Studium tras rowerowych na terenie gm

GRAŻYNA ŁAWNICZAK
Studium tras rowerowych na terenie
gminy Tarnowo Podgórne
TARNOWO PODGÓRNE
2007
Studium tras rowerowych na terenie gm. Tarnowo Podgórne
Plan
Wprowadzenie
Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego
Studium dróg rowerowych przez teren gm. Tarnowo Podgórne w odniesieniu do sieci
transportowej gminy i w korelacji do tras rowerowych, głównie powiatowych, już
istniejących
Przejazdy turystyczne rowerem
Centrum turystyczne gm.Tarnowo Podgórne – „Nad Jeziorem Lusowskim”
Ścieżka rowerowa „Nad Jeziorem Lusowskim”
Ścieżka Rowerowa „Przy Rożnie” łącząca jeziora Lusowskie i Kierskie
„Mały Pierścień”
Szlak pieszo - rowerowy z miejscowości Chyby i Baranowo, do osiedla Rubinowego
Oś przejazdów rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne
Przejazdy szkolne, codzienne
Ronda w ruchu okrężnym ze ścieżką pieszo-rowerową
System tras rowerowych gm. Tarnowo Podgórne, uporządkowanie istniejących przejazdów
Ciąg turystycznych dróg rowerowych
Założenia do projektowania ścieżek rowerowych
Przejazdy dla rowerów: ciąg rowerowy, droga (ścieżka) dla rowerów i pieszych, szlak
Kryteria planowania i projektowania: spójności, bezpośredniości, atrakcyjności, komfortu
Normy stosowane przy projektowaniu dróg rowerowych
Monitorowanie projektu Studium tras rowerowych
Studium... nr zlecenia WIOŚ. 2222-36/07
2
Wprowadzenie
Studium tras rowerowych na terenie gm.Tarnowo Podgórne zostało podjęte w związku
z przygotowywanym Planem Rozwoju Lokalnego gm. Tarnowo Podgórne.1
Tematyka rowerowa jest w ostatnim czasie często poruszana w kontekście planowania
przestrzennego i udziału ruchu rowerowego mieszkańców i ma związek z proekologicznym
nastawieniem turystyki, rezygnacją z samochodu, który zatruwa środowisko naturalne. Rower
zyskuje zwolenników, wzorem państw zachodnioeuropejskich, staje się popularnym środkiem
transportu również w Polsce.
Ruch rowerowy w Wielkopolsce, ze względu na walory przyrodnicze regionu,
reprezentuje prozdrowotną formę rekreacji, natomiast w warunkach miejskich jest
skutecznym środkiem komunikacji.
W Poznaniu działa Stowarzyszenie „Sekcja Rowerzystów Miejskich”, które
przyczyniło się do założenia na terenie miasta 32,4 km dróg rowerowych. 2 Sieć stale się
powiększa zajmuje już 45 km.3
W odniesieniu do obszarów wiejskich komunikacja rowerowa ułatwia dojazdy do
urzędu, pracy, szkoły. W przypadku terenów podmiejskich, również gmin sąsiadujących
z aglomeracjami miejskimi, do takich zalicza się Tarnowo Podgórne, odpowiednie
przygotowanie połączeń komunikacyjnych z uwzględnieniem przejazdów dla rowerów,
tworzyłoby zalążek infrastruktury obsługującej ruch turystyczny i rekreacyjny związany
z sobotnio – niedzielnym wypoczynkiem mieszkańców i agroturystyką. 4
Połączenia transportowe z systemem dróg rowerowych (tworzenie liberalnych
regulaminów komunikacji podmiejskiej, sprzyjających rowerzystom), mogłyby ułatwić
wycieczki po Wielkopolsce, a także udział w międzynarodowym ruchu rowerowym,
ponieważ przez Poznań przebiegają dwie międzynarodowe trasy Euro – Velo.5
1
Uchwała gm. Tarnowo Podgórne, decyzja Rady Gminy z dn. 28.01.2003 r. zawiera zapis - „o wytyczeniu
ścieżek rowerowych na planie zagospodarowania przestrzennego gminy”.
2
Rower na co dzień. Komunikacja, rekreacja, ochrona środowiska. Red. Rakower R., Stowarzyszenie „Sekcja
Rowerzystów Miejskich”. Poznań 2001, s.27. Zawiera referaty wygłoszone podczas Polsko – Duńskiej
Konferencji „Rola rowerów w komunikacji, rekreacji i ochronie środowiska” – Mikuszewo, sierpień 2001
3
Dzień bez samochodu. Ścieżki rowerowe w Poznaniu. GŁOS WIELKOPOLSKI dn.22.09.2004.
4
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. Poznania. 1999, zawiera zapisy
o celowości tworzenia dróg rowerowych w ruchu miejskim oraz powiązanych z nim dróg rowerowych
turystycznych i rekreacyjnych w okolicach Poznania.
5
Trasa Stolic – prowadząca od Irlandii (Dublin) przez Wielką Brytanię (Londyn), Holandię (Haga), Niemcy
(Berlin), Polskę (Poznań, Warszawa) na Ukrainę (Kijów).
Trasa Bałtyk – Adriatyk – prowadząca z Polski (Gdańsk, Poznań, Wrocław) przez Czechy (Brno),
Austrię (Wiedeń), Słowenię (Lubliana, Pula), Włochy (Triest).
Europejskie Trasy Rowerowe EUROVELO zostały opracowane przez międzynarodową grupę
organizacji pozarządowych (European Cyclists Federation) w Kopenhadze w maju 1996 r. Polskie odcinki tych
tras są jeszcze weryfikowane.
3
Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego
Szlak „Pierścień Rowerowy – Powiatu Poznańskiego”, dookoła Poznania o długości
173 km, oznakowany (2001) powstał z myślą o rowerzystach. Utworzony z inicjatywy
Wielkopolskiego Urzędu Marszałkowskiego, Starostwa Powiatowego w Poznaniu i Oddziału
Poznańskiego PTTK, opisany w przewodniku – atlasie.6
Dojazd do „Pierścienia” – różnych jego odcinków, odbywa się szlakami
łącznikowymi, jest ich siedem – poprowadzonych promieniście z miasta Poznania.
„Pierścień” przebiega między innymi przez Wielkopolski Park Narodowy, parki
krajobrazowe: Puszczę Zielonkę, Park Krajobrazowy Promno, Rogaliński Park Krajobrazowy
oraz miejsca wyróżnione, jako ciekawe pod względem krajoznawczym, architektonicznym
i przyrodniczym, w powiecie poznańskim i w skali ogólnopolskiej są to: Kórnik i Rogalin.
Inne miejscowości: Mosina, Stęszew, Kiekrz, Murowana Goślina, Kostrzyn; mają znaczenie
w turystyce lokalnej.
„Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego” oznakowany jest tabliczkami
z czarnym symbolem roweru na pomarańczowym tle ze strzałką wskazującą kierunek szlaku.
Tabliczki mają wymiar 20 x 20 cm. Są umieszczone pod znakami drogowymi, na drzewach
lub kamieniach przydrożnych.
„Pierścień” - szlak rowerowy powiatu poznańskiego dochodzi do gm. Tarnowo Podgórne
z drogi wzdłuż jeziora Niepruszewskiego z kierunku Drwęcy i prowadzi prostym odcinkiem
ok. 700 metrów do skraju lasu. Wkrótce potem, skręca w lewo, w utwardzoną drogę
w kierunku Lusówka.
Do Lusówka prowadzi również jeden z siedmiu szlaków łącznikowych „Nad Jezioro
Lusowskie”.7 Zapoczątkowany w Poznaniu biegnie przez Skórzewo, Sierosław i zatrzymuje
się w punkcie widokowym nad jeziorem Lusowskim.
Jadąc „Pierścieniem” skręcamy w Lusówku przy świetlicy wiejskiej (dawny dwór) lekko
w prawo i zaraz jeszcze raz w prawo (drogowskaz „Sady”). Dalej prosto, aleją jesionowolipową do Lusowa ok. 2 km. W Lusowie nad jeziorem, można odpocząć na
zagospodarowanej plaży i wypożyczyć sprzęt wodny.8
6
Billert A., Kaleniewicz A., Pierścień dookoła Poznania. Atlas rowerowy. Poznań 2003 wyd.II. Wydawnictwo
Pietruska & Partner
7
Szlak łącznikowy „Nad Jezioro Lusowskie” (zielony) – 23,3 km, bierze swój początek w Poznaniu, przy
skrzyżowaniu ulic Bukowskiej i Bułgarskiej. Po odcinku 2 km skręca w lewo ul. Leśnych Skrzatów, dalej przez
lasy komunalne prowadzi do cmentarza na Junikowie. Następnie przy ul. Malwowej skręca w prawo i wiedzie
duktem leśnym wzdłuż szosy. Na skrzyżowaniu za światłami skręca w lewo – ul. Poznańską dochodzi do
Skórzewa (droga ruchliwa) i tą samą ulicą już spokojniejszą zmierza do Dąbrówki. Z szosy w Dąbrówce skręca
w prawo w ul.Parkową i spotyka się z żółtym szlakiem pieszym, który biegnie z Zakrzewa do Palędzia i łączy
miejsca pamięci - mogiły Wielkopolan rozstrzelanych w latach II wojny światowej. Tu znajduje się pomnik
projektu Ryszarda Skupina z 1971 r. upamiętniający to miejsce. Stąd trasa rowerowa dociera do Pokrzywnicy.
Na rozstaju dróg skręca w prawo, dochodzi do kortów tenisowych w Sierosławiu. Za zabudowaniami wsi skręca
w prawo. Skrajem lasu osiąga ruchliwą szosę (krajowa 307) Poznań- Buk, po jej przekroczeniu, już spokojną
polną drogą, można dojechać do punktu widokowego w Lusówku. Dalej prowadzą oznaczenia „Pierścienia”.
Billert A., Kaleniewicz A., Pierścień dookoła Poznania. Atlas rowerowy.
8
W Lusowie zaczyna się szlak turystyczny pieszy, oznakowany żółtym paskiem. Po zejściu do jeziora
Lusowskiego, od plaży prowadzi brzegiem ścieżka do osiedla domków letniskowych. Wzdłuż jeziora
Lusowskiego szlak wiedzie do Lusówka, gdzie skręca w lewo i przecina rzekę Samę. Za miejscowością
Lusówko, ponownie w lewo i drugą, południową stroną jeziora biegnie do domków letniskowych w Otowie. Na
ostatnim, końcowym już odcinku kieruje się do szosy Poznań – Nowy Tomyśl.
4
Dalszy ciąg powiatowego szlaku rowerowego prowadzi do Sadów, znowu ok. 2 km.
Nad ruchliwą drogą krajową nr 92, przejeżdżamy wiaduktem, a następnie w kierunku Kiekrza
po betonowych płytach. Od Kobylnik Małych, trasa wiedzie już przez teren gm.Rokietnica,
trzeba przejść przez ruchliwą szosę Poznań – Szamotuły i dalej przez Rogierówko zjeżdżamy
do Kiekrza.9
W Kiekrzu odcinek ”Pierścienia Rowerowego - Powiatu Poznańskiego” prowadzący
przez teren gm.Tarnowo Podgórne, bezpośrednio łączy się ze „Szlakiem rowerowym PoznańSzamotuły-Międzychód”. Trasa ta prowadzi z Poznania „Doliną Bogdanki” i łączy stolicę
Wielkopolski z Sierakowskim Parkiem Krajobrazowym.10
Niestety nie jest prowadzona statystyka użytkowników ”Pierścienia Rowerowego Powiatu Poznańskiego”.
Z obserwacji rowerzystów podróżujących wynika, że „Pierścień” jest uczęszczanym
przejazdem, zarówno przez grupy zorganizowane, jak i indywidualnych rowerzystów. Tym
samym, na trwałe wpisuje się w strukturę turystyczną aglomeracji poznańskiej.
Można też przyjąć, iż ilość osób korzystających z tej formy wypoczynku, może być zbliżona
do statystyki zwiedzających Wielkopolski Park Narodowy i wynosić 250 tys. przejazdów
rowerem rocznie.
Szacunek może być całkiem prawdopodobny, ponieważ ”Pierścień Rowerowy - Powiatu
Poznańskiego” powiązany został z systemem dróg rowerowych w Wielkopolsce 11 oraz
zintegrowany z innymi środkami transportu samochodowego i kolejowego. Ujęcie
planistyczne ruchu rowerowego w korelacji z komunikacją, jest jedną z funkcji
zagospodarowania bazy turystycznej.
Teren gm.Tarnowo Podgórne przedstawia ważne, strategiczne znaczenie w planistyce
ruchu rowerowego, również w przewodniku po Polsce wyznaczona została trasa w systemie
turystyki rowerowej okolic Poznania: Poznań-Batorowo-Lusowo-Jankowice-Ceradz
Kościelny-Grzebienisko-Młodasko-Kaźmierz-Szamotuły. 12
Anders P., Trasy piesze poznańskiego. Poznań 1983, s.27-28
9
Opis „Pierścienia Rowerowego - Powiatu Poznańskiego” /w:/ Kaleniewicz A., Rowerem przez powiat
poznański. BIULETYN POWIATU POZNAŃSKIEGO, kwiecień 2001.
10
Mordal P., Szlak rowerowy Poznań – Szamotuły – Międzychód – przewodnik. Poznań, Szamotuły 2000. Szlak
ten został oznakowany przez Oddział PTTK w Szamotułach we współpracy z Departamentem Kultury Fizycznej
i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu i Starostwa Powiatowego w Szamotułach.
11
„Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego” prowadzi do Wielkopolskiego Parku Narodowego, a przez
dalsze połączenia również do Parków Krajobrazowych Wielkopolski. W tym kontekście jadąc szlakiem
łącznikowym z Poznania przez WPN można dotrzeć do „Szlaku Ziemiańskiego”, który jest propozycją
powiatów: gostyńskiego, kościańskiego, leszczyńskiego oraz poznańskiego. Umożliwia rowerzystom przejazd
przez miejscowości znane z historii gospodarczej Wielkopolski (245 km) i dojazd do Parku Krajobrazowego im.
Dezyderego Chłapowskiego. Szlak ten jest oznakowany czarnym symbolem roweru na zielonym tle.
Kaleniewicz A., Ziemiański, Szlak Rowerowy. Atlas TOP MAPA. Patronat Urząd Marszałkowski
Województwa Wielkopolskiego i Międzygminny Związek Turystyczny “Wielkopolska Gościnna”.
Wydawnictwo PIETRUSKA @ MIERKIEWICZ 2004.
12
Przewodnik Rowerowy Polska. (Turystyka rowerowa okolic Poznania). Z.Boroński i in. Warszawa 1995,
s.136-138
5
Studium dróg rowerowych przez teren gm. Tarnowo Podgórne w odniesieniu do sieci
transportowej gminy i w korelacji do tras rowerowych, głównie powiatowych, już
istniejących.
Przejazdy turystyczne rowerem
Studium tras rowerowych gm.Tarnowo Podgórne w założeniu powinno określić
najbardziej optymalne przejazdy dla rowerów w ruchu lokalnym i ich połączenia
z istniejącymi trasami rowerowymi opracowanymi w przewodnikach turystycznych. Trasy
wyznaczone, w tym przebiegające przez teren naszej gminy, nie są jednak zagospodarowane,
brak ich oznakowania i urządzenia turystycznego. Niektóre fragmenty tych przejazdów
można też ulepszyć, konsultacje w tym zakresie prowadzi Departament Kultury Fizycznej
i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu.
Charakter przejazdów rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne wiąże się przede
wszystkim z funkcją turystyczną obszaru naszej gminy w systemie podmiejskim aglomeracji
miasta Poznania.13
Funkcja turystyczna w sposób bezpośredni nawiązuje do wyjątkowego położenia gm.
Tarnowo Podgórne w obszarze cennym przyrodniczo, który szczególnie chroniony jest przez
uchwały Rady Gminy w zakresie powołanego Obszaru Chronionego Krajobrazu „Jeziora
Lusowskiego i Doliny Samy” (1997) oraz użytków ekologicznych: „Szkółka Zadrzewieniowa
w Lusowie” (1997) i „Szuwary w Chybach nad Jeziorem Kierskim” (1997) oraz alei drzew
pomnikowych.
Mieszkańcy naszej gminy doceniają piękno okolicy w której zamieszkują, aktywnie
też wykorzystują możliwości rekreacji i zajmują się sportem. W tym zakresie czynnie
uprawiają turystykę rowerową.
W Majowym Rajdzie Rowerowym tradycyjnie organizowanym przez sołectwa gm.Tarnowo
Podgórne: Baranowo, Batorowo, Przeźmierowo, Sady, Swadzim, w roku bieżącym 2007 po
raz trzeci, wzięło udział ok. 150 uczestników. Podobne rajdy organizują: Koło Turystyczne
„Pepita” z Lusowa i Stowarzyszenie Polsko - Niemieckie Pojednanie z Tarnowa Podgórnego.
Okolice jezior Lusowskiego i Kierskiego są miejscem chętnie uczęszczanym, w okresie
letnim przybywa mieszkańców domków letniskowych. Walory turystyczne przyciągają grupy
rowerzystów, służą wycieczkom rodzinnym.
Do Lusówka prowadził siódmy rajd rowerowy Radia Merkury pod hasłem „Dbam
o Zdrowie” (16.09.2007) zakończony nad jeziorem Lusowskim, przy wspólnej biesiadzie
i bigosie.
Jednocześnie, zauważyć można, iż mieszkańcy gm.Tarnowo Podgórne korzystają z jezior
Lusowskiego i Kierskiego lub jezior Bytyńskiego i Pamiątkowskiego w gminach sąsiednich.
Uczęszczanym miejscem rekreacji i wędkowania jest również nowo utworzony Zbiornik
Rydzyny w gm.Kaźmierz.14
13
Matelska M., Problemy zagospodarowania przestrzennego na terenie Powiatu Poznańskiego. BIULETYN
POWIATU POZNAŃSKIEGO, listopad 2001.
14
Wnioski w oparciu o własne badanie autorki, na podstawie sondy przeprowadzonej w wybranych sołectwach
gm.Tarnowo Podgórne we wrześniu 2006 r.
6
Tendencja ta wyłącza mieszkańców Góry i Kokoszczyna, jako potencjalnych użytkowników
centrum turystycznego obszaru gm.Tarnowo Podgórne, związanego z Obszarem Chronionego
Krajobrazu „Jeziora Lusowskiego i Doliny Samy”, którzy właśnie preferują wyjazdy nad
jeziora gmin sąsiednich.
Mieszkańcom Sadów i Swadzimia bliższe jest jezioro Lusowskie, nie tylko ze względu na
odległość, również z wyboru.
Centrum turystyczne gm.Tarnowo Podgórne – „Nad Jeziorem Lusowskim”
Wartości krajoznawcze i przyrodnicze wskazanego Obszaru Chronionego Krajobrazu
„Jeziora Lusowskiego i Doliny Samy” 15 oraz jego użytkowanie, wyznaczają jasną koncepcję
tworzenia centrum turystycznego gm. Tarnowo Podgórne związanego z Lusowem,
Lusówkiem i Jankowicami. Jest to obszar trzech sołectw o łącznej powierzchni 30.48 km2.
Z perspektywy przejazdów rowerowych, zaplecze to wymagałoby utworzenia ścieżek
rowerowych. Mieszkańcy Lusowa planują taką ścieżkę, która biegłaby przy brzegu jeziora,
porównując, częściowo pokrywałaby się z istniejącym pieszym szlakiem turystycznym. 16
Ścieżka rowerowa „Nad Jeziorem Lusowskim”
Ścieżka ta prowadziłaby z Lusowa do Lusówka i byłaby wskazana, gdyż
eliminowałaby przejazdy rowerem do tych miejscowości drogą powiatową (nr 94) zajętą
w ruchu komunikacji lokalnej.
Tym samym „Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego” na odcinku tego przejazdu,
znalazłby lepsze zaplecze w nowo utworzonej ścieżce rowerowej. Może również należałoby
poprowadzić ten przejazd przez użytek ekologiczny: „Szkółkę Zadrzewieniową w Lusowie”
i połączyć ścieżkę rowerową z dydaktyczną.17
15
Obszary Chronionego Krajobrazu – OCHK „Jeziora Lusowskiego i Doliny Samy” (18.03.1997). Obszar ten
ma pow.1010,1 ha i utworzony został dla ochrony terenów wyróżniających się krajobrazowo, o cennych
wartościach przyrodniczych, kulturowych i naukowo – dydaktycznych . Obejmuje równoleżnikowo
zorientowaną rynnę jez.Lusowskiego oraz fragment południkowej doliny rzeki Samy, która w pobliskim
Batorowie, wśród wzniesień morenowych wys. ok. 90 m n.p.m., ma swoje źródła. Przepływa przez jez.
Lusowskie, z zachodniego jego krańca wypływa i zmienia kierunek na południowy, rynna ta została objęta
ochroną. Cechy charakterystyczne tego miejsca to: urozmaicona rzeźba i znaczne nachylenia terenu wzbogacone
„oczkami wodnymi”, występują złoża torfów, iłów, piasków i żwirów, które są eksploatowane. Wyrobiska
tworzą następnie zbiorniki wodne. W środowisku OCHK występuje duża ilość rzadkich gatunków roślin (608
gatunków), w tym 47 chronionych. Objęcie tego obszaru prawną formą ochrony, pokrywa się z przyjętą strategią
rozwoju Województwa Wielkopolskiego zakładającą „zabezpieczanie przyrodnicze teras zalewowych rzek
Wielkopolski z ochroną biotopów wilgotnych lub podmokłych, utrzymanie bądź wtórne ich udrażnianie, jako
ważnych linii migracji gatunków”.
16
por. przypis 8
17
Szkółka Zadrzewieniowa w Lusowie (25.11.1997) pow.71,6 ha. Tą formą ochrony indywidualnej objęto teren
po dawnej szkółce, kiedyś była to powierzchnia 82,2 ha i znajdowała się ponadto na terenach obecnych
ogródków działkowych po drugiej stronie drogi z Lusowa do Lusówka. Zadrzewienie dawnej szkółki,
reprezentuje dziś 88 gatunków drzew i krzewów głównie liściastych. Ścisłej ochronie podlega, występujący tu,
jarząb brekinia Sorbus terminalis (w sąsiedniej gm.Kaźmierz znajdują się dwa rezerwaty utworzone w1959 r.
„Bytyńskie Brzęki” i „Brzęki przy Starej Gajówce”). Z okresu działalności szkółki zadrzewieniowej pochodzą
rośliny ozdobne, mahonia i pigwowiec, stosowane do nasadzeń w terenach zielonych.
Szkółka Zadrzewieniowa w Lusowie jako użytek ekologiczny pełni funkcje ochronne w stosunku do
upraw rolniczych i gleby. Dobrze nadaje się, by prowadzić na jej terenie edukację szkolną.
7
Ścieżka rowerowa „Nad Jeziorem Lusowskim” byłaby jednocześnie kontynuacją
odcinka ”Pierścienia Rowerowego - Powiatu Poznańskiego” pomiędzy Sadami i Lusowem
w kierunku Lusówka.
Aktualnie przy wyjeździe z Sadów budowana jest nawierzchnia dla rowerów
z oznakowaniem, ale tylko do nowego osiedla przy ul. Lipowej. Tymczasem inwestycję tą
należałoby poprowadzić aż do Lusowa, jest to często dyskutowany wariant, mający absolutne
poparcie wśród mieszkańców.
Użytkownikami jeziora Lusowskiego są również mieszkańcy Jankowic i Ceradza
Kościelnego. Istnieje, tym samym, potrzeba skomunikowania turystycznego tych
miejscowości z jeziorem.
Należałoby utworzyć, bezwzględnie, ścieżkę pieszo-rowerową z Lusówka do
Jankowic, ulicą Grabową i Jankowicką. Pierwsza ze wskazanych ulic jest drogą gminną,
druga powiatową, przy niej znajduje się szerokie, nie wykorzystane pobocze, w całości do
zaadaptowania z myślą o spacerowiczach. Urządzony pas ruchu pieszo - rowerowego byłby
łącznikiem komunikacyjnym pomiędzy zapleczem (parkiem) sportu i rekreacji nad jeziorem
Lusowskim18, a zabytkowym zespołem pałacowo-parkowym w Jankowicach.19
Natomiast, nie można wskazać na istniejącej siatce dróg, optymalnego przejazdu dla
rowerów z Ceradza Kościelnego, który połączyłby tą miejscowość z projektowanym układem
ruchu rowerowego w obszarze jeziora Lusowskiego. Uczęszczana droga do Jankowic
(powiatowa) nie spełnia kryteriów właściwych dla dróg rowerowych w planowaniu
i projektowaniu.
Droga leśna za Ceradzem Kościelnym w kierunku Edmundowa przewidywana jako ścieżka
rowerowa20, nie może być bezpieczna ze względu na odludzie, bardziej spełnia ona warunki
trasy konnej.
Sierosław jest w lepszym położeniu, ponieważ prowadzi stamtąd szlak łącznikowy
„Nad Jezioro Lusowskie” powiązany z „Pierścieniem Rowerowym - Powiatu Poznańskiego”,
który mogą użytkować mieszkańcy.
18
Konkurs na zagospodarowanie jeziora Lusowskiego został rozstrzygnięty, można mieć nadzieję, że
nagrodzony pierwszym miejscem projekt pp.Marty Pelczyk i Katarzyny Racław, będzie realizowany.
Prezentacja tej pracy zawiera też fotograficzny reportaż , ukazujący jak bardzo miejsce to i okolica są
zdewastowane przestrzennie z wskazaniem konieczności rekultywacji.
19
Zespół pałacowo parkowy w Jankowicach obejmuje pałac wzniesiony po 1803 roku i rozbudowany w 1912
przez arch. Rogera Sławskiego, położony w parku krajobrazowym z 1 poł.XIX w. dobrze zachowany, wpisany
do rejestru zabytków. Wszelkie prace rewaloryzacyjne, przy obiekcie zabytkowym podlegają przepisom
konserwatorskim.
20
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gm.Tarnowo Podgórne. Plan /w:/
SĄSIADKA-CZYTAJ, luty 2006.
8
Ścieżka Rowerowa „Przy Rożnie” łącząca jeziora Lusowskie i Kierskie
Mając na uwadze utrzymanie ciągu rowerowego pomiędzy jeziorami Lusowskim
i Kierskim, bezwzględnie należałoby skierować trasę „Pierścienia Rowerowego - Powiatu
Poznańskiego” przez Aleję Swadzimską – lipową, Pomnik Przyrody. 21 Byłby to pierwszy etap
budowy połączenia rowerowego z jeziorem Kierskim przez okolicę piękną krajobrazowo,
pośród pól. Aleja Swadzimska – droga polna z nieutwardzoną nawierzchnią, naturalna,
w całości spełnia standardy ścieżki rowerowej.
Aleja łączy się z ulicą Lipową prowadzącą aż do ulicy Pagórkowej w Chybach, która
w całości powinna zostać oznakowana jako droga rowerowa i dochodzić do punktu
widokowego „Szuwary w Chybach nad jeziorem Kierskim”.22
Dojazd do Kiekrza mógłby zostać skierowany skrótem przez Wielkie (dawne Państwowe
Gospodarstwo Rolne). Ponieważ teren ten jest administrowany przez miasto Poznań,
koncepcja wymagałaby konsultacji z poparciem Koła Turystyki Rowerowej „Kiekrz”.23
Tym samym nieaktualna byłaby trasa „Pierścienia” z Sadów do Kiekrza przez
Kobylniki, co jest celowe, ponieważ droga ta nie spełnia wymogów szlaku rowerowego, ze
względu na wzmożony ruch samochodowy i złą nawierzchnię z płyty betonowej. W tym
stanie rzeczy droga jest za wąska, nie można utrzymać regularnego toru jazdy roweru, który
jest spychany wiatrem – podmuchem wywołanym przejazdem samochodu.
Projekt utworzenia ścieżki rowerowej przez Aleję Swadzimską, wraz z nazwą – „Przy
Rożnie” i oznakowanie jej, zaproponowali już mieszkańcy. 24 Zbudowanie rożna stwarzałoby
warunki do postoju i biwakowania na trasie przejazdu.
Proponowana ścieżka, po pierwszych konsultacjach z mieszkańcami, miała prowadzić
także drogą śródpolną – przedłużenie ulicy Lipowej za Swadzimiem do Lusowa. Byłoby
jednak wskazane przeznaczyć ten odcinek również na trasę konną ze względu na stadniny
położne po sąsiedzku – „Stadnina Swadzim” i „Klub Jeździecki Hubertus Lusowo”.
Projekt wymagałby uzgodnień z Autostradą Wielkopolską S.A. (Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych i Autostrad) ponieważ zaplanowano dojazd, drogę nr S11.
Oczywiste jest również, że w miejscu budowanej Autostrady (dojazd S11), powinny powstać
przejścia dla zwierząt25, gdyż jest to kierunek łączący, dwa ekosystemy jezior Lusowskiego
i Kierskiego. Trasą tą mogliby również przejeżdżać rowerzyści, jednak zastępy konne
miałyby pierwszeństwo.
21
Pomnik Przyrody – Aleja Swadzimska (1997, Uchwała Rady Gminy) to pięknie położona w krajobrazie droga
śródpolna, przy niej rosną: lipy drobnolistne - to zasadniczy drzewostan, w mniejszości występują wierzby białe
i grusze pospolite.
22
Szuwary w Chybach nad Jeziorem Kierskim (25.11.1997) pow.18 ha. Użytek ekologiczny w Chybach
obejmuje ochroną indywidualną fragment szuwar z 36 ha większego kompleksu przyrodniczego, terenów
podmokłych w obrębie mikrozlewni w północno zachodniej część jeziora Kierskiego. Na obszarze chronionym
wyodrębniono: 307 gatunków roślin, 88 gatunków ptaków.
23
Koło Turystyki Rowerowej „Kiekrz” organizuje Rodzinne Rajdy Rowerowe, w ubiegłym roku, w ósmym
z kolei Rajdzie wzięło udział 250 osób. ROKICKIE WIADOMOŚCI, maj 2006, nr 5.
24
Mapa projektu ukazała się w naszej gazecie lokalnej SĄSIADKA-CZYTAJ, maj 2006.
25
W okolicach Poznania, znajdują się przejścia dla zwierząt np. prowadzone wiaduktem nad autostradą,
Podłoziny, w pobliżu Jeziora Niepruszewskiego
9
„Mały Pierścień”
Celowe, bezwzględnie, wydaje się poprowadzenie ruchu rowerowego ul.Lipową
w Swadzimiu, jako przedłużenie przejazdu z lipowej Alei Swadzimskiej, po przeprowadzeniu
roweru przez przejście dla pieszych nad drogą wojewódzką nr 92.
Oznakowanie wskazanego odcinka drogi dla ruchu rowerowego, powinno być
przedłużone aż do ulicy Widok w Batorowie, jest to w dalszym ciągu droga lokalna.
Następnie, należałoby poprowadzić przejazd rowerów do Skórzewa, skręt przy nowej
zabudowie szeregowej domów. Droga ta reprezentuje różne kategorie, drogę gminną
w obrębie gm.Tarnowo Podgórne i Dopiewo oraz powiatową, na odcinku prowadzącym od
nowej zabudowy szeregowej do drogi 307 (szosy bukowskiej).
Poprzez utworzenie przejazdu rowerowego do Skórzewa i jego połączenie
z planowaną ścieżką „Przy Rożnie”, powstałby alternatywny dojazd do jeziora Kierskiego
(Mały Pierścień), w stosunku do Pierścienia Rowerowego Powiatu Poznańskiego, który byłby
skomunikowany z Poznaniem, poprzez szlak łącznikowy „Nad Jezioro Lusowskie”, ze
skrętem w Skórzewie nad jezioro Kierskie. Wymagałby jednak zagospodarowania
turystycznego, wówczas mógłby dobrze służyć rekreacji rodzinnej.
Szlak pieszo - rowerowy z miejscowości Chyby i Baranowo, do osiedla Rubinowego
Szlak pieszo - rowerowy z miejscowości Chyby, który byłby skomunikowany
z sąsiednim Baranowem, aż do osiedla Rubinowego i powiązany z drogami turystycznymi
wokół jeziora Kierskiego, miałby powstać w całości.26
Problem ten podnoszą mieszkańcy Baranowa i Chyb, szczególnie zamieszkujący tu
architekci, jednak brak konkretnych działań.
Trasa łączyłaby dwie długie ulice: Pagórkową w Chybach i Nad Jeziorem w Baranowie.
Powstaje jednak trudność, związana z przejazdem ulicą Kasztanową w Chybach, jest ona już
teraz za wąska dla ruchu i nie można jej poszerzyć ze względu na rosnące przy drodze
pomnikowe kasztanowce.
Rozważane są dwa warianty ciągu rowerowego (z ominięciem alei kasztanowców) przez
Chyby i do osiedla Rubinowego.
Jedno z rozwiązań, wiąże się z ciągiem pieszo – rowerowym planowanym
w Zarządzie Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, wzdłuż ulicy Szamotulskiej (ruchliwa droga
wojewódzka nr 184).27
26
Powiązany byłby ze szlakiem turystycznym „Doliną Bogdanki” (czarny) – 13 km prowadzi z Parku
Sołackiego w Poznaniu nad jeziora Rusałka i Strzeszyńskie, dalej do Kiekrza i Pawłowic, gdzie łączy się
z „Pierścieniem Rowerowym - Powiatu Poznańskiego” lub szlakiem rowerowym Poznań – Szamotuły –
Międzychód, por.przyp. 9-10.
Przejazd rowerowy „Doliną Bogdanki” pokrywa się z pieszą trasą turystyczną (oznakowanie zielone)
biorącą swój początek w Krzyżownikach i przebiegającą wzdłuż jeziora Kierskiego ścieżką asfaltową, z Kiekrza
doliną Bogdanki wraca do Poznania.
Billert A., Kaleniewicz A., Pierścień dookoła Poznania. Atlas rowerowy; Anders P., Trasy...op.cit.,
s.29-30.
27
Koncepcja ta zapisana została również w planie Wielkopolskiego Biura Programowania Przestrzennego
w Urzędzie Wojewódzkim, zakłada utworzenie ciągu rowerowo-pieszego przy drodze do Szamotuł (nr 184)
10
Zbudowanie tego pasa, najważniejszy dla nas, byłby krótki odcinek przez Chyby,
umożliwiłoby przejazd nad jezioro Kierskie.
Planowane ścieżki rowerowe: „Przy Rożnie” i ulicami Podgórną w Chybach i Nad
Jeziorem w Baranowie, poprzez połączenie z ulicą Szamotulską, zostałyby skomunikowane
z jeziorem Kierskim, prowadziłyby do przystani żeglarskiej i centrum miejscowości Kiekrz.
W efekcie przejazd znad jeziora Lusowskiego do Kierskiego, urządzonymi i oznakowanymi
ścieżkami rowerowymi, byłby utworzony.
Drugi, proponowany wariant przejazdu rowerem przez Chyby z Baranowa ulicą Nad
Jeziorem, do jeziora Kierskiego, wiązałby się z budową w całości ścieżki rowerowej.
Wówczas, po zjeździe z ulicy Nad Jeziorem i przejeździe wzdłuż ulicy Szamotulskiej (na
krótkim odcinku) należałoby skręcić w prawo w ulicę Wierzbową.
Dalszą część przejazdu trzeba by utworzyć, poprzez zbudowanie ścieżki rowerowej w całości.
Mogłaby ona prowadzić przy zabytkowym dworze w Chybach.
Następnie obok kaplicy pw.św.Stanisława Biskupa (w zespole zabytkowego dworu) obecnie
należy do parafii w Baranowie.
Poprowadzenie przedstawionego przejazdu na tyłach zabytkowego dworu jest
wariantem skomplikowanym, gdyż polegałoby na restrukturyzacji tego terenu. Jednak pomysł
ten daje szansę uporządkowania miejsca z widokiem na jezioro Kierskie, byłby tym samym
atrakcyjniejszy turystycznie.
Przez miejscowość Baranowo, ścieżka rowerowa powinna prowadzić ulicą
Wypoczynkową do boiska, właśnie przygotowywana jest pod nową nawierzchnię, jej
przedłużeniem jest ulica Nad Jeziorem prowadząca do Chyb, na planowanym szlaku pieszo rowerowym.
Z miejsca przy boisku, istnieje konieczność skierowania ruchu rowerowego
w kierunku Przeźmierowa i osiedla Rubinowego.
Po przejeździe ulicą Przemysłową przy punktach handlowych (sklepy spożywcze,
poczta, bistro) i przeprowadzeniu roweru podziemnym przejściem pod ruchliwą drogą
wojewódzką nr 92, należałoby oznakować przejazd do ul. Wiosny Ludów.
Ulica Wiosny Ludów dochodzi do ścieżki rowerowej przy ul. Rynkowej na osi miejscowości,
która prowadzi do centrum handlowego „Pasaż”, na targ i cmentarz. Ścieżka rowerowa przy
ul. Rynkowej jest urządzona z zachowaniem norm, tym samym wzorcowa, jedyny
mankament to zbyt wysokie krawężniki, które utrudniają jazdę.28
Wprowadzone już oznakowania rowerowe na ul. Lotniczej, dają możliwość skomunikowania
rowerzystów z osiedla Rubinowego, czyli dojazd do ul. Rynkowej w Przeźmierowie.
Jednocześnie należałoby stwierdzić, iż dobrze urządzona ścieżka przy ul. Rynkowej
w Przeźmierowie prowadzi donikąd.
Tymczasem, można by skierować ruch rowerowy z ulicy Rynkowej w Sosnową (przy
cmentarzu), następnie Olszynową do Batorowa, skąd przy nowej zabudowie szeregowej
domów, połączy się z planowanym przejazdem nad jezioro Kierskie - „Małym Pierścieniem”.
28
Problem zawarłam w moim wystąpieniu na Sesji Rady Gminy, które zamieszczone zostało na stronie
interentowej. Następnie podjęty przez Sekcję Rowerzystów Miejskich, na stronie www.srm.eco.pl
11
Przejazd ten byłby ważny również z tego względu, że umożliwia dojazd rowerem
z Przeźmierowa do Skórzewa bezpieczną drogą, z pominięciem ronda w ruchu okrężnym przy
ulicy Bukowskiej (skrzyżowanie z drogą nr 307) i ruchliwej drogi do Palędzia (kierunek
Skórzewo), gdzie nie utworzono ścieżki pieszo – rowerowej.
Oś przejazdów rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne
Osią w systemie przejazdów rowerem przez teren gm. Tranowo Podgórne, byłaby
istniejąca droga boczna przy trasie wojewódzkiej nr 92 (dawna A2) prowadząca z Poznania.
Jednak przy ulicy Dąbrowskiego, na początkowym odcinku, droga ta jest w całości
zajęta na potrzeby działalności usługowo-handlowej, co znacznie utrudnia, na dzień
dzisiejszy, dojazd z tego kierunku rowerem.
Realne i potrzebne, byłoby utworzenie trasy rowerowej od parkingu przy
Hipermarkecie „Auchan” w Swadzimiu i poprowadzenie jej, prawą stroną, do Tarnowa
Podgórnego, a przez tą miejscowość ulicą Poznańską. To połączenie rowerowe byłoby bardzo
potrzebne również w systemie komunikacji codziennej.
Parking przed „Auchan”, to odpowiednie miejsce z którego można by rozpocząć podróże
rowerem przez teren naszej gminy.
Szlak rowerowy przy drodze wojewódzkiej nr 92, należałoby poprowadzić
dwustronnie - po obu stronach dwupasmowej jezdni, pomiędzy miejscowościami Sady,
Swadzim i Przeźmierowo oraz połączyć ze ścieżką rowerową przy ulicy Rynkowej
w Przeźmierowie.
Uporządkowanie i oznakowanie tej drogi, przyczyni się, iż jazda rowerem w obszarze
miejscowości sąsiadujących z Hipermarketem „Auchan”, dla wielu rowerzystów stanie się
atrakcyjna, służy codziennym dojazdom do centrów handlowych.
Zaplecze drogi bocznej przy trasie nr 92, przy której należałoby utworzyć szlak
rowerowy, utrzymywane jest przez działające tu zakłady produkcyjne. W zasadniczej części
jest to nowa i dobrze utrzymana nawierzchnia.
Przejazd ten (z oznaczeniem na mapach rowerowych) stanowiłby główną drogę rowerową do
Tarnowa Podgórnego, z zakończeniem przy Ośrodku Sportu i Rekreacji. Być może mógłby to
być przystanek w systemie Euro – Velo 29, gdzie zmęczeni podróżą mogliby zatrzymać się na
nocleg.
Wskazane byłoby również połączenie tego szlaku ze ścieżką (drogą) pieszo –
rowerową, jaka powstała przy nowo zbudowanej nawierzchni ulicy Zachodniej w Tarnowie
Podgórnym, w kierunku Rumianka.
Przedłużając wyznaczoną oś przejazdu rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne,
można by dojechać nad jezioro Bytyńskie, co dotyczy już sąsiedniej gm. Kaźmierz i powiatu
szamotulskiego.
W dalszym postępowaniu, do wyznaczonej osi, mogą powstać dojazdy w systemie
codziennej komunikacji rowerowej, w zależności od zapotrzebowania mieszkańców.
Z pewnością zapotrzebowanie w tym zakresie będzie kształtowane rozwojem gm. Tarnowo
Podgórne, a prognozy przewidują wzrost liczby mieszkańców.
Jak podkreślano w przeprowadzonej sondzie (Tabela I) mieszkańców będzie więcej, nie straci
też na aktualności problem bezpiecznych przejazdów rowerem przez teren naszej gminy.
29
Euro-Velo, por.przyp.5.
12
Tabela I
Przewidywany wzrost liczby mieszkańców w sołectwach gm.Tarnowo Podgórne do 2013 roku.
Miejscowość – Sołectwa
gm.Tarnowo Podgórne
Liczba mieszkańców
/dane z internetu 2007 r./
Liczba mieszkańców
/dane przewidywane do 2013*/
Baranowo
2010
2600
Batorowo
220
400
Ceradz Kościelny
420
950
Chyby
425
1000
Góra
261
-
Jankowice
490
500
Kokoszczyn
180
280
Lusówko
730
1500
Rumianek
246
400
Sady
820
1220
Sierosław
180
500
Swadzim
420
750
Wysogotowo
380
780
* Dane zostały zebrane podczas sondy przeprowadzonej w wybranych sołectwach gm.Tarnowo Podgórne
we wrześniu 2006 r.
13
Przejazdy szkolne, codzienne
Planowanie struktury przejazdów lokalnych mieszkańców, poza ruchem turystycznym,
kształtuje przede wszystkim położenie szkół i wiąże się z ewentualnymi, dojazdami dzieci
rowerem (skuterem).
Określenie obwodów szkolnych na terenie gminy koncentruje ten ruch wokół Tarnowa
Podgórnego i Przeźmierowa. Do szkoły w Przeźmierowie uczniowie dojeżdżają
z miejscowości: Baranowo, Chyby, Wysogotowo, Batorowo. Do Tarnowa Podgórnego
z: Sadów, Swadzimia, Lusowa, Lusówka, Jankowic, Ceradza Kościelnego, Rumianka, Góry,
Kokoszczyna.
Dzieci korzystają przede wszystkim, oczywiście, z autobusów szkolnych, jednak
z przeprowadzonego wywiadu wynika, że chętnie przesiadałyby się na rower, a rodzice
wyrażaliby na to zgodę, gdyby przejazdy były bezpieczne.
Oszacowano, iż grupy codziennych, szkolnych rowerzystów, z poszczególnych miejscowości,
mogłyby liczyć po 30 dzieci, a z dojeżdżającymi do pracy osiągać nawet 50 osób.
Tabela II
Ilość mieszkańców dojeżdżających (lub wyrażających chęć dojazdu) rowerem do pracy (szkoły)
z miejscowości (sołectw) gm.Tarnowo Podgórne.**
Miejscowość – Sołectwa
gm.Tarnowo Podgórne
Dojazdy do pracy
/ilość osób/
Dojazdy do szkół
/ilość osób/
Baranowo
10
30
Batorowo
-
10
Ceradz Kościelny
-
-
Chyby
3
30
Góra
50
10
Jankowice
20
20-30
Kokoszczyn
50
10
Lusówko
5
30
Rumianek
50
20
Sady
10
30
Sierosław
2
-
Swadzim
2
3
Wysogotowo
15
20-30
** Dane zostały zebrane podczas sondy przeprowadzonej w wybranych sołectwach gm.Tarnowo Podgórne
we wrześniu 2006 r.
Dojazdy z Baranowa i Chyb do Przeźmierowa należałoby poprowadzić opisanym
powyżej szlakiem pieszo - rowerowym z miejscowości Chyby, który byłby skomunikowany
z Baranowem i prowadziłby ul. Wiosny Ludów do ul. Rynkowej w Przeźmierowie.
Tym samym wyeliminowana zostanie koncepcja związana z planowanym ciągiem
pieszo - rowerowym przy drodze do Szamotuł (nr 184), który zakłada poprowadzenie tego
14
przejazdu przez wiadukt w Przeźmierowie, czyli przez najbardziej ruchliwe drogi na terenie
naszej gminy.
Pozostając jeszcze przy przejazdach dzieci szkolnych, miałyby one miejsce z kierunku
Rumianka, Góry i Kokoszczyna do Tarnowa Podgórnego, skąd również dojeżdżają osoby do
pracy. Takie przejazdy mieszkańcy chcieliby lokalnie utworzyć.
Ronda w ruchu okrężnym ze ścieżką pieszo-rowerową
Bezpieczne przejazdy ścieżkami rowerowo-pieszymi, powinny również powstać przy
rondach w ruchu okrężnym. Tymczasem, przy skrzyżowaniu z ulicą Bukowską prowadzącą
z Poznania i Rynkową z Przeźmierowa, pas taki nie powstał, a urządzona ścieżka rowerowa
przy ulicy Rynkowej w Przeźmierowie, prowadzi donikąd.
Na terenie gm.Tarnowo Podgórne planowana jest budowa kolejnych rond z ruchem
okrężnym, wymagane byłoby zabezpieczenie przy nich ścieżki pieszo-rowerowej, należałoby
dopilnować by przejścia takie powstały.
Zaplanowanie bezpiecznego przejazdu rowerem w ruchu okrężnym, wiąże się
z komunikacją z miejscowości nad jeziorem Lusowskim przez drogę wojewódzką nr 92 do
Tarnowa Podgórnego ( ruchliwe skrzyżowanie drogi powiatowej z wojewódzką).
Podobny problem istnieje przy drodze z Wysogotowa do Przeźmierowa, gdzie również ma
powstać rondo przy ul.Bukowskiej.
System tras rowerowych gm. Tarnowo Podgórne, uporządkowanie istniejących
przejazdów
Ciąg turystycznych dróg rowerowych
Ze względu na fakt, iż teren gm.Tarnowo Podgórne przedstawia ważne, strategiczne
znaczenie w planistyce ruchu rowerowego powiatu poznańskiego, a poprzez połączenia
umożliwia przejazdy przez teren Wielkopolski, wymagane jest określenie jasnego systemu
podróży rowerem.
Proponowane przejazdy rowerowe na terenie gm. Tarnowo Podgórne, które powinny
znaleźć się w Planie Rozwoju Lokalnego, dotyczą turystycznych dróg rowerowych i stanowią
jeden ciąg, byłyby to:






ścieżka rowerowa „Nad Jeziorem Lusowskim”
droga (ścieżka) dla rowerów i pieszych przy jezdni z Lusówka do Jankowic
droga (ścieżka) dla rowerów i pieszych przy jezdni z Lusowa do Sadów
ścieżka rowerowa „Przy Rożnie” i połączenie ze Skórzewem nad jezioro Kierskie
„Mały Pierścień”
droga (ścieżka) dla rowerów i pieszych prowadząca przez Baranowo i Chyby do
jeziora Kierskiego
oś przejazdów rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne
15
Założenia do projektowania ścieżek rowerowych.

Ciąg rowerowy – pojęcie urbanistyczno – drogowe określające układ dróg dla
rowerów, dróg dla pieszych i rowerów, jezdni i terenów zielonych umożliwiający
wygodny i bezpieczny przejazd rowerem wzdłuż tego układu. Pojęcie to służy do
określenia tras, na których powinien być ułatwiony przejazd rowerem. Wiąże się on
z faktem, iż nie wszędzie musi być wytyczona droga dla rowerów, a często, choć nie
zawsze wystarczą inne ułatwienia, jak: ulice uspokojonego ruchu, możliwość jazdy
rowerem w parkach i zieleńcach.
Przejazdy dla rowerów w powiązaniu z ruchem drogowym różnie są nazywane, w zależności
od funkcji jakie spełniają:





Droga (ścieżka) dla rowerów – oznacza „drogę przeznaczoną dla ruchu rowerów,
oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi”30, którymi są C-13 lub C-13/16 (ze
znakami pieszych i roweru oddzielonych pionową linią) 31. Drogi rowerowe muszą
spełniać wymogi określone w Rozporządzeniu MTiGM z dn.2.03.1999 r.32
Droga (ścieżka) dla rowerów i pieszych C-13/16 (por. przypis 34,35) jest często
nazywana ciągiem pieszo – rowerowym i musi spełniać określone wymogi (por.36).
Szlak rowerowy oznacza trasę dla rowerów. Prawo o ruchu drogowym (por.34) oraz
Rozporządzenie (por.36) nie definiują, ani nie określają wymogów technicznych
szlaków rowerowych. Szlaki mogą więc przebiegać po drogach rowerowych,
jezdniach i terenach zielonych, jeśli odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Powinny
być jednak oznakowane. (por.35)
Turystyczna droga rowerowa, służy głównie zaspokojeniu potrzeb ruchu rowerowego
w celach turystycznych i rekreacyjnych, temu powinna służyć, a więc umożliwiać
wypoczynek. (por.34,35,36)
Komunikacyjna droga rowerowa, łączy przede wszystkim obszary związane
z dojazdami z miejsc zamieszkania do zakładów pracy, szkół, sklepów itp. Wszystkie
drogi rowerowe powinny zabezpieczać bezpieczny przejazd. (por.34,35,36)
Podstawowe kryteria planowania i projektowania:
 Kryterium spójności – co oznacza, że rowerowa infrastruktura tworzy spójną jedność
i powiązaną ze wszystkimi źródłami i celami ruchu, pełną i czytelną strukturę
 Kryterium bezpośredniości – co oznacza, że rowerowa infrastruktura oferuje
rowerzyście, tak bezpośrednie trasy, jak to tylko możliwe, tzn. likwidowanie
przeszkód, minimalizowanie oporu np. wiatru – podmuchu wywołanego przejazdem
samochodu, utrzymuje regularny tor jazdy roweru, czytelność przekroju poprzecznego
(krzywizny, spadki terenu)
 Kryterium atrakcyjności – co oznacza, że rowerowa infrastruktura jest wpisana
w otoczenie atrakcyjne dla rowerzysty
30
Ustawa z dn.20 06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Dziennik Ustaw Nr 98, poz.602, 1997 r.
31
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dn.21.06.1999 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. Dziennik Ustaw Nr 58 poz.622, 1999 r.
32
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn.2.03.1999 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne. Dziennik Ustaw Nr 43, poz.430, 1999 r.
Źródło: www.srm.eco.pl
16
 Kryterium komfortu – co oznacza, że rowerowa infrastruktura umożliwia szybki
i komfortowy przepływ ruchu rowerowego
Normy stosowane przy projektowaniu dróg rowerowych:





Szerokość ścieżki rowerowej powinna wynosić:
1,5 m gdy jest ona jednokierunkowa (dopuszcza się 1,0 m poza koroną drogi)
2,0 m gdy jest ona dwukierunkowa (tylko poza koroną drogi)
2,5 m przy łączeniu ruchu pieszego i rowerowego
szerokość poboczy wynosi co najmniej 0,25 m
- dla określenia parametrów technicznych ścieżki rowerowej przyjmuje się prędkość
projektową 15 km/h.33
Trzeba też zaznaczyć, iż wskazane parametry (zachowanie kryterium bezpieczeństwa)
decydują o wyborze właściwej konstrukcji i technologii nawierzchni na etapie planów
realizacyjnych, co ma wpływ na kosztorys budowlany. Dodatkowo trzeba uwzględnić koszt
oznakowania ścieżki oraz urządzenia miejsc postoju, niezbędnych w obsłudze ruchu
turystycznego. Kosztorys dróg rowerowych powstaje zgodnie z ogólnymi zasadami
opracowania kosztorysu.34
Tarnowo Podgórne, dnia 1.10.2007 r.
33
Wytyczne projektowania ulic. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych. Warszawa 1992.
Podstawą opracowania kosztorysów jest:
Projekt budowlany
Inwentaryzacja nawierzchni w zakresie opracowania
Inwentaryzacja zieleni
Protokół uzgodnień konstrukcji nawierzchni – konstrukcja nawierzchni
Protokół uzgodnień dokumentacji w Zespole Uzgodnień Dokumentacji Starostwa Powiatowego
Protokół uzgodnień danych wyjściowych do kosztorysowania
Katalogi norm (Katalog Nakładów Rzeczowych, Katalog Scalonych Nakładów Rzeczowych w razie
potrzeby innych)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa (Dziennik Ustaw Nr 26 z
dn.26.02.1999 r.) wraz z załącznikami nr 1, 2, 3 (tylko dla kosztorysów inwestorskich)
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (Dziennik Ustaw Nr 43 z dn.14.05.1999 r.)
34
17
Monitorowanie projektu studium tras rowerowych
Ponieważ realizacja projektu tras rowerowych jest procesem długotrwałym, konieczne jest
monitorowanie powstałego Studium tras rowerowych w powiązaniu z planowaniem
przestrzennym i rozwojem gospodarczym gminy, również zasady monitorowania mogą
ulegać zmianie.
Strategia rozwoju gm. Tarnowo Podgórne ma charakter proekologiczny, przewiduje odnowę
środowiska naturalnego – rewitalizację obszarów wiejskich z jednoczesnym tworzeniem
trwałych podstaw przeciwdziałania degradacji otoczenia, w tym kontekście wprowadzany jest
system ścieżek rowerowych.
Monitorowanie wiąże się z wprowadzaniem tematu rowerowego do każdej inwestycji
drogowej, w trakcie jej przygotowania, już na etapie planowania przestrzennego i w czasie
realizacji. Również na bieżąco przy inwestycjach drogowych, sprawdzane są szczegóły
techniczne odnośnie ścieżek rowerowych.
Przyjąć można następujące kryteria (podstawy monitorowania) odnośnie ścieżek
rowerowych:
 weryfikowanie z jakimi całościami ścieżki rowerowe łączą się (struktura dróg
lokalnych, dojazdy do ścieżek już wytyczonych)
 ustalenie kto ze ścieżek rowerowych będzie korzystał z zachowaniem tolerancji
długości sieci dróg rowerowych w stosunku do ilości mieszkańców i z prognozą
wzrostu liczby użytkowników
 określenie funkcji ścieżek rowerowych, ich powiązania z rozwojem gospodarczo –
turystycznym, co wynika również z zabezpieczenia wartości przyrodniczych,
historycznych i kulturowych miejsc, które przedstawiają jakość w architekturze
krajobrazu, w celu zachowania, popularyzacji i upowszechniania w warunkach
racjonalnego gospodarowania
Głównym założeniem „Studium tras rowerowych na terenie gminy Tarnowo Podgórne” jest
bezpośrednia relacja przejazdów rowerowych do zaprojektowanego ruchu rowerowego
obszaru metropolitalnego miasta Poznania, a przez związki z „Pierścieniem Rowerowym Powiatu Poznańskiego” umożliwienie dalszych podróży rowerem po Wielkopolsce.
Model strukturalno – funkcjonalny przejazdów rowerem przez teren gm. Tarnowo Podgórne
kształtowany byłby lokalnie w korelacji do centrum turystycznego „Nad Jeziorem
Lusowskim”, czyli podporządkowany sołectwom Lusowo, Lusówko, Jankowice obszar 30.48
km2 , tym samym dojazdy prowadzić będą z sołectw o mniejszych powierzchniach (zgodnie
z zasadami planistyki).
Monitorowane byłyby również zadania utworzenia ciągu tras rowerowych pomiędzy
jeziorami Lusowskim i Kierskim oraz szlaku pieszo – rowerowego z miejscowości Chyby, do
sąsiedniego Baranowa, aż do osiedla Rubinowego oraz dróg turystycznych wokół jeziora
Kierskiego.
Porównując statystykę mieszkańców gm. Tarnowo Podgórne w roku 2015, z przewidywanym
zaludnieniem z roku 2013 (Tabela I) niniejszego „Studium tras rowerowych na terenie gminy
Tarnowo Podgórne”, nastąpił przewidywany wzrost liczby mieszkańców Lusówka
(trzykrotny), podobnie Sierosławia i (dwukrotny) przyrost mieszkańców Rumianka. Z tego
kierunku prowadzi „Pierścień Rowerowy - Powiatu Poznańskiego”, utrzymanie dróg
rowerowych w systemie, w tej sytuacji, polegałoby na wzmocnieniu przejazdów
w wyznaczonym centrum turystycznym gm. Tarnowo Podgórne „Nad Jeziorem Lusowskim”.
18
Wskazany byłby również projekt dróg rowerowych w systemie w okolicach „Doliny Samy”,
gdzie występują drogi lokalne i leśne do zaadaptowania, jako alternatywne w krajobrazie
rolniczym – przejazd z terenu Tarnowa Podgórnego przez Rumianek do Kaźmierza.
Otwarcie szkoły we wrześniu 2016 r., w nowo wyremontowanym budynku dawnego dworu
w Lusówku, zwraca uwagę na proponowany przejazd rowerem przez użytek ekologiczny
„Szkółkę Zadrzewieniową w Lusowie” w powiązaniu ze ścieżką rowerową i dydaktyczną
„Nad Jeziorem Lusowskim”, która prowadzi do Lusówka.
Wzrost liczby mieszkańców miejscowości położonych w północno – zachodniej części gm.
Tarnowo Podgórne, sugeruje tworzenie systemu dróg rowerowych właśnie w tym kierunku
w powiązaniu z „Pierścieniem Rowerowym - Powiatu Poznańskiego”.
Tabela III
Statystyka mieszkańców gm. Tarnowo Podgórne w roku 2015***
Miejscowość – Sołectwa
gm. Tarnowo Podgórne
Liczba mieszkańców 2015 r.
Baranowo
2447
Batorowo
406
Ceradz Kościelny
570
Chyby
933
Góra
386
Jankowice
542
Kokoszczyn
214
Lusowo
1590
Lusówko
1804
Przeźmierowo
6314
Rumianek
432
Sady
1182
Sierosław
799
Swadzim
399
Tarnowo Podgórne
5295
Wysogotowo
539
*** Dane z internetu 1 październik 2016 r.
19