pobierz - Instytut Wymiaru Sprawiedliwości

Transkrypt

Spis treści
Spis treści
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości: dwadzieścia pracowitych
i ciekawych lat
Andrzej Siemaszko ......................................................................................................... 9
Książki Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.................................................... 21
Opracowania Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości. ...................................... 25
I. Prawo cywilne
Orzekanie przysposobienia międzynarodowego przez polskie sądy
Elżbieta Holewińska‑Łapińska.................................................................................... 45
Ochrona czci (dobrego imienia) w polskim prawie cywilnym i karnym
– analiza porównawcza
Jacek Sadomski .............................................................................................................. 96
Zasiedzenie własności w perspektywie kodyfikacyjnej
Roman Trzaskowski .................................................................................................... 161
Nierozpoznanie istoty sprawy jako podstawa uchylenia orzeczenia
w postępowaniu cywilnym
Piotr Rylski.................................................................................................................... 232
Pojęcie budynku lub innego urządzenia w art. 231 k.c.
Michał Warciński ......................................................................................................... 309
Orzekanie o zezwoleniu na zawarcie małżeństwa kobiecie,
która nie ukończyła 18 lat
Maciej Domański......................................................................................................... 320
Wymagania formalne pytań prawnych w praktyce orzeczniczej
Trybunału Konstytucyjnego
Mikołaj Wild................................................................................................................. 355
5
Spis treści
II. Prawo karne
Nowe uregulowania dotyczące handlu ludźmi w kodeksie karnym
Eleonora Zielińska....................................................................................................... 397
Ingerencja prokuratora w ściganie przestępstw prywatnoskargowych
Katarzyna Dudka, Marek Mozgawa ....................................................................... 410
Apelacja czy co innego
– rozważania modelowe na tle kodeksu postępowania karnego z 1997 r.
Teresa Gardocka........................................................................................................... 479
Przestępstwo narażenia życia lub zdrowia pracownika na bezpośrednie
niebezpieczeństwo (art. 220 § 1 i 2 k.k.). Praktyka ścigania karnego
Stanisław Łagodziński................................................................................................ 511
Wpływ stosowania instytucji z art. 335 i 387 k.p.k. na wymiar kary
Michał Jankowski . ...................................................................................................... 547
Analiza spraw dotyczących przestępstw z art. 218 k.k. zakończonych w latach
2006–2008 umorzeniem postępowania przygotowawczego
Magdalena Budyn‑Kulik ........................................................................................... 563
Instytucja zabezpieczenia majątkowego w praktyce sądów i prokuratur
Andrzej Ważny . .......................................................................................................... 622
Tymczasowe aresztowania w sprawach o przestępstwa zagrożone karą pozbawienia
wolności do lat 5
Stanisław Momot......................................................................................................... 647
Przestępstwo publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego
ustroju państwa lub nawoływania do nienawiści (art. 256 § 1 k.k.)
Paweł Bachmat............................................................................................................. 672
Przestępstwa bazowe w zawiadomieniach Generalnego Inspektora Informacji
Finansowej w sprawach o pranie pieniędzy
Konrad Buczkowski .................................................................................................... 764
III. Kryminologia
Sprawność postępowań karnych w świetle danych statystycznych
Andrzej Siemaszko...................................................................................................... 801
Stalking w Polsce. Rozmiary – formy – skutki
Beata Gruszczyńska, Marek Marczewski, Paweł Ostaszewski,
Andrzej Siemaszko, Dagmara Woźniakowska‑Fajst.............................................. 832
6
Spis treści
Reagowanie na czyny karalne i demoralizację nieletnich
– koncepcje teoretyczne, statystyki i opinie sędziów rodzinnych
Beata Czarnecka‑Dzialuk, Dobrochna Wójcik........................................................ 868
Wartość ukradzionych i zrabowanych rzeczy w roku 2003
(na podstawie polskiej części ICVS ’04/’05)
Jacek Czabański . ......................................................................................................... 923
Statystyczny obraz tymczasowego aresztowania w Polsce
i w krajach Unii Europejskiej
Paweł Ostaszewski...................................................................................................... 941
Współpraca zakładów poprawczych z innymi instytucjami
w procesie usamodzielniania wychowanków
Roman Kulma . ............................................................................................................ 967
Wykaz skrótów ......................................................................................................... 995
7
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości: dwadzieścia pracowitych i ciekawych lat
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości:
dwadzieścia pracowitych i ciekawych lat
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości powstał w roku 1990 z połącze‑
nia dwóch, działających uprzednio odrębnie, jednostek badawczych – In‑
stytutu Badania Prawa Sądowego (IBPS) przy Ministerstwie Sprawiedli‑
wości oraz Instytutu Problematyki Przestępczości (IPP) przy Prokuraturze
Generalnej. Historia IWS jest więc de facto znacznie dłuższa, sięga bowiem
początków lat 60. ubiegłego wieku.
Warto przy tym wspomnieć, że w pierwszej z jednostek, z których
wywodzi się IWS, czyli w IBPS (którego wieloletnim dyrektorem był
profesor Wojciech Michalski), pracowali m.in.: późniejszy I Prezes Sądu
Najwyższego profesor Adam Strzembosz, sędziowie SN śp. dr Jacek Ku‑
biak, dr Przemysław Kalinowski (którzy jeszcze przez pewien czas pra‑
cowali już w IWS) oraz dr Ewa Strużyna. Z IBPS wywodzi się również
obecny podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan Igor
Dzialuk. Dyrektorem IBPS był też profesor Edward Warzocha, później‑
szy sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który – po przejściu
w stan spoczynku – pracował następnie przez wiele lat w Sekcji Prawa
Cywilnego IWS.
W drugiej z placówek poprzedniczek IWS – kierowanej przez
profesora Brunona Hołysta – pracował późniejszy Prokurator Krajowy
śp. dr Henryk Pracki (który, po przejściu w stan spoczynku, podjął pracę
w IWS), obecny Prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego, profesor Lech Pa‑
przycki, oraz piszący te słowa (w latach 1976–1989, najpierw w charakterze
adiunkta, następnie zaś docenta).
W tym kontekście wypada również podkreślić, że przez przeszło
6 lat z IWS związany był – jako szef Sekcji Prawa Cywilnego – profesor
Marek Safjan, późniejszy Prezes Trybunału Konstytucyjnego, a obecnie
sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.
W Instytucie pracują też były zastępca dyrektora Biura Prezydialnego
Prokuratury Krajowej prokurator w stanie spoczynku Stanisław Momot
oraz prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie w stanie spoczyn‑
ku dr Stanisław Łagodziński, z których działalności nota bene Instytut ma
wielki pożytek.
9
Lista osobistości (co odnosi się również, a może i przede wszystkim
do śp. profesora Lecha Falandysza, późniejszego sekretarza stanu w Kan‑
celarii Prezydenta RP, oraz śp. dra Jana Brola, uprzedniego podsekretarza
stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, o których szerzej będzie jeszcze
mowa) związanych z IWS lub jego poprzednikami jest więc doprawdy
imponująca i upoważnia do nieco żartobliwego stwierdzenia, że praca
w naszej skromnej placówce bywa niezłym punktem wyjścia do dalszej,
nieporównanie większej kariery lub też stanowi godne zwieńczenie ka‑
riery uprzedniej.
Jak już wspominałem, z Instytutem jestem związany od roku 1991,
a więc w zasadzie od jego powstania. W roku tym bowiem – kiedy to po
blisko trzyletniej pracy w United Nations Interregional Crime & Justice
Research Institute (UNICRI) z siedzibą (podówczas) w Rzymie wróciłem
do kraju – ówczesny dyrektor IWS, nieodżałowany profesor Lech Falan‑
dysz, zaproponował mi funkcję zastępcy dyrektora. Wkrótce po jej objęciu
przeze mnie Leszek wyjechał na roczne, prestiżowe stypendium do Nie‑
miec (ja zaś pełniłem w okresie Jego nieobecności obowiązki dyrektora),
a telefon z Pałacu Prezydenckiego sprawił, że Leszek wrócił przed czasem
ze stypendium, by objąć, jak pamiętamy, funkcję „sierżanta” u boku Pre‑
zydenta Lecha Wałęsy. To z kolei, rzecz jasna, wiązało się z koniecznością
rezygnacji z kierowania IWS, co sprawiło, że stałem się, by tak rzec, na‑
turalnym Jego następcą. Warto dodać, że to Leszek właśnie był autorem
zarówno koncepcji połączenia IBPS i IPP w jeden organizm, jej realiza‑
torem (co nie było wcale zadaniem prostym), jak i twórcą nazwy Instytut
Wymiaru Sprawiedliwości. Rola Leszka w powstaniu (i przetrwaniu) IWS
jest więc po prostu nie do przecenienia. Był nie tylko ojcem‑założycielem
Instytutu, lecz również jego duchem opiekuńczym, w latach następnych
bowiem – już w roli Przewodniczącego Rady Naukowej – wielokrotnie
ratował nas z rozmaitych opresji.
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości jest ośrodkiem naukowym
o zdecydowanie empirycznym profilu. W ciągu ubiegłych dwóch dekad
sporządziliśmy blisko 300 opracowań, z czego większość stanowiły rapor‑
ty z praktyki prokuratorsko‑sądowej oraz analizy statystyczne i badania
sondażowe. Nie sposób, nawet pokrótce, omówić ich wszystkich1, wypad‑
nie więc poniżej zasygnalizować tylko wybrane.
Pewne projekty badawcze IWS mają charakter „interdyscyplinar‑
ny” w tym sensie, że wymagają zaangażowania wszystkich trzech Sekcji
Instytutu (cywilnej, karnej oraz realizacji badań). Już na początku lat 90.
ubiegłego wieku przyszło nam w ten sposób zmierzyć się z niezmiernie
 Ich pełny wykaz zawiera zestawienie: „Opracowania Instytutu Wymia‑
ru Sprawiedliwości”, zamieszczone na s. 25.
1
10
podówczas istotnym problemem reakcji normatywnej na patologiczne zja‑
wiska gospodarcze. Raport Prawo wobec zjawisk patologicznych w gospodarce
– propozycje rozwiązań, w którego powstaniu miałem przyjemność uczest‑
niczyć, spotkał się z dużym zainteresowaniem opinii publicznej i został
in extenso opublikowany w „Przeglądzie Rządowym”2 . Zaangażowania
większości naszych pracowników naukowych wymagał również inny,
szeroko znany i cytowany, raport IWS – Quo Vadis Justitia? Stan i perspektywy
wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Jako redaktor całości oraz współautor mia‑
łem i ja skromny udział w przygotowaniu tej publikacji. Współdziałania
specjalistów z różnych dziedzin prawa (w tym rzecz jasna także prakty‑
ków) wymagały ponadto prace, w których też brałem udział, nad założe‑
niami do nowej ustawy o ustroju sądów powszechnych (w której, dodajmy,
po raz pierwszy została naszkicowana instytucja menedżera sądu) oraz
nad całościową koncepcją jednolitej aplikacji sądowo‑prokuratorskiej.
Warto też podkreślić, że wiele naszych propozycji znalazło odzwiercied‑
lenie normatywne, o czym szerzej poniżej. W pełni interdyscyplinarny
charakter miał też niedawno zakończony trzyletni program badawczy3
poświęcony kurateli sądowej, zwłaszcza osób dorosłych. Obejmował on
cały wachlarz technik: analizę danych statystycznych, badania ankietowe
kuratorów zawodowych i społecznych (w pionie zarówno rodzinnym, jak
i karnym), cztery sesje fokusowe, w trakcie których uzyskiwano od samych
zainteresowanych ocenę systemu probacji, oraz – last but not least – ukrytą
obserwację uczestniczącą pracy zespołów kuratorskich. To bez wątpienia
największe jak dotąd badanie funkcjonowania w praktyce kurateli sądo‑
wej w Polsce dostarczyło wiele cennego materiału pozwalającego, z jednej
strony, na eliminowanie dostrzeżonych nieprawidłowości, z drugiej zaś,
na wyznaczanie kierunków doskonalenia systemu probacji.
Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednym projekcie badawczym
IWS, którego zwieńczenie stanowi – ukazująca się co 4 lata – sztandarowa
pozycja wydawnicza Instytutu: Atlas przestępczości w Polsce. Zamierze‑
niem tej wyjątkowej publikacji – podobne, choć znacznie skromniejsze
wydawnictwa publikują w Europie jedynie brytyjski Home Office oraz
niemieckie Ministerstwo Sprawiedliwości – jest prezentacja graficzna
oraz liczbowa, wraz z krótkimi komentarzami, głównych tendencji prze‑
stępczości oraz funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w sprawach
karnych, łącznie z więziennictwem. W Atlasie zamieszczamy także liczne
2
 Przegląd Rządowy 1992, nr 7–8, Biuro Prasowe Rządu, Urząd Rady Mi‑
nistrów.
3
 W jego realizacji brali udział wszyscy pracownicy Sekcji Analiz Staty‑
stycznych i Realizacji Badań oraz wielu przedstawicieli Sekcji Prawa Karnego
i Kryminologii – łącznie kilkanaście osób.
11
dane międzynarodowe obrazujące miejsce naszego kraju pod względem
zarówno nasilenia przestępczości (rejestrowanej oraz nierejestrowanej,
mierzonej za pomocą badań wiktymizacyjnych), jak i rozmaitych aspek‑
tów polityki kryminalnej (np. udziału kar izolacyjnych w ich strukturze,
przeciętnej długości pobytu w zakładzie karnym, przedterminowym wa‑
runkowym zwolnieniu). Dotychczasowe cztery edycje Atlasu cieszyły się
dużym zainteresowaniem w świecie zarówno nauki, jak i mediów. Jest on
również szeroko wykorzystywany w charakterze uniwersyteckiej pomocy
dydaktycznej. Atlas spotkał się także z przychylnym przyjęciem ze strony
decydentów, o czym szerzej będę pisał dalej.
Staramy się, by nasze badania i analizy dogmatyczne oraz praw‑
noporównawcze były ściśle związane z działalnością Ministerstwa Spra‑
wiedliwości, w szczególności, by podejmowane przez nas zadania ba‑
dawcze odzwierciedlały potrzeby poszczególnych komórek organizacyj‑
nych MS. Kierując się tą zasadą, wprowadziłem wiele lat temu zwyczaj
zwracania się do wszystkich merytorycznych jednostek resortu z prośbą
o zgłaszanie propozycji do planu prac naukowych IWS na rok następny.
Dokładamy przy tym starań, by propozycje te znajdowały maksymalne
odzwierciedlenie w rocznych i wieloletnich planach naszych prac, wy‑
chodzimy bowiem z założenia, że sensem istnienia naszej placówki jest
jej jak największa użyteczność dla resortu sprawiedliwości. Gdy zachodzi
taka potrzeba, dokonujemy nawet modyfikacji planu prac już w trakcie
jego realizacji. Między innymi, na prośbę dyrektora departamentu le‑
gislacyjno‑prawnego, w sekcji prawa cywilnego IWS powstała, w trybie
„ekstraordynaryjnym” – znana i szeroko cytowana (m.in. w uzasadnieniu
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego) – obszerna ekspertyza na temat
tzw. mienia zabużańskiego. Podobny charakter miały też raporty o upad‑
łości konsumenckiej w praktyce sądowej oraz o zarządzaniu wymiarem
sprawiedliwości w krajach Unii Europejskiej.
Warto dodać, że – zwłaszcza w latach ostatnich – Instytut realizuje
również zadania badawcze na rzecz Komisji Kodyfikacyjnych, zarówno
prawa karnego, jak i cywilnego. Wynikiem współpracy z KKPK jest m.in.
analiza niżej podpisanego traktująca o sprawności postępowań karnych,
dwa raporty badawcze prokuratora Stanisława Momota na temat tym‑
czasowego aresztowania oraz opracowanie profesor Teresy Gardockiej
odnoszące się do modelu postępowania odwoławczego. Na prośbę KKPK
dokonaliśmy również estymacji kosztów ewentualnego wprowadzenia,
rozważanej przez Komisję, obligatoryjnej obrony we wszystkich sprawach,
w których wyznaczono rozprawę oraz przymusu adwokackiego przy wno‑
szeniu apelacji. Z kolei w ramach współpracy z KKPC powstały m.in. dwie
obszerne analizy dra Romana Trzaskowskiego (na temat poręczenia oraz
zasiedzenia), a także raport badawczy dra Piotra Rylskiego traktujący
12
o nierozpoznaniu istoty sprawy jako podstawie uchylenia orzeczenia, któ‑
ry zrobił, nota bene, prawdziwą furorę w trakcie ubiegłorocznej konferencji
w Katowicach poświęconej projektowanym przez Komisję Kodyfikacyjną
Prawa Cywilnego zmianom w kodeksie postępowania cywilnego.
Dokładamy starań, jak już wspominałem, by Instytut Wymiaru Spra‑
wiedliwości był placówką naukową o zdecydowanie empirycznym profi‑
lu. Odczuwa się bowiem obecnie – ogólnie biorąc – wyraźny brak badań
praktyki sądowej oraz prokuratorskiej. Analizy takie są zaś niezmiernie
potrzebne zarówno legislatorom, jak i praktykom wymiaru sprawiedliwości.
Badania aktowe pozostają więc już od dłuższego czasu w centrum uwagi
zarówno w pracach sekcji prawa cywilnego, jak i w sekcji prawa karnego
i kryminologii, i bez cienia przesady można stwierdzić, że IWS ma w tej
mierze dominującą pozycję wśród naukowych placówek prawniczych, tym
bardziej że – w przeciwieństwie do innych ośrodków, które koncentrują się
wyłącznie na analizie orzecznictwa Sądu Najwyższego – my badamy przede
wszystkim orzecznictwo sądów powszechnych (rejonowych i okręgowych).
W tym m.in. celu została utworzona wyspecjalizowana sekcja IWS – analiz
statystycznych i realizacji badań – która, niezależnie od prowadzenia sze‑
roko zakrojonych badań własnych oraz gromadzenia i uzupełniania baz
danych na temat rozmaitych aspektów przestępczości oraz funkcjonowania
całego wymiaru sprawiedliwości, zajmuje się też metodologiczną i technicz‑
ną obsługą (kryteria doboru oraz losowanie prób, obliczanie rezultatów itp.)
wszystkich badań empirycznych prowadzonych w Instytucie.
Należy z naciskiem podkreślić, że badania IWS przyczyniały się
niejednokrotnie do modyfikacji praktyki lub rozwiązań legislacyjnych.
Tak stało się już w przypadku pierwszego badania, które przeprowadził
IWS pod moim kierownictwem, poświęconego funkcjonowaniu w prak‑
tyce instytucji ławnika sądowego – zainicjowaliśmy proces legislacyjny,
w wyniku którego doszło do istotnego ograniczenia udziału ławników
w orzekaniu, zwłaszcza w sprawach cywilnych. Analiza zaś opłat i kosz‑
tów sądowych doprowadziła do powstania nowej ustawy o kosztach są‑
dowych w sprawach cywilnych, natomiast szeroko zakrojone badanie
tzw. przepustek z zakładów karnych – do istotnych modyfikacji praktyki
w tej mierze, a także do zmiany sposobu rejestrowania i prezentowania
stosownych danych. Z kolei opracowane w IWS założenia zmian w prawie
o ustroju sądów powszechnych stały się, jak wspominałem, kanwą no‑
wego prawa o ustroju sądów powszechnych. Publikowane w niniejszym
tomie rezultaty szeroko zakrojonego badania poświęconego uporczywe‑
mu nękaniu (stalking) stały się zaś podstawą zmian w kodeksie karnym.
Mam nadzieję, że w procesie legislacyjnym zostanie też wykorzystane
imponujące co do skali badanie nad upadłością konsumencką, tym bar‑
dziej że zawiera ono wiele cennych uwag de lege ferenda. W przeciwień‑
13
stwie zatem do wielu innych prawniczych placówek badawczych, których
analizy powstają nierzadko na zasadzie „sobie a muzom”, rezultaty badań
prowadzonych w IWS znajdują z reguły – bezpośrednie lub pośrednie –
zastosowanie lub odzwierciedlenie w praktyce, co poczytuję sobie za jedno
z większych osiągnięć mojej pracy w charakterze dyrektora Instytutu.
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości prowadzi ożywioną współpracę
międzynarodową. Uczestniczymy już od lat w International Crime Victim
Survey (ICVS) – wielkim międzynarodowym programie badań ofiar prze‑
stępstw – koordynowanym obecnie przez holenderski INTERVICT. Na‑
leży przy tym podkreślić, że badania te realizujemy zarówno na próbach
ogólnopolskich, jak i na odrębnych próbach mieszkańców Warszawy4.
Ostatnio zaś uczestniczyliśmy w dużym pilotażu unijnych badań wikty‑
mizacyjnych, które rozpoczną się za 2 lata pod auspicjami EUROSTAT‑u.
Współpracujemy również ściśle z Research and Development Directoriate
brytyjskiego Home Office. Bierzemy też udział w pracach nad kolejnymi
edycjami European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics, która to
baza danych oraz cenna publikacja została zainicjowana przed kilkuna‑
stu laty pod auspicjami Rady Europy. Uczestniczymy ponadto w innym
ważnym projekcie Rady Europy, a mianowicie w pracach Europejskiej
Komisji ds. Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (Commission euro‑
péenne pour l’efficacité de la justice, CEPEJ). Profesor Beata Gruszczyńska
– Przewodnicząca Sekcji Analiz Statystycznych i Realizacji Badań IWS
– jest w ścisłym kierownictwie tego interesującego przedsięwzięcia oraz
współredaktorem kolejnych raportów CEPEJ. Instytut Wymiaru Spra‑
wiedliwości zaś, na podstawie bazy danych CEPEJ, wydaje „polonocen‑
tryczne” jego edycje5.
Przedstawiciele Instytutu biorą również udział w corocznych spot‑
kaniach dyrektorów bliźniaczych placówek, organizowanych6 z inicjaty‑
wy National Institute of Justice amerykańskiego Departamentu Sprawied‑
liwości oraz Holenderskiego Centrum Badania Przestępczości (WODC).
Zajmujemy się też przygotowywaniem raportów strony polskiej na kolejne
kongresy ONZ poświęcone przestępczości i jej zapobieganiu oraz odpo‑
wiedziami na liczne ankiety przesyłane przez rozmaite agendy między‑
narodowe – ONZ, Rady Europy oraz Unii Europejskiej.
 Nasze próby badawcze należą zresztą tradycyjnie do największych spo‑
śród wszystkich krajów biorących udział w tym przedsięwzięciu – w dotychcza‑
sowych polskich turach ICVS wzięło łącznie udział około 20 tys. respondentów.
5
 Por. Wymiar sprawiedliwości w Europie. Polska na tle wybranych krajów, War‑
szawa 2006 oraz Wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Polska na tle pozostałych
krajów (w druku).
6
 W latach ostatnich spotkania te odbywają się w ramach corocznych kon‑
ferencji Europejskiego Towarzystwa Kryminologicznego.
4
14
Warto dodać, że na prośbę kierownictwa MS pracownicy Instytutu
reprezentują stronę polską w dwóch ważnych zespołach zadaniowych
(Task Forces) działających w ramach Grupy Roboczej ds. Statystyk Prze‑
stępczości i Wymiaru Sprawiedliwości w Sprawach Karnych Komisji Eu‑
ropejskiej – Urzędowych Danych o Przestępczości oraz Modułu Badań
Wiktymizacyjnych. Profesor Beata Gruszczyńska jest ponadto członkiem
grupy ekspertów w ramach programu „Sprawiedliwość – Wolność – Bez‑
pieczeństwo Komisji Europejskiej”.
W działalności IWS ważną rolę odgrywają – krajowe i międzynaro‑
dowe – granty badawcze, których otrzymaliśmy już kilkanaście. Są one nie
tylko wyrazem uznania dla zgłaszanych przez nas do konkursu projektów,
lecz również – nie ma co ukrywać – stanowią istotne wsparcie finansowe
dla badań, które, z uwagi na nasz skromny budżet, nie mogłyby być w inny
sposób zrealizowane. To właśnie w ramach grantów KBN udało się nam
przeprowadzić dwie polskie edycje International Crime Victim Survey.
Z kolei granty Komisji Europejskiej umożliwiły nam wzięcie udziału w In‑
ternational Self‑Report Delinquency Study 2, ostatnio zaś – we wspomina‑
nym uprzednio dużym pilotażu (będącym w istocie, ze względu na skalę,
badaniem sui generis) do przyszłych unijnych badań wiktymizacyjnych,
których rozpoczęcie, jak wspomniałem, jest planowane na rok 2013.
Dostęp do środków unijnych stał się możliwy dzięki uczestnictwu
IWS w tzw. Partnerstwie Ramowym z Komisją Europejską w ramach
programu „Prevention of and Fight Against Crime” („Zapobieganie
i zwalczanie przestępczości”), gdyż stanowi ono warunek sine qua non
udziału w konkretnych projektach badawczych finansowanych przez
Komisję. Przygotowanie stosownej aplikacji wymagało wielomiesięcznej
intensywnej pracy, trud nasz się jednak opłacił, Instytut bowiem (jako
jedyna polska placówka naukowa, co wypada zaakcentować) znalazł się
wśród 15 ośrodków badawczych, z którymi KE podpisała porozumienie
o partnerstwie.
Z naciskiem należy też podkreślić, że Instytut Wymiaru Sprawied‑
liwości jest wiodącą placówką naukową, jeśli idzie o harmonizację prawa
polskiego z międzynarodowymi standardami prawnymi, w tym zwłasz‑
cza z wymogami normatywnymi Unii Europejskiej. W seriach „Standar‑
dy prawne Rady Europy” oraz „Prawo Wspólnot Europejskich a prawo
polskie” ukazało się dotychczas kilkanaście tomów poświęconych kwestii
adaptacji poszczególnych dziedzin polskiego prawa (m.in. prawa karne‑
go, cywilnego, gospodarczego, rodzinnego) do europejskich standardów
prawnych. Kluczową rolę w „harmonizacyjnych” seriach wydawniczych
IWS odegrał profesor Marek Safjan jako redaktor naukowy 5 tomów. Pro‑
fesor Eleonora Zielińska była natomiast redaktorem 3 tomów poświęco‑
nych problematyce karnej, a niebawem przystąpi do prac nad kolejnym.
15
Przechodzimy tym samym do – sygnalizowanej już częściowo
– działalności wydawniczej Instytutu, bo i na tym polu mamy niemałe
osiągnięcia. Publikujemy książki w trzech seriach: „niebieskiej” – którą
scharakteryzowałem wyżej, „zielonej”, zawierającej monografie z szeroko
pojętego prawa cywilnego, oraz „czerwonej” – odnoszącej się do prawa
karnego materialnego i procesowego. W serii „zielonej” ukazała się m.in.
praca dra Jana Brola i profesora Marka Safjana poświęcona spółkom prawa
handlowego, raport z analizy empirycznej adopcji zagranicznych w prak‑
tyce sądowej pióra profesor Elżbiety Holewińskiej‑Łapińskiej, dwie mono‑
grafie dra Jacka Sadomskiego poświęcone ochronie dóbr osobistych oraz
praca o działalności statutowej i gospodarczej fundacji autorstwa dra Ro‑
mana Trzaskowskiego. W serii „czerwonej” zaś ukazała się praca zbiorowa
pod redakcją naukową niżej podpisanego, stanowiąca pokłosie szeroko
zakrojonych badań poświęconych instytucji tymczasowego aresztowania
oraz dwie monografie dotyczące przestępczości gospodarczej oraz praniu
pieniędzy. Od kilku lat wydajemy również „Prawo w działaniu”, rodzaj ob‑
szernego periodyku, w którym zamieszczamy – zgodnie z nazwą – głównie
raporty z badań praktyki prokuratorsko‑sądowej realizowanych przez IWS.
Instytut wydał również kilka publikacji anglojęzycznych. Na szcze‑
gólne podkreślenie zasługują w tym kontekście dwa obszerne wydawni‑
ctwa, które, na prośbę kierownictwa resortu, przygotowaliśmy na kolej‑
ne kongresy ONZ na temat zapobiegania przestępczości i postępowania
z przestępcami. Prace te, prezentujące panoramę zagadnień odnoszących
się do przestępczości w naszym kraju oraz sposobów zwalczania i zapo‑
biegania jej, zostały uznane za najlepsze z opracowań krajowych przy‑
gotowanych na kongres, ich cały nakład rozszedł się zaś błyskawicznie.
W kontekście naszej działalności wydawniczej wypada nadmienić, że
– łącznie z niniejszym tomem – opublikowaliśmy do tej pory 58 książek 7.
Dokładamy starań, by nasza placówka była dostrzegana i docenia‑
na nie tylko w hermetycznym świecie nauki. Zależy nam zwłaszcza na
tym, by wyniki badań IWS trafiały do opinii publicznej. Przykładowo,
rezultaty kierowanych przeze mnie badań wiktymizacyjnych były wie‑
lokrotnie przytaczane na łamach największych dzienników i tygodników
(w tym wielokrotnie na łamach „Gazety Wyborczej” oraz „Rzeczpospoli‑
tej”); analiza praktyki przedterminowych zwolnień warunkowych osób
skazanych na karę więzienia za popełnienie przestępstw o charakterze
agresywnym stała się wiodącym tematem jednego z wydań „Rzeczpo‑
spolitej”. Z szerokim odzewem, jak już wspominałem, spotykają się też
kolejne edycje Atlasu przestępczości w Polsce. Pierwsze jego wydanie – na
 Ich pełny wykaz zawiera zestawienie: „Książki Instytutu Wymiaru
Sprawiedliwości”, zamieszczone na s. 21.
7
16
prośbę ówczesnego Ministra Sprawiedliwości Włodzimierza Cimoszewi‑
cza – zostało udostępnione wszystkim posłom i senatorom jako podstawa
debaty parlamentarnej na temat bezpieczeństwa kraju. Z okazji ukazania
się trzeciej edycji Atlasu otrzymaliśmy, na moje ręce, list gratulacyjny od
Prezydenta Rzeczypospolitej. Czwarta edycja Atlasu była m.in. omawia‑
na w „Rzeczpospolitej” oraz – w formie obszernego wywiadu ze mną –
w „Gazecie Wyborczej”; jego ukazanie się zostało także odnotowane przez
media elektroniczne. Ustalenia IWS były również wielokrotnie przytacza‑
ne z trybuny sejmowej oraz w innych debatach publicznych. Z olbrzymim
zainteresowaniem mediów spotkało się ostatnio (zamieszczone w Księdze)
nasze badanie poświęcone – nasilającemu się niepokojąco – problemowi
uporczywego nękania. Jak już wspominałem, stało się ono zaczynem prac
legislacyjnych zmierzających do kryminalizacji zjawiska stalkingu, a sto‑
sowny projekt zmian kodeksu karnego został już – jak wiadomo – uchwa‑
lony. Bez fałszywej skromności można zatem stwierdzić, że IWS stał się
placówką znaną i cenioną, i to nie tylko w środowisku stricte naukowym.
O randze Instytutu świadczy ponadto m.in. fakt, że w zorganizowa‑
nej przez nas konferencji na temat przyczyn zapaści sądownictwa („Prawo
do sądu a przewlekłość postępowania. Jak wyjść z kryzysu polskiego są‑
downictwa?”) wzięli udział przedstawiciele najwyższych władz – m.in. Se‑
kretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta, Prezesi Trybunału Konstytucyjne‑
go, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Najwyższej
Izby Kontroli, Minister Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich
oraz Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, a także wielu posłów
i senatorów. W obecnej zaś kadencji naszej Rady Naukowej zasiadają m.in.
były Prezes Trybunału Konstytucyjnego, a obecnie sędzia Trybunału Spra‑
wiedliwości UE profesor Marek Safjan (jako jej przewodniczący), Prezes
Izby Karnej Sądu Najwyższego profesor Lech Paprzycki (jako zastępca
przewodniczącego), Prezes Izby Cywilnej Sądu Najwyższego profesor
Tadeusz Ereciński oraz profesor Adam Zieliński – były Rzecznik Praw
Obywatelskich i były Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości zawdzięcza bardzo wiele – obok
śp. profesora Lecha Falandysza – dwóm innym osobom, których niestety
nie ma już wśród nas. W roku ubiegłym zmarł dr Jan Brol, wybitny cywi‑
lista i specjalista od prawa pracy. Bez cienia przesady można stwierdzić,
że Janek stanowił opokę Instytutu, był moim najbliższym doradcą, lista
zaś jego badań i publikacji jest zaiste imponująca. Po odejściu profesora
Safjana do Trybunału Konstytucyjnego Janek zastąpił Marka w charak‑
terze szefa naszych cywilistów i sprawował tę funkcję – z powodzeniem,
dodajmy – przez blisko 10 lat. Zainteresowania badawcze Janka koncen‑
trowały się w latach ostatnich na problematyce polubownego rozstrzyga‑
nia sporów cywilnych (arbitraż i mediacja), ostatnim zaś realizowanym
17
przez Niego badaniem, którego ukończenie uniemożliwiła przedwczesna
śmierć, była odpowiedzialność za szkody medyczne w praktyce sądowej.
Bardzo nam Janka brakuje.
Wspomnieć również muszę o śp. profesorze Jerzym Jasińskim, który
wprawdzie formalnie z IWS związany nie był, ale ściśle z nami współpra‑
cował – służył mi radą w wielu kwestiach merytorycznych, był recenzen‑
tem niemałej liczby raportów badawczych oraz tłumaczem i redaktorem
naukowym niezmiernie interesujących zaleceń Rady Europy odnoszących
się do sądownictwa, które zostały opublikowane w naszej „niebieskiej” se‑
rii. Warto dodać, że to właśnie z inspiracji Pana Jerzego zrodził się pomysł
wydawania Atlasu przestępczości w Polsce, którego pierwszą edycję opatrzył
przedmową oraz był recenzentem drugiej.
Funkcję dyrektora obejmowałem, mówiąc szczerze, w wyjątkowo
trudnym dla IWS okresie. Atmosfera wokół Instytutu nie była dobra,
w związku z czym kierownictwo resortu, nie dostrzegając większych
pożytków z naszej działalności, domagało się ode mnie przede wszyst‑
kim zwalniania kolejnych pracowników. Zostaliśmy również pozbawieni
wszystkich sędziów i prokuratorów delegowanych do pracy w IWS (m.in.
dra Jacka Kubiaka, dra Przemysława Kalinowskiego oraz pani sędzi – pro‑
fesor Wandy Stojanowskiej). Przez pierwsze miesiące urzędowania czułem
się więc bardziej likwidatorem niż dyrektorem IWS. Przełom nastąpił
w wyniku mojej rozmowy z sędzią Jadwigą Skórzewską‑Łosiak, ówczesną
podsekretarz stanu w MS, sprawującą bezpośredni nadzór nad Instytu‑
tem. Pani sędzia zadała mi pytanie: „Panie dyrektorze, czy jest pan w sta‑
nie postawić ten instytut na nogi?” Patrząc Pani Minister głęboko w oczy,
odparłem: „Oczywiście, że tak”. Uzyskałem ponadto zgodę Pani Minister
na swobodny dobór współpracowników i wolną rękę w kształtowaniu
struktury organizacyjnej Instytutu. Nie był to jeszcze czas konkursów,
nie da się więc ukryć, że w doborze kadr wykorzystywałem głównie ka‑
nały nieformalne, czasami bardzo nieformalne. I tak, np. do pracy w IWS
profesora Safjana zarekomendowała mi jego żona Dorota, którą znałem
jeszcze ze studiów doktoranckich w INP PAN, w trakcie imienin u obecne‑
go Prezesa Trybunału Konstytucyjnego profesora Andrzeja Rzeplińskiego
(skądinąd mojego ówczesnego szefa w Katedrze Kryminologii i Polityki
Kryminalnej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji
UW). W podobnych okolicznościach przebiegała rekrutacja dwóch innych
filarów IWS – pań profesor Dobrochny Wójcik i Beaty Gruszczyńskiej.
Obecnego szefa naszych cywilistów, dra Jacka Sadomskiego, polecił mi
natomiast profesor Safjan (pan Jacek był doktorantem Marka).
Wracając jednak do pani Jadwigi Skórzewskiej‑Łosiak, to kilka lat
później, gdy była już sędzią Trybunału Konstytucyjnego, przy okazji róż‑
nych rautów opowiadała pół żartem, pół serio przebieg oraz skutki nasze‑
18
go ówczesnego spotkania, podkreślając, że dotrzymałem w pełni danego
jej wówczas słowa. Ta pochlebna opinia Pani Sędzi sprawiała mi oczywi‑
ście, nie muszę dodawać, wielką frajdę. Nie da się więc ukryć, że i Pani
Sędzia odegrała dużą, by nie powiedzieć, kluczową rolę w rozwoju IWS.
Dobrej polityce kadrowej sprzyja, cokolwiek by mówić, zarówno
doza intuicji, jak i wiele szczęścia. Tego drugiego, wydaje się, mi nie bra‑
kowało. Obecne kierownictwo IWS zdaje się bowiem w pełni potwier‑
dzać moją szczęśliwą rękę „personalną”. Z uwagi na fortunne nieistnienie
instytucji „dożywotniego dyrektora” przyjdzie mi prędzej czy później
rozstać się z tą funkcją, tym bardziej że lata lecą, a i zdrowie zaczyna już
szwankować. Związany z tym ból będzie mi jednak łagodził fakt, że pozo‑
stawię kierowanie firmą, w której spędziłem jedną trzecią życia, w bardzo
dobrych – o czym jestem głęboko przeświadczony – rękach.
Reasumując, wypada – bez fałszywej skromności – stwierdzić, że
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości należy obecnie do wiodących praw‑
niczych ośrodków naukowych w kraju, zarówno w zakresie harmonizacji
naszego systemu normatywnego z wymogami europejskimi, jak i w dzie‑
dzinie badań praktyki sądowej i prokuratorskiej, w której pozycja IWS jest
dominująca. Mamy również, by tak rzec, monopolistyczną pozycję, jeśli
idzie o analizowanie tendencji przestępczości oraz polityki kryminalnej
– zarówno w aspekcie krajowym, jak i porównawczym.
***
Tom niniejszy ma odmienną formułę od typowych ksiąg pamiąt‑
kowych, zawiera bowiem wyłącznie artykuły pracowników IWS. Atoli –
z różnych przyczyn (wyjazdy, choroby itp.) – nie każdy z nich mógł wziąć
udział w tym przedsięwzięciu. Z jednej strony wielka szkoda, z drugiej
jednak Stosowanie prawa rozrosłoby się już do monstrualnych rozmiarów,
a i tak tom niniejszy do małych nie należy.
prof. zw. dr hab. Andrzej Siemaszko
Dyrektor Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości
19
Książki Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości
K siążki Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości
Spółki prawa handlowego, J. Brol, Warszawa 1993
Tymczasowe aresztowanie, red. A. Siemaszko, Warszawa 1993
Atlas przestępczości w Polsce, B. Gruszczyńska, M. Marczewski, A. Siemasz‑
ko (red.), Warszawa 1994
Bójka i pobicie w polskim prawie karnym, Z. Skarżyński, Warszawa 1994
Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Raport z badań, J. Brol, M. Safjan, War‑
szawa 1994
Ławnicy. Rezultaty badań empirycznych, red. A. Siemaszko, Warszawa 1994
Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, t. 1, Prawo rodzinne,
red. M. Safjan, Warszawa 1994
Crime Control in Poland, red. J. Jasiński, A. Siemaszko, Warszawa 1995
Prawo upadłościowe w świetle praktyki sądowej, J. Brol, Warszawa 1995
Przestępczość gospodarcza. Doświadczenia
red. A. Siemaszko, Warszawa 1995
europejskie
i amerykańskie,
Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, t. 2, Prawo cywilne,
red. M. Safjan, Warszawa 1995
Niemieckie prawo insolwencyjne, red. J. Brol, przeł. M.A. Zieliński, Warsza‑
wa 1996
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 1, Prawo spółek, red. M. Sa‑
fjan, Warszawa 1996
Przemiany systemu penitencjarnego w Polsce, T. Szymanowski, Warszawa 1996
Quo vadis iustitia? Stan i perspektywy wymiaru sprawiedliwości w Polsce,
Granice wykładni sędziowskiej, H. Rabault, współwydawcy: Fundacja Promo‑
cji Prawa Europejskiego, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, red. E. Łę‑
towska, przeł. B. Janicka, Warszawa 1997
21
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 2, Prawo karne, S. Przyjemski,
Warszawa 1997
Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, t. 3, Prawo karne,
red. E. Zielińska, Warszawa 1997
„Adopcje zagraniczne” w praktyce polskich sądów, E. Holewińska-Łapińska,
Warszawa 1998
Archiwum Kryminologii, t. XXIII–XXIV, współwydawcy: Polska Akade‑
mia Nauk Instytut Nauk Prawnych Zakład Kryminologii, Instytut
Wymiaru Sprawiedliwości, red. S. Batawia, Warszawa 1997–1998
Prawo i medycyna. Ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny,
M. Safjan, Warszawa 1998
Przestępstwa gospodarcze w praktyce prokuratorskiej i sądowej, K. Buczkowski,
M. Wojtaszek, Warszawa 1998
Standardy prawne Rady Europy. Zalecenia, t. 4, Sądownictwo. Organizacja, postępowanie, orzekanie, wybór i przeł. J. Jasiński, Warszawa 1998
Administration of Justice in Poland, red. M. Jankowski, A. Siemaszko, War‑
szawa 1999
Atlas przestępczości w Polsce 2, A. Siemaszko (red.), B. Gruszczyńska,
M. Marczewski, Warszawa 1999
Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary, red. B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wój‑
cik, Warszawa 1999
Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, t. 5, Prawo gospodarcze,
red. M. Safjan przy współpracy I. Hykawy i J. Sadomskiego, Warsza‑
wa 1999
Archiwum Kryminologii, t. XXV, współwydawcy: Polska Akademia Nauk
Instytut Nauk Prawnych Zakład Kryminologii, Instytut Wymiaru Spra‑
wiedliwości, Uniwersytet Warszawski Wydział Stosowanych Nauk
Społecznych i Resocjalizacji, red. S. Batawia, Warszawa 1999–2000
Crime & Law Enforcement in Poland on the threshold of the 21st century,
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 3, Dokumenty karne,
red. E. Zielińska, Warszawa 2000
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 4, Rynek kapitałowy, A. Chło‑
pecki, M. Dyl, Warszawa 2000
Kogo biją, komu kradną. Przestępczość nie rejestrowana w Polsce i na świecie,
A. Siemaszko, Warszawa 2001
22
Pranie pieniędzy, K. Buczkowski, M. Wojtaszek, Warszawa 2001
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 5, Prawo gospodarcze. Wybrane
zagadnienia, red. M. Safjan przy współpracy I. Hykawy, Warszawa 2002
Atlas przestępczości w Polsce 3, A. Siemaszko (red.), B. Gruszczyńska,
M. Marczewski, Warszawa 2003
Depozyty sądowe. Praktyka sądowa. Wnioski de lege ferenda, J. Brol, Warsza‑
wa 2003
Działalność statutowa a działalność gospodarcza fundacji – prawo i praktyka,
R. Trzaskowski, Warszawa 2003
Naruszenie dóbr osobistych przez media. Analiza praktyki sądowej, J. Sadomski,
Warszawa 2003
Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie, t. 6, Dokumenty karne, cz. 2,
Wybór tekstów z komentarzami, red. E. Zielińska, Warszawa 2005
Ius et Lex 2006, nr 1 (IV), Współczesny retrybutywizm. Powrót kary sprawiedliwej, współwydawcy: Fundacja „Ius et Lex”, Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości
Orzekanie separacji, E. Holewińska-Łapińska, Warszawa 2006
Prawnokarne aspekty wolności. Materiały z konferencji Arłamów 16–18 maja
2005 r., red M. Mozgawa, współwydawcy: Instytut Wymiaru Spra‑
wiedliwości, Wyższa Szkoła Administracji i Zarządzania w Przemy‑
ślu, Kraków 2006
Prawo w działaniu, t. 1, Sprawy cywilne, red. E. Holewińska-Łapińska, War‑
szawa 2006
Wymiar sprawiedliwości w Europie. Polska na tle wybranych krajów, A. Sie‑
maszko, B. Gruszczyńska, R. Kulma, M. Marczewski, Warszawa 2006
Orzekanie przepadku świadczenia „niegodziwego” (art. 412 K.c.), M. Domań‑
ski, Warszawa 2007
Postępowanie zabezpieczające. Komentarz do art. 730–757 K.p.c., E. Warzocha,
Warszawa 2007
Prawo w działaniu, t. 2, Przewlekłość postępowania sądowego, red. E. Holewiń‑
ska-Łapińska, A. Siemaszko, Warszawa 2007
Geografia występku i strachu. Polskie Badanie Przestępczości ’07, red. A. Sie‑
maszko, Warszawa 2008
Konflikt zasad – ochrona dóbr osobistych a wolność prasy, J. Sadomski, Warsza‑
wa 2008
23
Prawo w działaniu, t. 3, Sprawy karne, red. A. Siemaszko, Warszawa 2008
szawa 2008
szawa 2008
Atlas przestępczości w Polsce 4, A. Siemaszko (red.), B. Gruszczyńska, M. Mar‑
czewski, Warszawa 2009
Kuratela sądowa. Sukcesy i porażki, P. Bachmat, K. Buczkowski, B. Czarnecka
‑Dzialuk, K. Drapała, B. Gruszczyńska, R. Kulma, M. Marczewski,
P. Ostaszewski, A. Więcek-Durańska, D. Wójcik (red.), Warszawa 2010
szawa 2010
24
Opracowania Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości
Opracowania Instytutu Wymiaru
Sprawiedliwości
Ocena funkcjonowania nadzoru sędziego penitencjarnego nad wykonywaniem
kary pozbawienia wolności, 1992
Prawo wobec zjawisk patologicznych w gospodarce – propozycje rozwiązań, 1992
Ugody sądowe. Analiza teoretyczna i badania aktowe, L. Kołakowska, 1992
Instytucja ławnika w oczach sędziów i ławników. Rezultaty badań empirycznych
+ suplement: Oczekiwania zarobkowe sędziów, 1993
Odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia między podmiotami gospodarczymi, I. Kleniewska, 1993
Systemy sądownictwa w wybranych państwach europejskich, M. Jankowski, 1993
Tymczasowe aresztowanie. Analiza tendencji. Wyniki badań empirycznych, 1993
Upadłość i postępowanie upadłościowe w świetle praktyki sądowej – komunikat
z badań, J. Brol, 1993
Uwagi do projektów k.k., k.p.k. i k.k.w., 1993
Zakres kryminalizacji posiadania środków odurzających i psychotropowych w ustawodawstwach wybranych krajów Europy Zachodniej, 1993
Bankowe postępowanie ugodowe, G. Laszuk, 1994
Egzekucja świadczeń pieniężnych na tle praktyki komorników sądowych, Z. Świe‑
boda, 1994
Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Tekst konwencji i komentarz, E. Zielińska, 1994
Odpowiedzialność za szkody na osobie wyrządzone przez produkt (Konwencja
Rady Europy). Tekst konwencji i komentarz, J. Krauss, 1994
Opinia IWS na temat projektu ustawy o zapobieganiu narkomanii i zwalczaniu
nielegalnego handlu środkami odurzającymi oraz substancjami psychotropowymi, A. Siemaszko, D. Wójcik, E. Zielińska, 1994
25
Postępowanie układowe w praktyce sądowej, J. Brol, 1994
Problematyka kryminalizacji posiadania środków odurzających i psychotropowych w ustawodawstwie polskim, K. Krajewski, 1994
Przemiany systemu penitencjarnego w Polsce. Fakty i próba oceny, 1994
Przysposobienie małoletniego obywatela polskiego przez osoby stale zamieszkałe
za granicą. Raport z badań pilotażowych, E. Holewińska-Łapińska, 1994
Rola sądu w postępowaniu wobec osób psychicznie chorych. Perspektywa prawnoporównawcza, M. Safjan, E. Zielińska, 1994
Stabilność postanowień o umorzeniu postępowania przygotowawczego, cz. 1 i 2,
1994
Fundacje. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, I. Kleniewska, 1995
Odpowiedzialność hotelarzy za rzeczy wniesione przez gości hotelowych. Konwencja Rady Europy, 1995
Poglądy sędziów i prokuratorów na niektóre propozycje zmian w prawie karnym.
Rezultaty badań empirycznych, A. Siemaszko, B. Gruszczyńska, M. Mar‑
czewski, M. Jankowski, D. Wójcik, 1995
Problematyka odpowiedzialności nieletnich na podstawie art. 9 § 2 k.k. w świetle
praktyki sądowej, B. Czarnecka-Dzialuk, 1995
Rozdzielenie dzieci będących rodzeństwem na skutek rozwodu ich rodziców (na
podstawie badania akt spraw sądowych o zmianę wyroku rozwodowego),
W. Stojanowska, 1995
System rejestracji testamentów. Konwencja Rady Europy. Tekst konwencji i komentarz, 1995
Wykorzystanie opinii psychologiczno-pedagogicznych w procesie resocjalizacji
nieletniego, M. Patuszyński, 1995
Dyspozycje przedsiębiorstwem prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego (w świetle badań praktyki sądowej), J. Brol, 1996
Funkcjonowanie zabezpieczenia powództwa w sprawach gospodarczych, E. Wa‑
rzocha, 1996
Informacja statystyczna o przestępczości w Europie i wybranych krajach świata
+ prezentacje graficzne: Przestępczość w Polsce i innych krajach europejskich
w 1993 roku (Interpol), 1996
Konsekwencje integracji z Unią Europejską dla polskiego wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, S. Przyjemski, 1996
Możliwość usprawnienia postępowania sądowego w sprawach karnych. Opracowanie systematyzujące, M. Jankowski, 1996
26
Postępowanie upadłościowe i układowe w wybranych krajach europejskich, G. La‑
szuk, 1996
Prawo spółek w Polsce, J. Krauss, 1996
Przestępstwa na szkodę banków, 1996
Przeszkody do wpisów w księgach wieczystych, E. Warzocha, 1996
Zgodność polskiego systemu ogłaszania danych (de lege lata i w świetle projektowanych zmian ustawodawczych) z dyrektywą I i XI Wspólnoty Europejskiej
z zakresu prawa spółek, I. Hykawy, 1996
Kasacje Ministra Sprawiedliwości w sprawach karnych wniesione i rozpoznane
w 1996 r. przez Sąd Najwyższy. Raport z badań, M. Rogacka-Rzewnicka, 1997
Nowe przepisy karne prawa autorskiego w praktyce prokuratorskiej i sądowej,
M. Mozgawa, 1997
Ocena funkcjonowania uregulowań dotyczących prawnokarnej ochrony znaków
towarowych w świetle orzecznictwa sądowego i praktyki ścigania, M. Moz‑
gawa, 1997
Odpowiedzialność odszkodowawcza za produkt wadliwy (niebezpieczny),
J. Krauss, 1997
Programy ochrony świadka, E. Gruza, 1997
Przestępczość nieujawniona w Polsce, A. Siemaszko, 1997
Umieszczenie wychowanka poza zakładem poprawczym (art. 90 u.p.n.) w świetle
badań empirycznych, B. Czarnecka-Dzialuk, 1997
Ustawa o agentach handlowych (projekt z uzasadnieniem), J. Sadomski, 1997
Ustawa o ochronie obrotu gospodarczego w świetle praktyki, cz. 1, K. Buczkow‑
ski, M. Wojtaszek, kierownictwo badań – A. Siemaszko, 1997
Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej, 1997
Zawieszenie postępowania w procesie o rozwód (art. 440 k.p.c.) a ochrona dobra
dziecka, W. Stojanowska, 1997
Zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego. Raport z badań, badanie
przygotowali i zrealizowali: B. Gruszczyńska, M. Marczewski, A. Sie‑
maszko, K. Dubiel; raport opracowali: J. Szumski, D. Wójcik, A. Sie‑
maszko, 1997
Dostęp do sądu a przewlekłość postępowania, A. Siemaszko, 1998
Granice niezawisłości sędziowskiej, J. Szumski, A. Siemaszko, 1998
Kary polegające na pracy na wolności (w wybranych państwach Europy),
J. Szumski, 1998
27
Kodeksy karne polski i węgierski (próba porównania), M. Mozgawa, 1998
Międzynarodowe aspekty upadłości i postępowania upadłościowego, J. Brol, 1998
Migracja: aspekty prawno-karne i prawno-administracyjne, I. Rzeplińska przy
współpracy M. Jankowskiego i A. Siemaszko, 1998
Obraz przestępczości w Europie i na świecie. (Przestępstwa znane Policji), A. Sie‑
maszko, B. Gruszczyńska, A. Bąk
Prawnokarne aspekty reklamy napojów alkoholowych (w świetle analizy dogmatycznej i badań empirycznych), M. Mozgawa, 1998
Prawnokarne aspekty zachowań związanych z naruszaniem zasad naliczania
i egzekwowania należności Skarbu Państwa z tytułu podatku od towarów
i usług, M. Mozgawa, 1998
Przypadki odrzucania przez sądy wniosków prokuratorów o zastosowanie tymczasowego aresztowania (w postępowaniu przygotowawczym), M. Jankowski, 1998
Realizacja prawa do osobistej styczności w formie spotkań osoby bliskiej z dzieckiem w obecności kuratora, E. Holewińska-Łapińska, 1998
Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa i umowy zawierane na odległość. Ochrona konsumenta w prawie wspólnotowym i w prawie polskim,
J. Sadomski, 1998
Założenia do nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów
powszechnych oraz propozycje zmian, J. Brol, J. Sadomski, A. Siemaszko,
E. Warzocha, 1998
Zjawisko lichwy (pojęcie, zakres, instrumenty ochrony, praktyka), K. Buczkow‑
ski, M. Wojtaszek (kierownictwo naukowe: M. Mozgawa – część kar‑
na, J. Brol – część cywilna), 1998
Kary orzekane pod rządami starego i nowego k.k. (Raport z badań), B. Grusz‑
czyńska, M. Marczewski, 1999
Kierunki zmian w przepisach o hipotece (z uwzględnieniem regulacji prawnych
w państwach Unii Europejskiej), E. Warzocha, 1999
Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę a przepisy polskiego prawa, E. Holewińska-Łapińska, 1999
Normy samowykonalne w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, J. Sadomski, 1999
Piramidy finansowe (mechanizmy działania, przykłady, środki zaradcze),
K. Buczkowski, 1999
Problematyka sprawności postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych,
E. Warzocha, 1999
28
Rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny (art. 24 k.r.o.). Analiza orzecznictwa, E. Holewińska-Łapińska, 1999
Rozstrzygnięcia sądów co do władzy rodzicielskiej ojca w wyroku ustalającym
ojcostwo a dowód z badań opartych na analizie DNA, W. Stojanowska, 1999
Usytuowanie prokuratury w wybranych krajach, M. Jankowski, A. Siemaszko,
M. Wojtaszek, 1999
Uwagi do Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy Nr R(92)1 w sprawie
wykorzystania analizy kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) w postępowaniu karnym oraz komentarza do tejże rekomendacji, W. Stojanowska, 1999
Zniesienie przez sąd małżeńskiej wspólności majątkowej, E. Holewińska‑Łapińska,
1999
Nieprawomocne orzeczenia sądów w sprawach karnych w świetle starego i nowego kodeksu karnego, B. Gruszczyńska, M. Marczewski, 2000
Niezbędne zmiany polskiego ustawodawstwa karnego w celu implementacji Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, E. Zielińska, 2000
Odpowiedzialność cywilna Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez publiczną służbę zdrowia. (Wyniki badań akt spraw sądowych z 1997 r.), D. Safjan,
J. Brol, 2000
Polskie prawo karne a ochrona interesów ekonomicznych Unii Europejskiej,
E. Zielińska, 2000
Prawnokarna ochrona zwierząt. Rozważania teoretyczne i wyniki ogólnopolskich
badań empirycznych, M. Mozgawa, 2000
Probacja. Rozwiązania prawne przyjęte w wybranych krajach europejskich,
D. Wójcik, 2000
Problematyka stosowania art. 141 § 4 k.k.w. w stosunku do tymczasowo aresztowanych, I. Rzeplińska, 2000
Przepisy art. 335 i 387 nowego Kodeksu postępowania karnego (wniosek o skazanie bez rozprawy i dobrowolne poddanie się karze) w praktyce sądowej i prokuratorskiej, M. Jankowski, 2000
Raport o stanie sądownictwa powszechnego dla Prezydenta RP, 2000
Reprezentacja Skarbu Państwa w postępowaniu cywilnym, G. Bieniek, 2000
Uwagi o projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks
postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych
innych ustaw, M. Mozgawa, I. Nowikowski, J. Szumski, 2000
Z problematyki międzynarodowych aspektów upadłości i przyszłego prawa insolwencyjnego, J. Brol, 2000
29
Z problematyki stosunków własnościowych na tle regulacji art. 49 k.c. i nowego
prawa energetycznego, R. Trzaskowski, 2000
Dowód z opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego w sprawach
o rozwód i jego wpływ na treść wyroku w świetle wyników badania aktowego,
W. Stojanowska, 2001
Działalność statutowa a działalność gospodarcza fundacji, R. Trzaskowski, 2001
Informacja o stanie sądownictwa powszechnego w 2000 r., 2001
Komentarz do pierwszej i jedenastej dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich,
I. Hykawy, 2001
Mediacja w sprawach nieletnich. Wyniki programu eksperymentalnego, B. Czar‑
necka-Dzialuk, D. Wójcik, 2001
O konieczności zmian w prawie fundacyjnym, R. Trzaskowski, 2001
Opinia w sprawie ustawodawstwa polskiego w kontekście Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, M. Płachta, 2001
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału dotyczące dyrektyw z zakresu prawa spółek, I. Hykawy, 2001
Orzeczone kary pozbawienia wolności a długość faktycznego pobytu w więzieniu (na przykładzie skazanych za przestępstwa agresywne). Raport z badań,
B. Gruszczyńska, R. Kulma, M. Marczewski, A. Siemaszko, 2001
Postępowanie sądowe z zakresu ubezpieczeń społecznych – praktyka sądowa
i problematyka rozwiązań legislacyjnych, E. Warzocha, 2001
Prawnokarne aspekty rozpowszechniania pornografii (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), M. Mozgawa (przy współpracy P. Kozłowskiej), 2001
Przepisy karne ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o działalności gospodarczej. Charakterystyka systemowa – zastosowanie w praktyce,
M. Mozgawa, 2001
Przestępczość w cyberprzestrzeni. Prawne środki przeciwdziałania zjawisku
w Polsce na tle projektu konwencji Rady Europy, A. Adamski, 2001
Swoboda umów w orzecznictwie sądowym, R. Trzaskowski, 2001
Świadczenie pomocy prawnej w zjednoczonej Europie a prawo polskie, G. La‑
szuk, 2001
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia określonych funkcji
(art. 172 pr. up.) – w świetle orzecznictwa sądów upadłościowych, J. Brol,
A. Kucharska, 2001
30
Analiza praktyki stosowania instytucji świadka anonimowego (w kontekście obowiązujących uregulowań prawnych oraz stanowiska wypracowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Trybunału w Strasburgu), H. Pracki, 2002
Bieg okresu warunkowego zawieszenia wykonania kary w czasie pobytu skazanego w zakładzie karnym w innej sprawie oraz w czasie zawieszenia postępowania wykonawczego, P. Seledec (opieka naukowa Marek Mozgawa), 2002
Depozyty sądowe (analiza praktyki i uwagi de lege ferenda), J. Brol, 2002
„Mienie zabużańskie” jako otwarta kwestia majątkowa w prawie polskim, J. Sa‑
domski, R. Trzaskowski, K. Zaradkiewicz, 2002
Notariat w wybranych państwach Unii Europejskiej, I. Kleniewska, 2002
Ochrona dóbr osobistych naruszonych lub zagrożonych przez środki masowego
przekazu (analiza orzecznictwa sądów powszechnych), J. Sadomski, 2002
Odpowiedzialność z majątku wspólnego małżonków za zobowiązania z działalności gospodarczej jednego z nich, A. Kucharska, 2002
Poglądy pracowników ośrodków adopcyjno-opiekuńczych na temat tajemnicy
przysposobienia, E. Holewińska-Łapińska, 2002
Praktyka sądów cywilnych w sprawach wynikających z zarzutu naruszenia ustawy z 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym,
I. Hykawy, 2002
Praktyka stosowania postępowania sprawdzającego oraz odmów wszczęcia postępowania w sprawach o korupcję, H. Pracki, 2002
Prawnokarne aspekty prawa autorskiego (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), M. Mozgawa, J. Radoniewicz, 2002
Rozwiązanie stosunku przysposobienia (Raport z badania akt spraw sądowych o rozwiązanie stosunku przysposobienia, w których orzeczenie kończące postępowanie w sprawie zapadło w 1999 r. i 2000 r.), E. Holewińska-Łapińska, 2002
Uwagi do projektu nowego Prawa upadłościowego, J. Brol, 2002
Uwagi na temat Konwencji Unii Europejskiej Dotyczącej Wzajemnej Pomocy
w Sprawach Karnych Pomiędzy Państwami Członkowskimi a Unią Europejską oraz drugiego protokołu dodatkowego do Europejskiej Konwencji Rady
Europy o Pomocy Prawnej w Sprawach Karnych, E. Zielińska, 2002
Zarys propozycji regulacji ustawowej zadośćuczynienia osobom, które w związku
z wojną i zmianą granic pozostawiły mienie poza terytorium Polski, K. Za‑
radkiewicz, 2002
Zniesienie separacji, E. Holewińska-Łapińska, 2002
31
Zwalczanie terroryzmu – standardy europejskie, E. Zielińska, 2002
Aplikacja sądowo-prokuratorska. Zarys koncepcji, 2003
Funkcjonowanie prawa łaski w Polsce i innych krajach europejskich, H. Pracki, 2003
Instytucja obrony koniecznej w praktyce prokuratorskiej i sądowej, P. Bachmat, 2003
Natychmiastowa wykonalność wyroków sądu drugiej instancji w sprawach cywilnych, E. Warzocha, 2003
Orzecznictwo apelacyjne sądów okręgowych w sprawach cywilnych – sprawozdanie z badania aktowego, E. Warzocha, 2003
Problematyka skarg składanych przez skazanych na podstawie art. 7 k.k.w.
z uwzględnieniem interpretacji pojęć „decyzja organu” oraz „niezgodna
z prawem”, P. Seledec (opieka naukowa M. Mozgawa), 2003
Problematyka zasiedzenia gruntów Skarbu Państwa i gmin (w świetle uchwały
Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2002 r.), R. Trzaskowski, 2003
Przestępstwo bezprawnego pozbawienia wolności (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), M. Mozgawa, 2003
Przestępstwo zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta (art. 192 k.k.). Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, M. Mozgawa (przy współpracy M. Kana‑
dys), 2003
Przestępstwo znęcania się (art. 207 § 1 k.k.) – rezultaty badań empirycznych,
K. Drapała, M. Jankowski, 2003
Spory na tle umów o pracę, umów zlecenia i kontraktów menedżerskich członków
zarządu spółek kapitałowych, A. Kucharska, 2003
Spółki jednoosobowe – wybrane problemy prawne, J. Sadomski, 2003
Sprawność postępowania sądowego w sprawach karnych rozpoznawanych
w pierwszej instancji przez warszawskie sądy rejonowe (w świetle badań aktowych), A. Kryże, P. Niedzielak, K. Petryna, 2003
Umieszczenie sprawcy czynu zabronionego w zakładzie psychiatrycznym na podstawie przepisu art. 94 § 1 k.k. (sprawozdanie z badań i analiza dogmatyczna
przepisów), M. Jankowski, 2003
Wstępna ocena celowości normatywnego uporządkowania stosunków własnościowych na Ziemiach Odzyskanych w świetle przepisów polskiego prawa cywilnego, J. Sadomski, R. Trzaskowski, K. Zaradkiewicz, 2003
Zakres stosowania wpisu konstytutywnego w europejskich systemach rejestracji
nieruchomości, I. Kleniewska, 2003
32
Konfiskata dochodów z przestępstwa w świetle Konwencji Antykorupcyjnej ONZ
z 2003 r. a przepisy polskiego prawa dotyczące przepadku przedmiotów lub
korzyści z przestępstwa, E. Zielińska, 2004
Ocena nowelizacji procedury karnej, która weszła w życie 1.07.2003 r., w aspekcie
oczekiwań usprawnienia postępowania karnego. Część pierwsza, A. Kryże, 2004
Postępowanie mediacyjne w sprawach karnych. Wyniki badań empirycznych,
M. Kruk, D. Wójcik, 2004
Reprezentacja w spółkach kapitałowych, A. Kucharska, 2004
Roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego jako prawo podmiotowe
(„ekspektatywa”), R. Trzaskowski, 2004
Spółdzielnia europejska, R. Trzaskowski, 2004
Sprawy o odebranie dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej w praktyce sądowej, E. Holewińska-Łapińska, 2004
Umorzenie i zawieszenie postępowania karnego w trybie art. 11 k.p.k. (analiza
dogmatyczna i praktyka ścigania), S. Łagodziński, 2004
Unieważnienie uznania dziecka i stwierdzenie nieważności uznania w praktyce
sądowej w okresie od dnia 1 lipca 2000 r. do dnia 30 czerwca 2004 r. Sprawozdanie z badania pilotażowego, E. Holewińska-Łapińska, 2004
Zabójstwo tyrana domowego. Studium prawnokarne i kryminologiczne, M. Bu‑
dyn-Kulik (pod kierunkiem naukowym M. Mozgawy), 2004
Główne założenia reformy sądownictwa, A. Kryże, 2005
Instytucja dobrowolnego poddania się karze (art. 387 k.p.k.) i skazania bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) w świetle praktyki. Rezultaty badań ogólnopolskich,
M. Jankowski, A. Ważny, 2005
Naprawienie szkody jako środek karny i jako zobowiązanie. Stosowanie przepisów art. 46 § 1 i art. 72 § 2 k.k. – na przykładzie spraw o rozboje i spraw
o kradzieże z włamaniem. Propozycja de lege ferenda, M. Jankowski, 2005
Ocena nowelizacji procedury karnej, która weszła w życie 1.07.2003 r., w aspekcie
oczekiwań usprawnienia postępowania karnego. Część druga – postępowanie
przygotowawcze, J. Mironiuk, A. Ważny, konsultant – A. Kryże, 2005
Odpowiedzialność karna za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Analiza dogmatyczna i wyniki badań empirycznych, P. Kozłowska-Kalisz (pod kierun‑
kiem naukowym M. Mozgawy), 2005
Orzecznictwo sądów apelacyjnych w zakresie stosowania artykułów 385 i 386 § 1
i 4 Kodeksu postępowania cywilnego, E. Warzocha, 2005
33
Powództwo adhezyjne w praktyce, A. Ważny, 2005
Powództwo prokuratora o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o unieważnienie uznania dziecka (art. 86 k.r.o.), E. Holewińska-Łapińska, 2005
Przestępstwa sprzedajności i przekupstwa (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), P. Bachmat, 2005
Przestępstwa związane z kartami płatniczymi w praktyce prokuratorsko-sądowej,
Przestępstwa z art. 256 i 257 k.k. – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania,
P. Bachmat, 2005
Wybrane zagadnienia reformy wymiaru sprawiedliwości – głos w dyskusji, J. Sa‑
domski, K. Zaradkiewicz, 2005
Działalność gospodarcza organizacji pożytku publicznego, R. Trzaskowski, 2006
Handel ludźmi. Analiza orzeczeń sądowych pod kątem zgodności z definicją zawartą w aktach międzynarodowych, w szczególności w Protokole z Palermo,
B. Namysłowska-Gabrysiak, 2006
Informacja na temat uregulowań z zakresu dyscyplinowania uczestników postępowania, wykluczenia adwokata oraz postępowań uproszczonych i przyspieszonych w kodeksach postępowania karnego Estonii, Francji, Niemiec i Norwegii, P. Bachmat, K. Buczkowski, 2006
Następstwo prawne w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności (art. 788
k.p.c.), J. Sadomski, 2006
O potrzebie zmian Kodeksu karnego w związku z ratyfikacją Protokołu o Zapobieganiu oraz Karaniu Handlu Ludźmi, E. Zielińska, 2006
Podstawy odwoławcze w praktyce sądowej (powoływanie względnych i bezwzględnych podstaw odwoławczych przy uchyleniu wyroku i przekazaniu
sprawy karnej do ponownego rozpoznania), M. Jankowski, A. Ważny, 2006
Pokrzywdzony jako oskarżyciel posiłkowy w sprawach publiczno-skargowych,
S. Łagodziński, 2006
Postępowanie dyscyplinarne w stosunku do komorników. Analiza praktyki w latach 1998–2005, G. Laszuk, 2006
Postępowanie zabezpieczające. Komentarz do art. 730–757 k.p.c., E. Warzocha,
2006
Pozycja biegłych sądowych w wybranych krajach europejskich, J. Czabański, 2006
Prawnokarne aspekty pedofilii (art. 200 k.k.). Analiza dogmatyczna i praktyka
ścigania, M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, 2006
34
Przepadek świadczenia „niegodziwego” – art. 412 k.c. Model normatywny i empiryczny. (Praktyka stosowania § 287 Regulaminu wewnętrznego urzędowania
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury), M. Domański, 2006
Sędziowski wymiar kary pozbawienia wolności (na podstawie danych Krajowego
Rejestru Karnego), J. Czabański, 2006
Usuwanie i fałszowanie znaków identyfikacyjnych. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, 2006
Uzupełnienie postępowania dowodowego w trybie art. 397 k.p.k. Analiza praktyki, M. Jankowski, S. Łagodziński, S. Momot, A. Ważny, 2006
Wymiar kary łącznej pozbawienia wolności w świetle orzecznictwa sądowego (na
podstawie danych Krajowego Rejestru Karnego), J. Czabański, 2006
Wymiar sprawiedliwości wobec nieletnich w wybranych krajach, na podstawie
materiałów z poszczególnych krajów opracowali: K. Buczkowski,
J. Czabański, M. Jankowski, D. Wójcik, 2006
Zwolnienie od kosztów sądowych w sprawach cywilnych (regulacje prawne, praktyka sądowa), J. Brol, 2006
Ciężki uszczerbek na zdrowiu ze skutkiem śmiertelnym – art. 156 § 3 k.k. –
w praktyce sądowo-prokuratorskiej, S. Łagodziński, 2007
Egzekucja z nieruchomości w trybie uproszczonym. Ocena zasadności jej dalszego funkcjonowania, A. Kucharska, 2007
Odpowiedzialność karna za przestępstwa prasowe. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, M. Mozgawa, 2007
Odpowiedzialność karna za szkody wyrządzone przez zwierzęta. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, 2007
Opinia rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego w sprawach o ustalenie kontaktów dziecka z innymi osobami niż rodzice, P. Ostaszewski, 2007
Orzekanie o osobistej styczności z małoletnimi innych osób niż ich rodzice,
E. Holewińska-Łapińska, 2007
Orzekanie o umieszczeniu małoletniego w rodzinie zastępczej, E. Holewińska
‑Łapińska, 2007
Praktyka nadzwyczajnego łagodzenia kary i odstępowania od jej wymierzenia (na
przykładzie spraw o zabójstwo i kwalifikowaną postać rozboju), M. Jankow‑
ski, A. Ważny (S. Momot – udział w ocenie orzeczeń), 2007
Praktyka zasądzenia „odpowiedniej sumy pieniężnej” w przypadku stwierdzenia
przewlekłości postępowania, E. Holewińska-Łapińska, 2007
35
Przepadek korzyści majątkowej po nowelizacji Kodeksu karnego z dnia 13 czerwca 2003 r., K. Buczkowski, 2007
Roszczenia uzupełniające, R. Trzaskowski, 2007
Skargi i wnioski z Działu VIII Kodeksu postępowania administracyjnego w działaniu prokuratury. Analiza dogmatyczna, S. Momot, 2007
Skuteczność egzekucji komorniczych, G. Laszuk, 2007
Uregulowania służące rozerwaniu solidarności współuczestników koniecznych przestępstw korupcyjnych na przykładzie przepisów art. 229 § 6 k.k.,
art. 230a § 3 k.k., art. 250a § 4 k.k., art. 296a § 5 k.k. i art. 296b § 4 k.k.,
P. Bachmat, 2007
Znikoma społeczna szkodliwość czynu w praktyce prokuratorskiej i sądowej,
K. Mielcarek, 2007
Analiza polskiego prawa pod kątem efektywności ścigania handlu ludźmi do pracy przymusowej, K. Karsznicki, 2008
Analiza postępowań przygotowawczych w sprawach dotyczących handlu ludźmi,
zakończonych w latach 2005–2007 decyzją o umorzeniu, K. Karsznicki, 2008
Analiza zawiadomień Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w sprawach
o pranie pieniędzy (art. 299 k.k.), K. Buczkowski, 2008
Badania aktowe spraw, w których czas trwania tymczasowych aresztowań przekroczył 2 lata, S. Momot (w badaniu akt uczestniczył K. Karsznicki, ob‑
liczenia statystyczne wykonał P. Ostaszewski), 2008
Bariery na drodze alternatywnego rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych, cz. 1, Arbitraż, J. Brol, 2008
Postępowanie przyspieszone w praktyce (na podstawie badania akt sądowych i prokuratorskich), M. Jankowski, K. Mielcarek, S. Momot, A. Ważny, 2008
Prawnokarne aspekty dzieciobójstwa (art. 149 k.k.). Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, A. Księżopolska (pod kierunkiem naukowym M. Mozgawy),
2008
Problem zróżnicowania definicji „przedsiębiorstwa” w polskim prawie i jego skutki prawne, M. Warciński, 2008
Przemoc w rodzinie – analiza wiktymologiczna oraz prawnokarne środki przeciwdziałania (Raport cząstkowy – praktyka stosowania prawnokarnych środków przeciw sprawcom przemocy w rodzinie, wprowadzonych przez ustawę
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. w art. 14 oraz
w art. 41a k.k.), M. Budyn-Kulik, 2008
36
Przestępstwa biernej i czynnej strony płatnej protekcji (art. 230 § 1–2 i 230a
§ 1–2 k.k.) – praktyka ścigania, P. Bachmat, 2008
Przestępstwa sprzedajności i przekupstwa osoby pełniącej funkcję publiczną – raport z badań, P. Bachmat, 2008
Przestępstwo narażenia życia lub zdrowia pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo art. 220 § 1 i 2 k.k. (praktyka ścigania karnego), S. Łagodziński, 2008
Skutki wprowadzenia dwuinstancyjnego postępowania lekarskiego w sprawach
rentowych, E. Warzocha, 2008
Ustawa o dostępie do informacji publicznej w praktyce prokuratorskiej, S. Mo‑
mot, 2008
Wady oświadczenia woli w perspektywie kodyfikacyjnej, R. Trzaskowski, 2008
Wybrane zagadnienia postępowania dowodowego – analiza prawnoporównawcza
w świetle proponowanych zmian Kodeksu postępowania cywilnego, P. Rylski
(współpraca: J. Sadomski, R. Trzaskowski, M. Warciński, M. Wild), 2008
Zarejestrowane związki partnerskie i małżeństwa osób tej samej płci za granicą
a prawo polskie, I. Kleniewska, 2008
Zwolnienie cudzoziemca z obowiązku złożenia dokumentu stwierdzającego, że
zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo (art. 56 p.a.s.c.),
M. Domański, 2008
Aktywność oskarżyciela publicznego na rozprawie głównej w świetle zasady kontradyktoryjności, K. Dudka, 2009
Analiza spraw dotyczących przestępstw z art. 218 k.k., zakończonych w latach
2006–2008 umorzeniem postępowania przygotowawczego, M. Budyn-Kulik,
2009
Bariery na drodze alternatywnego rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych. Mediacja, J. Brol, 2009
Efektywność wykonania orzeczeń sądowych o obowiązku podjęcia leczenia odwykowego, R. Kulma, 2009
Grunty warszawskie – wybrane zagadnienia, M. Warciński, 2009
Ingerencja prokuratora w ściganie przestępstw prywatnoskargowych, K. Dudka,
M. Mozgawa, 2009
Klauzula bezkarności sprawców przestępstwa łapownictwa czynnego (art. 229
§ 6 k.k.), P. Bachmat, 2009
Obserwacja psychiatryczna w postępowaniu karnym. Rozważania teoretyczne
oraz praktyka prokuratorsko-sądowa, S. Łagodziński, 2009
37
Odpowiedzialność karna za przestępstwo bigamii (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), M. Mozgawa, A. Saj, 2009
Orzekanie przysposobienia międzynarodowego z uwzględnieniem stopnia realizacji jego subsydiarności, E. Holewińska-Łapińska, 2009
Polskie Badanie Przestępczości ‘07/’09: wybrane rezultaty, A. Siemaszko, 2009
Postępowanie administracyjne i sądowe w sprawach emerytalnych – w świetle
wyników badań aktowych, E. Warzocha, 2009
Prawne możliwości walki ze zjawiskiem stalkingu. Analiza regulacji prawnych
w ustawodawstwie państw obcych oraz opinia o wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego przepisów kryminalizujących to zjawisko, D. Woźniakowska
‑Fajst, 2009
Prawnokarna problematyka fałszerstw dzieł sztuki (analiza dogmatyczna i kryminologiczna), A. Szczekala (pod kierunkiem M. Mozgawy), 2009
Prekluzja procesowa w praktyce sądów gospodarczych, J. Sadomski przy współ‑
pracy A. Kucharskiej, 2009
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (art. 178a k.k.). Wyniki badania aktowego, M. Jankowski, 2009
Prywatna opinia biegłego w postępowaniu cywilnym – analiza prawnoporównawcza, P. Rylski, 2009
Przemoc w rodzinie – analiza wiktymologiczna oraz prawnokarne środki przeciwdziałania, M. Budyn-Kulik, 2009
Skuteczność odzyskiwania korzyści majątkowych uzyskanych przez sprawców
przestępstwa. Analiza przepadków orzeczonych na podstawie art. 45 k.k.,
Stanowisko OECD w zakresie uwolnienia od kary denuncjatora – sprawcy przekupstwa zagranicznego funkcjonariusza publicznego, P. Bachmat, 2009
Upadłość konsumencka w wybranych systemach prawnych, P. Tereszkiewicz,
2009
Wykonanie zobowiązania a ochrona dóbr osobistych w prawie cywilnym (na przykładzie roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę wyrządzoną
ex contractu), M. Wild, 2009
Zakaz konkurencji w kodeksie pracy, G. Laszuk, 2009
Zasadność przesłanek branych pod uwagę przy wydawaniu decyzji w sprawie warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności,
M. Budyn-Kulik, M. Kulik, 2009
38
Zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. Raport z badania akt
sądowych, M. Domański, 2009
Zwierzchni nadzór służbowy w praktyce prokuratur apelacyjnych, S. Łagodziń‑
ski, S. Momot, 2009
Zwrot sprawy prokuratorowi w trybie art. 345 k.p.k. Rezultaty badania ogólnopolskiego, K. Mielcarek, 2009
Analiza orzeczeń sądowych za lata 1999–2009 w sprawach dot. handlu ludźmi
z art. 253 k.k. oraz wybranych losowo spraw z art. 204 § 4 k.k., B. Namysłowska
‑Gabrysiak, 2010
Budowa na cudzym gruncie, M. Warciński, 2010
Definicja zbrodni agresji w polskim kodeksie karnym w kontekście art. 8 bis Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, E. Zielińska, 2010
Instytucja zabezpieczenia majątkowego w praktyce sądów i prokuratur, A. Ważny,
2010
Kary i środki karne alternatywne wobec kary pozbawienia wolności, M. Budyn
‑Kulik, 2010
Model postępowania odwoławczego od wyroku w postępowaniu przed sądami powszechnymi w sprawach karnych, T. Gardocka, 2010
Nierozpoznanie istoty sprawy jako podstawa uchylenia przez sąd drugiej instancji orzeczenia do ponownego rozpoznania w postępowaniu cywilnym w praktyce sądów powszechnych, P. Rylski, 2010
Ochrona czci (dobrego imienia) w polskim prawie cywilnym i karnym (analiza
porównawcza), J. Sadomski, 2010
Ochrona tajemnicy przedsiębiorcy, G. Laszuk, 2010
Opinie diagnostyczne w sprawach nieletnich, P. Ostaszewski, 2010
Oszacowanie kosztów obrony obligatoryjnej w postępowaniu sądowym, P. Osta‑
szewski (opieka naukowa – A. Siemaszko), 2010
Poręczenie w perspektywie kodyfikacyjnej, R. Trzaskowski, 2010
Pozycja ustrojowa i procesowa referendarza sądowego w postępowaniu cywilnym,
P. Rylski, 2010
Praca na rzecz społeczności (COMMUNITY SERVICE) w niektórych krajach,
M. Jankowski, 2010
Prawnokarne aspekty pornografii dziecięcej, M. Mozgawa, P. Kozłowska‑Kalisz,
2010
39
Przesłanki zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę w praktyce sądowej, M. Wild,
2010
Przestępstwo publicznego propagowania ustroju totalitarnego lub nawoływania
do nienawiści (art. 256 § 1 k.k.) – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania,
P. Bachmat, 2010
Radcowie prawni i adwokaci w krajach Unii Europejskiej, B. Gruszczyńska,
M. Marczewski, P. Ostaszewski, A. Siemaszko, 2010
Sprawność postępowań karnych w świetle danych statystycznych, A. Siemaszko,
2010
Stalking w Polsce. Rozmiary – formy – skutki, B. Gruszczyńska, M. Marczew‑
ski, P. Ostaszewski, A. Siemaszko, D. Woźniakowska-Fajst, 2010
Statystyczny obraz tymczasowego aresztowania w Polsce i w krajach Unii Europejskiej, P. Ostaszewski (opieka naukowa – A. Siemaszko), 2010
Strona podmiotowa wybranych przestępstw polegających na pozbawieniu życia
człowieka, M. Budyn-Kulik, 2010
Tymczasowe aresztowanie w sprawach o przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 5, S. Momot, 2010
Udział w bójce lub pobiciu ze skutkiem śmiertelnym (art. 158 § 3 k.k. w praktyce
sądowo-prokuratorskiej), S. Łagodziński, 2010
Współpraca zakładów poprawczych z innymi instytucjami w procesie usamodzielniania wychowanków, R. Kulma, 2010
Wymagania formalne pytań prawnych w praktyce orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego, M. Wild, 2010
Zarządzanie wymiarem sprawiedliwości. Tendencje w wybranych krajach Unii
Europejskiej, opracowali: M. Jankowski, P. Rylski, 2010
Zasiedzenie własności w perspektywie kodyfikacyjnej, R. Trzaskowski, 2010
Zezwolenie na zawarcie małżeństwa kobiecie, która nie ukończyła 18 lat (raport
z badania akt sądowych), M. Domański, 2010
Zezwolenie na zawarcie małżeństwa osobie dotkniętej chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, M. Domański, 2010
Zezwolenie na zawarcie małżeństwa powinowatym w linii prostej, M. Domański,
2010
Analiza postępowań karnych oraz przed sądem dla nieletnich o wybrane czyny
karalne popełnione przez osoby w wieku 15-17 lat, B. Czarnecka-Dzialuk,
K. Drapała, A. Więcek-Durańska, 2011
40
Ekstradycja (rozważania dogmatyczne i wyniki badań empirycznych), M. Mozgawa
‑Saj, 2011
Karnoprawna ochrona zwierząt. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania przestępstw z art. 35 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt,
M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, M. Kulik, K. Dudka, 2011
Praktyczne aspekty ustawy o dozorze elektronicznym, A. Ważny, 2011
Praktyka przyznawania świadczeń z ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw, S. Łagodziński, 2011
Przestępstwa skarbowe jako czyny bazowe w konstrukcji prania pieniędzy
(art. 299 k.k.), K. Buczkowski, 2011
Statystyczny obraz przestępstwa znęcania się nad zwierzętami, P. Ostaszewski, 2011
Stosowanie nieizolacyjnych środków zapobiegawczych w praktyce organów wymiaru sprawiedliwości, K. Dudka, 2011
Umieszczanie osób chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo w domach pomocy społecznej (w kontekście gwarancji procesowych), T. Gardocka, 2011
Upadłość konsumencka w praktyce sądów powszechnych, M. Jaślikowski, 2011
Wpływ stosowania instytucji z art. 335 i 387 k.p.k. na wymiar kary, M. Jankowski,
2011
41
I. Prawo cywilne
Orzekanie przysposobienia międzynarodowego
przez polskie sądy
Elżbieta Holewińska‑Łapińska
I. Uwagi wprowadzające
Unormowania dotyczące orzekania przysposobienia międzyna‑
rodowego po raz pierwszy pojawiły się w polskim prawie rodzinnym
(art. 114 2 i 1201 § 3 k.r.o.) z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 26 maja
1995 r.1 nowelizującej kodeks rodzinny i opiekuńczy. Od 1 października
1995 r. Polska jest związana konwencją haską 2 . Od tego czasu, w sposób
niebudzący wątpliwości3, obowiązuje zasada subsydiarności adopcji mię‑
dzynarodowych.
 Ustawa z dnia 26 maja 1995 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny
i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 83, poz. 417), obowią‑
zuje od 20 października tegoż roku. Udział przysposobień międzynarodowych
wśród wszystkich orzeczonych w Polsce adopcji aż do drugiej połowy lat 80. był
znikomy. Nie było potrzeby szczególnych unormowań. Sytuacja uległa zmianie
wraz z transformacją ustrojową, a najwyższy udział tzw. adopcji zagranicznych
wśród orzeczonych w danym roku przysposobień, blisko 16%, odnotowano
w 1992 r.
2
 Konwencja o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobie‑
nia międzynarodowego, sporządzona w Hadze dnia 29 maja 1993 r. (Dz. U.
z 2000 r. Nr 39, poz. 448). Należy odnotować, że tekst konwencji został opubli‑
kowany dopiero w Dzienniku Ustaw z 17 maja 2000 r.
3
 Od 7 lipca 1991 r. Rzeczpospolita Polska była, co prawda, związana
Konwencją o prawach dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.)
i na podstawie art. 21 lit. b tej konwencji obowiązywała zasada subsydiarności
przysposobień międzynarodowych. Obowiązywanie tego przepisu ex proprio
vigore nie było bezdyskusyjne, gdyż pozycja ratyfikowanych umów międzyna‑
rodowych w wewnętrznym porządku prawnym państwa była sporna. Jedno‑
znaczne rozstrzygnięcie wątpliwości nastąpiło w art. 91 w zw. z art. 9, 87 i 89
Konstytucji RP. Pogląd, iż art. 21 konwencji obowiązywał ex proprio vigore, wy‑
powiedział Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 czerwca 1992 r., III CZP 48/92,
OSNC 1992, nr 10, poz. 179.
1
45
Elżbieta Holewińska‑Łapińska
W Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości zostało przeprowadzo‑
ne ogólnopolskie badanie orzecznictwa w sprawach o przysposobienie
międzynarodowe w okresie poprzedzającym wspomnianą nowelizację,
obejmujące drugie półrocze 1992 r. oraz pierwsze półrocze 1993 r.4 Ko‑
lejne badanie, którego wyniki w syntetycznej formie są przedstawione
w niniejszym opracowaniu, obejmowało akta spraw, w których orzecze‑
nie kończące postępowanie o przysposobienia międzynarodowe zapadło
i uprawomocniło się w 2007 r.
Zgodnie z danymi statystycznymi Ministerstwa Sprawiedliwości
orzeczono wówczas przysposobienie powodujące przeniesienie miejsca
zamieszkania dziecka z Polski za granicę w 226 sprawach (7,9% wszyst‑
kich spraw o przysposobienie załatwionych w wymienionym roku). Sądy
nadesłały do badania akta 207 spraw. Nie zostały uwzględnione spra‑
wy, które formalnie były traktowane przez sądy jako tzw. adopcje zagra‑
niczne, ale nie spełniały kryteriów wymienionych w art. 114 2 § 1 k.r.o. 5
W konsekwencji analizie zostały poddane informacje zawarte w aktach
202 spraw (100%).
4
 E. Holewińska‑Łapińska, „Adopcje zagraniczne” w praktyce polskich sądów,
Warszawa 1998.
5
 Dotyczyło to 5 przypadków. Przypadek pierwszy: orzeczono przyspo‑
sobienie wspólne przez małżonków obywateli polskich, zamieszkałych w Pol‑
sce, małoletniej obywatelki hiszpańskiej. Dziewczynka ta, na mocy orzeczenia
sądu hiszpańskiego, znajdowała się w Polsce pod pieczą swojej ciotki, obywatel‑
ki polskiej (późniejszej matki adopcyjnej), która była jej opiekunem. Przypadek
drugi: orzeczono przysposobienie wspólne przez małżonków obywateli pol‑
skich, zamieszkałych w Polsce, ale przebywających czasowo w celach zarobko‑
wych w Wielkiej Brytanii, małoletniego obywatela polskiego. Przypadek trzeci:
wnioskodawczyni, dziecko i rodzice dziecka zamieszkali w Polsce; byli obywa‑
telami Wietnamu. Sprawa zakończyła się odrzuceniem wniosku wskutek braku
jurysdykcji krajowej w związku z zastosowaniem art. 30 i 31 umowy między
Rzecząpospolitą Polską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu o pomocy praw‑
nej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych, spo‑
rządzonej w Warszawie dnia 22 marca 1993 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 55, poz. 289).
Przypadek czwarty: sprawa zakończona umorzeniem postępowania wskutek
braku wniosku o podjęcie postępowania, które było zawieszone na podstawie
art. 182 § 2 k.p.c. (obywatel polski wnosił o przysposobienie swojej pasierbicy,
zamieszkałej w Polsce małoletniej obywatelki ukraińskiej, nie przedstawił jed‑
nak na to zgody, której powinno udzielić Centrum do Spraw Przysposobienia
Dzieci przy Ministerstwie Oświaty Ukrainy). Przypadek piąty: orzeczono przy‑
sposobienie małoletniego obywatela polskiego mającego miejsce zamieszkania
w Niemczech przez jego ojczyma, obywatela polskiego, stale zamieszkałego
w Niemczech.
46
Orzekanie przysposobienia międzynarodowego przez polskie sądy
II. Państwa przyjmujące dzieci
W 2007 r. miejscem zamieszkania wnioskodawców najczęściej
(w 96 sprawach, 47,5%) były Włochy. Wnioskodawcy z tego państwa
ubiegali się o przysposobienie 165 dzieci (49,1% przysposabianych w tym
roku małoletnich obywateli polskich zamieszkałych w kraju)6. Na drugim
miejscu znaleźli się wnioskodawcy zamieszkali w Stanach Zjednoczo‑
nych. W 39 sprawach (19,3%) ubiegali się o przysposobienie 71 dzieci
(21,1%). Przysposobione w Polsce dzieci miały zamieszkać w 21 stanach7.
Przysposabiający w 18 sprawach (9%) mieszkali w Holandii, w 15 (7,4%)
w Szwecji, w 11 (5,4%) we Francji, a w 10 (5%) w Niemczech. O przyspo‑
sobienie dzieci z Polski ubiegali się też w pojedynczych sprawach wnio‑
skodawcy z Austrii, Belgii, Danii, Kanady i Szwajcarii. Po dwa wnioski
zaś były złożone przez osoby zamieszkałe w Australii, Hiszpanii, Irlandii
i Wielkiej Brytanii.
III. Wnioskodawcy
Najczęściej – w 191 sprawach (94,6%) – wnioskodawcy będący mał‑
żonkami ubiegali się o przysposobienie wspólne. W 9 przypadkach (4,5%)
wnioskodawcą był ojczym dziecka, a w 2 sprawach kobiety, które nie po‑
zostawały w związku małżeńskim.
1. Wnioskodawcy – małżonkowie ubiegający się
o przysposobienie wspólne
Obywatelstwo i pochodzenie. Małżonkowie wnioskujący o przy‑
sposobienie byli w większości obywatelami państw, w których mieszka‑
li. Wyłącznie polskie obywatelstwo miało 7 żon i 2 mężów, a obywatel‑
stwo polskie oraz państwa miejsca zamieszkania miało 8 żon i 5 mężów.
W 2 przypadkach małżonkowie zapewne nie utracili polskiego obywatel‑
stwa, ale nie zostało to sprawdzone. Na polskie pochodzenie powoływały
się 34 żony (17,8%) oraz 27 mężów (14%).
6
 Zob. E. Holewińska‑Łapińska, Przysposobienie małoletnich obywateli polskich powodujące przeniesienie ich miejsca zamieszkania do Włoch, Prawo w Działa‑
niu 2010, t. 7, s. 195–254.
7
 Najwięcej wnioskodawców (po 6 małżeństw) zamieszkiwało w dwóch
stanach – Illinois i Wisconsin. Po 3 pary mieszkały w stanach Floryda i Nowy
Jork, a po 2 w stanach Iowa, Kalifornia, Massachusetts, Missouri. Na każdy z po‑
zostałych 13 stanów, w których mieszkali wnioskodawcy, przypadało po jednej
rodzinie przysposabiającej.
47

pobierz - Instytut Wymiaru Sprawiedliwości

Transkrypt

Podobne dokumenty

Prawnik i jego misja w ramach procedur alternatywnego

Rola Grupy Przyszłości w polityce bezpieczeństwa wewnętrznego UE

JusTice: A synTheTic ATTempT To sysTemize The issue

A może marszałek poszuka ciecia?

1. Administracja wymiaru sprawiedliwości

Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej

Wytyczne Rady Europy dotyczące przyjaznego dzieciom wymiaru

ROLA WYSPECJALIZOWANYCH AGENCJI UNII EUROPEJSKIEJ W