększenia ochrony fizycznej oraz bezpieczeństwa jądrowego. Przy okazji posiedzenia
komitetu przygotowawczego UE zorganizowała imprezę towarzyszącą przedstawiającą działania
UE na rzecz zwiększenia ochrony fizycznej w przedmiotowym zakresie. Rozpoczęto prace nad
stanowiskami UE na konferencję przeglądową NPT (2015).
11083/15
bc/sw
DG C 1
165
PL
Unia nadal wspierała działania koordynatora przygotowującego konferencję na temat ustanowienia
na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni jądrowej i innej broni masowego rażenia; konferencja
ma zostać zwołana przez Sekretarza Generalnego ONZ, Federację Rosyjską, Zjednoczone
Królestwo i Stany Zjednoczone. W tym kontekście UE zorganizowała, za pośrednictwem
Konsorcjum Ośrodków Analitycznych UE ds. Nieproliferacji, warsztaty na rzecz budowania
zdolności w dniach 18–19 czerwca 2014 r. w Brukseli. Warsztaty te zorganizowano dla
dyplomatów niższego i średniego szczebla z państw Bliskiego Wschodu i Ligi Państw Arabskich.
1.1.2. Traktat o całkowitym zakazie prób jądrowych
UE nadal aktywnie promowała wejście w życie Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych
(CTBT) i wspierała działalność Komisji Przygotowawczej Organizacji do spraw Traktatu
o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych w oparciu o decyzję Rady przyjętą w listopadzie 2012 r.,
w której przewidziano dodatkowe wsparcie finansowe dla Organizacji do spraw Traktatu
o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych (CTBTO) – w wysokości ok. 5,2 mln EUR – z budżetu
WPZiB. 44 Przeprowadziła działania informacyjne skierowane do państw, które nie podpisały lub
nie ratyfikowały jeszcze CTBT, m.in. podczas takich wydarzeń jak regionalna konferencja CTBTO,
która odbyła się w dniach 19–21 maja 2014 r. w Dżakarcie, skierowana do krajów azjatyckich
i współorganizowana przez władze indonezyjskie przy wkładzie finansowym UE, lub
międzysesyjne posiedzenie Forum Regionalnego ASEAN dotyczące nieproliferacji i rozbrojenia,
które odbyło się w Tokio w dniach 8–9 lipca 2014 r. Nowo mianowana wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodnicząca Federica Mogherini złożyła oświadczenie w imieniu UE podczas siódmego
posiedzenia ministrów dotyczącego wsparcia CTBT, które odbyło się w Nowym Jorku
26 września 2014 r. Unia udzieliła również finansowego wsparcia, a następnie
uczestniczyła w wizytacji wysokiego szczebla służącej obserwacji zintegrowanego
ćwiczenia w terenie polegającego na inspekcji na miejscu; wizytacja odbyła się w Jordanii w dniach
14–17 listopada 2014 r.
44
Zob. decyzja Rady 2012/699/WPZiB z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie wspierania przez
Unię działań komisji przygotowawczej Organizacji do spraw Traktatu o całkowitym zakazie
prób jądrowych w celu zwiększenia jej zdolności monitorowania i kontroli oraz w ramach
realizacji strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia
(Dz.U. L 314 z 14.11.2012, s. 27).
11083/15
bc/sw
DG C 1
166
PL
1.1.3. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA)
UE nadal wspierała również MAEA w Wiedniu, wykorzystując różne instrumenty 45. Rozpoczęto
realizację decyzji Rady z 2013 r. mającej na celu przekazanie powyżej 8 mln EUR na dodatkową
pomoc finansową dla funduszu na rzecz ochrony fizycznej MAEA 46. Podstawowym celem
wsparcia zapewnianego MAEA jest dopilnowanie, by w przypadku podejmowania działań
jądrowych o charakterze pokojowym przez państwa trzecie zachowywane były najwyższe
standardy bezpieczeństwa, ochrony i zabezpieczeń jądrowych. Drugie posiedzenie urzędników
wysokiego szczebla, które otworzył dyrektor generalny MAEA Yukiya Amano, odbyło się
w dniach 20–21 lutego 2014 r. z udziałem urzędników Komisji Europejskiej, ESDZ i MAEA
w celu przeprowadzenia dalszych dyskusji nad sposobami usprawnienia wzajemnej współpracy,
w ramach której od 2007 r. UE udzieliła pomocy finansowej w kwocie około 120 mln EUR.
Posiedzenie to było następstwem zakończonej sukcesem wizyty dyrektora generalnego MAEA
Yukiyi Amano w Brukseli w dniach 3–4 lutego 2014 r.
1.1.4. Konwencja o zakazie broni chemicznej
UE nadal starała się upowszechniać konwencję o zakazie broni chemicznej (CWC) i propagowała
nowe działania wspierające konkretne projekty. Wdrażana jest obecnie decyzja Rady w sprawie
wsparcia działań Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW), przyjęta 23 marca 2012 r. 47
Kolejna decyzja Rady na lata 2015–2016 została przygotowana i znajduje się na etapie
ostatecznego zatwierdzania przez Radę.
45
46
47
UE nadal jest jednym z największych darczyńców przekazujących środki na rzecz funduszu
na rzecz ochrony fizycznej MAEA, z którego korzysta ponad 80 państw z Afryki, Bliskiego
Wschodu, Ameryki Łacińskiej i Azji; od 2004 r. UE przekazała prawie 40 mln EUR (w tym
wkład przekazany w 2013 r.).
Zob. decyzja Rady 2013/517/WPZiB z dnia 21 października 2013 r. w sprawie wspierania
przez Unię działań Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w zakresie bezpieczeństwa
jądrowego i weryfikacji oraz w ramach wdrażania strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu
broni masowego rażenia (Dz.U. L 281 z 24.3.2012, s. 6).
Zob. decyzja Rady 2012/166/WPZiB z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie wsparcia działań
Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w ramach wprowadzania w życie
strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia
(Dz.U. L 87 z 24.3.2012, s. 49).
11083/15
bc/sw
DG C 1
167
PL
UE odnotowała fakt przystąpienia Syrii – w szczególnych okolicznościach – do CWC i przekazała
łącznie prawie 17 mln EUR na czynności związane z likwidacją syryjskiego programu dotyczącego
broni chemicznej. UE nie ustawała w wywieraniu nacisków na Syrię, by ta w całości
wyeliminowała swój program dotyczący broni chemicznej, w tym środków chemicznych, oraz
zlikwidowała istniejące jeszcze zakłady produkcyjne na swoim terytorium. Ponadto Unia nadal
wspierała wysiłki OPCW mające na celu uzupełnienie luk i wyeliminowanie rozbieżności, a tym
samym weryfikację złożonej do OPCW deklaracji Syrii. UE wyraziła głębokie zaniepokojenie
z powodu domniemanego wykorzystania chloru przeciwko ludności cywilnej, podkreślając, że
osoby, które się tego dopuściły muszą zostać pociągnięte do odpowiedzialności. UE nie będzie
mieć pewności, że Syria wypełnia swoje zobowiązania międzynarodowe wynikające z konwencji
o zakazie broni chemicznej oraz rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 2218(2013) i 2209(2015),
dopóki wszystkie rozbieżności w deklaracji Syrii nie zostaną wyeliminowane,
a ataki z wykorzystaniem broni chemicznej – zaprzestane.
1.1.5. Konwencja o zakazie broni biologicznej i toksycznej
W 2014 r. UE była nadal aktywnie zaangażowana w program działań między sesjami
konferencji w latach 2012–2015 na rzecz Konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej
(BTWC). Wydawała oświadczenia i przedstawiła uaktualnioną wersję dokumentu roboczego
w sprawie pomocy i współpracy (art. X BTWC) na posiedzeniu ekspertów (4–8 sierpnia 2014 r.).
Kontynuowano wdrażanie decyzji Rady wspierających BTWC 48 i działania Światowej Organizacji
Zdrowia 49 w zakresie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej, które to decyzje
przyjęto odpowiednio w 2012 r. i 2013 r. Z myślą o kolejnej konferencji przeglądowej BTWC
w 2016 r. ESDZ zorganizowała, za pośrednictwem Konsorcjum Ośrodków Analitycznych UE
ds. Nieproliferacji, warsztaty na temat zgodności z BTWC (24 kwietnia 2014 r.) oraz
uczestniczyła w konferencji Wilton Park na ten sam temat (24–26 września 2014 r.). UE prowadziła
działania służące opracowaniu konkretnych pomysłów mających na celu pobudzenie dynamiki
międzysesyjnego procesu i skuteczne wzmocnienie BTWC. Pomysły te powinny stać się częścią
nowej decyzji Rady UE, która ma zostać uzgodniona i przyjęta w 2015 r.
48
49
Zob. decyzja Rady 2012/421/WPZiB z dnia 23 lipca 2012 r. wspierająca Konwencję
o zakazie broni biologicznej i toksycznej (BTWC) w ramach strategii UE przeciw
rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (Dz.U. L 196 z 24.7.2012, s. 61).
Zob. decyzja Rady 2013/668/WPZiB z dnia 18 listopada 2013 r. wspierająca działania
Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony
biologicznej w ramach strategii Unii Europejskiej przeciw rozprzestrzenianiu broni
masowego rażenia (Dz.U. L 310 z 20.11.2013, s. 13).
11083/15
bc/sw
DG C 1
168
PL
1.1.6. Kontrola wywozu
W 2014 r. UE podjęła znaczne wysiłki, by kontynuować wspieranie wdrażania rezolucji Rady
Bezpieczeństwa ONZ nr 1540, nr 1673 i nr 1810 w oparciu o wspólne działanie Rady z 2008 r. To
wspólne działanie z 2008 r. oraz niedawna decyzja Rady wspierająca wdrożenie rezolucji Rady
Bezpieczeństwa ONZ nr 1540 przyjęta w lipcu 2013 r. mają na celu zwiększenie umiejętności
i zdolności urzędników państwowych z państw trzecich 50. Jeżeli chodzi o procedury kontroli
wywozu, w 2014 r. UE nadal wspierała kraje partnerskie, by zwiększyć skuteczność systemów
kontroli wywozu. Współpraca ma na celu aktualizację przepisów i procedur kontroli wywozu
poprzez propagowanie obecnych standardów kontroli wywozu produktów podwójnego
zastosowania.
W ciągu ostatnich ośmiu lat w ramach unijnego programu informacyjnego w zakresie kontroli
wywozu produktów podwójnego zastosowania, który to program finansowano na podstawie
długoterminowego komponentu Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju,
propagowano działania służące kontroli wywozu w 28 krajach; program ten dysponował wkładem
w wysokości 21 mln EUR, a jego celem było przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu BMR.
UE wydała oświadczenia z okazji posiedzenia plenarnego Grupy Australijskiej obradującej
w Paryżu w dniach 2–6 czerwca 2014 r., posiedzenia plenarnego Grupy Dostawców Jądrowych,
które odbyło się w Buenos Aires w dniach 26–27 czerwca 2014 r., oraz posiedzenia plenarnego
Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych, zorganizowanego w Oslo w dniach 28 września –
3 października 2014 r.
50
Zob. decyzja Rady 2013/391/WPZiB z dnia 22 lipca 2013 r. wspierająca praktyczne
wdrożenie rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych
nr 1540 (2004) w sprawie nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia i środków jej
przenoszenia (Dz.U. L 198 z 23.7.2013, s. 40).
11083/15
bc/sw
DG C 1
169
PL
1.1.7. Haski kodeks postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet balistycznych
UE nadal prowadziła działania informacyjne skierowane do państw, które nie są sygnatariuszami
kodeksu 51. Okazją do tego rodzaju działań było w szczególności kilka wydarzeń, m.in.
zorganizowane w Wiedniu w maju 2014 r. doroczne zwykłe posiedzenie forum sygnatariuszy
Haskiego kodeksu postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet balistycznych (HCoC);
działania te prowadzono też przy okazji posiedzenia Pierwszego Komitetu Zgromadzenia Ogólnego
ONZ w Nowym Jorku w październiku 2014 r., na regionalnym posiedzeniu informacyjnym dla
Bliskiego Wschodu zorganizowanym w Abu Zabi w kwietniu 2014 r., a także podczas regionalnego
posiedzenia informacyjnego dla Ameryki Łacińskiej w Limie w lipcu 2014 r.
Państwa członkowskie UE potwierdziły swoje wsparcie dla HCoC za pośrednictwem nowej decyzji
Rady przyjętej 22 grudnia 2014 r.
1.1.8. Działania w przestrzeni kosmicznej
Zasoby kosmiczne eksploatowane przez coraz większą liczbę podmiotów rządowych
i pozarządowych oferują światu ogromne korzyści, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu były trudne
do wyobrażenia. Dziś osiągnięcie tych korzyści jest zagrożone z uwagi na czynniki ryzyka
związane z niebezpiecznymi śmieciami kosmicznymi („odpady kosmiczne”), destrukcyjnymi
kolizjami, stłoczeniem satelitów, rosnącym nasyceniem widma częstotliwości radiowych itp.
Wyzwania te wymagają dużego zaangażowania wszystkich krajów podejmujących eksplorację
kosmosu i innych państw w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa, ochrony oraz trwałego
zrównoważonego charakteru działań prowadzonych w przestrzeni kosmicznej. UE zaproponowała
międzynarodowy Kodeks postępowania dotyczący działań w przestrzeni kosmicznej, który stanowi
środek budowy przejrzystości i zaufania i który ma na celu rozwiązanie tych problemów.
51
Zob. decyzja Rady 2012/423/WPZiB z dnia 23 lipca 2012 r. w sprawie wsparcia – w ramach
wdrażania strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz wspólnego
stanowiska Rady 2003/805/WPZiB – nierozprzestrzeniania rakiet balistycznych
(Dz.U. L 196, 24.7.2012, s. 7).
11083/15
bc/sw
DG C 1
170
PL
W dniach 27–28 maja 2014 r. UE zorganizowała w Luksemburgu trzecią i ostatnią rundę otwartych
konsultacji w sprawie proponowanego kodeksu postępowania, który został po raz pierwszy
przedstawiony wspólnocie międzynarodowej w czerwcu 2012 r. W trzech rundach tych konsultacji
uczestniczyło w sumie 95 państw członkowskich ONZ; konsultacje umożliwiły przejrzystą
i pluralistyczną wymianę poglądów na temat projektu kodeksu mającą na celu zapewnienie
międzynarodowego poparcia dla tekstu. Odpowiadając na apele uczestników
konsultacji w Luksemburgu, UE rozpoczęła dyskusje z państwami członkowskimi ONZ w sprawie
przejścia w 2015 r. do fazy negocjacyjnej procesu z myślą o wczesnej finalizacji
i międzynarodowego przyjęcia kodeksu postępowania.
1.2. Broń konwencjonalna
1.2.1. Traktat o handlu bronią
Traktat o handlu bronią 52, który ma na celu zwiększenie odpowiedzialności
i przejrzystości w handlu bronią, wszedł w życie 24 grudnia 2014 r. 25 września 2014 r.
przekroczono próg pięćdziesięciu ratyfikacji pozwalający na wejście w życie tego traktatu; znaczny
wkład w osiągnięcie takiej liczby ratyfikacji wniosły państwa członkowskie UE. Po jego wejściu
w życie, skuteczne wdrożenie i upowszechnienie traktatu będą kluczowe dla zapewnienia
rzeczywistych postępów w terenie. W tym kontekście UE rozpoczęła realizację pierwszych działań
pomocowych w ramach przyjętego w grudniu 2013 r. specjalnego programu wsparcia na rzecz
wdrażania Traktatu o handlu bronią 53. W listopadzie i grudniu 2014 r. przeprowadzono wizyty
mające na celu ocenę potrzeb – odpowiednio w Kolumbii i na Filipinach, gdyż są to pierwsze dwa
kraje korzystające z programu UE. Regionalne seminarium dla państw Ameryki Łacińskiej
i Karaibów odbyło się w Kolumbii w listopadzie 2014 r. Pozwoliło ono krajom sąsiadującym na
wymianę informacji na temat wspólnych wyzwań związanych z wdrażaniem traktatu i na
zaangażowanie właściwych organizacji regionalnych i społeczeństwa obywatelskiego z myślą
o uzyskaniu trwałej wiedzy na temat tego wdrażania.
52
53
5 lutego 2014 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie ratyfikacji Traktatu
o handlu bronią (2014/2534 (RSP)).
Zob. decyzja Rady 2013/768/WPZiB z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie działań UE
wspierających wdrożenie traktatu o handlu bronią w ramach europejskiej strategii
bezpieczeństwa (Dz.U. L 341 z 18.12.2013, s. 56).
11083/15
bc/sw
DG C 1
171
PL
1.2.2. Broń strzelecka i lekka
W 2014 r. UE nadal udzielała wsparcia na rzecz pełnego wdrożenia: programu działania ONZ
w sprawie broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL), międzynarodowego instrumentu umożliwiającego
śledzenie tej broni oraz protokołu o handlu bronią. W grudniu 2014 r. Rada przyjęła decyzję, która
ma pomóc w zapewnianiu należytego bezpieczeństwa fizycznego i zarządzania zapasami
rządowych arsenałów broni w regionie Sahelu. 54 W 2014 r. rozpoczęto również realizację
finansowanego przez UE projektu „iTrace” 55, którego celem jest ustanowienie pierwszego
globalnego mechanizmu raportowania na temat systematycznego śledzenia nielegalnej broni
konwencjonalnej oraz dostarczanie politykom i urzędnikom zajmującym się kontrolą wywozu
dokładnych, zweryfikowanych informacji o nielegalnym przejęciu broni konwencjonalnej
i amunicji, które to informacje zostały zdobyte przez zespoły dochodzeniowo-śledcze in situ
w konfliktach zbrojnych.
15 grudnia 2014 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie zmiany artykułu o broni strzeleckiej i lekkiej
(„klauzula o BSiL”) stanowiący element umów między UE a państwami trzecimi, wprowadzając
nowe brzmienie w odniesieniu do regulowania przekazywania broni konwencjonalnej i biorąc pod
uwagę przyjęcie Traktatu o handlu bronią. 56
54
55
56
Zob. decyzja Rady 2014/912/WPZiB z dnia 15 grudnia 2014 r. dotycząca wspierania działań
w zakresie bezpieczeństwa fizycznego i zarządzania zapasami w celu ograniczenia ryzyka
nielegalnego handlu bronią strzelecką i lekką (BSiL) oraz amunicją do tych rodzajów
broni w regionie Sahelu (Dz.U. L 360 z 17.12.2014, s. 30).
Zob. decyzja Rady 2013/698/WPZiB z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie wsparcia
globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej
i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka
nielegalnego handlu nimi (Dz.U. L 320 z 30.11.2013, s. 34–42).
Zob. konkluzje Rady w sprawie zmiany artykułu o broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL)
w umowach między UE a państwami trzecimi, 15 grudnia 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
172
PL
1.2.3. Miny przeciwpiechotne i amunicja kasetowa
W czerwcu 2014 r. UE aktywnie uczestniczyła w trzeciej konferencji przeglądowej konwencji
o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych (konwencja ottawska) w Maputo w Mozambiku,
opierając się na zdecydowanych w brzmieniu konkluzjach Rady 57. Konferencja zaowocowała
przyjęciem w drodze konsensusu deklaracji politycznej, pięcioletniego planu działania na lata
2014–2019, a także decyzji proceduralnych mających na celu dalszą poprawę skuteczności
mechanizmów konwencji. Ponadto w 2014 r. kontynuowano wdrażanie decyzji Rady UE w sprawie
wsparcia realizacji wynikającego z konwencji planu działania na lata 2010–2014 58 oraz
przeprowadzano działania pomocowe w szczególności w zakresie pomocy ofiarom i usuwania min.
Oprócz decyzji Rady, w 2013 r. UE i jej państwa członkowskie przekazały razem ponad
89 mln EUR na działania związane z minami; 30 mln EUR z tej kwoty pochodziło z budżetu Unii,
czyniąc UE jako całość największym światowym darczyńcą.
Piąte posiedzenie państw-stron Konwencji o broni kasetowej odbyło się w dniach 2–
5 września 2014 r. w San José w Kostaryce. Przy tej okazji UE wydała oświadczenie, w którym
potwierdziła nieustające wsparcie UE dla międzynarodowych wysiłków na rzecz rozwiązywania
problemów humanitarnych, społeczno-gospodarczych i w zakresie bezpieczeństwa wynikających
z wykorzystywania broni konwencjonalnej, zwłaszcza masowego stosowania tej broni wobec
ludności cywilnej.
57
58
Zob. konkluzje Rady na temat trzeciej konferencji przeglądowej Konwencji o zakazie
użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich
zniszczeniu, 16–17 czerwca 2014 r.
Zob. decyzja Rady 2012/700/WPZiB z dnia 13 listopada 2012 r. w ramach europejskiej
strategii bezpieczeństwa wspierającej realizację planu działania z Cartageny na lata 2010–
2014 przyjętego przez państwa strony Konwencji z 1997 r. o zakazie użycia, składowania,
produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu
(Dz.U. L 314 z 14.11.2012, s. 40–46).
11083/15
bc/sw
DG C 1
173
PL
1.2.4. Kontrola wywozu
Jeżeli chodzi o kontrolę wywozu broni konwencjonalnej, w swoich działaniach UE nadal kieruje się
zasadami odpowiedzialności i przejrzystości zapisanymi we wspólnym stanowisku Rady
2008/944/WPZiB z 8 grudnia 2008 r. W 2014 r. UE nadal propagowała te zasady w kilku
państwach trzecich położonych w jej bliskim sąsiedztwie, prowadząc zgodnie z decyzją Rady
2012/711/WPZiB działania wspierające kontrolę wywozu, takie jak wizyty studyjne, kontrole
prawne i warsztaty.
1.2.5. Porozumienie z Wassenaar
UE uczestniczyła w posiedzeniu plenarnym w ramach porozumienia z Wassenaar, które odbyło się
w Wiedniu 2–3 grudnia 2014 r. UE poparła przystąpienie Cypru do tego porozumienia.
2.
Zagrożenia transregionalne i wyzwania globalne
2.1. Przestępczość zorganizowana
Przestępczość poważna i zorganizowana to zagrożenie, którego wagi nie szacuje się odpowiednio
ani w UE, ani w państwach trzecich. Jest ona nadal częstym tematem dialogów politycznych, jakie
UE prowadzi z wieloma państwami oraz organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi,
zwłaszcza w odniesieniu do handlu narkotykami. Jest to tym bardziej istotne, gdyż niektóre regiony
pełnią nie tylko „tradycyjną” rolę jako strefy tranzytowe, ale stają się też obszarami konsumpcji
narkotyków. Afryka Zachodnia jest najbardziej uderzającym przykładem tej nowej tendencji,
a oprócz tego staje się również strefą produkcji nowych substancji psychoaktywnych w odpowiedzi
na popyt w Azji Wschodniej, zwłaszcza w Japonii.
11083/15
bc/sw
DG C 1
174
PL
Finansowane przez UE programy pomocy i misje WPBiO przyczyniły się do
stosowania w praktyce wytycznych politycznych. Takie działania mają również uzupełnić kończący
się unijny (wewnętrzny) cykl polityki na lata 2011–2013 dotyczącej zorganizowanej i poważnej
przestępczości międzynarodowej oraz nowy cykl polityki na lata 2014–2017.
Nadal prowadzone są programy dotyczące szlaku kokainowego i szlaku heroinowego, finansowane
z Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju; służą one budowaniu
zdolności w zakresie egzekwowania prawa oraz tworzeniu powiązań międzynarodowych wzdłuż
tych szlaków. Odtąd położony zostanie specjalny nacisk na wymiar sprawiedliwości w sprawach
karnych na szlaku kokainowym. Kolejnym zagrożeniem zdrowia publicznego jest produkcja
sfałszowanych leków i handel nimi, przy czym kraje rozwijające się są szczególnie narażone
i podatne na to zagrożenie. Przeprowadzony w ramach Instrumentu na rzecz przyczyniania się do
Stabilności i Pokoju projekt mający na celu zwiększenie świadomości administracji państwowej
i społeczeństw Ghany, Senegalu, Jordanii, Maroka i Kamerunu zakończył się sukcesem. Należałoby
go teraz udostępnić innym państwom korzystającym z tego instrumentu.
2.2. Bezpieczeństwo morskie
W 2014 r. bezpieczeństwo morskie stało się przedmiotem większej uwagi. 6 marca Komisja
i wysoka przedstawiciel przyjęły wspólny komunikat pt. „Otwarty i bezpieczny światowy obszar
morski – elementy strategii Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego”.
Doprowadziło to do przyjęcia przez Radę – 24 czerwca – strategii Unii Europejskiej w zakresie
bezpieczeństwa morskiego. Państwa członkowskie uznały, że należy wdrożyć strategię
odzwierciedlającą unijne i międzysektorowe podejście do bezpieczeństwa morskiego, a 16 grudnia
Rada przyjęła plan działania określający pięć dziedzin (stosunki zewnętrzne, wymiana informacji,
rozwój zdolności, zarządzanie ryzykiem oraz badania i szkolenia), poprzez który będzie można
zintensyfikować współpracę różnych podmiotów sektora morskiego. W 2014 r. UE jest zacieśniała
również współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego z kluczowymi partnerami
strategicznymi, w tym z organizacjami międzynarodowymi i z forami wielostronnymi, takimi jak
NATO lub Forum Regionalne ASEAN oraz ze strategicznymi krajami partnerskimi, takimi jak
Republika Południowej Afryki i Angola.
11083/15
bc/sw
DG C 1
175
PL
Unia Europejska przewodniczyła grupie kontaktowej ds. piractwa u wybrzeży Somalii (CGPCS) od
stycznia 2014 r. Pod przewodnictwem UE ustanowiono trzy główne priorytety: racjonalizację
i regionalizację CGPCS, dokumentację wdrożonych doświadczeń i wniosków wyciągniętych
z walki z piractwem w Rogu Afryki oraz zero statków i zero marynarzy w rękach somalijskich
piratów (tzw. „zero/zero”).
UE poczyniła postępy w zakresie tych priorytetów: zreformowano CGPCS, a państwa regionu
przyjmują obecnie współodpowiedzialność za walkę z piractwem; ustanowiono konsorcjum
ds. wdrożonych doświadczeń i wniosków, by dokumentować i analizować walkę z piractwem;
w marcu 2015 r. liczba statków przechwyconych przez somalijskich piratów zmniejszyła się do 0,
a liczba takich marynarzy – do 26, w porównaniu z największą liczbą przechwyconych
zakładników (736 osób), którą odnotowano w 2011 r., i statków (47) – w 2010 r.
3. Od 2009 r. program „Najważniejsze szlaki morskie” w ramach Instrumentu na rzecz
przyczyniania się do Stabilności i Pokoju koncentrował się na bezpieczeństwie i ochronie
podstawowych szlaków morskich na obszarach, w których występuje piractwo, i miał na celu
zabezpieczenie tras morskich i handlowych kanałów łączności. W programie wytyczono cel
długoterminowy – poprawę zarządzania morskiego. Położono nacisk na budowanie zdolności na
szczeblu regionalnym i ponadregionalnym do celów wymiany informacji, współpracy, a następnie
wdrażania na szczeblu krajowym.
Działania są stopniowo łączone w ramach programu „Najważniejsze szlaki morskie” z myślą
o tworzeniu synergii ponadregionalnych. Dotyczy to trzech obszarów geograficznych: Zatoki
Gwinejskiej, Azji Południowo-Wschodniej i zachodniej części Oceanu Indyjskiego. W związku
z tym program przyczynia się do realizacji ogólnych strategii UE w tych regionach: unijnych ram
strategicznych dla Rogu Afryki, wspólnego dokumentu UE dotyczącego bezpieczeństwa
i współpracy w Zatoce Gwinejskiej oraz deklaracji norymberskiej w sprawie pogłębionego
partnerstwa UE–ASEAN na rzecz Azji Południowo-Wschodniej. Ostatnio w 2015 r. przyjęto
strategię UE dotyczącą Zatoki Gwinejskiej i towarzyszący jej plan działania. W ramach budżetu
Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju w perspektywie długookresowej
24 mln EUR przeznaczono na bezpieczeństwo morskie na lata 2007–2014.
11083/15
bc/sw
DG C 1
176
PL
2.3. Polityka cybernetyczna i bezpieczeństwo cybernetyczne
Globalnych i transregionalnych zagrożeń nie można już skutecznie zwalczać bez zajęcia się
również aspektem cybernetycznym. W unijnej strategii bezpieczeństwa cybernetycznego
z lutego 2013 r. zaapelowano o usprawnienie ogólnounijnych działań w odniesieniu do polityki
dotyczącej odporności cybernetycznej, cyberprzestępczości, dotykających UE międzynarodowych
kwestii związanych z cyberprzestrzenią oraz obrony cybernetycznej. Priorytety międzynarodowej
polityki UE dotyczącej cyberprzestrzeni to między innymi: zachowanie wolności
i otwartości w cyberprzestrzeni, opracowanie norm zachowania i stosowanie obowiązującego prawa
międzynarodowego w cyberprzestrzeni, zwiększenie zdolności w zakresie bezpieczeństwa
cybernetycznego w państwach trzecich oraz wzmocnienie międzynarodowej współpracy
w kwestiach związanych z cyberprzestrzenią.
By poczynić postępy w realizacji tych priorytetów, ESDZ kontynuowała wdrażanie
międzynarodowych celów polityki określonych w strategii bezpieczeństwa cybernetycznego UE.
Dialogi poświęcone cyberprzestrzeni prowadzone są z USA, Indiami, Japonią, Koreą Południową
i Chinami oraz kontynuowane są konsultacje z innymi partnerami, takimi jak Brazylia.
ESDZ nadal uważnie śledziła rozwój sytuacji w globalnej cyberprzestrzeni w odniesieniu do praw
człowieka, rozwoju i zarządzania internetem i aktywnie uczestniczyła w posiedzeniu
wielostronnym NETmundial o globalnym zasięgu, w Forum Zarządzania Internetem i w procesach
powiązanych ze Światowym Szczytem Społeczeństwa Informacyjnego (WSIS).
Ponadto UE aktywnie wspierała proces dalszego rozwoju środków budowy zaufania w zakresie
bezpieczeństwa cybernetycznego w ramach OBWE i promowała cybernetyczne środki budowy
zaufania w ramach Forum Regionalnego ASEAN. UE wspiera proces londyński na rzecz norm
zachowania w cyberprzestrzeni i udziela się w przygotowaniach do światowej konferencji
poświęconej cyberprzestrzeni, organizowanej w Hadze w 2015 r.
Rozpoczęto nowe projekty, które będą kontynuowane w 2015 r., na rzecz budowania zdolności
cybernetycznych w ramach Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju (IcSP),
nakierowane na walkę z zagrożeniami cybernetycznymi i cyberprzestępczością. Trwa już
planowanie inicjatyw na 2016 r.
I wreszcie, w listopadzie 2014 r. Rada przyjęła ramy polityki UE w zakresie cyberobrony.
11083/15
bc/sw
DG C 1
177
PL
2.4. Ograniczanie zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych
UE zintensyfikowała swoje działania służące zaangażowaniu się we współpracę w zakresie
zagrożeń humanitarnych i środowiskowych oraz zagrożeń dla bezpieczeństwa związanych
z materiałami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi i jądrowymi (CBRJ). Poza WPZiB,
udzielane jest wsparcie w ramach długoterminowego komponentu Instrumentu na rzecz
przyczyniania się do Stabilności i Pokoju, a UE w dalszym ciągu wspierała centra doskonałości UE
w obszarze ograniczania zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych.
W 2014 r. ukończono programowanie strategiczne do 2020 r.
Dokonano inauguracji centrum doskonałości dla Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej
(sekretariat w Abu Zabi), które dołączyło do czterech pierwszych regionalnych centrów
utworzonych w poprzednim roku dla afrykańskiego wybrzeża Atlantyku (Rabat), Bliskiego
Wschodu (Amman), dla Europy Południowo-Wschodniej/ Zakaukazia/ Republiki Mołdawii/
Ukrainy (Tbilisi) i dla Azji Południowo-Wschodniej (Manila). Mają one umacniać współpracę
regionalną i międzynarodową obejmującą każdy rodzaj zagrożeń chemicznych, biologicznych,
radiologicznych i jądrowych. Liczba krajów uczestniczących to obecnie 48 (grudzień 2014 r.)
i nadal rośnie. Oprócz 40 wcześniej zatwierdzonych projektów o wartości 49 mln EUR, w 2014 r.
zawarto umowy w odniesieniu do 5 nowych projektów z różnymi konsorcjami, w tym głównie
z państw członkowskich, o wartości ok. 26 mln EUR. Znaczne wysiłki skoncentrowano na
gotowości w zakresie zdrowia, zapobieganiu i reagowania, w szczególności w odniesieniu do
wirusa Ebola, gdzie oprócz wzmacniania regionalnej gotowości w związku z tym wirusem,
wykorzystano istniejące mobilne laboratoria, by pomóc w walce z epidemią oraz stworzono plany
w zakresie nowych, niezależnych mobilnych laboratoriów i szkoleń lokalnych ekspertów, by
utrzymywać zdolności.
2.5. Energia
W 2014 r. bezpieczeństwo energetyczne stało się dla Unii Europejskiej jednym z głównych
strategicznych priorytetów. Sposób, w jaki kwestie energetyczne zostały wykorzystane w konflikcie
na Ukrainie, posłużył za ważne przypomnienie o potrzebie pilnego zajęcia się
wyzwaniami w zakresie bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji zewnętrznych dostaw
oraz dróg dostaw i powiązanej infrastruktury, a także stworzenia całościowej wizji w perspektywie
długo- i krótkoterminowej zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym.
11083/15
bc/sw
DG C 1
178
PL
W maju Komisja przyjęła europejską strategię bezpieczeństwa energetycznego („EESS”), która
została przygotowana w ścisłej współpracy z ESDZ. Strategia wyznacza cele bezpośrednie
i średnioterminowe dotyczące rynku wewnętrznego, rozwoju infrastruktury, produkcji
i oszczędzania energii, a także – co istotne – w zakresie potrzeby wzmocnienia wspólnych działań
zewnętrznych, gdzie głównymi celami są działania na rzecz dywersyfikacji i wzmocniony dialog
z krajami sąsiadującymi.
Strategia ta kładzie również szczególny nacisk na kwestie dotyczące bezpieczeństwa dostaw gazu
ziemnego, torując drogę ukierunkowanemu testowi wytrzymałościowemu w celu wykrycia słabych
punktów. Również w tym kontekście UE odegrała przewodnią rolę w organizacji dyskusji
trójstronnych na wysokim szczeblu z Rosją i Ukrainą na temat dostaw gazu. Potencjalne
zakłócenia w przesyle gazu przez Ukrainę były jednym z najważniejszych bezpośrednich wyzwań
zimą 2014 r., a umowa w sprawie potencjalnych rosyjskich dostaw na Ukrainę miała także ogromne
znaczenie dla ustabilizowania sytuacji energetycznej na Ukrainie i dostarczenia pozytywnego
elementu w prowadzonych rozmowach na rzecz rozwiązania kryzysu. ESDZ aktywnie
uczestniczyła w tych negocjacjach i wspierała je; prowadził je były wiceprzewodniczący Komisji
Günther Oettinger.
Bezpieczeństwo energetyczne było również ważnym elementem dyskusji toczących się w związku
z ramami polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 uzgodnionymi przez Radę Europejską
w październiku 2014 r. Ramy te wytyczają ambitne cele klimatyczne i energetyczne, które
wymagają z jednej strony aktywnej współpracy z partnerami na całym świecie,
zwłaszcza w zakresie zmiany klimatu, i które, z drugiej strony, istotnie przyczyniają się do
długoterminowego bezpieczeństwa energetycznego UE.
Te dokumenty polityczne i konkluzje odgrywają zasadniczą rolę dla idei unii energetycznej, która
jest obecnie tworzona pod przewodnictwem nowego i zaangażowanego na jej rzecz
wiceprzewodniczącego Komisji. Wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca i ESDZ
zobowiązały się dążyć do tego, by tworzenie unii energetycznej zakończyło się sukcesem,
i uruchomiły w tym roku mechanizm ściślejszej koordynacji z ministrami spraw zagranicznych
państw członkowskich w celu zidentyfikowania sposobów lepszego i spójniejszego wykorzystania
narzędzi i instrumentów polityki zagranicznej (np. ambasad / delegatur, narzędzi dyplomatycznych)
do wspierania celów polityki. Ponadto ESDZ nadal aktywnie śledziła prace prowadzone wzdłuż
południowego korytarza gazowego oraz udzieliła wsparcia nowej inicjatywie energetycznej
w regionie Morza Śródziemnego; szczytowym punktem tych działań było zorganizowanie
listopadowej konferencji w Rzymie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
179
PL
Ponadto UE aktywnie angażowała się w różnorakie działania modernizacyjne i informacyjne
prowadzone przez wielostronne instytucje sektora energetycznego, takie jak Międzynarodowa
Agencja Energii, Wspólnota Energetyczna, Karta energetyczna i inne.
Rada ds. Energii UE–USA spotkała się w tym w roku dwa razy, a podczas kilku innych dialogów
politycznych i strategicznych z najważniejszymi światowymi partnerami zagadnienia energetyczne
były jednym z głównych punktów obrad.
2.6. Zmiana klimatu
W drugiej połowie 2014 r. UE znacznie zintensyfikowała działania dyplomatyczne w dziedzinie
zmian klimatu, ze szczególnym naciskiem na działania popularyzatorskie wśród partnerów
strategicznych, by zapewnić postępy w międzynarodowych negocjacjach dotyczących Ramowej
konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). 2014 był ważnym rokiem: prowadzono
przygotowania do konferencji stron UNFCCC, która odbędzie się w Paryżu w 2015 r.; UE będzie
na niej dążyć do wypracowania sprawiedliwego, ambitnego i prawnie wiążącego
międzynarodowego porozumienia w sprawie zmian klimatu na okres po roku 2020 oraz do
zwiększenia ambicji w zakresie klimatu dotyczących okresu przed 2020 r.
Ramy polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 stanowią podstawę zaplanowanego,
ustalonego na szczeblu krajowym wkładu własnego UE w światowe porozumienie w sprawie
klimatu. Głównym elementem tego ambitnego wkładu jest zobowiązanie do ograniczenia
wewnętrznych emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% do 2030 r. w stosunku do poziomu
z 1990 r.
W grudniu 2014 r. odbyła się 20. konferencja stron w Limie (1–14 grudnia 2014 r.), stanowiąca
ważny etap w procesie negocjacji i w określaniu zakresu, modelu i struktury porozumienia
paryskiego, które ma zostać przyjęte w 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
180
PL
Poczyniono również postępy w zakresie samego projektu tekstu porozumienia paryskiego. Jednakże
przełożenie rosnącej w świecie dynamiki na większą chęć osiągania kompromisów podczas
oficjalnych negocjacji w Limie okazało się dużym wyzwaniem. Porzucenie dwutorowego podejścia
polegającego na rozróżnianiu odpowiedzialności „krajów rozwiniętych” i odpowiedzialności
„krajów rozwijających się” na podstawie poziomów dochodów z 1992 r. jest wciąż trudne, dlatego
też będzie to jedna z głównych przeszkód negocjacjach zaplanowanych na cały 2015 r. Istotnym
tematem decydującym o powodzeniu konferencji w Paryżu będzie również zapewnienie
odpowiednich gwarancji w zakresie finansowania działań związanych z klimatem i wsparcia na
rzecz przystosowania się do skutków zmiany klimatu.
Służby ESDZ i Komisji ściśle współpracowały z delegaturami UE i ministerstwami spraw
zagranicznych państw członkowskich, aby zwiększyć wykorzystanie narzędzi polityki zagranicznej,
takich jak „zestaw instrumentów dyplomatycznych w dziedzinie zmian klimatu”, w celu
zapewnienia wsparcia dla opartego na współpracy budowania sojuszy z krajami partnerskimi oraz
przekazywania tym krajom zgodnych i spójnych komunikatów.
2.7. Migracja
Zewnętrzny wymiar migracji zyskał na znaczeniu i pozostanie priorytetem dla UE. Potrzeba
dalszego wzmacniania powiązań między wewnętrzną a zewnętrzną polityką UE, a także dużo
intensywniejszego uwzględniania polityki migracyjnej w polityce zewnętrznej Unii została
potwierdzona w wydanych przez Radę Europejską w czerwcu 2014 r. strategicznych wytycznych
w sprawie przyszłości polityki w obszarze spraw wewnętrznych 59.
Zgodnie z tymi wytycznymi polityki migracyjne muszą stać się o wiele mocniejszą integralną
częścią polityki zewnętrznej i polityki rozwojowej Unii, w których stosuje się zasadę „więcej za
więcej” i wykorzystuje globalne podejście do kwestii migracji i mobilności. Również kwestie
i priorytety polityki zagranicznej powinny być odpowiednio odzwierciedlane podczas definiowania
celów i działań w ramach globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności.
59
Zob. również konkluzje Rady w sprawie wdrażania globalnego podejścia do kwestii
migracji i mobilności.
11083/15
bc/sw
DG C 1
181
PL
Migracja uznawana jest za globalne, złożone i wielowymiarowe zjawisko, które wymaga
kompleksowych, spójnych i długoterminowych działań. Takie podejście oznacza zajęcie się
podstawowymi przyczynami tego zjawiska poprzez intensyfikowanie współpracy z krajami
pochodzenia i tranzytu, szczególnie w najbardziej dotkniętych regionach, oraz lepsze włączanie
kwestii migracji do polityki zewnętrznej UE.
27 listopada w Rzymie odbyło się nieformalne posiedzenie Rady, na którym ministrowie
przeprowadzili wymianę poglądów na temat sposobów sprawniejszego wzmacniania koordynacji
między zewnętrznym wymiarem spraw wewnętrznych a zewnętrznymi działaniami UE.
12 grudnia Rada przyjęła konkluzje w sprawie migracji w kontekście współpracy UE na rzecz
rozwoju, w których zaapelowała o to, by UE podjęła działania służące pełnemu włączeniu wymiaru
migracyjnego do unijnej polityki rozwojowej i współpracy na rzecz rozwoju, we wszystkich
stosownych przypadkach, i poprzez zapewnienie odpowiednich środków finansowych.
Unia Europejska aktywnie uczestniczy w inicjatywie nansenowskiej służącej wypracowywaniu na
szczeblu międzynarodowym porozumienia w sprawie programu ochrony zgodnego z potrzebami
osób wysiedlonych do innych krajów w związku z klęskami żywiołowymi i skutkami zmiany
klimatu.
W październiku 2014 r. Rada przyjęła konkluzje pt. „Podejmowanie działań w celu lepszego
zarządzania przepływami migracyjnymi – podejście strategiczne i priorytety operacyjne”. Działanie
we współpracy z państwami trzecimi jest jednym z trzech filarów działań wymienionych w wyżej
wspomnianych konkluzjach.
UE nadal systematycznie umieszcza migrację jako temat obrad w ramach dialogów politycznych,
gospodarczych i społecznych z krajami sąsiadującymi i partnerami strategicznymi, jak również
porusza to zagadnienie w ramach kilku inicjatyw regionalnych. W tym zakresie, w 2014 r.
szczególnie ważne były następujące wydarzenia: przyjęcie niezależnej deklaracji w sprawie
migracji i mobilności podczas szczytu UE–Afryka, który odbył się w Brukseli w kwietniu; IX
posiedzenie na wysokim szczeblu w ramach zorganizowanego i wszechstronnego dialogu UE–
CELAC na temat migracji, które odbyło się 13 listopada w Brukseli; czwarta konferencja
ministerialna w ramach procesu z Rabatu 27 listopada w Rzymie; zainicjowanie procesu
chartumskiego na posiedzeniu ministerialnym UE – Afryka Wschodnia 28 listopada w Rzymie;
zawarcie partnerstw na rzecz mobilności z Tunezją i Jordanią.
11083/15
bc/sw
DG C 1
182
PL
2.8. Narkotyki
UE dalej konsekwentnie dążyła do rozwiązania globalnych problemów związanych z narkotykami,
między innymi prowadząc dialogi na ten temat i działając na rzecz tworzenia instytucji i budowania
zdolności w najważniejszych krajach i regionach (Ameryka Łacińska, Afganistan i Pakistan, Azja
Środkowa i Afryka Zachodnia). Zastosowano kompleksowe i wyważone podejście, by
przeciwdziałać całościowemu negatywnemu wpływowi zjawisk związanych z narkotykami na
stabilność i bezpieczeństwo krajów pochodzenia i krajów tranzytu, ze szczególną uwagą
poświęconą produkcji narkotyków, ich podaży i popytu na nie, a także szerszym zjawiskom:
zwalczaniu korupcji, praniu pieniędzy i przestępczości narkotykowej. Dokonano tego
z uwzględnieniem kwestii przestrzegania praw człowieka, co stanowi główną wartość dodaną
polityki UE w tej dziedzinie.
Na podstawie strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020 oraz planu działania UE w zakresie
środków odurzających na lata 2013–2016 wiele udanych programów nadal przynosiło pożądane
efekty. W Ameryce Łacińskiej mechanizm koordynacji i współpracy w zakresie narkotyków UE–
CELAC umocnił się w swoich działaniach i stanowi znaczący dorobek potrzebny do dalszego
dialogu UE– Ameryka Łacińska i Karaiby, np. w zakresie skutków nadużywania narkotyków na
zdrowie publiczne. Program współpracy COPOLAD kontynuował konsolidację, między innymi,
krajowych obserwatoriów ds. narkotyków i stymulowanie rozwoju obszarów wiejskich. W Azji
Środkowej UE sfinansowała remont przejść granicznych i stworzenie jednostek ds. profilowania
narkotyków oraz umożliwiała współpracę międzyinstytucjonalną w zakresie najważniejszych
kwestii transgranicznych.
Pojęcie tzw. „szlaków narkotykowych” jest nadal rozwijane, ale już stanowi znaczne ułatwienie dla
unijnych uczestników (instytucje UE i państwa członkowskie) w prowadzeniu spójnej
walki z narkotykami (zob. również punkt dot. przestępczości zorganizowanej).
Te działania praktyczne zostały wzmocnione przez działania dyplomatyczne oraz wspólne działania
pomocowe z niektórymi organizacjami międzynarodowymi: Program Narodów Zjednoczonych
ds. Rozwoju (UNDP) wdraża unijny Program zarządzania granicami w Azji Środkowej (BOMCA).
Ponadto odbyły się dialogi na temat narkotyków z kluczowymi regionami i partnerami, takimi jak
USA, Wspólnota Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Bałkany Zachodnie, Rosja (na szczeblu
technicznym).
11083/15
bc/sw
DG C 1
183
PL
Wreszcie, w 2014 r. UE wraz ze swoimi partnerami międzynarodowymi rozpoczęła przygotowania
do specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie narkotyków, która odbędzie się
w 2016 r. Ponieważ sesja ta odbędzie się 18 lat po poprzedniej na ten temat, oczekuje się, że
otworzy nowe perspektywy dla zarządzania światowym problemem narkotyków w ramach
istniejących konwencji ONZ dotyczących narkotyków.
Podobnie jak w wielu innych dziedzinach o zasięgu światowym zacieśnianie związków między
wewnętrznym i zewnętrznym wymiarem polityki UE było przedmiotem debaty i działań
instytucjonalnych i będzie kontynuowane w 2015 r.
2.9. Odpowiedzialne pozyskiwanie minerałów
5 marca 2014 r. wysoka przedstawiciel i Komisja zaproponowały zintegrowane podejście UE
mające uniemożliwiać wykorzystywanie zysków z handlu minerałami do finansowania konfliktów
zbrojnych. Podejście to koncentruje się na ułatwianiu przedsiębiorstwom pozyskiwania w sposób
odpowiedzialny cyny, tantalu, wolframu i złota oraz zachęca do legalnej eksploatacji złóż
w obszarach dotkniętych konfliktem i obszarach wysokiego ryzyka oraz do prowadzenia legalnego
handlu z tymi obszarami.
Zintegrowane podejście ma formę wspólnego komunikatu wysokiej przedstawiciel / Komisji
przedstawiającego ogólne kompleksowe podejście w ramach polityki zagranicznej w zakresie
możliwych rozwiązań problemu zależności między konfliktem a handlem minerałami i ich
wydobywaniem, wskazując dalsze działania wspierające Wytyczne OECD dotyczące należytej
staranności dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych
konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka oraz działania informacyjne w ramach polityki
zagranicznej UE oraz sposoby wsparcia, w tym narzędzia na rzecz rozwoju. Wspólnemu
komunikatowi towarzyszy przygotowany przez Komisję wniosek w sprawie rozporządzenia
ustanawiającego unijny system certyfikacji własnej odpowiedzialnych importerów w zakresie
należytej staranności w łańcuchu dostaw oparty na systemie OECD.
23 czerwca 2014 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie podejścia Unii do odpowiedzialnego
pozyskiwania minerałów. Rada podkreśliła, że Komisja i wysoka przedstawiciel powinny nadal
promować solidne, kompleksowe i spójne wysiłki dyplomatyczne w zakresie surowców, odnoszące
się do powiązań pomiędzy bezpieczeństwem a rozwojem w sposób łączny i strategiczny.
11083/15
bc/sw
DG C 1
184
PL
2.10. Zwalczanie terroryzmu
UE była nadal w pełni zaangażowana w zapobieganie terroryzmowi i zwalczanie go oraz
w upowszechnianie praworządności oraz wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych
z zapewnieniem poszanowania praw człowieka. Najważniejszymi globalnymi celami UE pozostają
pogłębienie międzynarodowego konsensusu i intensyfikacja wysiłków podejmowanych na arenie
międzynarodowej, by przeciwdziałać terroryzmowi.
Kluczowym elementem strategicznego podejścia UE jest polityczna współpraca
zewnętrzna w formie dialogów politycznych na temat zwalczania terroryzmu prowadzonych
z wieloma ważnymi partnerami i międzynarodowymi organizacjami. Dialogi te stanowią ważną
platformę omawiania bieżących krytycznych kwestii (np. w 2014 r. na temat kwestii zagranicznych
bojowników w Syrii i Iraku). W 2014 przeprowadzono ukierunkowane dialogi polityczne
w zakresie zwalczania terroryzmu z Królestwem Arabii Saudyjskiej, Turcją, Kanadą, ONZ, USA
(współpraca w zakresie zwalczania terroryzmu i przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu)
i Australią. Kwestie związane z terroryzmem są również omawiane podczas wielu innych spotkań
UE, w tym w ramach dialogów dotyczących bezpieczeństwa polityki zagranicznej.
W 2014 r. UE, we współpracy z ONZ i wszystkimi państwami członkowskimi, pracowała nad
skutecznym reagowaniem – poprzez konkretne środki – na zagrożenia stwarzane przez
zagranicznych bojowników. Brutalny terror stosowany przez ISIL/Daisz wymusił jeszcze większe
skupienie uwagi na sytuacji w Syrii i Iraku. Doprowadziło to do opracowywania unijnej strategii na
rzecz zwalczania terroryzmu w Syrii i Iraku, ze szczególnym naciskiem na zjawisko zagranicznych
bojowników, która została przyjęta przez Radę 20 października. Jest to kluczowy element
kompleksowych starań UE zmierzających do wdrożenia rezolucji RB ONZ nr 2178 w sprawie
zagranicznych bojowników i przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi. W 2014 r. państwa
członkowskie uzgodniły również, że w następnych ramach finansowych na lata 2014–
2020 zwiększą o 400% unijną pomoc w zakresie zwalczania terroryzmu (Instrument na rzecz
przyczyniania się do Stabilności i Pokoju) świadczoną na rzecz państw trzecich. Unijna pomoc
w zakresie zwalczania terroryzmu nadal koncentrowała się przede wszystkim na następujących
obszarach priorytetowych: region Azji Południowej, zwłaszcza Pakistan i Afganistan; region
Sahelu, Nigeria i Maghreb; Róg Afryki / Jemen oraz na wdrożeniu standardów ONZ w zakresie
zwalczania terroryzmu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
185
PL
UE dalej wspierała kluczową rolę ONZ w wielostronnej współpracy na rzecz zwalczania
terroryzmu i zapobiegania mu. Ogólnie rzecz biorąc, globalna strategia ONZ zwalczania terroryzmu
integralnie łączy się z podejściem UE do walki z terroryzmem. UE podtrzymuje ścisły dialog
z szeregiem agencji ONZ w kwestiach dotyczących zwalczania terroryzmu i promuje kluczową rolę
ONZ w wielostronnej współpracy na rzecz zwalczania terroryzmu i zapobiegania mu. UE
zdecydowanie poparła wysiłki Sekretarza Generalnego ONZ na rzecz wdrożenia globalnej strategii
ONZ zwalczania terroryzmu (co podkreślono przy okazji 4. przeglądu realizacji globalnej strategii
ONZ zwalczania terroryzmu w czerwcu 2014 r.).
UE jest nadal gorącym zwolennikiem działalności Światowego Forum na rzecz Zwalczania
Terroryzmu (GCTF), co zasygnalizowano na 5. posiedzeniu ministerialnym w ramach tego forum,
które odbyło się w Nowym Jorku we wrześniu 2014 r. 60
UE w dalszym ciągu udzielała wsparcia trzem instytucjom zainspirowanym GCTF: Hedayah –
międzynarodowemu centrum doskonałości ds. przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi;
Światowemu Funduszowi na rzecz Zaangażowania Społeczności i Odporności Społecznej oraz
Międzynarodowemu Instytutowi ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Praworządności.
Jeśli chodzi o finansowanie terroryzmu, UE zatwierdziła specjalny program na rzecz wspierania
zdolności jednostki analityki finansowej (FIU) w Rogu Afryki i Jemenie. W grudniu 2014 r. UE
opublikowała 15 rozporządzeń wykonawczych dotyczących systemu sankcji wobec sieci Al-Kaida,
który stanowi transpozycję do prawa UE decyzji podjętych przez Komitet ONZ ds. Sankcji Wobec
Sieci Al-Kaida.
60
Tegoroczne posiedzenie ministerialne Światowego Forum na rzecz Zwalczania Terroryzmu
stanowiło przygotowanie do specjalnej sesji Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczącej
zagranicznych bojowników terrorystycznych i przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi,
która odbyła się 24 września pod przewodnictwem prezydenta Baracka Obamy. 15–
16 grudnia 2014 r. w Marrakeszu UE wsparła również utworzenie nowej grupy roboczej
ds. zagranicznych bojowników terrorystycznych, której współprzewodniczyć będą Maroko
i Niderlandy; UE wsparła również postępy w zakresie inicjatyw Światowego Forum na
rzecz Zwalczania Terroryzmu w dziedzinie przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi
i w dziedzinie praworządności: Międzynarodowej Rady Sterującej Centrum doskonałości
ds. przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi (Centrum „Hedayah” w Abu Zabi),
Międzynarodowego Instytutu ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Praworządności oraz
Światowego Funduszu na rzecz Zaangażowania Społeczności i Odporności Społecznej.
Unia wspiera te inicjatywy finansowo; zostanie także członkiem ich rad sterujących
i zarządzających. Stany Zjednoczone i Turcja będą nadal współprzewodniczyć grupie
roboczej GCTF ds. Rogu Afryki.
11083/15
bc/sw
DG C 1
186
PL
C. Wkład w skuteczniejszy porządek multilateralny (ONZ, RE, OBWE, G-7/G8/G-20)
1.
ONZ
Skuteczny multilateralizm jest trzonem unijnej polityki zagranicznej. Za pośrednictwem swoich
delegatur akredytowanych przy organach ONZ w Nowym Jorku, Genewie, Wiedniu, Paryżu,
Nairobi i Rzymie UE utrzymuje dobrze rozwiniętą współpracę z ONZ w całym obszarze działań
ONZ. Skuteczny multilateralizm jest trzonem unijnej polityki zagranicznej. Za pośrednictwem
swoich delegatur akredytowanych przy organach ONZ w Genewie, Paryżu, Nairobi, Nowym Jorku,
Rzymie i Wiedniu, UE utrzymuje dobrze rozwiniętą współpracę z ONZ w całym obszarze działań
ONZ.
UE wraz jej państwami członkowskimi nadal wnoszą największy wkład finansowy do systemu
ONZ. Suma składek 28 państw członkowskich UE stanowi 35% budżetu regularnego ONZ i 36,8%
budżetu ONZ na rzecz utrzymywania pokoju. Ponadto UE i jej państwa członkowskie dostarczają
około połowy wszystkich dobrowolnych składek na programy i fundusze ONZ.
W czerwcu 2014 r. Rada przyjęła priorytety UE na 69. Zgromadzenie Ogólne ONZ 61 zgodne
z priorytetami średnioterminowymi UE odnoszącymi się do ONZ (2012–2015) umożliwiającymi
ukierunkowane i skoordynowane działania UE w ramach pięciu głównych działów: pokój
i bezpieczeństwo, zrównoważony rozwój, prawa człowieka, wzmacnianie ONZ i kwestie
humanitarne. Państwa członkowskie UE będą nadal dążyć do osiągnięcia skutecznego
i efektywnego zarządzania ONZ i jej zasobami finansowymi, a także promować reformy 62.
61
62
Priorytety UE na 69. sesję Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych
(dok. 10856/14).
2 kwietnia 2014 r. Parlament Europejski przyjął zalecenie dla Rady w sprawie 69. sesji
Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Zalecenie skupia się na następujących zagadnieniach: prawa
człowieka, demokracja, praworządność, pokój i bezpieczeństwo, obowiązek ochrony,
kobiety i dzieci, Agenda rozwoju po 2015 roku oraz dotyczy innych kwestii, w tym
prywatności w erze cyfrowej, Traktatu o handlu bronią, UE w ONZ i zmiany klimatu
(zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady z 2 kwietnia 2014 r. w sprawie 69. sesji
Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, dok. 2014/2017(INI),
P7_TA (2014)0259).
11083/15
bc/sw
DG C 1
187
PL
W następstwie rezolucji przyjętej 3 maja 2011 r. (która nie zmieniła statusu UE jako obserwatora)
przedstawiciele UE, zgodnie z definicją zawartą w Traktacie z Lizbony, mogą przemawiać na
forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Trwają też prace nad przeglądem praw UE dotyczących jej
udziału w różnych organizacjach międzynarodowych.
Przewodniczący Rady Europejskiej reprezentował UE podczas debaty ogólnej, stanowiącej
otwarcie dorocznego Zgromadzenia Ogólnego ONZ, które odbyło się we wrześniu; przemawiał
również podczas szczytu Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie zagranicznych bojowników
24 września 2014 r. W lutym 2014 r. po wystąpieniu wysokiej przedstawiciel Rada Bezpieczeństwa
ONZ – poprzez oświadczenie przewodniczącego – oficjalnie wyraziła zadowolenie ze ścisłej
współpracy między ONZ a UE. UE i ONZ współpracują z powodzeniem w wielu sytuacjach
kryzysowych, wspierane przez organizowany dwa razy do roku dialog wysokiego
szczebla w ramach Komitet Sterującego UE–ONZ ds. Zarządzania Kryzysowego.
2.
Pokój i bezpieczeństwo
UE i ONZ są kluczowymi partnerami w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa. Rada Bezpieczeństwa
ONZ podkreśliła to 14 lutego 2014 r., kiedy w oświadczeniu przewodniczącego przyjętego
w drodze konsensusu, z zadowoleniem przyjęła ścisłą współpracę między Organizacją Narodów
Zjednoczonych a Unią Europejską i zachęciła te organizacje do dalszego zacieśniania stosunków
instytucjonalnych i partnerstwa strategicznego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
188
PL
Ścisła współpraca strategiczna w zakresie utrzymywania międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa rozwija się i pokrywa obecnie cały cykl konfliktu, od zapobiegania do budowania
pokoju po konflikcie. Obecnie wkład państw członkowskich UE do budżetu na rzecz utrzymania
pokoju wynosi 37%, a 8% personelu uczestniczących w operacjach utrzymywania pokoju ONZ to
obywatele Unii. Rozwój wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE (WPBiO) pozwolił na
istotną i rosnącą współpracę UE–ONZ w zakresie wojskowego i cywilnego zarządzania
kryzysowego, np. u wybrzeży Somalii (operacja Atalanta), w Kosowie (misja EULEX), Mali (misja
EUTM Mali), Republice Środkowoafrykańskiej (operacja EUFOR RCA); współpraca ta pozostaje
ważnym elementem naszego ogólnego partnerstwa. Wzmocnienie wsparcia UE dla operacji
utrzymywania pokoju ONZ jest jednym z priorytetów UE wpisanych do planu działania
z lipca 2012 r. UE jest silnie zaangażowana rzecz rozwoju wewnętrznego krajów w ramach
budowania pokoju, jak również prowadzi długoterminowe działania na rzecz budowania pokoju po
konflikcie, i tym samym odgrywa aktywną rolę w oenzetowskiej Komisji Budowania Pokoju i we
wszystkich jej składach odpowiadających poszczególnym krajom.
UE nadal wspierała rozwój i stosowanie pojęcia „obowiązku ochrony”, i popiera włączenie tego
punktu do oficjalnego porządku obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2015 r., zgodnie
z propozycją sekretarza generalnego ONZ przedstawioną w jego sprawozdaniu w sprawie
obowiązku ochrony z lipca 2014 r.
3.
Rozwój społeczny i gospodarczy oraz Agenda rozwoju po 2015 roku
W 2014 r. kwestie dotyczące rozwoju miały jeszcze większe znaczenie niż w latach poprzednich.
UE zintensyfikowała działania służące osiągnięciu milenijnych celów rozwoju (MCR) do roku
2015 jako punktu wyjścia przyszłego programu działań na okres po roku 2015. Unia podjęła
działania na rzecz jednolitych nadrzędnych ram na okres po roku 2015, w którym uznano, że
zrównoważony rozwój i eliminacja ubóstwa wzmacniają się wzajemnie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
189
PL
W celu zwiększenia swojego wpływu na eliminowanie skrajnego ubóstwa i w celu wsparcia krajów
partnerskich w pełnym osiąganiu milenijnych celów rozwoju Unia Europejska przyjęła nową
przejrzystą metodologię alokacji środków, dzięki której zwiększono wsparcie dla najbardziej
potrzebujących krajów, w tym państw niestabilnych, a 16 dużych i bardziej zaawansowanych
krajów mogło przestać być beneficjentami dwustronnej pomocy. Strategiczne programy
dwustronne, które przyjęto w 2014 r., są bardziej ukierunkowane i koncentrują się na maksymalnie
3 sektorach. Obszary współpracy zostały wybrane spośród obszarów priorytetowych wskazanych
w „Programie działań na rzecz zmian”, w szczególności w zakresie praw człowieka, demokracji
i innych kluczowych elementów dobrego rządzenia i trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu
społecznemu. W ponad 40 krajach czynione są również postępy w zakresie wspólnego
programowania z państwami członkowskimi UE i innymi darczyńcami.
UE i ONZ są dziś blisko współpracującymi partnerami w ponad 100 krajach w takich dziedzinach
jak: rozwój obszarów wiejskich i rozwój gospodarczy, woda i usługi wodno-kanalizacyjne, dostęp
do publicznej opieki zdrowotnej, kwestie dotyczące zatrudnienia i godnej pracy, dostęp do edukacji
i odbudowa pokonfliktowa.
Fundusze z zakresu współpracy na rzecz rozwoju wspierały wysiłki ONZ w obszarze
demokratycznych rządów, wsparcia procesu wyborczego, zapobiegania konfliktom i odbudowy
pokonfliktowej, praw człowieka, równości płci i zmiany klimatu. Innymi bardzo istotnymi
kluczowymi sektorami współpracy z ONZ są bezpieczeństwo żywnościowe i odżywianie oraz
rozwój obszarów wiejskich, wspieranie edukacji i ochrony zdrowia, a także wspieranie uchodźców.
W maju 2014 r. Komisja przyjęła komunikat pt. „Większa rola sektora prywatnego w osiąganiu
trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w krajach rozwijających
się”, w którym – uznając rolę tego sektora jako pracodawcy w kontekście ograniczania ubóstwa,
a zatem również wpływ tego sektora na sytuację poszczególnych krajów w zakresie bezpieczeństwa
– apeluje o jego większe zaangażowanie w unijną pomoc na rzecz rozwoju.
W lipcu 2014 r. Otwarta Grupa Robocza ds. Celów Zrównoważonego Rozwoju przyjęła swoje
propozycje dotyczące celów zrównoważonego rozwoju.
11083/15
bc/sw
DG C 1
190
PL
Na podstawie tych i innych informacji sekretarz generalny ONZ przedstawił w styczniu 2015 r.
sprawozdanie podsumowujące pt.: „Droga ku godności do roku 2030: położenie kresu ubóstwu,
przekształcanie życia wszystkich i ochrona planety” 63. Przeprowadzoną we wrześniu 2014 r.
doroczną debatę ogólną Zgromadzenia Ogólnego ONZ zatytułowano: „Dokonywanie postępów
w zakresie transformacyjnej Agendy rozwoju po 2015 roku i jej wdrażanie”.
Kolejny etap negocjacji międzyrządowych rozpocznie się na początku 2015 r., a ich celem będzie
uzgodnienie na szczycie we wrześniu 2015 r. nadrzędnych ram na okres po roku 2015, w tym
nowych celów zrównoważonego rozwoju, które to ramy odnosiłyby się do eliminacji ubóstwa i do
zrównoważonego rozwoju w trzech wymiarach (gospodarczym, społecznym i dotyczących
środowiska / zmiany klimatu).
W grudniu 2014 r. Rada przyjęła konkluzje, na których UE oprze swoje stanowisko podczas
zbliżających się międzynarodowych negocjacji w ramach ONZ, które powinny zostać zakończone
na wrześniowym szczycie 64.
4.
Współpraca z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP)
Wprowadzono 11. EFR – instrument finansowy dotyczący unijnej współpracy na rzecz rozwoju
z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) do roku 2020.
Zarówno UE, jak i partnerzy z AKP prowadzą obecnie negocjacje w sprawie krajowych
i regionalnych programów orientacyjnych oraz programów współpracy między państwami AKP;
programy takie są również zatwierdzane i podpisywane. Do końca 2014 r. podpisano ponad 50%
krajowych programów orientacyjnych. Prace nad pozostałymi programami zakończą się w 2015 r.
63
64
A/69/700
25 listopada 2014 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie UE i globalnych ram
rozwoju po roku 2015 (2014/2143(INI)).
11083/15
bc/sw
DG C 1
191
PL
5.
G-7/G-20
Komisja i przewodniczący Rady Europejskiej uczestniczyli w kilku szczytach i posiedzeniach grup
G-7 i G-20 w 2014 r.
Rozmowy na forum grupy G-7 w 2014 r. zostały w dużej mierze zdominowane przez kwestie
dotyczące reagowania na kryzys na Ukrainie i stosunków z Rosją. W tym kontekście omawiano
również pozytywny plan łagodzenia konfliktu z Rosją i stabilizacji Ukrainy. Inne kwestie
podejmowane w ramach tej grupy dotyczyły światowego wzrostu, walki z wysokim bezrobociem,
kwestii handlowych oraz związków między zmianą klimatu a bezpieczeństwem energetycznym.
Przywódcy podkreślili również swoje zaangażowanie na rzecz międzynarodowych wysiłków
w zakresie walki ze zmianą klimatu w ramach Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu
i rozwoju, a także na rzecz kwestii dotyczących rozwoju w ramach programu działań na okres po
roku 2015.
UE w pełni popiera prace zespołu Rzym/Lyon grupy G-7 65 w ramach działań UE na rzecz
wdrożenia rezolucji RB ONZ nr 2178 i strategii na rzecz zwalczania terroryzmu w Syrii i Iraku, ze
szczególnym naciskiem na zjawisko zagranicznych bojowników, przyjętej przez Radę
20 października 2014 r.
UE przyjęła z zadowoleniem wyniki szczytu G-20 w Brisbane, którego celem było nakierowanie
światowej gospodarki na ścieżkę trwałego wzrostu. Podczas szczytu G-20 przyjęto plan działania
z Brisbane na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz mocno podkreślono znaczenie
inwestycji. Grupa G-20 potwierdziła również swoje zaangażowanie na rzecz sprawiedliwszego
systemu podatkowego i dostarczyła odnowionego impulsu na rzecz rozporządzenia finansowego,
globalnych działań związanych z klimatem i otwartego handlu mającego postać wielostronnego
systemu handlowego. Wreszcie grupa G-20 poczyniła postępy w zakresie walki z korupcją, energii
i zrównoważonego rozwoju, rozwoju oraz reformy międzynarodowych instytucji gospodarczych.
65
Zespół Rzym/Lyon grupy G-7 zajmuje się zwalczaniem terroryzmu i przestępczością
zorganizowaną.
11083/15
bc/sw
DG C 1
192
PL
6.
Rada Europy (RE)
UE kontynuowała aktywną współpracę z Radą Europy zgodnie z protokołem ustaleń podpisanym
przez obie organizacje w 2007 r., zwłaszcza w krajach sąsiadujących z Europą oraz na Bałkanach
Zachodnich. Istotna część prac Rady Europy w 2014 r. dotyczyła Ukrainy. RE udostępniła Ukrainie
swoją wiedzę specjalistyczną na temat kluczowych kwestii w zakresie reformowania prawa,
konstytucji i ordynacji wyborczej, a także w zakresie praw człowieka. Kontynuowała również
współpracę z UE w południowym regionie Morza Śródziemnego i Azji Środkowej w ramach
strategii Rady Europy na rzecz współpracy z krajami sąsiedzkimi.
Wspólne programy UE i Rady Europy pozostają zasadniczym elementem naszej współpracy.
W 2014 r. UE i Rada Europy wspólnie pracowały nad określeniem nowych możliwości współpracy
w formie projektów, przewidując długoterminowe perspektywy współpracy, jaśniejsze cele
i wyniki. 1 kwietnia 2014 r. sekretarz generalny Thorbjørn Jagland oraz były komisarz Stefan Füle
podpisali oświadczenie o zamiarze potwierdzające ten kierunek działań.
7.
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Agenda OBWE w 2014 r. została zdominowana przez kryzys na Ukrainie i w jej sąsiedztwie.
Konflikt uwypuklił stałe wartości, jakim hołduje ta organizacja, ale także jej polityczne i operacyjne
ograniczenia. Rosja naruszyła podstawowe zasady OBWE i przeszkodziła w pełnym uczestnictwie
tej organizacji we wdrażaniu porozumień z Mińska – zwłaszcza w zakresie monitorowania granic.
Jednocześnie OBWE dowiodła swej wartości jako jedyny bezstronny podmiot międzynarodowy
obecny na miejscu – w strefie konfliktu na Ukrainie – i jako główne forum dialogu między różnymi
stronami w czasie kryzysu. UE z zadowoleniem przyjęła znaczne wysiłki w odniesieniu do kryzysu
podejmowane przez Szwajcarię jako państwa przewodniczącego OBWE w 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
193
PL
Unia Europejska, której państwa członkowskie stanowią prawie połowę państw uczestniczących
w OBWE i wnoszą 70% wkładu do budżetu organizacji, kontynuowała wspieranie prac OBWE we
wszystkich trzech wymiarach – polityczno-wojskowym, gospodarczo-środowiskowym
i w wymiarze ludzkim. Unia nadal działała na rzecz obrony i promowania zobowiązań i zasad
OBWE w obliczu wielu wyzwań, czy to działań Rosji na Ukrainie czy pogarszającej się
sytuacji w dziedzinie praw człowieka w niektórych częściach Zakaukazia i Azji Środkowej.
W odniesieniu do kryzysu na Ukrainie i w jej sąsiedztwie UE udzieliła istotnego politycznego,
finansowego i niefinansowego wsparcia na rzecz różnych działań OBWE, w szczególności
specjalnej misji obserwacyjnej, misji obserwacyjnej na dwóch rosyjskich posterunkach granicznych
oraz misjom obserwacji wyborów prowadzonym przez działające w ramach OBWE Biuro Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) podczas przyspieszonych wyborów prezydenckich
i parlamentarnych na Ukrainie. Specjalna misja obserwacyjna OBWE na Ukrainie to dla tej
organizacji największa w ostatnich latach operacja terenowa; trzeba ją było prowadzić w coraz
trudniejszych warunkach. UE poparła decyzję, by do stycznia 2015 r. rozszerzyć misję do
500 obserwatorów, a 70% personelu misji pochodziło z państw członkowskich UE. Oprócz
wkładów wniesionych przez państwa członkowskie Unia przekazała specjalnej misji obserwacyjnej
7 mln EUR w ramach finansowania pozabudżetowego za pośrednictwem Instrumentu na rzecz
przyczyniania się do Stabilności i Pokoju oraz udostępniła 40 pojazdów nieopancerzonych
i 4 pojazdy opancerzone. UE udzieliła również zdecydowanego wsparcia politycznego trójstronnej
grupie kontaktowej złożonej z przedstawicieli państwa przewodniczącego OBWE, Ukrainy i Rosji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
194
PL
W odpowiedzi na kryzys na Ukrainie UE wsparła szerokie wykorzystanie instrumentów politycznowojskowych OBWE, zwłaszcza dokumentu wiedeńskiego. Podjęto, przy aktywnym uczestnictwie
państw członkowskich UE, znaczną liczbę środków weryfikacji zarówno w stosunku do Ukrainy,
jak i Rosji w celu złagodzenia obaw związanych z nietypowymi działaniami wojsk rosyjskich
wzdłuż granicy z Ukrainą. Jednak nie udało się osiągnąć wiele w kwestii deeskalacji ze względu na
rozbieżne interesy w zakresie bezpieczeństwa i brak politycznej woli Rosji, aby wypełnić swoje
zobowiązania w zakresie środków budowy zaufania i bezpieczeństwa – nie tylko zgodnie z literą,
ale i z duchem tych zobowiązań. W związku z tym UE będzie nadal naciskać na pełne wdrożenie
i modernizację dokumentu wiedeńskiego z myślą o zwiększeniu roli OBWE w budowaniu zaufania
i bezpieczeństwa, zmniejszaniu ryzyka i zapobieganiu konfliktom.
Kryzys na Ukrainie i w jej sąsiedztwie miał również wpływ na przedłużające się konflikty na
obszarze OBWE. Pomimo istniejących wyzwań, UE nadal aktywnie angażowała się
w rozwiązywanie tych konfliktów, zwłaszcza w rozmowy w sprawie zakończenia konfliktu
w Naddniestrzu oraz w debaty międzynarodowe w Genewie na temat skutków konfliktu
w Gruzji w 2008 r., w których to rozmowach UE ma status uczestnika. UE nie przestawała również
popierać dążeń do rozwiązania konfliktu w Górskim Karabachu. UE przeznacza wysokie kwoty na
budowanie zaufania między stronami każdego z tych konfliktów.
UE nadal przywiązywała wielkie znaczenie do pełnej realizacji zobowiązań w zakresie wymiaru
ludzkiego, zwłaszcza w dziedzinie praw człowieka i podstawowych wolności. W tym kontekście
Unia podkreśliła zwłaszcza ważną rolę niezależnych instytucji OBWE (ODIHR, Przedstawiciela
OBWE ds. Wolności Mediów i Wysokiego Komisarza ds. Mniejszości Narodowych).
11083/15
bc/sw
DG C 1
195
PL
Współpraca z OBWE została dodatkowo pogłębiona w obszarze zagrożeń ponadnarodowych,
w tym w zakresie zwalczania terroryzmu, zarządzania granicami oraz bezpieczeństwa
cybernetycznego. UE wspierała nadal także prace terenowych operacji OBWE, zwłaszcza na
Bałkanach Zachodnich, Zakaukaziu i w Azji Środkowej. Nie przestała także udzielać dużego
wsparcia finansowego inicjatywie na rzecz bezpieczeństwa społeczności w Kirgistanie poprzez
Instrument na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju.
Na dorocznym posiedzeniu Rady Ministerialnej OBWE, które odbyło się 4 i 5 grudnia 2014 r.
w Bazylei, zajmowano się głównie kryzysem na Ukrainie i w jej sąsiedztwie. Chociaż nie udało się
osiągnąć porozumienia co do oświadczenia w sprawie kryzysu, w dyskusjach potwierdzono rolę
OBWE jako głównego forum zajmującego się kwestiami europejskiego bezpieczeństwa.
Posiedzenie Rady Ministerialnej pokazało również, że ogromna większość państw uczestniczących
sprzeciwia się działaniom Rosji na Ukrainie i w jej sąsiedztwie oraz chce stać na straży
podstawowych zasad aktu końcowego z Helsinek, w tym nienaruszalności granic. Na posiedzeniu
tym poruszono także kwestię przyszłości bezpieczeństwa europejskiego. Podczas gdy w 2014 r.
w zakresie procesu „Helsinki+40” (próba ożywienia OBWE przed 40. rocznicą podpisania aktu
końcowego z Helsinek w 1975 r.) nie poczyniono żadnych postępów, Rada Ministerialna zgodziła
się kontynuować ten proces z myślą o zbliżających się obchodach. Sprawująca przewodnictwo
Szwajcaria – we współpracy z następcami, Serbią (2015 r.) i Niemcami (2016 r.) – utworzyła
również panel wybitnych osobistości ds. przyszłości bezpieczeństwa europejskiego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
196
PL
D. Wspieranie demokracji, praw człowieka, międzynarodowego prawa
humanitarnego i praworządności
1.
Promowanie praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego,
demokracji i praworządności
W 2014 r. Unia Europejska wciąż angażowała się w promowanie poszanowania praw człowieka na
świecie i wspieranie przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego. Strategiczne ramy
i plan działania UE dotyczące praw człowieka i demokracji przyjęte w czerwcu 2012 r. wciąż
pełniły rolę dokumentów referencyjnych dla polityki zewnętrznej UE w tym obszarze, wyznaczając
wytyczne i główne priorytety działań UE. Dokumenty te mają na celu poprawę skuteczności
i spójności polityki UE w dziedzinie praw człowieka oraz mają sprawić, by prawa człowieka
i demokracja leżały u podstawy działań zewnętrznych UE.
Ponieważ plan działania wygasa z końcem roku, w okresie sprawozdawczym Europejska Służba
Działań Zewnętrznych (ESDZ) zainicjowała szeroko zakrojone konsultacje z innymi instytucjami
UE (Komisją, Radą, państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim) i odpowiednimi
zainteresowanymi stronami (w szczególności z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego
i instytucjami akademickimi) mające na celu przygotowanie w pełni odnowionego planu działania,
który ma zostać przyjęty na początku 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
197
PL
2.
Prawa człowieka w całej polityce UE
W 2014 r. specjalny przedstawiciel Unii Europejskiej ds. praw człowieka Stavros Lambrinidis
zakończył drugi rok sprawowania swojej funkcji. Jego głównym zadaniem – zgodnie z zakresem
jego obowiązków – nadal było zwiększanie spójności, skuteczności i wyeksponowania praw
człowieka w polityce zagranicznej UE. W tym celu specjalny przedstawiciel Unii Europejskiej
skupił się na wzmacnianiu zaangażowania UE i jej partnerów strategicznych w kwestie związane
z prawami człowieka, w tym poprzez wizyty w Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Meksyku,
budowanie relacji z krajami w okresie transformacji oraz partnerami regionalnymi, w tym
Mjanmą/Birmą, Pakistanem i Egiptem, zwiększenie wyeksponowania i zaangażowania UE
w wielostronne i regionalne mechanizmy w zakresie praw człowieka oraz współpracę ze
społeczeństwem obywatelskim i wzmacnianie jego pozycji. Ponadto skupił się na propagowaniu
kluczowych priorytetów UE, w szczególności priorytetów odzwierciedlonych w wytycznych UE
dotyczących praw człowieka, i na innych kwestiach, takich jak na przykład wolność
słowa w internecie i poza nim, prawa człowieka w odniesieniu do kobiet, podejście do rozwoju
oparte na prawach człowieka, zniesienie kary śmierci oraz biznes i prawa człowieka.
ESDZ pracowała również nad usprawnieniem swoich wewnętrznych mechanizmów i procedur, tak
by jej działania w zakresie praw człowieka były bardziej skuteczne. Grupa Robocza Rady ds. Praw
Człowieka (COHOM), zajmująca się wszystkimi aspektami praw człowieka w relacjach
zewnętrznych Unii Europejskiej, przyjęła strategiczne priorytety UE na forach ONZ zajmujących
się prawami człowieka na ten rok, co przyczyniło się do pomyślnej realizacji działań UE w ramach
ONZ. Dzięki wspólnym wysiłkom delegatur UE, szefów misji, instytucji i służb unijnych i państw
członkowskich Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa zatwierdził 132 strategie dla poszczególnych
krajów dotyczące praw człowieka. Ich realizacja zaowocowała ściślejszą współpracą delegatur UE
i ambasad państw członkowskich w dziedzinie praw człowieka oraz przyczyniła się do lepszego
ukształtowania i zwiększenia spójności dialogów dotyczących praw człowieka.
11083/15
bc/sw
DG C 1
198
PL
W 2014 r. UE prowadziła formalne dialogi i konsultacje dotyczące praw człowieka z 37 krajami
partnerskimi i grupami regionalnymi, w tym – po raz pierwszy – dialog dotyczący praw człowieka
z Mjanmą/Birmą. W dialog z UE zaangażowało się także wiele spośród 79 państw z Afryki,
Karaibów i Pacyfiku, będących stronami umowy z Kotonu. Zawieszono dialog dotyczący praw
człowieka z Rosją i odroczono dialog z Azerbejdżanem. UE kontynuowała swoje starania, by
zwiększyć wpływ i skuteczność dialogów, w tym poprzez stworzenie powiązań między dialogami
a innymi instrumentami polityki, rozwijanie mechanizmów w zakresie działań następczych
i omawianie indywidualnych przypadków. Większość dialogów dotyczących praw człowieka
poprzedziły spotkania konsultacyjne z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w Brukseli
i w danym państwie; po dialogu odbywały się spotkania sprawozdawcze. Wysoka przedstawiciel /
wiceprzewodniczącą lub jej rzecznik wydawali w imieniu UE oświadczenia na temat praw
człowieka. W zeszłym roku wykorzystywano również poufne démarche.
ESDZ prowadził regularne szkolenia na temat praw człowieka i demokracji , na przykład na temat
niedyskryminacji (wolność słowa, wolność religii lub przekonań, prawa osób niepełnosprawnych
i prawa osób LGBTI), praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, biznesu i praw człowieka,
równości płci, praw dziecka, wspierania demokracji i obserwacji wyborów, praw
człowieka w kontekście ONZ oraz w kontekście Rady Europy. Rozpoczęto także mapowanie
programów szkoleniowych w dziedzinie praw człowieka prowadzonych przez państwa
członkowskie, aby zebrać najlepsze praktyki i wykorzystać synergie. W związku z tym we wrześniu
uzgodniono, że w państwach członkowskich UE utworzona zostanie nieformalna sieć punktów
kontaktowych ds. szkolenia z zakresu praw człowieka i demokracji. Do końca 2014 r. wszystkie
delegatury UE w państwach trzecich oraz misje i operacje w dziedzinie WPBiO wyznaczyły punkty
kontaktowe ds. praw człowieka i płci społeczno-kulturowej.
11083/15
bc/sw
DG C 1
199
PL
Działania te zostały wsparte w 2014 r. w celu rozwiązania problemu zgodności i spójności między
wewnętrznymi a zewnętrznymi strategiami politycznymi UE w dziedzinie praw człowieka. Kwestie
te były również przedmiotem szczegółowych konkluzji przyjętych w czerwcu przez Radę
ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, w których uznano, że spójność ma kluczowe
znaczenie dla wiarygodności UE i że wiarygodność uda się osiągnąć jedynie wtedy, gdy UE będzie
dawać przykład w dziedzinie praw człowieka. W 2014 r. Komisja Europejska utrzymała swoje
zaangażowanie na rzecz uwzględniania praw człowieka w swoich ocenach skutków dla wniosków
w dziedzinie działań zewnętrznych UE i rozpoczęła opracowywanie szczegółowych wytycznych
dotyczących analizy ocen skutków w dziedzinie praw człowieka w przypadku umów handlowych.
3.
Realizacja priorytetów UE w zakresie praw człowieka
W 2014 r. UE koncentrowała się na określonych wyzwaniach tematycznych związanych z prawami
człowieka zarówno w zakresie praw obywatelskich i politycznych, jak i praw gospodarczych,
społecznych i kulturalnych.
UE brała aktywny udział w promowaniu prawa do wolności zrzeszania się i pokojowych
zgromadzeń, wydając publiczne oświadczenia oraz w ramach stosunków dwustronnych
z państwami trzecimi, a także za pośrednictwem dialogów i konsultacji dotyczących praw
człowieka z partnerami o podobnych poglądach – w zakresie wymiany informacji co do działań
i dobrych praktyk. We wrześniu 2014 r. przy okazji Spotkania Przeglądowego poświęconemu
Wymiarowi Ludzkiemu OBWE UE zorganizowała spotkanie, aby – we współpracy ze
społeczeństwem obywatelskim – zbadać najnowsze tendencje w zakresie korzystania z prawa do
pokojowych zgromadzeń na obszarze OBWE.
Na sesjach Rady Praw Człowieka ONZ w ciągu całego roku i podczas posiedzenia Trzeciego
Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ w październiku UE podkreślała znaczenie prac
prowadzonych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka
i wyrażała zaniepokojenie w związku z ograniczaniem przestrzeni działania społeczeństwa
obywatelskiego w wielu krajach, nasilającymi się restrykcjami nakładanymi na organizacje
pozarządowe oraz nękaniem działaczy i poważnym naruszaniem ich praw człowieka. Europejski
Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka jest kluczowym narzędziem
finansowym służącym wspieraniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na rzecz
praw człowieka oraz obrońców praw człowieka, w tym dziennikarzy i blogerów.
11083/15
bc/sw
DG C 1
200
PL
Ministrowie spraw zagranicznych UE ponownie podkreślili swoje zaangażowanie na rzecz
obrońców praw człowieka w konkluzjach Rady przyjętych w czerwcu z okazji 10. rocznicy
przyjęcia Wytycznych UE w sprawie obrońców praw człowieka. Rada podkreśliła szczególnie
istotną rolę obrończyń praw człowieka oraz obrońców praw człowieka pochodzących z grup
wrażliwych i marginalizowanych. W maju delegatury Unii otrzymały szczegółowe wskazówki co
do wdrażania wspomnianych wyżej wytycznych, przedstawiające sprawdzone praktyki
rozpatrywania spraw. Przez cały rok delegatury te aktywnie chroniły obrońców praw człowieka,
którzy byli przedmiotem rosnącej presji ze strony władz oraz podmiotów niepublicznych w wielu
krajach. Unijni dyplomaci obserwowali procesy sądowe, odwiedzali przetrzymywanych działaczy
i wydawali oświadczenia dotyczące poszczególnych przypadków.
Strategiczne ramy UE dotyczące praw człowieka i demokracji podkreślają determinację UE, by
nadal propagować wolność opinii i wypowiedzi w internecie i poza nim, gdyż demokracja nie
może istnieć bez tych praw. 12 maja 2014 r. UE przyjęła Wytyczne w sprawie praw człowieka
dotyczące wolności wypowiedzi w internecie i poza nim. Bazując na istniejących instrumentach
i dokumentach, wytyczne te przypominają podstawowe zasady i zawierają jasno określone
priorytety i narzędzia służące delegaturom UE i ambasadom państw członkowskich, jak również
instytucjom UE, do skuteczniejszej promocji i obrony tego prawa. UE w publicznych
oświadczeniach i w ramach stosunków dwustronnych wielokrotnie potępiała ataki na dziennikarzy
i blogerów. UE uważnie obserwowała prace Koalicji na rzecz wolności w internecie i aktywnie
wspierała rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ w sprawie bezpieczeństwa dziennikarzy, rezolucję
Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie prawa do prywatności w erze cyfrowej oraz rezolucję
w sprawie praw człowieka i internetu przyjętą po raz drugi przez Radę Praw Człowieka ONZ
w lecie 2014 r. Doroczne forum UE i organizacji pozarządowych na temat praw człowieka,
zorganizowane 4–5 grudnia 2014 r., było poświęcone ochronie i promocji wolności słowa; wzięło
w nim udział ponad 200 przedstawicieli organizacji pozarządowych z całego świata.
11083/15
bc/sw
DG C 1
201
PL
UE wielokrotnie potwierdzała swój sprzeciw wobec kary śmierci i wykorzystywała wszystkie
dostępne narzędzia dyplomatyczne, by działać na rzecz zniesienia tej kary na całym świecie
zgodnie ze stosownymi wytycznymi UE. Prowadząc intensywną działalność lobbingową, UE
aktywnie uczestniczyła w ponadregionalnym sojuszu upowszechniającym stosowanie rezolucji
Zgromadzenia Ogólnego ONZ ostatecznie przyjętej w grudniu i ponownie wzywającej do
stosowania moratorium na wykonywanie kary śmierci. Dzięki unijnym wysiłkom rezolucja
uzyskała bezprecedensową – w stosunku do podobnych rezolucji z lat poprzednich – liczbę
117 głosów za, przy 37 głosach przeciw i 34 głosach wstrzymujących się.
Unia obchodziła 30. rocznicę przyjęcia konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur,
a równocześnie kontynuowała wdrażanie wytycznych w sprawie tortur oraz innego okrutnego,
nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Unia zachęcała wszystkie państwa do
ratyfikowania wspomnianej konwencji i protokołu fakultatywnego do niej i – prowadząc
z państwami trzecimi dialogi dotyczące praw człowieka, a także podczas wizyt w tych państwach –
zwracała uwagę na konkretne przypadki tortur i niewłaściwego traktowania. W grudniu w Brukseli
odbyła się debata, której celem było zwrócenie uwagi na 30. rocznicę przyjęcia
konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur, a także zastanowienie się nad sposobami
zagwarantowania jak najpowszechniejszego wdrożenia tej konwencji.
W tym roku UE obchodziła 25. rocznicę uchwalenia Konwencji ONZ o prawach dziecka. Aby
uczcić tę rocznicę oraz podkreślić zaangażowanie UE na rzecz dzieci w polityce wewnętrznej
i zewnętrznej, Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych przyjęła w grudniu
konkluzje w sprawie promowania i ochrony praw dziecka. UE aktywnie wsparła kampanię „Dzieci,
nie żołnierze”, którą UNICEF rozpoczął wspólnie ze specjalnym przedstawicielem Sekretarza
Generalnego ONZ do spraw dzieci i konfliktów zbrojnych, i której celem jest zapobieganie
werbunkowi oraz położenie kresu – do 2016 r. – wykorzystywaniu dzieci w konfliktach przez
rządowe siły zbrojne. Zgodnie z konwencją MOP nr 182 dotyczącą najgorszych form pracy dzieci,
UE opowiadała się za stworzeniem wykazu prac niebezpiecznych w 33 krajach w Afryce
Subsaharyjskiej i Europie/Azji Środkowej. W ramach dialogów dotyczących praw człowieka
z niektórymi krajami skoncentrowano się przede wszystkim na pracy dzieci.
11083/15
bc/sw
DG C 1
202
PL
Ochrona praw kobiet oraz walka z przemocą ze względu na płeć pozostały wysoko na liście
priorytetów UE. Kwestie te były konsekwentnie uwzględniane w unijnych programach oraz
publicznych przesłaniach i dialogach z rządami, organizacjami regionalnymi i społeczeństwem
obywatelskim. Za priorytet uznano także wspieranie obrończyń praw człowieka i organizacji
kobiecych. ONZ nadal było głównym forum, na którym UE mogła czynić postępy w realizacji jej
strategicznych priorytetów w zakresie płci. Na przykład UE odegrała istotną rolę w negocjacjach
w sprawie uzgodnionych konkluzji Komisji ONZ ds. Statusu Kobiet. UE i Jednostka Narodów
Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet (UN Women) kontynuowały
realizację wspólnego protokołu ustaleń z 2012 r. Najważniejsze rezultaty osiągnięto w dziedzinie
komunikacji, dialogu politycznego i wspólnego orędownictwa, szkoleń i planowania wspólnych
programów UE i UN Women. W tym kontekście w listopadzie 2014 r. w Brukseli odbyła się
konferencja „Krok naprzód dla kobiet”, w której udział wzięły parlamentarzystki z państw
arabskich oraz posłanki do Parlamentu Europejskiego. Jeżeli chodzi o przemoc seksualną
w sytuacjach konfliktu, UE aktywnie uczestniczyła w światowym szczycie zorganizowanym
w Londynie w czerwcu 2014 r. i zobowiązała się podjąć praktyczne działania następcze
w obszarach praw człowieka, zapobiegania konfliktom, zarządzania w sytuacji kryzysowej,
mediacji i pomocy humanitarnej. Na lipcowym Szczycie Dziewcząt UE zobowiązała się przekazać
w ciągu kolejnych siedmiu lat ponad 100 mln EUR na rzecz równości płci i dobrostanu dzieci,
w tym na konkretne projekty dotyczące położenia kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych,
a także dotyczące dzieci oraz wczesnych i wymuszonych małżeństw.
11083/15
bc/sw
DG C 1
203
PL
W odniesieniu do korzystania z praw człowieka przez lesbijki, gejów, osoby biseksualne,
transpłciowe i interseksualne (LGBTI) UE zaangażowała się w dialog z kilkoma krajami i –
w stosownych przypadkach – podjęła niezbędne działania dyplomatyczne,
w szczególności w Afryce i Azji Środkowej, aby zachęcić kraje do ponownego rozważenia lub
uchylenia przepisów dyskryminujących osoby LGBTI i naruszających ustalone na arenie
międzynarodowej przepisy w zakresie niedyskryminacji. Ponadto UE opowiadała się za prawami
LGBTI w odnośnych dialogach dotyczących praw człowieka, a za pośrednictwem Europejskiego
Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka udzielała wsparcia obrońcom praw
człowieka działającym na rzecz LGBTI, a także organizacjom pozarządowym realizującym
projekty służące walce z dyskryminacją osób LGBTI. UE była aktywnie
zaangażowana w wielostronne wysiłki, w szczególności podejmowane w ramach ONZ, zmierzające
do walki z dyskryminacją, w tym ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową. Na
forum Rady Praw Człowieka w Genewie UE aktywnie i skutecznie przyczyniła się do przyjęcia we
wrześniu rezolucji w sprawie praw człowieka, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej.
Rok po przyjęciu wytycznych UE w sprawie wolności religii lub przekonań UE nadal
koncentrowała się na tej podstawowej wolności, która jest na świecie coraz częściej
kwestionowana.
UE była szczególnie zbulwersowana okrucieństwami i naruszaniem podstawowych praw
człowieka, w tym na przykład w Iraku i Syrii, zwłaszcza gdy ich ofiarami były osoby należące do
określonych mniejszości religijnych i najsłabszych grup społecznych.
Podkreśliła, że zachowanie wieloetnicznego i wieloreligijnego charakteru tych krajów jest
konieczne. Na forach wielostronnych UE skoncentrowała się na konsolidacji rezolucji w sprawie
wolności religii lub przekonań zarówno w ramach Rady Praw Człowieka ONZ, jak i Zgromadzenia
Ogólnego. Podczas sesji Rady Praw Człowieka w marcu 2014 r. zainicjowana przez UE
rezolucja w sprawie wolności religii lub przekonań została po raz kolejny przyjęta w drodze
konsensusu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
204
PL
UE przyczyniała się do propagowania i ochrony praw osób należących do mniejszości,
współpracując z Organizacją Narodów Zjednoczonych i innymi organizacjami międzynarodowymi
i wielostronnymi, takimi jak OBWE i Rada Europy. We wrześniu 2014 r. w Nowym Jorku
w ramach posiedzenia plenarnego Zgromadzenia Ogólnego na wysokim szczeblu odbyła się
pierwsza Światowa Konferencja ONZ w sprawie Ludów Tubylczych. UE wniosła czynny wkład
w przygotowania do konferencji, wspierając pełne i skuteczne uczestnictwo ludów tubylczych
i udzielając skoordynowanego wsparcia w celu przyjęcia w drodze konsensusu dokumentu
końcowego. UE zorganizowała także wydarzenie towarzyszące dotyczące monitorowania praw
ludów tubylczych. W oparciu o wyniki konferencji UE rozpoczęła prace nad wzmocnioną unijną
polityką w sprawie ludów tubylczych, jak przewidziano w Planie działania UE dotyczącym praw
człowieka i demokracji.
W swoich działaniach wewnętrznych i zewnętrznych UE angażuje się w promowanie praw osób
niepełnosprawnych zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (CRPD),
której UE jest sygnatariuszem. W 2014 r. Komisja Europejska sporządziła pierwsze sprawozdanie
UE dla ONZ wymagane na mocy tej konwencji i przedłożyła je ONZ do analizy. W sprawozdaniu
opisano, w jaki sposób UE wdraża konwencję poprzez przepisy prawne, środki z zakresu polityki
i instrumenty finansowania.
UE, która propaguje uniwersalny, niepodzielny, wzajemnie zależny i wzajemnie powiązany
charakter wszystkich praw człowieka, uważa, że prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne
stanowią integralną część jej zewnętrznej polityki w zakresie praw człowieka. Przez ten rok UE
zwracała większą uwagę na tę dziedzinę w ramach dialogów dotyczących praw człowieka
prowadzonych z kluczowymi krajami. Na szczeblu wielostronnym UE aktywnie wspierała kilku
specjalnych sprawozdawców ONZ zajmujących się prawami gospodarczymi, społecznymi
i kulturalnymi i współpracowała z nimi.
11083/15
bc/sw
DG C 1
205
PL
W 2014 r. UE kontynuowała wewnętrzne wdrażanie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw
człowieka z 2011 r. i promowała wdrażanie tych wytycznych w innych krajach. We wrześniu UE
przyjęła dyrektywę w sprawie ujawniania przez duże spółki oraz grupy informacji niefinansowych
i informacji dotyczących różnorodności, co stanowiło znaczący krok naprzód. Odnośne spółki będą
ujawniać informacje dotyczące między innymi strategii politycznych, zagrożeń i wyników
w zakresie poszanowania praw człowieka. Kwestia ta została omówiona przez UE w ramach jej
działań zewnętrznych z rosnącą liczbą krajów partnerskich. Podczas czerwcowej sesji Rady Praw
Człowieka UE poparła rezolucję w sprawie odnowienia mandatu grupy roboczej ds. praw
człowieka oraz korporacji transnarodowych i innych przedsiębiorstw. We wrześniu podczas
wspólnego seminarium w Addis Abebie Unia Afrykańska i UE wspólnie zobowiązały się do
wspierania i wdrażania wytycznych ONZ w obu regionach oraz do działania na rzecz obszarów
potencjalnej współpracy.
4.
Prawa człowieka we wszystkich politykach zewnętrznych
W 2014 r. UE w dalszym ciągu angażowała się w propagowanie praw człowieka i demokracji we
wszystkich jej działaniach zewnętrznych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
206
PL
Podjęto dalsze kroki w celu stosowania bardziej skutecznego podejścia do współpracy na rzecz
rozwoju opartego na prawach człowieka. W dokumencie roboczym służb
Komisji z kwietnia 2014 r. przedstawiono zestaw narzędzi dający polityczny impuls i konkretne
wytyczne w zakresie stosowania podejścia opartego na prawach człowieka we wszelkich
programach i projektach współpracy na rzecz rozwoju. Następnie w konkluzjach Rady UE
z zadowoleniem przyjęto osiągnięcie tego ważnego celu. Unia Europejska przyjęła nowe
zewnętrzne instrumenty finansowe (2014–2020), w których prawa człowieka i demokracja pełnią
funkcję kluczowych zasad lub są objęte specjalnymi programami. Unia nadal kształtowała swoje
stanowisko oraz swoją strategię w kwestii działań następczych w związku z konferencją
Rio+20 oraz Agendą rozwoju po 2015 r. W wielu deklaracjach politycznych zatwierdzonych przez
Radę UE była orędownikiem uwzględniania w globalnej agendzie rozwoju kwestii praw człowieka,
praworządności i sprawowania rządów. W swoich konkluzjach z 16 grudnia 2014 r. Rada
podkreśliła znaczenie agendy po 2015 r. uwzględniającej wszystkie prawa człowieka.
UE wykorzystywała też swoją politykę handlową do propagowania poszanowania praw
człowieka w państwach trzecich. W tym kontekście w nowym rozporządzeniu dotyczącym
ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP), które weszło w życie w styczniu 2014 r.,
13 krajom 66 przyznano preferencje GSP Plus. W nowym rozporządzeniu wzmocniono mechanizmy
monitorowania tego, czy kraje te przestrzegają międzynarodowych konwencji, w tym głównych
konwencji praw człowieka. Unia Europejska zaczęła wprowadzać dodatkowe innowacyjne sposoby
służące zapewnieniu wsparcia krajom korzystającym z GSP Plus na rzecz wdrażania,
egzekwowania i monitorowania odpowiednich traktatów dotyczących praw człowieka oraz
Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. W 2014 r. UE i jej państwa członkowskie wsparły
działania na szczeblu wielostronnym zmierzające do zapewnienia kontroli eksportu w przypadku
technologii nadzoru, która mogłaby zostać wykorzystana w celu łamania praw człowieka, poprzez
negocjacje dotyczące wniosków w kontekście kluczowych wielostronnych systemów kontroli
eksportu, takich jak porozumienie z Wassenaar. W rezultacie UE – na mocy rozporządzenia
delegowanego Komisji z 22 października 2014 r. – wprowadziła nowe kontrole konkretnego
oprogramowania zapobiegającego włamaniom i napadom oraz sprzętu do monitorowania internetu.
W kontekście ogólnego przeglądu rozporządzenia nr 1236/2005 w sprawie handlu towarami, które
mogłyby być użyte do wykonywania kary śmierci i tortur, Komisja na początku 2014 r. przedłożyła
Radzie i Parlamentowi Europejskiemu wniosek dotyczący zmiany tego rozporządzenia.
66
Armenia, Boliwia, Ekwador, Gruzja, Gwatemala, Kostaryka, Mongolia, Pakistan, Panama,
Paragwaj, Peru, Republika Zielonego Przylądka, Salwador.
11083/15
bc/sw
DG C 1
207
PL
UE podjęła dodatkowe kroki, aby w misjach i operacjach w dziedzinie WPBiO uwzględnić
aspekt praw człowieka i polityki równości płci. Zgodnie z procedurami zarządzania kryzysowego
z 2013 r. w procesie planowania nowych misji i operacji uwzględniano prawa człowieka i kwestie
płci, a analizę sytuacji praw człowieka i problematyki płci dołączano do dokumentów dotyczących
planowania, w tym dokumentów planowania misji doradczej Unii Europejskiej na rzecz reformy
cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie i operacji EUFOR w Republice
Środkowoafrykańskiej. Ponadto rozbudowywano stopniowo na poziomie globalnym system
wczesnego ostrzegania o konfliktach obejmujący wiele wskaźników dotyczących praw człowieka.
W 2014 r. w ramach wszystkich misji i operacji w dziedzinie WPBiO mianowano doradców lub
wyznaczono punkty kontaktowe ds. praw człowieka i problematyki płci. Ich zadania obejmują
zarówno włączanie praw człowieka i problematyki płci w prace misji lub operacji, jak i realizację
konkretnych działań. UE w dalszym ciągu zwiększała wysiłki w zakresie wdrażania rezolucji Rady
Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa zarówno wewnętrznie –
za pośrednictwem nieformalnej grupy zadaniowej państw członkowskich UE – jak i promując
rozwój krajowych planów działania z państwami trzecimi. W styczniu 2014 r. opublikowane
zostało drugie sprawozdanie w sprawie wskaźników UE dotyczących kompleksowego podejścia do
wdrażania przez Unię rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i 1820 w sprawie kobiet,
pokoju i bezpieczeństwa.
W swoich staraniach, by w działaniach antyterrorystycznych uwzględnić kwestie praw
człowieka, ESDZ – we współpracy z innymi instytucjami UE – opracowała wytyczne dotyczące
walki z terroryzmem, które mają być stosowane podczas planowania i realizowania z państwami
trzecimi projektów wspierania walki z terroryzmem. Wytyczne zatwierdzone przez państwa
członkowskie w listopadzie uwzględniają międzynarodowe prawo humanitarne i międzynarodowe
prawo uchodźcze.
11083/15
bc/sw
DG C 1
208
PL
5.
Demokracja i praworządność
UE kontynuowała swoje wysiłki na rzecz wspierania reform demokratycznych i wartości.
W 2014 r. Unia wspierała procesy wyborcze na całym świecie, rozmieszczając międzynarodowe
misje obserwacji wyborów oraz misje ekspertów ds. wyborów, a także oferując pomoc techniczną
i finansową organom wyborczym i obserwatorom krajowym. UE rozmieściła w sumie 8 misji
obserwacji wyborów w celu obserwacji 9 procesów wyborczych. Misje obserwacji wyborów
rozmieszczono na Malediwach (wybory parlamentarne), w Gwinei Bissau (wybory prezydenckie
i parlamentarne), Malawi (wybory prezydenckie, parlamentarne i lokalne), Egipcie (wybory
prezydenckie), Kosowie (wybory parlamentarne), Mozambiku (wybory parlamentarne) i Tunezji
(wybory parlamentarne i prezydenckie). Unia wysłała do Afganistanu zespół ds. oceny wyborów
prezydenckich, który monitorował również audyt poprawności przebiegu głosowania
przeprowadzony na mocy porozumienia wynegocjowanego przez sekretarza stanu USA Johna
Kerry’ego. W 2014 r. rozmieszczono osiem misji ekspertów ds. wyborów w następujących krajach:
Egipt, Libia, Tajlandia, Irak, Algieria, Mauretania, Boliwia i Fidżi. Wprawdzie UE nie prowadzi
obserwacji wyborów na obszarze OBWE, jednak udzieliła ścisłego wsparcia OBWE/ODIHR
w kontekście wyborów prezydenckich i parlamentarnych na Ukrainie.
Ogólnie rzecz biorąc, UE zintensyfikowała działania na rzecz wspierania demokracji w celu
zwiększenia spójności między instrumentami UE a działaniami państw członkowskich, a także
w celu kształtowania wspólnego zrozumienia sytuacji lokalnej poprzez zacieśnianie partnerstw ze
wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym rządem i społeczeństwem obywatelskim. W tym
kontekście w marcu 2014 r. UE wyznaczyła 12 delegatur UE do prowadzenia prac nad
uruchomieniem drugiej rundy działań pilotażowych w zakresie wspierania demokracji, które to
prace rozpoczęto w czerwcu. Od 2014 r. część wsparcia finansowego działań pilotażowych
pochodzi także z EIDHR.
11083/15
bc/sw
DG C 1
209
PL
Rok 2014 był pierwszym pełnym rokiem działalności Europejskiego Funduszu na rzecz
Demokracji, fundacji utworzonej zgodnie z belgijskim prawem prywatnym, ale w której Radzie
Gubernatorów zasiadają wszystkie państwa członkowskie UE, ESDZ, Komisja i Parlament
Europejski. Do końca 2014 r. fundusz ten otrzymał około 1200 wniosków o udzielenie wsparcia,
z których 120 zostało przyjętych – rozdzielonych równo między wschodnim i południowym
sąsiedztwem. Komisja Europejska i 14 państw uczestniczących wnoszą do budżetu Europejskiego
Funduszu na rzecz Demokracji około 27 mln EUR (na lata 2013–2015). W grudniu 2014 r. Rada
Gubernatorów postanowiła, że fundusz może realizować i finansować ograniczoną liczbę działań
poza krajami sąsiadującymi z UE.
6.
Promowanie uniwersalności, działania na poziomach wielostronnych
i regionalnych
UE kontynuowała starania i działania informacyjne, by zachęcić kolejne państwa do ratyfikowania
Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK). UE dalej prowadziła
kampanie na rzecz MTK za pośrednictwem systematycznie wydawanych démarche oraz politykę
zawierania w umowach z państwami trzecimi klauzul dotyczących MTK. W podobny sposób
współpraca z mechanizmami i organami ONZ (powszechnym okresowym przeglądem praw
człowieka, sprawozdawcami specjalnymi, a także z organami traktatowymi) oraz wdrażanie ich
zaleceń stały się obecnie standardowymi elementami dwustronnej współpracy UE z państwami
trzecimi w dziedzinie praw człowieka. W swoich dwustronnych kontaktach UE stale zachęca
również państwa trzecie, by przedłużały mandaty specjalnym sprawozdawcom ONZ.
UE kontynuowała bliską współpracę z Radą Europy i nadal wspierała OBWE w dziedzinie praw
człowieka i demokratyzacji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
210
PL
E. Kompleksowe podejście, zapobieganie konfliktom, mediacja i reagowanie
kryzysowe
1.
Kompleksowe podejście
Po wspólnym komunikacie w sprawie kompleksowego podejścia UE do zewnętrznego konfliktu
i kryzysu z grudnia 2013 r. 67 Rada w maju 2014 r. wydała konkluzje 68, w których położono nacisk
na: wczesną, wspólną analizę konfliktów lub sytuacji kryzysowych, potrzebę zwiększonego
zaangażowania na wszystkich etapach cyklu konfliktu, poczynając od zapobiegania, dążenie do
lepszego powiązania instrumentów UE w różnych dziedzinach polityki (jak również w politykach
wewnętrznych i zewnętrznych) oraz potrzebę zapewnienia, że działania w dziedzinie WPBiO
opierają się na istniejących zobowiązaniach UE, a ich wyniki i wpływ są podtrzymywane, na
przykład poprzez sprawne przejście do unijnych instrumentów na rzecz rozwoju. Rada zwróciła się
do wysokiej przedstawiciel i do Komisji o przedstawienie planu działań, aby określić, w jaki sposób
kluczowe działania powinny być realizowane również w konkretnych przypadkach dotyczących
poszczególnych krajów. W grudniu omówiono z państwami członkowskimi kluczowe priorytety
i ewentualne przypadki dotyczące poszczególnych krajów.
67
68
Zob. Komisja Europejska i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki
Bezpieczeństwa, wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady: kompleksowe
podejście UE do zewnętrznego konfliktu i kryzysu; JOINT(2013) 30 final z 11.12.2013.
Zob. Rada Unii Europejskiej, konkluzje Rady w sprawie kompleksowego podejścia UE,
3312. posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, 12.5.2014.
11083/15
bc/sw
DG C 1
211
PL
2.
Zapobieganie konfliktom i mediacja
W konkluzjach Rady w sprawie zapobiegania konfliktom uwypuklono, jak istotne jest wzmocnienie
i łączenie unijnych narzędzi prewencyjnych i wymieniono trzy konkretne dziedziny: dalsze
zwiększanie unijnych zdolności wczesnego ostrzegania i działań prewencyjnych; udoskonalenie
unijnych zdolności mediacyjnych i narzędzi analizy konfliktu; oraz tworzenie/intensyfikacja
partnerstw z organizacjami pozarządowymi i międzynarodowymi oraz odnośnymi instytucjami. 69
W tych ramach polityki w 2014 r. podjęto następujące działania związane z zapobieganiem
konfliktowi, budowaniem pokoju i mediacją:
Jeśli chodzi o wczesne ostrzeganie, położono nacisk na budowę systemów, narzędzi i wspólnej
kultury służących określeniu 1) państw, w których ryzyko wystąpienia gwałtownego konfliktu jest
średnio- lub długoterminowe, oraz 2) opcji wczesnego działania w odpowiedzi na te rodzaje ryzyka.
W 2014 r. po raz drugi przeprowadzono test pilotażowy, a unijny system od wczesnego ostrzegania
po wczesne działanie (EWS) został wprowadzony na szczeblu globalnym, generując serię działań –
od wczesnego działania po inne działania następcze. W pracach tych uczestniczyły państwa
członkowskie i odnośne służby Komisji, w tym dyrekcje generalne DEVCO, ELARG, FPI i ECHO,
JRC, jak również Sekretariat Generalny. Dwa projekty finansowane w ramach instrumentu na rzecz
stabilności i pokoju związane ze zwiększeniem zdolności organizacji pozarządowych do wczesnego
ostrzegania były kontynuowane w 2014 r., a mianowicie: „Zwiększanie wczesnego ostrzegania
i mobilizacja wczesnego działania” (ICG w partnerstwie z EPLO) „Zdolności na rzecz
pokoju”(Saferworld w partnerstwie z Conciliation Resources).
Jeśli chodzi o zdolności mediacyjne, wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca była w 2014 r.
aktywnie zaangażowana w wysiłki służące wykonaniu porozumień osiągniętych w ramach
wspieranego przez UE dialogu między Belgradem a Prisztiną. Wysoka przedstawiciel prowadziła
również rozmowy grupy E 3 + 3 z Iranem, które kontynuowane będą w 2015 r.
69
Zob. Rada Unii Europejskiej, Konkluzje Rady w sprawie zapobiegania konfliktom, 3101.
posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, 20.6.2011.
11083/15
bc/sw
DG C 1
212
PL
Specjalni przedstawiciele Unii Europejskiej i specjalni wysłannicy nadal angażowali się w mediację
i dialog, bezpośrednio i pośrednio, zgodnie z koncepcją mediacyjną UE. UE aktywnie poparła
obecnie prowadzone przez Algierię rozmowy pokojowe w związku z sytuacją w Mali. Odnośny
personel ESDZ i delegatury UE kontynuowały prace na rzecz umacniania zdolności wspierania
mediacji i zapobiegania konfliktom, bardziej ogólnie, poprzez pomoc przy analizie konfliktu oraz
zapewnienie doradztwa ekspertów.
Osiągnięto postępy w pracach nad przygotowaniem strategii UE w dziedzinie wymiaru
sprawiedliwości w okresie przejściowym i zorganizowano seminarium na ten temat wraz
z Europejskim Biurem Łącznikowym ds. Budowania Pokoju (EPLO).
UE nadal wzmacniała partnerstwa, w których uczestniczy. UE i ONZ przeprowadziły wspólne
warsztaty na temat zapobiegania konfliktom i analizy, aby podzielić się wdrożonymi
doświadczeniami i wnioskami oraz określić możliwości przyszłej współpracy. UE nadal
współpracowała z wydziałem ONZ ds. wsparcia mediacji i zespołem dyżurnym oraz zapewniała
stosowne finansowanie. Utrzymywano kontakty i współpracę z innymi organizacjami
międzynarodowymi, w tym z ASEAN, OPA, OWI, OBWE i Bankiem Światowym.
Partnerstwa ze społeczeństwem obywatelskim przyjęły formę ścisłej współpracy z dwoma
konsorcjami organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które zapewniały wiedzę fachową
personelowi ESDZ i osobom trzecim. W 2014 r. CSDN, zarządzana przez Europejskie Biuro
Łącznikowe ds. Budowania Pokoju, brała aktywny udział w organizowaniu 16 imprez dotyczących
szerokiego zakresu istotnych kwestii. UE prowadziła dialog z USA w sprawie bezpieczeństwa
i rozwoju oraz zapobiegania okrucieństwom obejmujący, między innymi, wczesne ostrzeganie,
zapobieganie konfliktom i budowanie pokoju.
11083/15
bc/sw
DG C 1
213
PL
3.
Reagowanie kryzysowe i koordynacja operacyjna
W 2014 r. ESDZ aktywnie dążyła do opracowania skoordynowanych analizy i szybkich reakcji, aby
sprostać wielu kryzysom i wyzwaniom wpływającym na bezpieczeństwo europejskie. Wspólny
komunikat w sprawie kompleksowego podejścia przyjęty w grudniu 2013 r. stał się niezwykle
aktualny.
Stworzono 13 platform kryzysowych 70, głównie w odpowiedzi na kryzysy w Sudanie
Południowym, regionie Sahelu, Republice Środkowoafrykańskiej, na Ukrainie, w Iraku, Syrii
i w związku z ebolą. Międzywydziałowe grupy robocze lub zespoły zadaniowe dokonały
odpowiednich ocen i zapewniły stosowne wdrożenie decyzji.
ESDZ zorganizowała również liczne misje międzywydziałowe na obszarach dotkniętych
kryzysem lub podatnych na kryzys; misje te miały m.in. na celu: ocenę potrzeb i uczestniczenie
we wspólnym planowaniu wraz ze służbami Komisji, wzmocnienie delegatur UE lub zapewnienie
obecności UE jak najbliżej teatru działań, w zależności od potrzeb; współpracę z partnerami
międzynarodowymi i ułatwienie koordynacji działań z państwami członkowskimi UE. W 2014 r.
zorganizowano misje na następujących obszarach kryzysowych: Republika Środkowoafrykańska,
region Sahelu, granica turecko-syryjska, Irak, Strefa Gazy, Mjanma/Birma, Filipiny, Gruzja,
Liberia, Sierra Leone i Gwinea.
70
Platformę kryzysową UE może zwołać wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca,
wykonawczy sekretarz generalny lub dyrektor zarządzający ds. reagowania kryzysowego
i koordynacji operacyjnej. Skupia ona głównych przedstawicieli ESDZ i Komisji, którzy
mają przeanalizować i ocenić sytuację kryzysową oraz uzgodnić najważniejsze elementy
reakcji UE.
11083/15
bc/sw
DG C 1
214
PL
W dziedzinie współpracy konsularnej w sytuacjach kryzysowych, ESDZ – w szczególności za
pośrednictwem delegatur UE – zachęcała do dalszych działań na rzecz umocnienia współpracy
konsularnej w sytuacjach kryzysowych, w tym do planowania ewentualnościowego (np. w Nepalu,
Strefie Gazy, Libii, Lesotho, Indiach). ESDZ poparła również prace prowadzone na forum Rady
przez Grupę Roboczą do Spraw Konsularnych poświęcone tym kwestiom, a także prace nad
zaleceniami dotyczącymi podróży. Ponadto uczestniczyła ona wraz z państwami
członkowskimi w przygotowaniu inicjatyw współpracy konsularnej (CCI), które będą realizowane
w 2015 r. w Kambodży, Republice Dominikańskiej, Nepalu, Nigerii i Tunezji. Celem CCI jest
sprawdzenie zdolności ESDZ do wspierania państw członkowskich w realizacji ich zadań
w zakresie ochrony konsularnej. ESDZ nadal zarządzała również stroną internetową Consular-onLine (CoOL), która łączy oddziały konsularne i centra kryzysowe państw członkowskich
i niektórych krajów partnerskich (takich jak Norwegia, Szwajcaria, Kanada i USA), jak również
niektórych członków personelu wojskowego państw członkowskich, do celów wymiany informacji
i planowania ewentualnościowego. W 2014 r. ESDZ była organizatorem lub uczestnikiem – wraz
z innymi państwami członkowskimi oraz innymi partnerami – ćwiczeń dotyczących współpracy
konsularnej, takich jak Argonaut (Cypr) oraz komponent konsularny do ćwiczenia ML 14 (Nairobi).
F.
1.
Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony
Większe zdolności
Wdrażanie konkluzji Rady Europejskiej z 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i obrony nabrało
kluczowego znaczenia w 2014 r.
W terenie działało w sumie 16 misji i operacji w dziedzinie WPBiO. Powołano jedną nową operację
wojskową i dwie nowe misje cywilne, mianowicie: EUFOR CAR, EUCAP Sahel Mali oraz EUAM
Ukraine. Łącznie około 7000 członków personelu rozmieszczonych jest w ramach WPBiO 71.
71
W związku z wydarzeniami z lipca 2014 r. EUBAM Libya ewakuowano z Trypolisu;
ograniczony personel pracuje z terytorium Tunezji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
215
PL
Wzmocnienie lokalnego potencjału jest centralnym elementem większości misji i operacji. W Mali,
przykładowo, UE połączyła misję wojskową (EUTM Mali) oraz cywilną (EUCAP Sahel Mali), aby
wesprzeć władze malijskie w zwiększeniu ich potencjału w zakresie zapewniania bezpieczeństwa
i przywrócenia kontroli nad ich terytorium. EUTM Mali przeszkoliła ok. 3500 żołnierzy. EUCAP
Sahel Mali skupia się na zwiększeniu skuteczności operacyjnej sił bezpieczeństwa wewnętrznego
(ISF) i na przywróceniu łańcucha dowodzenia dla trzech ISF (m.in. policji, żandarmerii i straży
narodowej).
W Rogu Afryki w dalszym ciągu koordynowano działania trzech misji i operacji WPBiO dzięki
uruchomieniu centrum operacyjnego UE, zapewniając w ten sposób ważne ogniwo łączące
zwalczanie piractwa i budowanie zdolności wojskowych i cywilnych.
Jako element konkretnych działań służących wprowadzaniu w życie kompleksowego podejścia UE
obecnie służby ESDZ i Komisji wspólnie opracowują podejście polityczne do wsparcia UE na rzecz
budowania potencjału krajów partnerskich i organizacji regionalnych, aby umożliwić im w coraz
większym stopniu samodzielne zapobieganie kryzysom i zarządzanie nimi (szkolenie &
wyposażanie). To podejście polityczne opiera się w szczególności na określonych przypadkach
pilotażowych w Mali i Somalii, jak również na studium przypadku dotyczącym wsparcia
afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa rozpoczętym w grudniu 2014 r. w celu wsparcia
bezpieczeństwa i rozwoju w krajach partnerskich i w celu umożliwienia im samodzielnego
zapobiegania powstawaniu kryzysów i zarządzania nimi.
11083/15
bc/sw
DG C 1
216
PL
Należy wyrazić uznanie dla wkładu, jaki partnerzy wnieśli do działań w ramach WPBiO. UE
kontynuowała ścisłą współpracę z organizacjami międzynarodowymi, w tym z ONZ, NATO, UA
i OBWE. Miało to kapitalne znaczenie w kompleksowym i dopełniającym się rozwiązywaniu
kryzysów w Afryce, na Bliskim Wschodzie, Ukrainie, w Afganistanie i na Bałkanach. W 2014 r.
w misjach i operacjach w dziedzinie WPBiO wzięło udział piętnaście państw partnerskich –
niektóre z nich po raz pierwszy: Gruzja w EUFOR RCA, Australia w EUCAP NESTOR
i Republika Mołdawii w EUTM Mali. UE podpisała trzy nowe umowy ramowe w sprawie udziału
w unijnych operacjach zarządzania kryzysowego, które to umowy są w trakcie ratyfikacji,
odpowiednio z: Chile, Kolumbią i Republiką Korei.
Finansowanie misji cywilnych napotkało trudności w 2014 r. ze względu na braki płatności na rzecz
budżetu WPZiB/UE. Jeśli chodzi o finansowanie operacji wojskowych, w 2014 r. przeprowadzono
przegląd mechanizmu ATHENA.
1.1. Zdolności
W 2014 r. UE i jej państwa członkowskie prowadziły intensywne prace w odpowiedzi na apel Rady
Europejskiej z grudnia 2013 r., aby zwiększyć zdolności – cywilne i wojskowe – mające zasadnicze
znaczenie dla rozwoju wiarygodnej i skutecznej WPBiO. W swoich konkluzjach w sprawie WPBiO
z 18 listopada Rada z zadowoleniem przyjęła podjęte kroki i osiągnięte postępy w realizacji tego
zadania, jak zauważono w lipcowym sprawozdaniu wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej.
Zintensyfikowano działania mające na celu rozwój zdolności wojskowych poprzez realizację
wspólnych projektów, zatwierdzonych przez szefów państw i rządów UE w grudniu 2013 r., a także
prowadzono bardziej systematyczną i długoterminową współpracę w dziedzinie
obronności w Europie.
Ponadto częste wykorzystywanie cywilnych misji w dziedzinie WPBiO (11 z 16 obecnych misji),
które stanowią istotne narzędzie działań zewnętrznych UE, wymaga intensywniejszego rozwoju
zdolności cywilnych. Kontynuowano prace w tym kierunku, zwłaszcza poprzez wspieranie różnych
aspektów planu rozwoju zdolności cywilnych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
217
PL
1.1.1. Zdolności cywilne
Rok 2014 był kolejnym rokiem obfitym w wydarzenia i wyzwania, które przyczyniły się do
rozpoczęcia dwóch nowych misji: EUCAP Sahel Mali oraz EUAM Ukraine.
Pomimo osiągniętych postępów generowanie zdolności cywilnych – zwłaszcza w zakresie
szybkiego rozmieszczania UE – nadal pozostaje wyzwaniem, w szczególności w związku
z niedoborem dobrze wyszkolonego personelu o specjalistycznych umiejętnościach. System
rekrutacji ekspertów cywilnych został poddany przeglądowi, ale ogólnie cały proces nadal trwa
długo.
Cykliczne seminaria wysokiego szczebla poświęcone wspomaganiu rozmieszczania personelu
cywilnego na potrzeby WPBiO nadal są jedyną okazją dla państw członkowskich i instytucji UE do
omawiania zdolności cywilnych. W tym roku zorganizowano szóstą edycję, w której udział wzięła
większa liczba przedstawicieli państw członkowskich. Podkreślono, między innymi, generowanie
zdolności cywilnych przy pomocy takich narzędzi, jak środowisko oprogramowania Goalkeeper
(zob. poniżej), a także bezpieczeństwo/ochronę personelu cywilnych misji w dziedzinie WPBiO.
Państwa członkowskie wyraziły poparcie dla kontynuowania tych działań w przyszłym roku, na
siódmej edycji.
Obraz zdolności niszowych na lata 2013–2014 został przedstawiony (we wrześniu) na podstawie
odpowiedzi państw członkowskich na kwestionariusz dotyczący m.in. zintegrowanych jednostek
policji, sformowanych jednostek policji oraz krajowych i międzynarodowych zespołów ekspertów
policyjnych.
Kontynuowano prace nad wzmocnieniem współpracy z europejskimi siłami żandarmerii. Ogólne
porozumienie administracyjne między EUROGENDFOR a ESDZ zostało podpisane przez obie
strony w październiku 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
218
PL
Kontynuowano prace nad opracowaniem wykazu zadań ogólnych (niezwiązanych z konkretnymi
misjami), które mogą pojawić się w trakcie cywilnych misji w dziedzinie WPBiO; prace te powinny
zakończyć się do połowy 2015 r. Pełna realizacja planu rozwoju zdolności cywilnych jest
warunkiem wstępnym i ułatwi synergie między cywilnymi a wojskowymi aspektami WPBiO.
Wyniki studium wykonalności dotyczącego systemu scentralizowanego i zintegrowanego
zarządzania zasobami na potrzeby misji WPBiO i dowództw przedstawiono państwom
członkowskim w grudniu. Przegląd śródokresowy dotyczący systemu magazynowania w ramach
WPBiO został przełożony na marzec 2015 r., co umożliwi jego lepsze uwzględnienie w trwających
dyskusjach w sprawie wspólnego centrum usług. Na wniosek państw członkowskich opracowano
studium dotyczące ewentualnego wykorzystanie zasobów krajowych – w tym jednostek
wojskowych – na potrzeby ochrony misji; studium to zostanie przedstawione państwom
członkowskim na początku 2015 r.
Poczyniono postępy – przy stałym wsparciu państw członkowskich – w finalizowaniu środowiska
oprogramowania Goalkeeper; zakończenie prac przewidywane jest na połowę 2015 r. Moduł
rejestracyjny jest tak zaprojektowany, by w większym stopniu umożliwić państwom członkowskim
i ESDZ prowadzenie harmonogramów zmian personelu zdolnego do rozmieszczenia w celu
zatrudnienia na potrzeby misji w dziedzinie WPBiO, jak również zarządzanie tymi zmianami.
Pozostałe trzy moduły mają być uaktualniane w 2015 r., aby cała platforma Goalkeeper
mogła w pełni funkcjonować.
1.1.2. Zdolności wojskowe
W ramach zadań powierzonych przez Radę Europejską w grudniu 2013 r. wysokiej przedstawiciel
i Europejskiej Agencji Obrony, 18 listopada 2014 r. Rada oraz Rada Sterująca EDA przyjęły ramy
polityki, aby rozwijać bardziej systematyczną i długoterminową współpracę w dziedzinie
obronności, która stała się niezbędna do zabezpieczania i rozwijania zdolności wojskowych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
219
PL
Program ten został przedstawiony w pełnej spójności z procesami planowania NATO. W tych
ramach państwa członkowskie są zobowiązane do pogłębiania współpracy w dziedzinie
obronności w Europie, aby rozwijać, rozmieszczać i utrzymywać ukierunkowane na przyszłe
potrzeby zdolności wojskowe, które państwa te udostępniają na zasadzie dobrowolności w celu
wypełnienia różnych zobowiązań (krajowych, wielonarodowych lub podjętych w ramach WPBiO
lub na forum ONZ lub NATO). Choć rola państw członkowskich ma kluczowe znaczenie, wsparcie
ze strony struktur UE warunkuje rozwijanie współpracy w dziedzinie obronności, w tym poprzez
stymulowanie zachęt i synergii z politykami UE o szerszym wymiarze.
Państwa członkowskie przy wsparciu EDA poczyniły postępy w realizacji wspólnych projektów
i programów, zatwierdzonych przez Radę Europejską w grudniu 2013 r., w kluczowych obszarach
zdolności (tankowanie w powietrzu, zdalnie kierowane bezzałogowe systemy powietrzne, rządowa
łączność satelitarna oraz cyberobrona).
W konkluzjach z 18 listopada Rada zachęciła EDA do określenia możliwości współpracy i do
wspierania wspólnych projektów za pomocą narzędzi i zachęt, odnotowując w tym względzie
prowadzone prace nad wspólnym udzielaniem zamówień.
Przegląd planu rozwoju zdolności (CDP) zakończono w październiku. Jako że CDP przedstawia
państwom członkowskim szerszy obraz zdolności europejskich w dłuższej perspektywie czasowej
(luki – najbardziej krytyczne w dziedzinie wywiadu, zwiadu, namierzania celów i rozpoznania
(ISTAR) / informacji, cyberobrony, strategicznego transportu i operacji powietrznych, kluczowych
narzędzi dla operacji, wymiaru badawczego i technologicznego, zdolności przemysłowych oraz
planów zamówień publicznych) jest on nieodzownym elementem służącym ustalaniu priorytetów
w zakresie wspólnego rozwoju zdolności.
11083/15
bc/sw
DG C 1
220
PL
Zgodnie z przeglądem planu rozwoju zdolności, Komitet Wojskowy UE (EUMC) przeprowadził
gruntowną aktualizację procesu związanego z celem podstawowym, w wyniku czego powstał nowy
katalog sił, zawierający potencjalnie dostępne zdolności, oraz katalog postępu, uwypuklający
krytyczne luki w realizacji poziomu ambicji UE. Kompleksowe ćwiczenie dotyczące wdrożonych
doświadczeń i wniosków było uzupełnieniem tych prac.
Kontynuowano współpracę w zakresie rozwoju zdolności wojskowych między UE a NATO
polegającą na intensywnych kontaktach między personelem na wszystkich szczeblach, a także
w ramach Grupy UE–NATO ds. Rozwoju Zdolności, co umożliwiło przejrzystość i zapewniło
komplementarność oraz wzajemne umacnianie stosunków między obiema organizacjami.
1.1.3. Centrum Satelitarne UE
Nowa decyzja Rady, przyjęta w czerwca 2014 r., oznacza zmiany strukturalne w centrum i oferuje
nowe możliwości do stawienia czoła przyszłym wyzwaniom. Dzięki niej centrum może nawiązać
współpracę z Komisją i agencjami, organami lub państwami członkowskimi UE w dziedzinie
przestrzeni kosmicznej i bezpieczeństwa. Chodzi o to, by zmaksymalizować synergie
i komplementarność z innymi działaniami Unii, które mają związek z Satcenem, i w tych
przypadkach gdy działalność Satcenu ma znaczenie, na przykład podczas monitorowania granic
UE. Decyzja ta rozszerza również zakres zastosowania zasady zwrotu kosztów, aby zapewnić
Satcenowi dodatkowe źródła finansowania.
W 2014 r. utrzymywała się tendencja do zwiększania liczby produktów wytwarzanych przez
centrum. Po raz pierwszy dostarczono ponad 1000 produktów. Państwa członkowskie pobrały
ponad 25 000 produktów, co stanowi wzrost o ponad 1000 % w ciągu ostatnich pięciu lat.
W wymiarze wewnętrznym Satcen był kluczowym atutem umożliwiającym niezależną ocenę
kryzysu na Ukrainie.
W wymiarze zewnętrznym w 2014 r. zostało potwierdzone, że zdolności Satcenu spotkały się
z wysokim uznaniem organizacji międzynarodowych (ONZ, UA, OBWE itd.).
11083/15
bc/sw
DG C 1
221
PL
Satcen wsparł Organizację ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w Syrii (150 produktów
dostarczonych do OPCW). OPCW zwrócił się o przedłużenie obowiązywania – do września 2015 r.
– mandatu centrum, wykazując wartość dodaną i jakość wsparcia ze strony Satcenu. Ponadto
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej zwróciła się o wsparcie do ekspertów Satcenu. Oba
działania były finansowane z Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju (IcSP).
1.2. Wdrożone doświadczenia i wnioski oraz szkolenia
1.2.1. Wdrożone doświadczenia i wnioski
W lutym 2014 r. grupa zarządzająca ds. doświadczeń i wniosków w dziedzinie WPBiO, w której
skład wchodzą wszystkie zainteresowane podmioty w ramach ESDZ 72 i Komisji 73, zebrała się po
raz pierwszy i uzgodniła sprawozdanie roczne, w którym określono pięć kluczowych doświadczeń
i wniosków. 74
Te doświadczenia i wnioski nie są nowe, ale nie zostały one jeszcze „wdrożone”, tzn. nie zostały
jeszcze w pełni wprowadzone w życie. W sprawozdaniu zawarto 19 najważniejszych zaleceń
odnoszących się do pięciu kluczowych doświadczeń i wniosków oraz opisano konkretne działania,
jakie należy podjąć w celu wdrożenia każdego z nich.
72
73
74
1.
2.
3.
4.
5.
Do podmiotów ESDZ należą: Dyrekcja ds. Zarządzania Kryzysowego i Planowania, Sztab
Wojskowy UE, Komórka Planowania i Prowadzenia Operacji Cywilnych, Centrum Analiz
Wywiadowczych UE, Dyrekcja ds. Polityki Bezpieczeństwa i Zapobiegania Konfliktom,
Departament Reagowania Kryzysowego i Koordynacji Operacyjnej, przewodniczący
Komitetu ds. Aspektów Cywilnych Zarządzania Kryzysowego, przewodniczący Grupy
Polityczno-Wojskowej i odnośne departamenty geograficzne. W grupie tej uczestniczy też
przewodniczący Komitetu Wojskowego UE.
Do podmiotów Komisji należą: Dyrekcja Generalna ds. Rozwoju i Współpracy –
EuropeAid, Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (ECHO)
oraz Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej.
Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa omówił te doświadczenia i wnioski w marcu,
a w czerwcu zatwierdził je zgodne z opinią odnośnych grup roboczych. Kluczowe
doświadczenia i wnioski są następujące:
Kompleksowe podejście zwiększa skuteczność misji i trwałość ich dorobku.
Oparcie na wspólnej podstawie szkoleń przed rozmieszczeniem personelu wszystkich
misji w dziedzinie WPBiO mogą zdecydowanie poprawić ich skuteczność i spójność.
Odpowiedzialność za własny rozwój oraz wsparcie ze strony państwa przyjmującego są
niezbędne do tego, by misja odniosła rzeczywisty i trwały sukces.
Wykorzystanie „środków przygotowawczych” okazało się bardzo użytecznym narzędziem.
Doświadczenia i wnioski powinny być systematycznie uwzględniane podczas
przygotowywania nowych misji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
222
PL
Grupa zarządzająca ds. doświadczeń i wniosków, wspomagana przez grupę roboczą
ds. doświadczeń i wniosków zbierającą się na szczeblu ekspertów, monitorowała wdrażanie
kluczowych doświadczeń i wniosków w 2014 r.
W listopadzie 2014 r. powyższa grupa robocza dokonała wraz z oenzetowskim Departamentem
ds. Operacji Pokojowych pierwszej wzajemnej oceny dotyczącej doświadczeń i wniosków. Tego
rodzaju wymiana informacji będzie kontynuowana.
1.2.2. Szkolenia i ćwiczenia
Państwa członkowskie i ich krajowe podmioty szkoleniowe nadal były aktywnie zaangażowane,
zgodnie z obecną koncepcją szkoleniową i nowymi wymogami w zakresie szkoleń. Niemal we
wszystkich działaniach szkoleniowych zachowano ciągłość, poczyniono też postępy
w opracowywaniu nowych kursów i modułów szkoleniowych, również przeznaczonych do
nauczania na odległość przy pomocy internetu (IDL).
Od lutego 2014 r. podjęto znaczne wysiłki na rzecz opracowania „nowej polityki szkoleniowej UE
w dziedzinie WPBiO”. Nowa polityka szkoleniowa UE w dziedzinie WPBiO zastąpi obecną
politykę szkoleniową UE w dziedzinie EPBiO (2003 r.) i koncepcję szkoleń UE w dziedzinie
EPBiO (2004 r.). Polityka szkoleniowa UE w dziedzinie WPBiO obejmuje i uwzględnia wszystkie
aspekty szkolenia cywilnego i wojskowego w dziedzinie WPBiO w kontekście kompleksowego
podejścia do zarządzania kryzysowego w UE.
W ramach Europejskiego Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony (EKBiO) zorganizowano 7 kursów
wprowadzających do WPBiO, które w tym roku skupiły się na różnych regionalnych lub
tematycznych aspektach (wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość, wschodni partnerzy, ASEAN
i południowa część basenu Morza Śródziemnego), tak by umożliwić reagowanie na konkretne
wydarzenia horyzontalne w dziedzinie WPBiO, w tym na rozwój partnerstw UE w ramach WPBiO.
11083/15
bc/sw
DG C 1
223
PL
W czerwcu 2014 r. zakończył się dwuletni termin realizacji „Planu działania na rzecz
zwiększenia w ramach WPBiO unijnego wsparcia działań ONZ zapewniających utrzymanie
pokoju”, przyjętego przez Radę w czerwcu 2012 r. Jeśli chodzi o szkolenia (działanie F.4)
współpraca rozciągała się od integracji i współpracy z ONZ w zakresie standardów szkoleniowych
w opracowywaniu unijnych kursów, szkoleń i wytycznych (np. w zakresie reformy sektora
bezpieczeństwa (SSR, mentorowania, monitorowania i doradztwa (MMA)) po upowszechnianie
opracowanych przez UE standardów na podstawie doświadczeń i praktyk ONZ (np. moduły
szkoleniowe dotyczące problematyki płci społeczno-kulturowej, praw człowieka oraz kwestii
ochrony dzieci).
Od 2011 do 2014 r. projekt dotyczący szkolenia służb policyjnych państw UE (EUPST) przyczynił
się do tworzenia zdolności ponad 2400 funkcjonariuszy policji z 68 krajów. Aby wykorzystać te
pozytywne wyniki, w dokumencie strategicznym dotyczącym Instrumentu na rzecz przyczyniania
się do Stabilności i Pokoju (IcSP) przewidziano wsparcie dla projektu będącego kontynuacją
EUPST – EUPST II. Dyrekcja ds. Zarządzania Kryzysowego i Planowania (CMPD)
wyraziła w przeszłości zdecydowane poparcie dla kontynuacji tego projektu i podobnie odnosić się
będzie do tej kwestii w przyszłości.
W październiku 2014 r. CMPD (ESDZ) po raz trzeci zorganizowała spotkanie służące wymianie
doświadczeń, wniosków i najlepszych praktyk w tej dziedzinie. Na spotkanie zaproszono członków
misji/operacji odpowiedzialnych za szkolenia prowadzone w ramach misji/operacji, czyli szefów
działów szkoleń i innych członków misji/operacji zajmujących się tymi kwestiami, przedstawicieli
podmiotów prowadzących szkolenia takich, jak. EKBiO, CEPOL, inicjatywa ENTRi, EUPST, oraz
przedstawicieli ESDZ, agencji i państw członkowskich UE.
Spotkanie było poświęcone bieżącym i przyszłym wyzwaniom w zakresie szkoleń. Jednym
z kluczowych aspektów tego programu były specjalne sesje poświęcone otrzymanym od personelu
misji/operacji WPBiO informacjom zwrotnym na temat misji/operacji; obejmowały one wymianę
doświadczeń i dyskusje z prowadzącymi szkolenia na temat stwierdzonych potrzeb szkoleniowych.
Spotkanie to zwołano równolegle z seminarium dotyczącym szkolenia i kształcenia na potrzeby
wojskowe zorganizowanym przez Sztab Wojskowy UE.
11083/15
bc/sw
DG C 1
224
PL
30 października 2014 r. Sztab Wojskowy UE (EUMS) i wielonarodowe wspólne dowództwo (MN
JHQ) w Ulm (Niemcy), wspólnie zorganizowali drugie doroczne seminarium UE dotyczące
szkolenia i kształcenia na potrzeby wojskowe; na tegorocznym seminarium położono nacisk na
rozwój indywidualnych i zbiorowych kompetencji dotyczących planowania misji
i operacji w dziedzinie WPBiO. W seminarium wzięło udział 70 uczestników z państw
członkowskich, instytucji UE, centrów doskonałości i innych cywilnych i wojskowych, krajowych
i wielonarodowych konsorcjów i instytucji. Celem seminarium było lepsze zdefiniowanie
wymogów szkoleniowych dla planowania misji i operacji w dziedzinie WPBiO.
Ogólnie uznaje się, że wszyscy członkowie personelu międzynarodowego – zarówno oddelegowani,
jak i kontraktowi – powinni odbyć szkolenie przygotowujące do rozmieszczenia (PDT) przed
przemieszczeniem się do obszaru działania misji. Znaczenie właściwego szkolenia
przygotowującego do rozmieszczenia zostało wymienione jako jedno z pięciu najważniejszych
ustaleń w sprawozdaniu rocznym UE z 2013 r. dotyczącym doświadczeń i wniosków w dziedzinie
WPBiO. Oprócz regularnych szkoleń przygotowujących do rozmieszczenia organizowanych
w ramach inicjatywy ENTRi, EKBiO przeprowadziło też działanie pilotażowe dotyczące szkoleń
przygotowawczych do misji w dziedzinie WPBiO, które było również oferowane poprzez sieć
EKBiO. Szkolenia przygotowujące do rozmieszczenia są jednak przede wszystkim skierowane do
personelu oddelegowanego. ESDZ będzie pracować nad projektem nowej polityki szkoleniowej,
mając na celu m.in. znalezienie trwałego rozwiązania, jeżeli chodzi o szkolenie przygotowujące do
rozmieszczenia przeznaczone dla zarówno personelu oddelegowanego, jak i międzynarodowego
personelu kontraktowego.
W trakcie innych istotnych działań szkoleniowych zajmowano się m.in. takimi kwestiami jak:
przygotowanie potencjalnych przyszłych dowódców misji wyższego szczebla na potrzeby misji
i operacji w dziedzinie WPBiO, planowanie strategiczne operacji w dziedzinie WPBiO i misji
WPZiB, stosunki UE–Chiny, reforma sektora bezpieczeństwa, praworządność, analiza konfliktu
i uwrażliwienie na konflikty oraz międzynarodowe standardy ochrony jednostek i grup.
11083/15
bc/sw
DG C 1
225
PL
EUMC nadal realizował szereg działań 75 mających na celu udoskonalenie szkolenia i edukacji na
potrzeby wojskowe jako części szerszego systemu szkoleń w dziedzinie WPBiO; pogłębił też
usystematyzowany dialog z organami szkoleniowymi NATO na szczeblu strategicznym
prowadzony w formacie nieformalnych dyskusji między pracownikami tych organizacji w celu
określenia wspólnych obszarów zainteresowania obu organizacji oraz optymalizacji wykorzystania
ograniczonych zasobów szkoleniowych, w interesie wszystkich państw członkowskich UE
i zgodnie z zasadą pluralizmu. W tym kontekście EUMS opracował proces ramowy w zakresie
definiowania wymogów dotyczących szkolenia wojskowego w dziedzinie WPBiO 76,
z uwzględnieniem dotychczasowych prac NATO, kładąc nacisk na wybrane dziedziny (np.
cyberobronę, planowanie operacji w dziedzinie WPBiO czy też współpracę cywilno-wojskową).
Pomimo wysiłków UE planowane na 2014 r. wspólne ćwiczenie UE i NATO, CME-CMX 15,
zostało przełożone.
1.3. Koncepcje działań w ramach WPBiO
Opracowywanie koncepcji, standaryzacja i najlepsze praktyki to istotny wkład w zwiększanie
skuteczności operacyjnej. W tym kontekście termin „koncepcja” jest konkretnie rozumiany jako
odnoszący się do narzędzia służącego kierowaniu działaniami podejmowanymi w ramach WPBiO
w danej dziedzinie. Prowadzenie stałego przeglądu zestawów koncepcji, standardowych procedur
operacyjnych, wytycznych i najlepszych praktyk oraz opracowywanie nowych modeli jest zatem
istotne dla tworzenia podstaw skuteczniejszego planowania, prowadzenia i wspierania misji
i operacji. Proces ten opiera się na wnioskach zdobytych w trakcie unijnych misji i operacji
zarządzania kryzysowego, jak również na doświadczeniach innych podmiotów międzynarodowych.
75
76
Szkolenie i kształcenie na potrzeby wojskowe w UE – ostateczny projekt planu
działania w zakresie wniosków krótkoterminowych, dok. EEAS 02648/2/14 z 4 lutego
2014 r.
Proces ramowy dotyczący zarządzania wymogami w zakresie szkolenia wojskowego
w dziedzinie WPBiO dok. EEAS 000945/8/14 REV8.
11083/15
bc/sw
DG C 1
226
PL
W dziedzinie wojskowej zadanie to jest realizowane przy pomocy programu wdrażania rozwoju
koncepcji (CDIP), którego podstawę stanowią: plan rozwoju zdolności EDA, inicjatywy
opracowane w imieniu prezydencji Rady i państw członkowskich UE, rozwój wydarzeń w związku
z wdrożonymi doświadczeniami i wnioskami wynikającymi z operacji i misji w dziedzinie WPBiO
lub praca koncepcyjna wykonana przez partnerskie organizacje międzynarodowe.
W 2014 r. 33 programy rozwoju koncepcji projektów były toku, a 12 koncepcji zakończono
pomyślnie.
W sferze cywilnej Komórka Planowania i Prowadzenia Operacji Cywilnych (CPCC) sfinalizowała
wytyczne dotyczące przygotowania zasad odnoszących się do użycia siły w trakcie konkretnych
misji cywilnych w dziedzinie WPBiO, które to wytyczne zostały uzgodnione przez państwa
członkowskie 18 września. Państwa członkowskie uzgodniły także wytyczne operacyjne dotyczące
mentorowania, monitorowania i doradztwa (MMA) w cywilnych misjach w dziedzinie WPBiO;
kwestia ta ma coraz większe znaczenie dla wielu obecnych misji.
Kontynuowano refleksje na temat sposobów zapewnienia szybkiego rozmieszczenia – zarówno
w sferze wojskowej, jak i cywilnej – zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z grudnia 2013 r.
Niektóre z poruszonych kwestii dotyczyły współpracy cywilno-wojskowej. Koncepcja UE
dotycząca wsparcia logistycznego przeznaczonego dla dowodzonych przez UE wojskowych
operacji i misji może ostatecznie ułatwić bliższą współpracę z cywilnymi misjami dowodzonymi
przez UE ponieważ dąży się w tej koncepcji do przedstawienia różnych wariantów realizacji zadań
logistycznych. Koncepcja dotycząca zdrowia i spraw medycznych dla dowodzonych przez UE misji
i operacji zarządzania kryzysowego została sporządzona przez współpracujące ze sobą struktury
wojskowe i cywilne, a jej celem jest określenie zwięzłych i spójnych wytycznych dotyczących
zapewniania optymalnego wsparcia medycznego, zarówno dla misji cywilnych, jak i operacji
wojskowych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
227
PL
W odniesieniu do współpracy z ONZ, UE i ONZ uzgodniły warunki koordynacji działań podczas
planowania misji i operacji, które to warunki już zostały zastosowane z sukcesem w przypadku
Mali. Sztab Wojskowy UE sfinalizował koncepcję UE dotyczącą rozmieszczania sił wojskowych
w celu wsparcia operacji pokojowych ONZ, w której to koncepcji przedstawiono wytyczne
dotyczące planowania w zakresie rozmieszczania sił UE podczas: misji pomostowych
prowadzonych z ONZ, przejmowania misji od ONZ lub wspólnego rozmieszczania sił z ONZ. UE
i ONZ uzgodniły również szczegółowe warunki dalszego opracowywania koncepcji i wytycznych
oraz kontaktowały się kilkakrotnie w sprawie konceptualnych podstaw prac związanych z reformą
sektora bezpieczeństwa.
2.
Większa skuteczność
2.1. Partnerstwa
Współpraca z partnerami stanowi dla Unii Europejskiej integralną część kompleksowego podejścia.
Partnerstwa pozwalają UE korzystać z wiedzy – ogólnej i fachowej –oraz ze zdolności jej
partnerów, jak również przybliżają ich do UE. W dalszym stopniu rozwijano współpracę
w dziedzinie WPBiO z partnerami w istniejących uzgodnionych ramach i z pełnym poszanowaniem
podstawowej zasady autonomii decyzyjnej UE. Priorytetowo traktowano partnerów, którzy
podzielają wspólne wartości i zasady UE, oraz mogą i chcą popierać unijne wysiłki w zakresie
zarządzania kryzysowego.
Niedawno rozpoczęte misje i operacje w dziedzinie WPBiO otrzymały szerokie wsparcie polityczne
i praktyczne ze strony kilku partnerów. Gruzja przyłączyła się do EUFOR RCA, przeznaczając na
jej potrzeby kompanię piechoty lekkiej, i tym samym stała się drugim pod względem znaczenia
partnerem wnoszącym wkład; Serbia również oferowała wkłady na rzecz tej misji; Czarnogóra,
Republika Mołdawii, Szwajcaria i Serbia uczestniczą w EUTM Mali; Australia po raz pierwszy
przyłączyła się do EUCAP NESTOR; Ukraina wsparła siły morskie dowodzone przez Unię
Europejską (EU NAVFOR) Somalia – operację Atalanta, wysyłając fregatę (największy
dotychczasowy wkład Ukrainy), a Nowa Zelandia – samolot rozpoznawczy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
228
PL
W 2014 r. piętnaście krajów partnerskich (Australia, Albania, była jugosłowiańska republika
Macedonii, Chile, Czarnogóra, Gruzja, Kanada, Norwegia, Nowa Zelandia, Republika Mołdawii,
Serbia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina i USA) uczestniczyło w dziesięciu misjach i operacjach
w dziedzinie WPBiO, a osoby z tych krajów stanowiły około 8 % całego rozmieszczonego
personelu. Inne inicjatywy dotyczące praktycznej współpracy są następujące: wkład Ukrainy i byłej
jugosłowiańskiej republiki Macedonii na rzecz grup bojowych UE; eskorta morska statków
Światowego Programu Żywnościowego zapewniana przez Chiny i dwa ćwiczenia morskie
z udziałem Chin z EUNAVFOR; wspólne ćwiczenie morskie Japonii z EUNAVFOR i projekty
wspierające kilka misji w dziedzinie WPBiO, w tym w Nigrze; ciągłe wsparcie Kanady na rzecz
projektu realizowanego w ramach EUTM Mali. Kontynuowano współpracę z USA, w tym
w Kosowie, w DRK i Rogu Afryki/Somalii oraz na szczeblu między przedstawicielami środowisk
wojskowych EUCOM i AFRICOM.
Sieci partnerstw w ramach WPBiO w dalszym stopniu rozszerzały się, obejmując Azję i Amerykę
Łacińską, w wyniku podpisania umów ramowych w sprawie udziału w operacjach zarządzania
kryzysowego dowodzonych przez UE z Chile i Kolumbią (pierwsi partnerzy z Ameryki Łacińskiej)
i z Republiką Korei (pierwszy partner z Azji, drugi z Azji i Pacyfiku po Nowej Zelandii). Wejście
w życie tych umów otworzy nowe możliwości dialogu i konkretnej współpracy operacyjnej.
Wielostronny charakter współpracy Partnerstwa Wschodniego w ramach WPBiO stanowił
uzupełnienie bardzo dobrych stosunków dwustronnych z Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą.
Panel Partnerstwa Wschodniego w sprawie współpracy w dziedzinie wspólnej polityki
bezpieczeństwa i obrony (WPBiO), utworzony w czerwcu 2013 r., umożliwił przeprowadzenie
15 działań dotyczących dialogu i szkolenia w 2014 r., były to między innymi: kursy i seminaria
zorganizowane w Brukseli i Kijowie, warsztaty prawne, okrągły stół w zakresie zdolności
cywilnych, obserwacja ćwiczenia grupy bojowej w Szwecji, wizytacje na miejscu prowadzenia
misji w dziedzinie WPBiO w Gruzji oraz konferencja z przedstawicielami społeczeństwa
obywatelskiego w Wilnie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
229
PL
Partnerstwo UE–ONZ ds. zarządzania kryzysowego i współpracy stało się „stylem życia”,
w oparciu o doświadczenia ze współpracy w różnych teatrach działań (Mali, Republika
Środkowoafrykańska, Demokratyczna Republika Konga, Somalia), której towarzyszy regularny
dialog wysokiego szczebla w ramach Komitetu Sterującego UE–ONZ ds. zarządzania kryzysowego
oraz spotkania między personelem obu organizacji. Plan działania UE wspierający utrzymywanie
pokoju przez ONZ został zakończony; jednym z jego osiągnięć jest doprowadzenie do ustanowienia
warunków koordynacji między obiema organizacjami procedur planowania, koncepcji, szkoleń
i ćwiczeń oraz wdrożonych doświadczeń i wniosków. Obecnie omawiana jest kolejna inicjatywa na
rzecz określania przyszłych priorytetów strategicznych, co ma służyć utrzymaniu wysokiej
dynamiki wzajemnych stosunków.
Zarówno UE, jak i NATO podzielają opinię, że kryzysy we wschodnim i południowym sąsiedztwie
zmieniły w znaczący sposób realia bezpieczeństwa dla Europy i szerzej pojętej wspólnoty
transatlantyckiej.
Skutki tych kryzysów jeszcze bardziej uwypukliły znaczenie konkluzji Rady Europejskiej
z grudnia 2013 r., które dotyczyły dalszego planu rozwoju europejskiej strategii bezpieczeństwa
i obrony, w tym współpracy z NATO.
UE uczestniczyła w szczycie NATO w Walii 4–5 września 2014 r. i z zadowoleniem odnotowała
stosowne rezultaty. Podobnie jak w latach ubiegłych, UE i NATO dążyły do stopniowej realizacji
konkretnych propozycji dotyczących praktycznej współpracy między obiema organizacjami;
propozycje te zostały przekazane przez wysoką przedstawiciel do NATO w 2011 r. i są zgodne
z mandatem udzielonym przez Radę Europejską we wrześniu 2010 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
230
PL
Współpraca ta polegała między innymi na regularnych spotkaniach między wysoką przedstawiciel
a sekretarzem generalnym NATO, wzajemnym informowaniu odnośnych grup roboczych
o sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (np. o kryzysie we wschodnim
i południowym sąsiedztwie, Kosowie, bezpieczeństwie morskim itp.), na zorganizowaniu dwóch
nieoficjalnych posiedzeń NAC i KPiB w sprawie Ukrainy, na kontaktach z nienależącymi do UE
sojusznikami NATO w formacie KPiB +7 i KPiB +9. Nieoficjalne kontakty między personelem
obu organizacji wciąż przyczyniały się do dalszego zwiększenia wzajemnej świadomości
i zrozumienia odnośnych działań UE i NATO, a tym samym do uniknięcia niepotrzebnego
powielania wysiłków oraz zapewnienia komplementarności i synergii w dziedzinach, w których
obie organizacje są aktywne.
Udane sprawowanie przez UE przewodnictwa w grupie kontaktowej ds. piractwa u wybrzeży
Somalii (CGPCS) w 2014 r. stworzyło jedyną w swoim rodzaju szansę do dalszego rozwoju
stosunków z krajami w tym regionie. Działania CGPCS zostały zregionalizowane: Komisja Oceanu
Indyjskiego (IOC), Mauritius, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Seszele współprzewodniczyły
różnym grupom.
Od jesieni 2013 r. do wiosny 2014 r. UE współprzewodniczyła posiedzeniu międzysesyjnej grupy
wsparcia forum regionalnego ASEAN poświęconemu środkom budowy zaufania i dyplomacji
prewencyjnej oraz powiązanemu z tym wydarzeniem dialogowi urzędników zajmujących się
obronnością, co uwypukliło wolę UE zintensyfikowania współpracy z partnerami azjatyckimi.
Partnerstwo obejmuje także współpracę z organizacjami pozarządowymi i ze społeczeństwem
obywatelskim. ESDZ aktywnie współpracowała z Europejskim Biurem Łącznikowym
ds. Budowania Pokoju (EPLO), siecią organizacji pozarządowych działających na rzecz budowania
pokoju i z Siecią Dialogu ze Społeczeństwem Obywatelskim (CSDN), kładąc szczególny nacisk na
sytuację na Ukrainie, w Gruzji, Afganistanie i Somalii. ESDZ w Brukseli oraz misje i operacje
w dziedzinie WPBiO rozmieszczone w terenie również w szerszym zakresie współpracują ze
społeczeństwem obywatelskim, w tym z obrońcami praw człowieka i praw kobiet.
11083/15
bc/sw
DG C 1
231
PL
2.2. Grupy bojowe i szybkie reagowanie
W odpowiedzi na wezwanie Rady Europejskiej z grudnia 2013 r. poczyniono postępy w pracach,
aby podwyższyć zdolności UE w zakresie szybkiego reagowania, między innymi poprzez
zwiększenie użyteczności i zdolności do rozmieszczenia grup bojowych UE. Krokiem naprzód był
zainicjowany przez ESDZ przegląd nadrzędnej koncepcji szybkiego reagowania sił UE oraz
podrzędnych koncepcji szybkiego reagowania z powietrza i na morzu, jak również utworzenie
nowej koncepcji szybkiego reagowania na lądzie. Działania te oznaczają wzmocnienie
modularnego charakteru grup bojowych UE, aby lepiej je dostosować do całego spektrum
ewentualnych misji i zadań. Ponadto kontynuowano dyskusje na szczeblu ministrów nad kluczową
kwestią woli politycznej, uważanej za niezbędną dla zwiększenia ich użyteczności operacyjnej.
W 2014 r. poprawił się harmonogram ofert i zobowiązań dotyczących grupy bojowej UE; zadanie
to stało się łatwiejsze również dzięki znacznemu spadkowi poziomu zobowiązań państw
członkowskich w zakresie międzynarodowych operacji wojskowych w innych częściach świata (np.
w Afganistanie).
3.
Większa spójność
3.1. Związek między bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym
W konkluzjach Rady w sprawie WPBiO z listopada 2013 r. stwierdzono: „Rada podkreśla, że
wewnętrzne i zewnętrzne wymiary bezpieczeństwa są powiązane w coraz większym stopniu.
Podkreśla znaczenie dalszego wzmacniania związków między WPBiO a podmiotami
aktywnymi w obszarach wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, tak aby wspierać większe
zrozumienie odpowiednich celów i zapewniać wzajemne korzyści. Pomoże to między
innymi w radzeniu sobie z ważnymi horyzontalnymi kwestiami, takimi jak nielegalna imigracja,
przestępczość zorganizowana i terroryzm. W tym kontekście należy, w stosownych przypadkach,
przyspieszać angażowanie agencji UE (Europol, FRONTEX, CEPOL), a także Interpolu,
w WPBiO.”.
11083/15
bc/sw
DG C 1
232
PL
W konkluzjach Rady Europejskiej z 26–27 czerwca 2014 r. nadmieniono, że „odpowiedzi na wiele
wyzwań w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości należy szukać w stosunkach
z państwami trzecimi, co wymaga zacieśnienia związków między wewnętrznymi a zewnętrznymi
politykami UE.”.
W ramach planu działania zatytułowanego „Zacieśnianie powiązań między WPZiB a przestrzenią
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” 77 w listopadzie 2014 r. KPIB oraz Stały Komitet
Współpracy Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego otrzymały trzecie roczne
sprawozdanie 78 z postępu prac.
Finalizacja działań określonych w tych ramach politycznych jest w toku. Zakończy się w ten sposób
krytyczna część bieżącego planu działania dotyczącego WPBiO oraz wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości. W trakcie jego realizacji przestrzegano harmonogramu stopniowego scalania
służb ESDZ. Stosowano odgórne, ukierunkowane podejście, w szczególności w odniesieniu do
agencji UE. W następstwie wprowadzono uzgodnienia robocze z Europolem i Fronteksem.
Umocnienie współpracy z Interpolem w sprawie WPBiO powinno zwiększyć tę spójność.
Grupa Wsparcia COSI i CIVCOM, we współpracy z właściwymi służbami Komisji i ESDZ oraz
przedstawicielami odpowiednich agencji zajmujących się WSiSW, została poproszona przez KPiB
i COSI o przeanalizowanie debaty, która miała miejsce na posiedzeniu KPiB i COSI
11 listopada 2014 r., oraz o opracowanie konkretnych propozycji dotyczących możliwych
sposobów wzmocnienia współpracy między misjami i operacjami w dziedzinie WPBiO
a podmiotami aktywnymi w obszarach wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
W niedawnym komunikacie Komisji pt. „Europejska agenda bezpieczeństwa”, w którym
przedstawiono odnowioną strategię bezpieczeństwa wewnętrznego na lata 2015–2020, zaapelowano
o to, by powiązanie między bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym miało jeszcze bardziej
operacyjny charakter oraz by w dalszym ciągu pogłębiać powiązania między obszarem wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych a WPBiO.
77
78
Zob. Rada Unii Europejskiej, Zacieśnienie powiązań między WPZiB a przestrzenią
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – projekt planu działania 18173/11, 5.12.2011.
Dok. 14854/14.
11083/15
bc/sw
DG C 1
233
PL
3.2. Synergie cywilno-wojskowe
Wytycznymi i inspiracją dla prac nad promowaniem synergii i rozwojem zdolności cywilnych
i wojskowych były konkluzje Rady Europejskiej z grudnia 2013 r. Stanowczo podkreślono potrzebę
większej synergii w zakresie rozwoju zdolności.
Szczególne znaczenie ma uznanie faktu, że zdolności i technologia w coraz większym stopniu mają
podwójne zastosowanie, a zatem istnieje znaczny potencjał synergii między badaniami
prowadzonymi na potrzeby sektora cywilnego i obronnego, co stanowi podstawę wsparcia rozwoju
zdolności. W związku z tym EDA i ESDZ towarzyszyły wysiłkom Komisji skupionym na
wstępnych działaniach na rzecz badań związanych z WPBiO.
11083/15
bc/sw
DG C 1
234
PL
CZĘŚĆ II: PERSPEKTYWY NA 2015 R.
Wiele poważnych kryzysów z 2014 r. i wcześniejszych lat niemal na pewno nie zakończy się
w roku 2015. Jak przewidziano w konkluzjach Rady Europejskiej z grudnia 2013 r., duży wysiłek
zostanie włożony w określenie podejść i narzędzi, które będą podstawą działań zewnętrznych UE
i pomogą sprostać coraz większym wyzwaniom związanym z europejskim sąsiedztwem oraz
problemom w zmieniającym się świecie.
1.
Sąsiedztwo
Przez cały rok będzie prowadzony proces przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa, aby uczynić
ją bardziej skuteczną i dostosowaną do różnorodnych celów i wyzwań w sąsiedztwie.
UE stwierdza, że szerszy kontekst geograficzny naszych partnerów i ich stosunki z sąsiadami to
ważne kwestie mające wpływ na EPS. UE i jej partnerzy mają wyłączne prawo do suwerennego
decydowania o tym, w jaki sposób chcą dalej rozwijać stosunki między sobą.
UE poświęci wiele uwagi, by wzmocnić swoje strategiczne komunikaty z myślą o wsparciu polityk
UE, a jednocześnie podejmie proaktywne środki w celu zwiększenia odporności społeczeństwa na
manipulowanie informacjami przez strony trzecie.
We wschodnim sąsiedztwie na pierwszym planie będą wyzwania związane ze
stosunkami z Ukrainą i Rosją. Jeśli chodzi o Ukrainę, UE nadal będzie wspierać jej suwerenność
i integralność terytorialną oraz wysiłki zmierzające do trwałego i pokojowego rozwiązania
konfliktu we wschodniej części tego państwa na podstawie porozumień mińskich. UE będzie nadal
udzielać pomocy rządowi Ukrainy w przeprowadzaniu niezbędnych reform politycznych
i gospodarczych, ale warunkiem tej pomocy będzie podejmowanie konkretnych działań
reformatorskich. Ponadto UE wspiera Ukrainę za pośrednictwem cywilnej misji EUAM Ukraine.
W pierwszej połowie roku odbyły się dwa istotne posiedzenia wysokiego szczebla: szczyt UE–
Ukraina w Kijowie oraz konferencja międzynarodowa na rzecz wsparcia Ukrainy w Kijowie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
235
PL
Szczyt Partnerstwa Wschodniego w Rydze (21–22 maja) był dobrą okazją, by podsumować
obecną sytuację i określić plan dalszego rozwoju tego partnerstwa. UE jest w pełni
zaangażowana w Partnerstwo Wschodnie i potwierdza cel, jakim jest rozwinięcie wzmocnionych,
zróżnicowanych stosunków między UE i jej sześcioma suwerennymi i niezależnymi partnerami.
Zakres i stopień współpracy są uzależnione od ambicji i potrzeb UE i jej partnerów oraz od tempa
reform. Przedmiotem szczególnych starań powinno być zacieśnianie współpracy w zakresie
budowania państwowości, w zakresie mobilności i kontaktów międzyludzkich, a także możliwości
rynkowych i połączeń międzysystemowych. UE oczekuje jak najszybszego ratyfikowania przez
wszystkie państwa członkowskie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych stref
wolnego handlu z Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą.
UE podkreśla, że realizacja tych układów, pogłębiających stowarzyszenie polityczne i integrację
gospodarczą tych państw z UE, będzie jednym najważniejszych priorytetów UE i jej partnerów na
następne lata.
W Republice Mołdawii uwaga będzie skupiona na wsparciu nowego rządu w realizacji
kluczowych reform (w następujących dziedzinach: wymiar sprawiedliwości, sektor finansowy,
warunki inwestycyjne, walka z korupcją) oraz reformy sektora bezpieczeństwa.
Jeśli chodzi o Gruzję, trzeba będzie dołożyć starań, by wesprzeć sprawne wykonanie układu
o stowarzyszeniu / DCFTA, jak również zwiększyć niezawisłość sądownictwa i prokuratury, co ma
kluczowe znaczenie dla modernizacji tego państwa. W wyniku przeprowadzonego w 2014 r.
przeglądu strategicznego misji EUMM Georgia doszło do przedłużenia jej mandatu o dwa lata,
w kontekście kryzysu na Ukrainie. Rok 2015 nie przyniesie żadnych zmian w zatwierdzonym
składzie misji, ale w związku z ostatnim przeglądem dokumentu OPLAN zostanie
zoptymalizowana struktura misji, tak aby osiągnąć lepsze wyniki w obecnym środowisku
operacyjnym (m.in. położony zostanie nacisk na bardziej analityczną sprawozdawczość,
elastyczność zespołów w biurach terenowych, utworzenie komórki odpowiedzialnej za
zintensyfikowanie działań misji w dziedzinie budowy zaufania).
11083/15
bc/sw
DG C 1
236
PL
W przypadku pozostałych trzech partnerów w 2015 r. pojawią się wyniki analiz konkretnych
inicjatyw, które to analizy mają na celu określenie możliwości nowego dwustronnego porozumienia
z Armenią (w następstwie deklaracji wileńskiej z 2013 r.); a także z Azerbejdżanem, w przypadku
którego zostanie przedstawiony projekt nowej dwustronnej umowy strategicznej, która zastąpi
układ o stowarzyszeniu i strategiczne partnerstwo na rzecz modernizacji. Projekt taki trzeba będzie
uważnie przeanalizować. Jeśli chodzi o Białoruś, będą kontynuowane działania informacyjne
z myślą o ewentualnych konkretnych wynikach (chodzi m.in. o umowę o ułatwieniach wizowych
i umowę o readmisji oraz rozpoczęcie negocjacji w sprawie partnerstwa na rzecz mobilności). UE
jest gotowa nadal prowadzić współpracę z rządem w Mińsku zgodnie z 29 krokami uzgodnionymi
przez Radę, w oparciu o postępy w dziedzinie praw człowieka, demokratyzacji i w kwestiach
dotyczących więźniów politycznych.
Prace w ramach Panelu Partnerstwa Wschodniego w sprawie współpracy w dziedzinie wspólnej
polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) będą kontynuowane zgodnie z jego zakresem zadań
w celu dalszego rozwijania współpracy.
Wydarzenia w południowym sąsiedztwie pozostaną dla UE międzynarodowym priorytetem.
Liczne bieżące konflikty w tym regionie będą wymagać przeprowadzenia przeglądu polityki
sąsiedztwa i zwiększenia efektów synergii między politykami i instrumentami stosowanymi przez
państwa członkowskie i UE.
13 kwietnia w Barcelonie odbyło się nieformalne spotkanie na szczeblu ministrów z partnerami
południowymi poświęcone przyszłości EPS, w którym wzięło udział 36 ministrów spraw
zagranicznych oraz wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca i komisarz Johannes Hahn,
a także inni przedstawiciele organizacji regionalnych. Spotkanie to dało państwom członkowskim
UE i partnerom z południowego sąsiedztwa możliwość przeprowadzenia owocnej wymiany
poglądów na temat procesu przeglądu EPS, zapewniając tym samym poszanowanie zasady
odpowiedzialności.
11083/15
bc/sw
DG C 1
237
PL
Sytuacja w Syrii i Iraku będzie wymagała nieprzerwanych wysiłków oraz uwagi, w tym wsparcia
wysiłków ukierunkowanych na pokonanie ISIL/Daisz. W priorytet ten wpisuje się wdrożenie
„strategii regionalnej UE dotyczącej Syrii i Iraku oraz zagrożenia ze strony ISIL/Daisz”. W Iraku
wysiłki skupią się na wspieraniu nowego rządu irackiego w jego staraniach na rzecz
ustabilizowania i zaprowadzenia pokoju w Iraku oraz stworzenia pluralistycznego środowiska
politycznego. Jeśli chodzi o Syrię, UE będzie wspierać wysiłki specjalnego wysłannika ONZ
Staffana de Mistury mające na celu stopniowe ograniczanie przemocy i stworzenie warunków
sprzyjających procesowi prowadzącemu do przemian politycznych. Będzie to oznaczać
uruchomienie instrumentów pozostających do dyspozycji UE. Komisja ogłosiła, że przeznaczy
1 mld EUR na rzecz realizacji wyżej wspomnianej strategii w latach 2015–2016. W kontekście
przeglądu budżetu pierwszorzędną kwestią będzie zbadanie możliwości bardziej priorytetowego
traktowania dalszej pomocy humanitarnej, stabilizacyjnej i rozwojowej w krótkoi średnioterminowej perspektywie, by pomóc w przezwyciężaniu obecnych kryzysów.
UE będzie również kontynuować współpracę z partnerami międzynarodowymi i regionalnymi, aby
złagodzić destabilizujący wpływ konfliktów w Syrii i Iraku – w tym masowego napływu
uchodźców – na kraje sąsiadujące. Szczególnie zagrożony jest nadal Liban, zatem UE wciąż będzie
współpracować z władzami tego państwa oraz wspierać społeczności przyjmujące i libańskie siły
zbrojne. W Jordanii UE dalej będzie zachęcać do przeprowadzenia reform politycznych, promować
realizację planu działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa oraz wspierać społeczności
przyjmujące. Wkład Turcji w przyjmowanie uchodźców nadal należy uznawać i odpowiednio
wspierać.
11083/15
bc/sw
DG C 1
238
PL
Pilnych postępów wymaga proces pokojowy na Bliskim Wschodzie.
Wiele tragicznych wydarzeń, do których doszło w 2014 r., uwypukliło potrzebę stworzenia nowych
ram politycznych, aby umożliwić wznowienie rozmów. UE będzie dalej aktywnie działać i dążyć
do zapewnienia pokoju, również w ramach kwartetu bliskowschodniego, współpracując z obiema
stronami, państwami arabskimi i innymi członkami społeczności międzynarodowej. Celem jest
wciąż wypracowanie rozwiązania dwupaństwowego, opartego na porozumieniu we wszystkich
kwestiach związanych z ostatecznym statusem, oraz realizacja uzasadnionych aspiracji zarówno
Izraelczyków, jak i Palestyńczyków. W przypadku osiągnięcia porozumienia w sprawie
ostatecznego statusu UE oferuje obu stronom bezprecedensowy pakiet wsparcia politycznego,
gospodarczego i w zakresie bezpieczeństwa, w tym „specjalne uprzywilejowane partnerstwo”.
W podstawowym interesie UE leży doprowadzenie do zakończenia konfliktu, przy jednoczesnym
rozwijaniu bliskich stosunków z obiema stronami. Przegląd strategiczny misji EUBAM Rafah na
początku 2015 r. uwydatnia wolę UE, jak również szerzej rozumianej wspólnoty międzynarodowej,
by ułatwić dostęp do Strefy Gazy i zmniejszyć ograniczenia w przemieszczaniu się do Strefy Gazy
i z tych terenów. WPBiO może odegrać istotną rolę w tym zakresie, a zatem gdy tylko zezwolą na
to warunki polityczne i bezpieczeństwa należy rozważyć ponowne rozmieszczenie misji EUBAM
Rafah, wraz z potencjalnym rozszerzeniem jej zakresu geograficznego. Misja EUPOL COPPS
nadal udziela istotnej pomocy w tworzeniu samowystarczalnej palestyńskiej policji cywilnej
i palestyńskiego sektora wymiaru sprawiedliwości. Przegląd strategiczny, który nastąpi ponownie
na początku 2015 r., dążyć będzie do kontynuacji mandatu tej misji.
Stosunki z państwami Zatoki Perskiej należy zintensyfikować, zarówno na szczeblu regionalnym,
jak i dwustronnym, w szczególności w odpowiedzi na wspólne wyzwania, z jakimi mamy do
czynienia we wspólnym sąsiedztwie, zwłaszcza plagę brutalnego ekstremizmu i terroryzmu.
24 maja 2015 r. w Ad-Dausze odbyło się posiedzenia ministerialne UE–RWPZ.
11083/15
bc/sw
DG C 1
239
PL
W przypadku Jemenu UE będzie nadal naciskać na wszystkie strony, aby wypracowały trwałą
polityczną ugodę w myśl istniejących pluralistycznych ram okresu przejściowego. Tylko w ten
sposób można sprostać obecnym wyzwaniom związanym z bezpieczeństwem i gospodarką, przed
którymi stoi Jemen, jak również zabezpieczyć jedność i integralność terytorialną tego państwa.
Szeroki konsensus wśród podmiotów politycznych powinien doprowadzić do sfinalizowania
i przyjęcia nowej konstytucji. Jednak proces ten w tym roku najprawdopodobniej będzie nadal
skomplikowany i niestabilny, gdyż niepewność polityczna rośnie wraz z ogromnym ryzykiem dla
polityki, gospodarki i bezpieczeństwa. Władze będą musiały pilnie zająć się w szczególności
zagrożeniami wynikającymi z działań terrorystycznych.
Podstawowe znaczenie będzie miało poświęcenie większej uwagi Maroku i Tunezji oraz
zintensyfikowanie współpracy z tymi państwami. Zarówno Maroko, jak i Tunezja poczyniły
znaczne postępy na drodze do większej demokracji, a kluczowe znaczenie będzie miało stosowanie
zachęt i wsparcia do rozwijania istotnego procesu przyjmowania i wdrażania reform
demokratycznych, jak również jasne zasygnalizowanie uprzywilejowanego statusu tych państw
i strategicznego znaczenia tego partnerstwa dla UE. Najważniejszym krokiem dla obu tych państw
jest wdrożenie partnerstwa na rzecz mobilności oraz poczynienie postępów w negocjacjach
w sprawie pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu. Jeśli chodzi o intensywne
stosunki z Tunezją, w 2015 r. UE rozpocznie z władzami Tunezji dialog na temat bezpieczeństwa
i terroryzmu. Ponadto Tunezja wkrótce zacznie negocjacje w celu przystąpienia – od roku 2016 –
do programu „Horyzont 2020”.
Kolejnym priorytetem będzie dokonanie przeglądu zaangażowania UE w Egipcie. Obecnie
stopniowo wznawiany jest układ o stowarzyszeniu, przewidziane są również prace przygotowawcze
w związku z negocjowaniem planu działania (europejska polityka sąsiedztwa). Celem jest
zaangażowanie Egiptu, aby wesprzeć to państwo i jego obywateli w czasach przemian, przy
równoczesnym omawianiu kontrowersyjnych kwestii, zwłaszcza w dziedzinie praw człowieka
i podstawowych wolności.
11083/15
bc/sw
DG C 1
240
PL
W Libii UE wspiera wysiłki ONZ na rzecz osiągnięcia porozumienia między stronami w celu
utworzenia rządu jedności narodowej jako podstawowego narzędzia umożliwiającego przerwanie
impasu w dziedzinie polityki i bezpieczeństwa, który ostatnio ogarnął Libię. Proces przemian
politycznych, ustanowienie trwałego zawieszenia broni, zwiększenie bezpieczeństwa (w tym
rozwiązanie bojówek) i tworzenie instytucji publicznych nadal zależeć będzie od postępów w tym
zakresie. Możliwe jest zastosowanie szeregu potencjalnych opcji z zakresu WPBiO, w powiązaniu
ze wsparciem w ramach instrumentów unijnych, aby wspomóc libijski rząd jedności w tych
działaniach. Ostrożnościowe planowanie w dziedzinie WPBiO jest w toku i będzie nadal
wspomagane dialogiem z ONZ (w tym ewentualnymi konkretnymi wnioskami o unijne wsparcie)
oraz refleksjami państw członkowskich na szczeblu Rady. Konieczne będzie również podjęcie
decyzji w sprawie przyszłości misji EUBAM Libya, która jest obecnie redukowana do
3 pracowników w Tunisie; należy też rozpatrzyć, czy misję tę można w stosownych przypadkach
odtworzyć, aby odnowić w Libii zdolności do zintegrowanego zarządzania granicami. Po powstaniu
rządu jedności narodowej UE udzieli mu odpowiedniego wsparcia.
UE będzie nadal dążyć do zapewnienia pozytywnej dynamiki stosunków z Algierią. Priorytetowe
znaczenie będzie miało zrealizowanie planu działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa.
W 2015 r. rozpoczęto dialog UE–Algieria w sprawie energii. UE nasili współpracę z Algierią
w kwestiach bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu.
UE będzie nadal promować współpracę regionalną w regionie Morza Śródziemnego,
w szczególności zachęcając do rozpoczęcia realizacji konkretnych i merytorycznych projektów
w ramach Unii dla Śródziemnomorza, pogłębiając dialog z Ligą Państw Arabskich
i upowszechniając szerszy dialog i współpracę regionalną w Maghrebie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
241
PL
W odniesieniu do południowego sąsiedztwa, kwestia migracji i walka z przemytem migrantów,
a także istotne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa, będą priorytetowym celem w regionie Morza
Śródziemnego. By zrealizować te cele, należy tworzyć skuteczne siatki powiązań między
wymiarem wewnętrznym a zewnętrznym polityki migracyjnej, przy wykorzystaniu instrumentów,
które już zostały wdrożone, w tym Śródziemnomorskiej Grupy Zadaniowej, jak również
z zastosowaniem działań przewidzianych w konkluzjach Rady w sprawie
migracji z października 2014 r.
2.
Europa i Azja Środkowa
Jeśli chodzi o Rosję, UE będą musiała przejść trudną drogę i znaleźć nowe sposoby prowadzenia
stosunków z tym państwem. Po nielegalnej aneksji Krymu przez Rosję i dalszej destabilizacji przez
nią wschodniej Ukrainy wzajemne relacje nie mogą biec zwykłym trybem. Podtrzymana zostanie
unijna polityka nieuznawania nielegalnej aneksji Krymu, a Unia będzie kontynuować swoją
dwutorową politykę obejmującą dyplomatyczne zaangażowanie na rzecz rozwiązania politycznego
na podstawie porozumień mińskich połączone z ukierunkowanymi środkami ograniczającymi
wprowadzanymi w zależności od potrzeb. Osiąganie postępów na drodze do rozwiązania kryzysu
na Ukrainie będzie warunkiem wstępnym ponownego zaangażowania w wielu dziedzinach
będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
Jednocześnie Rosja, mimo realizowania agresywnych polityk w swoim sąsiedztwie i ogromnych
problemów wewnętrznych, pozostaje ważnym podmiotem geopolitycznym, z którym łączą Unię
wspólne interesy w wielu dziedzinach. UE nadal będzie przyglądać się sytuacji w dziedzinie praw
człowieka.
Zastosowane podejście będzie musiało odzwierciedlać tę trudną sytuację. UE i Rosja będą musiały
kontynuować współpracę w ramach grupy G-20 w takich kwestiach jak zmiana klimatu i terroryzm
oraz w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego, np. w kwestii Syrii, Libii, irańskiego
programu jądrowego i procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
242
PL
Jednocześnie UE nadal będzie apelować do Rosji o poszanowanie jej zobowiązań
międzynarodowych dotyczących takich kwestii jak respektowanie suwerenności i integralności
terytorialnej innych państw, sprawy WTO, praworządność i dobre rządy. W perspektywie
długoterminowej szerszy obszar dobrobytu gospodarczego oparty o stosowanie zasad WTO
i dokonywanie suwerennych wyborów w całej Europie i poza nią mógłby przynieść korzyści dla
wszystkich.
W 2015 r. UE będzie nadal w pełni zaangażowana w regionie Bałkanów Zachodnich, zgodnie
z założeniami procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz konkluzjami Rady w tym zakresie, ostatnio
wydanymi 15 i 16 grudnia 2014 r. Na początku 2015 r. spodziewana jest pierwsza runda dialogu
między Belgradem a Prisztiną, po ukonstytuowaniu się nowego rządu w Prisztinie. Normalizacja
stosunków jest ogólnym celem, a wykonanie porozumienia z kwietnia 2013 r. będzie w tym roku
priorytetem. W przypadku Bośni i Hercegowiny, zgodnie z konkluzjami z 15 grudnia 2014 r., UE
oczekuje potwierdzenia przez wszystkie siły polityczne pisemnego zobowiązania w sprawie reform,
które są potrzebne, by umożliwić wejście w życie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu
i poczynienie przez to państwo konkretnych postępów na drodze do UE.
UE pozostanie zaangażowana w sprawy byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii równie
głęboko, co w latach poprzednich; szczególna uwaga poświęcona zostanie krajowemu dialogowi
politycznemu, gdzie ryzyko dalszego pogorszenia się sytuacji wymaga odpowiednich działań
łagodzących ze wszystkich stron. W następstwie decyzji z czerwca 2014 r. w sprawie przyznania
Albanii statusu kraju kandydującego, rok 2015 będzie bardzo istotny dla zwiększenia wysiłków
reformatorskich. Ponadto wybory lokalne przewidziane przed latem będą wymagać szczegółowych
przygotowań i dobrej organizacji. Jeśli chodzi o Czarnogórę, realizację reform należy w 2015 r.
potraktować priorytetowo.
Jeśli chodzi o przedłużające się konflikty, UE będzie dalej ściśle współpracować z Organizacją
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE).
11083/15
bc/sw
DG C 1
243
PL
W przypadku Turcji bezpośrednim priorytetem jest angażowanie się w dalszą współpracę
w zakresie praworządności oraz praw podstawowych i zachęcanie do dalszych reform. UE nadal
będzie wspierać kurdyjski proces pokojowy. W kontekście zwalczania ISIL/Daiszu, Turcja
pozostanie ważnym partnerem w rozwiązywaniu problemu ekstremizmu w Syrii i Iraku, a także
wspólnych zagrożeń stwarzanych przez zagranicznych bojowników.
UE będzie również przypominać, że od Turcji oczekuje się, by aktywnie wspierała negocjacje
mające na celu rozwiązanie problemu cypryjskiego.
Przeprowadzone zostaną prace w związku z przeglądem strategii UE wobec Azji Środkowej na
początku roku; kulminacją tego procesu będą nowe konkluzje Rady w czerwcu. Mianowanie
nowego specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w Azji Środkowej potwierdza
zaangażowanie UE w sprawy tego regionu i przyczyni się do zwiększenia dynamiki tego procesu.
Dialog wysokiego szczebla poświęcony bezpieczeństwu odbędzie się w Duszanbe w marcu.
20 stycznia 2015 r. parafowano udoskonaloną umowę o partnerstwie i współpracy z Kazachstanem.
Kazachstan będzie gospodarzem posiedzenia ministerialnego UE–Azja Środkowa, które być może
odbędzie się w lipcu.
Ponadto w pierwszym półroczu będziemy dążyć do zakończenia negocjacji w sprawie odnowienia
Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego. UE rozpocznie
również negocjacje w sprawie układów o stowarzyszeniu z Andorą, Monako i San Marino.
Oczekuje się, że Szwajcarska Rada Federalna wejdzie w bliższy kontakt z Komisją w wyniku
przyjęcia przez nią projektu ustawy wykonawczej do artykułów konstytucyjnych z 9 lutego 2014 r.
oraz w związku z mandatem do renegocjacji umowy o swobodnym przepływie osób.
Arktyka jest regionem o rosnącym znaczeniu strategicznym. UE dąży do sformalizowania swojego
statusu obserwatora w Radzie Arktycznej – po oddaleniu sprzeciwu Kanady – przed następnym
posiedzeniem ministerialnym tej organizacji w kwietniu 2015 r. Na wiosnę można przewidzieć
dyskusję w ramach Grupy Komisarzy ds. Działań Zewnętrznych (CGEA), po której nastąpią
konsultacje z podmiotami zewnętrznymi. Można byłoby następnie poczynić postępy
w przygotowaniach do wydania komunikatu na początku 2016 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
244
PL
3.
Afryka
UE nadal będzie miała dwa najwyższe priorytety w odniesieniu do Afryki: wspieranie pokoju na
kontynencie poprzez zapobieganie konfliktom i terroryzmowi oraz zapewnianie dobrobytu poprzez
przyspieszenie zrównoważonego wzrostu i rozwoju. UE i Afryka podzielają również wspólne
zainteresowania zagadnieniami globalnymi, takimi jak zmiana klimatu, migracja i program działań
na okres po roku 2015.
UE będzie działać na rzecz utrzymania intensywnego dialogu z Afryką, w szczególności z UA, na
wszystkich szczeblach oraz na rzecz wprowadzenia obszarów priorytetowych określonych
w harmonogramie na lata 2014–2017; są to m.in. pokój i bezpieczeństwo, demokracja, dobre rządy
i prawa człowieka, rozwój ludzki, trwały rozwój i wzrost oraz integracja kontynentalna sprzyjające
włączeniu społecznemu, a także kwestie globalne i nowe zagadnienia. UE z zadowoleniem
odnotowuje przewodni motyw działań UA w 2015 r. (upodmiotowienie kobiet i rozwój w związku
z afrykańska agendą 2063), jak również w 2016 r. (prawa człowieka, ze szczególnym
uwzględnieniem kwestii płci). Kompleksowe podejście i misje w dziedzinie WPBiO są centralnym
elementem działań UE: dziewięć misji w dziedzinie WPBiO rozmieszczonych jest na kontynencie
afrykańskim.
Róg Afryki pozostanie jednym z głównych priorytetów; specjalny przedstawiciel UE Alexander
Rondos oraz delegatury UE będą nadal dokładać wszelkich starań, by ustabilizować ten region.
W przypadku Somalii należy koniecznie wykorzystać postępy poczynione w zakresie stabilności
politycznej i bezpieczeństwa oraz przyczynić się do dalszej konsolidacji procesu politycznego na
poziomie federalnym i regionalnym. W Sudanie Południowym UE nadal będzie wspierać
regionalnie kierowany proces mediacji oraz współpracować ze wszystkimi stronami, aby osiągnąć
trwałe rozwiązanie przedłużającego się konfliktu.
11083/15
bc/sw
DG C 1
245
PL
Region Sahelu w dalszym ciągu będzie znajdować się w centrum uwagi UE ze względu na to, że
bezpieczeństwo i rozwój na tym terenie mają kluczowe znaczenie. W tym kontekście UE
zobowiązała się wdrożyć swoją strategię na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju w regionie Sahelu
poprzez regionalny plan działania. Nacisk zostanie w szczególności położony na: zapobieganie
i przeciwdziałanie radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi, młodzież, migrację
i mobilność oraz zarządzanie granicami i walkę z nielegalnym handlem i międzynarodową
przestępczością zorganizowaną, przy wykorzystaniu wszystkich stosownych instrumentów, w tym
misji w dziedzinie WPZiO w Nigrze i Mali.
Jeśli chodzi o Mali, UE jako współmediator – w szczególności za pośrednictwem specjalnego
przedstawiciela Unii Europejskiej w regionie Sahelu – jest gotowa wspierać strony w ich wysiłkach
zmierzających do realizacji porozumienia pokojowego podpisanego 15 maja 2015 r. w Bamako.
W związku z kompleksowym podejściem UE jest zdecydowana nadal wykorzystywać stosowne
instrumenty, w tym jej misje w dziedzinie WPBiO – EUTM Mali i EUCAP Sahel Mali.
Jeśli chodzi o Zatokę Gwinejską, priorytetem będzie wdrożenie strategii UE dotyczącej Zatoki
Gwinejskiej, w połączeniu z planem działania dotyczącym Zatoki Gwinejskiej, który ma wkrótce
zostać przyjęty. Obecnie prowadzona współpraca z partnerami afrykańskimi i międzynarodowymi
będzie miała kluczowe znaczenie w związku ze szczytem UA w Togo w sprawie bezpieczeństwa
morskiego i rozwoju, planowanym na listopad 2015 r.
W przypadku regionu Wielkich Jezior, UE, ściśle współpracując z partnerami afrykańskimi
i międzynarodowymi, skoncentruje swoje działania na dwóch dziedzinach kluczowych dla
stabilności: na przeprowadzeniu wiarygodnych, pokojowych i pluralistycznych wyborów
w Burundi i Demokratycznej Republice Konga (DRK) oraz na neutralizacji wszystkich ugrupowań
zbrojnych we wschodniej części DRK, a zwłaszcza FDLR.
W Demokratycznej Republice Konga misja EUSEC RDC przeniesie część swoich zadań do
programu PROGRESS realizowanego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju, a równocześnie
będzie kontynuować działania, posiadając udoskonalony mandat i znacznie mniejszą liczbę
pracowników. Misja zakończy się 30 czerwca 2016 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
246
PL
W Republice Środkowoafrykańskiej UE nadal będzie udzielać „twardych” zabezpieczeń i wspierać
odbudowę tego kraju, w tym wspomagać wybory w ramach prowadzonego przez ONZ programu
wsparcia. Operacja pomostowa EUFOR RCA okazała się niezwykle skuteczna we wspieraniu misji
MINUSCA w stabilizowaniu sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w Bangi. Obecnie EUFOR RCA
przekazuje misji MINUSCA zakres swoich obowiązków obejmujących dwie dzielnice tego miasta.
Operacja ta zakończy się 15 marca 2015 r. Po niej nastąpi EUMAM RCA – niezależna wojskowa
misja doradcza, która, ściśle współpracując z misją MINUSCA, ma wesprzeć władze Republiki
Środkowoafrykańskiej w przygotowaniu przyszłej reformy sektora bezpieczeństwa. Będzie ona
wspierać siły zbrojne Republiki Środkowoafrykańskiej (FACA) w działaniach w obecnej sytuacji
oraz w budowaniu potencjału i jakości niezbędnej do osiągnięcia celu na przyszłość –
zmodernizowanych, skutecznych i odpowiedzialnych sił zbrojnych. Przewiduje się udzielenie misji
mandatu na jeden rok.
4.
Ameryka Północna i Południowa
Ameryka Północna i Południowa stwarzają dla Unii szereg szans– w połączeniu z nowymi
priorytetami kolegium – na pobudzenie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, lecz także
w związku z wielostronnym harmonogramem UE oraz z aspektami zewnętrznymi polityki
wewnętrznej (takimi jak zmiana klimatu, energia, gospodarka cyfrowa). Rok 2015 będzie okazją do
wzmocnienia partnerstwa z najważniejszymi sojusznikami, a czerwcowy szczyt UE–CELAC będzie
silnym sygnałem świadczącym o zwiększonym zaangażowaniu politycznym w stosunki z Ameryką
Łacińską. Współpraca UE z ugrupowaniami regionalnymi umocni ścisłe stosunki dwustronne.
Wiele kluczowych kwestii związanych polityką zagraniczną jest przedmiotem wspólnego
zainteresowania UE i państw na kontynentach amerykańskich (zmiana klimatu, migracja, narkotyki,
bezpieczeństwo, międzynarodowa współpraca finansowa). Współpraca, w szczególności z USA,
ma podstawowe znaczenie. Będzie jednak wymagać dalszego intensywnego zaangażowania
politycznego we wszystkich sprawach, również na forach wielostronnych. Utrzymywanie i dalsze
rozwijanie partnerstwa strategicznego mają podstawowe znaczenie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
247
PL
Oczekiwane jest dalsze pogłębianie współpracy w dziedzinie WPBiO, w następstwie
dotychczasowych sukcesów polegających m.in. na dokonywaniu wkładu na rzecz misji UE
w dziedzinie WPBiO (USA, Kanada, ale również Kolumbia i Chile).
We współpracy z Kanadą priorytetem UE będzie podpisanie i tymczasowe stosowanie
zarówno kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej, jak i umowy o partnerstwie
strategicznym, a także osiągnięcie postępów w ramach Rady Arktycznej i współpracy w dziedzinie
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W planowanej umowie o partnerstwie strategicznym
zapisane zostaną wspólne wartości wyznawane przez UE i Kanadę oraz cel, jakim jest przeniesienie
wzajemnych stosunków na kolejny poziom. Umowa ta propaguje pogłębienie powiązań we
wszystkich dziedzinach współpracy, w tym dalsze poszerzenie współpracy obejmującej politykę
bezpieczeństwa (między innymi w zakresie wspierania zarządzania kryzysowego i budowania
potencjału w państwach trzecich).
UE nadal będzie ściśle współpracować ze Stanami Zjednoczonymi w dziedzinach polityki
zagranicznej, np. w związku z realizacją zawartych w porozumieniach mińskich sankcji wobec
Rosji, a także pomocy dla Ukrainy, w tym w dziedzinie reformy sektora bezpieczeństwa.
Wiele uwagi zostanie również poświęcone walce z ISIL/Daiszem, koordynowanej za
pośrednictwem koalicji przeciwko ISIL/Daiszowi, jak również dalszym pracom mającym na celu
zwalczanie terroryzmu oraz uzgodnionym na posiedzeniu 19 lutego 2015 r. w Waszyngtonie
środkom dotyczącym przeciwdziałania brutalnemu ekstremizmowi.
UE będzie starać się doprowadzić do zawarcia umowy ramowej (dotyczącej m.in. sądowych
środków ochrony prawnej, które miałyby zostać wprowadzone przez USA) i programu
bezpiecznego transferu danych. UE i USA będą również kontynuować ścisłą współpracę w zakresie
energii, w szczególności bezpieczeństwa energetycznego; tematem współpracy będzie też zmiana
klimatu w związku z paryską konferencją ONZ w tej sprawie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
248
PL
Istotne będzie dalsze umacnianie współpracy w dziedzinie WPBiO poprzez zachęcenie Stanów
Zjednoczonych do dokonywania wkładów na rzecz misji i operacji UE oraz pogłębianie współpracy
między przedstawicielami środowisk wojskowych, w tym w dziedzinie logistyki.
Transatlantyckie partnerstwo handlowo-inwestycyjne (TTIP) to jeden z priorytetów
w stosunkach UE z USA. Poza czysto ekonomicznymi zyskami osiągniętymi dzięki zwiększonej
dwustronnej wymianie handlowej, inwestycjom i współpracy regulacyjnej TTIP może przynieść
znaczne wzmocnienie pozycji UE w zakresie określania ogólnoświatowych norm oraz przyczynić
się do ustanowienia programu gospodarczego w skali globalnej.
Większa siła gospodarcza UE, transatlantycka integracja gospodarcza i partnerstwo
geoekonomiczne – wszystkie te czynniki przyczyniłyby się do zwiększenia zdolności UE do
reagowania na wyzwania, którym musi stawić czoła w Europie. TTIP wzmacnia partnerstwo
strategiczne UE z USA oraz istniejące głębokie więzi obejmujące politykę i bezpieczeństwo.
Potencjał UE w zakresie pokonfliktowej pomocy i mediacji w Ameryce Północnej i Południowej
może również przyczynić się do dalszych sukcesów w 2015 r., takich jak w Kolumbii. UE będzie
również angażować się w zwiększanie bezpieczeństwa obywateli w Ameryce Centralnej i na
Karaibach oraz we wspieranie krajowych reform na Kubie. W tym kontekście UE będzie
kontynuować obecne negocjacje dotyczące dialogu politycznego i umowy o współpracy.
11083/15
bc/sw
DG C 1
249
PL
5.
Azja i Pacyfik
Rok 2015 pociągnie za sobą dalsze dynamiczne umacnianie długotrwałych relacji Unii Europejskiej
z Azją i Pacyfikiem. Działania UE i inicjatywy polityczne będą odzwierciedlać strategiczne
interesy UE i jej pragnienie, by ten region znalazł się na drodze do pokoju, demokratyzacji
i poszanowania praw człowieka, współpracy regionalnej i rozwoju gospodarczego.
UE chce być bardziej obecna w tym regionie poprzez inicjatywy polityczne i większe osobiste
zaangażowanie ze strony unijnych przywódców.
Nadal użyteczne będą wytyczne UE, takie jak: wytyczne dotyczące polityki w Azji Wschodniej
z 2012 r., program współpracy strategicznej UE–Chiny do 2020 r., plany działania UE–ASEAN
oraz UE–Indie z 2014 r., strategia UE na rzecz Afganistanu oraz ramy polityki i wsparcia Unii
Europejskiej na rzecz Mjanmy/Birmy. Niektóre z tych wytycznych politycznych mogą być
aktualizowane w ciągu roku.
Utrzymujące się punkty zapalne w regionie Azji i Pacyfiku mają bezpośredni wpływ na interesy
UE, a nietradycyjne wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa – takie jak klimat, gospodarowanie
wodą (zwłaszcza w regionie rzeki Mekong), energia, handel ludźmi, pandemie oraz zagrożenia
związane z katastrofami – są coraz ważniejszymi elementami w harmonogramie prac w dziedzinie
bezpieczeństwa regionalnego. Rosnące zapotrzebowanie na energię i rywalizacja w zdobyciu
zasobów mogą potencjalnie przyczynić się do zwiększenia napięć.
Te wyzwania w zakresie bezpieczeństwa często pozostają w opozycji do dobrej koniunktury
gospodarczej, a zatem istotne jest dla wszystkich, w tym dla UE, by chronić bezpieczeństwo
inwestycji i dróg dostaw. W 2015 r. Rada będzie nadal zajmowała się wszystkimi aspektami
bezpieczeństwa w Azji.
11083/15
bc/sw
DG C 1
250
PL
W praktyce problemy budzące niepokój Unii będą nadal rozwiązywane dzięki proaktywnemu
zaangażowaniu i współpracy z państwami azjatyckimi w dziedzinie reagowania kryzysowego,
mediacji i pojednania po zakończeniu konfliktu, a także bezpieczeństwa i obrony (Aceh,
Mjanma/Birma, Mindanao, Nepal i Timor Wschodni), ale również w kwestiach transgranicznych,
takich jak bezpieczeństwo cybernetyczne, walka z międzynarodową przestępczością
i bezpieczeństwo morskie.
Jeśli chodzi o stosunki dwustronne, nadal będzie rozwijać się w dobrym tempie
współpraca w dziedzinie WPZiB/WPBiO z Australią, Chinami, Japonią, Nową Zelandią
i Republiką Korei. Kwestie bezpieczeństwa regionalnego będą stanowić istotny element na
szczytach UE z Chinami, Japonią i Republiką Korei, jak również na posiedzeniu ministrów spraw
zagranicznych państw uczestniczących w procesie ASEM. Afganistan to obecnie jedyne już miejsce
w Azji, w którym ciągle działa rozmieszczona w 2007 r. misja w dziedzinie WPBiO (EUPOL
Afghanistan). W związku z własnymi doświadczeniami UE w naturalny sposób popiera wysiłki
mające na celu stworzenie dynamicznego, wielostronnego i opartego na zasadach systemu
bezpieczeństwa w Azji wpisanego w ramy współpracy. Przystąpienie UE do Traktatu o przyjaźni
i współpracy w 2012 r. zacieśniło stosunki z Forum Regionalnym ASEAN (ARF), a unijni
przywódcy uczestniczyli w kluczowych wielostronnych spotkaniach wysokiego szczebla
poświęconych bezpieczeństwu w tym regionie – od dialogu Shangri-La dotyczącego
bezpieczeństwa w Azji po doroczne posiedzenia ARF na szczeblu ministerialnym. Działania te
będą kontynuowane w 2015 r.
UE pozostaje największym darczyńcą dla tego regionu. Pomimo ograniczeń gospodarczych
znacznie wzrosła pula środków finansowych przeznaczonych dla Azji w nowych ramach
finansowych na lata 2014–2020.
W tym kontekście region ten uzyska znaczną część środków dostępnych w ramach nowego
„Instrumentu Partnerstwa”, który ma na celu propagowanie strategicznych interesów UE (lepszego
dostępu do rynku, wspierania partnerstw strategicznych Unii, obecności gospodarczej, wdrożenia
międzynarodowego wymiaru strategii „Europa 2020” i dyplomacji publicznej).
11083/15
bc/sw
DG C 1
251
PL
Proces ASEM odegra istotną rolę w proaktywnym podejściu UE do Azji w następstwie udanego
10. szczytu ASEM w Mediolanie oraz w ramach przygotowań do 12. posiedzenia ministrów spraw
zagranicznych procesu ASEM, które odbędzie się w Luksemburgu 5–6 listopada 2015 r. i któremu
ma przewodniczyć wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca.
Dzięki planowanemu mianowaniu w niedalekiej przyszłości pierwszego specjalnego ambasadora
UE przy ASEAN w Dżakarcie UE nada kształt swoim intensywnym stosunkom z tą organizacją
regionalną i z jej dziesięcioma państwami członkowskimi.
ASEAN, któremu w 2015 r. będzie przewodniczyć Malezja, jest na dobrej drodze do osiągnięcia
swojego celu polegającego na ustanowieniu wspólnoty gospodarczej ASEAN w 2015 r. UE jest
drugim pod względem wielkości partnerem handlowym ASEAN, po Chinach. UE zawarła umowę
o wolnym handlu i inwestycjach z Singapurem, trwają też negocjacje w sprawie umów o wolnym
handlu z innymi członkami ASEAN, m.in. z Wietnamem, Malezją i Tajlandią.
W 2015 r. nastąpi 40. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych między UE a Chinami.
Głównym priorytetem dla UE i Chin będzie kontynuowanie współpracy na podstawie
harmonogramu współpracy strategicznej między UE a Chinami do 2020 r., który został uzgodniony
w listopadzie 2013 r. na szczycie UE–Chiny w Pekinie. 5. runda dialogu strategicznego między UE
a Chinami oraz 17. szczyt unijno-chiński będą ważnymi krokami zacieśniającymi naszą współpracę
w 2015 r.
UE będzie nadal współpracować z nowym rządem Indii m.in. w ramach ewentualnego szczytu UE–
Indie. Równocześnie UE będzie prowadzić współpracę z Indiami w sprawie kluczowych kwestii
globalnych, takich jak energia i zmiana klimatu, w ramach przygotowań do konferencji w Paryżu
i Agendy rozwoju po 2015 roku.
UE nadal będzie omawiać z rozmówcami z Indii nierozwiązaną od dłuższego czasu kwestię dwóch
aresztowanych żołnierzy piechoty morskiej z Włoch.
11083/15
bc/sw
DG C 1
252
PL
UE będzie dążyć do osiągnięcia postępów w negocjacjach w sprawie umowy o partnerstwie
strategicznym i umowy o wolnym handlu z Japonią, zwłaszcza w kontekście zadeklarowania przez
Japonię, że jej celem jest zamknięcie negocjacji do końca 2015 r. Ze względu na to, że Japonia
pragnie przyczynić się w większym stopniu do pokoju i stabilizacji na świecie, UE przeanalizuje,
w jaki sposób pogłębić współpracę w zakresie bezpieczeństwa z tym państwem. Szczyt UE–
Japonia w Brukseli w drugim kwartale 2015 r. będzie ważną okazją do omówienia wspólnych
problemów i celów politycznych, takich jak ożywienie gospodarcze, bezpieczeństwo
międzynarodowe i zmiana klimatu.
W 2015 r. w ramach partnerstwa UE z Republiką Korei szczególny nacisk zostanie położony na
pełne wdrożenie postanowień trzech najważniejszych umów (umowy ramowej, umowy o wolnym
handlu oraz umowy ustanawiającej ramy udziału w operacjach zarządzania kryzysowego
prowadzonych przez UE) oraz na pogłębienie obecnie prowadzonych dialogów politycznych
i sektorowych. Szczyt UE–Korea ma się odbyć w Seulu.
Rząd jedności narodowej w Afganistanie stwarza nową dynamikę, która może przyczynić się do
zmian w wymiarze krajowym i pomóc w stabilizacji tego regionu. Jeżeli afgańskie krajowe siły
bezpieczeństwa będą w stanie utrzymać bezpieczeństwo, powstanie przestrzeń na zrealizowanie
ambitnych reform gospodarczych i politycznych określonych na konferencji w Londynie, jak
również na przeprowadzenie merytorycznego procesu pokojowego. Strategia UE na rzecz
Afganistanu, wsparta kwotą w wysokości 1,4 mld EUR w ramach Instrumentu Finansowania
Współpracy na rzecz Rozwoju (DCI), misja EUPOL z przedłużonym mandatem oraz przewidywana
umowa o współpracy na rzecz partnerstwa i rozwoju, która ma zostać sfinalizowana w 2015 r. –
ustanawiają ramy, służące UE i państwom członkowskim wspierającym ten długoterminowy
proces. Zmienione ramy wzajemnej odpowiedzialności powinny zostać uzgodnione na posiedzeniu
urzędników wysokiego szczebla do połowy 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
253
PL
Jeżeli chodzi o Pakistan, najważniejsze będzie zapewnienie stałych postępów w realizacji
pięcioletniego planu zaangażowania UE–Pakistan, kontrolowanych w ramach dialogu
strategicznego. Trzecia runda tego dialogu zaplanowana jest na 2015 r. w Islamabadzie. Postępy
w zakresie skutecznego wdrażania przez Pakistan 27 podstawowych konwencji w ramach GSP+
będą uważnie monitorowane w 2015 r., aby przedstawić sprawozdanie Parlamentowi
Europejskiemu i Radzie. UE będzie również kontynuowała dialog z Pakistanem na temat
konkretnych zagadnień, w tym praw człowieka, energii, zwalczania terroryzmu i migracji.
W Bangladeszu UE będzie nadal monitorować sytuację w zakresie sprawowania rządów i praw
człowieka oraz kontynuować współpracę z rządem, Stanami Zjednoczonymi i Międzynarodową
Organizacją Pracy (MOP), aby zapewnić wdrożenie zobowiązań podjętych w ramach porozumienia
na rzecz zrównoważoności, co ma służyć poszerzeniu praw pracowniczych, poprawie warunków
pracy i podwyższeniu poziomu bezpieczeństwa w fabrykach w przemyśle konfekcyjnodziewiarskim w Bangladeszu.
UE będzie nadal aktywna w relacjach ze Sri Lanką, Mjanmą, Tajlandią i Kambodżą, szczególnie
w kwestiach, w których wciąż jej możliwości nacisku są znaczne, i gdzie niestabilna polityczna
sytuacja lub trudne pokonfliktowe procesy pojednania mogą wymagać szczególnej uwagi.
Rok 2015 jest szczególnie korzystny dla rozwoju naszych stosunków z Australią i Nową Zelandią.
W przypadku Australii priorytetem w 2015 r. będzie podpisanie umowy o zarządzaniu kryzysowym
na początku tego roku, a także podpisanie umowy ramowej w późniejszym terminie w tym samym
roku. UE nadal będzie zaangażowana we współpracę w kwestiach bezpieczeństwa, w tym
w doroczny dialog dotyczący bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu. W odniesieniu do Nowej
Zelandii, priorytetem będzie podpisanie umowy o partnerstwie w stosunkach i współpracy (PARC)
i ciągłe zaangażowanie we współpracę w kwestiach bezpieczeństwa, w tym w doroczny dialog
dotyczący bezpieczeństwa.
UE wznowi pełną współpracę na rzecz rozwoju i wzmocni dialog polityczny z nowym
demokratycznym rządem na Fidżi. UE będzie nadal współpracować z Forum Wysp Pacyfiku (PIF).
11083/15
bc/sw
DG C 1
254
PL
6.
Bezpieczeństwo międzynarodowe
Przeciwdziałanie proliferacji nadal będzie miało dla UE priorytetowe znaczenie. W 2015 r. od
27 kwietnia do 22 maja w Nowym Jorku odbędzie się konferencja przeglądowa Układu
o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT), co będzie okazją do propagowania większej
zgodności między państwami posiadającymi broń jądrową a państwami takiej broni
nieposiadającymi. UE nadal będzie również odgrywać rolę kluczowego orędownika strefy wolnej
od BMR na Bliskim Wschodzie.
Nadal istnieje zapotrzebowanie na silne ramy międzynarodowe, które pozwolą zmierzyć się z tymi
wyzwaniami, a UE będzie w dalszym ciągu opowiadać się za powszechnym i skutecznym
wdrożeniem instrumentów międzynarodowych (konwencji o broni chemicznej, Traktatu o handlu
bronią, Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, konwencji o zakazie stosowania min
przeciwpiechotnych, Haskiego kodeksu postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet
balistycznych itp.). UE będzie przede wszystkim wspierać Międzynarodową Agencję Energii
Atomowej (MAEA), Organizację ds. Zakazu Broni Chemicznej i Organizację do spraw Traktatu
o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych oraz propagowanie skutecznego wdrożenia Traktatu
o handlu bronią.
Proces dyplomatyczny ukierunkowany na wypracowanie kompleksowego rozwiązania irańskiej
kwestii jądrowej pozostanie głównym priorytetem UE i społeczności międzynarodowej
w pierwszej połowie roku.
Przewiduje się, że UE poprowadzi kilka rund rozmów na szczeblu politycznym i eksperckim.
Jednocześnie UE będzie nadal wywierać nacisk na Iran, by ten odgrywał konstruktywną rolę
w regionie (a także wypełniał na szczeblu krajowym swoje międzynarodowe zobowiązania
dotyczące, między innymi, praw człowieka).
W przypadku porozumienia dotyczącego kwestii jądrowej znacznie wzrosną szanse na rozwój
wzmocnionych i produktywnych stosunków UE z Iranem.
11083/15
bc/sw
DG C 1
255
PL
Unia Europejska nadal będzie musiała kierować uwagę w stronę Koreańskiej Republiki LudowoDemokratycznej, która jest zarzewiem niestabilności w tym regionie, również w związku
z prowadzonymi przez nią programami dotyczącymi nielegalnej broni masowego rażenia
i rakietowych pocisków balistycznych. UE będzie w dalszym ciągu czynić wszystko, co w jej
mocy, by wspierać wewnątrzkoreański dialog i wzywać do jego prowadzenia, jak również do
wznowienia sześciostronnych rozmów opartych na wiarygodnych podstawach, ściśle współpracując
ze wszystkimi kluczowymi partnerami. UE będzie też w dalszym ciągu działać na rzecz poprawy
sytuacji w zakresie praw człowieka w KRLD.
Nadal istnieją obawy, które z upływem czasu mogą się nasilać, dotyczące powiązań między
rozprzestrzenianiem BMR a konfliktem w Syrii, w związku z sugestiami, że nieujawnione zapasy
BMR mogą trafić w ręce ekstremistycznych ugrupowań islamskich, takich jak ISIL. W szerszym
ujęciu konfliktem tym nadal interesują się ekstremistyczne ugrupowania terrorystyczne, wiąże się
też on ze zjawiskiem zagranicznych bojowników (z Europy i spoza niej) i coraz większego
sekciarstwa. Dokładniejszej kontroli będzie wymagać potencjalne zwiększenie powiązań między
różnymi ugrupowaniami ekstremistycznymi – od Bliskiego Wschodu po północną, wschodnią
i zachodnią Afrykę.
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo europejskie, nowe i złożone zagrożenia, jakie się pojawiły, jasno
pokazują, że należy tworzyć dalsze synergie i pogłębiać współpracę na wszystkich szczeblach.
Terroryzm, przestępczość zorganizowana i cyberprzestępczość to trzy najważniejsze priorytety
wymagające pilnego działania, wskazane w Europejskiej agendzie bezpieczeństwa przyjętej przez
Komisję w kwietniu 2015 r. Są to wyraźnie powiązane zagrożenia transgraniczne, a ich
wieloaspektowy i międzynarodowy wymiar pokazuje, że konieczne są skuteczne i skoordynowane
działania na szczeblu UE. W agendzie określono konkretne narzędzia i środki, które będą
wykorzystywane w tych wspólnych działaniach, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczniej zająć
się tymi trzema najbardziej palącymi zagrożeniami. W dalszej pracy UE będzie stosować
zintegrowane strategie regionalne oraz prowadzić dialogi z najważniejszymi partnerami i na
szczeblu wielostronnym.
11083/15
bc/sw
DG C 1
256
PL
Należy podtrzymać postępy w zwiększaniu skuteczności, wpływu i widoczności wspólnej polityki
bezpieczeństwa i obrony (WPBiO).
W czerwcu 2015 r. Rada Europejska oceni konkretne postępy we wszystkich dziedzinach
i przedstawi dalsze wytyczne na podstawie sprawozdania Rady opartego na wkładach Komisji,
Wysokiego Przedstawiciela i Europejskiej Agencji Obrony.
Należy zająć się kwestią wydatków na obronność i potencjału obronnego Europy, a także podjąć
prace przygotowawcze dotyczące szeregu dziedzin, takich jak wspieranie zdolności krajów
partnerskich w zakresie zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa (w tym „szkolić i wyposażać”),
jak również stosunki między UE a NATO.
Misje i operacje nadal będą zasadniczym elementem WPBiO. Kontynuowane będą kontakty
z partnerami oraz propagowanie udziału w misjach i operacjach w dziedzinie WPBiO, stałe dialogi
dotyczące bezpieczeństwa i obrony, umacnianie wielostronnych/regionalnych partnerstw
i organizowanie wspólnych seminariów z partnerami strategicznymi.
Powstaną możliwości propagowania zewnętrznych aspektów planu działania dotyczącego
bezpieczeństwa morskiego, przyjętego 16 grudnia, podczas szczytu Unii Afrykańskiej (w Addis
Abebie, 30 stycznia 2015 r.) i podczas obrad partnerstwa strategicznego UE – Chiny (w lutym lub
w marcu 2015 r.).
UE będzie też działać na rzecz zwiększania swoich zdolności do szybkiego reagowania
pozwalających na rozmieszczenie odpowiednich zasobów cywilnych i wojskowych.
W szczególności zasadnicze znaczenie ma opracowanie systemów reagowania na techniki tzw.
„zagrożeń hybrydowych”, czyli wskazanie, jak radzić sobie z zagrożeniami, które są niszczycielskie
i destabilizujące, lecz schowane pod płaszczykiem zaprzeczania i wspierane agresywnymi
działaniami komunikacyjnymi.
11083/15
bc/sw
DG C 1
257
PL
Na Światowej Konferencji w sprawie cyberprzestrzeni w Hadze 16–17 kwietnia 2015 r.
opracowano strategiczne polityki dotyczące cyberprzestrzeni; konferencja dała także sposobność,
by propagować wizję otwartej i wolnej cyberprzestrzeni, w której decyzje podejmowane są
z udziałem wszystkich zainteresowanych stron. W ogólnym ujęciu dla UE istotne jest, by nadal
zwracać uwagę na zagrożenia dla bezpieczeństwa cybernetycznego, ale też na korzyści, które
można czerpać z cyberprzestrzeni, w tym w zakresie wolności i prywatności, wzrostu
gospodarczego, innowacji i dostępu. UE będzie realizować priorytety w nadchodzącym roku, w tym
rozwijać środki budowy zaufania w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego, aby zwiększyć
przewidywalność zachowań państw w cyberprzestrzeni, wspierając budowanie zdolności
cybernetyczne w państwach trzecich i przestrzeganie praw człowieka wpisujące się w zarządzanie
internetem.
Ponadto w 2015 r. UE będzie nadal stawiać czoła konfliktom, które będą wymagać jej
kompleksowej reakcji, począwszy od zapobiegania konfliktom, wczesnej identyfikacji
powstających sytuacji konfliktowych i mediacji. Będziemy w dalszym ciągu działać na rzecz
pogłębienia praktycznej współpracy z partnerami, np. z ONZ, w zakresie zapobiegania konfliktom,
w tym mediacji, wspólnej analizy konfliktu, jak również w ramach finansowanej przez UE sieci
dialogu ze społeczeństwem obywatelskim.
Konieczne będą działania służące włączeniu nowego unijnego systemu wczesnego ostrzegania
przed konfliktami do systemu strategicznego podejmowania decyzji. Aby w większym stopniu
przyczynić się do zapobiegania konfliktom, ale także do ich rozwiązywania i do budowania pokoju,
konieczna będzie strukturalna analiza konfliktów, co ma pomóc – przy wykorzystaniu wiedzy
społeczeństwa obywatelskiego – w kierowaniu połączonymi działaniami UE we współpracy
z państwami członkowskimi UE oraz partnerami międzynarodowymi. W związku z takimi
działaniami odnośnym służbom zostaną przedstawione ulepszone szkolenia i wskazówki, aby
zwiększyć skuteczność i uwrażliwienie na konflikty w ramach działań zewnętrznych.
11083/15
bc/sw
DG C 1
258
PL
Priorytetem są inwestycje we wspieranie mediacji prowadzonych przez inne podmioty oraz scalenie
zdolności UE. Zespół ESDZ ds. wsparcia mediacji będzie w większym stopniu wspierał mediacje
jako narzędzie pierwszej reakcji na nowe i obecne sytuacje kryzysowe. Jeśli chodzi
o sprawiedliwość okresu przejściowego, nowy dokument programowy UE zostanie sfinalizowany
i wdrożony; UE w większym stopniu zaangażuje się również w reformę sektora bezpieczeństwa,
dostarczając wytycznych operacyjnych, aby zwiększyć skuteczność całego systemu UE.
63.
Unia Europejska będzie nadal wspierać starania na rzecz dalszej realizacji obowiązku
zapewnienia ochrony w ramach jego trzech filarów mających jednakowe znaczenie.
64.
W 2015 r. nastąpią ważne przeglądy działań na rzecz pokoju i bezpieczeństwa,
w szczególności w dziedzinie oenzetowskich operacji pokojowych, systemu budowania pokoju
i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa. Stanowi
to dobrą okazję do krytycznej oceny obecnego oenzetowskiego systemu pokoju i bezpieczeństwa
oraz przygotowania dalszych działań. Istotne jest zatem powiązanie tych przeglądów.
65.
W 2015 r. zostanie przeprowadzony przegląd operacji pokojowych ONZ.
Oczekuje się, że niezależny panel wysokiego szczebla złoży wiosną sprawozdanie sekretarzowi
generalnemu ONZ, który będzie kontynuował ten proces. UE i jej niektóre państwa członkowskie
już przekazały panelowi swoje uwagi i będą uważnie śledzić rozwój wydarzeń.
W 2015 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ i Rada Bezpieczeństwa ONZ przeprowadzą 10-letni
przegląd architektury pokojowej ONZ. Przegląd ten będzie opierał się na pracach grupy
doradczej ekspertów, którzy przeprowadzą badania krajowe w Burundi, Republice
Środkowoafrykańskiej, Sierra Leone, Sudanie Południowym i Timorze Wschodnim.
Przeprowadzony zostanie przegląd polityczny i instytucjonalny systemu budowania pokoju;
w oparciu o wyniki tych prac zostaną też opracowane wnioski i zalecenia. UE będzie uczestniczyć
w tym procesie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
259
PL
Z okazji 15. rocznicy przyjęcia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie kobiet,
pokoju i bezpieczeństwa, w październiku 2015 r. odbędzie się przegląd wysokiego szczebla, aby
oceniać postępy na szczeblu globalnym, regionalnym i krajowym w realizacji rezolucji RB ONZ
nr 1325, odnowić zobowiązania i rozwiązać problemy, które się pojawiły. UE będzie uczestniczyć
w tym procesie.
7.
Prawa człowieka i demokracja
UE będzie nadal propagować i chronić prawa człowieka na szczeblu dwustronnym
i wielostronnym oraz włączać kwestie praw człowieka do wszystkich polityk UE.
W związku z wygaśnięciem pod koniec 2014 r. planu działania z 2012 r. dotyczącego praw
człowieka i demokracji, nowy dokument zostanie przyjęty w drugiej połowie 2015 r.
Nowy plan działania na lata 2015–2019 w pełni obejmie mandat wysokiej przedstawiciel oraz
Komisji Europejskiej, będzie zawierać też klauzulę przeglądu śródokresowego (2017 r.), który ma
się zbiec z przeglądem śródokresowym zewnętrznych instrumentów finansowych.
UE będzie kontynuować działania na szczeblu wielostronnym, zwłaszcza w ramach ONZ, zgodnie
z konkluzjami Rady z lutego 2015 r. w sprawie priorytetów UE na forach ONZ zajmujących się
prawami człowieka, przyjmowanych – tak jak co roku – przed rozpoczęciem głównej sesji Rady
Praw Człowieka ONZ w Genewie w marcu 2015 r.
Roczne sprawozdanie na temat praw człowieka i demokracji na świecie w 2014 r. zostanie
przygotowane w pierwszej połowie 2015 r. Podobnie jak w poprzednich latach sprawozdanie
będzie składać się z części tematycznej i geograficznej.
Misje obserwacji wyborów (EOM) nadal będą jednym z głównych narzędzi służących realizacji
podstawowego celu działań zewnętrznych UE: propagowania demokracji na całym świecie.
11083/15
bc/sw
DG C 1
260
PL
Jeśli chodzi o upodmiotowienie kobiet, rok 2015 będzie bardzo ważny dla promowania
równouprawnienia płci, ponieważ będziemy obchodzić 20. rocznicę deklaracji pekińskiej
i pekińskiej platformy działania z 1995 r. w ramach Komisji ds. Statusu Kobiet (CSW), jak również
15. rocznicę rezolucji RB ONZ nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa.
8.
Zagadnienia globalne
Jeśli chodzi o zwalczanie terroryzmu, konkluzje Rady w tej sprawie przyjęte 9 lutego posłużą jako
podstawa dalszego włączania tej kwestii do ogólnych działań zewnętrznych UE oraz zintensyfikują
politykę i działania w zakresie walki z terroryzmem, z położeniem nacisku na następujące
zagadnienia: wzmocnienie partnerstw z kluczowymi krajami; tworzenie zdolności; przeciwdziałanie
radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi; propagowanie współpracy międzynarodowej;
oraz zajęcie się czynnikami leżącymi u podstaw omawianych zjawisk oraz aktualnymi kryzysami.
Ostateczny proces negocjacji międzyrządowych na temat Agendy rozwoju po 2015 roku
rozpocznie się w styczniu 2015 r., na podstawie wcześniejszych działań wynikających z Rio+20,
w szczególności podjętych przez Otwartą Grupę Roboczą ds. Celów Zrównoważonego Rozwoju,
która opracowała propozycję przyjęcia 17 celów ogólnych i 169 celów szczegółowych
w lipcu 2014 r., a także Międzyrządowy Komitet Ekspertów ds. Finansowania Zrównoważonego
Rozwoju.
W ramach trwającego procesu refleksji strategicznej na temat stosunków UE–AKP po roku
2020 UE podkreśli potrzebę dalszej otwartości i realistycznego podejścia w odniesieniu do
przyszłej struktury tych stosunków po wygaśnięciu umowy z Kotonu; powinna ona nadać
stosunkom między UE i państwami AKP prawdziwie nowoczesny kształt.
Plan działania dotyczący kompleksowego podejścia zostanie opracowany przed końcem
pierwszego kwartału 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
261
PL
Do połowy 2015 r. wysoka przedstawiciel i Komisja, w konsultacji z państwami członkowskimi,
powinny opracować ogólnounijne ramy strategiczne w zakresie reformy sektora bezpieczeństwa.
Być może w ciągu tego roku konieczne będzie opracowanie prewencyjnej strategii polityki
zagranicznej obejmującej kwestie globalne – inicjatywa ta została zaproponowana przez Niemcy,
Włochy i Holandię.
W 2015 r. zmiana klimatu w dalszym ciągu będzie jednym ze strategicznych priorytetów
geopolitycznych UE. Najpilniejszy cel to uzgodnienie ambitnego, prawnie wiążącego
porozumienia w ramach UNFCCC COP 21 w Paryżu w grudniu, mającego zastosowanie do
wszystkich stron. Cele UE zostały uzgodnione przez Radę Europejską w październiku 2014 r.
W związku z tym, że zmiany w klimacie Arktyki mają dla Europy ogromne znaczenie, UE ma
odgrywać kluczową rolę we wspieraniu owocnej współpracy dotyczącej Arktyki. Unijna strategia
na rzecz Arktyki ma zostać przyjęta pod koniec 2015 r.
Energia nadal będzie jednym z kluczowych elementów polityki zewnętrznej UE. Przyjęcie
europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego i unii energetycznej będzie w procesie
realizacji wymagać działań w zakresie polityki zagranicznej, zwłaszcza w następujących
dziedzinach: 1) dywersyfikacja dostaw i dróg dostaw energii UE 2) propagowanie otwartego,
opartego na zasadach i przejrzystego globalnego zarządzania w dziedzinie energii, oraz 3) wspólne
i spójne przekazy kierowane do partnerów w dziedzinie energii.
Migracja pozostanie istotnym priorytetem w 2015 r. i w kolejnych latach. ESDZ będzie musiała
priorytetowo potraktować dokonanie wkładu w realizację Europejskiego programu w dziedzinie
migracji – kluczowej strategii, która została przyjęta w maju 2015 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
262
PL
ESDZ będzie współpracować z najważniejszymi krajami pochodzenia i tranzytu w zakresie polityk
i procesów przewidzianych we wspomnianym programie, takich jak europejska polityka sąsiedztwa
(EPS), proces z Rabatu, proces chartumski itd., szczególnie w najbardziej dotkniętych regionach.
Epidemia gorączki Ebola uwypukliła konieczność usprawnienia systemów opieki zdrowotnej
w wielu krajach rozwijających się, ale również zwiększenia zdolności społeczności
międzynarodowej do wprowadzenia skutecznych procedur awaryjnych na wypadek sytuacji
kryzysowych.
Międzynarodowe starania na rzecz pokonania problemów z narkotykami na całym świecie będą
dalej koncentrować się na działaniach zarówno po stronie podaży (związanej z handlem ludźmi
i przestępczością zorganizowaną), jak i popytu (zdrowie, integracja społeczna ofiar narkomanii).
Rok 2015 będzie miał zasadnicze znaczenie dla przygotowania do specjalnej sesji Zgromadzenia
Ogólnego ONZ w sprawie narkotyków, która odbędzie się w kwietniu 2016 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
263
PL
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik I: Przegląd aktów prawnych w dziedzinie WPZiB (środki
ograniczające) przyjętych w 2014 r. 79
Afganistan/talibowie
Decyzja wykonawcza Rady 2014/142/WPZiB z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2011/486/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym
osobom, grupom, przedsiębiorstwom i podmiotom w związku z sytuacją w Afganistanie
(Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 46)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/140/WPZiB z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji Rady 2011/486/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko
niektórym osobom, grupom, przedsiębiorstwom i podmiotom w związku z sytuacją w Afganistanie
(Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 42)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/701/WPZiB z dnia 8 października 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2011/486/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym
osobom, grupom, przedsiębiorstwom i podmiotom w związku z sytuacją w Afganistanie
(Dz.U. L 293 z 9.10.2014, s. 37)
Białoruś
Decyzja wykonawcza Rady 2014/24/WPZiB z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2012/642/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi
(Dz.U. L 16 z 21.1.2014, s. 32)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/439/WPZiB z dnia 8 lipca 2014 r. dotycząca wykonania decyzji
2012/642/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi
(Dz.U. L 200 z 9.7.2014, s. 13)
Decyzja Rady 2014/750/WPZiB z dnia 30 października 2014 r. zmieniająca decyzję Rady
2012/642/WPZiB dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi
(Dz.U. L 311 z 30.10.2014, s. 39)
79
Wykaz ten dotyczy jedynie decyzji WPZiB nakładających środki ograniczające.
Wykonanie środków objętych zakresem Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej wymaga również przygotowania, odpowiednio, rozporządzenia Rady
lub rozporządzenia wykonawczego Rady.
11083/15
bc/sw
DG C 1
264
PL
Bośnia i Hercegowina
Decyzja Rady 2014/157/WPZiB z dnia 20 marca 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/173/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Bośni i Hercegowinie
(Dz.U. L 87 z 22.3.2014, s. 95)
Republika Środkowoafrykańska
Decyzja Rady 2014/125/WPZiB z dnia 10 marca 2014 r. zmieniająca decyzję 2013/798/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Republiki Środkowoafrykańskiej
(Dz.U. L 70 z 11.3.2014, s. 22)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/382/WPZiB z dnia 23 czerwca 2014 r. dotycząca wykonania
decyzji 2013/798/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Republiki
Środkowoafrykańskiej (Dz.U. L 183 z 24.6.2014, s. 57)
HYPERLINK "http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/AUTO/?uri=uriserv:OJ.L_.2014.346.01.0052.01.ENG" \h Decyzja wykonawcza Rady
2014/863/WPZiB z dnia 1 grudnia 2014 r. (Dz.U. L 346 z 2.12.2014, s. 52)
Wybrzeże Kości Słoniowej
Decyzja wykonawcza Rady 2014/271/WPZiB z dnia 12 maja 2014 r. wdrażająca decyzję
2010/656/WPZiB przedłużającą obowiązywanie środków ograniczających wobec Republiki
Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 138 z 13.5.2014, s. 108)
Decyzja Rady 2014/460/WPZiB z dnia 14 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/656/WPZiB
przedłużającą obowiązywanie środków ograniczających wobec Republiki Wybrzeża Kości
Słoniowej (Dz.U. L 207 z 15.7.2014, s. 17)
11083/15
bc/sw
DG C 1
265
PL
Krym/Sewastopol
Decyzja Rady 2014/386/WPZiB z dnia 23 czerwca 2014 r. w sprawie ograniczeń dotyczących
towarów pochodzących z Krymu lub Sewastopola, w odpowiedzi na bezprawne przyłączenie
Krymu i Sewastopola (Dz.U. L 183 z 24.6.2014, s. 70)
Decyzja Rady 2014/507/WPZiB z dnia 30 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/386/WPZiB
w sprawie ograniczeń dotyczących towarów pochodzących z Krymu lub Sewastopola,
w odpowiedzi na bezprawne przyłączenie Krymu i Sewastopola (Dz.U. L 226 z 30.7.2014, s. 20)
Decyzja Rady 2014/933/WPZiB z dnia 18 grudnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/386/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na bezprawne przyłączenie Krymu
i Sewastopola (Dz.U. L 365 z 19.12.2014, s. 152)
Demokratyczna Republika Konga
Decyzja Rady 2014/147/WPZiB z dnia 17 marca 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/788/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Demokratycznej Republiki Konga
(Dz.U. L 79 z 18.3.2014, s. 42)
HYPERLINK "http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/AUTO/?uri=uriserv:OJ.L_.2014.346.01.0036.01.ENG" \h Decyzja wykonawcza Rady
2014/862/WPZiB z dnia 1 grudnia 2014 r. (Dz.U. L 346 z 2.12.2014, s. 36)
Egipt
Decyzja Rady 2014/153/WPZiB z dnia 20 marca 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/172/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom, podmiotom
i organom w związku z sytuacją w Egipcie (Dz.U. L 85 z 21.3.2014, s. 9)
11083/15
bc/sw
DG C 1
266
PL
Federacyjna Republika Jugosławii (Miloszevic)
Decyzja Rady 2014/742/WPZiB z dnia 28 października 2014 r. uchylająca wspólne stanowisko
2000/696/WPZiB w sprawie utrzymania szczególnych środków ograniczających skierowanych
przeciwko Miloszevicowi i osobom z nim powiązanym oraz powiązane wspólne stanowiska
98/240/WPZiB, 98/326/WPZiB, 1999/318/WPZiB i 2000/599/WPZiB
(Dz.U. L 308 z 29.10.2014, s. 99)
Republika Gwinei
Decyzja Rady 2014/213/WPZiB z dnia 14 kwietnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/638/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Republiki Gwinei (Dz.U. L 111 z 15.4.2014, s. 83)
Decyzja Rady 2014/728/WPZiB z dnia 20 października 2014 r. zmieniająca decyzję
2010/638/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Republiki Gwinei
(Dz.U. L 301 z 21.10.2014, s. 33)
Iran (BMR)
Decyzja Rady 2014/21/WPZiB z dnia 20 stycznia 2014 r. zmieniająca decyzję Rady
2010/413/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 15 z 20.1.2014, s. 22)
Decyzja Rady 2014/222/WPZiB z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/413/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 119 z 23.4.2014, s. 65)
Decyzja Rady 2014/480/WPZiB z dnia 21 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/413/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 215 z 21.7.2014, s. 4)
Decyzja Rady 2014/776/WPZiB z dnia 7 listopada 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/413/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 325 z 8.11.2014, s. 19)
Decyzja Rady 2014/829/WPZiB z dnia 25 listopada 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/413/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 338 z 25.11.2014, s. 1)
11083/15
bc/sw
DG C 1
267
PL
Iran (prawa człowieka)
Decyzja Rady 2014/205/WPZiB z dnia 10 kwietnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/235/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom
w związku z sytuacją w Iranie (Dz.U. L 109 z 12.4.2014, s. 25)
Irak
Decyzja Rady 2014/484/WPZiB z dnia 22 lipca 2014 r. zmieniająca wspólne stanowisko
2003/495/WPZiB w sprawie Iraku (Dz.U. L 217 z 23.7.2014, s. 38)
Korea Północna (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)
Decyzja Rady 2014/212/WPZiB z dnia 14 kwietnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2013/183/WPZiB
w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko Koreańskiej Republice LudowoDemokratycznej (Dz.U. L 111 z 15.4.2014, s. 79)
Decyzja Rady 2014/700/WPZiB z dnia 8 października 2014 r. zmieniająca decyzję
2013/183/WPZiB w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko Koreańskiej
Republice Ludowo-Demokratycznej (Dz.U. L 293 z 9.10.2014, s. 34)
Liberia
Decyzja Rady 2014/141/WPZiB z dnia 14 marca 2014 r. zmieniająca wspólne stanowisko
2008/109/WPZiB dotyczące środków ograniczających skierowanych przeciwko Liberii
(Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 45)
11083/15
bc/sw
DG C 1
268
PL
Libia
Decyzja wykonawcza Rady 2014/41/WPZiB z dnia 28 stycznia 2014 r. dotycząca wykonania
decyzji 2011/137/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Libii
(Dz.U. L 26 z 29.1.2014, s. 41)
Decyzja Rady 2014/380/WPZiB z dnia 23 czerwca 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/137/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Libii (Dz.U. L 183 z 24.6.2014, s. 52)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/487/WPZiB z dnia 22 lipca 2014 r. dotycząca wykonania decyzji
2011/137/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Libii
(Dz.U. L 217 z 23.7.2014, s. 48)
Decyzja Rady 2014/727/WPZiB z dnia 20 października 2014 r. zmieniająca decyzję
2011/137/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Libii
(Dz.U. L 301 z 21.10.2014, s. 30)
Republika Mołdawii
Decyzja Rady 2014/381/WPZiB z dnia 23 czerwca 2014 r. zmieniająca decyzję 2010/573/WPZiB
dotyczącą zastosowania środków ograniczających wobec kierownictwa regionu
Naddniestrza w Republice Mołdowy (Dz.U. L 183 z 24.6.2014, s. 56)
Decyzja Rady 2014/751/WPZiB z dnia 30 października 2014 r. zmieniająca decyzję
2010/573/WPZiB dotyczącą zastosowania środków ograniczających wobec kierownictwa regionu
Naddniestrza w Republice Mołdowy (Dz.U. L 311 z 31.10.2014, s. 54)
Mjanma/Birma
Decyzja Rady 2014/214/WPZiB z dnia 14 kwietnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2013/184/WPZiB
w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko Mjanmie/Birmie
(Dz.U. L 111 z 15.4.2014, s. 84)
11083/15
bc/sw
DG C 1
269
PL
Rosja
Decyzja Rady 2014/512/WPZiB z dnia 31 lipca 2014 r. dotycząca środków ograniczających
w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie
(Dz.U. L 229 z 31.7.2014, s. 13)
Decyzja Rady 2014/659/WPZiB z dnia 8 września 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/512/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na
Ukrainie (Dz.U. L 271 z 12.9.2014, s. 54)
Decyzja Rady 2014/872/WPZiB z dnia 4 grudnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/512/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na
Ukrainie oraz decyzję 2014/659/WPZiB zmieniającą decyzję 2014/512/WPZiB
(Dz.U. L 349 z 5.12.2014, s. 58)
Somalia
Decyzja Rady 2014/270/WPZiB z dnia 12 maja 2014 r. zmieniająca decyzję Rady
2010/231/WPZiB dotyczącą środków ograniczających wobec Somalii
(Dz.U. L 138 z 13.5.2014, s. 106)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/729/WPZiB z dnia 20 października 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2010/231/WPZiB dotyczącej środków ograniczających wobec Somalii
(Dz.U. L 301 z 21.10.2014, s. 34)
Sudan i Sudan Południowy
Decyzja wykonawcza Rady 2014/40/WPZiB z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2011/423/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Sudanowi
i Sudanowi Południowemu (Dz.U. L 26 z 29.1.2014, s. 38)
Sudan Południowy
Decyzja Rady 2014/449/WPZiB z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie środków ograniczających
w związku z sytuacją w Sudanie Południowym (Dz.U. L 203 z 11.7.2014, s. 100)
11083/15
bc/sw
DG C 1
270
PL
Sudan
Decyzja Rady 2014/450/WPZiB z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie środków ograniczających
w związku z sytuacją w Sudanie oraz uchylająca decyzję 2011/423/WPZiB
(Dz.U. L 203 z 11.7.2014, s. 106)
Syria
Decyzja Rady 2014/74/WPZiB z dnia 10 lutego 2014 r. zmieniająca decyzję 2013/255/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii (Dz.U. L 40 z 11.2.2014, s. 63)
Decyzja Rady 2014/309/WPZiB z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie zmiany decyzji
2013/255/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 160 z 29.5.2014, s. 37)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/387/WPZiB z dnia 23 czerwca 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2013/255/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 183 z 24.6.2014, s. 72)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/488/WPZiB z dnia 22 lipca 2014 r. w sprawie wykonania decyzji
2013/255/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 217 z 23.7.2014, s. 49)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/678/WPZiB z dnia 26 września 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2013/255/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 283 z 27.9.2014, s. 59)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/730/WPZiB z dnia 20 października 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2013/255/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 301 z 21.10.2014, s. 36)
Decyzja Rady 2014/901/WPZiB z dnia 12 grudnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2013/255/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko Syrii
(Dz.U. L 358 z 13.12.2014, s. 28)
11083/15
bc/sw
DG C 1
271
PL
Wspólne stanowisko 2001/931/WPZiB
Decyzja Rady 2014/72/WPZiB z dnia 10 lutego 2014 r. dotycząca aktualizacji i zmiany wykazu
osób, grup i podmiotów objętych art. 2, 3 i 4 wspólnego stanowiska 2001/931/WPZiB w sprawie
zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu i uchylenia decyzji
2013/395/WPZiB (Dz.U. L 40 z 11.2.2014, s. 56)
Decyzja Rady 2014/483/WPZiB z dnia 22 lipca 2014 r. dotycząca aktualizacji i zmiany wykazu
osób, grup i podmiotów objętych art. 2, 3 i 4 wspólnego stanowiska 2001/931/WPZiB w sprawie
zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu, i uchylenia decyzji
2014/72/WPZiB (Dz.U. L 217 z 23.7.2014, s. 35)
Tunezja
Decyzja Rady 2014/49/WPZiB z dnia 30 stycznia 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/72/WPZiB
dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom
w związku z sytuacją w Tunezji (Dz.U. L 28 z 31.1.2014, s. 38)
Ukraina
Decyzja Rady 2014/145/WPZiB z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających
w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność
Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 78 z 17.3.2014, s. 16)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/151/WPZiB z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami
podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im
zagrażającymi (Dz.U. L 86 z 21.3.2014, s. 30)
11083/15
bc/sw
DG C 1
272
PL
Decyzja wykonawcza Rady 2014/238/WPZiB z dnia 28 kwietnia 2014 r. w sprawie wykonania
decyzji 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami
podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im
zagrażającymi (Dz.U. L 126 z 29.4.2014, s. 55)
Decyzja Rady 2014/265/WPZiB z dnia 12 maja 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 137 z 12.5.2014, s. 9)
Decyzja Rady 2014/308/WPZiB z dnia 28 maja 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 160 z 29.5.2014, s. 33)
Decyzja Rady 2014/455/WPZiB z dnia 11 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 205 z 12.7.2014, s. 22)
Decyzja Rady 2014/475/WPZiB z dnia 18 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 214 z 19.7.2014, s. 28)
Decyzja Rady 2014/499/WPZiB z dnia 25 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 221 z 25.7.2014, s. 15)
Decyzja Rady 2014/508/WPZiB z dnia 30 lipca 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 226 z 30.7.2014, s. 23)
11083/15
bc/sw
DG C 1
273
PL
Decyzja Rady 2014/658/WPZiB z dnia 8 września 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 271 z 12.9.2014, s. 47)
Decyzja Rady 2014/801/WPZiB z dnia 17 listopada 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 331 z 18.11.2014, s. 26)
Decyzja Rady 2014/855/WPZiB z dnia 28 listopada 2014 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB
w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność
terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi
(Dz.U. L 344 z 29.11.2014, s. 22)
Ukraina (sprzeniewierzenie)
Decyzja Rady 2014/119/WPZiB z dnia 5 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających
skierowanych przeciwko niektórym osobom, podmiotom i organom w związku z sytuacją na
Ukrainie (Dz.U. L 66 z 6.3.2014, s. 26)
Decyzja wykonawcza Rady 2014/216/WPZiB z dnia 14 kwietnia 2014 r. wykonująca decyzję
2014/119/WPZiB w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom,
podmiotom i organom w związku z sytuacją na Ukrainie (Dz.U. L 111 z 15.4.2014, s. 91)
Jemen
Decyzja Rady 2014/932/WPZiB z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie środków ograniczających
w związku z sytuacją w Jemenie (Dz.U. L 365 z 19.12.2014, s. 147)
Zimbabwe
Decyzja Rady 2014/98/WPZiB z dnia 17 lutego 2014 r. zmieniająca decyzję 2011/101/WPZiB
w sprawie środków ograniczających wobec Zimbabwe (Dz.U. L 50 z 20.2.2014, s. 20)
11083/15
bc/sw
DG C 1
274
PL
Załącznik II: Appearances before the European Parliament in 2014
1.
Appearances of the High Representative/Vice-President before the
European Parliament in 2014
Date
Meeting
Subject
Committee on Foreign
Affairs
Debriefing on the Foreign
Affairs Council of
10 Feb.2014
03-Apr
Plenary
Main aspects and basic
choices of the common
foreign and security policy
and the common security and
defence policy (art 36 TEU) –
EU comprehensive approach
and coherence of EU external
action
06-Nov
Interparliamentary
Conference (Rome)
Interparliamentary
Conference (Rome)
12-Nov
Committee on Foreign
Affairs Enlarged Bureau
Meeting ahead of the Foreign
Affairs Council of 1718 November
26-Nov
Plenary
Recognition of Palestine
statehood
26-Nov
Plenary
25th anniversary of the UN
Convention on the Rights of
the Child
01-Dec
Committee on Foreign
Affairs
Exchange of views
11-Dec
Committee on Foreign
Affairs Enlarged Bureau
Meeting ahead of the Foreign
Affairs Council of
15 December
11-Feb
11083/15
bc/sw
DG C 1
275
PL
2.
Appearances on behalf of the High Representative/Vice-President before
the European Parliament in 2014
Date
Meeting
HR/VP representative
Subject
15-Jan
Plenary
EL Presidency
Situation in South Sudan
16-Jan
Plenary
Commissioner Kallas
Human Rights debate - Situation of
rights defenders and opposition
activists in Cambodia and Laos
16-Jan
Plenary
Commissioner Kallas
Human Rights debate - Recent
elections in Bangladesh
16-Jan
Plenary
Commissioner Kallas
Human Rights debate - Recent moves
to criminalise LGBTI people
20-Jan
Committee on
Budgetary Control
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
EEAS budgetary discharge 2012
05-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Situation in Ukraine
05-Feb
Plenary
IT Presidency
EU's role in Central African Republic
(CAR)
05-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Situation in Syria
05-Feb
Plenary
IT Presidency
Situation in Egypt
06-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Human Rights debate - The situation
in Thailand
06-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Human Rights debate - Right to
education in Transnistrian region
06-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Human Rights debate - Bahrain, in
particular the case of Nabeel Rajab,
Abdulhadi al-Khawaja and Ibrahim
Sharif
26-Feb
Plenary
Commissioner Füle
Situation in Ukraine
11083/15
bc/sw
DG C 1
276
PL
Date
Meeting
HR/VP representative
Subject
26-Feb
Plenary
EL Presidency
Situation in Iraq
26-Feb
Plenary
EL Presidency
Use of armed drones
27-Feb
Plenary
Commissioner Semeta
Venezuela
10-Mar
Plenary
Commissioner Borg
Eradication of torture in the world
10-Mar
Plenary
Commissioner Borg
Saudi Arabia
10-Mar
Plenary
Commissioner Füle
Priorities for EU relations with the
Eastern Partnership countries
12-Mar
Plenary
IT Presidency
EU's priorities for the 25th session of
the UN Human Rights Council
Plenary
Commissioner
Lewandowski
Human Rights debate - Russia:
sentencing of demonstrators involved
in the Bolotnaya Square events
13-Mar
13-Mar
Plenary
Commissioner
Lewandowski
Human Rights debate - Launching
consultations to suspend Uganda and
Nigeria from the Cotonou Agreement
in view of recent legislation further
criminalising homosexuality
13-Mar
Plenary
Commissioner
Lewandowski
Human Rights debate - Security and
human trafficking in Sinai
Commissioner Füle
Strategic dialogue on the
programming priorities under the
Instrument for Pre-accession
Assistance (IPA II) and of the
European Neighbourhood Instrument
(ENI)
18-Mar
Committee on
Foreign Affairs
11083/15
bc/sw
DG C 1
277
PL
Date
Meeting
HR/VP representative
Subject
31-Mar
EP-PAP
Parliamentary
Summit
EL Presidency
Policy Headlines of the European
Union with regard to Africa
03-Apr
Plenary
EL Presidency
Situation in Iran
16-Apr
Plenary
Commissioner Füle
Situation in Ukraine and the Russian
pressure on Eastern Partnership
countries and in particular
destabilisation of eastern Ukraine
16-Apr
Plenary
EL Presidency
Religious freedoms and cultural
diversity
17-Apr
Plenary
Commissioner Almunia
EU-Japan strategic partnership
agreement
17-Apr
Plenary
Commissioner Almunia
Human Rights debate - Pakistan
17-Apr
Plenary
Commissioner Almunia
Human Rights debate - Syria
17-Apr
Plenary
Commissioner Almunia
Human Rights debate - North Korea
15-Jul
Plenary
Commissioner Füle
Situation in Ukraine
16-Jul
Plenary
IT Presidency
Violence between Israel and Palestine
16-Jul
Plenary
IT Presidency
Crime of aggression
16-Jul
Plenary
IT Presidency
Destruction of Syria's chemical
weapons
16-Jul
Plenary
IT Presidency
Situation in Iraq
11083/15
bc/sw
DG C 1
278
PL
Date
Meeting
HR/VP representative
Subject
17-Jul
Plenary
Commissioner
Vassiliou
Human Rights debate - Case of
Meriam Yahia Ibrahim in Sudan
17-Jul
Plenary
Commissioner
Vassiliou
Human Rights debate - The recent
attacks by Boko Haram in Nigeria
17-Jul
Plenary
Commissioner
Vassiliou
Human Rights debate - Freedom of
expression and assembly in Egypt
17-Sep
Plenary
IT Presidency
Situation in Libya
17-Sep
Plenary
IT Presidency
Situation in Iraq and Syria and the IS
offensive including the persecution of
minorities
17-Sep
Plenary
IT Presidency
Israel-Palestine after the Gaza war and
the role of the EU
18-Sep
Plenary
Commissioner Mimica
Human Rights debate - Persecution of
human rights defenders in Azerbaijan
18-Sep
Plenary
Commissioner Mimica
Human Rights debate - Burundi and in
particular on the case of Pierre Claver
Mbonimpa
18-Sep
Plenary
Commissioner Mimica
Human Rights debate - Human rights
violations in Bangladesh
22-Oct
Plenary
IT Presidency
Situation in Kobane and the threat of
IS
22-Oct
Plenary
IT Presidency
Situation in Hong-Kong
22-Oct
Plenary
IT Presidency
Death penalty in Pakistan and the case
of Asia Bibi
23-Oct
Plenary
Commissioner Borg
Human Rights debate - Closing of the
NGO "Memorial" in Russia
11083/15
bc/sw
DG C 1
279
PL
Date
Meeting
HR/VP representative
Subject
23-Oct
Plenary
Commissioner Borg
Human Rights debate - Situation of
human rights in Uzbekistan
23-Oct
Plenary
Commissioner Borg
Human Rights debate - Disappearance
of 43 teaching students in Mexico
12-Nov
Plenary
Commissioner Hahn
Humanitarian situation in South Sudan
12-Nov
Plenary
Commissioner Hahn
Turkish actions creating tensions in
the exclusive economic zone of
Cyprus
27-Nov
Plenary
Commissioner
Stylianides
Human Rights debate - Pakistan:
blasphemy laws
27-Nov
Plenary
Commissioner
Stylianides
Human Rights debate - Case of
accused war criminal Seseli in Serbia
27-Nov
Plenary
Commissioner
Stylianides
Human Rights debate - Kidnapping
and mistreatment of women in Iraq
03-Dec
Subcommittee on
Security and
Defence
Deputy SecretaryGeneral Mr Popowski
Debriefing on the FAC Defence of
18 November
17-Dec
Plenary
IT Presidency
Freedom of expression in Turkey
18-Dec
Plenary
IT Presidency
Human Rights debate - Persecution of
the democratic opposition in
Venezuela
18-Dec
Plenary
IT Presidency
Human Rights debate - Mauritania, in
particular the case of Biram Dah
Abeid
18-Dec
Plenary
IT Presidency
Human Rights debate - Sudan: the
case of Dr Amin Mekki Medani
11083/15
bc/sw
DG C 1
280
PL
3.
Appearances of Senior EEAS Representatives 80 before the European
Parliament in 2014 and Exchanges of views with newly appointed Heads of
Delegation
Date
20-Jan
Meeting
EEAS Representative
Subject
Committee on
Foreign Affairs
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Debriefing on the negotiations for an
Institutional Framework Agreement
governing EU-Switzerland relations
20-Jan
Committee on
Development
Deputy SecretaryGeneral Mr Popowski
Public Hearing on: " Place of
humanitarian aid in EU external relations:
the importance of respecting the
humanitarian principles"
22-Jan
Subcommittee on
Security and
Defence
Deputy SecretaryGeneral Mr Popowski
Public hearing "European Council on
Defence: What's next for CSDP?"
22-Jan
Subcommittee on
Security and
Defence &
Committee on
Foreign Affairs
EU Special
Representative for the
Sahel Mr Reveyrand
Exchange of views on situation in Sahel
23-Jan
Subcommittee on
Human Rights
EU Special
Representative for
Human Rights Mr
Lambrinidis
Exchange of views
23-Jan
Subcommittee on
Security and
Defence &
Committee on
Foreign Affairs &
Committee on
Development
Managing Director for
Africa Mr Westcott
Exchange of views on the current status
of operations in the Central African
Republic (CAR)
80
Members of Corporate Board, Managing Directors, EUSRs, PSC Chair
11083/15
bc/sw
DG C 1
281
PL
Date
Meeting
EEAS Representative
Subject
23-Jan
Subcommittee on
Security and
Defence &
Committee on
Foreign Affairs &
Committee on
Development
Managing Director for
Africa Mr Westcott
Exchange of views on the latest
developments in South Sudan
27-Jan
Committee on
Foreign Affairs
Enlarged Bureau
Executive Secretary
General Mr Vimont
Debriefing on the Geneve II Conf. (on
Syria)
30-Jan
EPP Group
Managing Director for
Asia and the Pacific Mr
Isticioaia-Budura
Hearing on EU-Japan Strategic
Partnership Agreement
04-Feb
Breakfast meeting
with members of the
Committee on
Foreign Affairs
EU Special
Representative for
South Mediterranean
Mr Leon
Briefing on the situation in Egypt
17-Feb
Committee on
Foreign Affairs
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Exchange of views on the implications of
the Swiss referendum on mass
immigration
18-Feb
Deputy SecretaryParliamentary Forum
General Mr Popowski
Europe's Parliaments in multinational
organisations and international fora: From
back seat to front row?
03-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Executive Secretary
General Mr Vimont
FAC Debriefing (on Ukraine)
Committee on
Foreign Affairs
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Exchange of views on the situation in
Libya
03-Mar
11083/15
bc/sw
DG C 1
282
PL
Date
05-Mar
Meeting
EEAS Representative
Subject
Joint Consultation
Meeting
Political and Security
Chair Mr Stevens
CSDP missions, political updates on
Libya, Mali, CAR, Afghanistan
10-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Strategic dialogue with Commissioner
Piebalgs on the programming under the
European Instrument for Democracy and
Human Rights, the Instrument
contributing to Stability and Peace and
the Partnership Instrument
10-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Exchange of views on the international
assistance package to Ukraine
18-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Managing Director for
the Americas Mr
Leffler
Debriefing on the state of play in
negotiations of a Political Dialogue and
Co-operation Agreement with Cuba and
other developments in Latin America
18-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Exchange of views with newly appointed
Newly appointed Head
Head of Delegations, in compliance with
of Delegation in Ankara
the Declaration on Political
Mr Manservisi
Accountability of the HR/VP
18-Mar
Committee on
Foreign Affairs
Enlarged Bureau
Executive Secretary
General Mr Vimont
19-Mar
Subcommittee on
Security and
Defence
EU Special
Exchange of views on the situation in the
Representative for Horn
Horn of Africa
of Africa Mr Rondos
08-Apr
Western Balkans
WG
EU Special
Representative Mr
Sorensen
Exchange of views on the current
situation in Bosna and Herzegovina
09-Apr
Delegation for
relations with USA
Managing Director for
the Americas Mr
Leffler
Debriefing on the EU-US Summit of
26 March in Brussels
10-Apr
SME Global & SME
Europe
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Breakfast debate about the EUSwitzerland relations
11083/15
Debriefing on the Foreign Affairs
Council of 17 March
bc/sw
DG C 1
283
PL
Date
04-Jun
Meeting
EEAS Representative
Subject
Committee on
Foreign Affairs
Executive Secretary
General Mr Vimont
Exchange of views on the presidential
elections in Egypt of 26 and 27 May
2014
04-Jun
Committee on
Foreign Affairs
Executive Secretary
General Mr Vimont
Exchange of views on the findings and
conclusions of the presidential elections
in Ukraine on 25 May 2014, and on the
latest developments in Ukraine
14-Jul
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation in
Washington Mr David
O'Sullivan
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation to
the Council of Europe
Mr Vilen
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
22-Jul
Committee on
Foreign Affairs
Enlarged Bureau
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Crisis in the Middle East
22-Jul
Committee on
Development
Chief Operating Officer
Mr O'Sullivan
Exchange of views on EU development
policy principles, state of play of
programming and the role of the EP
Executive Secretary
General Mr Vimont
Latest crisis developments in Ukraine,
Iraq, Libya and Gaza.
14-Jul
Enlarged Bureau of
the Committee on
Foreign Affairs
jointly with the
28-Aug
Bureaus of external
committees (DEVE,
INTA, SEDE,
DROI)
11083/15
bc/sw
DG C 1
284
PL
Date
Meeting
EEAS Representative
Subject
01-Sep
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation in
Georgia Mr Herman
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
01-Sep
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation to
China and Mongolia,
Mr Schweisgut
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
02-Sep
Plenary Session
followed by three
parallel thematic
sessions
Third Annual
Conference of EU
Heads of Delegation
- Revamping EU policy; - Toward and
EU economic, political and security
strategy in Asia-pacific; Challenges for
EU development cooperation in Africa
and Latin America
11-Sep
Subcommittee on
Security and
Defence
Deputy SecretaryGeneral Mr Popowski
Debriefing on the informal
Defence Council
17-Sep
Delegation to the
Euro-Latin
American
Parliamentary
Assembly
Managing Director for
the Americas Mr
Leffler
Exchange of views on the state of play in
EU-LAC relations
22-Sep
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation in
Albania Mrs Vlahutin
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
Committee on
Foreign Affairs
Newly appointed Head
of the EU Delegation in
Japan Mr IsticioaiaBudura
Exchange of views with newly appointed
Head of Delegations, in compliance with
the Declaration on Political
Accountability of the HR/VP
23-Sep
11083/15
bc/sw
DG C 1
285
PL
Date
Meeting
EEAS Representative
Subject
Joint meeting of the
Committee on
Budgetary Control
and the Committee
on Foreign Affairs
Managing Director Mr
Child
Special Report No
11/2014 (2013 Discharge) "The
establishment of the European External
Action Service"
13-Oct
Subcommittee on
Human Rights
EU Special
Representative for
Human Rights Mr
Lambrinidis
Exchange of views
03-Nov
Committee on
Foreign Affairs
EU Special
Representative Mr
Salber
Exchange of views
Committee on
04-Nov
Foreign Affairs
EU Special
Representative for
Human Rights Mr
Lambrinidis
Exchange of views on his recent visits to
Egypt and Pakistan
Committee on
05-Nov
Budgetary Control
Managing Director Mr
Child
Special Report No
11/2014 (2013 Discharge) "The
establishment of the European External
Action Service"
23-Sep
Committee on Civil
Managing Director Mrs
05-Nov Liberties, Justice and
Marinaki
Home Affairs
Exchange of views on terrorism, foreign
fighters and presentation of TE-SAT
report
Others - Spring
05-Nov forward for women
Conference
EU Special
Representative for
Human Rights Mr
Lambrinidis
Keynote speaker at the opening session
Subcommittee on
05-Nov Security and
Defence
Political and Security
Chair Mr Stevens
CSDP priorities in the context of evolving
security environment
11083/15
bc/sw
DG C 1
286
PL
Date
Meeting
EEAS Representative
Subject
Delegation for
relations with Israel
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Current situation in the region
Managing Director for
the Americas Mr
Leffler
State of play of the bilateral EU-Canada
relationship
Committee on
Foreign Affairs
Executive Secretary
General Mr Vimont
Debriefing on the Foreign Affairs
Council of 17 November 2014
Committee on
Foreign Affairs
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Latest developments in Syria and Iraq
Delegation for
relations with
Maghreb countries
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Situation in Libya
11-Dec
Delegation for
relations with the
Maghreb countries
Managing Director for
North Africa, Middle
East, Arabian
Peninsula, Iran and Iraq
Mr Mingarelli
Exchange of views on Libya
11-Dec
Joint Consultation
Meeting
Political and Security
Chair Mr Stevens
Joint Consultation Meeting
17-Dec
Committee on
Development
Coordinators'
Meeting
Deputy SecretaryGeneral Mr Popowski
Debriefing on the Foreign Affairs
Council of 12 December 2014
11-Nov
36th EP-Canada
13-Nov Interparliamentary
meeting
17-Nov
17-Nov
11-Dec
11083/15
bc/sw
DG C 1
287
PL
Załącznik III: Oświadczenia i deklaracje
W 2014 r. wydano w sumie 539 oświadczenia i deklaracje należące do jednej z następujących
czterech kategorii:
•
Deklaracje wysokiej przedstawiciel wydane w imieniu UE: przedstawiają one
oficjalne stanowisko UE i są wydawane z upoważnienia wysokiej przedstawiciel po
uprzednim zasięgnięciu opinii państw członkowskich. Jeżeli nie ma takiego oficjalnego
stanowiska, deklaracje te są uzgadniane przez państwa członkowskie w ramach Rady.
Państwa trzecie mogą, na zaproszenie, przyłączać się do takich deklaracji.
•
Oświadczenia wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej: stosowane najczęściej
po to, by zareagować na wydarzenia wymagające szybkich działań ze strony UE;
wydawane z upoważnienia wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej Komisji bez
formalnych konsultacji z państwami członkowskimi.
•
Oświadczenia rzecznika wysokiej przedstawiciel: wydawane w ramach szybkiego
działania ze strony UE, gdy osobiste zaangażowanie wysokiej przedstawiciel /
wiceprzewodniczącej Komisji nie jest konieczne.
•
Lokalne oświadczenia UE: wydawane w przypadku konkretnych spraw lokalnych lub
regionalnych.
Podział na kategorie:
Kategoria
Liczba (odsetek całości)
Deklaracje wysokiej przedstawiciel
49 (9,09%)
Oświadczenia wysokiej przedstawiciel /
wiceprzewodniczącej Komisji
173 (32,10%)
Oświadczenia wydane przez rzecznika
235 (43,60%)
Oświadczenia lokalne
82 (15,21%)
Ogółem
539 (100%)
11083/15
bc/sw
DG C 1
288
PL
Podział geograficzny:
Region
Liczba (odsetek całości)
Afryka
117 (21,71%)
Azja
85 (15,77%)
Europa Wschodnia / Bałkany Zachodnie
136 (25,23%)
Ameryka Łacińska
18 (3,34%)
Afryka Północna
44 (8,16%)
Bliski Wschód / Zatoka Perska
107 (19,85%)
Stosunki wielostronne / Ameryka
Północna
32 (5,94%)
Podział tematyczny
Region
Liczba (odsetek całości)
Prawa człowieka
110 (20,4%)
Wybory / reformy
83 (15,4%)
Konflikt / procesy stabilizacji
181 (33,6%)
Incydenty związane z bezpieczeństwem
49 (9,09%)
Gratulacje / kondolencje
43 (7,98%)
Nieproliferacja
9 (1,67%)
Inne
64 (11,9%)
11083/15
bc/sw
DG C 1
289
PL
Wspólne oświadczenia
Wysoka przedstawiciel wydała wspólnie z komisarzami 9 oświadczeń. Cztery oświadczenia
wydano wraz z przedstawicielami państw trzecich. W tabeli przedstawiono, ile wspólnych
oświadczeń złożyli poszczególni komisarze.
Komisarz
Liczba
Johannes Hahn
4
Andris Piebalgs
1
Kristalina Georgijewa
1
Andris Piebalgs / Kristalina Georgijewa
2
Christos Stylianides
1
11083/15
bc/sw
DG C 1
290
PL
Załącznik IV: Budżet WPZiB na rok 2014
19.030101 EUMM Georgia
2014/35/WPZiB EUMM Georgia – dec. Rady 2014/915/WPZiB
18 300 000,00
Razem
18 300 000,00
19.030102 EULEX Kosowo
WPZiB/2014/15/EULEX Kosovo – dec. Rady 2014/349/WPZiB
34 000 000,00
WPZiB/2014/32/EULEX Kosovo – dec. Rady 2014/685/WPZiB
55 820 000,00
Razem
89 820 000,00
19.030103 EUPOL AFGANISTAN
WPZiB/2013/07/EUPOL AFGANISTAN – dec. Rady
2013/240/WPZiB
17 633 790,14
WPZiB/2015/01/EUPOL AFGANISTAN – dec. Rady
2014/922/WPZiB
57 750 000,00
75 383 790,14
Razem
19.030104 Inne środki i operacje zarządzania kryzysowego
WPZiB/2014/05/EUCAP Sahel Mali – dec. Rady 2014/219/WPZiB
5 500 000,00
WPZiB/2014/12/EUBAM Libya – dec. Rady 2014/294/WPZiB
26 200 000,00
WPZiB/2014/13/EUBAM Rafah – dec. Rady 2014/430/WPZiB
940 000,00
WPZiB/2014/16/EUPOL COPPS – dec. Rady 2014/447/WPZiB
8 975 000,00
WPZiB/2014/27/EUCAP Sahel Niger – dec. Rady 2014/482/WPZiB
9 155 000,00
WPZiB/2014/25/EKBiO – dec. Rady 2014/491/WPZiB
756 000,00
WPZiB/2014/26/EUAM Ukraine – dec. Rady 2014/486/WPZiB
11083/15
2 680 000,00
bc/sw
DG C 1
291
PL
WPZiB/2014/31/EUSEC RD Congo – dec. Rady 2014/674/WPZiB
4 600 000,00
WPZiB/2014/29/EUCAP NESTOR – dec. Rady
17 900 000,00
2014/726/WPZiB
WPZiB/2014/33/EUAM Ukraine – dec. Rady 2014/800/WPZiB
13 100 000,00
Razem
89 806 000,00
19.030105 Środki nadzwyczajne
0,00
19.030106 Działania przygotowawcze i następcze
328 776,63
Razem
11083/15
328 776,63
bc/sw
DG C 1
292
PL
19.030107 Specjalni przedstawiciele Unii Europejskiej
WPZiB/2014/02/SPUE w Regionie Kaukazu Południowego i
1 040 000,00
ds. Kryzysu w Gruzji – dec. Rady 2014/22/WPZiB
WPZiB/2014/04/SPUE w regionie Sahelu – dec. Rady
1 350 000,00
2014/130/WPZiB
WPZiB/2014/SPUE w Afganistanie – dec. Rady 2014/383/WPZiB
3 760 000,00
WPZiB/2014/24/SPUE w Bośni i Hercegowinie – dec. Rady
5 250 000,00
2014/384/WPZiB
WPZiB/2014/22/SPUE ds. Praw Człowieka – dec. Rady
550 000,00
2014/385/WPZiB
WPZiB/2014/SPUE w Kosowie – dec. Rady 2014/400/WPZiB
1 450 000,00
WPZiB/2014/20/SPUE w Regionie Kaukazu Południowego i
1 380 000,00
ds. Kryzysu w Gruzji – dec. Rady 2014/438/WPZiB
WPZiB/2014/30/SPUE w Rogu Afryki – dec. Rady 2014/673/WPZiB
Razem
11083/15
890 000,00
15 670 000,00
bc/sw
DG C 1
293
PL
19.0302 Nieproliferacja i rozbrojenie
WPZiB/2014/03/WHO II – dec. Rady 2013/668/WPZiB
1 727 000,00
WPZiB/2014/01/BAFA – Traktat o handlu bronią IV – dec. Rady
5 200 000,00
2013/768/WPZiB
WPZiB/2014/06/ośrodki analityczne II – dec. Rady 2014/129/WPZiB
3 600 000,00
WPZiB/2014/36/HCoC III – dec. Rady 2014/913/WPZiB
990 000,00
WPZiB/2014/34/BSiL Sahel–Libia – dec. Rady 2014/912/WPZiB
3 561 257,06
Razem
15 078 257,06
OGÓŁEM
304 386 823,83
81
Środki na zobowiązania, które zostaną przeniesione na 2015 r. :
19.030104 Inne środki i operacje zarządzania kryzysowego
WPZiB/2015/02/EUCAP EUCAP Sahel Mali – dec. Rady (WPZiB)
11 250 000,00
2015/76 (kwota zobowiązań ogółem wynosi 11 400 000 EUR)
19.0302 Nieproliferacja i rozbrojenie
WPZiB/2015/10/OPCW VI – dec. Rady (WPZiB) 2015/259
2 528 069,00
WPZiB/2015/05/OUTER SPACE-UNIDIR oraz
WPZiB/2015/06/OUTER SPACE-UNODA – dec. Rady (WPZiB)
1 274 398,85
2015/203
Ogółem
81
15 052 467,85
Środki na zobowiązania, które zostaną przeniesione na 2015 r. zgodnie
z art. 13 ust. 2 rozporządzenia finansowego.
11083/15
bc/sw
DG C 1
294
PL
Załącznik V: Ocena koordynacji i komplementarności WPZiB z innymi
zewnętrznymi instrumentami finansowymi UE
Jeżeli chodzi o koordynację i komplementarność WPZiB/WPBiO z innymi zewnętrznymi
instrumentami finansowymi UE, główne unijne instrumenty zewnętrzne w ramach działu 4 budżetu
UE – istotne z punktu widzenia kompleksowego podejścia – to: Instrument Pomocy
Przedakcesyjnej (IPA), Europejski Instrument Sąsiedztwa (ENI), Europejski Instrument na rzecz
Wspierania Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR), Instrument na rzecz przyczyniania się do
Stabilności i Pokoju (IcSP), Instrument Partnerstwa (PI) i Instrument Finansowania Współpracy na
rzecz Rozwoju (DCI). Duże znaczenie ma również Europejski Fundusz Rozwoju (EFR),
finansowany spoza budżetu UE.
Instrumenty te ujęto w wieloletnich ramach finansowych na lata 2014–2020 z myślą o wspieraniu
polityki zewnętrznej Unii Europejskiej; każdy z instrumentów jest ukierunkowany na inny aspekt
tej polityki, a jednocześnie wspomaga pozostałe instrumenty. Podczas całego procesu
przyjmowania instrumentów szczególną uwagę zwracano na ich komplementarność.
Kompleksowe podejście do planowania strategicznego i operacyjnego misji WPBiO stało się
powszechną praktyką, również w roku 2014. Przedstawiciele ESDZ i służb Komisji
odpowiedzialnych za programowanie i wdrażanie instrumentów UE są silnie zaangażowani we
wszystkie etapy planowania strategicznego i operacyjnego, np. proces koncepcji zarządzania
kryzysowego, koncepcji operacji (CONOPS), planu operacji (OPLAN) oraz przegląd strategiczny.
Organizowane są wspólne misje w terenie z przedstawicielami różnych służb UE. Delegatury UE
mają do odegrania istotną rolę w kompleksowym podejściu, nie tylko podczas mapowania
i identyfikacji potrzeb w zakresie bezpieczeństwa, ale również podczas identyfikacji projektów,
zwłaszcza w dziedzinie reformy sektora bezpieczeństwa (np. rządy, policja, wymiar
sprawiedliwości), przy zapewnieniu pełnej komplementarności z WPBiO.
11083/15
bc/sw
DG C 1
295
PL
Niemniej jednak, porównując WPZiB/WPBiO z unijnymi instrumentami w ramach działu 4 (i
EFR), należy wziąć pod uwagę fakt, iż różnią się one pod względem ram prawnych, procedur
i podmiotów wdrażających. Na przykład, rozporządzenia dotyczące IcSP, ENI, DCI, IPA, PI
i EIDHR przyjmowane są na mocy TFUE (zwykła procedura ustawodawcza). Decyzje Rady
z zakresu WPZiB dotyczące misji cywilnych i operacji wojskowych przyjmowane są na mocy TUE.
Ponadto struktura czasowa i daty rozpoczęcia/zakończenia etapów programowania pomocy
rozwojowej często różnią się znacznie od etapów planowania misji w zakresie zarządzania
kryzysowego. Dopasowanie w odpowiednim momencie instrumentu właściwego do zaspokojenia
wszystkich potrzeb i osiągnięcia wszystkich celów pozostaje zatem wyzwaniem. Ponadto projekty
w zakresie pomocy rozwojowej realizowane są przez różne organizacje działające jako agencje
wykonawcze, natomiast w przypadku misji WPBiO większość podmiotów wdrażających to
eksperci rządowi z państw członkowskich UE.
Poniższa tabela zawiera przykłady komplementarności misji WPBiO z innymi instrumentami
zewnętrznymi UE. W rzeczywistości koordynacja i komplementarność obejmują pełen zakres
działań i projektów finansowanych przez UE, jak również działań podmiotów krajowych
i międzynarodowych (np. ONZ, OBWE, UA, NATO, USA, Chiny, dwustronne działania państw
członkowskich UE itd.).
MISJA LUB
OPERACJA
WPBiO
EUBAM
Libya
POWIĄZANE
PRZYKŁADY SKOORDYNOWANYCH
INSTRUMENTY I KOMPLEMENTARNYCH DZIAŁAŃ UE
ZEWNĘTRZNE
UE – WEDŁUG
KRAJÓW
Europejski
Instrument
Sąsiedztwa (ENI),
Instrument na
rzecz
przyczyniania się
do Stabilności
i Pokoju (IcSP)
W 2014 r. w celu zapewnienia kompleksowego
podejścia na potrzeby obszarów pilotażowych
wyznaczonych dla działania EUBAM przewidziano
programy i projekty w ramach europejskiej polityki
sąsiedztwa i IcSP. Np. szkoleniom w zakresie
zarządzania granicami mają towarzyszyć programy
mające na celu wspieranie zatrudnienia młodzieży,
poprawy opieki zdrowotnej i kształcenia zawodowego
oraz zapewnienie niezbędnego skupienia działań na
poszczególnych społecznościach. Niestety ze względu
na sytuację w zakresie bezpieczeństwa programy te nie
mogły zostać zrealizowane.
11083/15
bc/sw
DG C 1
296
PL
EUPOL
Instrument
Finansowanie z DCI nadal wspomagało w znaczący
Afghanistan
Finansowania
sposób Fundusz Powierniczy na rzecz Prawa
Współpracy na
i Porządku Publicznego (LOTFA) dla Afganistanu
rzecz Rozwoju
w zakresie utrzymania i rozwijania zdolności policji;
(DCI), Instrument
instrument ten jest w pełni komplementarny
na rzecz
z działaniami w zakresie szkoleń, doradztwa
przyczyniania się
i monitorowania działań w ramach EUPOL. W ramach
do Stabilności
IcSP UE sfinansowała dwa ośrodki szkoleniowe.
i Pokoju (IcSP)
EUAM
Europejski
Przed podjęciem decyzji w sprawie misji WPBiO
Ukraine
Instrument
w zakresie reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa
Sąsiedztwa (ENI),
dokonano przeglądu istniejących instrumentów
Instrument na
i programów UE. Misja WPBiO ma odpowiedzieć na
rzecz
potrzebę, której nie można było zaspokoić za
przyczyniania się
pośrednictwem żadnych innych instrumentów UE.
do Stabilności
Kontynuowana będzie koordynacja z innymi
i Pokoju (IcSP)
instrumentami, a EUAM pomoże w określeniu
przyszłych programów UE w zakresie cywilnego
sektora bezpieczeństwa.
11083/15
bc/sw
DG C 1
297
PL
EUCAP
Sahel Niger
Europejski
Fundusz Rozwoju
(EFR), Instrument
na rzecz
przyczyniania się
do Stabilności
i Pokoju (IcSP)
Delegatura UE koordynuje wszystkie działania UE
w sektorze bezpieczeństwa. Koordynacja ta odbywa
się poprzez regularne spotkania i stałą wymianę
informacji, w dążeniu do synergii i zwiększenia siły
oddziaływania UE. Przykładem takiej koordynacji
i współpracy są liczne szkolenia organizowane
wspólnie w ramach dwóch lub większej liczby
projektów UE oraz wspólna interwencja misji EUCAP
i programu PAJED w celu utworzenia i wzmocnienia
potencjału centrów zarządzania kryzysowego we
wszystkich regionach.
Program wsparcia sprawiedliwości i państwa prawa
(PAJED) w ramach EFR zawiera komponent
dotyczący bezpieczeństwa, który obejmuje jeden
projekt realizowany z EUCAP mający zapewnić
wyposażenie i szkolenia wspólnym centrom
operacyjnym.
W ramach EFR kontynuowany jest projekt na rzecz
rozwoju lokalnego trzech północnych regionów
(25,6 mln EUR); dwie krótkoterminowe interwencje
w ramach IcSP (29 mln EUR) mają przyczynić się –
poprzez działania strukturalne i długoterminowe – do
stabilizacji regionów stojących w obliczu poważnych
zagrożeń dla bezpieczeństwa.
EUCAP przejęła część działalności prowadzonej
w ramach programu CT–Sahel (długoterminowy
program w ramach IcSP), po tym jak krajowy
komponent tego programu zakończył się
w październiku 2014 r.
11083/15
bc/sw
DG C 1
298
PL
EUCAP
Europejski
Umowa na rzecz budowania państwowości w ramach
Sahel Mali
Fundusz Rozwoju
EFR wspomaga rząd malijski w świadczeniu
(EFR), Instrument
podstawowych usług podczas procesu przemian
na rzecz
i pojednania narodowego. W ramach EFR prowadzony
przyczyniania się
jest też projekt na rzecz wsparcia reformy wymiaru
do Stabilności
sprawiedliwości, dysponujący budżetem 12 mln EUR.
i Pokoju (IcSP)
Ponadto pierwszy program w ramach IcSP z budżetem
9 mln EUR przygotował grunt pod rozmieszczenie
misji EUCAP Sahel Mali dzięki wyposażeniu
jednostek policji i żandarmerii będących
prawdopodobnymi beneficjentami szkoleń w ramach
EUCAP.
Rozważany jest obecnie drugi program (5 mln EUR),
mający na celu modernizację i wyposażenie
centralnego posterunku policji w Bamako. Pomoc
techniczną i monitorowanie tej nowej struktury ma
zapewnić EUCAP.
EUFOR
Europejski
W następstwie wspólnej misji w Republice
RCA
Fundusz Rozwoju
Środkowoafrykańskiej instrumenty UE (głównie
(EFR), Instrument
EFR i IcSP) posłużyły przekierunkowaniu
na rzecz
trwających programów w celu zapewnienia
przyczyniania się
synergii z działaniami misji; ma to pomóc
do Stabilności
w tworzeniu bezpiecznego i zabezpieczonego
i Pokoju (IcSP)
środowiska w tych miejscach w Bangi, które
stanowią „punkty zapalne”.
W tym celu przyjęto m.in. nową decyzję w ramach
IcSP (4 mln EUR) na rzecz zagrożonych społeczności,
koncentrując się na obszarach patrolowanych przez
EUFOR.
11083/15
bc/sw
DG C 1
299
PL
EUTM
Europejski
Koordynacja, zapisana jako ogólna
Somalia
Fundusz Rozwoju
zasada w porozumieniu w sprawie Somalii, stanowi
(EFR), Instrument
również konkretny aspekt trzech operacji WPBiO,
na rzecz
którego realizację zapewnia uruchomione Centrum
przyczyniania się
Operacyjne, umożliwiające interakcję z innymi
EUCAP
do Stabilności
instrumentami UE.
Nestor
i Pokoju (IcSP)
EUNAVFOR
Atalanta
w Rogu
Afryki
W celu zwiększenia spójności, siły oddziaływania
i widoczności UE powołano specjalnego
przedstawiciela UE (SPUE), aby przyczynił się do
wypracowania regionalnego podejścia UE do
wzajemnie powiązanych wyzwań stojących przed
Rogiem Afryki. Specjalny przedstawiciel UE miał
istotny udział w konkretnych zmianach, jakie zaszły
w Somalii.
Program dotyczący najważniejszych szlaków morskich
prowadzony od 2009 r. w ramach IsCP obejmuje
działania mające na celu rozwój trwałych
zdolności w zakresie bezpieczeństwa morskiego
i zarządzania morskiego w regionie. Projekt
realizowany w ramach programu EFR na rzecz
promowania regionalnego bezpieczeństwa morskiego
(MASE) także odnosi się do długoterminowego
rozwoju zdolności w dziedzinie bezpieczeństwa
morskiego.
Misja szkoleniowa UE (EUTM) ma na celu rozwijanie
somalijskich sił policyjnych. Ponadto UE przyczynia
się do poprawy sytuacji w zakresie
bezpieczeństwa w Somalii, zapewniając znaczne
wsparcie finansowe misji Unii Afrykańskiej w Somalii
(AMISOM) (dotychczas prawie 771 mln EUR) za
pośrednictwem Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
w ramach EFR.
11083/15
bc/sw
DG C 1
300
PL
EU BAM
Rafah
ENI
Działania podejmowane w ramach EUPOL COPPS
w celu wsparcia podstawowych reform zarówno
EUPOL
COPPS
w zakresie wymiaru sprawiedliwości w sprawach
karnych, jak i w sektorze bezpieczeństwa są w pełni
zgodne z priorytetem nadanym kwestii
praworządności w ramach unijnej współpracy na rzecz
rozwoju z Palestyną 82 (kluczowy sektor nr 1: wsparcie
w zakresie sprawowania rządów na szczeblu lokalnym
i krajowym).
Przemieszczenie misji EU BAM Rafah na przejścia
graniczne w Strefie Gazy byłoby istotnym czynnikiem
umożliwiającym pomyślną realizację unijnych
projektów na rzecz rozwoju w tym obszarze
(zwłaszcza dzięki ułatwieniu przywozu materiałów
budowlanych do Strefy Gazy).
UE z determinacją dąży do dalszej poprawy koordynacji i komplementarności swoich działań
zewnętrznych. W następstwie konkluzji Rady w sprawie kompleksowego podejścia 83 Komisja
przedstawiła w kwietniu 2015 r. stosowny plan działania.
Również wzmocniona rola wiceprzewodniczących Komisji Europejskiej pod przewodnictwem
Jeana-Claude'a Junckera będzie sprzyjać spójnemu i komplementarnemu stosowaniu instrumentów
zewnętrznych UE. W tym względzie, w odniesieniu do działań zewnętrznych, wysoka
przedstawiciel Unii / wiceprzewodnicząca Komisji będzie odpowiadać za kierowanie pracami
wszystkich komisarzy właściwych do spraw stosunków zewnętrznych i za koordynację tych prac.
82
83
Użycie tej nazwy nie może być traktowane jako uznanie państwa Palestyna i pozostaje bez
uszczerbku dla indywidualnych stanowisk państw członkowskich w tej kwestii.
Zob. Rada Unii Europejskiej, konkluzje Rady w sprawie kompleksowego podejścia UE,
3312. posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, 12.5.2014.
11083/15
bc/sw
DG C 1
301
PL