PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
PODSTAWA PROGRAMOWA
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
TECHNIK BEZPIECZE STWA I HIGIENY PRACY
21 02
Obecnie: 315 [01]
Akceptuj :
Minister Pracy i Polityki Socjalnej
Zatwierdzam:
Minister Edukacji Narodowej
I. ZAŁO ENIA PROGRAMOWO - ORGANIZACYJNE
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
TECHNIK BEZPIECZE STWA I HIGIENY PRACY
1.
OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
1.1 Umiej tno ci zawodowe, stanowi ce kwalifikacje w zawodzie
W wyniku kształcenia w zawodzie ucze (słuchacz) powinien umie :
• Sporz dza
bie ce i okresowe analizy stanu bezpiecze stwa i higieny pracy
uwzgl dniaj c obowi zuj ce normy oraz przepisy ogólne i szczegółowe okre laj ce
wymagania bezpiecze stwa i higieny pracy w realizowanym procesie technologicznym.
• Formułowa
propozycje
przedsi wzi
prawno-organizacyjnych
zgodnych
z
obowi zuj cymi przepisami i zasadami bezpiecze stwa i higieny pracy maj cych na celu
popraw stanu bezpiecze stwa i higieny pracy.
•
Uczestniczy w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy przez
wł czanie w zało enia i dokumentacje projektowe rozwi za techniczno-organizacyjnych
zapewniaj cych popraw stanu bezpiecze stwa i higieny pracy.
•
Rozwi zywa bie ce problemy techniczne i organizacyjne zwi zane z bezpiecze stwem
pracy i ergonomi w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy.
•
Ustala zgodno
oddawanych do u ytku obiektów i urz dze technicznych z
dokumentacj projektow i wymaganiami bezpiecze stwa i higieny pracy okre lonymi w
dokumentacji techniczno- ruchowej , przepisach prawnych i Polskich Normach.
•
Współpracowa w procesie wytwarzania wyrobów o wysokiej jako ci oceniaj c je pod
wzgl dem bezpiecze stwa pracy i ergonomii.
•
Przekonywa pracowników i kadr kierownicz o konieczno ci przestrzegania zasad i
przepisów bezpiecze stwa i higieny pracy w procesie pracy.
2
• Ocenia i mierzy stopie zagro enia i ryzyka zawodowego powodowanego przez
czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne wyst puj ce w rodowisku pracy .
• Redukowa
zagro enia i ryzyko zawodowe powodowane przez czynniki chemiczne,
fizyczne i biologiczne wyst puj ce w rodowisku pracy.
•
Doradza w doborze odpowiednich rodków ochrony indywidualnej i zbiorowej.
•
Ustala okoliczno ci i przyczyny wypadków w tym przesłuchiwa poszkodowanych i
wiadków wypadków, wykonywa szkice miejsc wypadków oraz formułowa
odpowiednie wnioski profilaktyczne.
• Kompletowa dokumentacj dotycz c wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób
zawodowych i podejrze o takie choroby oraz wyników bada rodowiska pracy.
•
Ocenia ekonomiczne skutki zagro e , wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
•
Ustala we współpracy z wła ciwymi organami nadzoru nad warunkami pracy oraz
laboratoriami bada
rodowiska pracy poziom zagro enia ze strony czynników
szkodliwych dla zdrowia i uci liwych oraz sposoby ochrony pracowników przed tymi
czynnikami.
•
Integrowa działania poszczególnych słu b pracowniczych zakładu pracy w zakresie
obowi zków dotycz cych bezpiecze stwa i higieny pracy w tym równie w zakresie
organizowania okresowych bada lekarskich i profilaktyki zdrowotnej pracowników.
•
Współdziała ze słu bami pracowniczymi zakładu pracy z organizacjami społecznymi i
zwi zkami zawodowymi w zakresie problemów dotycz cych bezpiecze stwa i higieny
pracy.
•
Kontrolowa stan bezpiecze stwa i higieny pracy w zakładzie stosuj c odpowiednie
metody i sposoby kontroli.
•
Sporz dza sprawozdania i protokoły pokontrolne oraz opinie dotycz ce spełniania
wymaga bezpiecze stwa i higieny pracy.
3
•
Dokonywa analizy danych statystycznych do analizy i oceny stanu bezpiecze stwa i
higieny pracy w zakładzie na podstawie przeprowadzanych kontroli i informacji o stanie
bezpiecze stwa i higieny pracy pochodz cych z ró nych ródeł oraz danych
statystycznych.
•
Doradza w zakresie obowi zuj cych zasad i przepisów dotycz cych bezpiecze stwa i
higieny pracy oraz doboru najwła ciwszych rodków ochrony indywidualnej i zbiorowej.
•
Pobudza potrzeby znajomo ci problematyki bhp u pracowników poprzez stwarzanie
systemu oddziaływa sprzyjaj cych poprawie warunków pracy.
• Stosowa ró norodne formy działa u wiadamiaj cych i popularyzatorskich dotycz cych
problematyki bezpiecze stwa i higieny pracy, w tym stosowa ró norodne i nowoczesne
metody prowadzenia szkolenia w zakresie bhp.
•
Stosowa nowoczesne techniki biurowe i metody organizacji pracy.
•
Korzysta z wiedzy i dost pnych ródeł informacji dotycz cych bezpiecze stwa i higieny
pracy do poprawy warunków pracy
1.2. Wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu
•
•
•
•
Przeci tna sprawno fizyczna.
Zamiłowanie do systematyczno ci, porz dku, ładu.
Wysokie poczucie odpowiedzialno ci.
Dobra koncentracja uwagi i spostrzegawczo .
•
•
Zdolno ci organizatorskie.
My lenie analityczne, twórcze.
•
•
•
•
Zdolno ci perswazyjne, popularyzatorskie.
Szybko podejmowania decyzji i gotowo do działa .
Zachowania prospołeczne , aktywno na rzecz osób, grup, instytucji, w celu realizacji
warto ci osobowych i społecznych.
Wła ciwa postawa w post powaniu z lud mi, opanowanie, cierpliwo , konsekwencja.
•
•
•
Zdolno ci negocjacyjne.
Kultura osobista.
Stabilno emocjonalna, niezale no
•
D enie do podwy szania swoich kwalifikacji.
postaw.
4
1.3. Przeciwwskazania zdrowotne
•
•
•
Przeciwwskazane wady słuchu i wady wymowy utrudniaj ce kontakt z innymi osobami
Niewskazane ra ce ułomno ci fizyczne.
Dodatkowe przeciwwskazania wynikaj ze rodowiska pracy i charakteru produkcji
zakładu, w którym technik BHP jest zatrudniony ( np. w przedsi biorstwach o profilu
chemicznym niedopuszczalne s choroby skóry oraz układu oddechowego).
5
2.
ZALECENIA DOTYCZ CE ORGANIZACJI PROCESU
DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZEGO
2.1.
Warunki ogólne
Wobec post puj cej integracji naszej gospodarki z gospodarkami pa stw opartymi na
mechanizmach rynkowych oraz przygotowywania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej
i wynikaj cych z tego obowi zków w zakresie przystosowania polskiego prawa do wymaga
zawartych w dyrektywach Wspólnot Europejskich konieczny jest szybki i gruntowny post p
w dziedzinie ochrony pracowników w rodowisku pracy.
Jednym z warunków osi gni cia tego post pu jest przygotowanie wysoko
wykwalifikowanych kadr do realizacji zada z dziedziny bezpiecze stwa i higieny pracy.
Chodzi tu przede wszystkim o pracowników słu by bezpiecze stwa i higieny pracy.
Wymagania dyrektyw Wspólnot Europejskich dotycz cych problematyki ochrony
pracy spowodowały, i prace zwi zane z reform kształcenia i doskonalenia specjalistów z
dziedziny bhp trwaj obecnie w wielu krajach Unii Europejskiej.
Równie w Polsce w 1991 r. wprowadzono do Kodeksu pracy obowi zek tworzenia
słu by bhp we wszystkich zakładach pracy zatrudniaj cych powy ej 10 pracowników, przy
czym w zakładach pracy zatrudniaj cych do 50 osób istnieje mo liwo zlecania zada
słu by bhp specjalistom spoza zakładów pracy. Wydana na podstawie Kodeksu pracy
uchwała nr 14 Rady Ministrów z 18.02.1992 r. (MP nr 7 poz.48) okre liła wymagane
kwalifikacje pracowników słu b bhp.
Wy ej wymienione regulacje stanowiły podstaw do wprowadzenia, na wniosek
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej rozporz dzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
23.02.1993 r do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego -zawodu "technik
bezpiecze stwa i higieny pracy".
Podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik bezpiecze stwa i higieny pracy
zawieraja:
1. Zało enia programowo- organizacyjne kształcenia w zawodzie w układzie:
opis kwalifikacji absolwenta:
umiej tno ci zawodowe, stanowi ce kwalifikacje w zawodzie
wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu
przeciwwskazania zdrowotne
zalecenia dotycz ce organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego
2. Podział godzin na bloki programowe
3. Podstawy programowe kształcenia w blokach, zawieraj ce:
6
cele kształcenia
tre ci kształcenia
zalecenia dotycz ce oceniania.
2.2.
Koncepcja kształcenia
Zgodnie z klasyfikacj zawodów szkolnictwa zawodowego (rozporz dzenie Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 23.02.1993r) przewiduje si kształcenie techników
bezpiecze stwa i higieny pracy w szkołach policealnych:
− na podbudowie liceum ogólnokształc cego - w szkole dla młodzie y, dla dorosłych w
formie stacjonarnej i zaocznej,
− na podbudowie technikum w systemie dla dorosłych - w formie stacjonarnej i zaocznej.
Absolwenci szkoły policealnej kształc cej techników bezpiecze stwa i higieny pracy
znajd zatrudnienie przede wszystkim w małych i rednich podmiotach gospodarczych.
Koncepcja kształcenia techników bhp zakłada kształcenie szerokoprofilowe tzn., e
absolwenci uzyskaj kwalifikacje zawodowe umo liwiaj ce prac w ró nych rodzajach
działalnosci gospodarczej.
Przyjmuj c, e absolwent w swojej przyszłej pracy bez wzgl du na rodzaj zakładu, w
którym b dzie pracował zetknie si
z problematyk
budowlan , procesami
elektromaszynowymi i chemicznymi, poło ono nacisk na zdobycie wiedzy i umiej tno ci
zwi zanych z tymi dziedzinami.
Z uwagi na to , i w małych zakładach pracy zadania słu by bhp mog by poszerzone
o problematyk dotycz c ochrony rodowiska naturalnego i ppo ., w podstawie
programowej uwzgl dniono równie zagadnienia zwi zane z ochron przeciwpo arow i
ochron rodowiska.
Szkoły policealne kształc ce techników bhp powinny by tworzone przy zespołach
szkół zawodowych ( najlepiej o kierunku mechanicznym lub elektrycznym); posiadaj cych
odpowiednio wyposa one warsztaty mechaniczne, pracownie rysunku technicznego,
pracownie komputerowe.
2.3.
Kadra dydaktyczna
Podstawow zasad , która powinna obowi zywa przy organizacji procesu
dydaktyczno - wychowawczego jest jego wysoka efektywno w realizacji zało onego celu
kształcenia, którym jest nabycie przez absolwenta praktycznych umiej tno ci niezb dnych do
wykonywania przez niego zawodu technika bhp na poziomie odpowiadaj cym aktualnym
wymaganiom.
7
Najwa niejszymi elementami organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego s :
kadra nauczycielska, programy nauczania, wyposa enie szkoły w rodki dydaktyczne oraz
współpraca szkoły z zakładami pracy w zakresie realizacji praktyk zawodowych.
Nauczycielami tre ci nauczania zwi zanych z realizacj bloku ogólnotechnicznego
mog by nauczyciele przedmiotów zawodowych, których wiedza i umiej tno ci poszerzone
zostały o problematyk z dziedziny bezpiecze stwa pracy i ergonomii.
Równie tre ci bloku psychologiczno - pedagogicznego mog by nauczane przez
nauczycieli nauczaj cych w danych zespołach szkól zawodowych.
Nauczycielami tre ci specjalistycznych z zakresu bhp mog by pracownicy słu b
bhp, inspektorzy Pa stwowej Inspekcji Pracy, Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej, a tak e inni
specjali ci z dziedziny ochrony pracy i medycyny pracy posiadaj cy wy sze wykształcenie i
przygotowanie pedagogiczne.
Dla zapewnienia wysokiego poziomu dydaktycznego nale y stworzy nauczycielom
mo liwo ci ci głego doskonalenia i aktualizacji wiedzy, w szczególno ci udziału w
przeznaczonych dla nich studiach podyplomowych, seminariach i szkoleniach z dziedziny
ergonomii, bezpiecze stwa i higieny pracy - organizowanych przez jednostki uprawnione do
prowadzenia takiej działalno ci. Z czasem pozwoli to na stworzenie wyspecjalizowanej kadry
nauczycielskiej.
2.4.
Organizacja procesu dydaktyczno - wychowawczego
Dla zawodu technik bezpiecze stwa i higieny pracy dokonano podziału umiej tno ci
zawartych w opisie kwalifikacji absolwenta oraz tre ci kształcenia na cztery bloki
programowe:
• blok zagadnie ogólnotechnicznych
Blok ten zawiera elementy wiedzy z zakresu podstaw konstrukcji maszyn oraz podstawowych
technologii stosowanych w przemy le budowy maszyn i zagadnie budownictwa ogólnego
oraz umiej tno ci niezb dne do oceny poprawno ci eksploatacji maszyn i urz dze .
• blok zagadnie prawno - ekonomicznych
Interdyscyplinarny charakter tego bloku wymaga od absolwenta wiedzy z zakresu prawa ze
szczególnym uwzgl dnieniem prawa pracy, statystyki, ekonomii i ekonomiki,
najwa niejszych kategorii ekonomicznych a przede wszystkim nabycia umiej tno ci
posługiwania si aktami prawnymi i przepisami, prowadzenia dokumentacji zwi zanej z
warunkami pracy.
8
• blok zagadnie technicznego bezpiecze stwa pracy, ergonomii i higieny pracy
Proponowane tre ci kształcenia w tym bloku stanowi
obszerny wybór zagadnie ,
niezb dnych do praktycznego kształtowania technicznych warunków ochrony pracowników
w rodowisku pracy oraz ochrony rodowiska w zakładzie. Ró norodo tematyki tego bloku
nakłada b dzie na szkoły obowi zek starannego wyboru tre ci nauczania pod k tem
ewentualnej zawodowej specjalizacji absolwenta w pó niejszej pracy. Nale y zwłaszcza
d y do odpowiedniej korelacji czasowej zagadnie . Przykładowo, zagadnienia dotycz ce
oceny nara enia na substancje toksyczne czy zagadnienia dotycz ce technicznych sposobów
ograniczania nara enia na substancje toksyczne nale y zsynchronizowa z problemami
analizy zagro e i fizjologii.
Bardzo starannie nale y dobra i przygotowa wiczenia pod k tem ich przydatno ci do
nabywania praktycznych umiej tno ci w zło onych warunkach pó niejszej pracy zawodowej
absolwenta.
• blok zagadnie psychologiczno - pedagogicznych
Podstawowym celem realizacji tre ci zawartych w tym bloku jest przygotowanie pracownika
słu b bhp do prowadzenia szkolenia pracowników zakładu pracy w zakresie bezpiecze stwa i
higieny pracy, upowszechniania wiedzy o ochronie człowieka w rodowisku pracy oraz
stosowania zasad psychologii i socjotechniki w kształtowaniu stosunków mi dzyludzkich..
Uczniowie powinni naby umiej tno ci samodzielnego projektowania poszczególnych
etapów procesu nauczania, organizacji zaj szkoleniowych, stosowania odpowiednich metod
szkolenia oraz popularyzacji problematyki bezpiecze stwa i higieny pracy.
Realizowanie tre ci zawartych w blokach programowych dla zawodu technik
bezpiecze stwa i higieny pracy powinno odbywa si w formie laboratoryjnej i w
pracowniach tematycznych.
2.5.
Warunki techniczne
Baza materialna szkół powinna zapewnia realizacj zakładanych tre ci nauczania.
W zwi zku z tym, istniej ce w szkołach pracownie przedmiotowe powinny by
doposa one w specjalistyczne rodki dydaktyczne słu ce celom kształcenia techników
bezpiecze stwa i higieny pracy.
Dotyczy to takich pracowni jak:
- pracownie rysunku technicznego
- pracownie chemiczne
- pracownie techniczne
- pracownie elektrotechniczne
9
- pracownie komputerowe
Realizacja tre ci kształcenia zawartych w bloku programowym „Techniczne
bezpiecze stwo pracy, ergonomia i higiena pracy” powinno by realizowane przy
wykorzystaniu szkolnych warsztatów mechanicznych, a tak e w pracowni komputerowej.
Do nauczania specjalistycznych tre ci z zakresu bezpiecze stwa i higieny pracy
nale y zorganizowa szkoln pracowni " Bezpiecze stwo i higiena pracy". Powinna ona by
wyposa ona w kilka stanowisk treningowo - demonstracyjnych.
Proponowane wyposa enie pracowni " Bezpiecze stwo i higiena pracy":
- przykładowe stanowisko pracy z mo liwo ci zmiany/ adaptacji parametrów
geometrycznych i innych, np. o wietlenie, fantomy ),
- przykładowe stanowisko pracy wyposa one w urz dzenia zabezpieczaj ce i
sygnalizacyjne,
- przykładowe stanowisko wyposa one do oceny sprawno ci psychofizycznej
-mierniki do pomiaru podstawowych czynników rodowiska pracy ( hałas, o wietlenie,
tlenek w gla),
- zestaw rodków ochrony indywidualnej,
- zestaw rodków do udzielania pomocy przedlekarskiej,
- przykładowy sprz t do gaszenia po arów,
- stanowiska do bada fizjologicznych,
- sprz t komputerowy
- wideo, kamera
- rzutnik pisma
Oprócz specjalnie zaprojektowanych lub zaadaptowanych pomocy naukowych dla
tych pracowni istotn pomoc w tworzeniu zaplecza dydaktycznego powinny wiadczy
zakłady przemysłowe odpowiednich bran , przekazuj c szkołom wyeksploatowany sprz t
produkcyjny, pomiarowy i inny, który po dostosowaniu go do celów dydaktycznych b dzie
cennym uzupełnieniem dydaktycznego wyposa enia szkoły.
Pracownia "Bezpiecze stwo i higiena pracy" mo e by wykorzystywana nie tylko w
kształceniu techników bezpiecze stwa i higieny pracy, ale tak e do kształceniu uczniów w
szkolnictwie zawodowym w innych zawodach, dla których podstawy programowe kształcenia
przewiduj tre ci kształcenia z zakresu bezpiecze stwa i higieny pracy.
Nale y podkre li , e szczególnie w nauczaniu zagadnie ergonomii i bhp powinno si
korzysta z metod zwi kszaj cych aktywny udział uczniów w zaj ciach (wspólna analiza
zagro e , projekty do rozwi zania w grupach, gry symulacyjne).
10
Du e znaczenie ma wyposa enie szkoły w odpowiednie pomoce audiowizualne
(technika wideo, programy komputerowe itp.). Niska ich jako mo e by czynnikiem
ograniczaj cym dobór metody prowadzenia zaj .
Poza dost pnymi na rynku opracowaniami, które mog by przydatne w nauczaniu
techników bezpiecze stwa i higieny pracy, wi ksze szkoły zawodowe we współpracy z
silniejszymi o rodkami kształcenia zawodowego oraz we współpracy ze specjalistami ds.
bezpiecze stwa i higieny pracy z zakładów przemysłowych odpowiedniej bran y
współpracuj cymi ze szkołami zawodowymi powinny z biegiem czasu i nabieraniem
do wiadcze w realizacji programu nauczania przygotowywa materiały pomocnicze i
wydawa je w postaci skryptów.
Szkoła powinna ledzi dokonywuj ce si zmiany w zakresie uregulowa prawnych,
najnowszych osi gni badawczych dotycz cych bezpiecze stwa i higieny pracy a tak e
post p w zakresie technologii nauczanych w szkole i dostosowywa do nich programy
nauczania.
Szkoła powinna utrzymywa kontakt ze swymi absolwentami. Kontakty te mog by
pomocne zarówno dla oceny stopnia przydatno ci aktualnie realizowanego programu
nauczania ale równie przy wprowadzaniu zmian w tre ciach i metodach nauczania
odpowiadaj cych wymaganiom społecznym.
2.6.
Współpraca szkoły z zakładami pracy - praktyki zawodowe
Współpraca szkoły z zakładami pracy mo e dotyczy takich przedsi wzi
jak
monitoring miejsc pracy, wspólne wydawnictwa, projekty wpływaj ce na polepszenie
parametrów rodowiska pracy, seminaria dotycz ce bezpiecze stwa i higieny pracy, pokazy i
demonstracje sprz tu ochronnego i ratowniczego, a nade wszystko praktyki zawodowe
uczniów w zakładach pracy.
Praktyki zawodowe musz by nieodzownym i jednym z najwa niejszych elementów
kształcenia technika bezpiecze stwa i higieny pracy. Postulat ten jest tym wa niejszy, e zgodnie z klasyfikacj szkolnictwa zawodowego z 1993 roku - uczniami zdobywaj cymi
zawód technika bezpiecze stwa i higieny pracy mog by w przypadku 1,5 rocznej Szkoły
Policealnej - zgodnie z opisem zawodu - absolwenci liceum ogólnokształc cego, a wi c
uczniowie nie posiadaj cy wcze niej adnych kontaktów z przemysłem. Stawia to przed
szkoł i współpracuj cym z ni zakładem pracy wysokie wymagania, co do organizacyjnotechnicznego przygotowania praktyk. Ich przebieg powinien by
i nadzorowany z punktu widzenia dydaktycznego.
11
dobrze zaplanowany
Zawód technika bezpiecze stwa i higieny pracy jest zawodem szerokoprofilowym,
dlatego praktyki powinny by organizowane szczególnie w zakładach przemysłu
maszynowego, gdzie zakres problemów, z jakimi mo e si zetkn ucze jest szczególnie
szeroki (prace budowlane, procesy obróbki materiałów, problemy elektryczne, chemiczne,
transportowe i inne).
Wydaje si , e szczególnie w przypadku du ych zakładów pracy praktyki zawodowe
mog ukierunkowywa dalszy przebieg kariery zawodowej absolwenta, cz
uczniów mo e
w przyszło ci znale prac w tym zakładzie, w którym odbywała praktyki zawodowe.
2.7.
Zalecenia dotycz ce oceniania
0gólne kryteria oceniania w odniesieniu do wyodr bnionych w celach kształcenia
umiej tno ci powinny by oparte o metody pomiarowe ci le powi zane ze specyfik bloku
programowego. Bior c pod uwag profil kształcenia, przewidywany zbiór zada
zawodowych, a w nim m.in. sporz dzanie analiz stanu bezpiecze stwa i higieny pracy, udział
w opracowywaniu i ocenie planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy czy udział w
opracowywaniu zakładowych zarz dze , regulaminów itp. ocena ucznia powinna
uwzgl dnia przede wszystkim stopie opanowania praktycznych umiej tno ci. Dotyczy to
zarówno ocen stosowanych do bie cej kontroli post pów ucznia jak i ocen ko cowych.
Zalecanymi zatem formami oceniania mog by oceny praktycznych rozwi za
opracowanych przez ucznia :
- wiczenia symulacyjne wymagaj ce samodzielnego kompleksowego rozwi zania
zadanego problemu , a wi c powinny mie charakter twórczy.
-prace projektowe grupowe i indywidualne, które prócz mo liwo ci weryfikacji
umiej tno ci poszczególnych uczestników grupy posiadaj dodatkowy walor w postaci
nabycia umiej tno ci pracy w zespole
-prace dyplomowe o charakterze analityczno-koncepcyjnym i o charakterze
praktycznym.
Wszystkie prace powinny mie taki sam schemat, tj. zawiera wst p, przegl d stanu
wiedzy na zadany temat dostosowanej do poziomu szkoły, rozwi zanie problemu, wnioski,
streszczenie i spis literatury.
Wynikom prac o charakterze praktycznym (makiety, prototypy, modele) powinna
towarzyszy dokumentacja techniczna zawieraj ca podstawy teoretyczne na jakich s oparte
oraz opis materiałów i metod wytwarzania.
Wykonane prace mog zasila zestaw pomocy dydaktycznych poszczególnych
pracowni.
12
Te metody pomiaru post pów ucznia, które preferuj wiedz o charakterze
encyklopedycznym, kompiluj cym (np. testy) powinny by stosowane w kontek cie
rozwi zywania istotnego, bardziej ogólnego problemu.
Z czasem szkoły powinny opracowa własne zestawy testów, które po konsultacjach mog
sta si w skali kraju jednolitymi narz dziami pomiaru post pów ucznia. Warunki
uko czenia szkoły reguluj odr bne przepisy w tym przepisy dotycz ce egzaminu z
przygotowania zawodowego.
13
II.
PODZIAŁ NA BLOKI PROGRAMOWE
Zawód: technik bezpiecze stwa i higieny pracy 2102
Nazwa bloku
Procentowy
udział
czasu
kształcenia
w
blokach
programowych [ w %]
w szkole na podbudowie w szkole dla dorosłych na
liceum ogólnokształc cego podbudowie technikum
( w cylu 1,5 rocznym)**
( w cyklu 1 rocznym)***
nie mniej ni
nie mniej ni
Ogólnotechniczny*
25
-
Prawno - ekonomiczny
10
15
Technicznego
35
55
10
10
80
80
bezpiecze stwa pracy,
ergonomii i higieny pracy
Psychologicznopedagogiczny
Razem
pozostałe do zagospodarowania 20% czasu umo liwia
dostosowanie kształcenia do potrzeb regionu, zakładu
pracy, indywidualnych zainteresowa .
*
**
nie obowi zuje w szkole policealnej dla dorosłych na podbudowie technikum
obowi zuje dla wszystkich form kształcenia (szkoła młodzie owa, dla
***
dorosłych w formie stacjonarnej i zaocznej)
obowi zuje dla wszystkich form kształcenia dla dorosłych (w formie
stacjonarnej i zaocznej)
14
PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA
W BLOKACH PROGRAMOWYCH
blok ogólnotechniczny
str. 16
blok prawno - ekonomiczny
str. 21
blok technicznego bezpiecze stwa pracy, ergonomii i higieny pracy
str. 25
blok psychologiczno - pedagogiczny
str. 29
15
BLOK
OGÓLNOTECHNICZNY
1. Cele kształcenia.
Ucze
w wyniku kształcenia powinien umie :
• wykona działania na siłach ( dodawa i odejmowa , wyznacza wektor sumy sił
i wektor wypadkowy) , zredukowa płaski układ sił dowolnych do jednego punktu,
•wyznaczy warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem płaskiego układu
sił dowolnych ( bez uwzgl dnienia i z uwzgl dnieniem tarcia),
•wyznaczy siły w pr tach kratownicy oraz wypadkow dowolnego płaskiego
układu sił metod wieloboku sznurowego,
•wyznaczy warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem przestrzennego
układu sił ( proste przypadki),
•wyznaczy sił i moment tarcia , okre li jego rodzaje oraz metody
przeciwdziałania negatywnym skutkom tarcia,
•analizowa kinematyk podstawowych mechanizmów , wyznacza pr dko
przyspieszenie wskazanych członów okre lonego mechanizmu,
i
•rozpozna rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów,
•analizowa dynamik podstawowych mechanizmów i okre li równanie
dynamiczne ruchu oraz reakcje dynamiczne,
•wykona szkic cz ci maszyny odwzorowuj c z zachowaniem proporcji kształty
zewn trzne i wewn trzne stosuj c oznaczenia zgodnie z obowi zuj cymi
normami rysunku technicznego,
16
•czyta z rysunku technicznego kształty zewn trzne i wewn trzne przedmiotu,
jego wymiary, materiał, tolerancje, pasowania, odchyłki kształtu i poło enia,
chropowato powierzchni, zbie no i pochylenia, (równie rysunku
budowlanego)
•rozró ni rysunki techniczne - wykonawcze, zło eniowe, zestawieniowe,
monta owe, zabiegowe, operacyjne,
•wykona rysunek techniczny cz ci maszyny ,zwymiarowa , poda oznaczenia
materiału, tolerancji i pasowania, odchyłek kształtu i poło enia, chropowato ci
powierzchni zgodnie z
obowi zuj cymi normami rysunku technicznego,
•wyznaczy napr enia elementów rozci ganych, ciskanych i cinanych
oraz
wykona proste obliczenia wytrzymało ciowe elementów maszyn ,
•opisa
rozwi zania konstrukcyjne ,zasady działania i zastosowania w budowie
maszyn osi, wałów, poł cze , sprz gieł, hamulców, przekładni i mechanizmów;
wskaza ich zalety i wady,
•obliczy wymiary graniczne, tolerancje, luzy oraz dobra z tablic norm
pasowania i odchyłki,
•dobra przyrz dy pomiarowe oraz posługiwa si nimi zgodnie
z przeznaczeniem,
• opisa wła ciwo ci i przewidzie zastosowanie w przemy le materiałów
niemetalowych konstrukcyjnych i eksploatacyjnych,
• okre li struktur metali i ich stopów oraz okre li ich wła ciwo ci i
zastosowanie,
• scharakteryzowa typowe struktury stopów elaza
z w glem,
• okre li oznaczenia, wła ciwo ci oraz dobra na ró ne elementy maszyn i
narz dzi stale , staliwa i eliwa oraz metale nie elazne i ich stopy,
• rozró ni metody badania metali i ich stopów oraz przewidzie ich
zastosowanie do okre lenia stanu materiału i wykrywania wad,
17
•rozpozna zjawiska korozyjne i ich skutki, dobra metody ochrony metali przed
korozj ,
• rozró ni
i dobra rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej
do zadanych
wła ciwo ci po obróbce
•rozró ni podstawowe procesy metalurgii elaza i metali nie elaznych
metalurgii proszków,
oraz
•rozró ni podstawowe procesy wytwarzania odlewów, stosowane materiały,
narz dzia i metody formowania oraz zasady ich doboru,
•okre li procesy obróbki plastycznej na zimno i gor co, rozró ni stosowane
metody, narz dzia i urz dzenia,
•okre li
cechy charakterystyczne typowych
zgrzewanie
lutowanie, klejenie), zasady ich doboru,
metod
spajania ( spawanie,
•rozró ni i opisa podstawowe operacje obróbki r cznej, stosowane narz dzia i
urz dzenia , organizowa stanowisko pracy, dobra narz dzia i materiały
niezb dne do wykonania danej pracy,
•rozró ni i wykona podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem,
dobra parametry obróbki i narz dzia oraz konieczne oprzyrz dowanie,
•okre li zasady monta u i demonta u maszyn i urz dze oraz organizacje tych
prac,
•scharakteryzowa prace remontowo- konserwacyjne i ich wła ciw organizacj ,
•scharakteryzowa prace remontowo-budowlane i warunki ich bezpiecznego
wykonania,
•opisa zasady zasilania maszyn i urz dze przy u yciu energii elektrycznej oraz
zasady
ochrony przeciwpora eniowej
18
•okre li i uzasadni organizacj procesu produkcyjnego i technologicznego,
organizacj zarz dzania i struktur produkcyjn zakładu,
•korzysta z dokumentacji technicznej oraz z norm i literatury technicznej,
okre li obieg dokumentacji w zakładzie,
2. Tre ci kształcenia.
•statyka,
•kinematyka
•dynamika,
•kinematyka i dynamika mechanizmów i maszyn,
•podstawowe zasady rysunku technicznego,
•rysunki cz ci maszyn,
• wytrzymało materiałów,
•
•
•
•
mechanizmy,
tolerancje i pasowania,
chropowato powierzchni,
pomiary warsztatowe,
•
•
•
•
materiały niemetalowe,
podstawy metaloznawstwa,
podstawy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,
korozja,
• podstawy odlewnictwa,
• podstawy obróbki plastycznej,
• spajanie i ci cie metali,
• obróbka r czna ( zarys),
• podstawy mechanicznej obróbki skrawaniem,
• proces produkcyjny i technologiczny,
• uchwyty i przyrz dy,
• monta i demonta maszyn i urz dze ,
• prace remontowo-budowlane,
• technologia i organizacja napraw
19
3.Zalecenia dotycz ce oceniania
Podstaw do oceny ucznia powinna by przede wszystkim :
•obserwacja zachowa uczniów podczas wykonywania zadanej pracy
•samodzielne lub zespołowe wykonanie zadania praktycznego lub teoretycznego
( praca projektowa, referat)
•testy sprawdzaj ce poziom wiedzy teoretycznej
Ocena praktycznych umiej tno ci uczniów powinna by realizowana na terenie
zakładu pracy lub w symulowanych warunkach technologicznych. Oceniaj c
praktyczne umiej tno ci uczniów nale y zwróci uwag na sprawno i dokładno
wykonywanych zada .
20
BLOK PRAWNO - EKONOMICZNY
1. Cele kształcenia:
Ucze w wyniku kształcenia powinien umie :
• analizowa i interpretowa przepisy prawa pracy w tym dotycz ce bezpiecze stwa i
higieny pracy,
• wdra a przepisy ogólne i bran owe okre laj ce wymagania bezpiecze stwa i higieny
pracy, ochrony ppo . oraz ochrony rodowiska naturalnego w realizowanym procesie
technologicznym i obowi zuj cej organizacji pracy,
• kontrolowa przestrzeganie przepisów prawa pracy, w szczególno ci zasad i przepisów
bezpiecze stwa i higieny pracy,
• ocenia stopie naruszenia prawa pracy u pracodawcy,
• okre li skutki narusze prawa pracy,
• stwierdza , kto ponosi odpowiedzialno
• sformułowa
za naruszenia prawa pracy,
wnioski prewencyjne i polecenia do bie cej realizacji na podstawie
dokonanej analizy narusze prawa pracy,
• wprowadza zasady dotycz ce kształtowania warunków pracy do układów zbiorowych
pracy oraz do regulaminów pracy w cz ci dotycz cej warunków pracy,
• ocenia opracowywane w zakładzie akty prawne, regulaminy oraz instrukcje z punktu
widzenia ich zgodno ci z przepisami i zasadami bezpiecze stwa i higieny pracy,
• wdra a wymagania Polskich Norm dotycz ce bezpiecze stwa pracy i ergonomii w
kształtowaniu warunków pracy,
• wdra a zmiany legislacyjne zwi zane z problematyk bhp,
• okre li istot mechanizmu rynkowego,
21
• wskaza wpływ odpowiedniej organizacji pracy na efekty ekonomiczne działania zakładu,
• dopełni formalno ci zwi zane z podj ciem działalno ci gospodarczej,
• obliczy wynik finansowy prowadzonej działalno ci,
• sklasyfikowa kredyty,
• korzysta z kredytów oferowanych na rynku
• poda ró nice mi dzy płatno ciami za pomoc czeku, weksla i polecenia przelewu,
• rozliczy si z urz dem skarbowym z tytułu ró nych podatków,
• dokona oceny ekonomicznych skutków zagro e , w tym wypadków przy pracy i chorób
zawodowych,
• opracowywa sprawozdania, zestawienia dotycz ce analizy i oceny stanu bhp w zakładzie
pracy z wykorzystaniem metod i danych statystycznych.
• kontrolowa przestrzeganie przepisów bezpiecze stwa i higieny pracy na terenie zakładu
pracy
• stosowa aktywne metody poszukiwania pracy, samoprezentacji oraz sporz dzi
intencyjny, yciorys, ofert pracy
2. Tre
kształcenia
A. Elementy nauki o prawie:
•
•
•
•
•
Stanowienie prawa;
Europejskie prawo pracy;
Prawo pracy, a inne dziedziny prawa,
System prawa pracy;
Systematyka prawa bezpiecze stwa i higieny pracy;
• Prawo ubezpiecze społecznych pracowników;
22
list
• Prawo ekologiczne
• Przepisy dotycz ce ochrony ppo .,
• Najwa niejsze regulacje prawa pracy;
- stosunek pracy;
- czas pracy;
- ochrona pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych;
- rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy;
- przedawnienie roszcze ;
- bezpiecze stwo i higiena pracy:
- poj cie ochrony pracy,
- charakterystyka norm prawnych dotycz cych bezpiecze stwa i higieny pracy,
- zakres podmiotowy i przedmiotowy obowi zków w sferze bezpiecze stwa i
higieny pracy.
- nadzór nad warunkami pracy;
- prawo układowe oraz zasady negocjowania i zawierania zbiorowych układów pracy
- odpowiedzialno za naruszenie przepisów prawa pracy;
- post powanie powypadkowe;
- status bezrobotnego;
• Ekonomiczne skutki zagro e
• wiadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
• wiadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uci liwych;
• Zasady opracowywania instrukcji bezpiecze stwa i higieny pracy.
B. Podstawowe zasady prowadzenia działalno ci gospodarczej w warunkach gospodarki
rynkowej wraz z elementami statystyki
• Gospodarka rynkowa.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Podmiot gospodarczy.
Działalno gospodarcza.
Warunki niezb dne do rozpocz cia działalno ci gospodarczej.
Marketing.
Pozyskanie i wykorzystywanie maj tku trwałego i obrotowego
Ubezpieczenie gospodarcze.
Podatki.
Koszty działalno ci.
Opracowywanie materiałów statystycznych.
Zarz dzanie i organizacja pracy
23
3. Zalecenia dotycz ce oceniania
Podstaw do oceny ucznia powinny by :
• prace projektowe wskazuj ce na wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce
• symulacje na podstawie których oceni mo na stopie opanowania umiej tno ci
stosowania nabytej wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych, a tak e obserwacj
postaw ucznia
• testy sprawdzaj ce poziom wiedzy teoretycznej
Przykładowe prace projektowe:
- opracowanie cz ci zakładowego układu zbiorowego pracy dotycz cego
warunków pracy u wybranego pracodawcy (zakładu pracy),
- opracowanie wniosku pod wzgl dem formalno - prawnym do pracodawcy o niezwłoczne
wstrzymanie pracy w zakładzie pracy lub w jego cz ci lub w zagro onym obiekcie, w
przypadku
wyst powania bezpo redniego zagro enia dla ycia lub zdrowia
pracowników.
Przykładowe symulacje:
- w zało onej sytuacji zaistniałej w zakładzie pracy okre li zakres odpowiedzialno ci
prawnej poszczególnych słu b zakładowych
Bior c pod uwag rang tego bloku oraz teoretyczny charakter materiału nale y stosowa
aktywne metody nauczania ( wiczenia symulacyjne, „burz mózgów” itp.) w celu
rozwi zywania konkretnych problemów pracowniczych mo liwych do zaistnienia w
zakładzie pracy.
W celu nabycia umiej tno ci posługiwania si aktami prawnymi i przepisami słuchacz
powinien samodzielnie pracowa na zaj ciach z ksi k , aktami, przepisami itp.
Na praktyce zawodowej nale y uczniów zapozna z dokumentacj z zakresu spraw
zwi zanych ze stosunkiem pracy, sposobem prowadzenia akt osobowych, dokumentami w
sprawie rejestrowania czasu pracy, programami poprawy warunków pracy, dokumentacj
sporz dzon przez organy nadzoru nad warunkami pracy.
24
BLOK
TECHNICZNE BEZPIECZE STWO PRACY, ERGONOMIA I HIGIENA PRACY
1.Cele kształcenia:
Ucze w wyniku kształcenia powinien umie :
• Identyfikowa czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci liwe, niebezpieczne oraz ródła
zagro e tymi czynnikami wyst puj ce w zakładzie pracy.
• Ocenia wpływ czynników szkodliwych na zdrowie i bezpiecze stwo pracowników oraz
na lokalne rodowisko pracy.
• Rozpoznawa zagro enia dla zdrowia zwi zane z prowadzonymi procesami pracy oraz
stosowa skuteczne metody likwidacji lub ograniczenia tych zagro e .
• Rozpoznawa zagro enia wypadkowe zwi zane z prowadzonymi procesami pracy oraz
stosowa skuteczne metody likwidacji lub ograniczenia tych zagro e .
• Ocenia poziom zagro e powodowanych przez czynniki szkodliwe dla zdrowia,
uci liwe i niebezpieczne wyst puj ce w procesach pracy na podstawie analizy tych
czynników.
• Ocenia ryzyko zwi zane z zagro eniami wyst puj cymi w procesach pracy oraz
wskazywa metody redukcji tego ryzyka.
• Ocenia wprowadzane do stosowania substancje, materiały i procesy technologiczne pod
k tem ich szkodliwo ci dla zdrowia i zagro e wypadkowych.
.
• Stosowa zasady ergonomii w organizowaniu stanowisk pracy i procesów pracy.
• Analizowa i ocenia stanowiska pracy (w tym maszyny i inne urz dzenia techniczne)
pod wzgl dem spełniania wymaga ergonomii.
• Ocenia spełnianie wymaga ergonomii w produkowanych wyrobach.
25
• Analizowa i ocenia poszczególne etapy procesów inwestycyjnych, konstrukcyjnych i
technologicznych pod wzgl dem zgodno ci z przepisami i normami dotycz cymi
bezpiecze stwa i higieny pracy oraz ergonomii.
• Ocenia budynki i pomieszczenia pracy oraz tereny z nimi zwi zane pod k tem spełniania
przez nie wymaga bezpiecze stwa i higieny pracy.
• Ocenia maszyny i inne urz dzenia techniczne oraz instalacje pod wzgl dem spełniania
przez nie wymaga bezpiecze stwa i higieny pracy.
• Ocenia organizacj procesów pracy i stanowisk pracy pod k tem spełniania wymaga
bezpiecze stwa i higieny pracy.
• Wskazywa i doradza w doborze rodków ograniczaj cych wpływ czynników
szkodliwych dla zdrowia i niebezpiecznych na pracownika ( rodki ochrony indywidualnej
i zbiorowej).
•
Prognozowa wpływ wprowadzanych zmian w poszczególnych etapach procesu
produkcyjnego na poziom bezpiecze stwa i higieny pracy.
•
Okre la niezb dne działania techniczne i organizacyjne na podstawie wniosków
wynikaj cych z oceny stanu bezpiecze stwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
• Formułowa wnioski maj ce na celu popraw warunków pracy w zakładzie na podstawie
przeprowadzonej analizy i oceny stanu bhp.
•
Wykorzystywa wnioski z bada statystycznych oraz analizy retrospektywnej zaistniałych
zdarze , wypadków i awarii do okre lania działa prewencyjnych.
• Inicjowa wprowadzanie rozwi za technicznych i organizacyjnych wpływaj cych na
popraw warunków bezpiecze stwa i higieny pracy.
• Udziela pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku.
• Bada i ustala okoliczno ci i przyczyny wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz
okre la odpowiednie wnioski prewencyjne.
26
•
Kwalifikowa wypadek za wypadek przy pracy, wypadek zrównany z wypadkiem przy
pracy, wypadek w drodze do i z pracy.
•
Identyfikowa podstawowe rodzaje zanieczyszcze rodowiska naturalnego
pochodz cych z prowadzonego procesu produkcyjnego oraz wskazywa metody redukcji
zanieczyszcze emitowanych do rodowiska.
•
Oceni rozwi zania ograniczaj ce lub eliminuj ce emisj zanieczyszcze do rodowiska
oraz doradza w stosowaniu nowoczesnych rozwi za maj cych na celu ochron
rodowiska naturalnego.
•
Organizowa działania prewencyjne maj ce na celu przeciwdziałanie powstawaniu
po aru.
•
Organizowa w razie po aru akcj ratowniczo - ga nicz do czasu przybycia jednostek
stra y po arnej.
•
Stosowa odpowiednie systemy zabezpiecze przeciwpo arowych w zakładzie pracy.
•
Posługiwa si edytorem tekstu do opracowywania dokumentacji powypadkowej,
sprawozda , ocen stanu bhp, materiałów szkoleniowych.
•
Zakłada bazy danych dla swoich potrzeb i korzysta z baz danych do opracowywania
sprawozda dotycz cych warunków pracy, prowadzenia rejestru wypadków i chorób
zawodowych.
•
Zaprojektowa arkusz kalkulacyjny oraz przeprowadza wybrane obliczenia na jego
zawarto ci do oblicze statystycznych i analizy statystycznej.
•
U ytkowa odpowiednie programy komputerowe do analizy wypadków, oceny zagro e i
oceny ryzyka.
2. Tre ci kształcenia:
1. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci liwe i niebezpieczne wyst puj ce w procesach
pracy i ich wpływ na człowieka oraz lokalne rodowisko.
2. Metody wykrywania i identyfikacji zagro e czynnikami szkodliwymi dla zdrowia,
uci liwymi i niebezpiecznymi.
27
3. Ocena zagro e czynnikami wyst puj cymi w procesach pracy oraz ryzyka zwi zanego z
tymi zagro eniami.
4. Metody likwidacji lub ograniczenia zagro e oraz redukcji ryzyka.
5. Ustalanie okoliczno ci i przyczyn wypadków przy pracy.
6. Analiza i ocena stanu bhp w zakładach.
7. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna.
8. Ocena maszyn i innych urz dze oraz warunków pracy pod wzgl dem bezpiecze stwa
pracy oraz ergonomii.
9. Zasady i metody udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku.
10.Rodzaje zanieczyszcze rodowiska naturalnego i metody ich redukcji.
11.Techniki ochrony rodowiska naturalnego
12.Rozpoznawanie zagro e po arowych oraz metody przeciwdziałania po arom i ich
zwalczania .
13.Techniczne systemy zabezpiecze przeciwpo arowych oraz sprz t i rodki ga nicze
14.Edytory tekstu
15.Arkusz kalkulacyjny, bazy danych
16.Programy komputerowe do analizy zagro e , wypadków przy pracy i oceny ryzyka.
3. Zalecenia dotycz ce oceniania:
Podstaw do oceny powinny przede wszystkim by :
• prace projektowe umo liwiaj ce praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiej tno ci
• samodzielne lub grupowe rozwi zywanie zadanych problemów praktycznych w miejscu
pracy lub na symulowanych stanowiskach pracy np. ocena spełniania wymaga
bezpiecze stwa i higieny pracy na konkretnym stanowisku pracy
• testy sprawdzaj ce poziom wiedzy teoretycznej
Przykładowe prace projektowe:
- sporz dzanie protokołu powypadkowego z konkretnego wypadku
- zaprojektowanie doboru rodków ochrony osobistej dla danego stanowiska pracy ( np.
spawacza)
- dokonanie oceny ryzyka w okre lonym procesie technologicznym np. napełnianie zbiornika
ciecz łatwo paln .
28
BLOK
PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNY
1.Cele kształcenia:
Ucze w wyniku kształcenia powinien umie :
• formułowa ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy uwzgl dniaj ce
wła ciwo ci fizjologiczne i psychologiczne człowieka.
• dokonywa doboru pracowników do stanowisk pracy uwzgl dniaj c ich predyspozycje
intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i społeczne.
• ocenia i korygowa stanowiska pracy wykorzystuj c dane fizjologiczne, biomechaniczne.
• klasyfikowa stanowiska pracy ze wzgl du na obci enia fizyczne predyspozycje
psychofizyczne, oraz istniej ce zagro enia.
• stosowa w działaniu techniki motywuj ce pracowników do bezpiecznej, wydajnej pracy
oraz do doskonalenia zawodowego.
• współdziała w grupie pracowniczej, wpływa na postawy pracowników doskonal ce
zasady bezpiecznej pracy.
• przewidywa postawy i zachowania ludzkie w sytuacjach stresu i zagro enia.
• stosowa techniki komunikacji interpersonalnej ułatwiaj ce rozumienie problemów
pracowniczych i zawodowych.
• asertywnie reagowa na konflikty interesów pracowników w danej strukturze
organizacyjnej zakładu pracy, wzmacnia presti własnego zawodu poprzez doskonalenie.
• przeprowadza negocjacje, wywiady i rozmowy z pracownikami stosuj c socjotechnik
dla prawidłowego odbioru i ustalania informacji o stanie bezpiecze stwa i stosunku
pracowników do warunków pracy,
29
• analizowa i formułowa potrzeby szkoleniowe w danym zakładzie pracy, indywidualne
potrzeby szkoleniowe pracowników, pracodawcy oraz perspektywy rozwojowe zakładu.
• formułowa cele doskonalenia, dokształcania i szkolenia pracowników uwzgl dniaj c
potrzeby indywidualne, zespołowe oraz perspektywy rozwojowe zakładu.
• dobiera tre ci, metody i formy działalno ci dydaktycznej na podstawie okre lonych
potrzeb i celów.
• dobiera i aktualizowa materiały dydaktyczne i techniczne rodki dydaktyczne
ułatwiaj ce realizacj postawionych celów szkoleniowych.
• projektowa programy szkoleniowe pracowników i realizowa je metodami
zapewniaj cymi kształtowanie bezpiecznych postaw i zachowa .
• współpracowa z organizatorami szkole okre laj c wymagania programowe, metodyczne
i organizacyjne, stosowa i dobiera metody kontroli skuteczno ci szkole , prowadzi
dokumentacj szkole pracowniczych.
• planowa i realizowa własn
cie k rozwoju zawodowego.
• popularyzowa problematyk bezpiecze stwa i higieny pracy w zakładzie.
Tre ci kształcenia:
1.
2.
3.
4.
Zasady stosowania ergonomii w organizacji pracy i stanowisk pracy.
Metody klasyfikacji stanowisk pracy i praktyka ich stosowania.
Człowiek w procesie pracy.
Potrzeby człowieka a motywacja do pracy - metody oceny.
5. Zasady współdziałania w grupie - metody rozwi zywania konfliktów.
6. Komunikacja interpersonalna - metody i techniki (rozmowy, negocjacje, asertywno ).
7. Metody badania potrzeb szkoleniowych i okre lanie celów szkolenia.
8. Projektowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego.
9. Organizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego.
10.Rola pracownika słu by bhp w doskonaleniu kadr i popularyzacji wiedzy o
bezpiecze stwie pracy.
30
Zalecenia dotycz ce oceniania:
Podstaw do oceny przede wszystkim powinny by :
• prace projektowe umo liwiaj ce praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiej tno ci
• symulacje, na podstawie których oceni mo na stopie opanowania umiej tno ci
stosowania nabytej wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych, a tak e obserwacj
postaw uczniów.
• testy sprawdzaj ce poziom wiedzy teoretycznej
Przykładowe prace projektowe:
- identyfikacja potrzeb szkoleniowych w danym przedsi biorstwie
- opracowanie celów szkolenia dla ró nych grup odbiorców
- zaprojektowanie programu szkolenia dla wybranego odbiorcy
- opracowanie przykładu zaj
szkoleniowych przy zastosowaniu aktywnych metod
nauczania
- opracowanie zestawu pomocy dydaktycznych do wybranego tematu zaj
Przykładowe symulacje maj ce na celu sprawdzenie opanowania stopnia umiej tno ci:
- współdziałania w grupie
- przekazywania i odbioru informacji
- rozwi zywania konfliktów z jednoczesn ocen postaw wobec problemu
- zachowa asertywnych
Ko cowe zaliczenie umiej tno ci zawartych w bloku psychologiczno - pedagogicznym
powinno polega na obronie opracowanego projektu zaj
dydaktycznych, a tak e
przeprowadzaniu tych zaj z grup pracowników w zakładzie pracy.
31