Dwie Polski w dokumencie Marcina Latłły

Temat: Dwie Polski w dokumencie Marcina Latay Nasza ulica (dla poziomu gimnazjalnego)
Opracowaa: Magorzata Winiewska
Cele:
Po lekcji ucze powinien:
- umie analizowa i interpretowa dzieo filmowe w kontekcie spoecznym i politycznym
(dostrzega zwizki midzy rzeczywistoci a jej artystycznym odbiciem);
- utrwali posiadan wiedz z zakresu jzyka filmowego i posugiwa si terminologi filmoznawcz
w toku analizy filmu;
- pozna poetyk dokumentu;
- zna genez filmu Dug i dalsze losy ludzi, których historia staa si kanw filmu;
- zna sylwetk i twórczy dorobek Krzysztofa Krauzego;
- umie wykorzystywa zasoby internetu.
Metody i formy pracy:
-
samodzielne korzystanie z iInternetu, wyszukiwanie informacji i tworzenie notatek;
prezentacja;
pogadanka;
praca z dzieem filmowym – zacznik 1;
praca ze sownikami;
praca z tekstem publicystycznym-zacznik 2;
dyskusja kierowana.
rodki dydaktyczne:
Krzysztof Krauze, Dug, Polska 1999;
Marcin Latao, Nasza ulica, Francja-Polska 2006-7;
Bogdan Wróblewski, Próba wolnoci – „Dug”, „Gazeta Wyborcza – Duy Format” z dn. 22.03.2004;
Mam dug – rozmowa ze Sawomirem Sikor, „Polityka” nr 50 z dn.17.12.2005
Cezary azarewicz, Temat „Przekroju”, „Przekrój” z dn. 15.12.2005;
Katarzyna Borowska, Bohater „Dugu” Krzysztofa Krauzego wyjdzie z celi?, „Dziennik-Polska” z dn.
8.10.2008;
Andrzej Werner, To jest kino, Stentor, Warszawa 1999;
Sownik poj filmowych, pod red. Alicji Helman, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego,
Kraków 1998;
Sownik poj i tekstów kultury, pod red. Ewy Szczsnej, WSiP, Warszawa 2002;
www.dlug.org.pl
www.stopklatka.pl
www.filmpolski.pl
Pojcia kluczowe:
dokument;
monta;
praca kamery;
plan i jego rodzaje;
narracja filmowa;
scenografia;
www.filmotekaszkolna.pl
muzyka filmowa
moralno ponowoczesna
Przebieg lekcji:
1.
Rozpoczynamy lekcj od okrelenia czasu i miejsca wydarze przedstawionych w filmie
(rozmowa kierowana):
czas: 2003-2006 - zbieranie materiaów trwao ponad dwa lata (obraz wspóczesny);
trzy symboliczne miejsca: zrujnowana fabryka ssiadujca z „nasz ulic” (przeszo), stara
kamienica, w której mieszkaj trzy pokolenia Furmaczyków (teraniejszo), powstajce centrum
handlowe Manufaktura (przyszo).
2.
Omawiamy kompozycj filmu i jej funkcje:
kompozycja ramowa (dokument otwiera i zamyka scena portretowa rodziny Furmaczyków,
ukazujca zmiany, jakie w niej zaszy w cigu dwóch lat);
funkcja symboliczna: rozpad rodziny (w pierwszej scenie mamy pen rodzin: dwie córki,
starsza w ciy, zi, rodzice i babcia; w ostatniej – nieobecna jest starsza córka, która wyjechaa do
Niemiec, zostawiajc dziecko mamie i babci, nie ma te zicia, poniewa siedzi w wizieniu).
3.
Pytamy o sposób prezentacji losów ódzkiej rodziny i jego funkcj interpretacyjn:
wystpuj dwa równolege wtki, zwizane z tym samym miejscem-ródmiejsk dzielnic
odzi: wtek nowo powstajcego, na miejscu starej fabryki Izraela Poznaskiego, nowoczesnego
centrum handlowego, oraz wtek rodziny Furmaczyków, zwizanej z fabryk od piciu pokole.
równolego losów budowanego przez Francuzów Centrum, i zwykej rodziny obrazuje
zderzenie i kontrast dwóch obrazów Polski (uczniowie charakteryzuj obie rzeczywistoci, rejestruj
zmiany i je oceniaj):
Centrum symbolizuje przyszo, wyznaczan przez pienidze, nowoczesno, luksus, pikno.
Centrum powstaje szybko i sprawnie, odmienia cakowicie wygld i charakter biednej i zaniedbanej
ulicy Ogrodowej. Kusi kolorami, bogactwem towarów i usug.
ódzka rodzina mieszka w starej, odrapanej kamienicy (tzw. familoku), gniedzi si w ciasnym
mieszkaniu; naley do wiata przeszoci, o której wspomina cigle babcia-robotnica w fabryce
Poznaskiego. ycie trzech pokole Furmaczyków cechuje stagnacja, monotonia, szarzyzna, brak
perspektyw na przyszo.
4.
-
Prosimy uczniów o charakterystyk czonków rodziny i prób oceny ich postaw:
Marek Furmaczyk (ojciec) i jednoczenie gówny bohater – mówi o sobie:
„jestem tak samo zrujnowany jak ta fabryka”
„jestem za mody, eby umrze i za stary, eby pracowa”
Od 12 lat jest bezrobotny, bez prawa do zasiku, zbiera zom i makulatur, by w ten sposób pomóc
pracujcej ciko onie, wyglda jak menel, pije i narzeka na swój los, czuje si wobec ycia bezradny i
bezsilny, to wrak czowieka, zniszczonego przez alkohol i bezczynno, nie stanowi wzoru dla dzieci, nie ma
im zreszt nic do przekazania. Na jego przykadzie wida upadek robotniczego etosu pracy (status
lumpenproletariusza) i degeneracj rodziny.
ona – pracuje od witu do nocy jako szwaczka, utrzymuje rodzin, niewiele mówi, bo nie
ma czasu na rozmowy i spacery, nie skary si na swój los, zachowujc pogod ducha
starsza córka – wychowana przez babci, nie zachowuje w swoim yciu jej nauk i
tradycyjnych zasad, nie koczy szkoy, nie ma wic adnego wyksztacenia, za to wczenie rodzi
dziecko, a nastpnie je porzuca, szukajc szczcia i lepszej przyszoci za granic, jest niedojrzaa,
nieodpowiedzialna i nieprzygotowana do obowizków matki i ony
jej „m”, a waciwie ojciec chopca, bezskutecznie szuka pracy, mieszka ktem u
Furmaczyków, popada w konflikt z prawem i trafia do wizienia, skd dzwoni do syna
babcia-najciekawsza posta, mimo podeszego wieku i licznych obowizków (gotuje,
sprzta, robi zakupy i wychowuje wnuka)zachowuje optymizm i poczucie humoru „Weszam do Unii,
www.filmotekaszkolna.pl
ale nie wiem, któr stron”), jest ciekawa wiata i ludzi, codzienne trudnoci i rodzinne problemy jej
nie za
amuj, przyjmuje je ze spokojem, bo moe wraca mylami do dobrej przesz
oci, z której jest
dumna i czerpie si
y do ycia. Dostrzega regres i za
amywanie si tradycyjnych wartoci, takich jak
szacunek do pracy, uczciwo, odpowiedzialno, obowizkowo. Jej marzeniem jest jeszcze
troch popracowa w fabryce ...
Pytamy m
odzie o przyczyny zmian, jakie zasz
y w tej ódzkiej rodzinie (dyskusja kierowana):
zamykanie zak
adów pracy (na skutek transformacji ustrojowej)
bezrobocie
bieda, ubóstwo
brak wykszta
cenia
alkoholizm
bierno i postawa oczekiwania pomocy z zewntrz (dziedzictwo socjalizmu)
rozpad wizi rodzinnych
5.
6.
Na zakoczenie lekcji okrelamy gatunek filmu (dokument) i stosunek reysera do bohaterów
(praca ze s
ownikiem).
Uczniowie wskazuj takie cechy dokumentu, jak:
ukazanie „prawdziwej” historii (niewymylonej, cho odpowiednio skomponowanej w procesie
montau przez twórc) o „prawdziwych” bohaterach, którzy przed kamer opowiadaj o sobie;
wstrzymanie si od komentarza i oceny ukazanych postaw;
szacunek i sympatia reysera wobec bohaterów;
powstanie przyjacielskich wizi midzy filmowcami a rodzin, o czym wiadczy fakt obecnoci
kamery w czasie narodzin Przemka
7.
Praca domowa:
Zinterpretuj zachowanie pana Marka w dniu otwarcia Centrum: dlaczego nie cieszy go ssiedztwo
nowoczesnego obiektu?
www.filmotekaszkolna.pl