TEORIA RELIGII

SYSTEMY RELIGIJNE
ŚWIATA
Opr.
Dr Radosław Fiedler
PROBLEMATYKA ZAJĘĆ
1. Wprowadzenie do teorii religii. Podstawowe pojęcia
oraz geneza religii.
2. Religijne państwo totalne – na przykładzie Azteków
i innych kultur Mezoameryki.
3. Judaizm -narodziny, rozwój i nurty. Wpływ prawa i
treści religijnych na zachowanie toŜsamości w
diasporze. Fundamentalizm Ŝydowski i problemy
współczesnego Izraela.
4. Chrześcijaństwo. Wpływ religii na kształtowanie się
oblicza Europy. Walka o prymat, reformy, w
poszukiwaniu utraconego znaczenia. Religia wobec
postępu technicznego, kapitalizmu, socjalizmu i
komunizmu. Kościół w Polsce w dobie
transformacji.
5. Islam. Narodziny religii,umma. Prawo,
podziały walka o władzę. Sufizm. Przyczyny
kryzysu imperiów muzułmańskich.
Fundamentalizm islamski.
6. Hinduizm, lamaizm, buddyzm, konfucjanizm,
taoizm i szintoizm i ich wpływ na
kształtowanie obrazu społeczeństw
dalekowschodnich..
7. Czy światu zagraŜa zderzenie cywilizacji?
Terroryzm motywowany religijnie.
BIBLIOGRAFIA
P. Occhiogrosso, Sekty, religie, wyznania, wyd. Muza,
Warszawa 1999;
P. Johnson, Historia chrześcijaństwa, Gdańsk 1993;
P. Johnson, Historia śydów, Warszawa 2000;
H. Küng, Krótka historia Kościoła katolickiego, Wrocław
2004
F. Robinson, Islam, Świat ksiąŜki, Warszawa 1996;
M. Jordan, Tajemnice kultur i religii wschodu, Warszawa
2000;
Pace, Stefani, Współczesny fundamentalizm religijny,
Warszawa 2004
S. P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2001;
A. Khoury, E. Grundmann, H. Muller, Wojna i przemoc w
religiach świata. Fakty i przyczyny, Kielce 2005;
W rozmaitych kulturach istnieją
róŜne odpowiedniki nazwy religia:
staroŜytni
Grecy
uŜywali
słowa
eusebeia poboŜność, Izraelici jirath
Elohim bojaźń pańska, a hinduiści
posługują się sanskryckim określeniem
dharma nauka.
RELIGIO
Religare
Wiązać, spajać
Relegere
Zbierać, czytać
od nowa
Reeligere
Ponownie
wybrać wiarę
w Boga
• Religia to zespół wierzeń dotyczących
świata i sił nim rządzących. W kaŜdej
religii zakłada się istnienie Boga, róŜnie
pojmowanego – stanowiący źródło i
ostateczny cel człowieka.
Ze względu na stosunek do Boga
•
•
•
•
•
•
•
•
POLITEIZM
KATENOTEIZM
HENOTEIZM
MONOTEIZM
PANTEIZM
ANIMIZM
AGNOSTYCYZM
ATEIZM
• POLITEIZM wielobóstwo
• KATENOTEIZM zmienny kult jednego bóstwa,
nie przeczący istnieniu innych
• HENOTEIZM stały kult jednego bóstwa nie,
przeczący istnieniu innych bóstw
• MONOTEIZM jedynobóstwo
• PANTEIZM odrzucenie Boga osobowego
• ANIMIZM istnienie duszy we wszystkich
rzeczach
• AGNOSTYCYZM zanegowanie poznania świata
i praw nim rządzących wg agnostyków nikt nie jest w
stanie jednoznacznie zdefiniować Boga, odrzucając
definicje w innych religiach, agnostycy rezygnują z
rozwaŜań nad Bogiem, nie mając moŜliwości opracowania
metody i przyrządu badawczego.
• ATEIZM odrzucenie wiary w Boga
CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI RELIGII SĄ:
• DOKTRYNA RELIGIJNA
• KULT RELIGIJNY
• ORANIZACJA RELIGIJNA
DOKTRYNA RELIGIJNA
• TEORIA BOGA (TEOGONIA)
• TEORIA ŚWIATA (KOSMOGONIA)
• TEORIA CZŁOWIEKA
(ANTROPOLOGIA RELIGIJNA)
DOKTRYNA: TEORIA BOGA
1. BÓSTWA SIŁ PRZYRODY NIEOśYWIONEJ
URANICZNE, ASTRALNE, SOLARNE,
LUNARNE, TELLURYCZNE, CHTONICZNE,
AKWATYCZNE, GROMOWŁADNE....
DOKTRYNA: TEORIA BOGA
2. BÓSTWA SIŁ PRZYRODY OśYWIONEJ
WEGETACJI I PŁODNOŚCI (CERES, FLORA),
ŚMIERCI (NERGAL)
DOKTRYNA: TEORIA BOGA
3. BÓSTWA SIŁ SPOŁECZNYCH
ARES, MARS, ASZTARTE, HEFAJSTOS,
ARTEMIDA...
DOKTRYNA: TERORIA ŚWIATA
•
•
•
•
KOSMOGONIA (CREATIO EX NIHILO)
GEOGONIA
BIOGENEZA
CYKLIZM, FINALIZM
DOKTRYNA:
•
•
•
•
Teoria człowieka
ANTROPOGENEZA
SOTERIOLOGIA
PNEUMATOLOGIA
ESCHATOLOGIA
KULT RELIGIJNY
• RYTY
• OBRZĘD
• OFIARA I MODLITWA
ORGANIZACJA RELIGIJNA
• TAJNE STOWARZYSZENIA
• ZWIĄZEK MISTERYJNY
• KOŚCIÓŁ
GENEZA RELIGII
•
•
•
•
•
•
•
ANIMIZM (TAYLOR)
PREANIMIZM (MARETT)
MANIZM (SPENCER)
IDOLATRIA (BROSSES)
TOTEMIZM (DURKHEIM)
MAGIA (FRAZER)
PRAMONOTEIZM (SCHMIDT)
ANIMIZM
CZŁOWIEK PIERWOTNY WIERZY W
UDUCHOWIENIE PRZYRODY.
PRZYRODY KIERUJĄ DUCHY
PREANIMIZM
NIE TYLE DUCHY CO TAJEMNE SIŁY
KIERUJĄ PRZYRODĄ, JAKAŚ
BEZOSOBOWA SIŁA
MANIZM
KULT PRZODKÓW. WIĘZI PLEMIENNE
ŹRÓDŁEM RELIGII
IDOLATRIA
ODDWANIE CZCI PRZEDMIOTOM BĄDŹ
WYOBRAśENIOM UZNAWANYM ZA
ŚWIĘTE
TOTEMIZM
KULT ROŚLINNEGO BĄDŹ
ZWIERZĘCEGO PRAPRZODKA
RODU ALBO PLEMIENIA
MAGIA
MALOWANIE ZWIERZĄT BY MIEĆ NAD
NIMI WŁADZĘ
PRAMONOTEIZM
ŹRÓDŁEM RELIGII BYŁO
PRAOBJAWIENIE Z CZASEM
ZOSTAŁO ZAPOMNIANE