docPrognoza odziaływania na środowisko
download 
Reklamacja Transkrypt
Prognoza odziaływania na środowisko
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu STRATEGII ROZWOJU MIASTA PIOTRKÓW TRYBUNALSKI 2020 Autorzy: mgr inż. Anna Rembielińska Piotrków Trybunalski, wrzesień 2014 rok Spis treści. 1. Informacje o zawartości, głównych celach projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 oraz jego powiązaniach z innym dokumentami ................................. 3 2. Istniejący stan środowiska ....................................................................................................4 3. Ustalenia obowiązującej Strategii zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017r. ....................................................................................................... 17 4. Ustalenia projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 i potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń projektu Strategii……………..................................................................................................18 5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ............................................................................................................... 28 6. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu .................................................................................................... 31 7. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe, pozytywne i negatywne ............................................... 40 7.1 Przewidywane znaczące oddziaływanie na środowisko i poszczególne jego elementy, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; ........................................................................................... 40 8. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, zmniejszanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru ………...55 9. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienia braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy ....................................................... 56 10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko....................... 57 11. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy .............................. 57 12. Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania .................................................................57 13. Streszczenie ..............................................................................................................................58 14. Materiały źródłowe..................................................................................................................61 ~2~ Informacje o zawartości, głównych celach projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami. 1. Konieczność wykonania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko wynika z Ustawy z dn. 3.10.2008 r. - o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013r. poz. 1235 ze zm.). Artykuł 51 ust.1 tej ustawy, w powiązaniu z art.46 nakłada obowiązek wykonania prognozy oddziaływania na środowisko między innymi do strategii rozwoju regionalnego oraz strategii opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Prognoza niniejsza została opracowana na podstawie tego prawa. Art. 53 tej ustawy ustala konieczność uzgodnienia zakresu i szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska i z Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska. Realizując powyższy wymóg ustawy, zakres i szczegółowość informacji wymaganych w niniejszej prognozie zostały uzgodnione z w/w organami. Wobec tego sporządzając niniejszy dokument prognozy kierowano się koniecznością takiego jego opracowania, aby jego zakres i stopień szczegółowości odpowiadał zakresowi uzgodnionemu przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi oraz zakresowi uzgodnionemu przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Piotrkowie Trybunalskim. Obecnie obowiązuje Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017 roku, uchwalona uchwałą Nr XVI/249/07 Rady Miasta Piotrkowa Trybunalskiego z dnia 28 listopada 2007 roku. Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest aktualizacją Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017 roku. Konieczność sporządzenia nowej Strategii wynika ze zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych oraz nowego okresu programowania polityk Unii Europejskiej. Wizja Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego 2020r.,zawarta w projekcie Strategii brzmi: Wysoka jakość życia mieszkańców w centrum Polski, w konkurencyjnym ośrodku miejskim, o znaczeniu subregionalnym, z bogatą historią, dynamicznie rozwijającą się, nowoczesną gospodarką i czystym środowiskiem przyrodniczym. Celami strategicznymi przyjętymi w projekcie Strategii są: wysoka jakość życia mieszkańców, z dobrym dostępem do usług publicznych; rozwój innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta, oraz racjonalny rozwój przestrzenny miasta, z nowoczesną infrastrukturą i przyjaznym środowiskiem. Cele powyższe są współzależne. Realizacja celów rozwoju miasta Piotrkowa Trybunalskiego wiąże się w znacznym stopniu z przekształceniem jakościowym i ilościowym zagospodarowania przestrzennego miasta oraz jego funkcjonowaniem jako miejsca zamieszkania, rozwoju wytwórczości i usług, w tym związanych z aktywizacją gospodarczą, turystyką i wypoczynkiem, a także jako ośrodka obsługi ludności o znaczeniu subregionalnym, wspomagającym ośrodek regionalny - miasto Łódź. Racjonalny rozwój przestrzenny miasta, z nowoczesną infrastrukturą i przyjaznym środowiskiem (cel strategiczny C projektu Strategii) współgra Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, która określa cele i kierunki działań samorządu województwa w odniesieniu do przestrzeni. Piotrków Trybunalski wskazany został jako miasto na prawach powiatu o znaczeniu regionalnym, który pełni rolę węzła rozwoju tzw. ponadregionalnego bieguna wzrostu. Rolą bieguna wzrostu – w przypadku Piotrkowa Trybunalskiego – jest w sposób naturalny skupianie wokół siebie gmin ościennych i bycie ośrodkiem wiodącym w regionie oraz kreującym rozwój innych gmin. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 jest jednym z najważniejszych dokumentów samorządu województwa określającym wizję rozwoju, cele oraz główne działania ~3~ zmierzające do ich osiągnięcia. Strategiczna polityka rozwoju województwa łódzkiego do 2020 r. wskazana w zaktualizowanej Strategii jest odpowiedzią na wyzwania najbliższych lat pozwalającą na kształtowanie regionu nowoczesnego i atrakcyjnego gospodarczo oraz przyjaznego dla jego mieszkańców. W celu wspierania pozytywnych przemian, niwelowania głównych barier rozwojowych w regionie a także efektywnego wykorzystania zasobów Strategia zakłada, iż polityka regionalna będzie realizowana w dwóch płaszczyznach horyzontalnej oraz terytorialno-funkcjonalnej. Polityka horyzontalna obejmie swym oddziaływaniem obszar całego województwa. Złożą się na nią trzy filary rozwoju obejmujące sferę gospodarczą, społeczną i przestrzenną, dzięki którym możliwe będzie osiągnięcie spójności w rozwoju na poziomie regionalnym (spójność terytorialna). Lepszemu wykorzystaniu specyfiki poszczególnych obszarów województwa sprzyjać będzie uzupełnienie polityki horyzontalnej o politykę terytorialno-funkcjonalną oddziaływującą tematycznie na tereny obszarów miejskich, obszarów wiejskich oraz wyspecjalizowane obszary funkcjonalne wśród których znajdują się Łódzki Obszar Metropolitalny, Zagłębie Górniczo-Energetyczne Bełchatów-Szczerców-Złoczew, Zagłębie Ceramiczno-Budowlane Opoczno-Tomaszów Mazowiecki, Obszar Rozwoju Intensywnego Rolnictwa, Obszary Turystyczne Dolin Rzecznych Pilicy, Warty i Bzury. Proponowana w Strategii nowa zasada zintegrowanego podejścia do rozwoju, poprzez odejście od planowania sektorowego na rzecz budowy i wzmacniania kapitału terytorialnego, umożliwi włączenie w procesy rozwojowe całej wspólnoty samorządowej, realizując tym samym cel nadrzędny, którym jest spójność terytorialna. Cele projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego 2020 są spójne z celami wymienionego wyżej dokumentu. W obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, Piotrków Trybunalski odniesiony został jako ponadregionalny ośrodek równoważenia rozwoju. Oceniono, że podniesienie rangi Piotrkowa Trybunalskiego wymagać będzie priorytetowych działań wzmacniających jego potencjał usługowy. Wraz z powiatem ziemskim, określono go jako obszar problemowy wymagający zagospodarowania przestrzennego strefy podmiejskiej w zakresie powiązań funkcjonalno - przestrzennych oraz rozwiązania wspólnych problemów, w tym: komunikacyjnych, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami komunalnymi, osadnictwa podmiejskiego, ochrony środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego. Wśród celów strategicznych skierowanych na problematykę gospodarki przestrzennej i środowiska przyrodniczego określonych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piotrkowa Trybunalskiego podkreśla się iż zrównoważony rozwój podstawowych funkcji zagospodarowania miasta powinien być przeprowadzony na zasadach harmonizowania interesów publicznych i prywatnych z zachowaniem wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Piotrków Trybunalski jako ośrodek subregionalny w sposób naturalny i historycznie ukształtowany koncentruje na swoim obszarze funkcje ponadlokalne nadające mu znaczenie ponadregionalnego bieguna wzrostu. 2. Istniejący stan środowiska. Piotrków Trybunalski jest miastem na prawach powiatu, drugim w województwie łódzkim centrum przemysłowym, usługowym, edukacyjnym i kulturalnym. Jego powierzchnia wynosi 67,25 km2. Zamieszkuje tu 76.182 (stan na 31.12.2013r.) osób. Największym atutem Piotrkowa Trybunalskiego jest jego lokalizacja, w centrum Polski, przy biegnącej wzdłuż jego zachodniej granicy autostradzie A1 oraz drodze ekspresowej S8 - wzdłuż północnej granicy miasta, przebiegających przez Miasto DK 91, DK 12 i DK 74 - stanowi siódmy co do wielkości węzeł komunikacyjny kraju. Oprócz połączeń drogowych, linii kolejowej Nr 1, atrakcyjność inwestycyjną miasta podnosi dodatkowo lokalne lotnisko z 1000 – metrowym, utwardzonym pasem startowym dla samolotów kategorii dyspozycyjnej. Gminy graniczące z Piotrkowem Trybunalskim: Sulejów, Wola Krzysztoporska, Rozprza, Moszczenica, Wolbórz, Grabica wchodzą w skład powiatu piotrkowskiego ziemskiego. ~4~ Geomorfologia i budowa geologiczna. Pod względem geomorfologicznym region miasta Piotrkowa leży w obrębie mezoregionu Równiny Piotrkowskiej, należącego do makroregionu Wzniesienia Południowo-mazowieckiego. Równia Piotrkowska rozciąga się na obszarze 1636 km2 pomiędzy Wysoczyzną Bełchatowską na zachodzie a Wyżyną Małopolską na wschodzie. Najwyższe wzniesienia w okolicach Piotrkowa osiągają 200-250 m n.p.m. W obrębie miasta i jego bezpośrednim sąsiedztwie występują formy rzeźby terenu pochodzenia: lodowcowego, wodnolodowcowego, eolicznego i rzecznego oraz formy utworzone przez roślinność. Na skutek złożonych procesów rzeźbotwórczych obszar miasta ma charakter równiny plejstoceńskiej wypiętrzonej w postaci niemal równego płaskowyżu o wysokości 210-216 m n.p.m., który budują niżej wymienione jednostki geomorfologiczne. a) Równina wysoczyzny plejstoceńskiej: • obszar równiny nadbudowany wskutek akumulacji eolicznej przez: pokrywy pyłowe (Rei) - południowa część miasta wzniesiona na wysokość 210-216 m n.p.m. i ok. 6-8 m nad dna dolin, z lokalnie występującymi ostańcami denudacyjnymi o wysokości ok. 3,0 m nad powierzchnią terenu otaczającego, • piaski eoliczne (Rep) - wzniesiony na wysokość 198 – 216 m n.p.m., lekko falisty, z licznymi wcięciami erozyjnymi o głębokości 0,5 – 2,0 m i zagłębieniami bezodpływowymi o głębokości 0,5 - 1,0 m, • obszar równiny erozyjno-denudacyjnej (Red) wzniesiony na wysokość ok. 196-210 m n.p.m., z licznymi drobnymi wcięciami erozyjnymi dolin cieków powierzchniowych, z występującymi lokalnie w partiach grzbietowych lokalnymi wzniesieniami ok. 0,5-1,5 m piasków eolicznych równiny erozyjno-akumulacyjnej (Rea) wzniesiony na wysokość 186200 m n.p.m., ze śladami nadbudowania przez akumulację fluwialną. b) Doliny pochodzenia fluwialnego - rzek i cieków bocznych: • terasy erozyjno - akumulacyjne - plejstoceńskie (starsze): niska (Tea I) - występuje fragmentarycznie, ma formę wąskich półek wyniesionych na ok. 0,5 – 2,0m nad dno dolin rzek i cieków: Wierzejki, Strawy i Strawki, wyższa (Tea II) - występuje fragmentarycznie, głównie w dolinie Wierzejki i Strawy o wysokości ok. 1,0 – 1,5 m nad dno doliny, • terasy akumulacyjne - holoceńskie (młodsze): terasy zalewowe (Tz) - są to dna współczesnych dolin rzecznych i strumieni wyniesione na wysokość 0,2-2,0 m nad koryta cieków, terasy nadzalewowe (Tnz) - występują fragmentarycznie w obrębie dolin rzecznych, wysokości 0,5 – 1,0 m nad dna dolin, dolinki nieckowate (Dea) - o niewielkiej głębokości ok. 0,5-1,5 m; lokalne wzniesienia piasków nawianych o wysokości ok. 0,5-1,0 m występują w obrębie równiny w południowej części miasta (Moryca, Świerczów). Lokalnie w dolinach Strawy i Wierzejki zlokalizowane są stożki napływowe, ich wysokość nie przekracza 1,0 - 1,5m. Tworzone współcześnie przez roślinność niewielkie formy morfologiczne występują w dolinach rzecznych, głównie w rejonie zbiornika Bugaj. Geologicznie Piotrków Trybunalski położony jest w południowo-wschodniej części kredowej niecki łódzkiej. Jego otoczeniu przebiegają granice jednostek tektonicznych tj.: niecki miechowskiej (od południa) - granicę stanowi jurajski próg przedborsko-radomszczański, osłona Gór Świętokrzyskich (od północnego-wschodu), którą tworzą: antyklina gielniowskoinowłodzka, jura sulejowska i jura opoczyńska, monoklina śląsko-krakowska od zachodu. Strop utworów kredowych - wapieni znajduje się na głębokości ok. 63 - 66 m p.p.t. Na utworach kredowych zalegają fragmentarycznie utwory trzeciorzędowe - na głębokości ok. 46 m (w rejonie zbiornika Bugaj). Pozostały obszar miasta pokrywają czwartorzędowe osady plejstoceńskie i holoceńskie związane ze zlodowaceniem środkowopolskim, są to w większości piaski gliniaste i gliny zwałowe. Utwory plejstoceńskie to: glina zwałowa głównie piaszczysta, osiąga miąższość 2-5 m, na glinie zalegają osady wodno-lodowcowe o miąższości 3-15 m w postaci piasków i żwirów, utwory zastoiskowe i muły (miąższość 3-5 m) występują lokalnie w niższych partiach ~5~ wysoczyzny i w zboczach dolin. Na głębokości od ok. 1-3 m p.p.t. zalega glina młodsza (miąższość ok. 1-10 m) - są to piaski gliniaste i gliny piaszczyste, z lokalnymi wkładkami lub soczewkami piasków lub żwirów. Najwyższe - stropowe warstwy wysoczyzny budują mułki i piaski mułowate lessowe pochodzenia eolicznego; występuj ą w zboczach dolin i w obrębie tarasów nadzalewowych. Utwory holoceńskie występujące głównie w dolinach rzecznych reprezentowane są przez: piaski rzeczne i utwory bagienne, a na wysoczyźnie przez utwory deluwialne. Występujące pod warstwą utworów bagiennych w dolinie Strawy piaski rzeczne posiadają dużą domieszkę próchnicy. Utwory bagienne (miąższość ok. 0,5-3,0 m) w postaci mułów organicznych i torfów budują dna większych dolin oraz większych zagłębień. W obrębie zwartej zabudowy miasta grunty rodzime uległy przekształceniu. Na skutek nadsypywania, rozkopywania i zrównania terenu powstały grunty antropogeniczne (miąższość ok. 1,5 - 2,0 m do ok. 4,0 m w centrum miasta) mające postać nasypów mineralno-gruzowych. Sieć rzeczna miasta Piotrkowa Trybunalskiego należy do dwóch systemów rzecznych Wisły i Odry. Systemy te rozdzielone są działem wodnym I rzędu. Cieki przepływające w okolicach miasta należą do systemu Luciąży. Największym ciekiem Piotrkowa jest Strawa. Ciek ten w swym górnym biegu ma charakter okresowy o przebiegu równoleżnikowym, natomiast w swym dolnym biegu wykorzystuje południkowo biegnącą płaskodenną rynnę doliną. Dopływem Strawy jest rzeka Wierzejka. Pozostałe cieki płynące w rejonie miasta są małe, generalnie sieć hydrograficzna województwa łódzkiego charakteryzuje się przewagą małych rzek. Piotrków Trybunalski znajduje się na pograniczu (wg regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza) obejmującego tereny nizinne Regionu Mazowiecko-Podlaskiego o cechach kontynentalnych i regionu Środkowopolskiego - obszaru o przewadze wyżyn, eksponowanego na północy na wpływy kontynentalizmu. Gleby Gleby na terenie Piotrkowa Trybunalskiego wykształciły się na utworach plejstoceńskich i holoceńskich lodowcowych i wodnolodowcowych. Dominują gleby pseudobielicowe i brunatne wyługowane z glin lekkich i średnich lub piasków na glinie oraz gleby bielicowe wytworzone z piasków luźnych, słabogliniastych lub gliniastych. W obniżeniach terenowych (doliny Strawy i Wierzejki, okolicach zbiornika Bugaj) występują gleby pochodzenia organicznego torfowe i murszowo-torfowe. Wyróżnia się następujące rodzaje gleb na obszarze miasta: • pseudobielicowe i brunatne wyługowane wytworzone z piasków - występują w północnej i wschodniej części miasta, lokalnie na południu. Pod względem wartości użytkowych dla rolnictwa dzielą się na: - gleby o najwyższej wartości użytkowej - są to gleby o składzie mechanicznym piasków gliniastych pylastych pościelonych gliną, lokalnie piaskiem luźnym, są to gleby IVa i IVb klasy zaliczone do kompleksu żytniego dobrego; są to gleby mało zasobne w składniki pokarmowe, przewiewne i przepuszczalne, wymagaj ące częstego nawożenia organicznego, są lekkie w uprawie, ale wrażliwe na dłuższe okresy suszy; w obniżeniach terenu występuj ą gleby o wadliwych stosunkach wodno-powietrznych, okresowo nadmiernie wilgotne o składzie mechanicznym piasków gliniastych lekkich; są to gleby klasy IVa i IVb kompleksu zbożowopastewnego mocnego, nadają się pod uprawy roślin pastewnych, warzyw oraz użytków rolnych, - słabe gleby - gleby piaskowe o składzie mechanicznym piasków słabogliniastych oraz piasków gliniastych lekkich czasami pylastych płytko pościelone piaskiem luźnym, częściowo średniogłęboko pościelone gliną; są to lekkie gleby, ubogie w składniki pokarmowe, słabostrukturalne, okresowo za suche, należą do IVb-V klasy gruntów ornych i kompleksu żytniego słabego, uzyskiwane plony zależą od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych, gleby te można wyłączyć z użytkowania rolnego, ~6~ najsłabsze gleby - gleby o składzie mechanicznym piasków luźnych całkowitych, lokalnie piasków luźnych głęboko pościelonych pyłem, lekkie bardzo ubogie w składniki pokarmowe, bezstrukturalne, za suche w czasie całego okresu wegetacyjnego, należą do VI klasy i kompleksu żytnio-łubinowego, ze względu na niewielką wartość rolniczą tych gleb można przeznaczyć je pod zalesienie, • pseudobielicowe i brunatne wyługowane wytworzone z glin - występują głównie w środkowej części miasta; maj ą dobrze wykształcony poziom próchniczny; maj ą skład mechaniczny piasków gliniastych lekkich i mocnych przeważnie pylastych oraz glin lekkich, są płytko, lub średniogłęboko pościelone gliną; są to gleby strukturalne, lekkie lub średnio ciężkie w uprawie, średnio zasobne i zasobne w składniki pokarmowe; wyróżniamy wśród nich: gleby o składzie mechanicznym glin lekkich pylastych, lokalnie piasków gliniastych mocnych pylastych płytko pościelonych gliną średnią o prawidłowych stosunkach wodno-powietrznych, zaliczane do IIIa i IIIb gruntów ornych i kompleksu pszennego dobrego, nadaj ą się pod uprawy wszystkich roślin, - - gleby o składzie mechanicznym piasków gliniastych lekkich i mocnych przeważnie pylastych płytko pościelone gliną, o właściwych stosunkach wodno-powietrznych, zaliczane do klasy III i IVa gruntów ornych i kompleksu żytniego bardzo dobrego, • pseudobielicowe i brunatne wyługowane wytworzone z pyłów - występują głównie w części południowo - zachodniej; pod względem wartości użytkowych dla rolnictwa dzielą się na: średniej jakości gleby - są to gleby pyłowe średniogłęboko pościelone piaskiem gliniastym lekkim, a głęboko gliną lekką, cechuje je: dość dobrze wykształcony poziom próchniczny, niska zasobność w składniki pokarmowe, przewiewność, przepuszczalność, wymagaj ą częstego nawożenia organicznego, należą do kompleksu żytniego dobrego, wśród tych gleb lokalnie występuj ą gleby o nieprawidłowych stosunkach wodno-powietrznych, okresowo nadmiernie wilgotne należące do kompleksu zbożowo - pastewnego mocnego i kasy IVa gruntów ornych, odpowiednie pod uprawy mieszanek, roślin pastewnych i warzyw, dobrej jakości gleby - są to gleby pyłowe lekkie lub średnie płytko pościelone gliną średnią, są to gleby strukturalne, lekkie lub średnio ciężkie pod uprawy, cechuj ące się właściwymi warunkami wodno-powietrznymi, zalicza się je do IIIa, IIIb i IVa klasy gruntów ornych i kompleksu żytniego bardzo dobrego lub pszennego dobrego, • gleby w typie czarnych ziem zdegradowanych - występują głównie w północnej części terenu oraz w postaci niewielkich płatów w obrębie całego obszaru miasta; są to gleby o składzie mechanicznym piasków słabogliniastych lub piasków gliniastych płytko pościelone piaskami luźnymi, lokalnie średniogłęboko pościelane gliną lub pyłem; są ubogie w składniki pokarmowe, o wadliwych stosunkach wodno-powietrznych, okresowo podmokłe; zaliczane do IVb i V klasy gruntów ornych oraz kompleksu zbożowo pastewnego słabego; nadaj ą się pod uprawę roślin pastewnych i użytki zielone; na niewielkich powierzchniach występuj ą gleby w typie czarnych ziem o składzie mechanicznym piasków gliniastych lekkich i mocnych pylastych lub glin lekkich pylastych płytko podścielone gliną średnią - są to zasobne w składniki pokarmowe gleby klas VIa i III zaliczane do kompleksu żytniego bardzo dobrego i pszennego dobrego, nadaj ące się pod uprawę warzyw, • gleby hydrogeniczne - występują w obniżeniach i zagłębieniach bezodpływowych terenu; są to gleby murszowe zalegające na piaskach słabogliniastych płytko pościelone piaskiem luźnym; cechuj ą je wadliwe stosunki wodno-powietrzne, okresowo są podmokłe; należą do V klasy gruntów rolnych i kompleksu zbożowo-pastewnego słabego, nadaj ą się pod uprawy mieszanek i użytki zielone; wśród glin hydrogenicznych użytkowanych jako łąki i pastwiska występuj ą: ~7~ Program Ochrony Środowiska dla miasta Piotrkowa Trybunalskiego na lata 2013-2016 z perspektywą na lata 2017-2020 • gleby mineralne wytworzone z glin lekkich płytko pościelone gliną, charakteryzuj ące się prawidłowymi stosunkami wodnymi dla użytków zielonych, zaliczane do IV klasy użytków zielonych, • gleby w typie czarnych ziem zdegradowanych o składzie mechanicznym piasków gliniastych lekkich mocno pylastych lokalnie pyłów płytko pościelonych piaskiem luźnym lub średniogłęboko pościelonych gliną, charakteryzuj ą się prawidłowymi stosunkami wodno- powietrznymi dla użytków zielonych, są to zaliczane do II i IV klasy łąki i pastwiska, wśród tych gleb występują gleby słabsze o składzie mechanicznym piasków słabogliniastych płytko pościelonych piaskiem lub piasków gliniastych całkowitych o nieprawidłowych stosunkach wodnych - okresowo podmokłe, należących do V i VI klasy użytków zielonych i wymagaj ących uregulowania stosunków wodnych, • gleby mułowe i mułowo - torfowe lokalnie murszowe charakteryzujące się prawidłowymi lub nieprawidłowymi stosunkami wodnymi dla użytków zielonych, są to tereny okresowo lub trwale podmokłe wymagaj ące uregulowania stosunków wodnych, są to łąki i pastwiska II i IV lub V i VI klasy użytków zielonych. Obszary o największym znaczeniu w powierzchni miasta to użytki rolne oraz tereny leśne. W rolniczym użytkowaniu jest niespełna 50% powierzchni Piotrkowa Trybunalskiego, natomiast w leśnym ponad 21%, rozmieszczone są głównie na obrzeżach miasta, na terenach dawnych wsi włączonych w granice miasta. Szata roślinna i świat zwierzęcy. Szatę roślinną porastającą obszar miasta stanowią zbiorowiska roślinności naturalnej i zbiorowiska roślinne sztuczne, czyli zieleń towarzysząca bezpośrednio terenom zainwestowania miejskiego. Wyróżniono następujące typy roślinności: • zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne i śródłąkowe: występują na terenie dolin (m.in. Wierzejki), obniżeń bezodpływowych, w bezpośrednim sąsiedztwie cieków, oczek wodnych, czyli na siedliskach żyznych, hydrogenicznych, odpowiadających potencjalnie bagiennym lasom olchowym oraz łęgom występują w postaci przeważnie drobno powierzchniowych płatów zarośla tzw. łozy; budują je głównie niskie kępiaste wierzby (wierzba szara, wierzba uszata i in.) z udziałem kruszyny lokalnie z domieszką młodej olchy, brzozy oraz topoli osiki; warstwę zieloną tworzą gatunki szuwarowe (w tym turzyce) z mniejszym lub większym udziałem gatunków ziołoroślinnych; na siedliskach świeżych odpowiadających lasom mieszanym świeżym, borom mieszanym świeżym oraz borom świeżym, użytkowanym obecnie rolniczo występują liczne przeważnie drobnopowierzchniowe zadrzewienia i zakrzewienia, o różnym stopniu zwarcia tworzone przez różne kombinacje następujących gatunków: topola biała, topola osika, wiąz szypułkowy, grab zwyczajny, czeremcha pospolita, brzoza brodawkowata, sosna pospolita, dąb szypułkowy, klon jesionolistny, występujące często w kompleksie przestrzennym z zaroślami bzu czarnego lub głogu i tarniny; • roślinność towarzysząca zabudowie typu zagrodowego: na obrzeżach miasta zlokalizowana jest zabudowa typu zagrodowego; towarzysząca jej roślinność reprezentowana jest przez pojedyncze drzewa i krzewy owocowe (wiśnie, jabłonie, śliwy, grusze, agrest, porzeczkę), pojedyncze drzewa i krzewy ozdobne (klony pospolite, klony jesionolistne, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, dęby szypułkowe, brzozy brodawkowe, jaśminowce wonne, ligustr pospolity), wraz z kompleksami chwastów ruderalnych i muraw; lokalnie występuj ą również byliny ozdobne, uprawy warzyw, sady oraz zarośla bzu czarnego; • roślinność ogrodów działkowych: największe skupiska ogrodów działkowych znajduj ą się w północno - zachodniej, południowo - zachodniej i południowej części Piotrkowa; roślinność ich tworzą drzewa i krzewy owocowe (wiśnie, jabłonie, śliwy, grusze, agrest, porzeczkę), pojedyncze - 8 - • • • • • • krzewy rzadziej drzewa ozdobne (żywotniki, jaśminowce wonne, ligustr pospolity, forsycje i in.), uprawy warzyw i bylin ozdobnych wraz z kompleksami segetalnych i ruderalnych chwastów oraz muraw wydepczyskowych; roślinność towarzysząca zabudowie przemysłowej i składom: największe zakłady znajduj ą się w południowo - zachodniej i północnej części miasta oraz w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej; obszary te porasta roślinność tworzona przez kompleksy ruderalnych chwastów wraz z towarzyszącymi im lokalnie drobnopowierzchniowymi zadrzewieniami topoli, klonu jesionolistnego, robinii akacjowej, wierzby, bzu czarnego o różnym stopniu zwarcia występuj ące w kompleksie przestrzennym z kultywowanymi murawami dywanowymi (trawnikami), którym towarzyszą kultywowane kompozycje drzew i krzewów ozdobnych (klony srebrzyste, topole, lipy drobnolistne, klony pospolite, świerki, jesiony wyniosłe, żywotniki, jaśminowce wonne, ligustr pospolity, forsycje); roślinność towarzysząca niskiej zabudowie mieszkaniowej typu miejskiego: ekstensywnej zabudowie mieszkaniowej typu miejskiego towarzyszą przydomowe ogródki; ich roślinność tworzą kompozycje drzew i krzewów ozdobnych na trawnikach (klony pospolite, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, dęby szypułkowe, jarząby pospolite, wiązy szypułkowe, brzozy brodawkowate, świerki pospolite, świerki kłujące, gatunki żywotnika, jałowiec, dereń, cisy pospolite, jaśminowce wonne, forsycje pośrednie, ligustr pospolity), czasem pojedyncze drzewa i krzewy owocowe (wiśnie, jabłonie, śliwy, agrest, porzeczkę), oraz kompleksy chwastów ruderalnych, muraw wydepczyskowych, byliny ozdobne oraz trawniki; roślinność towarzysząca wysokiej zabudowie mieszkaniowej oraz usługom z nią związanym: największe skupiska wysokiej zabudowy znajduj ą się w zachodniej, wschodniej, centrum oraz północno - zachodniej części miasta; roślinność tworzą trawniki, zespoły wydepczysk miejskich, zespoły chwastów ruderalnych, lokalnie w kompleksie przestrzennym z pojedynczymi drzewami ozdobnymi (klony srebrzyste, topole, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, robinie akacjowe, jarząby pospolite, brzozy brodawkowe, żywotniki, jałowce, forsycje, jaśminowce, ligustr i in.) lub kompozycje tych drzew i krzewów; roślinność towarzysząca ciągom komunikacyjnym: wielu ulicom towarzyszą kompozycje drzew ozdobnych występuj ące przeważnie w formie nasadzeń rzędowych tzw. alei; są one przeważnie jednogatunkowe, często niepełne, pojedyncze lub podwójne; najczęstszymi gatunkami je tworzącymi są klon srebrzysty, klon zwyczajny, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, kasztanowiec biały; drzewa tworzące aleje rosną często na trawnikach lub w specjalnie przygotowanych w chodnikach, wypełnionych ziemią otworach; roślinność cmentarzy: na terenie Piotrkowa Trybunalskiego znajduje się sześć cmentarzy (w tym jeden zabytkowy); są one położone blisko siebie w centralnej części miasta; ich teren pokryty jest kompozycjami drzew i krzewów ozdobnych (klony pospolite, klony srebrzyste, dęby szypułkowe, dęby czerwone, kasztanowce białe, topole białe, topole osiki, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, robinie akacjowe, jarząby pospolite, jaśminowce, ligustr) na trawnikach; parki: Park Belzacki położony w zachodniej części miasta jest parkiem zabytkowym z II połowy XIX w., posiada cenny drzewostan; tworzą go liczne stare drzewa liściaste oraz iglaste w wieku od 80 do ponad 200 lat m.in. klony srebrzyste, klony zwyczajne, ~9~ lipy drobnolistne, buki zwyczajne, brzozy, robinie, wierzby, świerki; występuj ą tu równie stare drzewa rzadkich gatunków takich jak: daglezja zielona, choina kanadyjska, jesion wyniosły odmiana płacząca. Park im. Księcia Józefa Poniatowskiego położony jest w części południowej miasta, blisko centrum; posiada cechy ogrodów włoskich i francuskich; założenie o zarysie prostokąta ma charakter geometryczny; na osi głównej usytuowane są niskie partery i staw w kształcie prostokąta, ujęte po bokach dwoma głównymi alejami obsadzonymi lipami; prostopadle do nich biegną aleje obsadzone kasztanowcami, dębami i klonami; część wschodnią i zachodnią obejmuj ą wydzielone kompozycje z głogu i żywotników; Park Śródmiejski im. Jana Pawła II położony jest w centrum miasta; jest jedyną w swoim rodzaju enklawa zieleni wśród której występuje między innymi lipa krymska, kasztanowiec biały; Park im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, na którego całym terenie nasadzono drzewa i krzewy (m.in. klony, kasztanowce, graby, lipy, świerki, derenie, forsycje, berberysy, tawuły, mahonie, róże, żylistyki), przy czym w części frontowej mają charakter formalny, natomiast na obrzeżach stanowią swobodne wielogatunkowe skupiny; • zieleńce: znajdują się w samym centrum miasta; ich roślinność tworzą kompozycje drzew, lokalnie krzewów ozdobnych (klony pospolite, klony srebrzyste, dęby szypułkowe, dęby czerwone, kasztanowce białe, topole białe, topole osiki, lipy drobnolistne, świerki kłujące, żywotniki, jałowce, forsycje, jaśminowce, ligustr) na trawnikach; rośnie tu wiele starych drzew. Z uwagi na duże przekształcenia w obrębie środowiska przyrodniczego miasta, jego fauna skupia się głównie w rejonie dolin cieków powierzchniowych, zbiorników wodnych i lasów; należy więc unikać odwodnień terenu (osuszania bagien, zbiorników wodnych i torfowisk) i wyrębu lasów na znacznych powierzchniach. Na obszarach w rejonie zbiornika Bugaj znajdują się stanowiska lęgowe ptactwa wodnego i błotnego; w lasach zaobserwowano występowanie m.in. jeleni, dzików, zajęcy oraz pospolitych gryzoni i płazów. Na terenie Piotrkowa Trybunalskiego znajdują się trzy większe kompleksy leśne. W południowo - zachodniej części miasta (bezpośrednio przy jego granicy) położony jest Las Belzacki, w północno wschodniej - Las Wolborski, z którym sąsiaduje powierzchniowo największy, tylko częściowo położony w granicach miasta, znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, kompleks leśny. Zróżnicowanie siedliskowe i drzewostanowe tych kompleksów leśnych jest duże. Zajmują one siedliska świeże oraz lokalnie wilgotne. Największe obszary leśne zajmują siedliska lasu mieszanego świeżego, boru mieszanego świeżego (Las Belzacki oraz kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego) oraz boru świeżego (Las Wolborski). Lokalnie występują również siedliska boru wilgotnego, boru mieszanego wilgotnego (kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego oraz Las Wolborski), a także lasu wilgotnego (łęgu olszowego oraz łęgu jesionowego) i olsu (Las Wolborski w dolinie rzeki Wierzejki). Powierzchniowo dominują drzewostany starsze, w wieku powyżej 40 lat, o większym lub mniejszym stopniu zaburzenia lub zniekształcenia w stosunku do naturalnych zbiorowisk leśnych porastających te tereny w przeszłości. Siedliska lasu mieszanego świeżego zajmują obecnie drzewostany tworzone przez sosnę z domieszką dębu, dąb z domieszką sosny, lokalnie z udziałem grabu zwyczajnego, czeremchy a także lipy drobnolistnej (kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego oraz Las Belzacki) oraz sporadycznie plantacje topoli (Las Belzacki). Siedliska boru mieszanego świeżego zajmują przeważnie stare powyżej 40 lat drzewostany sosnowe z 1020% domieszką dębu szypułkowego lub brzozy brodawkowatej (Las ~ 10 ~ Belzacki, Las Wolborski, kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego), monokultury sosnowe, rzadziej młode plantacje sosny (Las Belzacki). Siedliska boru świeżego porastają przeważnie stare drzewostany z ok. 90% udziałem sosny lub monokultury sosnowe (Las Wolborski oraz kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego). Siedliska boru wilgotnego oraz boru mieszanego wilgotnego zajmuj ą drzewostany z przewagą brzozy brodawkowatej (Las Wolborski oraz kompleks leśny znajdujący się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego). Podsuszone siedliska olsu (lasu olchowego) oraz lasu wilgotnego (łęgu) porastają drzewostany olchowe, lokalnie z domieszką wierzby i /lub topoli, topolowo - olchowe, jesionowo - olchowo - topolowe lub topolowo - wierzbowo - olchowe. Występuj ą one w postaci małopowierzchniowych płatów w dolinie rzeki Wierzejki oraz na obrzeżach Lasu Wolborskiego, a także w kompleksie leśnym znajdującym się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Na obszarze lasów znajdujących się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego w granicach miasta zlokalizowany jest Rezerwat Leśny Meszcze. Wody powierzchniowe. W rejonie miasta Piotrkowa Trybunalskiego sieć rzeczna należy do dwóch systemów rzecznych Wisły i Odry. Systemy te rozdzielone są działem wodnym I - rzędu. Cieki przepływające w okolicach omawianego miasta należą do systemu rzeki Luciąży. Największą rzeką przepływającą przez Piotrków Trybunalski jest Strawa. Ciek ten w swym górnym biegu ma charakter okresowy o przebiegu równoleżnikowym, natomiast w swym dolnym biegu wykorzystuje południkowo biegnącą płaskodenną rynnę dolinną. Dopływem Strawy jest rzeka Wierzejska. Tuż przy ujściu Wierzejki do Strawy przy drodze z Piotrkowa do Sulejowa znajduje się jezioro Bugaj. Jezioro to w chwili obecnej ma charakter zbiornika zaporowego i jest częściowo zarośnięte. Wokół jeziora, a także na północ od niego dolina jest zabagniona. Przejawem tego są podmokłości, będące wynikiem kontaktu wód podziemnych z osadami wypełniającymi dolinę, która ma charakter formy kopalnej. Fragment Zbiornika Bugaj o powierzchni ok. 35,8 ha wraz z terenem przylegającym do Zbiornika - ok. 1,8 ha został objęty ochroną jako użytek ekologiczny „Nad Bugajem” na mocy Uchwały Nr XXXII/480/05 Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie uznania obszaru za użytek ekologiczny. Pozostałe cieki płynące w rejonie miasta są małe, w większości przekształcone przez człowieka, mają charakter rowów i nie pełnią ważnej roli gospodarczej. Jedyna rzeka przepływająca bezpośrednio przez miasto (Strawa) charakteryzuje się niezadowalającą (IV klasa) i złą (V klasa) jakością wody. Jak wynika z pomiarów przeprowadzonych w Piotrkowie na 10 km biegu rzeki szereg wskaźników nie odpowiada obowiązującym normom. Dotyczy to przewodności elektrycznej, BZT5, ChZT, Mn, zawiesina ogólna, azot azotynowy, fosforany, fosfor ogólny i miano coli. W odniesieniu do rzeki Wierzejki stwierdzono, że stan czystości jej wód, w kontrolowanym punkcie pomiarowym jest niezadowalającej jakości - klasa IV. O zaliczeniu do tej klasy zdecydowało 6 wskaźników: barwa, CHZT-Cr, azotany, fosforany oraz liczba bakterii grupy coli i liczba bakterii grupy coli typu kałowego, przy czym stężenie fosforanów i liczba bakterii coli typu kałowego przekroczyły nawet wartości graniczne klasy IV i odpowiadały klasie V. Wody Jeziora Bugaj z uwagi na sposób wykorzystywania (rekreacja i retencja) powinny spełniać wymagania określone dla II klasy czystości. Badania jakości wód wykazały, że pod względem fizykochemicznym można je zaliczyć do II klasy czystości, natomiast pod względem sanitarnym do I klasy. Wody podziemne. Występowanie wód podziemnych powiązane jest ściśle z budową geologiczną. Na omawianym obszarze można wydzielić cztery główne poziomy wodonośne uwarunkowane litologią i stratygrafią. Pierwszy czwartorzędowy poziom wodonośny w rejonie Piotrkowa Trybunalskiego ~ 11 ~ występuje na zmiennej głębokości. Najpłycej - w przedziale 0 - 2 m - zwierciadło tego poziomu występuje w osadach aluwialnych związanych z największymi dolinami rzecznymi. W sąsiedztwie doliny Strawy poziom ten obserwuje się na głębokości 1-5 m, lokalnie nawet do 10 m. Sytuacja ta związana jest z głębokim rozcięciem dolinnym Strawy, co warunkuje nie tylko większe głębokości do wody lecz także znaczne nachylenie zwierciadła wody ku ciekom powierzchniowym. Przejawia się to także występowaniem znacznej liczby wycieków i wysięków na styku den dolin z powierzchniami stokowymi. Wody w przewadze zasilane są na drodze bezpośredniej infiltracji opadów. Natomiast wody podziemne występujące w dolinach, poza wspomnianym wyżej sposobem zasilania, wzbogacane są poprzez wody podziemne odpływające z terenów wysoczyzny. Przejawem takiego sposobu krążenia wód podziemnych jest częste wysychanie studni w centralnych punktach wysoczyzny, natomiast w obrębie tarasów i dolin rzecznych zjawisko to nie występuje. W północnej części omawianego obszaru wody pierwszego poziomu wodonośnego występują w przedziale głębokości 10 - 20 m Tak ich głębokie zaleganie wynika z konfiguracji terenu i układu warstwy wodonośnej, bowiem cechy fizyczno-chemiczne i dynamika tych wód jest analogiczna jak opisanych wyżej wód z przedziału 0 - 10 m. Wody drugiego czwartorzędowego poziomu wodonośnego występują już na znacznych głębokościach - w przedziale 20 - 70 m i charakteryzują się znacznym ciśnieniem hydrostatycznym. Poziom ten ujmowany jest przez liczne studnie w rejonie miasta. Występowanie tego poziomu wiąże się z miąższą serią osadów żwirowo-piaszczystych interglacjału mazowieckiego (osady te mają przeciętnie grubość 30 m). Wydajność poszczególnych studni czerpiących wodę z tego poziomu waha się od 5 do 190 m /h przy niewielkich depresjach eksploatacyjnych. Można stwierdzić, że poziom ten jest bardzo zasobny w wodę. Zasilanie tego poziomu odbywa się drogą filtracji wód z górnych poziomów, poprzez spękania i okna sedymentacyjne w glinach morenowych, a także przesączania się przez bardziej spiaszczone partie glin. Słabo rozpoznany i w niewielkim stopniu eksploatowany jest trzeciorzędowy poziom wodonośny. Związany jest on z utworami piaszczysto-pylastymi, a głębokość jego występowania uzależniona jest w dużym stopniu od morfologii stropu trzeciorzędu. Kolejny poziom wodonośny występuje w osadach górnej kredy. Wody te charakteryzują się znacznym ciśnieniem hydrostatycznym do 35 m, a lokalnie, np. w ujęciu zlokalizowanym na terenie Piotrkowa Trybunalskiego, wznios hydrostatyczny przekracza 100 m. Wydajność studni ujmujących ten poziom są bardzo zmienne i wahają się od 91 m /h przy depresji 5,8 m do 9 m /h przy depresji 61,7 m. Wynika z tego, że serie osadów kredy górnej mają zmienną porowatość, bądź są bardziej lub mniej spękane. Przydatność tych wód dla celów zaopatrzeniowych nie jest najlepsza. W rejonie Piotrkowa Trybunalskiego występują jedynie wody słodkie, tj. takie w których zawartość substancji rozpuszczonych nie przekracza 1 g/l, nie stwierdzono tu solanek i wód leczniczych. Ujęcia wód podziemnych dla miasta eksploatują wody czwartorzędowe: • z ujęcia Żwirki na stacji wodociągowej „Żwirki”, • z ujęcia Szczekanica na stacji wodociągowej „Szczekanica”. Użytkownikiem ujęć są Piotrkowskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. Ujęcie „Szczekanica” zlokalizowane jest w północno - zachodniej części miasta w rejonie ul. Wojska Polskiego i Wiatracznej, powstało w latach 1965 - 1967. Obecnie na ujęciu istnieją następujące czynne studnie: nr C-I, nr B-II, nr IV, nr V, nr A-VI i nr B-VI’, oraz otwór piezometryczny P. Dwie studnie nr I i nr III są wyłączone z eksploatacji z powodu spadku wydajności, druga z powodu piaszczenia. Obecnie największe potencjalne możliwości maja otwory nr BII i BVI’. W każdym z otworów można zwiększyć wydajność o około 50 m3/h kosztem zwieszenia depresji o ~ 12 ~ odpowiednio 4,5 - 6,5 m (przy zachowaniu znacznych zapasów na bezpieczną pracę pompy). Ujęcie „Żwirki - Zalesicka” zlokalizowane jest w południowo - wschodniej części miasta. Stacja wodociągowa położona jest przy ul. Żwirki 8. Główne skupiska otworów (6 otworów studziennych i 1 piezometryczny) usytuowane są przy ul. Żwirki i ul. Morgowej. Dwa dalsze otwory zlokalizowane są przy ul. Zalesickiej ok 1300 m na wschód od ul. Żwirki. Obecnie na ujęciu istnieją następujące czynne studnie: nr Ic, nr IIIc, nr VIb, nr VIIb, nr VIIIb, nr IXb’, nr XI’, nr XII’, otwór piezometryczny nr IX. Okresowo z eksploatacji wyłączona jest studnia nr XI’. Ograniczenie obecnych możliwości eksploatacyjnych studni (w porównaniu do badań pierwotnych) jest wynikiem procesów kolmatacyjnych w obrębie filtra postępujące w miarę upływu czasu. Mimo ograniczających zmian potencjalne możliwości pięciu studni (nr Ic, IIIc, VIb, VIIb, IXb’) są nadal duże (istnieją „zapasy” na wywołanie depresji). Jakość wód podziemnych na terenie miasta jest stale badana w trzech ujęciach, które ujmują czwartorzędowy poziom wodonośny. We wszystkich studniach wody zaliczono do III klasy, a ich jakość określono jako zadowalającą. W pobranych próbach stwierdzono podwyższoną zawartość żelaza, manganu, fosforanów i wodorowęglanów. Należy dodać, że w rejonie miasta Piotrkowa badano jakość wód z innych poziomów wodonośnych i zdecydowanie najlepsze wody występowały w mezozoicznym piętrze wodonośnym. Jednak piętro to na terenie miasta charakteryzuje się małymi wydajnościami i zasobami dlatego też jego wartość użytkowa jest dosyć niska. Klimat. Piotrków Trybunalski jest położony w obszarze zakwalifikowanym przez E. Romera do typu klimatycznego „Wielkich Dolin”. Jednocześnie, w regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza, znajduje się on na pograniczu obejmującego tereny nizinne Regionu Mazowiecko-Podlaskiego, o cechach kontynentalnych i Regionu Środkowopolskiego - obszaru o przewadze wyżyn, eksponowanego na północy na wpływ kontynentalizmu. Położenie miasta, w szeroko rozumianym zasięgu doliny Pilicy, otwartej w kierunku północnym i wschodnim, powoduje nawiązanie do warunków klimatycznych panujących na obszarach nizinnych środkowej Polski. Przewaga wpływów kontynentalnych objawia się występowaniem na tym obszarze znacznych amplitud rocznych temperatur powietrza ok. 210C wzrastających ku wschodowi; występowaniem długiego lata i zimy - po ok. 92-97 dni, ciepłymi latami (ok.18°C w lipcu) i zimami chłodniejszymi niż na zachodzie (średnia temperatura w styczniu ok.- 2,8 0C). Pokrywa śnieżna zalega przez ok. 75 dni, średnia roczna suma opadów wynosi ok. 560 mm. Średnia roczna temperatura powietrza w rejonie Piotrkowa wynosi ok. 7,40C, najcieplejszym miesiącem jest lipiec, a najzimniejszym styczeń. Dni zwanych przymrozkowymi jest ok. 112 w roku. Według Koźmińskiego i Trzeciaka pierwsze przymrozki pojawiają się między 10.X a 15.X, zaś ostatnie między 25.IV a 29.IV. Okres wegetacji (wg Romera) trwa ok. 215 dni, rozpoczyna się miedzy 1.IV a 5.IV, kończy się 30.X - 1.XI. W lecie można się spodziewać średnio 42 dni gorących tzn. z temp. maksymalną powyżej 250C. Średnia miesięczna względna wilgotność powietrza zmienia się w zakresie od 76% w czerwcu do 87% w listopadzie i grudniu. Największe zachmurzenie występuje od października do lutego, a najmniejsze w okresie lata. Średnia roczna suma opadów wynosi 624 mm, z maksimum w lipcu (88 mm) i minimum w styczniu (32 mm). W ciągu roku najwięcej opadów obserwuje się w lecie, ale dni z opadem jest mniej niż w chłodnej porze roku, występuje za to większość powyżej 10,0 mm. Zimowe opady zdarzają się częściej, ale ich natężenie jest małe. Na półrocze ciepłe przypada przeciętnie 70% opadu rocznego. W ciągu roku notuje się średnio 151 dni z opadem oraz 14,5 dnia z opadem większym od 10,0 mm. Pokrywa śniegowa zalega na obszarze miasta przeciętnie 50 dni w roku. Mgły obserwuje się przez ok. 60 dni w roku - najwięcej w październiku (11 dni). Największą frekwencją cechują się wiatry zachodnie (23,4%) i wschodnie (14,3%). W ciągu całego roku dominują wiatry z sektora zachodniego (SW+W+NW) o udziale 44,6%, o małych ~ 13 ~ prędkościach poniżej 5 m/s. Rozkład kierunków i prędkości wiatrów wykazuje układ sezonowy. W okresie letnim, przewaga wiatrów z sektora zachodniego jest największa (łącznie 52,9%), znaczny udział mają cisze (14,2%) i wiatry słabe. W okresie zimy istotna jest częstość wiatrów z kierunku wschodniego (19,3%), chociaż wyróżnia się ona także w innych okresach roku. Najmniejszą częstotliwość wykazują wiatry północno-wschodnie i północne, szczególnie jesienią. Topoklimat Podstawowe znaczenie dla kształtowania się warunków topoklimatycznych ma wymiana energii zachodząca na powierzchni granicznej między atmosferą a podłożem. Zróżnicowanie topoklimatyczne terenu objawia się najsilniej w warunkach pogody radiacyjnej - bezchmurnej lub z małym zachmurzeniem, i bezwietrznej. Wartości składowych bilansu cieplnego, a co za tym idzie różnorodność warunków topoklimatycznych zależą od: rzeźby terenu, rodzaju podłoża, jego pokrycia i uwilgotnienia, odsłonięcia horyzontu, itd. Czynniki wymienione na pierwszym miejscu odgrywają najistotniejszą rolę spośród cech charakterystycznych podłoża, prowadzą do wyodrębnienia typów klimatów form: wypukłych, płaskich i wklęsłych. Znaczny udział w modyfikacji naturalnych warunków klimatycznych obszaru ma wprowadzenie nań zabudowy. Także dominującą funkcję w kształtowaniu klimatu mają duże powierzchnie leśne. Omawiany teren charakteryzuje się stosunkowo mało urozmaiconą rzeźbą, niemniej jednak można tu wyróżnić formy wklęsłe, wypukłe i przejściowe charakteryzujące się nieco odmiennymi warunkami topoklimatycznymi. Topoklimat zboczy wysoczyzny morenowej Są to obszary z niewielkim stopniem niebezpieczeństwa przymrozków lokalnych pochodzenia radiacyjnego lub rodiacyjno-adwekcyjnego. W zależności od ekspozycji zboczy charakteryzują się zróżnicowanymi wartościami całkowitego promieniowania słonecznego. Największe wartości występują na wyniesionych ponad dna dolin zboczach o wystawie południowej (SE - SW), o nachyleniu powyżej 500. Warunki klimatyczne zboczy należą generalnie do najkorzystniejszych. Górne partie zboczy, o dużym nachyleniu, i strefy krawędziowe cechuje wybitna aktywność dynamiczna powietrza. Dobowy przebieg temperatury wyróżnia się małymi amplitudami. Nie występują ani uciążliwe upały ani radiacyjne przymrozki, są to obszary o największej wietrzności. Strefy krawędziowe wysoczyzny i górne części stoku odznaczają się dużą bodźcowością klimatu odczuwalnego, szczególnie przy pogodach wietrznych. Najbardziej komfortowe warunki bioklimatyczne panują na stokach dobrze nasłonecznionych o niezbyt silnej wentylacji - tam lokalizowanie zabudowy niskiej, jednorodzinnej jest korzystne. Topoklimat terenów wysoczyzny Większa część wysoczyzny jest terenem zurbanizowanym, o dużej koncentracji ludności, niskim wskaźniku zieleni, rozwiniętej infrastrukturze transportu drogowego i kolejowego. Tereny przyległe do zwartej zabudowy miejskiej mają charakter rolniczy, o inaczej oddziaływujących na klimat cechach fizycznych podłoża i jego pokrycia. Ze względu na formę terenu cechą wiodącą jest słabsza niż w poprzednim typie wymiana ciepła między powierzchnią czynną a atmosferą wskutek turbulencji. Istnieją tu bardziej sprzyjające warunki do zalegania zimnego powietrza. Panują przeciętne warunki solarne i korzystne warunki termiczne. Najcieplejsze są tereny na glebach zwartych i średnio zwartych, na ogół umiarkowanie wilgotnych. Są to tereny o niewielkim zagrożeniu przymrozkami lokalnymi. Zróżnicowanie powierzchni czynnej w obszarze zabudowanym wpływa korzystnie na występowanie nocnej turbulencji oraz ograniczenie występowania i trwania inwersji temperatury powietrza. Obszar zwartej zabudowy miejskiej wyróżnia się odrębnymi cechami klimatu. Szczególny wpływ ma różnorodność miejskiej powierzchni biologicznie czynnej i ciepło wyzwalane sztucznie do atmosfery przy procesach spalania. Obserwuje się tu mniejsze spadki temperatury nocą i zmniejszenie możliwości zalegania zanieczyszczeń powietrza w warstwie przypowierzchniowej. ~ 14 ~ Obszar ten cechuje się wyższymi temperaturami minimalnymi, mniejszą liczbą dni przymrozkowych niż teren otwarty. W ciągu dnia większa jest nad miastem konwekcja, częściej tworzą się chmury i opady. Wzmożone parowanie i wyższa temperatura, także spływ wody opadowej po sztucznych powierzchniach, powodują jednak obniżenie wilgotności powietrza. Zabudowa w istotny sposób modyfikuje kierunek i prędkość wiatru. Topoklimat form dolinnych Teren ten obejmuje stosunkowo niewielką powierzchnię we wschodniej części miasta. Dna dolin cechują się przeciętnymi warunkami solarnymi i najmniej korzystnymi warunkami termicznymi. Są to obszary o wysokim poziomie wód gruntowych, miejscami podmokłe, w znacznej części porośnięte roślinnością łąkową, zaroślami i często wilgotnymi lasami. Stanowią dużą powierzchnię parującą w dzień. Przy dobrym nawietrzaniu dolin rzecznych stwarza to niekorzystne warunki termiczne. Obszary te są „chłodniejsze” w okresie wegetacyjnym występują wyższe minima dobowe temperatury. Tereny te są najbardziej narażone na występowanie przymrozków i tworzenie się zastoisk zimnego powietrza. Wilgotność powietrza jest dość znaczna. Nocne spadki temperatury i towarzyszący im wzrost wilgotności sprzyjają częstemu powstawaniu mgieł radiacyjnych. Topoklimat obszarów zalesionych Lasy kształtują warunki klimatyczne i regulują bilans wodny. Zwarta powierzchnia leśna powoduje łagodzenie dobowych i rocznych ekstremów temperatury powietrza. Wilgotność powietrza jest na ogół wyższa, szczególnie w drzewostanie iglastym. Spada prędkość wiatrów. Wzmożona konwekcja nad powierzchnią czynną lasu wpływa na wzrost opadów atmosferycznych. Największe wartości bioklimatyczne mają dojrzałe drzewostany sosnowe i dębowe oraz stare drągowiny na suchych siedliskach. W drzewostanach młodych, o dużej zwartości, duże obciążenie dla organizmu stanowią upalne, bezwietrzne dni, stany przegrzania. Mało korzystne oddziaływanie bioklimatyczne cechuje zespoły lasów wilgotnych, zadrzewień łęgowych, zarośli wierzbowych. Wielkoprzestrzenne zbiorowiska leśne są cennymi obszarami zasilania i regeneracji powietrza dla miast. Zespoły roślinności w obszarze zabudowanym wpływają bardzo korzystnie na kontrastowanie warunków klimatycznych. Generalnie cechują się niższą temperaturą i poprawiają jakość powietrza. Z drugiej strony, w związku z małym przewietrzaniem, wewnątrz parków miejskich w okresie letnim występują częściej stany duszności i gorąca niż na ulicach i otwartych placach. Powietrze atmosferyczne Z map rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza w Piotrkowie Trybunalskim, wykonanych w roku 2013 metodą pasywną w 17 punktach pomiarowych wynika, że w mieście występują stosunkowo średnie stężenia średnioroczne sumy tlenków azotu w powietrzu. roczny poziom stężeń dwutlenku azotu wahał się od 18,2 do 34,1 µg/m3 (wartość dopuszczalna ze względu na ochronę zdrowia wynosi 40 µg/m3). Źródłami tlenków azotu w powietrzu są przede wszystkim pojazdy. Natomiast stężenia dwutlenku siarki w powietrzu są niewysokie. Średni poziom stężeń dwutlenku siarki wynosił w poszczególnych punktach od 6,1 do 13,6 µg/m3 (poziom dopuszczalny na rok kalendarzowy - 20 µg/m3). Przy czym stwierdzono bardzo dużą zmienność w zarejestrowanych stężeniach SO2 pomiędzy ciepłą i chłodną porą roku. Stężenia dwutlenku siarki w powietrzu stwierdzone w okresie lata (ciepła pora roku) są minimalne, co wskazuje na pochodzenie SO2 ze źródeł energetycznego spalania paliw. [Program Ochrony Środowiska Miasta Piotrkowa Trybunalskiego]. Z przeprowadzonej przez WIOŚ w Łodzi oceny stanu zanieczyszczenia powietrza ~ 15 ~ atmosferycznego w Piotrkowie Trybunalskim, w roku 2013 wynika, że jakość powietrza pod względem niemal wszystkich zanieczyszczeń mieści się w klasie A, co oznacza to, że poziom zanieczyszczeń nie przekracza dopuszczalnego. Przekroczenia nastąpiły w zanieczyszczeniu benzo(a)pirenem zawartego w pyle zawieszonym PM10, którego głównym źródłem zanieczyszczenia jest spalanie paliw kopalnych, szczególnie w indywidualnych domostwach. W roku 2013 także jakość powietrza w Piotrkowie Trybunalskim ze względu na zawartość benzo(a)pirenu została oceniona w raporcie WOIŚ w klasie C, tj. przekracza dopuszczalny poziom, który dla tej substancji ma być osiągnięty w roku 2014. Przekroczenia dotyczą wyłącznie jakości powietrza ze względu na zdrowie ludzi. Nie zanotowano przekroczeń ze względu na ochronę roślin. Klimat akustyczny. Występujący w środowisku hałas można podzielić na dwie podstawowe kategorie: hałas komunikacyjny oraz hałas przemysłowy. [Program Ochrony Środowiska Miasta Piotrkowa Trybunalskiego]. Komunikacja drogowa należy do najważniejszych czynników wpływających na klimat akustyczny i jest głównym źródłem uciążliwości hałasu dla ludzi i środowiska przyrodniczego. Kompleksowe badania hałasu komunikacyjnego w Piotrkowie Trybunalskim wykonane były w 2008 roku. Pomiary hałasu przeprowadzone zostały w 10 punktach pomiarowych. Na poziom panującego w mieście hałasu główny wpływ ma zespół czynników, w tym ilość przejeżdżających pojazdów ogółem, procent udziału pojazdów ciężkich, średnia prędkość pojazdów, ich stan techniczny nachylenie drogi względem poziomu, a także rodzaj i stan nawierzchni. Czynniki te, w powiązaniu z pozostałymi (rzeźba terenu, rodzaj okolicznej zabudowy, warunki meteorologiczne) dają pewien wypadkowy poziom hałasu. Uciążliwość hałasową stanowi głównie hałas komunikacyjny, występujący wzdłuż ciągów komunikacyjnych - dróg, ulic, szczególnie tras tranzytowych, kolei, a także lotniczy. Na poziom hałasu drogowego ma wpływ szereg czynników, przede wszystkim: ■ natężenie ruchu, ■ średnia prędkość pojazdów, ich stan techniczny, ■ płynność ruchu, ■ udział pojazdów ciężkich i hałaśliwych, ■ pochylenie podłużne drogi, łuki, ■ rodzaj i stan nawierzchni. Brak jest aktualnych pomiarów hałasu dla terenu Piotrkowa Trybunalskiego. Również nie były one wykonywane przez zarządcę dróg. Badania hałasu prowadzono w roku 2003 i 2008. Wyniki przedstawia się poniżej. Wyniki monitoringu hałasu drogowego w 2003r i 2008r. ~ 16 ~ L p. Lokalizacja Poziom dźwięku 2003r. Poziom dźwięku 2008r. Zmiana poziomu hałasu 1 2 ul. Sulejowska przy zbiorniku Bugaj ul. Sulejowska, przy Stolarskiej 74,4 75,3 73,8 71,2 -0,6 -4,1 3 Rondo Sulejowskie skrzyżowanie ul. Wolborskiej z Curie Skłodowskiej i Wojska Polskiego ul. Wolborska, przy bazie PKS ul. Rakowska przy szpitalu 74,5 67,2 -7,3 73,1 70,0 -3,1 76,6 73,0 72,6 66,9 -4,0 -6,1 4 5 6 7 8 9 ul. Kopernika, przy Liceum im. B. Chrobrego 71,7 69,4 -2,3 ul. Piłsudskiego, Osiedle Piastowskie 69,4 69,9 +0,5 ul. Sikorskiego, przy ul. Kobyłeckiego 72,5 71,3 -1,2 10 Tereny rekreacyjne, łąki w okolicy zbiornika 44,4 47,1 +2,4 Bugaj Źródło: Informacja o stanie środowiska na terenie miasta Piotrkowa Trybunalskiego i powiatu piotrkowskiego ziemskiego w roku 2008 Objaśnienia: LAeq- równoważny (ekwiwalentny) poziom dźwięku z charakterystyką A Pomiary przeprowadzono w punktach o największym natężeniu ruchu, odnotowano w nich przekroczenia poziomów dopuszczalnych. W Piotrkowie Trybunalskim wielkość natężenia ruchu, które ma największy wpływ na klimat akustyczny wzdłuż ciągów komunikacyjnych, związana jest z przejazdami tranzytowymi. Generalnie odnotowuje się wzrost natężenia ruchu pojazdami samochodowymi. Hałas kolejowy nie stanowi istotnego problemu, a hałas lotniczy oraz przemysłowy mają lokalne zasięgi oddziaływania. Hałas lotniczy związany jest z lotniskiem przy ul. Przemysłowej 48 i jego znaczące oddziaływanie dotyczy głównie terenów zabudowy przemysłowej. Hałas emitowany przez zakłady przemysłowe i usługowe stanowi głównie uciążliwości dla osób zamieszkujących w pobliżu tych źródeł. Zagrożenia hałasem przemysłowym związane jest przede wszystkim z niewłaściwą lokalizacją zabudowy mieszkaniowej w pobliżu zakładów przemysłowych i usługowych [Program Ochrony Środowiska Miasta Piotrkowa Trybunalskiego]. Złoża kopalin i tereny górnicze Na obszarze Piotrkowa Trybunalskiego nie ma wyznaczonych terenów górniczych w rozumieniu prawa geologicznego i górniczego. Surowce naturalne związane są z budową geologiczną. Najstarszym, pochodzącym z paleozoiku surowcem, jest sól cechczyńska. Gospodarczo użyteczne są niektóre skały mezozoicznego podłoża; są to: piaski szlacheckie i formierskie, wapienie i wapienie margliste, opoki i iły. Z okresu trzeciorzędowego pochodzi węgiel brunatny oraz pstre iły plioceńskie. Największe bogactwo wiąże się z okresem czwartorzędu, z utworami lodowcowymi (złoża piasków, żwirów, glin, utworów mułowoilastych).Jedyne zidentyfikowane zasoby na terenie Piotrkowa Trybunalskiego to złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej, którego zasoby geologiczne stanowią 261 tyś m1 (Wykaz złóż surowców ilastych ceramiki budowalnej, Państwowy Instytut Geologiczny, stan Złoże nie jest eksploatowane. ~ 17 ~ 3. Ustalenia obowiązującej Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017 roku. Obecnie obowiązuje Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017 roku., która uchwalona została uchwałą XVI/249/07 Rady Miasta Piotrkowa Trybunalskiego z dnia 28 XI 2007 roku. Zdefiniowano w niej cele strategiczne w problematyce rozwoju przestrzennego miasta, polityce społecznej, aktywności gospodarczej i jakości funkcjonowania miasta. Zawarta w aktualnej Strategii Misja Piotrkowa Trybunalskiego, w aktualnej Strategii, to: Piotrków Trybunalski miastem, które wykorzystuje dogodne położenie, swoją historię i wewnętrzny potencjał turystyczny. Według Strategii Piotrków Trybunalski winien stać się miastem zrównoważonego rozwoju, otwartym na człowieka i jego potrzeby. Jako przedmiot Strategii określa się: miasto Piotrków w procesie jego funkcjonowania i rozwoju, postrzegane w trzech wymiarach: przestrzenno-przyrodniczym, społeczno- kulturowym i gospodarczo - finansowym. Natomiast podmiotem Strategii jest społeczność lokalna tworząca wspólnotę samorządową. Oprócz przytoczonej wyżej misji w Strategii zostały wyznaczone (przytoczone niżej) cele strategiczne: 1. Cel strategiczny I - Tworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego miasta. Cele operacyjne to: Piotrków Trybunalski – dobre miejsce dla inwestycji, rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego miasta, poprawa dostępności komunikacyjnej do centrów logistycznych i obszarów specjalnej strefy ekonomicznej, ochrona dziedzictwa kulturowego zapewniająca harmonijne włączenie przestrzeni historycznej we współczesne procesy rozwojowe;. 2. Cel strategiczny II - Stała poprawa warunków zamieszkania, obsługi i wypoczynku mieszkańców. Cele taktyczne to: Rozwój budownictwa mieszkaniowego; kształtowanie warunków dla poprawy bezpieczeństwa w mieście; Kompleksowe uzbrajanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe; stworzenie nowoczesnej bazy w sferze kultury i sztuki; tworzenie warunków do wzrostu aktywności sportowej i rekreacyjnej; rozwój budownictwa mieszkaniowego; budowanie tożsamości mieszkańców Piotrkowa poprzez wzrost świadomości obywatelskiej, rozwój kultury, pielęgnowanie tradycji i dziedzictwa kulturowego. 3. Cel strategiczny III - Europejskie standardy środowiska i zagospodarowania przestrzeni miasta. Cele taktyczne to: Budowa nowoczesnej oczyszczalni ścieków; Racjonalizacja gospodarki cieplnej – opracowanie i wdrażanie Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Piotrkowa Trybunalskiego; Regulacja i rewitalizacja rzeki Strawy, szczególnie w dzielnicy Śródmiejskiej. 4. Ustalenia projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 i potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń projektu Strategii. W projekcie Strategii Rozwoju miasta Piotrków Trybunalski 2020 jako wizję rozwoju miasta w 2020 roku określono: „Wysoka jakość życia mieszkańców w centrum Polski, w konkurencyjnym ośrodku miejskim, o znaczeniu subregionalnym, z bogatą historią, dynamicznie rozwijającą się, nowoczesną gospodarką i czystym środowiskiem przyrodniczym.” W projekcie zostały zdefiniowane poszczególne składowe wizji rozwoju, a mianowicie: - konkurencyjny ośrodek miejski o znaczeniu subregionalnym – tak zdefiniowana wizja zawiera ideę centralnie położonego, dobrze skomunikowanego, zarządzanego nowocześnie, w ~ 18 ~ oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju Miasta, w którym dobrze się mieszka, pracuje i spędza wolny czas. Wizja odnosi się to również do zmian jakościowych, które winny przebiec w kierunku unowocześnienia miasta, stworzenia bezpiecznych przestrzeni publicznych otwartych dla mieszkańców i turystów. Konkurencyjność oznacza również innowacyjność oraz sieciowy charakter współpracy zarówno biznesowej jak i społecznej; - nowoczesna gospodarka i wysoka jakość życia - postrzegane jako rezultaty podejmowanych przedsięwzięć, stanowią odpowiedź na główne aspekty gospodarcze i społeczne jak: innowacyjność, dbałość o środowisko, problemy demograficzne czy bezrobocie.; - czyste środowisko przyrodnicze - środowisko przyrodnicze jako zasób, który podlega silnej presji turystów, inwestorów i mieszkańców. Stąd wizja zakłada inteligentny balans między potrzebami chwili, a chęcią dbania o warunki życia przyszłych pokoleń; środowisko przyrodnicze wymaga inteligentnych rozwiązań, które pozwolą zmaksymalizować korzyści i zminimalizować niekorzystny wpływ człowieka; -wysoka jakość życia - w pośredni stopniu bazuje na środowisku przyrodniczym, ale także zakłada dobrze rozwinięte nowoczesne i innowacyjne przedsiębiorstwa dające zatrudnienie i stwarzające możliwości rozwoju; W projekcie Strategii w rozdziale trzecim opisano procesy zewnętrzne istotne dla rozwoju Piotrkowa Trybunalskiego, w tym politykę Unii Europejskiej i polityki krajowe, strategię Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 oraz Regionalną Strategię Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030. Na potrzeby Strategii przeprowadzono również analizę SWOT ukazującą silne i słabe strony oraz wynikające z tego szanse i zagrożenia. Jako szanse dla rozwoju miasta określono: dużą liczbę obiektów logistyczno- magazynowych, istnienie podstrefy Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, duże zasoby ludzkie, niskie koszty siły roboczej, rozwinięty przemysł maszynowy i precyzyjny, istnienie lotniska wraz ze strefą zrzutu, działalność firm z nowoczesnymi systemami technologicznymi, intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego i wielorodzinnego, programy z zakresu profilaktyki i spędzania wolnego czasu, dogodne położenie w centrum kraju, przy autostradzie A1 i zmodernizowanej S8, na skrzyżowaniu dróg krajowych DK12 i DK91, modernizację oczyszczalni ścieków, zbiornik Bugaj, budowa Partnerstwa na rzecz rozwoju obszaru funkcjonalnego Doliny rzeki Pilicy i Zalewu Sulejowskiego, dostępność do towarowej sieci kolejowej, bogatą historię i tradycje – miasto wielokulturowe, kolebka parlamentaryzmu, unikatowe dziedzictwo kulturowe, atrakcyjne krajobrazowo otoczenie miasta, dobrze rozwinięta baza hotelowa i gastronomiczna. Jako zagrożenia określono: konkurencja innych ośrodków i regionów, ograniczenia czasowe funkcjonowania SSE, postrzeganie miasta jako nieatrakcyjnego turystycznie w porównaniu z innymi miastami, opóźnienia w realizacji krajowego układu transportowego, koncentracja uczelni i studentów w stolicy województwa, stagnacja na rynku spowodowana wciąż wysokimi cenami mieszkań, niski poziom poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego ludności, wynikający z sytuacji makroekonomicznej (pokryzysowej). Wyniki analizy SWOT/TWOS oraz oceny ważności poszczególnych elementów analizy stanowiły podstawę do formułowania celów strategicznych. W projekcie Strategii wyróżniono trzy Filary, które są współzależne. Filary A (Społeczeństwo), B (Gospodarka) i C (Przestrzeń i Infrastruktura) mają charakter wyróżnionych całości, aczkolwiek pozostają we wzajemnej relacji. Do każdego celu strategicznego projektu Strategii określa się cele operacyjne, w których wyznacza się kierunki działań. Cel strategiczny A - Wysoka jakość życia mieszkańców, z dobrym dostępem do usług publicznych - Piotrków Trybunalski, jako ośrodek subregionalny, pełni ważne funkcje ~ 19 ~ mieszkaniowe, edukacyjne, kulturowe, z zakresu pomocy społecznej i administracyjnej. Cele operacyjne do tego celu to: 1. cel operacyjny A1- Szeroki dostęp do usług publicznych o wysokim standardzie. Kierunkami działań są: • rozwój infrastruktury kultury, sportu i rekreacji, w tym m.in. realizacja projektu „Budowa Kompleksu Sportowo – Rekreacyjnego z halą widowiskowo – sportową”. • zwiększenie i uatrakcyjnienie oferty kultury, sportu i rekreacji. • poprawa infrastruktury i oferty edukacji. • dostosowanie sieci szkolnej, obwodów i liczebności oddziałów do sytuacji demograficznej w mieście. • rozwój programów z zakresu pomocy społecznej i profilaktyki zdrowotnej. • rozwój budownictwa m. in. poprzez zwiększenie mieszkaniowego zasobu Miasta o nowo wybudowane mieszkania, tworzenie terenów pod projekty deweloperskie oraz budowa mieszkań przez TBS Sp. z o.o. • poprawa stanu technicznego mieszkaniowego zasobu Miasta poprzez prowadzenie polityki remontowej, zasad polityki czynszowej oraz restrukturyzację zasobu. 2. cel operacyjny A2 - rozwój cyfryzacji - prowadzi do sprawniejszej obsługi mieszkańców, powoduje oszczędność ich czasu, przez co same procedury administracyjne stają się bardziej przyjazne. Kierunkami działań są: • wysoki stopień wykorzystania technologii informacyjno – komunikacyjnych w usługach publicznych. • dalszy rozwój e-administracji. • budowa oraz modernizacja georeferencyjnych baz danych a także wdrażanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapewniających szybki dostęp do aktualnych i wiarygodnych informacji przestrzennych. 3. cel operacyjny A3 - aktywizacja społeczna i zawodowa osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym - przeciwdziałanie wykluczeniu i skuteczna pomoc mieszkańcom nim dotkniętym musi opierać się o wypracowane mechanizmy pomocowe zorientowane na rozwój zarówno zawodowy, jak i umiejętności interpersonalne, społeczne, co powinno prowadzić do podniesienia samooceny osób czy środowisk wykluczonych i wizji realnej perspektywy poprawy ich sytuacji społecznoekonomicznej. Kierunkami działań są: • pomoc dla dzieci i młodzieży z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. • wspieranie zatrudnienia mniej atrakcyjnych na rynku pracy grup wiekowych (50+). • aktywizacja osób do 30 roku życia, które ze względu na brak aktywności zawodowej szybko tracą umiejętności nabyte w trakcie nauki, w tym nauki zawodu. • rozwijanie współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia oraz instytucjami pomocy społecznej, partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi oraz organizacjami pracodawców. • wspieranie zatrudnienia kobiet oraz osób pragnących pogodzić obowiązki rodzinne z zawodowymi. • upowszechnianie idei równych szans w dostępie do zatrudnienia oraz promocja działań na rzecz osób powracających na rynek pracy po okresie wychowywania dzieci (zabezpieczenie miejsc w żłobkach i przedszkolach). • zbudowanie systemu działań zapobiegających marginalizacji oraz instytucjonalizacji osób niesamodzielnych. Cel strategiczny B - rozwój innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta. 1. cel operacyjny B1 - kapitał ludzki odpowiadający wyzwaniom współczesnego rynku ~ 20 ~ 2. 3. pracy. Przyjmuje się, iż podstawą dobrze funkcjonującego biznesu jest wysokiej jakości kapitał ludzki Wykształcenie i umiejętności pracowników sprawiają, że są konkurencyjni na rynku pracy, potrafią z powodzeniem rozpocząć własną działalność gospodarczą. Kierunkami działań są: • oferta edukacyjna zgodna z zapotrzebowaniem rynku pracy - dobrze wykształceni mieszkańcy, dzięki atrakcyjnej ofercie szkolnictwa, dostosowanej do potrzeb zmieniającego się rynku pracy. • projekty przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu. • przygotowanie i dopasowanie programów nauczania promujących innowacyjności i przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia, w szczególności do potrzeb MŚP. Kształcenie w zawodach odpowiadających zmieniającemu się rynkowi pracy, wskazanych w porozumieniu ze środowiskiem gospodarczym i Powiatowym Urzędem Pracy. cel operacyjny B2 - wspieranie rozwoju przedsiębiorczości. Należy tworzyć odpowiednie warunki w zakresie wspierania rozwoju działalności gospodarczej. Aktywna promocja miasta powinna być nakierowana na kreowanie pozytywnego wizerunku miasta jako atrakcyjnego dla lokalizacji inwestycji, poprzez wykorzystanie m.in. dogodnego położenia i połączeń komunikacyjnych, a co za tym idzie pozyskanie nowych inwestorów. Działania proinwestycyjne miasta to przede wszystkim otwartość urzędu na współpracę z inwestorem i tworzenie przyjaznych relacji z działającymi w mieście organizacjami otoczenia biznesu. Kierunkami działań są: • tworzenie zasobu nieruchomości na cele inwestycyjne. • skuteczna promocja gospodarcza w celu pozyskiwania inwestorów. • racjonalna polityka miasta w zakresie stawek podatkowych i ulgi podatkowe dla przedsiębiorców. • wzrost znaczenia współpracy gospodarczej w kontaktach z zagranicą. • tworzenie systemu pobudzania przedsiębiorczości /od pomysłu do samodzielności rynkowej/, poprzez instytucje otoczenia biznesu, środowisko gospodarcze, referaty Urzędu Miasta, Powiatowy Urząd Pracy, NOT. • wsparcie utworzenia terminala transportu intermodalnego, w oparciu o zasadę komplementarności transportu drogowego i kolejowego. cel operacyjny B3 - zwiększenie innowacyjności gospodarki – wskazuje, iż Miasto powinno wspierać stosowanie nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązań technologicznych, dostosowywać jakość kształcenia do rozwijających się branż regionalnych i krajowych. Inwestycje prorozwojowe tworzą nowe perspektywy oraz szanse dla mieszkańców i firm. Bardzo ważnym czynnikiem prorozwojowym jest także dobra współpraca samorządowców ze światem biznesu i przemysłu. Ponadto należy budować potencjał intelektualny w zakresie nauki i nowych technologii, związanych z rozwojem innowacji oraz promować wiedzę o przedsiębiorczości, ze szczególnym naciskiem na znaczenie innowacyjności w gospodarce. Kierunkami działań są: • wspieranie tworzenia ośrodków opartych na nowoczesnych technologiach, w tym np. Centrum Nauki i Nowych Technologii czy Piotrkowskiego Parku Technologicznego, w którym mogą znaleźć się m.in.: inkubator technologiczny dla młodych przedsiębiorców, centrum technologiczne z biurami, laboratoriami i halą produkcyjną dla innowacyjnych przedsiębiorców, a także tereny inwestycyjne. Działalność tych ośrodków również w oparciu o środki partnerów prywatnych. • wsparcie tworzenia programów kształcenia zawodowego uwzględniających rozwój specjalizacji regionalnych i branż wiodących (nowe kierunki, atrakcyjne formy nauki, dualny system kształcenia oparty o zajęcia teoretyczne i warsztatowe). ~ 21 ~ 4. • doposażanie szkół zawodowych w niezbędną infrastrukturę techniczną m.in. doposażenie pracowni i laboratoriów oraz rozwiązania IT. • promocja innowacyjności oraz tworzenie przyjaznego klimatu dla rozumienia i kształtowania kultury innowacji /konkursy na innowacyjne firmy, dla młodzieży na biznes plan w dziedzinie innowacyjności, konkursy na innowacyjne projekty/. • stworzenie Regionalnego Systemu Innowacyjności, w porozumieniu z sąsiednimi powiatami. • współpraca z kapitałem zewnętrznym we wdrażaniu nowych produktów na rynku. cel operacyjny B4 - poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego – wskazuje, że atrakcyjna oferta turystyczna powinna być komplementarna, złożona z uzupełniających się produktów. Atrakcyjny turystycznie wizerunek Miasta musi być budowany poprzez kompleksową realizację działań organizacyjnych, inwestycyjnych i promocyjnych. Kierunkami działań są: • budowanie atrakcyjnego turystycznie wizerunku miasta. • realizacja projektu „Zagospodarowanie turystyczne dorzecza rzeki Pilicy”, w zakresie dotyczącym Miasta, w tym m.in. zagospodarowanie terenów wokół Zbiornika Bugaj, realizacja certyfikowanych tras rowerowych. • promocja piotrkowskich produktów turystycznych. • rozwój zasobów ludzkich i wypracowanie zasad współpracy w branży turystycznej. Cel strategiczny C - Racjonalny rozwój przestrzenny miasta, z nowoczesną infrastrukturą i przyjaznym środowiskiem, wskazuje jakim miastem powinien być Piotrków Trybunalski w najbliższym czasie. Cele operacyjne do tego celu to: 1. cel operacyjny C1 – Polepszenie jakości i dostępności infrastruktury technicznej. Dostępność infrastruktury technicznej jest jednym z czynników wyznaczających poziom życia mieszkańców i determinującym rozwój przestrzenny miasta. W zakresie gospodarki odpadami pierwszym krokiem obniżenia ich ilości powinna być selektywna zbiórka, która umożliwi ograniczenie ilości odpadów oraz ich odzysk. Dzięki wykorzystaniu surowców wtórnych, zmniejsza się udział surowców pierwotnych w produkcji, co wpływa na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska oraz zachowanie zasobów naturalnych. Kierunki działań w tym celu to: • rozbudowa i modernizacja systemu wodno – kanalizacyjnego miasta. • szynowy transport osobowy Piotrków Trybunalski - Bełchatów - Kleszczów. • racjonalna gospodarka odpadami. 2. cel operacyjny C2 - rozwój infrastruktury drogowej. Niezwykle istotne dla Miasta Piotrkowa Trybunalskiego jest określenie przebiegu drogi S 12, która może stanowić południową obwodnicę dla Miasta w przypadku jej przebiegu przez tereny Miasta. W przypadku wyboru innego przebiegu konieczne będzie wybudowanie przez miasto własnej południowo-wschodniej obwodnicy miejskiej w klasie G. Kierunki działań: • przebudowa dróg – rozwiązań alternatywnych dla płatnej autostrady A1 - realizacja projektu „Rozbudowa korytarza transportowego łączącego przemysłową część miasta Piotrkowa Tryb. z drogą krajową Nr 1 i drogą wojewódzką Nr 484” w zakresie dot. Miasta (ul. Roosevelta, ul. Żelazna, budowa ronda Dmowskiego- Żelazna-Armii Krajowej). • poprawa istniejącej infrastruktury drogowej oraz budowa nowych ciągów komunikacyjnych, w tym m.in. kontynuacja budowy obwodnicy Miasta, przebudowa Ronda Sulejowskiego. 3. cel operacyjny C3 – dbałość o wysoką jakość środowiska przyrodniczego. Z punktu widzenia mieszkańców, inwestorów i turystów dbałość o jakość środowiska przyrodniczego jest bardzo ważna, dlatego coraz istotniejsze stają się inwestycje ją ~ 22 ~ 4. polepszające, wzmacniające kapitał naturalny. Na terenach miejskich o gęstej zabudowie istotne jest wprowadzanie elementów przyrodniczych. Ich obecność ma znaczenie nie tylko przyrodnicze, ale również wypoczynkowe i rekreacyjne dla mieszkańców. Kierunkami działań są: • regulacja i rewitalizacja rzeki Strawy. • poprawa czystości Zbiornika Bugaj. • dbałość o ustanowione formy ochrony przyrody w celu zachowania ich wartości przyrodniczych. • realizacja „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta Piotrkowa Trybunalskiego”. • zrównoważona gospodarka zasobami leśnymi niestanowiącymi własności Skarbu Państwa. • wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, kompensacji przyrodniczej oraz walorów krajobrazowych. cel operacyjny C4 -zrównoważony rozwój miasta i ład przestrzenny. Generalnym kierunkiem zagospodarowania przestrzennego miasta jest rozwój przestrzenny w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju rozumianego jako "... rozwój społeczno-gospodarczy, w którym w celu równoważenia szans dostępu do środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli (zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń) następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych". Główny kierunek rozwoju miasta w zakresie aktywności gospodarczej i zabudowy mieszkaniowej powinien być kształtowany na kierunku wschodnim, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów śródmiejskich – Starego Miasta. W opracowaniach planistycznych należy przestrzegać ochrony terenów wzdłuż cieków wodnych wyznaczonych w Studium a także obszarów związanych ze zbiornikiem Bugaj oraz terenów przyrodniczo aktywnych jakimi są lasy i tereny łęgowe. Kierunkami działań są: • rewitalizacja społeczno – gospodarcza terenów Starego Miasta i Podzamcza – realizacja projektu "Młode Stare Miasto". • zapobieganie zjawisku suburbanizacji (wyludnianie się centrum, rozwój strefy podmiejskiej) poprzez m.in. dostępność terenów pod budownictwo mieszkaniowe, konkurujących dobrą infrastrukturą techniczną i dostępną infrastrukturą społeczną (bliskie sąsiedztwo placówek zdrowia, oświaty, kultury). • racjonalny proces planowania przestrzennego. • podniesienie estetyki miasta. • edukacja ekologiczna – prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich elementów środowiska. • ekoinnowacyjność - ekologiczny Piotrków. 5. cel operacyjny C5 - Racjonalizacja gospodarki cieplnej - rozwój gospodarki niskoemisyjnej. Realizacja założeń gospodarki niskoemisyjnej jest istotna nie tylko z punktu widzenia realizacji międzynarodowych zobowiązań redukcyjnych, ale również długookresowych korzyści jakie przyniesie w obszarze społecznym (poprawa jakości życia, pozytywny wpływ na zdrowie, mniejsza zapadalność na niektóre choroby szczególnie układu oddechowego i krążenia, mniejsza podatność na alergie), ekonomicznym oraz środowiska przyrodniczego. Zwiększenie roli odnawialnych źródeł energii w bilansie zasobów energetycznych, prócz podstawowego celu - poprawy stanu środowiska, ma przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. Opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej pomoże w ubieganiu się o środki unijne na ~ 23 ~ termomodernizację wielu obiektów w mieście, co przyczyni się do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i mniejszych strat energii. Kierunkami działań są: • opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta. • poprawa efektywności energetycznej (modernizacja systemu ciepłowniczego). • promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii. • wdrażanie ekologicznych nośników energii w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza. • optymalizacja zużycia energii elektrycznej. • promocja sposobów finansowania budowy instalacji odnawialnych źródeł energii oraz wymiany źródeł ciepła na zasilane paliwami ekologicznymi. Projekt Strategii wskazuje na konieczność stałego monitorowania realizacji Strategii. Określa się podmioty zaangażowane w proces monitorowania, zakłada się tok prac nad Raportami z realizacji Strategii miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Monitoring Strategii opierać się ma o sprawozdania poszczególnych jednostek Urzędu miasta oraz analizę, ocenę i wnioski na temat wartości wskaźników kontekstowych, wyznaczonych dla poszczególnych celów strategicznych. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji projektu Strategii. W misji obowiązującej Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017r., nie ma bezpośredniego odwołania się do środowiska czy też węziej do środowiska przyrodniczego. Misja Piotrkowa, w aktualnie obowiązującej, to: Piotrków Trybunalski miastem, które wykorzystuje dogodne położenie, swoją historię i wewnętrzny potencjał turystyczny. Projekt Strategii Piotrków Trybunalski 2020 definiuje misję jako: Wysoka jakość życia mieszkańców w centrum Polski, w konkurencyjnym ośrodku miejskim, o znaczeniu subregionalnym, z bogatą historią, dynamicznie rozwijającą się, nowoczesną gospodarką i czystym środowiskiem przyrodniczym. Jednakże w obowiązującej strategii w celach strategicznych, które są uszczegółowieniem misji rozwoju uwzględniono sferę ekologiczną jako Europejskie standardy środowiska i zagospodarowania przestrzeni miasta. Chodzi więc głównie o zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska. Misja projektu odwołuje się do zachowania czystości środowiska przyrodniczego Piotrkowa Trybunalskiego. Można to odczytać jako czynną postawę wobec środowiska przyrodniczego. W rozwinięciu wizja zakłada inteligentny balans między potrzebami chwili, a chęcią dbania o warunki życia przyszłych pokoleń. Tłumaczy się, że środowisko przyrodnicze wymaga inteligentnych rozwiązań, które pozwolą zmaksymalizować korzyści i zminimalizować niekorzystny wpływ człowieka. Wymieniona w misji wysoka jakość życia także nie jest do zrealizowania w zdegradowanym środowisku przyrodniczym. Wobec tego te pomocnicze pośrednie wskazówki pozwalają na wnioskowanie, iż wymienione w misji Projektu Strategii czyste środowisko przyrodnicze powinno być nie tylko zachowane ale poprzez wymienione działania będzie się dążyć do poprawy środowiska przyrodniczego. Cele strategiczne w obowiązującej Strategii do 2017, jak i w projekcie Strategii Piotrków 2020 są w części identyczne lub dość podobne, szczególnie z punktu widzenia ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego w przestrzeni miasta. Wydaje się więc, że wpływ na kształtowanie środowiska przyrodniczego miasta Piotrkowa Trybunalskiego będzie podobny zarówno w przypadku realizacji obowiązującej Strategii jak i omawianego projektu Strategii. ~ 24 ~ Różnorodność biologiczna Poprzez rezygnację z wdrożenia zapisów Strategii nie dojdzie do wystąpienia negatywnych presji na środowisko przyrodnicze, w tym na różnorodność biologiczną, wynikających bezpośrednio z realizacji zapisanych w Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 działań kierunkowych, w tym przede wszystkim działań inwestycyjnych. Z drugiej strony, nie zostanie zrealizowana także część zadań mogących pozytywnie oddziaływać na stan bioróżnorodności miasta, choćby poprzez przedsięwzięcia związane z dbałością o wysoką jakość środowiska przyrodniczego w mieście tj. regulacja i rewitalizacja rzeki Strawy, poprawa czystości Zbiornika Bugaj, czy dbałość o ustanowione formy ochrony przyrody w celu zachowania ich wartości przyrodniczych. Odstąpienie od realizacji proponowanych w ramach strategii przedsięwzięć wiązać się będzie także z niewystąpieniem negatywnych oddziaływań na obszary chronione oraz obszary leśne i inne cenne pod względem bioróżnorodności obszary, które mogły być narażone na presje ze względu na przewidziane w ramach celów operacyjnych działań i przedsięwzięć. Należy jednak zaznaczyć, że znaczna część postulowanych działań miała charakter nie inwestycyjny, z którym nie wiążą się przeważnie oddziaływania na bioróżnorodność, zatem zarówno wdrożenie jak i porzucenie Strategii nie miałoby większego wpływu na różnorodność biologiczną miasta. Jednocześnie część zawartych w Strategii Rozwoju Miasta Piotrków 2020 kierunków działań inwestycyjnych byłaby prawdopodobnie i tak zrealizowana w ramach innych dokumentów strategicznych i planistycznych, zatem odejście od realizacji Strategii prawdopodobnie nie zmieniłoby możliwości pojawienia się negatywnych oddziaływań z nimi związanych. Dalszy rozwój miasta, realizacja działań w ramach dokumentów planistycznych oraz innych dokumentów i programów niższego stopnia są zjawiskami nieuniknionymi, i będą następowały niezależnie od faktu czy wdrożone zostaną w życie zapisy omawianej Strategii, ważne jest zatem, żeby dokument nadrzędny, jakim jest strategia w sposób przejrzysty i kompleksowy regulowała ramy kierunków przyszłych działań także z uwzględnieniem potrzeb ochrony środowiska, w tym zachowania bioróżnorodności. Ludzie (zdrowie, społeczności lokalne) Oceniany dokument strategiczny Strategia Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 w przeważającym stopniu ukierunkowany jest na poprawę bytu ludności zamieszkującej miasto poprzez rozwój i wyniesienie Piotrkowa do rangi silnego ośrodka regionalnego. Ma się to odbywać poprzez rozwój przemysłu, stworzeniu szerokiej oferty edukacyjnej zgodnej z zapotrzebowaniem rynku pracy, a także poprzez poprawę jakości życia poprzez zwiększenie dostępu do kultury, sportu. Taka wizja Strategii wynika z niekorzystnej sytuacji społecznej w mieście, przede wszystkim rosnącego bezrobocia, odpływu młodej ludności i starzenia się społeczeństwa. Zaniechanie wdrożenia Strategii tak silnie ukierunkowanej na potrzeby społeczne w oczywisty sposób odbije się na ludności miasta. Brak wsparcia planistycznego i organizacyjnego dla działań prospołecznych, a także działań nastawionych na zwiększenie atrakcyjności miasta dla inwestorów i rozwój gospodarczy miasta, które stanowią oś Strategii może prowadzić do pogłębiania się negatywnych zjawisk społecznych. Jeżeli nie będą prowadzone działania zachęcające inwestorów do lokowania kapitału w mieście, polegające na promocji miasta, wprowadzania ułatwień dla inwestycji poprzez przygotowanie terenów inwestycyjnych, uproszczenie procedur administracyjnych, pośrednictwo w kontaktach na rynku pracy, dalszy rozwój miasta będzie się odbywał na dotychczasowym poziomie lub jego tempo jego rozwoju może się zmniejszać, co będzie się negatywnie odbijać na sytuacji mieszkańców miasta. Działania skierowane na rozwój gospodarczy i podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Piotrkowa Trybunalskiego, zawarte w projekcie Strategii są szczególnie istotne w obecnej wolnorynkowej sytuacji geopolitycznej. Rozwój gospodarczy miasta, a także wzrost inwestycji w zakresie przemysłu i przedsiębiorczości może realnie wpłynąć na zmniejszenie stopy bezrobocia w mieście, a także na zwiększenie zamożności gospodarstw domowych, oczywiste jest zatem, że ~ 25 ~ jeżeli nie będą realizowane i wspierane w ramach Strategii odpowiednie działania, efekty te nie zostaną osiągnięte. Przygotowanie i dopasowanie programów nauczania promujących innowacyjności i przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia, w szczególności do potrzeb MŚP, kształcenie w zawodach odpowiadających zmieniającemu się rynkowi pracy, wskazanych w porozumieniu ze środowiskiem gospodarczym i Powiatowym Urzędem Pracy., oraz rozwój szkolnictwa ukierunkowanego zawodowo może wpływać na odwrócenie trendów migracyjnych wśród ludności, szczególnie wśród młodych, a co się z tym wiąże odwrócenie trendu starzenia się społeczeństwa, zmniejszającej się liczby mieszkańców. Warunkiem do realizacji przedsięwzięć mogących odwrócić niekorzystne zmiany w strukturze społecznej miasta jest wdrożenie Strategii, w związku z czym odejście od jej realizacji nie tylko nie spowoduje zmian niekorzystnych warunków społecznych, ale może przyczynić się do ich pogłębienia w wyniku zaniechania. Wody (jakość i zasoby wód) Wiele postulowanych w ramach Strategii celów będzie realizowana w oparciu o zadania o charakterze miękkim, które przeważnie nie niosą ze sobą oddziaływań na poszczególne komponenty przyrodnicze, w tym wody powierzchniowe i podziemne. Oddziaływania na te ostatnie mogą wynikać z realizacji działań inwestycyjnych i przedsięwzięć z nimi związanych, zatem rezygnacja z wdrożenia Strategii i zawartych w niej działań spowoduje brak wystąpienia oddziaływań, zarówno pozytywnych jak i negatywnych, z nich wynikających. Zaniechanie wdrożenia Strategii Rozwoju Miasta Piotrków 2020 przełoży się prawdopodobnie na to, że część planowanych inwestycji, mogących oddziaływać na środowisko wodne, tj. regulacja i rewitalizacja rzeki Strawy, poprawa czystości Zbiornika Bugaj czy Rozbudowa i modernizacja systemu wodno – kanalizacyjnego miasta, nie zostanie zrealizowana, lub zostanie odłożona w czasie. W związku z powyższym można by ze sporą dozą ostrożności uznać, że niezrealizowanie części działań, mogących w sposób istotny oddziaływać na wody powierzchniowe, zawartych w Strategii będzie miało pozytywny skutek środowiskowy. Należy mieć jednak na uwadze, że część z inwestycji prowadzona będzie prawdopodobnie niezależnie od tego, czy wdrożone zostaną zapisy Strategii, zatem mimo wszystko może dojść do oddziaływań z nimi związanych. Dużo bardziej przejrzyste wydają się skutki, a raczej ich brak, w przypadku odejścia od wdrożenia Strategii w życie, wynikające z potencjalnych pozytywnych oddziaływań zadań zawartych w Strategii. Część działań inwestycyjnych, nastawionych na ochronę środowiska, np. rozwój sieci kanalizacyjnej, będą i tak realizowane w ramach innych dokumentów i planów, zatem rezygnacja z wdrożenia niniejszej Strategii nie będzie miała w tym kontekście istotnego wpływu. Warto zauważyć, że Strategia Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, jako dokument strategiczny będzie tworzyć pewne ramy dla dokumentów niższego szczebla, w tym także w kontekście działań mogących oddziaływać na środowisko wodne, zatem w przypadku rezygnacji z wdrożenia Strategii, która powinna wytyczać pewne kierunki działań prośrodowiskowych, może dojść, choć to mało prawdopodobne, do pominięcia zagadnień ochrony wód w procesach planowania inwestycji. Brak ram, które miała by wytyczać Strategia może także prowadzić do pewnego niekontrolowanego rozwoju miasta i wynikających z niego inwestycji, co mogłoby prowadzić do lokalizowania przedsięwzięć na obszarach zagrożonych powodzią, lub na obszarach nieprzystosowanych inwestycyjnie, gdzie mogłyby generować istotne negatywne oddziaływania na środowisko wodne. Powietrze W ramach Strategii przewiduje się prowadzenie szeregu działań inwestycyjnych, których wynikiem byłoby poprawienie stanu powietrza atmosferycznego na terenie miasta. Realizacja przedsięwzięć ujętych w ramach Strategii Rozwoju Miasta Piotrków 2020 nastawionych na promocje innowacyjności w przemyśle, poprawy efektywności energetycznej budynków oraz ~ 26 ~ instalacji ciepłowniczych pozwoliłoby na zmniejszanie wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł przemysłowych i niskoemisyjnych. Te pozytywne efekty mogą nie zostać osiągnięte w Piotrkowie Trybunalskim w przypadku zaniechania realizacji zapisów Strategii i choć część z nich mogłaby być prawdopodobnie realizowana w ramach innych dokumentów i planów, to na pewno nie wszystkie, a osiągnięty efekt skali będzie zdecydowanie mniejszy. W przypadku większości celów operacyjnych zaproponowanych w ramach Strategii Rozwoju Miasta Piotrków 2020 przewidziano działania o charakterze nie inwestycyjnym, w związku, z którymi nie należy się spodziewać wystąpienia oddziaływań, zatem zaniechanie wdrożenia w życie związanych z nimi zapisów nie będzie miało wpływu na stan powietrza atmosferycznego. Ze względu na to, że część przedsięwzięć inwestycyjnych, jak choćby inwestycje drogowe będzie prawdopodobnie realizowana także mimo niewdrożenia Strategii, zatem potencjalne oddziaływania z nich wynikające wystąpią niezależnie od przyjęcia lub zaniechania wdrożenia Strategii. Powierzchnia ziemi (gleby, erozja gleb) W kontekście ochrony powierzchni ziemi, w tym gleb, oddziaływania wynikające z wdrożenia Strategii Rozwoju Miasta Piotrków 2020 związane będą jedynie z działaniami inwestycyjnymi, w tym przede wszystkim przedsięwzięciami polegającymi na budowie, przebudowie i rozbudowie infrastruktury. Jednak dla większości działań ujętych w Strategii, ze względu na ich charakter nie inwestycyjny, nie przewiduje wystąpienia ich wpływu na powierzchnię ziemi. Należy podkreślić, że prawdopodobnie spora część przedsięwzięć będzie realizowana pomimo rezygnacji z wdrożenia Strategii, gdyż wynikają one z potrzeb rozwojowych miasta, i jeśli nie w ramach Strategii, będą one realizowane w ramach innych projektów. W związku z powyższym można stwierdzić, że brak realizacji zapisów Strategii nie będzie istotnie oddziaływał zarówno na obecny jak i przyszły stan powierzchni ziemi oraz gleb Piotrkowa Trybunalskiego. Krajobraz Podobnie jak w przypadku wyżej omawianych komponentów, także w kontekście wpływu na krajobraz oddziaływań można się spodziewać wyłącznie w przypadku postulowanych w ramach Strategii działań inwestycyjnych, natomiast dla większości działań nie inwestycyjnych oddziaływania na krajobraz nie wystąpią. Należy zauważyć, że ewentualne odziaływania mogące pojawić się w wyniku realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych z dużym prawdopodobieństwem będą występować także, jeżeli nie dojdzie do wdrożenia Strategii. Będą one wynikały zarówno z realizacji działań w ramach innych dokumentów, w tym dokumentów planistycznych, jak i naturalnych zjawisk gospodarczych i społecznych. Można zatem uznać, że odejście od wdrożenia Strategii w małym stopniu będzie oddziaływać na krajobraz Piotrkowa Trybunalskiego. Zabytki i dobra materialne (infrastruktura) Wiele przewidzianych w ramach Strategii działań ze względu na nie inwestycyjny charakter nie będzie wywierała żadnego wpływu na zabytki oraz elementy dziedzictwa kulturowego. W przypadku działań inwestycyjnych należy spodziewać się natomiast oddziaływań pozytywnych wynikających z realizacji przedsięwzięć z nimi związanych, głownie działań rewitalizacyjnych w ramach obiektów oraz przestrzeni publicznych. W przypadku działań miękkich nie przewiduje się aby odejście od ich wdrożenia w ramach Strategii miało jakikolwiek wpływ na zabytki i dziedzictwo kulturowe. W kontekście działań inwestycyjnych natomiast należy zauważyć, że niewdrożenie Strategii będzie skutkowało brakiem realizacji postulowanych w niej działań mogących przyczyniać się do poprawy stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków. Będzie to ~ 27 ~ zjawisko niekorzystne, gdyż bez odpowiedniej dbałości o stan obiektów zabytkowych oraz przestrzeni związanych z dziedzictwem kulturowym może dochodzić do ich niszczenia, a w konsekwencji z czasem nawet do utraty. Chociaż część działań nastawionych na ochronę zabytków i dziedzictwa kulturowego będzie realizowana w ramach innych dokumentów, planów, ram prawnych itd. to należy uznać, że niewdrożenie Strategii będzie miało istotny wpływ na stan zabytków i dziedzictwa kulturowego. Klimat Przewidziane w Strategii cele strategiczne i operacyjne, oraz wyznaczone dla ich realizacji działania w bardzo niewielkim stopniu będą oddziaływały na klimat, zarówno lokalny jak i globalny. Z racji tego można uznać, że odstąpienie od wdrożenia Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 nie będzie miało wpływu na ten komponent środowiska. Zasoby naturalne W kontekście oddziaływań na zasoby naturalne ich wystąpienie przewiduje się jedynie w powiązaniu z realizacją działań inwestycyjnych, natomiast dla dużych części postulowanych w ramach Strategii działań, ze względu na ich nie inwestycyjny charakter nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań. W ramach działań inwestycyjnych przewiduje się realizacje przedsięwzięć, dla których wykonania niezbędne będzie wykorzystanie surowców mineralnych, natomiast dla żadnego z działań zawartych w Strategii nie przewiduje się sytuacji ograniczenia dostępu do złóż surowców mineralnych. Oddziaływanie na zasoby naturalne w największym stopniu dotyczyć będzie realizacji inwestycji w zakresie drogownictwa i związanej z nim infrastruktury, a także przedsięwzięć związanych z budową lub przebudową różnych obiektów na terenie miasta. Realizacja tych zadań jest dla Piotrkowa Trybunalskiego kluczowa w związku, z czym będzie prawdopodobnie realizowana niezależnie od tego czy omawiana Strategia zostanie wdrożona w życie czy nie, zatem można uznać, że rezygnacja z wdrożenia Strategii nie będzie miała istotnego wpływu na zasoby naturalne. 5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Formy ochrony przyrody w Piotrkowie Trybunalskim występują w postaci pomników przyrody oraz użytków ekologicznych. W granicach miasta zawiera się fragment (1,445 ha) Rezerwatu Leśnego Meszcze (obszar w otulinie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego), gdzie przedmiotem ochrony jest starodrzew dębowy pochodzenia naturalnego w zespołach grądu i boru mieszanego. Na obszarze o powierzchni 39,15 ha rośnie ponad 100 dębów szypułkowych w wieku średnio 200 lat. Największe z nich osiągają obwód blisko 4 metry i wysokość 35 m. Oprócz dębów w rezerwacie rosną wiekowe sosny oraz jodły, świerki, graby, osiki, brzozy i in. Spośród roślin zielnych należy wymienić kilka gatunków objętych ochroną, są to: widłak jałowcowaty, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, listera jajowata, podkolan zielonawy, kruszyna pospolita, kalina koralowa, kopytnik pospolity, pierwiosnek lekarski i konwalia majowa. ~ 28 ~ Indywidualne formy ochrony na terenie Piotrkowa Trybunalskiego. Pomniki przyrody Użytki ekologiczne Chroniony obiekt Lokalizacja Zadrzewienie przyzagrodowe składające się z 75 wiązów szypułkowych, 1 kasztanowiec biały, 2 lipy drobnolistne ul. Sulejowska 126 Miłorząb dwuklapowy dawny Wojewódzki Sztab Wojskowy ul. Dąbrowskiego Orzech czarny Dąb błotny Buk pospolity 2 klony srebrzyste 2 jesiony wyniosłe Park Belzacki Rokitnik zwyczajny ul. Wierzeje Grusza pospolita ul. Wierzejska Chroniony obszar Lokalizacja Fragment zbiornika Bugaj oraz Zbiornik Bugaj teren przyległy do zbiornika Lasy Leśnictwa Bagno Proszenie oddział 102g Lasy Leśnictwa Mokradło Wierzeje oddział 198h Lasy Leśnictwa Mokradło Wierzeje oddział 198j Lasy Leśnictwa Mokradło Wierzeje oddział 195k Lasy Leśnictwa Mokradło Wierzeje oddział 196g Lasy Leśnictwa Mokradło Wierzeje oddział 196h Lasy Leśnictwa Bagno Wierzeje oddział 198f Lasy Leśnictwa Roślinność bagienna Wierzeje oddział 195m Pomniki przyrody zostały ustanowione: - Uchwałą nr XIII/198/03 Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 listopada 2003 roku w sprawie uznania drzew za pomniki przyrody, - Rozporządzeniem nr 4/96 Wojewody Piotrkowskiego z dnia 4 listopada 1996r. w sprawie uznania za pomniki przyrody, - Zarządzeniem nr 45/87 Wojewody Piotrkowskiego z dnia 15 grudnia 1987r. w sprawie uznania za pomniki przyrody. Użytki ekologiczne zostały ustanowione: - Uchwałą nr XXXII/480/05 Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 stycznia 2005r. w sprawie uznania obszaru za użytek ekologiczny, - Rozporządzeniem nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne. Użytki ekologiczne łącznie obejmują powierzchnię 42,97 ha, w tym największy „Nad Bugajem” zajmuje powierzchnię 35,8 ha. Cenne przyrodniczo są istniejące na obszarze miasta doliny Strawy, Wierzejki i mniejszych cieków będące korytarzami ekologicznymi o znaczeniu lokalnym i regionalnym. Obejmują one aktywne biologicznie ekosystemy wodne, bagienne, łąkowe, polne i leśno - zaroślowe. Realizacja projektu Strategii, podobnie jak i dotychczasowa Strategia do 2017r, nie powoduje bezpośrednich zagrożeń dla występujących na terenie miasta Piotrkowa Trybunalskiego obszarów objętych ochroną na podstawie Ustawy o ochronie przyrody. Tereny objęte ochroną znajdują się na ogół w obrębie obszarów atrakcyjnych turystycznie. ~ 29 ~ W projekcie Strategii zakładana jest Poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego. Powinna ona spowodować wzrost ruchu turystycznego. Obszar chronionego krajobrazu, zgodnie z definicją zawartą w Ustawie o ochronie przyrody, obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Miasto Piotrków Trybunalski to obszar przede wszystkim zwartej zabudowy. Podstawowym problemem jest antropopresja. Powoduje zmniejszenie bioróżnorodności, wymieranie gatunków, a co za tym idzie ubożenie ekosystemów i degradację krajobrazu. Generalnie największe szkody w środowisku przyrodniczym powodowane przez człowieka związane są z: • budownictwem przemysłowym w pobliżu terenów cennych przyrodniczo, • nielegalnymi składowiskami śmieci, • dewastacją parków i zieleńców, • chorobami, szkodnikami, pożarami lasów, • pracami melioracyjnymi polegającymi na odwadnianiu terenów podmokłych, bagiennych i torfowiskowych prowadzącymi do zmiany biotopów torfowiskowych, wodnych, szuwarowych i podmokłych łąk, • przecinaniem terenów cennych przyrodniczo ciągami komunikacyjnymi, • emisją zanieczyszczeń od powietrza. Działania takie powodują przede wszystkim zmniejszanie się liczby siedlisk roślin oraz ich przekształcanie. Eliminacja cennych składników szaty roślinnej może nastąpić również w wyniku procesów spontanicznej sukcesji jak zarastanie krzewami, czy przekształcenia płatów boru świeżego w bór mieszany. W roku 2012 wyemitowane zostało ok. 315 Mg dwutlenku siarki, 190 Mg dwutlenku azotu, 130 Mg tlenku węgla 180 Mg pyłu i ok. 100 Mg węglowodorów aromatycznych. Decydujący udział w emisji zanieczyszczeń miały pracujące na bazie węgla kamiennego ciepłownie MZGK przy ul. Rolniczej i Orlej. Największy - ok. 80% udział w emisji węglowodorów aromatycznych miały zakłady zlokalizowane przy ul. Dmowskiego: FMG Pioma SA i Zamet Industry S.A. Najistotniejszym problemem w mieście pozostaje niska emisja, zwłaszcza ta niezewidencjonowana, z indywidualnych gospodarstw domowych, w których najczęściej do produkcji ciepła wykorzystywane są piece, kotły małej mocy, czy kominki, w których spalane jest paliwo stałe - węgiel i drewno. Istotnym źródłem zanieczyszczenia powietrza w mieście jest też transport drogowy, odpowiedzialny za emisję węglowodorów aromatycznych, tlenków azotu, tlenku węgla i pyłu. W roku 2012 z terenu miasta odprowadzono do wód powierzchniowych ok. 4.305,2 tys. m3 ścieków komunalnych i przemysłowych. Były to przede wszystkim ścieki z oczyszczalni miejskiej – 4.246,32 tys. m3. Stężenia dwutlenku siarki nie przekraczały obowiązujących poziomów dopuszczalnych; maksymalne zmierzone wartości S1 i S24 stanowiły odpowiednio 32% i 46% obowiązujących norm. Najwyższe wartości notowano w lutym - najchłodniejszym miesiącu roku 2012. Średnioroczny poziom stężenia SO2 wynosił 13 µg/m3. 1-godzinne stężenia dwutlenku azotu również kształtowały się poniżej poziomu dopuszczalnego; najwyższe zmierzone stężenie (w kwietniu) osiągnęło 58% normy. Stężenie średnioroczne NO2 wynosiło 22 µg/m3, co stanowiło 55% wartości dopuszczalnej. Poziom ten nieznacznie obniżył się w stosunku do poziomu z roku 2011. 24-godzinne stężenia pyłu zawieszonego PM10 przekraczały poziom dopuszczalny (D24 = 50 µg/m3) 80 razy w ciągu roku przy dozwolonych 35 przekroczeniach. Przekroczenia notowano w okresie chłodnym: od stycznia do pierwszych dni kwietnia oraz od końca września do grudnia. ~ 30 ~ Najwyższe stężenie - 193 µg/m3, stanowiące 386% D24, zanotowano w lutym. W miesiącu tym, a także w grudniu stwierdzono największą liczbę przekroczeń D24. Stężenie średnioroczne osiągnęło w tym punkcie 38 µg/m3, co stanowiło 95% wartości rocznego poziomu dopuszczalnego (Da = 40 µg/m3). W stosunku do roku poprzedniego nastąpił niewielki spadek stężenia średniorocznego pyłu PM10; zmniejszyła się także częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu stężenia 24-godzinnego. 8-godzinne stężenia tlenku węgla były niższe od wartości dopuszczalnej; najwyższe zmierzone S8 stanowiło 40% poziomu D8 i wystąpiło w lutym. 8-godzinne stężenia ozonu troposferycznego przekraczały poziom docelowy (120 µg/m3) przez 21 dni. Przekroczenia występowały od kwietnia do sierpnia. W ciągu trzech ostatnich lat (2010 2012) średnia częstość przekroczeń wartości docelowej wynosiła 14,7 przy dozwolonej 25. Pomiary stężeń pyłu PM10 i PM2,5 wykazały, że: • Stężenia pyłu PM10 przekraczały poziom dopuszczalny D24 przez 106 dni w roku (dozwolone 35). Najwyższe stężenia występowały w lutym. Średnie stężenie pyłu PM10 wynosiło ok. 46 µg/m3, czyli 115% rocznego poziomu dopuszczalnego. • Średnioroczne stężenie pyłu PM2,5 wynosiło 34 µg/m3, co stanowiło 136% poziomu dopuszczalnego. Udział pyłu PM2,5 w pyle PM10 kształtował się od ok. 55 - 60% w okresie letnim do ok. 80% w okresie zimowym. • Średnioroczne stężenia metali: arsenu, kadmu, niklu i ołowiu nie przekraczały norm obowiązujących ze względu na ochronę zdrowia ludzi • Średnioroczne stężenie benzo-a-pirenu przekraczało ok. 8-krotnie poziom docelowy wynoszący 1 µg/m3. Poziom stężeń był bardzo zróżnicowany w ciągu roku - latem nie przekraczał 1 µg/m3; zimą, podczas wzmożonego ogrzewania budynków, był ponad 20krotnie wyższy. Podsumowując wyniki badań jakości powietrza na terenie Piotrkowa Tryb. należy stwierdzić, że największym problemem w mieście jest ponadnormatywne zanieczyszczenie powietrza pyłem drobnym i zawartym w nim benzo-a-pirenem. Zanieczyszczenie to ma wyraźnie charakter sezonowy - niski poziom notowany w okresie letnim drastycznie zwiększa się w okresie zimowym. Główną przyczyną przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu jest niska emisja - z indywidualnie ogrzewanych budynków; niemały udział ma również emisja komunikacyjna. Obszar przekroczeń normatywnych poziomów stężeń według obliczeń obejmuje: w przypadku pyłu PM10 (stężenia 24-godzinne) - zabudowaną i gęsto zamieszkałą środkową i zachodnią część miasta, a szczególnie ścisłe centrum (także stężenie średnioroczne), w przypadku benzo-a-pirenu (stężenie średnioroczne) - cały teren miasta. 6. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu. Przyjęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju (art. 5). Konstytucja ustala także, że ochrona środowiska jest obowiązkiem m. in. władz publicznych, które poprzez swą politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom (art. 74). II Polityka Ekologiczna Państwa, przyjęta przez Sejm 23 sierpnia 2001 r., określa jako główny cel zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych), przy założeniu, że strategia zrównoważonego rozwoju Polski pozwoli na wdrażanie takiego modelu tego rozwoju, który nie stworzy zagrożenia dla jakości i trwałości przyrodniczych zasobów. II Polityka Ekologiczna Państwa określa też, że wiodącą zasadą polityki ekologicznej naszego ~ 31 ~ państwa jest, przyjęta w Konstytucji RP, zasada zrównoważonego rozwoju, która uzyskała prawo obywatelstwa wśród społeczeństw świata w wyniku Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. II Polityka Ekologiczna Państwa oraz dostosowane do niej strategie i programy środowiskowe takie jak: „Polityka ekologiczna państwa w latach w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016”, „Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej” oraz „Strategia gospodarki wodnej” uwzględniają zobowiązania i cele ochrony środowiska przyjęte w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską konwencjach międzynarodowych, w tym: Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno (1979), Konwencji Ramsarskiej o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (1975), ze zmianami wprowadzonymi w Paryżu (1982) i Reginie (1987), Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janerio (1992), Konwencji o różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro (1992); Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem (1997). Ponadto istotne cele ekologiczne zapisane są w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, Karcie Lipskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju miast europejskich oraz Strategii Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej. Najważniejszym dokumentem dotyczącym ładu przestrzennego Polski jest Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Obecnie obowiązuje przyjęta przez Radę Ministrów Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030). Celem strategicznym określonym w Koncepcji jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zróżnicowanych potencjałów rozwojowych do osiągnięcia: konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie. KPZK 2030 kładzie szczególny nacisk na budowanie i utrzymywanie ładu przestrzennego, ponieważ decyduje on o warunkach życia obywateli, funkcjonowaniu gospodarki i pozwala wykorzystywać szanse rozwojowe. Koncepcja formułuje także zasady i działania służące zapobieganiu konfliktom w gospodarowaniu przestrzenią i zapewnieniu bezpieczeństwa, w tym powodziowego. Zgodnie z dokumentem, rdzeniem krajowego systemu gospodarczego i ważnym elementem systemu europejskiego stanie się współzależny otwarty układ obszarów funkcjonalnych najważniejszych polskich miast, zintegrowanych w przestrzeni krajowej i międzynarodowej. Jednocześnie na rozwoju największych miast skorzystają mniejsze ośrodki o znaczeniu regionalnym i obszary wiejskie. Oznacza to, że podstawową cechą Polski 2030 r. będzie spójność społeczna, gospodarcza i przestrzenna. Do jej poprawy przyczyni się rozbudowa infrastruktury transportowej (autostrad, dróg ekspresowych i kolei) oraz telekomunikacyjnej (przede wszystkim Internetu szerokopasmowego), a także zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych. W 2030r. Polska przestrzeń będzie bardziej zintegrowana w układach międzynarodowych. Warszawa i pozostałe ośrodki metropolitalne będą lepiej powiązane funkcjonalnie (głównie gospodarczo) między sobą, a także z podobnymi obszarami UE. Polska 2030 r. będzie krajem o ugruntowanych warunkach trwałego i zrównoważonego rozwoju, dobrze zagospodarowanym, sprawnie zarządzanym i bezpiecznym. Wyżej wymienione powiązania dodatkowo łączyłaby ~ 32 ~ sprawna sieć transportowa. W tekście KPZK określono 6 celów szczegółowych, w tym m.in. kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. Zapisy projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 odpowiadają tym zawartym w KPZK. Ich realizacja z pewnością przyczyni się do rozwoju miasta i wzmocnienia jego rangi w układzie funkcjonalnym polskich miast. W projekcie Strategii zwrócono również uwagę na budowanie powiązań i więzi z przyległymi do granic miasta obszarami. Ponadto wskazane zostały działania w zakresie poprawy i rozbudowy infrastruktury transportowej, co z pewnością przyczyni się do likwidacji barier transportowych zarówno w wymiarze endo-, jak i egzogenicznym. Kolejnym dokumentem strategicznym na szczeblu krajowym mającym odniesienie do projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 - 2020. Jako priorytety polityki regionalnej do roku 2020 określono trzy cele: 1. wspomaganie konkurencyjności regionów; 2. budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych 3. tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie; Realizacja zapisów projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 (zwłaszcza tych dotyczących kwestii transportowych, pozostałej infrastruktury technicznej, eusług) z pewnością przyczyni się do zwiększenia spójności terytorialnej wewnątrz województwa łódzkiego zwłaszcza w perspektywie funkcjonujących w jego granicach aglomeracji. Dodatkowo dzięki wdrożeniu projektu Strategii zostanie wzmocniona integracja z terenami ościennymi województwa. W Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) (SRT) zostały wyznaczone najważniejsze kierunki działań oraz ich koordynacje odnoszące się do systemu transportowego kraju. Stopniowe wdrażanie SRT ma na celu systematyczne likwidowanie barier w układzie transportowym Polski, stworzenie nowej jakości w infrastrukturze transportowej oraz w jej zarządzaniu i przewozach. Jako główne wyzwania polskiej polityki transportowej uznano: • zwiększenie dostępności terytorialnej, • poprawę bezpieczeństwa uczestników ruchu, • poprawę efektywności sektora transportowego poprzez utworzenie spójnego, zrównoważonego, a także przyjaznego użytkownikowi systemu transportowego. Powyższe wyzwania miałby realizować sprecyzowany w SRT cel główny, tj.: utworzenie zintegrowanego systemu transportowego poprzez inwestycje w infrastrukturę transportową, wykreowanie sprzyjających warunków do sprawnego funkcjonowania rynków transportowych i rozwoju efektywnych systemów przewozowych. Cel główny zostanie zrealizowany jedynie w tym przypadku, kiedy uwzględnione zostanie pięć celów szczegółowych: • stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej, • poprawa sposobu organizacji i zarządzania systemem transportowym, • poprawa bezpieczeństwa użytkowników ruchu oraz przewożonych towarów, • ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko, • zbudowanie racjonalnego modelu finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest spójny z SRT. W projekcie Strategii istnieją zapisy, dzięki którym możliwe będzie kreowanie spójności transportowej zarówno tej wewnętrznej, jaki i zewnętrznej miasta. Jednym z działań wskazanych w projekcie Strategii Polepszenie jakości i dostępności infrastruktury technicznej poprzez budowę szynowego transportu osobowego relacji Piotrków Trybunalski - Bełchatów - Kleszczów. Z pewnością przyczyni się to do poprawy efektywności sektora transportowego oraz wzrostu ~ 33 ~ zadowolenia mieszkańców z transportu publicznego, jego wydajności, a także, co jest niezwykle istotnym z perspektywy ochrony środowiska spowoduje redukcję emisji zanieczyszczeń. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju - Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności(DSRK) jest dokumentem strategicznym wskazującym, jak i w którym kierunku powinna rozwijać się Polska. Przedstawia najważniejsze wyzwania gospodarcze i społeczne dla kraju. Głównym celem jaki określono w Strategii jest poprawa jakości życia Polaków. Dokument składa się z dwóch części. Pierwsza z nich obejmuje wstęp, diagnozę wraz z opisem kontekstu społecznego, gospodarczego, a także międzynarodowego Strategii. Zaprezentowane zostały również makroekonomiczne ramy rozwoju kraju. Druga część przedstawia natomiast szereg działań, które należy podjąć w perspektywie do 2030 r. w celu osiągnięcia celu głównego. W tej samej części określono także zasady ich monitorowania i ewaluacji. Główne kierunki interwencji powinny odbywać się w ramach trzech obszarów strategicznych: konkurencyjności i innowacyjności gospodarki, równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski oraz efektywności i sprawności państwa. Kierunki interwencji zostały podzielone na osiem części, a następnie przyporządkowane do obszarów strategicznych. W ramach pierwszego z w/w obszarów wskazano cztery kierunki interwencji, tj.: innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna, polska cyfrowa, kapitał ludzki, a także bezpieczeństwo energetyczne i środowisko. W drugim obszarze wyróżniono natomiast rozwój regionalny i transport, natomiast w trzecim kapitał społeczny i sprawne państwo. Przyjęty w Strategii model rozwoju Polski do 2030 r. oparty został na zasadach solidarności pokoleniowej, terytorialnej oraz innowacyjnej. W kontekście szeroko rozumianej ochrony środowiska w DSRK zauważono, że poprawa jakości życia wiąże się bezpośrednio m.in. z środowiskowym poczuciem równowagi w odniesieniu do warunków krajobrazowych, naturalnego stanu otoczenia oraz żywności. Jednym z kierunków działania w ramach obszaru strategicznego konkurencyjność i innowacyjność gospodarki jest bezpieczeństwo energetyczne i środowisko. W DSRK wskazano problem zaopatrzenia kraju w energię. Zwrócono uwagę, że koniczne jest zapewnienie optymalnej ilości energii po możliwej jak najniższych cenach, podkreślono również konieczność dywersyfikacji źródeł oraz tras przesyłu nośników energii. Konieczna jest również redukcja emisji CO2 oraz zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. W tekście DSRK zauważono również problem racjonalnego wykorzystywania zasobów środowiska. Wyzwania dla Polski związane z energetyką i ochroną środowiska realizowane miałyby być przy pomocy m.in. następujących działań: modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne, modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych, zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację kierunków pozyskiwania gazu, stwarzania zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki, zwiększaniu poziomu ochrony środowiska. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju zakłada, że w 2030 r. Polska będzie krajem „...w którym wzrost gospodarczy i przemiany społeczne łączą się z poprawą stanu środowiska - jednym z podstawowych warunków dobrej jakości życia." Zapis ten ściśle wiąże się postulatami zawartymi w strategii „Europa 2020.". Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest co do zasady zgodny z głównymi zapisami DSRK. Projekt Strategii dla miasta podejmuje tematykę modernizacji i rozbudowy infrastruktury technicznej, w szczególności zmierzającej do poprawy efektywności energetycznej w celu operacyjnym - racjonalizacja gospodarki cieplnej - rozwój gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej W analizowanym dokumencie strategicznym wspomniano o redukcji CO2, wdrażaniu nowych technologii, hałasu oraz zmniejszeniu zanieczyszczeniu powietrza. Są to także cele, które wyznaczono w DSRK. Dokumentami istotnymi, także z punktu widzenia ochrony środowiska na poziomie krajowym, oprócz wymienionych wyżej, są również Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Krajowy Program Oczyszczania Ścieków, Krajowy Program Zwiększania Lesistości, Narodowa Strategia Gospodarowania Wodami, Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”. ~ 34 ~ Przy czym w projekcie Strategii rozwoju Piotrkowa brak jest na ogół bezpośrednich odniesień do tych dokumentów, jednakże cele projektu Strategii nie są sprzeczne z ich głównymi założeniami. Na szczeblu regionalnym do najważniejszych dokumentów uchwalonych przez Sejmik Województwa, a mających powiązanie z projektem Strategii Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego 2020r., są: • Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030, która przedstawia aktualny stan innowacyjności gospodarki regionu oraz formułuje działania mające na celu zaktywizowanie podmiotów gospodarczych, celem efektywnego wykorzystania potencjału innowacyjnego regionu. Strategia wskazała 6 specjalizacji regionalnych: - Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo); - Zaawansowane materiały budowlane; - Medycyna, farmacja, kosmetyki; - Energetyka, w tym odnawialne źródła energii; - Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze; - Informatyka i telekomunikacja. W procesie wyboru kluczowych obszarów technologicznych dla województwa łódzkiego wskazano cztery główne, które ze względu na istniejący potencjał w regionie mają szansę rozwijać się i wspierać wzrost gospodarczy. Wśród obszarów technologicznych znalazły się: biotechnologia, nanotechnologia i materiały funkcjonalne, technologie komunikacyjne i informatyczne oraz mechatronika. Główne priorytety zaproponowane dla RSI LORIS 2030: Priorytet 1. Specjalizacja regionalna – obejmujący kluczowe branże stanowiące lokomotywy rozwoju regionu. Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego – obejmujący powszechne zastosowanie innowacji we wszystkich obszarach oraz branżach funkcjonujących w regionie, poza specjalizacją regionalną. Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie – obejmujący poprawę efektywności prowadzenia polityki innowacyjnej w regionie oraz tworzenie warunków dla rozwoju innowacji w regionie. Propozycje projektów zgłoszonych do Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030 będących celami wymienionym w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 to: Centrum Nauki i Nowych Technologii Piotrkowski Park Technologiczny Terminal transportu intermodalnego wraz z przebudową układu drogowego. • Plan Przeciwdziałania Depopulacji w Województwie Łódzkim - określa zestaw działań dla potrzeb ograniczenia negatywnych zjawisk demograficznych w perspektywie do 2020r. Cel główny Planu: Odbudowa kapitału ludzkiego poprzez tworzenie sprzyjających warunków na rynku pracy, rozwój wykształcenia i kompetencji oraz poprawę jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego w perspektywie krótko i długookresowej. Główne obszary działania wymienione w niniejszym Planie takie jak: • Rynek pracy - tworzenie warunków sprzyjających rozpoczynaniu działalności Rynek pracy - tworzenie warunków sprzyjających rozpoczynaniu działalności gospodarczej, tworzenie nowych miejsc pracy, • Zdrowie - programy prewencyjne, promocja sportu i turystyki, • Rodzina - realizacja polityki prorodzinnej, • Edukacja - podniesienie jakości edukacji, wspieranie kształcenia zawodowego, wyrównywanie szans edukacyjnych w relacji miasto-wieś, ~ 35 ~ Są spójne z celami wymienionymi w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020. • Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020. Zgodnie z uchwaloną przez Sejmik Województwa Łódzkiego w dniu 26.02.2013 roku Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Piotrków Trybunalski stanowi ośrodek subregionalny i wchodzi w skład obszaru funkcjonalnego Doliny rzeki Pilicy. Obszar rozciągający się wzdłuż doliny rzeki Pilicy wyróżnia się dużymi walorami przyrodniczymi oraz kulturowymi i w sposób szczególny predysponowany jest do rozwoju różnych form turystyki. Do największych atutów obszaru, na terenie miasta Piotrków Trybunalski, należy Lotnisko Aeroklubu Ziemi Piotrkowskiej, gdzie działa Strefa Zrzutu PeTeSkydive, unikatowe w skali kraju sanktuaria, obszar charakteryzuje się także znacznymi walorami dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Do najważniejszych problemów należą przede wszystkim: słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna i słabo zagospodarowane przestrzenie publiczne, systematyczna degradacja oraz zanieczyszczenie wód. Zbieżność Strategii Piotrków Trybunalski 2020 ze Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020: Cele operacyjne Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 Zaawansowana gospodarka wiedzy i innowacji Cele operacyjne Strategii Piotrków Trybunalski 2020 Zwiększenie innowacyjności gospodarki Racjonalizacja gospodarki cieplnej rozwój gospodarki niskoemisyjnej zasobooszczędnej Nowoczesny kapitał ludzki i rynek pracy i Kapitał ludzki odpowiadający wyzwaniom współczesnego rynku pracy Zintegrowane środowisko przedsiębiorczości Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości dla rozwoju gospodarki Poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego Wysoki standard i dostęp do usług publicznych Szeroki dostęp do usług publicznych o wysokim standardzie Rozwój cyfryzacji Reintegracja społeczna grup wykluczonych lub Aktywizacja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym Wysoka jakość i dostępność infrastruktury Polepszenie jakości i dostępności transportowej i technicznej infrastruktury technicznej Rozwój infrastruktury drogowej Racjonalizacja gospodarki cieplnej rozwój gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej Wysoka jakość środowiska przyrodniczego Dbałość o wysoką jakość środowiska przyrodniczego ~ 36 ~ Zrównoważony system osadniczy Zrównoważony rozwój miasta i ład przestrzenny Poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego Dokumentami istotnymi z punktu widzenia ochrony środowiska na poziomie wojewódzkim, oprócz wymienionych wyżej, są również takie dokumenty jak: Plan Gospodarki Odpadami dla województwa łódzkiego, Program energetyczny województwa łódzkiego, Program ochrony przed hałasem, Program Ochrony Powietrza dla strefy Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Przy czym w projekcie Strategii rozwoju Piotrkowa brak jest odniesień bezpośrednich do tych dokumentów, jednakże cele projektu Strategii nie są sprzeczne z ich głównymi założeniami, a także częściowo pośrednio odnoszą się do założeń tych dokumentów- szczególnie dotyczących hałasu oraz powietrza, w związku z zakładanym rozwojem tych sektorów gospodarki które charakteryzuj ą się innowacyjnością ogólną, a w szczególności wdrażaj ą rozwiązania przyjazne środowisku, a także wskazaniem Piotrkowa Trybunalskiego jako miasta stosującego nowoczesne rozwiązania i innowacyjne w realizacji działań bieżących. Powiązania celów projektu Strategii rozwoju Miasta Piotrków 2020 z głównymi założeniami związanymi z ochroną środowiska wybranych dokumentów strategicznych na szczeblu międzynarodowym oraz krajowym przedstawia poniższa macierz. Objaśnienia do tabeli: B - cel projektu Strategii rozwoju miasta Piotrków 2020 nawiązuje bezpośrednio do głównych celi dokumentu strategicznego; P - cel projektu Strategii nawiązuje pośrednio do głównych celi dokumentu strategicznego; 0 - brak jest nawiązań/powiązań pomiędzy celami projektu Strategii a głównymi celami dokumentu strategicznego; (1) - numer celu dokumentu strategicznego, do którego głównie nawiązuje cel projektu Strategii: ~ 37 ~ Powiązanie projektowanej Strategii rozwoju miasta Piotrkowa Trybunalskiego 2020 z kryteriami związanymi z ochroną środowiska w obowiązujących dokumentach na szczeblu międzynarodowym oraz krajowym. _________________________________________________ dokumenty na poziomie międzynarodowym Cele -STRATEGIA -Unijna strategia -Ramowa -Dyrektywa Strategii EUROPA 2020 ochrony Dyrektywa Powodziowa rozwoju Dyrektywa w bioróżnorodności Wodna 2007/60/WE sprawie na okres do 2020 2000/60/WE miasta promowania -Dyrektywa Piotrkowa stosowania Siedliskowa Trybunalskieg energii ze źródeł 92/43/EWG o odnawialnych -Dyrektywa 2009/28/WE Ptasia 2020 -Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej 2012/27/UE -Dyrektywa w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy 2008/50/WE 2009/147/WE 1 .poprawa efektywności energetycznej oraz większe wykorzystanie OZE, przeciwdziałanie zmianom klimatu; 2.zapobieganie degradacji środowiska, efektywne wykorzystanie zasobów; 3 .rozwój technologii przyjaznych środowisku; 4.zmniejszenie 1 .powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji usług ekosystemowych do 2020 roku oraz przywrócenie ich w możliwie największym stopniu; 2. powstrzymanie pogarszania się stanu wszystkich gatunków i siedlisk objętych unijnym 1 .poprawa ochrony wód w aspekcie ilościowym i jakościowym 2. ochrona ekosystemów wodnych oraz ekosystemmów lądowych od wód zależnych 1 .ograniczenie ryzyka powodziowego i zmniejszenie następstw powodzi Biała Karta Transportu Polityka Ekologiczna Państwa obniżenie 1 emisji .zapewnienie pochodzącej z bezpieczetransportu; ństwa 2. ekologiczn ekologicznego y transport kraju miejski i dojazd do pracy, w tym także zastosowanie na szerszą skalę transportu zbiorowego, tworzenie lepszych warunków do chodzenia 1. ~ 38 ~ Krajowa Strategia Ochrony Środowiska i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej 1 .zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej w skali lokalnej, krajowej i globalnej oraz zapewnienie trwałości rozwoju wszystkich poziomów jej organizacji, z uwzględnieniem potrzeb rozwoju społecznogospodarczego Polski oraz konieczności zapewnienia odpowiednich dokumenty na poziomie krajowym Narodowa Krajowy Plan Strategia Gospodarki Gospodarowani Odpadami a Wodami 1 .osiągnięcie utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód i związanych z nimi ekosystemów 1.system gospodarki odpadami zgodny z zasadą zrównoważoneg o rozwoju w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodna z hierarchą sposobów postępowania z odpadami, czyli Krajowy Strategia Program „Bezpieczeństwo Oczyszcza- Energetyczne nia i Ścieków Środowisko” Komunalnyc h 1 .rozwój 1. poprawa systemów stanu środowiska oczyszczania 2. zrównoważo ścieków ne gospodarowanie zasobami środowiska nierówności w obszarze zdrowia, poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli prawodawstwem w dziedzinie ochrony przyrody oraz osiągnięcie znaczącej i wymiernej poprawy ich stanu 2 3 P(4) 0 4 Cel strategiczny A 0 0 0 0 0 0 0 0 cel A3 Aktywizacja społeczna i zawodowa osób wykluczonych lub 0 0 0 0 0 0 0 Cel B1 Kapitał ludzki odpowiadający wyzwaniom współczesnego rynku prac Cel B2 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczo ści Cel B3 Zwiększenie innowacyjności gospodarki Cel B4 Poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego 0 1 na piechotę i jazdy na rowerze; warunków życia i rozwoju społeczeństwa po pierwsze zapobieganie powstawania odpadów 5 6 7 8 9 Wysoka jakość życia mieszkańców, z dobrym dostępem do usług publicznych 0 0 0 P 0 10 11 12 P 0 P 0 0 0 0 0 0 0 0 Rozwój innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta 0 0 0 0 0 0 0 P 0 cel A1 Szeroki dostęp do usług publicznych o wysokim standardzie cel A2 Rozwój cyfryzacji Cel strategiczny B 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 P(2) (3) 0 0 0 P(1) P 0 0 0 0 P 0 0 0 0 P(2) 0 0 0 P 0 0 ~ 39 ~ Cel strategiczny C Racjonalny rozwój przestrzenny miasta, z nowoczesną infrastrukturą i przyjaznym środowiskiem 8 | 9 3 4 5 7 6 P(2) B(1) P 0 0 P P 1 Cel C1 Polepszenie jakości i dostępności infrastruktury technicznej 2 P(3) Cel C2 Rozwój infrastruktury drogowej 0 0 0 0 P(2) 0 0 Cel C3 Dbałość o wysoką jakość środowiska przyrodniczego B(2), P(3) B B(1), (2) P 0 B 0 0 0 P(2) 0 0 0 B(1) Cel C4 0 Zrównoważony rozwój miasta i ład przestrzenny Cel C5 B(1), P(2), P(3) Racjonalizacja gospodarki cieplnej rozwój gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędn ej ~ 40 ~ 10 P 11 B 12 0 0 B P 0 B B P P B (1) (2) 0 P P P P P (1) P P 0 B 0 B (1) P(2) Z powyższej tabeli wynika, że cele dotyczące ochrony środowiska zawarte w dokumentach na poziomie międzynarodowym i krajowym są dość dobrze reprezentowane w projekcie dokumentu, przy czym na ogół w sposób pośredni. Ponadto należy stwierdzić iż cele wyszczególnione w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 o charakterze środowiskowo-przestrzennym, w swoim założeniu realizują politykę rozwoju regionu w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, polegającą na zintegrowaniu polityki środowiskowej, gospodarczej i społecznej w taki sposób aby nie naruszyć równowagi w przyrodzie oraz jednocześnie sprzyjać przetrwaniu jej zasobów 7. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe, pozytywne i negatywne. Przewidywane znaczące oddziaływanie na środowisko i poszczególne jego elementy, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, jako dokument strategiczny, nie posługuje się konkretnymi projektami, stąd ocena wpływu na środowisko założeń Strategii wskazuje na potencjalne oddziaływania na środowisko, które będzie zmienne zależnie od charakteru procesu realizacji kierunków działań. Potencjalne oddziaływania poszczególnych celów i działań projektu Strategii na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego przeanalizowano w poniższej macierzy. ~ 41 ~ 42 • Rozwój infrastruktury kultury, sportu i rekreacji, • Zwiększenie i uatrakcyjnienie oferty kultury, sportu i rekreacji. • Dostosowanie sieci szkolnej, obwodów i liczebności oddziałów do sytuacji demograficznej w mieście. • Rozwój programów z zakresu pomocy społecznej i profilaktyki zdrowotnej. • Rozwój budownictwa • Poprawa stanu technicznego mieszkaniowego zasobu Miasta poprzez prowadzenie polityki remontowej, zasad polityki czynszowej oraz restrukturyzację zasobu. Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat Krajobraz Powierzchnię ziemi Powietrze Wodę Ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny A1 Szeroki dostęp do usług publicznych o wysokim standardzie Różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0+ 0 0- + 0 0 0 0 0 0 0+ Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) 43 0 0 + 0 0 0 0 • Wysoki stopień wykorzystania technologii informacyjno– komunikacyjnych w usługach publicznych. • Dalszy rozwój e-administracji, • Budowa oraz modernizacja georeferencyjnych baz danych a także wdrażanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapewniających szybki dostęp do aktualnych i wiarygodnych informacji przestrzennych. Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) 0 Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny A2 Rozwój cyfryzacji różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 44 • Pomoc dla dzieci i młodzieży z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, • Wspieranie zatrudnienia mniej atrakcyjnych na rynku pracy grup wiekowych (50+). • Aktywizacja osób do 30 roku życia, które ze względu na brak aktywności zawodowej szybko tracą umiejętności nabyte w trakcie nauki, w tym nauki zawodu. • Rozwijanie współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia oraz instytucjami pomocy społecznej.. •Zbudowanie systemu działań zapobiegających marginalizacji oraz instytucjonalizacji osób niesamodzielnych 0 0 + 0 0 0 + 0 0 0 + 0 0 0 0 Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny A3 Aktywizacja społeczna i zawodowa osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) 45 0 0 + 0 0 0 0 • Oferta edukacyjna zgodna z zapotrzebowaniem rynku pracy dobrze wykształceni mieszkańcy, dzięki atrakcyjnej ofercie szkolnictwa, dostosowanej do potrzeb zmieniającego się rynku pracy. • Projekty przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu. • Przygotowanie i dopasowanie programów nauczania promujących innowacyjności i przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia, w szczególności do potrzeb MŚP. Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) 0 Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny B1 Kapitał ludzki odpowiadający wyzwaniom współczesnego rynku pracy różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, Cel strategiczny B. Wzrost (w napływu kapitału inwestycyjnego średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 46 Przewidywane (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, Cel strategicznyoddziaływania B. Wzrost napływu kapitału inwestycyjnego • Tworzenie zasobu nieruchomości na cele inwestycyjne. • Skuteczna promocja gospodarcza w celu pozyskiwania inwestorów. • Racjonalna polityka miasta w zakresie stawek podatkowych i ulgi podatkowe dla przedsiębiorców. • Wzrost znaczenia współpracy gospodarczej w kontaktach z zagranicą. • Tworzenie systemu pobudzania przedsiębiorczości poprzez instytucje otoczenia biznesu, środowisko gospodarcze, referaty Urzędu Miasta, Powiatowy Urząd Pracy, NOT, 0 0 + 0 0 0 0 0 0+ 0 00+• Utworzenie terminala transportu intermodalnego, w oparciu o zasadę komplementarności transportu drogowego i kolejowego. Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny B2 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 0 0 0 0 47 • Wspieranie tworzenia ośrodków opartych na nowoczesnych technologiach, w tym np. Centrum Nauki i Nowych Technologii czy Piotrkowskiego Parku Technologicznego • Wsparcie tworzenia programów kształcenia zawodowego uwzględniających rozwój specjalizacji regionalnych i branż wiodących, • Doposażanie szkół zawodowych w niezbędną infrastrukturę, • Promocja innowacyjności oraz tworzenie przyjaznego klimatu dla rozumienia i kształtowania kultury • Stworzenie Regionalnego Systemu Innowacyjności, w porozumieniu z sąsiednimi powiatami. • Współpraca z kapitałem zewnętrznym we wdrażaniu nowych produktów na rynku. 0 0 + 0 0 0 0 0 Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny B3 Zwiększenie innowacyjności gospodarki różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty Cel strategiczny B. Wzrost napływu kapitału inwestycyjnego środowiska: 0 0+ 48 • Budowanie atrakcyjnego turystycznie wizerunku miasta. • Realizacja projektu „Zagospodarowanie turystyczne dorzecza rzeki Pilicy”, w zakresie dotyczącym Miasta, w tym m.in. zagospodarowanie terenów wokół Zbiornika Bugaj, realizacja certyfikowanych tras rowerowych. • Promocja piotrkowskich produktów turystycznych. • Rozwój zasobów ludzkich i wypracowanie zasad współpracy w branży turystycznej. 0 0 + 0+ 0+ 0- +- 0 Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny B4 Poprawa atrakcyjności turystycznej miasta i wykorzystanie dziedzictwa historycznego różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, Cel strategiczny C. Wzrost innowacyjności średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0 49 Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: • Rozbudowa i modernizacja systemu wodno – kanalizacyjnego miasta • Szynowy transport osobowy Piotrków Trybunalski - Bełchatów – Kleszczów • Racjonalna gospodarka odpadami. 0 0- + 0 0 0- 0 0 Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny C1 Polepszenie jakości i dostępności infrastruktury technicznej różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Cel strategiczny C. Wzrost innowacyjności 0 0+ 50 • Przebudowa dróg – rozwiązań 0 - + 0 - - 0 0 alternatywnych dla płatnej autostrady A1 - realizacja projektu „Rozbudowa korytarza transportowego łączącego przemysłową część miasta Piotrkowa Tryb. z drogą krajową Nr 1 i drogą wojewódzką Nr 484” w zakresie dot. Miasta (ul. Roosevelta, ul. Żelazna, budowa ronda Dmowskiego – Żelazna – Armii Krajowej) • Poprawa istniejącej infrastruktury drogowej oraz budowa nowych ciągów komunikacyjnych, w tym m.in. kontynuacja budowy obwodnicy Miasta, przebudowa Ronda Sulejowskiego. Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny C2 Rozwój infrastruktury drogowej różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: +- 0 51 • Regulacja i rewitalizacja rzeki Strawy • Poprawa czystości Zbiornika Bugaj • Dbałość o ustanowione formy ochrony 0 0- + 0+ +- 0- + 0 przyrody w celu zachowania ich wartości przyrodniczych • Realizacja „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta Piotrkowa Trybunalskiego” • Zrównoważona gospodarka zasobami leśnymi niestanowiącymi własności Skarbu Państwa. Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, kompensacji przyrodniczej oraz walorów krajobrazowych. Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny C3 Dbałość o wysoką jakość środowiska przyrodniczego różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty Cel strategiczny D Rozwój funkcji metropolitalnych środowiska: 0 + 52 Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, Cel strategiczny D Rozwój funkcjistałe metropolitalnych średnioterminowe i długoterminowe, i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty • Rewitalizacja społeczno – gospodarcza terenów Starego Miasta i Podzamcza – • Zapobieganie zjawisku suburbanizacji (wyludnianie się centrum, rozwój strefy podmiejskiej), • Racjonalny proces planowania przestrzennego. • Podniesienie estetyki miasta. • Edukacja ekologiczna – prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich elementów środowiska. • Ekoinnowacyjność - ekologiczny Piotrków. 0 0 + + 0 -+ + 0 Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny środowiska: Cel operacyjny C4 Zrównoważony rozwój miasta i ład przestrzenny 0 + 53 • Opracowanie • • • • Planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta, Poprawa efektywności energetycznej), Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii, Wdrażanie ekologicznych nośników energii w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza, Optymalizacja zużycia energii elektrycznej, • Promocja sposobów finansowania budowy instalacji odnawialnych źródeł energii oraz wymiany źródeł ciepła na zasilane paliwami ekologicznymi. 0 0 + + + 0 0 + Objaśnienia do tabeli: „+” - oddziaływanie pozytywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań pozytywnych; „-" - oddziaływanie negatywne lub zdecydowana przewaga oddziaływań negatywnych; „0” - oddziaływanie neutralne; „+-” , „+0” , „-0” - oddziaływania niejednoznaczne (zarówno pozytywne, jak i negatywne; pozytywne i neutralne; negatywne i neutralne) Zabytki i dobra materialne zasoby naturalne Klimat krajobraz powierzchnię ziemi Powietrze wodę ludzi Obszary Natura 2000 Cel operacyjny C5 Racjonalizacja gospodarki cieplnej rozwój gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: + 0 Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest dokumentem zawierającym opis zamierzeń mających na celu poprawę sytuacji w środowisku. Należy zatem podkreślić, że ocena ma za zadanie przeanalizowanie ryzyka związanego z niewypełnieniem zaplanowanych zadań oraz wskazanie zagrożeń wynikających z niekorzystnego przebiegu realizacji zadań. Określenie zmian stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem w odniesieniu do zadań zaplanowanych w Strategii przy braku informacji o sposobie realizacji poszczególnych przedsięwzięć jest bardzo trudne. Z uwagi na fakt, że większość zamierzeń inwestycyjnych wymagać będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do konkretnych warunków środowiskowych przyjęto, że na tym etapie wystarczające będzie wskazanie typowych oddziaływań i potencjalnych skutków. Inwestycje w zakresie wodociągów, kanalizacji, przyczynią się do poprawy jakości wody pitnej i podniesienia standardu życia mieszkańców. Jednakże w trakcie projektowania, należy przeanalizować dostępne zasoby wodne, aby nie doprowadzić do nieodwracalnych szkód w środowisku hydrogeologicznym. Wzrost presji urbanistycznej po uzbrojeniu terenów w sieć wodociągową i kanalizacyjną może powodować pośrednie oddziaływanie na środowisko. W zakresie poprawy stanu jakości powietrza należy dążyć do ograniczania emisji zanieczyszczeń do atmosfery m.in. poprzez eliminacje wykorzystania paliw konwencjonalnych w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych. Działania takie pozwolą na eliminację zagrożenia zdrowia ludzi i ogranicza niszczenie fasad budynków. Działania związane z edukacją ekologiczną i zwiększeniem dostępu do informacji o środowisku mają pośrednio pozytywny wpływ na środowisko, ponieważ kształtowanie postaw proekologicznych odgrywa znaczącą rolę w ramach zapobiegania degradacji środowiska oraz ochrony przyrody. Wpływ na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego Pozytywne oddziaływanie na stan jakości powietrza związane będzie przede wszystkim ze zmniejszeniem emisji zanieczyszczeń oraz dyslokacją emisji. Ogólne ustalenia w projekcie Strategii wskazują, że jej realizacja nie powinna wpłynąć na pogorszenie stanu zanieczyszczenia powietrza. Ograniczając emisję zanieczyszczeń, także niską, która jest najważniejszym problemem, spowoduje się również zmniejszenie emisji zanieczyszczeń w ramach oddziaływania ponadlokalnego. Planowane działania zmierzające do zmniejszenia niskiej emisji i jej uciążliwości będą zdecydowanie pozytywnie oddziaływać na poszczególne komponenty środowiska. Emisja z obszarów zabudowanych może negatywnie wpływać na zdrowie mieszkańców w przypadku, kiedy istniejąca zabudowa stwarza niekorzystne warunki pod względem warunków przewietrzania. Ważne jest zatem planowanie nowej zabudowy pod kątem zapewnienia odpowiednich warunków sanitarnych, co powinno mieć odzwierciedlenie w poszczególnych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę, że komunikacja także stanowi źródło zanieczyszczeń na terenie miasta, konieczne jest podjęcie działań w zakresie reorganizacji i upłynnienia ruchu samochodowego. Dyslokacja emisji może zostać osiągnięta w wyniku realizacji zadań związanych z rozbudową sieci drogowej. W wyniku poprawy połączeń drogowych powinno nastąpić przeniesienie ruchu samochodowego na obszary o mniejszej gęstości emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ponadto sama poprawa stanu technicznego infrastruktury drogowej wpłynie na ograniczenie wtórnej emisji substancji pyłowych emitowanych do powietrza w wyniku unosu z nawierzchni dróg. W każdym przypadku oddziaływanie negatywne na jakość powietrza ma charakter ~ 54 ~ przejściowy, krótkotrwały, najczęściej związany z fazą realizacji inwestycji. Negatywny krótkotrwały wpływ na jakość powietrza mają wszystkie przedsięwzięcia związane z budową, przebudową, modernizacją czy rewitalizacją różnego rodzaju obiektów czy budynków. Wpływ na środowisko wodne Zasoby wodne są cennym zasobem przyrodniczym, a jednocześnie są narażone na degradację ze względu na zanieczyszczenia oraz wyczerpywanie się tych zasobów. Zapisy Strategii, wykluczają możliwość wzrostu zagrożenia dla wód i ziemi, powodowanego modernizacją i rozbudową infrastruktury, przeciwnie – ich realizacja powinna spowodować uzyskanie oczekiwanych standardów ilości i jakości wód powierzchniowych i podziemnych obszaru. Budowa sieci kanalizacyjnej podlega najczęściej analizie jej opłacalności, jednak dla ochrony środowiska jest ona rozwiązaniem bardziej korzystnym. W przypadku obszarów na których występuje zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych, a tym samym także gruntowych, budowa indywidualnych rozwiązań gospodarki ściekowej nie jest korzystnym podejściem do problemu odprowadzania ścieków. Właściciele takich urządzeń nie są w stanie zagwarantować właściwego oczyszczenia ścieków lub prawidłowego eksploatowania urządzenia. Budowa sieci wyeliminuje przedostawanie się zanieczyszczeń z możliwych nieszczelnych zbiorników bezodpływowych do gruntu. W ten sposób zmniejszy się zagrożenie mikrobiologiczne i eutrofizacji. Ograniczy to także rozproszone zanieczyszczanie gleb i wód podziemnych. Problemem mogą natomiast być przydomowe oczyszczalnie ścieków. Podmioty wprowadzające ścieki do wód lub do ziemi muszą zapewnić ochronę wód przed zanieczyszczeniem, w szczególności przez budowę i eksploatację urządzeń służących tej ochronie. Wybór miejsca i sposobu wykorzystania albo usuwania ścieków powinien minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko. Obiekty budowlane, których użytkowanie jest związane z wprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, nie mogą zostać oddane do użytkowania, jeżeli nie zostały spełnione wymagania ochrony środowiska. Jednocześnie należy podkreślić, że budowę urządzeń służących do zaopatrzenia w wodę realizować się powinno jednocześnie z rozwiązaniem spraw gospodarki ściekowej, w szczególności przez budowę systemów kanalizacji zbiorczej. Natomiast w miejscach, gdzie budowa systemów kanalizacji zbiorczej nie przyniosłaby korzyści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty, należy stosować systemy indywidualne lub inne rozwiązania zapewniające ochronę środowiska. Cele oraz priorytety zawarte w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, w zakresie ochrony wód będą pozytywnie oddziaływać na środowisko, mimo możliwych negatywnych oddziaływań, które mogą wystąpić na mniejszą skalę, występować raczej lokalnie, w krótkiej skali czasowej. Przedsięwzięcia w zakresie budowy i modernizacji infrastruktury komunalnej są niewątpliwie proekologiczne i służą ochronie zasobów wód. Zapisy Strategii dotyczące ochrony zasobów wodnych w efekcie długofalowym nie będą powodowały negatywnych oddziaływań na środowisko. Wpływ na powierzchnię ziemi Proces urbanizacji i zagospodarowania terenu prowadzi niezmiennie do zajmowania przez zabudowę i tereny nieprzepuszczalne coraz większych powierzchni, będących dotąd terenami biologicznie czynnymi. Pozytywny wpływ na powierzchnię ziemi związany jest głównie z realizacją zadań polegających na rozwoju infrastruktury do selektywnej zbiórki odpadów oraz rozwoju sieci ~ 55 ~ kanalizacyjnej, rozbudowie i budowie nowych przyłączy, a w niektórych przypadkach realizacja przydomowych oczyszczalni ścieków. Zapobiegnie to, nadal popularnemu, gromadzeniu ścieków w zbiornikach bezodpływowych, które często są nieszczelne, bądź opróżniane w sposób nielegalny. Działania związane z rozbudową systemu selektywnej zbiórki odpadów w pozytywny sposób wpływają na powierzchnię ziemi, minimalizując możliwości zanieczyszczenia gleb, a w dalszej kolejności wód. Pozytywne oddziaływania na powierzchnię ziemi będą miały działania dotyczące rekultywacji terenów zdegradowanych i poprawienia jakości gleby, poprzez przywrócenie im funkcji gospodarczych. Wpływ na klimat Wprowadzanie ustaleń Strategii nie będzie negatywnie oddziaływać na klimat lokalny. Wpływ na zabytki Planowane działania pozwolą utrzymać i wyeksponować zachowane zasoby krajobrazu kulturowego i jego struktury, a także kształtować wysokiej jakości środowisko antropogeniczne. Wszelkie prace budowlane polegające na remontach i konserwacji powinny być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Ochrona zabytków powinna być szczegółowo określona na poziomie MPZP. Wpływ na dobra materialne Projekt Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 nie zawiera specjalnych, osobnych zapisów dotyczących ochrony dziedzictwa materialnego (do tego celu służą osobne opracowania, jak na przykład Program Ochrony Zabytków, Program Rewitalizacji). Działania mające na celu poprawę stanu ogólnego środowiska wpłyną jednak pośrednio także na stan dóbr materialnych. Poprawa stanu powietrza atmosferycznego, ograniczenie niskiej emisji będzie oczyszczać powietrze i opady atmosferycznego z zanieczyszczeń, co będzie pozytywnie wpływać na tkankę zabudowy. Także zainwestowanie w infrastrukturę techniczną (kanalizacja, infrastruktura drogowa) powinno skutkować podwyższeniem standardów mieszkaniowych. Działania związane z pracami budowlanymi czy też remontowymi na obiektach traktowanych jako dobra materialne, np. termomodernizacja budynków, również wpłyną pozytywnie na strukturę zabudowy oraz poprawią wygląd estetyczny jednostki. Ustalenia projektu Strategii wpłyną więc neutralnie lub korzystnie na dobra materialne. Wpływ na krajobraz Na krajobraz mogą wpłynąć negatywnie działania mające na celu ochronę poszczególnych komponentów środowiska czy zdrowia człowieka. Lokalny ład przestrzenny może zostać zaburzony budową ekranów akustycznych, remontami. Jest to jednak bardzo subiektywne odczucie. Właściwie przeprowadzone prace, projekty wkomponowane w lokalny krajobraz nie powinny negatywnie wpłynąć na wygląd estetyczny obszaru. Podsumowując można stwierdzić, że zaniechanie realizacji zaplanowanych zadań może prowadzić do pogorszenia stanu środowiska i jakości życia mieszkańców. 8. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, zmniejszanie lub kompensację przyrodnicza negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Do przedsięwzięć realizowanych w ramach projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków ~ 56 ~ Trybunalski 2020, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko należą przede wszystkim inwestycje w zakresie infrastruktury komunalnej: sieci kanalizacyjne jak również przebudowa/budowa dróg. Ewentualne negatywne oddziaływanie tych inwestycji na środowisko można ograniczyć poprzez prawidłowo sporządzony projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jak również eksploatacji. Do działań ograniczających oddziaływanie można zaliczyć chociażby stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych, jak również odpowiednie zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy. W przypadku realizacji inwestycji drogowych należy unikać barier dla funkcjonowania przyrody jak również ograniczać presje na tereny wrażliwe. Ponadto uwzględnienie w projekcie możliwości budowy ekranów akustycznych oraz rozwiązań poprawiających płynność ruchu może ograniczyć oddziaływanie drogi jako źródła hałasu. Z uwagi na nieodwracalny charakter przekształceń środowiska należy dokładnie rozważyć lokalizację inwestycji oraz zastosować rozwiązania techniczne przyjazne dla środowiska. Ponadto zgodnie z obowiązującymi przepisami, każda instalacja spełniać musi określone wymagania w stosunku do środowiska, co wyznacza standardy budowlane i konstrukcyjne. Na etapie wyboru technologii zagospodarowania odpadów, powinny być wybierane rozwiązania, które w trakcie realizacji oraz eksploatacji będą w jak najmniejszym stopniu oddziaływały na środowisko i zdrowie ludzi. Niezbędne będą również działania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu obiektów na środowisko w trakcie ich eksploatacji. W tym np.: • ograniczenie negatywnego wpływu transportu odpadów poprzez ekrany dźwiękochłonne, stosowanie siatek zabezpieczających odpady przed ich wydostawaniem się ze środków transportu, spełnianie standardów emisyjnych przez pojazdy, polewanie wodą wewnętrznych dróg transportowych zapobiegające pyleniu; • ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów - stosowanie przesypki, płoszenie ptactwa, wykorzystanie siatek zapobiegających rozwiewaniu odpadów, właściwe pasy z zieleni ochronnej, monitoring środowiska, rekultywacja składowisk po zakończeniu eksploatacji itp. • ograniczenie negatywnego wpływu instalacji - właściwa eksploatacja i konserwacja urządzeń, hermetyzacja procesów. Ponadto negatywne oddziaływania realizacji projektu strategii na środowisko mogą być związane głównie z działaniami w wyniku których zajmowane będą nowe przestrzenie, czy to do celów gospodarczych czy też związanych z rozwojem infrastruktury. Zwiększenie ruchu turystycznego, a więc nasilenie presji turystycznej może wpływać negatywnie w szczególności na przyrodę ożywioną. Jednakże w projekcie Strategii zachowania proekologiczne promowane są w ramach celu operacyjnego C4: Zrównoważony rozwój miasta i ład przestrzenny, w działaniu: Edukacja ekologiczna – prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich elementów środowiska. 9. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienia braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest dokumentem wspomagającym ten program, gdyż wskazuje na ewentualne zagrożenia związane z brakiem realizacji lub jego niepełną realizacją. Proponowane w ramach Strategii przedsięwzięcia mają pozytywny wpływ na środowisko, dlatego na etapie ich realizacji należy wybrać wariant (lokalizacyjny, konstrukcyjny, technologiczny), który będzie w najmniejszym stopniu negatywnie oddziaływać na środowisko. Ponadto w zależności od lokalnej ~ 57 ~ chłonności środowiska oraz występowania obszarów wrażliwych w rejonie przedsięwzięcia należy rozważyć wariant alternatywny. Należy również pamiętać, że przedmiotowy dokument przedstawia ogólne propozycje przedsięwzięć i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia rozwiązań alternatywnych dla wskazanych działań. 10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Obowiązek rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 roku. Specjalnej analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Piotrków Trybunalski nie jest położony w obszarze przygranicznym, a realizacja projektu „Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020” nie stworzy żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mogłyby posiadać znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach projektowanego dokumentu ma charakter regionalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Na etapie prognozy stwierdzono, że realizacja „Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020” nie wskazuje na możliwość wystąpienia transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw. 11. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko w odniesieniu do polityk, strategii, planów i programów, według zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, sporządzana jest jako jeden z podstawowych dokumentów w ramach procedury postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów i programów. Zakres prognozy uzgodniono z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Łodzi oraz Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Łodzi. Projekt strategii Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego charakteryzuje się dużym stopniem ogólności. Na jego podstawie na ogół nie można jednoznacznie stwierdzić w jaki sposób będzie przebiegała realizacja celów, jaki będzie termin realizacji działań oraz ich lokalizacji. Wobec tego ocena oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska ma charakter ogólnego wnioskowania. Prognozę sporządzono przy zastosowaniu metod opisowych dotyczących charakterystyki zasobów środowiska poddanych oddziaływaniu oraz analiz opartych na dostępnych danych. Analizie poddano aktualny i prognozowany stan środowiska na terenie miasta Piotrkowa Trybunalskiego oraz proponowane kierunki działań w tym zakresie. Wynikające z przeprowadzonej analizy wnioski odniesiono do stanu środowiska na terenie miasta Piotrkowa Trybunalskiego oraz przeanalizowano możliwe skutki środowiskowe realizacji strategii. 12. Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania. Do realizacji Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 konieczna jest współpraca pomiędzy administracją samorządową, jednostkami i organizacjami, działającymi w mieście – gospodarczymi i społecznymi. Prezydent Miasta pełni rolę inicjatora, koordynatora oraz, poprzez komórki i jednostki organizacyjne, realizatora części celów. Strategia będzie ~ 58 ~ stanowiła podstawę do formułowania corocznych planów działalności komórek i jednostek organizacyjnych Urzędu Miasta, w ramach kontroli zarządczej. Na poziomie operacyjnym realizację Strategii zapewnią: • w obszarze rewitalizacji – Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2014-2020; • w obszarze problematyki społecznej - Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Piotrkowa Trybunalskiego na lata 2014-2020; • w obszarze mieszkalnictwa – Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy na lata 2015-2020; • w obszarze turystyki – Program rozwoju turystyki na lata 2015-2020. Strategię charakteryzuje elastyczność na etapie jej wdrażania, co oznacza, iż cele i kierunki działań muszą być systematycznie monitorowane i aktualizowane, w zależności od zmieniającego się otoczenia zewnętrznego, możliwości Miasta i potrzeb mieszkańców. W proces monitorowania zaangażowane będą następujące podmioty: • Komórki organizacyjne Urzędu Miasta i jednostki organizacyjne, których podstawą działania będą corocznie opracowywane i monitorowane plany działalności, wraz z miernikami określającymi stopień realizacji zadań. Ocena stanu realizacji zadań, określonych w planach rocznych, odbywać się będzie w sprawozdaniach, sporządzanych raz do roku przez kierowników komórek organizacyjnych i dyrektorów jednostek organizacyjnych. • Biuro Planowania Rozwoju Miasta, które zajmowało się będzie bieżącą koordynacją realizacji Strategii oraz przygotowaniem corocznych sprawozdań, przedkładanych do opinii Prezydenta Miasta, określających stopień realizacji Strategii oraz ewentualne modyfikacje działań. • Prezydent Miasta, który przyjmował będzie coroczne Sprawozdania z realizacji Strategii, a następnie przedkładał je Radzie Miasta. • Rada Miasta – będzie przyjmowała do wiadomości coroczne Sprawozdania oraz formułowała ewentualne wnioski i zalecenia dotyczące realizacji Strategii. Miasto nie będzie jedynym realizatorem zapisów Strategii, będą to również przedsiębiorcy, Powiatowy Urząd Pracy, organizacje pozarządowe, środowiska gospodarcze. Miasto w wielu przypadkach będzie koordynatorem lub tylko animatorem danego projektu. 13. Streszczenie Przedmiotem opracowania jest Prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020. Prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektu Strategii obejmuje szeroką tematykę związaną z analizą skutków realizacji działań, jakie zostały zaproponowane dla miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Jest ona dokumentem wskazującym na możliwe negatywne skutki oraz formułującym zalecenia dotyczące minimalizacji oraz przeciwdziałania tym negatywnym oddziaływaniom. Prognoza sporządzana dla potrzeb postępowania w sprawie procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu strategii (dokumentu określającego ogólne ramy realizacji dla kolejnych przedsięwzięć), powinna określać i oceniać skutki wpływu realizacji ustaleń tego dokumentu na elementy środowiska przyrodniczego oraz dobra materialne, a także skutki dla stanu środowiska, które mogą wyniknąć ze zmian istniejącego przeznaczenia lub wykorzystywania terenów, wskutek realizacji ustaleń Strategii. Celem opracowania jest określenie rodzaju, stopnia oraz zasięgu przestrzennego zmian środowiska, wywołanych przez zakres oraz tempo realizacji zadań i działań, sprecyzowanych w treści dokumentu projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020. Przy sporządzaniu Prognozy posługiwano się metodą opisową, która polegała na charakterystyce zasobów środowiska Piotrkowa Trybunalskiego, określeniu stanu środowiska ~ 59 ~ przyrodniczego i jego zagrożeń. Do przeprowadzenia analizy zostały wykorzystane dane zgromadzone przez Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, WIOS, GUS, dostępną literaturę tematu oraz ustalenia własne. Zastosowano również metodę analityczną, która polegała na analizie proponowanych kierunków działań w zakresie ochrony środowiska. Charakter omawianego dokumentu z założenia jest proekologiczny. Jednak realizacja niektórych zamierzeń, jakkolwiek w skali regionalnej uzasadnionych pod względem ekologicznym, w skali lokalnej może skutkować wystąpieniem chwilowych, negatywnych oddziaływań środowiskowych. Zapisy Strategii, wykluczają możliwość wzrostu zagrożenia dla wód i ziemi, powodowanego rozbudową sieci wodno - ściekowej. Cele oraz priorytety zapisane w projekcie Strategii w zakresie ochrony wód będą pozytywnie oddziaływać na środowisko, mimo możliwych negatywnych oddziaływań, które mogą wystąpić na mniejszą skalę, występować raczej lokalnie, w krótkiej skali czasowej. Ogólne ustalenia Strategii wskazują, że jej realizacja nie wpłynie na pogorszenie stanu zanieczyszczenia powietrza ani na miasto Piotrków Trybunalski, ani na jego otoczenie. Proces urbanizacji i zagospodarowania terenu prowadzi niezmiennie do zajmowania przez zabudowę i tereny nieprzepuszczalne coraz większych powierzchni, będących dotąd terenami biologicznie czynnymi. Strategia zapewnia ochronę gleb oraz powierzchni szczególnie cennych pod względem przyrodniczym przez nadmiernym zainwestowaniem. Jedynymi inwestycjami, których realizacja wymaga szczegółowej analizy wpływu na środowisko są: realizacja ewentualnych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, budowa i modernizacja ciągów komunikacyjnych, budowa infrastruktury wodno – ściekowej czyli przedsięwzięcia związane z podejmowaniem robót budowlanych, mogących naruszać stabilność poszczególnych komponentów środowiska oraz wywoływać uciążliwości odczuwalne dla mieszkańców. Strategia nie zawiera specjalnych, osobnych zapisów dotyczących ochrony dziedzictwa materialnego. Działania mające na celu poprawę stanu ogólnego środowiska wpłyną jednak pośrednio także na stan dóbr materialnych. Należy zwrócić uwagę, że konkretne oddziaływania środowiskowe będzie można ocenić dopiero w oparciu o konkretne dane projektowe i lokalizacyjne na etapie procedury oceny oddziaływania na środowisko poszczególnych inwestycji. Na obecnym etapie projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020, takich danych nie można przedstawić, ponieważ jest to dokument ogólny i strategiczny, zawierający ogólne wytyczne, określające ogólne ramy przedsięwzięć planowanych do realizacji na tym terenie. Należy pamiętać, że działanie na jeden komponent środowiska nie powoduje zmian tylko w tym komponencie. Środowisko należy traktować jako system wzajemnie ze sobą powiązanych elementów, w którym zmiana jednej części wpływa na inną lub na całość systemu. Zapisy Strategii odnoszą się również do ochrony środowiska. Ochrony tej nie można rozpatrywać bez zwrócenia uwagi na rolę i kondycję człowieka w tym środowisku. Ochrona poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego oraz infrastruktury, która te komponenty będzie chronić, bądź oczyszczać wpłynie niewątpliwie na zdrowie i bezpieczeństwo człowieka. Biorąc pod uwagę lokalizację miasta Piotrkowa Trybunalskiego, nie przewiduje się transgranicznego oddziaływania na środowisko. Program, nie zawiera zapisów (ani nie stwarza możliwości), w wyniku których mogłoby wystąpić transgraniczne oddziaływanie na środowisko. Strategia Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego 2020, jest dokumentem, którego realizacja przyczyni się do osiągnięcia celów w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, ustalonych wcześniej na szczeblu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Odstąpienie od wdrażania zapisów tych dokumentów oznaczać będzie odstąpienie od obowiązku realizacji strategicznych celów ochrony środowiska. W przypadku braku realizacji projektu Strategii, przeprowadzona analiza i ocena stanu istniejącego pozwala wykazać, że może nastąpić ~ 60 ~ pogorszenie stanu środowiska. Brak realizacji Strategii przyczyniać się będzie do utrwalania oraz występowania negatywnych tendencji w środowisku. Realizacja Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 nie przewiduje skutków czy oddziaływań środowiskowych wymagających przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej, w związku z czym nie przewiduje się podjęcia takich działań, choć można przypuszczać, że szczegółowe raporty oddziaływania na środowisko planowanych inwestycji będą wymagać podjęcia takich działań. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 jest dokumentem wspomagającym projekt Strategii, gdyż wskazuje na ewentualne zagrożenia wynikające z niepełnej ich realizacji. Sugerowane do realizacji przedsięwzięcia/kierunki działań w ramach Strategii mają zdecydowanie pozytywny wpływ na środowisko. Proponowanie działań alternatywnych dla podanych rozwiązań nie ma zatem uzasadnienia z formalnego i ekologicznego punktu widzenia. Na etapie sporządzania projektów do planowanych inwestycji można prowadzić wariantowanie przy wyborze technologii, zastosowanych materiałów, sposobu wykonania, terminu bądź konkretnego przebiegu prac inwestycyjnych. Wdrażanie w życie rozwiązań przewidzianych w projekcie Strategii Rozwoju Miasta Piotrków Trybunalski 2020 wymaga stałego monitorowania realizacji zapisanych w tych dokumentach zadań oraz szybkiej reakcji w przypadku pojawiania się rozbieżności pomiędzy projektowanymi rezultatami, a stanem rzeczywistym. Monitorowanie to winno stać się stałym zadaniem, przede wszystkim, władz Miasta, które są odpowiedzialne za nadzorowanie wdrażania Strategii. Zapisy Strategii odnoszą się do zapisów dotyczących ochrony środowiska dokumentów w skali regionu i kraju. Przy opracowywaniu Strategii korzystano i nawiązywano do zapisów zawartych w dokumentach strategicznych wyższego szczebla, takich jak: - Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, - Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, - Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego 2014-2020 - projekt; - inne strategiczne dokumenty dotyczące województwa łódzkiego. ~ 61 ~ 14. Materiały źródłowe. - - Strategia Europa 2020; Unijna strategia ochrony bioróżnorodności na okres do 2020 roku; Biała Karta Transportu; Dyrektywy Unijne, w tym Dyrektywa w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych 2009/28/WE, Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej, Dyrektywa w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy, Dyrektywa Siedliskowa, Dyrektywa Ptasia; Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012, z perspektywą do roku 2016; Krajowa Strategia Ochrony Środowiska i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej; Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030; Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 - 2020; Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014; Krajowy Program Oczyszczania Ścieków; Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko; Plan Przeciwdziałania Depopulacji w Województwie Łódzkim Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030 Program Ochrony Środowiska dla miasta Piotrkowa Trybunalskiego na lata 2013-2016 z perspektywą na lata 2017-2020; Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego 2014-2020 - projekt; Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego; Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Piotrkowa Trybunalskiego do 2017r.; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piotrkowa Trybunalskiego; Raporty o stanie miasta Piotrkowa Trybunalskiego; ~ 62 ~
