Druk Nr 408 - bip.bialystok.pl

Projekt
UCHWAŁA NR ....................
RADY MIASTA BIAŁYSTOK
z dnia .................... 2016 r.
w sprawie nadania nazwy ulicy, położonej w Białymstoku na osiedlu nr 28 - Dojlidy Górne.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz.
446) w związku z art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460)1)
uchwala się, co następuje:
§ 1. Ulicy położonej w Białymstoku na osiedlu nr 28 – Dojlidy Górne, w obrębie nr 24 – Dojlidy Górne
obejmującej działkę o numerze geodezyjnym 1010/11, oznaczonej kolorem żółtym na mapie stanowiącej załącznik
do niniejszej uchwały, nadaje się nazwę – Św. Grzegorza Peradze.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Białegostoku.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa
Podlaskiego.
PRZEWODNICZĄCY RADY
Mariusz Krzysztof Gromko
1) Zmiany
tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 774, 870, 1336, 1830, 1890 i 2281
oraz z 2016r. poz. 770 i 903.
Id: CEB87660-FAC9-4508-8295-5B76EEC332EF. Projekt
Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr ....................
Rady Miasta Białystok
z dnia....................2016 r.
Id: CEB87660-FAC9-4508-8295-5B76EEC332EF. Projekt
Strona 2
UZASADNIENIE
Święty Grzegorz Peradze
Urodził się 13 września (31 sierpnia wg kalendarza juliańskiego) 1899 roku we wsi Bakurciche
(prowincja Kachetia) w Gruzji w rodzinie prawosławnego kapłana Romanoza Peradze i Marii
Samadalaszwili. W 1905 roku umiera jego ojciec i wychowaniem dzieci zajmuje się matka i brat
ojca, również duchowny.
W roku 1918 Grzegorz jako prymus kończy naukę w seminarium duchownym. Dyplom
z wyróżnieniem daje mu prawo wstępu do wszystkich akademii teologicznych. Wybuch rewolucji
i utworzenie niepodległej Gruzji zmieniają jego życiowe plany. W tym też roku rozpoczyna naukę
na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Tbilisi. W latach 1919-1921 odbywa zasadniczą służbę
wojskową, a następnie przez krótki okres jest nauczycielem w wiejskiej szkole.
W październiku 1921 r. zostaje wysłany przez Cerkiew Gruzińską na studia do Berlina.
Początkowo doskonali język niemiecki, a 12 maja 1922 r. zostaje immatrykulowany na Wydziale
Teologii Uniwersytetu Berlińskiego. Tam studiuje teologię i „orientalia” czyli języki hebrajski,
syryjski, arabski, koptyjski, ormiański i grecki. W tym czasie opanowuje łacinę, angielski,
francuski i duński. (Poza tym znał oczywiście język rosyjski i starocerkiewny, a po 1933 roku
bardzo szybko nauczył się języka polskiego). Po zakończeniu studiów w Berlinie kontynuuje naukę
na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Bonn. Doktoryzuje się 26 lutego 1926 roku. Kolejne
studia oraz prace podejmuje w Belgii i Anglii. W 1927 r. zostaje zatrudniony na Uniwersytecie
w Bonn.
W 1931 roku Grzegorz Peradze w greckiej katedrze w Paryżu składa śluby zakonne, a następnie
przyjmuje święcenia kapłańskie. Było to wynikiem jego duchowych przeżyć w czasie ciężkiej
choroby. W Paryżu wiąże się ze wspólnotą gruzińską, uczestniczy w organizowaniu parafii
i zostaje jej pierwszym proboszczem. W 1932 r. ze względu na dobro parafii rezygnuje z pracy na
Uniwersytecie w Bonn.
W 1933 roku spełnia się marzenie Grzegorza Peradze, aby zostać wykładowcą w szkole
teologicznej. Prawosławny metropolita Dionizy (Waledyński), zwierzchnik Cerkwi prawosławnej
w Polsce zaprasza go do Warszawy i proponuje stanowisko w Studium Teologii Prawosławnej
Uniwersytetu Warszawskiego. Pracując jako wykładowca pomaga innym, szczególnie biednym
studentom.
W kolejnych latach odbywa podróże naukowe do Rumunii, Grecji i Bułgarii, Ziemi Świętej i Syrii,
a następnie prowadzi badania naukowe we Włoszech, Austrii, Francji i Anglii.
W 1937 roku bierze aktywny udział w przygotowywaniu jubileuszu Szoty Rustaweliego - XIIwiecznego gruzińskiego poety, autora narodowej epopei „Wepchistkaosani” („Rycerz w tygrysiej
skórze”). Z tej okazji wygłasza odczyty w Warszawie, Krakowie i Lwowie.
W chwili wybuchu II wojny światowej o. Grzegorz Peradze prowadzi różnorodną działalność
naukową i pełni liczne funkcje, m.in.:
- zastępcy profesora patrologii i zastępcy kierownika seminarium tego przedmiotu w Studium
Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego,
-członka-współpracownika Komisji Orientalistycznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego,
- członka oddziału „Polska” Światowego Związku Przyjaznej Współpracy Kościołów,
- członka „Anglican and Eastern Church Association (Londyn),
- redaktora rocznika naukowego “Dżwari Wazisa” –„Krzyż z winnej latorośli” (Paryż),
- duszpasterza kolonii gruzińskiej w Polsce,
- członka Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego.
Po wrześniu 1939 r. o. Peradze pozostał w Warszawie, a w jego mieszkaniu ukrywał się jeden
z gruzińskich oficerów kontraktowych służących w armii polskiej.
Ojciec Grzegorz Peradze został aresztowany przez gestapo w swoim mieszkaniu prawdopodobnie
Id: CEB87660-FAC9-4508-8295-5B76EEC332EF. Projekt
Strona 3
5 maja 1942 r. Bezpośrednim powodem była prowokacja i donos współpracujących z Niemcami
jego rodaków. Jedna z wersji mówi o aresztowaniu pod zarzutem współpracy z wywiadem
angielskim, a także pomocy Żydom. Początkowo o. Grzegorza osadzono na Pawiaku. W liścietestamencie z tego okresu postanawia: „Gdybym nie wyszedł, bibliotekę przekazuję Metropolii,
rzeczy należy sprzedać, a dochód przeznaczyć na rzecz naszego parafialnego sierocińca na Woli.
(…) Moje gruzińskie książki i dokumenty (także obrazy) po wojnie Metropolia powinna wysłać
Kościołowi gruzińskiemu…”.
Najprawdopodobniej 18 listopada 1942 r. o. Grzegorz został przewieziony do Obozu
Koncentracyjnego w Auschwitz. Zginął 6 grudnia 1942 r., o godz. 16.45. o czym zaświadcza
oficjalne świadectwo zgonu wydane przez Urząd Stanu Cywilnego Auschwitz. Jego śmierć
znajduje potwierdzenie w Aktach Delegatury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj dotyczących
Obozu Koncentracyjnego w Auschwitz, za okres od 16 do 31 grudnia 1942 r.
W 1945 roku dwaj byli więźniowie obozu koncentracyjnego , których tożsamości nie ustalono,
złożyli w Metropolii Prawosławnej w Warszawie ustne oświadczenie, że o. Grzegorz Peradze
dobrowolnie zgłosił dokonanie kradzieży chleba, ratując przez to innych więźniów. Postawiono go
boso na śniegu, szczuto psami, polano benzyną i podpalono. Inna mówi, iż poszedł na śmierć
dobrowolnie w zamian za ojca dużej rodziny.
Jego dorobek naukowy jest imponujący - to blisko 70 publikacji naukowych, a z tłumaczeniami
prawie 120. Znał około 20 języków, był teologiem i wybitnym znawcą wczesnego chrześcijaństwa
na Bliskim Wschodzie. Jest upamiętniony na tablicy pamiątkowej wśród profesorów Uniwersytetu
Warszawskiego, którzy ponieśli śmierć podczas II wojny światowej.
Ojciec Grzegorz Peradze został kanonizowany przez Gruziński Kościół Prawosławny 19 września
1995 roku. Dniem pamięci świętego jest 6 grudnia.
Od kilku lat na Osiedlu Dojlidy Górne wznoszona jest cerkiew p.w. „Św. Grzegorza Peradze”.
Przedmiotowa ulica znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie wznoszonej świątyni.
Właściciele działki, na której położona jest proponowana ulica, wyrazili pisemną zgodę na nadanie
nazwy ulicy.
Id: CEB87660-FAC9-4508-8295-5B76EEC332EF. Projekt
Strona 4