„Domy przysłupowe” atrakcją turystyczną

„Domy przysłupowe” atrakcją turystyczną

Ratujmy domy przysłupowe
www.krainadomowprzyslupowych.pl
Stany Zjednoczone mają swoją baśniową krainę Disneylandu. „Kraina
Domów Przysłupowych” na obszarze Górnych Łużyc i pograniczu łużycko –
śląsko – czesko – saksońskim ma szansę stać się wakacyjnym rajem. Oferuje
bowiem to, czego w dzisiejszych czasach szuka coraz więcej ludzi: skrawek
zachowanej idylli w tej części Europy.
„Wabikiem” przyciągającym turystów, i to niekoniecznie znawców architektury, jest sam unikatowy „przysłup”. Dom zabudowy przysłupowej łączy
w sobie dwa ludowe rodzaje budownictwa: słowiański styl belek i pochodzący
z Frankonii mur pruski. Drewniana konstrukcja z charakterystycznymi łukami
otacza izbę zrębową i podtrzymuje górną kondygnację lub dach. Izba
zrębowa – tzw. „ciepła izba” - jest drewnianą wstawką do reszty domu.
Historia domów przysłupowych sięga najprawdopodobniej przełomu XV
i XVI wieku. Wówczas zaczęto budować domy łączące w sobie zalety
słowiańskiej konstrukcji zrębowej i przybyłej z głębi Niemiec techniki szachulcowej, czyli tzw. „pruskiego muru”. Izba zrębowa została wówczas
dodatkowo otoczona stojącymi przy niej słupami. Ten styl budownictwa,
charakterystyczny na obszarze Górnych Łużyc i pograniczu łużycko – śląsko
– czesko – saksońskim, po stronie polskiej szczególnie widoczny jest w powiatach
bolesławieckim, jeleniogórskim, lubańskim, lwóweckim, zgorzeleckim.
O tym, że domy przysłupowe mogą być celem wycieczek z odległych
zakątków Europy, przekonują sami turyści, pukający do gospodarzy
„przysłupów”, pragnący podziwiać anonimowe dzieła ludowych
rzemieślników. Niemieckim partnerom w latach 2007/2008 udało się stworzyć
nową ofertę turystyczną wysokiej jakości: „Urlop w domu przysłupowym”.
Godło jakości „Urlop w domu przysłupowym” mogą uzyskać oferujący
wynajem domów, apartamentów lub pokoi. Koncepcja została stworzona
w 2008 roku przy współdziałaniu Marketing-Gesselschaft OberlausitzNiederschlesien mbH, Biura Krainy Domów Przysłupowych i przedsiębiorców
zajmujących się turystyką w regionie.
Nowa marka turystyczna „Urlop w domu przysłupowym” stawia na
„autentyczność i jakość”. Chce dzięki unikalnej kombinacji tych cech,
zbierać punkty na nowych rynkach turystycznych. Zainteresowani
otrzymaniem godła jakości muszą dostosować swą ofertę do wysokich
Projekt realizuje:
Dom przysłupowy w Wolimierzu
„Domy przysłupowe” atrakcją turystyczną
wymagań jakościowych. Wszystkich ubiegających się obowiązuje
klasyfikacja Niemieckiego Związku Turystycznego (DTV). Ponadto muszą
zostać spełnione kryteria specjalne, związane z samym typem domu, choćby
wpisanie budynku na listę zabytków, indywidualne oprowadzanie po domu
i przekazanie informacji o wieloletniej tradycji architektonicznej. Gość musi
czuć się swojsko, być dobrze obsłużony i poinformowany. Autoryzowani
inspektorzy kontrolują obiekty zgłoszone przez ich właścicieli. Godło jakości
jest przyznawane na określony czas.
Na liście certyfikowanych domów wakacyjnych i apartamentów
dotychczas brak jest obiektów z Polski. Szansą mogą być takie obiekty,
jak „Zagroda Kołodzieja” w Zgorzelcu: przysłupowo, zrębowo, ryglowy,
ze słupami w formie ozdobnych kolumn. Stanowi piękny przykład architektury
regionalnej Górnych Łużyc. Translokacja domu kołodzieja z Wigancic
Żytawskich do Zgorzelca miała miejsce w 2005 roku. Dzięki nadaniu mu
nowej funkcji – hotelu i restauracji – „Zagroda Kołodzieja” jest doskonałą
wizytówką „Krainy Domów Przysłupowych”.
W Łaziskach, koło Bolesławca warto odwiedzić miejsce znane pod
nazwą: „Niebieski Burak”. Stary dom przysłupowy ze stodołą został
całkowicie odnowiony. Teraz jest to przytulny hotel i restauracja. Jest
przykładem obiektu, któremu zostało dane nowe życie i kandydatem do
„urlopu w domu przysłupowym”.
W Sulikowie z kolei nie sposób przeoczyć odnowionego… Domu Ostry
Narożnik. Pochodzi z 1688 i należy do najstarszych w regionie. Od lat 70.
był jednym z najbardziej znanych domów przysłupowych w polskiej części
Projekt dofinansowany
ze środków Programu Operacyjnego
Funduszu Inicjatyw Obywatelskich
Górnych Łużyc. W latach 2004-2008 przeprowadzono generalny remont
obiektu. Od 2008 pełni funkcję domu kultury w Sulikowie.
Na rozwój „turystyki przysłupowej” może liczyć na przykład wieś
Wyszków w gminie Bogatynia (z dobrą komunikacją ze Zgorzelcem,
położona 10 km od niemieckiego Zittau i 5 km do granicy z Czechami), gdzie
zachowało się około 40 zagród, w większości posiadających pierwotny
charakter budownictwa łużyckiego (przysłupowego). W samej Bogatyni,
zniszczonej w czasie ostatniej powodzi, wiele domów przysłupowych czeka
na ocalenie i przywrócenie im świetności. Gospodarze „przysłupów”
i włodarze miast muszą uwierzyć, że odnowione „przysłupy” mogą być
atrakcją turystyczną, machiną nakręcającą ruch turystyczny i całą,
gospodarkę w regionie.
Od 2005 roku - w Dzień Otwarty Domów Przysłupowych – zawsze
w ostatnią niedzielę maja, zainteresowani z bliska i z daleka mogą poznać
życie w domu przysłupowym. Tego dnia na przygranicznych terenach Polski,
Czech i Niemiec wszystko kręci się wokół unikalnych obiektów architektury.
Na „dzień otwarty” zaprasza wielu prywatnych właścicieli domów, ale też
firmy i stowarzyszenia. Program obejmuje zwiedzanie, wykłady i dyskusje
fachowców. Zainteresowaniem cieszą się przykłady udanej restauracji
i renowacji domów, pokazy rzemiosła. Miejscowości mogące poszczycić
się architekturą przysłupową zapraszają na wycieczki z oprowadzaniem,
podczas których można dowiedzieć się wiele o chronionych obiektach.
Projekt „Ratujemy domy przysłupowe”, zgłoszony przez PołudniowoZachodnie Forum Samorządu Terytorialnego „Pogranicze” do Programu
Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich w roku 2010, a realizowany
w okresie od 1 lipca do końca grudnia 2010 r., promuje ideę „turystyki
przysłupowej”. Nie tylko zbiera informacje o stanie zabudowy przysłupowej
w regionie. W ramach projektu powstała strona internetowa
www.krainadomowprzyslupowych.pl, gdzie w języku polskim prezentowane
są informacje o budownictwie przysłupowym, genezie i historii. To pierwszy
krok, aby „Kraina Domów Przysłupowych” - śladem baśniowego
Disneylandu - stała się atrakcyjnym celem turystycznym.
Partnerzy projektu:
Powiat Lubański
Stowarzyszenie
Dom Kołodzieja
Biuro Kraina Domów Przysłupowych
Powiat Gőrlitz