Zdrowe Miasta - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Zdrowe Miasta
Program Zdrowe Miasta został wprowadzony przez Światową Organizację
Zdrowia w roku 1988 i ma za zadanie realizację na poziome lokalnym strategii
Zdrowie dla Wszystkich. Główne cele programu to podniesienie rangi zagadnień
zdrowia w miastach, wspieranie rozwoju kompleksowych strategii i planów w
zakresie promocji zdrowia oraz promowanie współpracy pomiędzy miastami w
Europie.
Do Polski Program Zdrowych Miast trafił na początku lat 90. W 1991 roku powstała Polska Sieć Zdrowych Miast. Dwa lata
później Sieć przekształciła się w Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich. Siedziba Stowarzyszenia mieści się w Łodzi.
Zdrowe Miasto powinno starać się zapewnić swoim mieszkańcom:
czyste, bezpieczne środowisko,
znaczny udział w podejmowaniu i kontroli decyzji dotyczących życia mieszkańców, ich zdrowia i dobrego
samopoczucia,
możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (bezpiecznej żywności i wody, mieszkań, pracy,
bezpieczeństwa),
stały dostęp do świadczeń zdrowotnych na odpowiednio wysokim poziomie,
warunki poprawy kondycji fizycznej i psychicznej, wzajemnego wspierania się i spokojnego życia.
W czerwcu 2000 roku Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnym certyfikatem potwierdziła, że Stowarzyszenie Zdrowych
Miast Polskich spełnia wymogi stawiane przez WHO narodowym sieciom Zdrowych Miast w Europie.
O uczestnictwie w programie Zdrowe Miasta decyduje Światowa Organizacja Zdrowia oceniając zaangażowanie miasta i
potencjalne możliwości osiągnięcia stawianych celów.
Kolejne fazy w programie trwają pięć lat. Faza I obejmowała lata 1988 - 1992. Uczestniczyło w niej 35 miast europejskich.
Nie było wśród nich miast polskich. Celem tego etapu programu było wprowadzenie nowych zasad pracy na rzecz zdrowia
w miastach i stworzenie struktur umożliwiających współpracę międzysektorową.
Równolegle do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast Światowej Organizacji Zdrowia powstawały sieci narodowe Zdrowych
Miast skupiające miasta zainteresowane realizacją programu, ale nie spełniające wymogów Światowej Organizacji Zdrowia.
Do 1993 roku powstało 19 sieci narodowych skupiających łącznie ponad 600 miast i gmin w Europie, w tym sieć polska.
Celem II fazy programu Zdrowe Miasta realizowanej w latach 1993 - 1997, było tworzenie lokalnej polityki zdrowia
publicznego i zintegrowanego planowania w zakresie zdrowia. Uczestniczyło w niej 39 miast, w tym 4 miasta polskie:
Białystok, Łódź, Poznań i Toruń.
W trakcie III fazy programu w latach 1998 – 2002 miasta przygotowywały zintegrowane plany działań na rzecz zdrowia
uwzględniające międzynarodowe strategie w tym zakresie: Zdrowie 21 oraz Lokalną Agendę 21. Aktualnie uczestniczą w niej
42 miasta, w tym Łódź, jako jedyne miasto polskie. O członkostwo w Europejskiej Sieci Zdrowych Miast ubiegały się również
Toruń i Poznań. W III fazie programu Światowa Organizacja Zdrowia zacieśniła współpracę i poświeciła więcej uwagi
narodowym sieciom Zdrowych Miast. Doceniła ich szerokie oddziaływanie i możliwość dotarcia z programem do różnych
miast i gmin, również takich, gdzie nie trafiają bezpośrednio programy międzynarodowe. W regionie europejskim aktualnie
działa 26 sieci narodowych, z czego 13 spełnia wymogi WHO dla narodowych sieci Zdrowych Miast (w tym Stowarzyszenie
Zdrowych Miast Polskich).
W październiku 2003 r. Światowa Organizacja Zdrowia obchodziła piętnastolecie programu Europejskie Zdrowe Miasta. W
ramach jubileuszu w Belfaście odbyła się konferencja na której podpisano Deklaracje zawierającą priorytety i cele IV fazy
programu.
Obszary działań Zdrowych Miast w tej fazie programu obejmują:
inwestowanie w umacnianie zdrowia - oparte na współpracy międzysektorowej, zrównoważonym rozwoju i
uwzględniające różne determinanty zdrowia,
realizacja zadań priorytetowych dla Światowej Organizacji Zdrowia:
• planowanie przestrzenne sprzyjające zdrowiu,
• ocena zdrowotnych skutków realizowanych działań (Health Impact Assessment),
• zdrowie osób w wieku starszym.
Głównymi celami Europejskiej Sieci Zdrowych Miast Światowej Organizacji Zdrowia są:
propagowanie lokalnych strategii oraz działań na rzecz zdrowia i zrównoważonego rozwoju,
ułatwienie dostępu wszystkich krajów Europy do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast,
wspieranie współpracy i kontaktów roboczych pomiędzy Zdrowymi Miastami w Europie i innych regionach świata,
wzmocnienie pozycji programu Zdrowe Miasta w poszczególnych krajach,
pełnienie aktywnej roli w umacnianiu zdrowia poprzez tworzenie międzynarodowego lobby na rzecz zdrowia,
tworzenie dobrych, sprawdzonych modeli działań prozdrowotnych i promowanie ich w Zdrowych Miastach Europy.
O przyjęcie do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast WHO mogą ubiegać się wszystkie miasta Stowarzyszenia Zdrowych Miast
Polskich. W Europejskiej Sieci Zdrowych Miast przewidziano dla Polski maksimum 6 miejsc. Aktualnie Stowarzyszenie
Zdrowych Miast Polskich liczy 39 miast i gmin o łącznej liczbie mieszkańców około 7 mln.
Opracowała mgr inż. Barbara Jarzębska
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
więcej informacji:
www.szmp.pl
Czy wiesz, że ...
Technologie oczyszczania gleby/ziemi z zanieczyszczeń chemicznych są bardzo kosztowne. Do najtańszych
technologii oczyszczania gleb rozwijanych w ostatnich latach należą metody biologiczne, w tym metody stabilizacji i
ograniczania biodostępności zanieczyszczeń oraz metody wzmacniające naturalną odporność gleb na degradację i
zdolność do samooczyszczania
Właściwe zagospodarowywanie terenów poprzemysłowych może w znacznym stopniu ograniczyć przeznaczanie
gruntów rolnych i leśnych na potrzeby przemysłu. W dużym stopniu zależy to od stworzenia na danym terenie
dogodnych warunków dla potencjalnych inwestorów, zarówno przez przygotowanie odpowiedniej infrastruktury,
jak i systemu zachęt, w celu zintensyfikowania procesu przejmowania terenów poprzemysłowych