tematyka - Matematyka Innego Wymiaru
Transkrypt
tematyka - Matematyka Innego Wymiaru
WSTĘP System ELITMAT TEAM – LEADER – SPACE wspierający nauczanie matematyki w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach ponadgimnazjalnych jest skierowany do uczniów i uczennic oraz nauczycieli i nauczycielek z całego kraju. Zakłada powstanie w szkołach grup ELITMAT TEAM prowadzonych przez ELITMAT LEADERÓW w oparciu o materiały dydaktyczne dostępne na portalu edukacyjnym ELITMAT SPACE www.matematykainnegowymiaru.pl Rozkład treści programowych jest dokumentem przeznaczonym w szczególności dla ELITMAT LEADERÓW. Jest w nim zawarty podział wszystkich zagadnień na poszczególne etapy edukacyjne wraz z celami edukacyjnymi oraz szczegółową tematyką. W celu ułatwienia pracy z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych przy każdym z zagadnień została umieszczona informacja, w jakiej formie materiały omawiające dane zagadnienie można odnaleźć na portalu, gdzie został dokonany tożsamy podział na poszczególne działy w obrębie etapu edukacyjnego. Zagadnienia ujęte w niniejszym rozkładzie obejmują zarówno treści z podstawy programowej, jak również zgodnie z celem projektu i założeniem systemu ELITMAT T-L-S, zostały one poszerzone o dodatkowe treści wykraczające poza podstawę programową. Zagadnienie dotyczące treści pozaprogramowych zostały dobrane poprzez zebranie informacji i analizę większości konkursów i olimpiad matematycznych w Polsce i w Europie, które odbyły się w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Dodatkowo treści w czwartym etapie edukacyjnym korelują z zagadnieniami programu początkowych lat studiów na kierunkach ścisłych i są uzupełnieniem powstałej w wyniku cięć programowych niespójności między szkołą ponadgimnazjalną a wymaganiami uczelni wyższych. Dla łatwości odszukania konkretnych materiałów w poszczególnych działach tematycznych została zawarta informacja o korelacji z konkretnym punktem z podstawy programowej. Podział treści, jak i charakter materiałów dydaktycznych pozwala więc na ich wykorzystanie zarówno podczas zajęć lekcyjnych, jak również na zajęciach dodatkowych w grupach ELITMAT TEAM oraz do samodzielnej pracy w domu na podstawie wskazówek nauczyciela/nauczycielki, które może przekazywać uczniom i uczennicom on-line. RODZAJE MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH DOSTĘPNE NA PORTALU MATEMATYKA INNEGO WYMIARU ANIMACJE LEKCJA KONSPEKT Z ZAKRESU KONSPEKT METOD EFEKTYWNEJ NAUKI PLANSZA INTERAKTYWNA PLANSZA STATYCZNA ZADANIE ZADANIE ON-LINE INTERAKTYWNE GRA GRA STRATEGICZNA I ETAP EDUKACYJNY Ramowy rozkład materiału I. Liczby arabskie (korelacja z 1 - 8 punktem podstawy programowej) II. Miary (korelacja z 9 - 12 punktem podstawy programowej) III. Liczby rzymskie (korelacja z 13 punktem podstawy programowej) IV. Kalendarz (korelacja z 14 punktem podstawy programowej) V. Zegar (korelacja z 15 punktem podstawy programowej) VI. Elementy geometrii (korelacja z 16 - 17 punktem podstawy programowej) Treści kształcenia i cele edukacyjne I. LICZBY ARABSKIE CELE EDUKACYJNE Doskonalenie sprawności rachunkowej poprzez rozwiązywanie zadań o podwyższonym stopniu trudności. Rozwijanie zdolności dostrzegania relacji (mniejszości, większości) między liczbami. Doskonalenie umiejętności budowania liczb według ustalonego warunku. Odkrywanie cech podzielności liczb. Dostrzeganie własności różnych rodzajów liczb. Kształtowanie umiejętności dostrzegania prawidłowości w układzie liczb. Rozwijanie logicznego myślenia za pomocą łamigłówek matematycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Działania w zbiorze liczb naturalnych w zakresie 1000000 (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie) Systemy zapisywania liczb: pozycyjny a niepozycyjny dziesiętny Nazwy cyfr w liczbie DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Nazewnictwo dużych liczb Kolejność wykonywania działań Sztuka szybkiego liczenia: mnemotechniczna tabliczka mnożenia system mnożenia na palcach graficzna tabliczka mnożenia Porównywanie liczb Cechy podzielności przez 2, 3 ,4, 5, 10 Rodzaje ciekawych liczb: liczby doskonałe liczby lustrzane liczby palindromiczne liczby parzyste i nieparzyste Zależności liczbowe w życiu codziennym np. cena, ilość, wartość, temperatura Liczbowe kwadraty magiczne 2 x 2 i 3 x 3 Proste ułamki o mianownikach 2, 3, 4 Obliczenia pieniężne w sytuacjach codziennych i niestandardowych II. MIARY CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności matematycznych w zadaniach dotyczących życia codziennego. Nauka praktycznego wykorzystania matematyki. Wykształcenie umiejętności planowania rozwiązania problemu matematycznego i realizacji tego planu. Doskonalenie umiejętności posługiwania się jednostkami miar i wag. Kształtowanie umiejętności zamieniania jednostek z mianownikami 2 i 4. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Historia miar i wag Jednostki długości, pojemności, wagi Zamiana prostych jednostek (kg; dag; g; l; ml; k, m; cm; mm) oraz jednostek z mianownikiem 2 i 4 Zadania problemowe dotyczące miar DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH III. LICZBY RZYMSKIE CELE EDUKACYJNE Doskonalenie umiejętności zapisywania i odczytywania liczb w systemie rzymskim. Zapoznanie z elementami historii rozwoju systemów liczbowych na przykładzie liczb rzymskich. Rozwijanie umiejętności logicznego myślenia. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Historia liczb rzymskich Sposoby zapisywania liczb rzymskich ze znakami I, V, X, L, C Zadania logiczne z wykorzystaniem liczb rzymskich Zamiana liczb rzymskich na arabskie DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH IV. KALENDARZ CELE EDUKACYJNE Doskonalenie umiejętności obliczeń kalendarzowych poprzez rozwiązywanie zadań o podwyższonym stopniu trudności. Kształtowanie umiejętności matematycznych w zadaniach dotyczących życia codziennego. Nauka praktycznego wykorzystania matematyki. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Historia kalendarza Rodzaje kalendarzy Jednostki kalendarzowe np. kwartał, rok, dekada, wiek, milenium Oś czasu Podział miesięcy na pory roku Określanie wieku wydarzeń historycznych Rok przestępny Obliczanie numeru porządkowego dnia roku DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH V. ZEGAR CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności matematycznych w zadaniach dotyczących życia codziennego. Nauka praktycznego wykorzystania matematyki. Wykształcenie umiejętności planowania rozwiązania problemu matematycznego i realizacji tego planu. Doskonalenie umiejętności obliczeń zegarowych poprzez rozwiązywanie zadań o podwyższonym stopniu trudności. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Jednostki czasu (godzina, minuta, sekunda, doba itd.) Posługiwanie się częściami jednostek czasu - pół godziny, kwadrans w zadaniach praktycznych Zależności geometryczne wzajemnego położenia wskazówek Obliczenia rachunkowe z wykorzystaniem tarczy zegara Odczytywanie poprawnej godziny w systemie analogowym i cyfrowym DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH VI. ELEMENTY GEOMETRII CELE EDUKACYJNE Doskonalenie umiejętności rozwiązywania zadań geometrycznych o podwyższonym stopniu trudności. Rozwijanie logicznego myślenia oraz wyobraźni za pomocą łamigłówek matematycznych. Kształtowanie umiejętności odkrywania i badania własności figur geometrycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Rodzaje i własności podstawowych figur geometrycznych Alfabet geometryczny (punkt, prosta, półprosta, odcinek, łamana) Prostopadłość i równoległość odcinków i prostych Wskazywanie i rozróżnianie figur symetrycznych Łamigłówki geometryczne z wykorzystaniem patyczków lub zapałek Origami DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Tangramy i stomachiony II ETAP EDUKACYJNY Ramowy rozkład materiału I. Liczby naturalne (korelacja z 1, 2 i 14 punktem podstawy programowej) II. Liczby całkowite (korelacja z 3 i 14 punktem podstawy programowej) III. Ułamki zwykłe i dziesiętne (korelacja z 4, 5 i 14 punktem podstawy programowej) IV. Matematyka w obliczeniach praktycznych (korelacja z 12 i 13 punktem podstawy programowej) V. Algebra (korelacja z 6 i 14 punktem podstawy programowej) VI. Geometria (korelacja z 7 – 11 i 14 punktem podstawy programowej) Treści kształcenia i cele edukacyjne I. LICZBY NATURALNE CELE EDUKACYJNE Doskonalenie umiejętności rachunkowych oraz sprawnego poruszania się w zbiorze liczb naturalnych w oparciu o własności, działania, analogie i algorytmy. Kształtowanie umiejętności definiowania i posługiwania się definicjami. Doskonalenie sprawności rachunkowej. Rozwijanie logicznego myślenia za pomocą łamigłówek matematycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Zbiory liczbowe Pozycyjne a niepozycyjne systemy liczbowe Niedziesiątkowe systemy liczbowe Liczby naturalne w systemie dziesiątkowym: charakterystyka zasad dziesiątkowego systemu pozycyjnego. Nazywanie kolejnych rzędów (J, D, S, …) oraz grup rzędów (tysiące, miliony, miliardy, biliony, …) zapis słowny i cyfrowy liczb, związki między tymi zapisami wyodrębnienie w danej liczbie kolejnych rzędów i jej zapis w postaci sumy iloczynów DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH kolejnych liczb wyrażonych cyframi J, D, S Działania na liczbach naturalnych w systemie dziesiątkowym Nazwy wielkich liczb Złota proporcja Ciekawe liczby – trójkątne, kwadratowe Rodzaje liczb: rzymskie pierwsze palindromiczne doskonałe lustrzane bliźniacze Badanie podzielności liczb: podzielność przez liczby od 2 do 10 niestandardowe cechy podzielności Sztuka szybkiego liczenia II. LICZBY CAŁKOWITE CELE EDUKACYJNE Rozwijanie umiejętności dostrzegania i wykorzystywania własności liczb w zakresie zbioru liczb całkowitych. Kształtowanie umiejętności sprawnego posługiwania się liczbami całkowitymi w oparciu o własności, działania, analogie i algorytmy. Doskonalenie sprawności rachunkowej w zakresie zbioru liczb całkowitych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Liczby przeciwne Liczby parzyste i nieparzyste Liczby całkowite na osi liczbowej – termometr jako oś liczbowa Porównywanie liczb całkowitych Potęga liczby całkowitej o wykładniku naturalnym: obliczanie ostatniej cyfry potęg DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH III. UŁAMKI ZWYKŁE I DZIESIĘTNE CELE EDUKACYJNE Rozwijanie umiejętności posługiwania się ułamkami w sytuacjach realistycznych i „czysto” matematycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Graficzna postać ułamków Działania na ułamkach: dodawanie ułamków zwykłych odejmowanie ułamków zwykłych mnożenie ułamków zwykłych niewłaściwych sprowadzanie ułamków do wspólnego mianownika rozszerzanie ułamka do postaci ułamka niewłaściwego skracanie ułamków zwykłych wyłączanie całości z ułamka niewłaściwego DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Liczby odwrotne Graficzna postać procentu Przybliżenia ułamków IV. MATEMATYKA W OBLICZENIACH PRAKTYCZNYCH CELE EDUKACYJNE Kształtowanie i rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności z wykorzystaniem jednostek masy, długości, pojemności, czasu, prędkości i temperatury. Nabycie umiejętności rozwiązywania problemów otwartych i stawiania pytań. Prezentowanie postawy twórczej w sytuacjach nowych. Analizowanie, planowanie i przeprowadzanie prostych badań statystycznych. Odczytywanie i odnajdowanie informacji z różnych źródeł. Ich analizowanie, selekcjonowanie, przetwarzanie i interpretowanie. Opisywanie zebranych danych, doświadczeń, procesów środkami matematycznymi, analizowanie i wyciąganie wniosków. Korzystanie z różnorodnych technik informacyjnych, umiejętność poruszania się w chaosie informacji. Dostrzeganie zjawisk i procesów o otaczającym świecie, analizowanie ich skutków i opisywanie przebiegu. Matematyzacja sytuacji realnych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Jednostki monetarne: DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH krajowe i zagraniczne historyczne Jednostki masy, długości, pojemności i temperatury: posługiwanie się jednostkami miar i umiejętność ich zamiany odczyt temperatury na skali Prędkość – droga – czas w zadaniach praktycznych Zegar i kalendarz: obliczenia zegarowe i kalendarzowe historia i rodzaje kalendarzy obliczenia rachunkowe z wykorzystaniem tarczy zegara odczytywanie godzin obliczenia dotyczące numeru porządkowego dnia roku Proste zagadnienia z wykorzystaniem procentów w ujęciu praktycznym V. ALGEBRA CELE EDUKACYJNE Wdrażanie do operowania językiem matematycznym. Kształtowanie umiejętności zapisu zjawisk rzeczywistych w sposób symboliczny za pomocą znaków i symboli matematycznych. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym. Nauka systematyzacji danych. Dobieranie odpowiedniego modelu matematycznego do danej nowej sytuacji, stosowanie poznanych wzorów i zależności, przetwarzanie tekstu zadania na działania arytmetyczne, równania i nierówności. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności w oparciu o wiedzę na temat wyrażeń algebraicznych, równań i nierówności liniowych z jedną niewiadomą. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Stosowanie metod szybkiego liczenia w praktyce Obliczanie wartości wyrażeń algebraicznych Zamiana form słownych na wzory Opisywanie przy użyciu wyrażeń algebraicznych sytuacji realnych Opisywanie przy użyciu wyrażeń algebraicznych związków między różnymi wielkościami DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Przekształcanie wzorów Wykorzystywanie wzorów do rozwiązywania zadań Rozwiązywanie równań i nierówności liniowych z jedną niewiadomą VI. GEOMETRIA CELE EDUKACYJNE Rozwijanie wyobraźni i intuicji geometrycznej. Odkrywanie, badanie i znajomość obiektów geometrycznych (na płaszczyźnie i w przestrzeni) i ich klasyfikacja. Formułowanie logicznych reguł w oparciu o wzajemne relacje między obiektami geometrycznymi. Znajomość i wykonywanie podstawowych konstrukcji geometrycznych. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania zadań geometrycznych o podwyższonym stopniu trudności. Rozwijanie logicznego myślenia oraz wyobraźni poprzez rozwiązywanie łamigłówek geometrycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Wielokąty i ich własności: suma kątów wielokąta (trójkąta, czworokąta) wielokąty foremne cechy charakterystyczne określonych rodzajów wielokątów Konstrukcje geometryczne: DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH konstrukcja symetralnej odcinka konstrukcja trójkąta równobocznego konstrukcja sześciokąta foremnego Obliczanie pól i obwodów wielokątów Dowody na pola figur (równoległoboku, rombu, trapezu, trójkąta) Trójkąty i ich rodzaje: podział ze względu na boki podział ze względu na kąty Koła i okręgi: własności i charakterystyczne odcinki okrąg opisany na trójkącie okrąg wpisany w trójkąt pole pierścienia kołowego Kąty i ich rodzaje: podział ze względu na położenie (wierzchołkowe, odpowiadające, naprzemianległe, przyległe) podział ze względu na miarę (zerowy, prosty, wklęsły, półpełny, pełny) Równanie zegara – zależności kątów środkowych między wskazówkami w zależności od określonej godziny Ostrosłupy – rodzaje brył i ich siatki Graniastosłupy – rodzaje brył i ich siatki Wielościany foremne: nazwy (czworościan, sześcian, ośmiościan, dwunastościan, dwudziestościan) siatki wielościanów foremnych zadania praktyczne z sześcianem Jednostki powierzchni Obliczanie pól powierzchni i objętości Układ współrzędnych: podstawowe wiadomości o układzie współrzędnych zaznaczanie punktów na układzie Kwadratura koła Tangramy i stomachiony – różne rodzaje tangramów Kostka Bedlam Fraktale w matematyce i przyrodzie Geometryczne łamigłówki logiczne III ETAP EDUKACYJNY Ramowy rozkład materiału I. Liczby wymierne (korelacja z 1 i 2 punktem podstawy programowej) II. Procenty (korelacja z 5 punktem podstawy programowej) III. Potęgi (korelacja z 3 punktem podstawy programowej) IV. Pierwiastki (korelacja z 4 punktem podstawy programowej) V. Wyrażenia algebraiczne (korelacja z 6 punktem podstawy programowej) VI. Równania, nierówności i układy równań (korelacja z 7 punktem podstawy programowej) VII. Funkcje (korelacja z 8 punktem podstawy programowej) VIII. Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa (korelacja z 9 punktem podstawy programowej) IX. Figury płaskie (korelacja z 10 punktem podstawy programowej) X. Bryły (korelacja z 11 punktem podstawy programowej) Treści kształcenia i cele edukacyjne I. LICZBY WYMIERNE CELE EDUKACYJNE Dostrzeganie własności różnych rodzajów liczb. Poznawanie historii liczb z uwzględnieniem ewaluacji i rozwoju systemów liczbowych. Poznawanie i doskonalenie technik szybkiego liczenia w pamięci. Poznawanie niestandardowych cech podzielności liczb. Dostrzeganie zależności matematycznych w świecie przyrody na podstawie ciągu Fibonacciego. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Systemy pozycyjne i niepozycyjne Pozycyjne systemy liczbowe (dziesiętny, dwójkowybinarny, trójkowy, ósemkowy, szesnastkowy) Zamiana ułamków zwykłych na dziesiętne, w tym okresowych Zaokrąglanie i szacowanie wyrażeń arytmetycznych Cechy podzielności liczb - standardowe cechy podzielności oraz podzielność przez 7, 11, 13, 37, 101, 143, 1001 oraz przez liczby będące liczbą złożoną z liczb charakteryzujących daną podzielność Wykazywanie podzielności liczb i wyrażeń Rodzaje zbiorów liczbowych, w tym w szczególności: DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH liczby pierwsze na wagę złota - metody wyznaczania liczb pierwszych, własności liczb pierwszych i ich zastosowanie liczby względnie pierwsze liczby złożone liczby doskonałe liczby niedoskonałe liczby bliźniacze liczby lustrzane liczby zaprzyjaźnione liczby palindromiczne liczby nadmierne liczby Fermata liczby jedynkowe liczby pitagorejskie liczby trójkątne Ciąg Fibonacciego – budowa struktur fizycznych czyli przyroda najlepszą matematyczką Techniki szybkiego liczenia w pamięci: system wedyjski, np. mnożenie w pamięci liczb typu 28 x 22, 43 x 47 wraz z zastosowaniem do ułamków dziesiętnych algorytm mnożenia w pamięci liczb z zakresu 11-19, np. 11 x 15 algorytm szybkiego mnożenia liczb bliskich 100 i 1000, np. 98 x 97, 1002 x 1005 wraz z zastosowaniem do ułamków II. POTĘGI CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności wykorzystywania zależności i analogii matematycznych. Kształtowanie umiejętności szybkiego liczenia. Nauka obserwacji i wnioskowania na podstawie tych obserwacji. Poznanie narzędzi matematycznych wspierających wiele dziedzin nauki (notacja wykładnicza). Poznawanie zastosowań systemów liczbowych w technice informacyjnej, inżynierii, bezpieczeństwie oraz innych nowoczesnych technologiach. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Rodzaje potęg o wykładniku: naturalnym całkowitym wymiernym Własności potęg o: tym samym wykładniku tej samej podstawie Dowodzenie z wykorzystaniem szacowania i zależności liczbowych: DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH dowody na porównywanie liczb, np. która liczba jest większa 2255 czy 5522 Sztuka szybkiego potęgowania: algorytm obliczania w pamięci kwadratów liczb z ostatnią cyfrą 5, np.252 algorytm obliczania w pamięci kwadratów liczb bliskich 100 i 1000, np. 1052, 10072 Własności wielkich potęg: znajdowanie ostatnich cyfr wielkich potęg Notacja wykładnicza – podstawowe narzędzie naukowca Potęgowanie fundamentem systemów pozycyjnych, w tym: zasady budowy systemu pozycyjnego binarnego zamiana systemu dziesiętnego na binarny i odwrotnie zastosowanie systemu binarnego – najważniejszy system technologii informacyjnej opartej na wiedzy III. PIERWIASTKI CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności wykorzystywania zależności i analogii matematycznych. Kształtowanie umiejętności szybkiego liczenia. Nauka obserwacji i wnioskowania na ich podstawie. Poznanie niekonwencjonalnych sposobów znajdowania wartości liczbowych pierwiastków. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Własności pierwiastków: dziedzina pierwiastka Różne działania na pierwiastkach: o tych samych stopniach korelacja między potęgami a pierwiastkami Historia liczb niewymiernych – pierwiastek z 2 jako najbardziej strzeżone w starożytności matematyczne tabu Pitagorejczyków Szukanie przybliżeń pierwiastków, których wynik nie jest liczbą wymierną za pomocą porównań Pierwiastki jako brama geometrii na przykładzie odcinków o niewymiernych długościach – ślimak Teodorosa DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Złoty podział czyli boska proporcja: różne konstrukcje złotej liczby IV. PROCENTY CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności matematycznych w zadaniach dotyczących życia codziennego. Nauka praktycznego wykorzystania matematyki. Wykształcenie umiejętności planowania rozwiązania problemu matematycznego i realizacji tego planu. Kształcenie poprawności językowej używania terminu procentu i punktu procentowego. Nauka stosowania różnego rodzaju arkuszy kalkulacyjnych do złożonych obliczeń procentowych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Procenty i promile: ilustracja graficzna procentu Procent a punkt procentowy: porównywanie względem procentów porównywanie względem punktów procentowych Dokonywanie analizy na podstawie wykresów i diagramów procentowych Zadania praktyczne – czyli procenty wokół nas – podatki, lokaty, zmiany cen, procent składany DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Skład procentowy w różnych dziedzinach życia V. WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności zapisu zjawisk rzeczywistych w sposób symboliczny za pomocą znaków i symboli matematycznych. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym. Nauka systematyzacji danych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Wyrażenia algebraiczne jako uniwersalny język wszelkich zjawisk: opisywanie za pomocą wyrażeń algebraicznych związków między różnymi wielkościami od szczegółu do ogółu czyli opisywanie własności liczb z wykorzystaniem różnych przekształceń wyrażeń algebraicznych wyrażenia algebraiczne jako narzędzie porządkowania danych i redukcji ich zapisu do prostszej postaci Wzory skróconego mnożenia: drugiego stopnia wraz z dowodem geometrycznym trzeciego stopnia z wyprowadzaniem wzorów dwumian Newtona a trójkąt Pascala DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Techniki szybkiego liczenia w pamięci z wykorzystaniem wzorów skróconego mnożenia, np. 322, 912, 892 VI. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności zapisu zjawisk rzeczywistych w sposób symboliczny za pomocą znaków i symboli matematycznych. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym przez zapisywanie ich równaniem matematycznym, nierównością lub układem równań. Nauka systematyzacji danych. Rozwijanie umiejętności stosowania równań, nierówności i układów równań w sytuacjach problemowych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Zapisywanie związków między wielkościami za pomocą równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, w tym związków między wielkościami wprost proporcjonalnymi i odwrotnie proporcjonalnymi Sprawdzanie czy dana liczba spełnia równanie stopnia pierwszego z jedną niewiadomą Rozwiązywanie równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą Zapisywanie związków między nieznanymi wielkościami za pomocą układu równań pierwszego stopnia z dwiema lub więcej niewiadomymi Rozwiązywanie układów równań pierwszego stopnia z dwiema i więcej niewiadomymi różnymi metodami algebraicznymi, w tym metodą DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH wyznaczników (Cramera) Opisywanie i rozwiązywanie zadań osadzonych w kontekście praktycznym za pomocą równań lub układów równań Proste równania niezupełne drugiego stopnia Typy układów równań ze szczególnym uwzględnieniem znajdowania rozwiązań w przypadku układów nieoznaczonych Dowody na wykazywanie równań i nierówności Wizualizacja przedziałów liczbowych: ograniczonych nieograniczonych VII. FUNKCJE CELE EDUKACYJNE Kształtowanie dostrzegania i identyfikowania zależności funkcyjnych we wszechświecie. Wnioskowanie na podstawie obserwacji i analizy struktur dynamicznych w otaczającym świecie i przełożenie na matematyczny obiekt abstrakcji. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Funkcja jako szczególny rodzaj przyporządkowania: sposoby przedstawiania funkcji dziedzina i zbiór wartości funkcji zależności funkcyjne w życiu codziennym Funkcje liniowe: czy wykres funkcji liniowej zawsze jest prostą? – wykresy funkcji liniowej korelacja wzajemnego położenia dwóch prostych i liczby rozwiązań układu równań proste równoległe i proste prostopadłe w układzie współrzędnych wartość bezwzględna funkcji liniowej DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH symetria funkcji liniowej w układzie współrzędnych Wykresy funkcji nieliniowych: kwadratowa wykładnicza odwrotna liniowa z wartością bezwzględną sinus cosinus pierwiastek kwadratowy z „x” signum Entier Wykres funkcji jako podstawowe narzędzia przedstawiania danych gospodarczych, ekonomicznych, społecznych i większości dziedzin nauki VIII. STATYSTYKA OPISOWA I WPROWADZENIE DO RACHUNKU PRAWDOPODOBIEŃSTWA CELE EDUKACYJNE Nabycie umiejętności zbierania, selekcjonowania i przedstawiania danych. Wnioskowanie zależności na podstawie analizy danych. Rozwijanie umiejętności przewidywania szansy wystąpienia określonego wyniku w pewnym zdarzeniu. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Charakterystyka próby statystycznej za pomocą średniej arytmetycznej, mediany, dominanty, wariancji, odchylenia standardowego Zasada szufladkowa Dirichleta Elementy teorii gier i rachunku prawdopodobieństwa: podstawowe własności rachunku prawdopodobieństwa ocena możliwości wygranej (osiągnięcia sukcesu) na podstawie obserwacji warunków początkowych zbioru probabilistycznego dobór właściwej strategii na podstawie analizy DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH rachunku szans w celu osiągnięcia sukcesu IX. FIGURY PŁASKIE CELE EDUKACYJNE Rozwijanie wyobraźni geometrycznej. Poznawanie spójności matematyki na podstawie rozwoju geometrii na przestrzeni wieków. Kształtowanie umiejętności stosowania najkrótszych dróg rozwiązania w zadaniach geometrycznych. Rozwijanie intuicji matematycznej. Nauka logicznego argumentowania. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Związek między kątami środkowym a wpisanym opartymi na tym samym łuku. Rodzaje kątów Przekształcenia geometryczne: symetria osiowa symetria środkowa przesunięcie o wektor obrót o dany kąt jednokładność o środku S i skali k DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Koło i okrąg: graficzne przedstawienie liczby π koło a okrąg – charakterystyczne odcinki pierścień kołowy długość łuku okręgu pole wycinka koła Trójkąty: boki trójkąta o kątach 30o, 60o, 90o boki trójkąta o kątach 45o, 45o, 90o funkcje trygonometryczne w trójkącie środek ciężkości w trójkącie - barycentrum zależność między wysokością trójkąta a innymi odcinkami własności trójkąta równobocznego ortocentrum trójkąt egipski i trójki pitagorejskie wzór Herona Wielokąty foremne – nawiązanie do przyrody. Również wielokąty wpisane w okrąg i opisane na okręgu Własności n-kątów w tym n-kątów foremnych: liczba przekątnych suma miar kątów kąty wewnętrzne w n-kącie foremnym korelacja n-kątów i okręgów wpisanych i opisanych Wielokąty – dowody matematyczne w odniesieniu do: pól obwodów kątów własności przekątnych, wysokości, dwusiecznych, symetralnych, środkowych Stosowanie twierdzenia Pitagorasa: ślimak Teodorosa czyli zobaczyć i dotknąć niewymierność za pomocą konstrukcji odcinków o długościach niewymiernych historia tw. Pitagorasa Twierdzenia: Talesa Ptolemeusza Vivianiego Stewarta Konstrukcje geometryczne: trójkąta równobocznego sześciokąta foremnego symetralnej odcinka Kwadratura koła i inne wielkie problemy matematyki (trysekcja kąta, podwojenie sześcianu) Złoty i srebrny podział odcinka Fraktale dywan i trójkąt Sierpińskiego Planimetria w układzie współrzędnych: punkty symetryczne w układzie współrzędnych punkty kratowe – wzór Picka długość odcinka w układzie współrzędnych X. BRYŁY CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności wnioskowania na podstawie obserwacji brył. Dostrzeganie własności i wspólnych cech określonych rodzajów brył. Rozwijanie wyobraźni przestrzennej. Kształtowanie umiejętności praktycznego wykorzystania własności figur przestrzennych. Poznawanie niestandardowych brył i ich zależności. Wykorzystanie technik komputerowych do rysowania brył. Zapoznanie z historią i ewolucją matematyki na podstawie rozwoju geometrii przestrzennej. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Powstawanie brył obrotowych Przekroje brył obrotowych Ostrosłupy – przekroje i kąty Graniastosłupy – przekroje i kąty Obliczanie w wykorzystaniem twierdzeń do obliczania pól całkowitych i objętości graniastosłupów, ostrosłupów i brył obrotowych Zależności i własności wielościanów foremnych (platońskich): DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH siatki wielościanów Zależności i własności wielościanów półforemnych (archimedesowych): siatki wielościanów Własności antygraniastosłupów Twierdzenie Eulera o wielościanach, twierdzenie Eulera dla wielościanów wypukłych Nietypowe bryły obrotowe, np. hiperboloida obrotowa IV ETAP EDUKACYJNY Ramowy rozkład materiału I. Elementy logiki i teorii zbiorów II. Zbiór liczb rzeczywistych (korelacja z 1 punktem podstawy programowej) III. Wyrażenia algebraiczne (korelacja z 2 punktem podstawy programowej) IV. Równania i nierówności (korelacja z 3 punktem podstawy programowej) V. Funkcja (korelacja z 4 punktem podstawy programowej) VI. Ciągi (korelacja z 5 punktem podstawy programowej) VII. Trygonometria (korelacja z 6 punktem podstawy programowej) VIII. Planimetria i (korelacja z 7 punktem podstawy programowej) IX. Geometria w układzie współrzędnych (korelacja z 8 punktem podstawy programowej) X. Stereometria (korelacja z 9 punktem podstawy programowej) XI. Kombinatoryka i rachunek prawdopodobieństwa (korelacja z 10 punktem podstawy programowej) XII. Elementy statystyki opisowej (korelacja z 10 punktem podstawy programowej) XIII. Rachunek różniczkowy (korelacja z 11 punktem podstawy programowej) XIV. Rachunek całkowy Treści kształcenia i cele edukacyjne I. ELEMENTY LOGIKI I TEORII ZBIORÓW CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności dowodzenia praw logicznych. Kształtowanie umiejętności negowania zdania złożonego. Rozwijanie umiejętności wnioskowania matematycznego. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Koniunkcja, alternatywa, implikacja i równoważność zdań Suma, iloczyn i różnica zbiorów Prawa de Morgana Prawa rachunku zdań: prawo podwójnego przeczenia prawo łączności koniunkcji prawo łączności alternatywy prawo zaprzeczenia implikacji DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH prawo przechodniości implikacji Prawa rachunku zbiorów: przemienność sumy zbiorów przemienność iloczynu zbiorów łączność sumy zbiorów łączność iloczynu zbiorów rozdzielność iloczynu względem sumy zbiorów rozdzielność sumy względem iloczynu zbiorów wnioski z praw rozdzielności II. ZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH CELE EDUKACYJNE Dostrzeganie własności różnych rodzajów liczb. Poznawanie historii liczb z uwzględnieniem ewolucji i rozwoju systemów liczbowych. Kształtowanie umiejętności wykorzystywania zależności liczbowych. Poznawanie większych zbiorów liczbowych niż zbiór liczb rzeczywistych i ich zastosowania w praktyce. Umiejętność szacowania i porównywania skomplikowanych wartości liczbowych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Niedziesiętne systemy liczbowe Notacja wykładnicza Potęgowanie o wykładniku wymiernym i niewymiernym odnajdywanie ostatnich cyfr potęg Działania na pierwiastkach znajdowanie przybliżeń pierwiastków DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Wartość bezwzględna z liczby Własności i zależności logarytmiczne Działania modulo n Małe twierdzenie Fermata Wielkie Twierdzenie Fermata Nietypowe zależności procentowe Ciekawe własności liczb: liczby trójkątne liczby pierwsze liczby względnie pierwsze liczby złożone liczby doskonałe liczby niedoskonałe liczby nadmierne liczby jedynkowe liczby Fermata liczby bliźniacze liczby zaprzyjaźnione złota liczba liczby pitagorejskie Arytmetyczne ułamki łańcuchowe Niestandardowe cechy podzielności liczb (przez 7, 11, 13, 37, 101, 143, 1001) dowody dotyczące podzielności liczb Techniki szybkiego liczenia w pamięci: system wedyjski, np. mnożenie w pamięci liczb typu 28 x 22, 43 x 47 wraz z zastosowaniem do ułamków dziesiętnych algorytm mnożenia w pamięci liczb z zakresu 11-19, np. 11 x 15 algorytm szybkiego mnożenia liczb bliskich 100 i 1000, np. 98 x 97, 1002 x 1005 wraz z zastosowaniem do ułamków Zbiór liczb rzeczywistych jako podzbiór liczb zespolonych: własności i proste działania na liczbach zespolonych III. WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności zapisu zjawisk rzeczywistych w sposób symboliczny za pomocą znaków i symboli matematycznych. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym. Nauka systematyzacji danych. Kształtowanie umiejętności wyprowadzania wzorów algebraicznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Wyrażenia algebraiczne jako uniwersalny język wszelkich zjawisk: opisywanie za pomocą wyrażeń algebraicznych związków między różnymi wielkościami opisywanie własności liczb z wykorzystaniem różnych przekształceń wyrażeń algebraicznych, np. wykazywanie własności wyrażeń algebraicznych wyrażenia algebraiczne jako narzędzie porządkowania danych i redukcji ich zapisu do prostszej postaci Wzory skróconego mnożenia: drugiego stopnia trzeciego stopnia DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH wyprowadzanie wzorów dowolnego stopnia z użyciem trójkąta Pascala i symbolu Newtona Techniki szybkiego liczenia w pamięci z wykorzystaniem wzorów skróconego mnożenia Przekształcanie wyrażeń algebraicznych i doprowadzanie do prostszej postaci Dziedzina wyrażeń algebraicznych Wielomiany i ich własności: wielomiany trzeciego stopnia rozkład na czynniki dzielenie wielomianów, w tym zadania z parametrem tw. Bezout pierwiastki wielomianu (w tym k – krotne) IV. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności zapisu zjawisk rzeczywistych w sposób symboliczny za pomocą symboli matematycznych. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem matematycznym przez zapisywanie ich równaniem matematycznym, nierównością lub układem równań. Nauka systematyzacji danych. Rozwijanie umiejętności stosowania równań, nierówności i układów równań w sytuacjach problemowych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Równania i nierówności wymierne Rozwiązywanie nierówności w układzie współrzędnych Rozwiązywanie układów równań pierwszego stopnia z trzema i więcej niewiadomymi różnymi metodami algebraicznymi: wzorów Cramera, w tym z parametrem z uwzględnieniem przypadków gdy układ jest oznaczony, nieoznaczony lub sprzeczny metodą macierzową Macierze: obliczanie wyznaczników DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH dodawanie i odejmowanie macierzy mnożenie macierzy przez skalar rozwinięcie Laplace’a macierz odwrotna mnożenie kolumny lub wiersza macierzy a wartość wyznacznika mnożenie macierzy Równania i nierówności, w tym z wartością bezwzględną i parametrem: pierwszego stopnia kwadratowe wielomianowe wykładnicze logarytmiczne Wzory Viete’a dla funkcji kwadratowej Zapisywanie związków między nieznanymi wielkościami za pomocą układu równań pierwszego, drugiego czy trzeciego stopnia z dwiema lub więcej niewiadomymi Typy układów równań (oznaczone, nieoznaczone, sprzeczne) ze szczególnym uwzględnieniem znajdowania rozwiązań szczególnych dla określonych parametrów Wizualizacja przedziałów liczbowych: ograniczonych nieograniczonych V. FUNKCJE – WŁASNOŚCI I RODZAJE CELE EDUKACYJNE Kształtowanie dostrzegania i identyfikowania zależności funkcyjnych we wszechświecie. Wnioskowanie na podstawie obserwacji i analizy struktur dynamicznych w otaczającym świecie i przełożenie na matematyczny obiekt abstrakcji. Znajdowanie zależności na podstawie różnego rodzaju funkcji. TEMATYKA DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA DYDAKTYCZNYCH Czy każda krzywa jest funkcją? – ciekawe rodzaje funkcji: liść Kartezjusza Konchoida – ślimak Pascala Wyznaczanie dziedzin funkcji Funkcje okresowe oraz wykresy ) oraz na postawie wykresów funkcji trygonometrycznych Rodzaje przekształceń wykresów funkcji: symetria osiowa względem osi OX i OY symetria środkowa względem dowolnego punktu translacja z wartością bezwzględną Wykresy i własności funkcji oraz ich przekształceń: liniowej kwadratowej wykładniczej logarytmicznej potęgowej wymiernej na przykładzie funkcji homograficznej signum z częścią całkowitą (entier) Zadania optymalizacyjne Zadania dotyczące funkcji i ilości rozwiązań w zależności od parametru VI. CIĄGI CELE EDUKACYJNE Kształtowanie umiejętności zapisywania wyrażeń o postaci nieskończonej do postaci wyrażeń algebraicznych. Rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań na dowodzenie. Posługiwanie się własnościami ciągów w życiu codziennym (procent składany). TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Rodzaje ciągów liczbowych: ciągi arytmetyczne ciągi geometryczne Ciągi zdefiniowane rekurencyjnie Granica ciągu liczbowego: twierdzenie o trzech ciągach Granica ciągu jako liczba Eulera Szereg geometryczny Ciąg Fibonacciego DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Oprocentowanie lokat i kredytów (procent prosty i składany) Fraktale: dywan i trójkąt Sierpińskiego VII. TRYGONOMETRIA CELE EDUKACYJNE Rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności, wymagających niekonwencjonalnych pomysłów i metod z zastosowaniem trygonometrii. Kształcenie umiejętności wnioskowania za pomocą tożsamości trygonometrycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Rodzaje funkcji trygonometrycznych (sinus, cosinus, tangens, cotangens): koło trygonometryczne – jak powstaje sinus i cosinus wykresy i przekształcenia funkcji trygonometrycznych parzystość i nieparzystość funkcji trygonometrycznych Funkcje odwrotne do trygonometrycznych Tożsamości trygonometryczne Równania i nierówności trygonometryczne Funkcje trygonometryczne sumy i różnicy kątów DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Funkcje trygonometryczne wielokrotności kąta Wzory redukcyjne VIII. PLANIMETRIA CELE EDUKACYJNE Rozwijanie wyobraźni geometrycznej. Kształcenie umiejętności dobierania właściwego twierdzenia geometrycznego do konkretnej sytuacji problemowej. Kształtowanie umiejętności wykonywania konstrukcji geometrycznych o podwyższonym stopniu trudności. Historia starożytnej matematyki greckiej ze szczególnym uwzględnieniem nierozwiązywalnych problemów matematycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Historia starożytnej geometrii: kwadratura koła podwojenie sześcianu – na podstawie poszukiwania pierwiastka trzeciego stopnia z liczby 2 trysekcja kąta Konstrukcja długości niewymiernych Fraktale Złoty podział czyli boska proporcja Wielokąty: DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH własności wielokątów wielokąty foremne twierdzenie Picka Trójkąty: twierdzenie o symetralnych boków trójkąta różne rodzaje wzorów na pola m.in. wzór Herona twierdzenie o środkowych trójkąta twierdzenie o dwusiecznych trójkąta środek ciężkości trójkąta - barycentrum twierdzenie Talesa twierdzenie Cevy twierdzenie Vivianiego twierdzenie van Aubela twierdzenie Stewarta twierdzenie sinusów twierdzenie cosinusów trójkąt egipski i trójki pitagorejskie boki trójkąta o kątach 30o, 60o, 90o boki trójkąta o kątach 45o, 45o, 90o Czworokąty i ich własności: czworokąt opisany na okręgu czworokąt wpisany w okrąg twierdzenie Ptolemeusza Koło i okrąg – własności, równania okręgu i nierówności koła oraz odcinki i proste charakterystyczne: prosta i okrąg Eulera długość łuku okręgu pole wycinka koła Przekształcenia geometryczne: symetria osiowa symetria środkowa przesunięcie o wektor obrót o dany kąt jednokładność o środku S i skali k IX. GEOMETRIA W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH CELE EDUKACYJNE Rozwijanie wyobraźni geometrycznej. Kształtowanie umiejętności używania języka matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników. Kształtowanie interpretacji pojęć matematycznych. Doskonalenie umiejętności operowania pojęciami matematycznymi w zakresie geometrii na płaszczyźnie kartezjańskiej. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Prosta przechodząca przez dwa punkty Równoległość i prostopadłość prostych Odległość punktu od prostej Wyznaczanie współrzędnych środka odcinka Długość odcinka w układzie współrzędnych Pole trójkąta w układzie współrzędnych DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Okrąg w postaci kanonicznej Przekształcenia w układzie współrzędnych: symetria osiowa względem osi układu współrzędnych symetria środkowa względem początku układu współrzędnych Wektory w układzie współrzędnych - działania na wektorach X. STEREOMETRIA CELE EDUKACYJNE Poznawanie rozwoju geometrii na przestrzeni wieków. Stosowanie twierdzeń geometrycznych do rozwiązywania zadań praktycznych np. obliczania pól powierzchni czy objętości. Poznanie brył: środkowosymetrycznych, osiowosymetrycznych, płaszczyznowo symetrycznych. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania nietypowych zadań geometrycznych, dotyczących brył, o podwyższonym stopniu trudności, z wykorzystaniem poznanych twierdzeń. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Graniastosłupy – rodzaje i ich własności oraz obliczanie m. in. pól powierzchni, objętości i charakterystycznych długości i kątów Ostrosłupy – rodzaje i ich własności oraz obliczanie m. in. pól powierzchni, objętości i charakterystycznych długości i kątów Przekroje płaskie graniastosłupów i ostrosłupów Wielościany foremne i półforemne oraz ich własności DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Bryły obrotowe – rodzaje i ich własności oraz obliczanie m. in. pól powierzchni, objętości i charakterystycznych długości i kątów Krzywe stożkowe XI. KOMBINATORYKA I RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA CELE EDUKACYJNE Doskonalenie umiejętności rozwiązywania nietypowych zadań dotyczących kombinatoryki i rachunku prawdopodobieństwa o podwyższonym stopniu trudności, z wykorzystaniem poznanych twierdzeń. Nabycie umiejętności zbierania, selekcjonowania i przedstawiania danych. Wnioskowanie zależności na podstawie analizy danych. Rozwijanie umiejętności przewidywania szansy wystąpienia określonego wyniku w pewnym zdarzeniu. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Najważniejsze narzędzia kombinatoryki: permutacje permutacje z powtórzeniami kombinacje wariacje z powtórzeniami wariacje bez powtórzeń DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Zadania kombinatoryczne Zasada szufladkowa Dirichleta Prawdopodobieństwo klasyczne Prawdopodobieństwo całkowite – schemat drzewa probabilistycznego Suma i iloczyn prawdopodobieństw Schemat Bernoulliego XII. ELEMENTY STATYSTYKI OPISOWEJ CELE EDUKACYJNE Nabycie umiejętności zbierania, selekcjonowania i przedstawiania danych. Wnioskowanie zależności na podstawie analizy danych. Nauka interpretowania parametrów statystycznych dla danych empirycznych. Rozwijanie umiejętności przewidywania szansy wystąpienia określonego wyniku w pewnym zdarzeniu. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Charakterystyka próby statystycznej za pomocą parametrów: średniej arytmetycznej średniej ważonej mediany dominanty wariancji odchylenia standardowego DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH Diagramy statystyczne XIII. RACHUNEK RÓŻNICZKOWY CELE EDUKACYJNE Nauka wykorzystywania własności rachunku różniczkowego do optymalizowania danych w określonych problemach matematycznych występujących w życiu codziennym. Kształcenie umiejętności nowych działań matematycznych. Rozwijanie umiejętności badania własności funkcji przy wykorzystaniu rachunku różniczkowego. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Definicja pochodnej i iloraz różnicowy na wykresie Twierdzenia i wzory dotyczące pochodnej funkcji Obliczanie pierwszych i drugich pochodnych, w tym pochodnych złożonych Zastosowanie rachunku pochodnych: styczna do wykresu funkcji monotoniczność i ekstrema funkcji punkty przegięcia oraz wklęsłość i wypukłość funkcji badanie przebiegu zmienności wielomianów DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH optymalizacja z wykorzystaniem pochodnych XIV. RACHUNEK CAŁKOWY CELE EDUKACYJNE Kształcenie umiejętności nowych działań matematycznych. Stosowanie rachunku całkowego w życiu codziennym. Poszerzenie horyzontów matematycznych. TEMATYKA TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA Definicja całki nieoznaczonej Wzory i obliczenia całek elementarnych Sposoby obliczania całek nieoznaczonych przez: podstawienie części Całka oznaczona Całka jako narzędzie doskonałe do obliczania np. pól powierzchni na podstawie całki oznaczonej DOSTĘPNE FORMY MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH