Profile wybranych typów gleb

Gleby na świecie
W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu
w każdej z lokacji.
Zdjęcie gleby 1–3: Próbka gleby na łące w południowej części stanu Teksas w USA
Zdjęcie gleby 1–3: Są to powszechnie spotykane gleby w środkowozachodniej części USA, a także
na stepach w Argentynie i na Ukrainie. Zazwyczaj są głębokie i ciemne oraz stanowią dobre podłoże dla
upraw. Ich ciemny kolor jest wynikiem długotrwałego obumierania korzeni traw, rozkładu oraz
wytworzenia się dużej zawartości materii organicznej, co pozwala glebie na zatrzymywanie wody
i substancji odżywczych pomagających rozwojowi roślin.
Zdjęcie gleby 1–4: Gleba wytworzona na terenie leśnym we wschodniej Rosji niedaleko miasta
Magadan
Zdjęcie gleby 1–4: Jest to inna gleba niż gleba z terenów łąkowych, ponieważ większość jej materii
organicznej pochodzi z liści i korzeni drzew iglastych, które umierają i rozkładają się tylko blisko
powierzchni poziomu A gleby. Kiedy ta materia organiczna ulega rozkładowi i miesza się z deszczem,
tworzy kwasy, które wymywają lub usuwają materiał z górnych poziomów gleby. Tutaj możemy
zauważyć białą warstwę pod ciemną warstwą powierzchniową, gdzie kwasy organiczne wymyły
substancje odżywcze, organiczne, ił, żelazo oraz inne materiały, pozostawiając zaledwie minerały. Ten
poziom zwany jest poziomem E od słowa eluwialny (zwietrzelinowy). Poziom E jest warstwą z której
materiały są usuwane bądź uchodzą. Pod poziomem E znajduje się poziom B, gdzie materiały z
górnego poziomu są złożone. Poziom B ma ciemny kolor z powodu obecności materii organicznej.
Drugi poziom B pod poprzednim jest czerwony, dzięki otoczeniu tlenkiem żelaza, naniesionym z
poziomu E. Trzeci poziom B leży pod poziomem, zawierającym kilka różnych typów otoczeń minerałów
tlenkiem żelaza, co nadaje żółtawą barwę. Poniżej znajduje się poziom C, który stanowi pierwotną skałę
macierzystą budującą glebę. Początkowo cała gleba wyglądała jak poziom C. Jednak w czasie nastąpiły
procesy zmieniające wygląd gleby. Gleby uformowane na terenach nie porośniętych drzewami
iglastymi, nie zawsze będą miały ten sam rodzaj profilu glebowego, jaki obserwujemy tutaj.
Zdjęcie gleby 1–5: Środowisko tropikalne w Northern Queensland, Australia.
Zdjęcie gleby 1–5: Zwróćcie uwagę na głębokość gleby oraz na jej jasne, czerwone kolory. Widzimy
także, iż bardzo trudno jest rozróżnić od siebie poziomy. Ten typ niezwykle zwietrzałej gleby występuje
wtedy, gdy temperatury oraz ilość opadów są wysokie. W tego rodzaju klimacie materia organiczna
rozkłada się bardzo szybko i przemienia się w materiał nieaktywny, który wiąże się z iłem. Większość
substancji odżywczych została wymyta z gleby, pozostawiając zwietrzałe minerały okryte tlenkami
żelaza. To właśnie tlenki żelaza nadają glebie jasny, czerwony kolor.
Zdjęcie gleby 1–6: Gleba wytworzona w bardzo zimnym klimacie niedaleko Inuvik w północnozachodniej Kanadzie.
Zdjęcie gleby 1–6: Pagórkowata lub pofalowana powierzchnia tej gleby jest wynikiem topnienia lodu
zamrożonego w glebie. Czarne strefy wskazują miejsca, w które materia organiczna dostała się dzięki
cyklom zamarzania i topnienia wody. Proces zamarzania i topnienia nazywa się zmianami mrozowymi.
Jest to gleba niezbyt rozwinięta i zawiera niewyraźne wskaźniki poziomów, które widać jedynie w
delikatnych zmianach koloru. Na dnie profilu znajduje się warstwa zwana wieczną zmarzliną, która
może się składać z lodu, gleby bądź mieszaniny ich obydwu i przez cały rok pozostaje poniżej 0 °C.
Zdjęcie gleby 1–7: Gleba uformowana w bardzo suchych lub jałowych warunkach w Nowym
Meksyku w USA.
Zdjęcie gleby 1–7: Jasnobrązowy poziom A na powierzchni występuje z powodu braku materii
organicznej bądź nawilżenia, które zazwyczaj przyciemniają glebę. Roślinność na tym terenie jest
uboga, toteż materia organiczna nie jest zwracana glebie. Kiedy pojawia się deszcz, niesie materiały w
głąb profilu, aby uformować poziomy B. Białe smugi na dnie tego profilu są zbudowane z pokładów
węglanu wapnia, który w czasie staje się bardzo twardy.
Zdjęcie gleby 1–8: Próbka mokrej gleby z Luizjany w USA.
Zdjęcie gleby 1–8: Mokre gleby znajdują się w wielu miejscach na świecie. Poziom A jest zazwyczaj
ciemny z powodu obecności materii organicznej, skumulowanej podczas nawadniania gleby. Kiedy
następuje nasiąknięcie wodą, często nie ma wystarczającej ilości tlenu potrzebnego do rozkładu
materiału organicznego. Poziom B jest szarawy. Czasem, tak jak na powyższym zdjęciu, kolor szary ma
brązowe i pomarańczowe smugi, zwane żyłkami. Kolor szary wskazuje, że gleba była mokra przed długi
okres czasu, natomiast żyłki pokazują, iż tlen był obecny w glebie.
Badanie gleb: Dr John Kimble i Sharon Waltman z USDA Natural Resources Conservation Service,
National Soil Survey Center, Lincoln, Nebraska udostępnili zamieszczone fotografie.
Gleby w Polsce
Profil 603: Warszawa-Wilanów.
Gleba murszowa
Poziomy: M - murszowy, D - piasek rzeczny.
Profil 610: Brwinów k. Warszawy.
Gleba glejowo-gruntowa
Poziomy: A - orno-próchniczny, Cox - żelazisty, Go glejowy oksydacyjny, Gr - glejowy redukcyjny.
Profil 613: Brwinów k. Warszawy.
Czarna ziemia zdegradowana
Poziomy: A1.1 - próchniczny jasny, A1.2 próchniczny ciemny, A/C - przejściowy, Cg skała macierzysta oglejona.
Profil 706: Sudety.
Gleba brunatna kwaśna
Poziomy: A - próchniczny, Bbr - brunatnienia,
C - skała macierzysta.
Profil 707: Chrosno k. Kutna.
Gleba opadowo-glejowa
Poziomy: A - próchniczny, Cg - opadowoglejowy, Cca - węglanowa glina zwałowa.
Profil : Sudety.
Gleba bielicowa
Poziomy: A - próchniczny, Ees - wymycia, Bhfe - wmycia, C skała macierzysta