muzeum inne niż myślisz

Ekomuzeum – muzeum inne niż myślisz
Muzea nieodmiennie kojarzą się nam z eksponatami w szklanych gablotach i zapachem
kurzu. Niemalże wszędzie krępują zwiedzających tabliczki z zakazami i nakazami, czy
kustosz wystawy przyglądający się bacznie każdemu z osobna. Nie zachęca też znudzony
portier. Jednak wiele muzeów dziś znacznie odbiega od tego stereotypu. Do nich należą
ekomuzea, cieszące się stale rosnącą popularnością wśród turystów.
Zamiar wybrania się do muzeum rzadko jest spontaniczną decyzją. Wielu z nas
pamięta takie wycieczki organizowane jedynie przez nauczycieli w szkole czy wychowawców
kolonijnych. Jest tak dlatego, że w tradycyjnym muzeum wieje nudą! Często z naszych
wspomnień wyłania się słusznej wielkości budynek, czasem jakiś pałac lub zamek gdzie pod
czujnym okiem portierów i kamer, odwiedzający stają oko w oko z przeszłością pokrytą
kurzem i patyną. Z tym wizerunkiem ogarniętych grobową ciszą sarkofagów historii,
zakłóconą czasem przez głos przewodników i rozbrykanych dzieci, chcą zerwać instytucje
stanowiące strukturę powiązanych ze sobą jednostek kultury.
Ekomuzeum, bo o nim mowa, to nie jedno miejsce, a sieć rozproszonych w terenie
obiektów, które wspólnie tworzą żywą kolekcję min. pomników przyrody, dóbr historycznych i
kulturowych prezentowanych wspólnie w miejscu ich pierwotnego występowania. Tak mówi
o ekomuzeum Barbara Kazior z Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, twórczyni Programu
Ekomuzea w Polsce.
Taka formuła prezentacji różnorodnych dóbr lokalnych tworzy obszar przyjazny dla
turysty, gdzie oprócz odwiedzenia ciekawych przyrodniczo i historycznie miejsc można także
spróbować produktów lokalnych, a nawet na miejscu wziąć udział w ich produkcji. W ramach
działalności takiej instytucji, proponowane są zwiedzającym różnego rodzaju edukacyjne
ścieżki tematyczne, warsztaty w pracowni rzemieślniczej lub artystycznej, jak również imprezy
plenerowe. Nadto, turyści zapraszani są do wzięcia udziału w takich przedsięwzięciach jak
wypady rowerowe, wycieczki kajakowe czy biegi na orientację. Niejednego turystę
zainteresuje wizyta w pracowni ceramicznej, nauka plecenia koszy z wikliny (zajęcia
proponowane w Ekomuzeum Lubelszczyzny), zwiedzanie pasieki w Ekomuzeum Rzemiosła,
czy malowanie pisanek tradycyjnymi łemkowskimi metodami w Ekomuzeum „Wrzosowej
Krainy”. Widać zatem, że taka swoista sieć różnorakich instytucji kulturalnych, edukacyjnych,
a także sportowo-rekreacyjncyh ma na celu, podobnie jak tradycyjne muzea, prezentowanie
dorobku lokalnej tradycji, przechowywania historycznych zbiorów, podnoszenia walorów
lokalnego krajobrazu, edukowanie dzieci, młodzieży i dorosłych, uatrakcyjnianie ich pobytu
poprzez oferty atrakcyjnych zajęć warsztatowych czy rekreacyjnych. Wszystko po to, aby
zachować najcenniejsze, oryginalne dla danej kultury dobra i przekazać to dziedzictwo
kolejnym pokoleniom.
Zatem ekomuzea to nie tylko budynki i eksponaty, ale także ludzie. To swoiste
zaproszenie wystosowane przez gościnnych i pełnych pasji mieszkańców do poznania w
niebanalny sposób uroków miejsca którym żyją.
Z uwagi na skomplikowaną strukturę, trudno mówić o ekomuzeach w kategoriach
przedsięwzięć jednoznacznie turystycznych. Służą bowiem w równym stopniu lokalnym
społecznościom jak i odwiedzającym je przejezdnym. Ponieważ są to konstrukty sieciowe,
zaangażowani w ich funkcjonowanie są lokalni przedsiębiorcy funkcjonujący w różnych
obszarach działalności wytwórczej a prowadzona przez nich działalność jest często
podstawowym źródłem dochodów. Jednak zasadniczym powodem ich tworzenia jest chęć
przyciągania zwiedzających, ludzi zainteresowanych zarówno atrakcjami, jak i walorami
poznawczymi oferowanymi przez ekomuzeum. Szczególnie niewielkie tego typu instytucje,
1
które nie mają dużej siły przyciągania, są naturalnym uzupełnieniem większych przedsięwzięć
– regionalnych, krajowych, międzynarodowych, takich jak na przykład zielone szlaki –
greenways.
Założenia metodyczne obu koncepcji: greenways i ekomuzeów są zbieżne i
ukierunkowane na ochronę oraz ekspozycję unikatowych wartości lokalnego dziedzictwa,
aktywizacje i zaangażowanie lokalnej społeczności oraz poprawę jakości życia mieszkańców w
zgodzie z duchem rozwoju zrównoważonego.
Tym co w sposób szczególny przyciąga turystów do zwiedzania ekomuzeów, jest możliwość
bezpośredniego doświadczania historii i dziedzictwa kulturowego. Trudno tu znaleźć tabliczek
zakazujących dotykania eksponatów, zaś smutnych portierów zastępują prawdziwi pasjonaci
i animatorzy, którzy doskonale wiedzą jak najatrakcyjniej zaprezentować placówkę i jej
eksponaty. Taka formuła sprzyja także uczeniu się przez doświadczanie. Organizacja zajęć
plenerowych z elementami rozrywki zwiększa potencjał w przyswajaniu wiedzy, a także
zdobywaniu nowych umiejętności.
Ekomuzea to doskonały sposób na odkrywanie ducha miejsca różnych regionów
Polski. W różnorodny sposób eksponują one to, co unikalne i niepowtarzalne. Ta nowa forma
poznawania wiąże tradycję z nowoczesnym podejściem do interpretacji dziedzictwa
kulturowego. Poznawanie "muzeów bez murów" ma duży wydźwięk edukacyjny - szczególnie
dla młodszych turystów, zawsze gotowych puścić wodze fantazji, preferujących aktywne
uczestnictwo w odkrywaniu tajemnic historii i zadających mnóstwo trudnych pytań.
Ten swoisty projekt muzealny jest produktem turystycznym oferowanym nowoczesnemu
odbiorcy. Od roku 2004 działa Europejska Sieć Ekomuzeów „Local Worlds”, która zrzesza
liderów ekomuzeów i organizacji wspierających ten ruch. Sieć umożliwia wymianę informacji i
doświadczeń, wspólne przedsięwzięcia i promocję oraz kontakty z ekomuzeami na świecie
(www.localworlds.eu). Metodyka ekomuzem jest popularna w Europie, gdzie rozwijają się
zarówno lokalne, często tematyczne inicjatywy (Ecomusee de la Noix du Pergord, Ecomusee
des vieux maties de Liozo we Francji, Ecomuseo dell’Argilla, Ecomuseo dei Terrazamenti e
della Vite we Włoszech) jak i zintegrowane przedsięwzięcia regionalne (Ecomusee d’Alasce,
Ecomusee du Mont – Lozere we Francji, Ecomuseo delle Acque del Gemonese, Ecomuseo del
Casentino we Włoszech, czy Ekomuseum Bergslagen w Szwecji. Poza Europą, idea tworzenia
ekomuzeów znalazła zainteresowanie w Brazyli – Savanna Ecomuseum w Goias, Japonii –
Asahi Machi Ecomuseum, Kitasharima Ecomuseum czy Chinach – Suojia Ecomuseum of Liuzhi
Guizhou1
Program tworzenia ekomuzeów został zainicjowany w Polsce już w 2000 r. przez
Fundację Partnerstwo dla Środowiska. Uruchomienie tej inicjatywy przyczyniło się do wzrostu
zainteresowania tym produktem, którego efektem są ekomuzea założone w kilkunastu
miejscach w Polsce. Formułę organizacyjną tych przedsięwzięć tworzą Lokalne Grupy
Partnerskie. Ponieważ powołanie do życia ekomuzeum wymaga współdziałania wielu
lokalnych instytucji, Grupy Partnerskie pozwalają na wyłanianie ze swojego grona
interdyscyplinarnych zespołów, zdolnych do realizacji takiego przedsięwzięcia.
W Polsce działa obecnie kilkanaście takich obiektów. Powstają one najczęściej przy Zielonych
Szlakach Greenways – wzdłuż Bursztynowego Szlaku znajdziemy dwa ekomuzea: Ekomuzeum
Babiej Góry i Ekomuzeum Lanckorona; na szlaku Kraków – Morawy – Wiedeń – jedno –
1 Ulotka informacyjna „Ekomuzea”, wydana przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska)
2
Ekomuzeum Alwernia, a w Bieszczadach – na szlaku Zielony Rower – Greenway Karpaty
Wschodnie aż cztery – W Krainie Bobrów, Trzy Kultury, W krainie Bojków i Hołe. Obecnie
Dolny Śląsk jest miejscem, gdzie organizuje się wiele takich formacji. Odwiedzić tam można
m.in. Ekomuzeum Dziadoszan, Dymarki, Cysterskie, Dziewin i Wrzosowa Kraina, Ekomuzeum
Rzemiosł w Dobkowie. We wschodniej Polsce popularność zyskują obiekty w ramach
Ekomuzeum Lubelszczyzny.
EKOMUZEUM LUBELSZCZYZNY
W obręb Ekomuzeum Lubelszczyzny wchodzi obecnie 31 obiektów usytuowanych w
środkowo-zachodniej części województwa lubelskiego. Tworzą one sieć atrakcji turystycznych
utworzonych z inicjatywy lokalnych społeczności i prezentowanych turystom przez samych
mieszkańców. Punktem centralnym Ekomuzeum jest Nałęczów, a obiekty usytuowane są w promieniu
około 50 kilometrów od tego miasta. Dzięki rozproszeniu ekomuzealnych obiektów, turysta może
lepiej poznać zakątki Lubelszczyzny i jej walory krajobrazowo-przyrodnicze. Większość atrakcji
usytuowanych jest na obszarze parków krajobrazowych, w strefach ochrony krajobrazów lub w
malowniczych dolinach rzek.
Tematem przewodnim tej inicjatywy jest dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Turysta
odwiedzający każdy z obiektów wchodzących w skład tego przedsięwzięcia ma możliwość
uczestniczenia w programie tematycznym zwiedzania - poznaje temat wiodący (np. pszczelarstwo,
kowalstwo, tkactwo, młynarstwo, flisactwo, plecionkarstwo, papiernictwo, garncarstwo), o którym
opowiadają prawdziwi pasjonaci. Podczas prezentacji, każdy zwiedzający może dotykać, sprawdzać
działanie poszczególnych eksponatów i sprzętów. Dodatkowo turyści zapraszani są do udziału w
zajęciach artystycznych i wyrobu ozdób ludowych oraz w warsztatach, dzięki którym „w działaniu”
mogą poznać procesy wytwarzania, np. naczyń glinianych, podków, chodników, papieru, mąki. Wizyta
w Ekomuzeum to także możliwość degustacji lokalnej kuchni oraz kupna autentycznych wyrobów
rękodzieła. Turysta odwiedzający obiekty zrzeszone w ramach Ekomuzeum może otrzymać paszporty
turystyczne (do pobrania w każdym dowolnym obiekcie od którego rozpoczynacie zwiedzanie).
Okazanie niniejszego paszportu uprawnia do otrzymania pamiątkowej pieczęci. Odwiedzając
wszystkie obiekty, można otrzymać specjalną odznakę Ekomuzeum Lubelszczyzny.
W obręb sieci tego projektu wchodzą także inne, równie ciekawe oferty.
Wybrane Obiekty Ekomuzeum Lubelszczyzny
1. Muzeum Multimedialne w Opolu Lubelskim
Muzeum Multimedialne w Opolu Lubelskim oferuje odwiedzającym możliwość obejrzenia
prezentacji ginących zawodów z terenu miasta i gminy Opole Lubelskie. W atrakcyjnej formie filmów,
gier edukacyjnych oraz ekspozycji stałych i czasowych twórcy muzeum starają się przybliżyć
zwiedzającym historię Opola Lubelskiego, a wraz z nią profesji, które obecnie odchodzą już do lamusa.
Turysta nie tylko może zobaczyć jak wyglądał na przykład warsztat szewski ale także spróbować
swoich sił w grze pt. „Warsztat szewskiej pasji”. Oprócz prezentacji eksponatów obiekt proponuje
również wycieczkę po mieście wraz z przewodnikiem.
2. Pszczela Wola - Zespół Szkół Rolniczych
Ten obiekt trudno zaliczyć do muzeów w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. Jest to raczej
zaproszenie do zwiedzania obiektów Zespołu Szkół Rolniczych w Pszczelej Woli. Wielu może odczytać
jako żart, ale tak nie jest. Program pobytu w tym miejscu obejmuje zwiedzanie jedynego w Europie
Technikum Pszczelarskiego, izby pamięci szkoły, muzeum pszczelarstwa i pracowni pasiecznych. Na
potrzeby turystów opracowana została ścieżka dydaktyczna, pn.„Od kwiatka do miodu”, w ramach
której istnieje możliwość poznania warsztatu pracy pszczelarza dawniej i dziś, procesu powstawania
3
miodu, degustacji różnych gatunków miodów, wypieku „całusków pszczelowolskich” czy wyrobu świec
woskowych. Odwiedzający mogą również odbyć spacer po zespole dworsko-parkowym, czy też,
przejażdżkę bryczką lub saniami.
3. IM-Plantacja Sztuki „Pod Lipami”
Turystę zainteresowanego sztuką malarską zaprasza obiekt IM-Plantacja Sztuki „Pod
Lipami”.Każdy może tu spróbować odkryć talent artystyczny, uczestnicząc w warsztatach bądź
plenerach malarskich. Inspiracji takich jak: stara architektura, nadwiślański pejzaż czy martwa natura,
na pewno tutaj nie zabraknie, a malarskie tematy pozostaną pamiątką na całe życie. Niezbędną
pomocą i cennymi wskazówkami służy właściciel - pasjonat malarstwa. Poza tym ma tu miejsce
jeszcze wystawa sprzętów używanych w wiejskim gospodarstwie (narzędzi i maszyn do produkcji
rolnej oraz drobnych wyrobów kowalskich),galeria miniatur akwarelowych i wystawa starych książek
(np. przewodników turystycznych), czasopism, prasy archiwalnej oraz starych płyt gramofonowych
odtwarzanych w czasie oglądania ekspozycji.
4. SWAT - Stowarzyszenie Wspierania Aktywności Twórczej
Ten obiekt zainteresuje zapewne każdego turystę. Na potrzeby gości, będących w różnym wieku,
stworzono tu program pobytu składający się z kilku rodzajów atrakcji. Dla amatorów sztuki ludowej
mamy pakiet pn. „Pleć pleciugo” wprowadzający w tajniki zawodu plecionkarza/miotlarza. Oprócz
informacji historycznej odwiedzający mogą wziąć udział w pokazie wyplatania kosza lub też
samodzielnie wykonać wiklinową zakładkę do książki czy stroik z witek i kory brzozowej.
Młodzi miłośnicy zagadek zapewne skorzystają z możliwości spotkania z Ufoludkiem i degustacji
sopla pozaziemskiego. Dodatkowych atrakcji dostarczą gry i zabawy terenowe: biegi na orientację z
wykorzystaniem kompasu i mapy czy poznawanie właściwości „świętego drzewa”.
Starsi odkrywcy zapewne z ciekawością wysłuchają historii zatopionego kościółka i spróbują odkryć
tajemnicę kurhanu i spoczywających w nim żołnierzy.
5. Gospodarstwo Agroturystyczne „Koniczynka” w Chodlu
Do obcowania z tradycyjnym rękodzielnictwem ludowym, w szczególności stolarstwem i
rzeźbiarstwem zaprasza Gospodarstwo Agroturystyczne „Koniczynka” w Chodlu. Gospodarze ośrodka
wprowadzą turystów w tajniki swojego zawodu, w trakcie warsztatów nauczą zrobić z niepozornego
kwakała drewna coś niepowtarzalnego.
Dodatkową atrakcją są ciekawe ścieżki edukacyjne, które pokazują jaką drogę musi pokonać
drewno aby stać się materiałem dla stolarza oraz rzeźbiarza – czyli ,,Od szyszki po stół sosnowy’’
(m.in. rozpoznawanie gatunków drzew po liściach, korze, przekroju plastra drewna, rozpoznawanie
wieku drzewa, sadzenie drzew na specjalnie przygotowanym poletku).
Dodatkową atrakcją, jaką oferuje gospodarstwo, jest pokaz chowu i użytkowania koni oraz metod
uprawy zbóż, zbioru siana, słomy w celu uzyskania paszy dla zwierząt. Ośrodek jest czynnym
gospodarstwem rolnym, dzięki czemu umożliwia udział turystów w pracach polowych. Miłośnicy koni
mogą odbyć przejażdżkę konną pod okiem instruktora. Po atrakcjach na świeżym powietrzu
4
odwiedzający mogą wziąć udział w warsztatach kulinarnych i nauczyć się robienia cebularzy,
pierogów z soczewicą, buracarzy, klusek dziadowskich czy tradycyjnego chleba.
6. ,,Kuźnia Wojciechów"
Kuźnia zaprasza młodzież oraz osoby dorosłe na program edukacyjny z zakresu kowalstwa
tradycyjnego oraz współczesnego kowalstwa artystycznego. Organizowane „na żywo” są pokazy kucia
podkowy oraz innych wyrobów z żelaza i metalu, podkuwania ,,konika”. Wszystko zaprawione jest
barwnymi opowieściami kowala z życia wojciechowskiej kuźni oraz historią rodziny kowalskiej pn.
,,kowalstwo jako pasja, zawód i tradycja”, która przekazywana jest z pokolenia na pokolenie już od
ponad 90 lat.
7. Pracownia Ceramiki Opolskie Centrum Kultury W Opolu Lubelskim
Czy próbowaliście kiedyś ulepić garnek z gliny? Jeśli nie to takie atrakcje oferuje Opolskie
Centrum Kultury, które zaprasza do pracowni ceramicznej na warsztaty związane z wytwarzaniem
naczyń i ozdób z gliny. Podczas takich zajęć każdy będzie mógł wykonać swój garnek czy talerz. Dzięki
tym zajęciom, oprócz nabycia podstawowych umiejętności ceramicznych, odwiedzający mogą poznać
metody wytwarzania naczyń, które od wieków towarzyszą człowiekowi.
8. Mała Papiernia Celejów
Wielu z Was drodzy czytelnicy zapewne zastanawiało się nieraz jak kiedyś produkowano papier.
Odwiedzający papiernię w Celejowie będą mogli przenieść się w czasie i własnoręcznie stworzyć
swój arkusz papieru czerpanego, ozdobi
go i zabierać ze sobą na pamiątkę. Program ośrodka obejmuje również prezentację historii
produkcji papieru, pokazy i warsztaty wyrobu papieru czerpanego dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
9. Muzeum Regionalne w Kluczkowicach
Muzeum Regionalne w Kluczkowicach to obiekt oferujący całą masę różnorodnych programów
edukacyjnych obejmujących w głównej mierze tematykę dziedzictwa kulturowego i tradycji regionu.
Na organizowanych warsztatach odwiedzający mają sposobność zapoznania się z sztuką ludową ziemi
lubelskiej i ginącymi zawodami na wsi. Zajęcia edukacyjne obejmują następującą tematykę:
„Zwyczaje Świąt Bożego Narodzenia”, „Tradycje i zwyczaje Świąt Wielkanocnych”, „Nadwiślańska Kolej
Wąskotorowa”, „Historia Kluczkowic od XV w. do współczesności”, „Style architektoniczne w oparciu o
zabytki Powiatu Opolskiego”, „ Styl zakopiański w oparciu o bibliotekę pałacową w Kluczkowicach”,
„Archeologia na terenie Powiatu Opolskiego”, „ Wrzelowiecki Park Krajobrazowy”, „ Turystyka Powiatu
Opolskiego - szlaki piesze i rowerowe”.
10. Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa
„Wsiąść do pociągu nie byle jakiego…” śpiewała Maryla Rodowicz w znanym przeboju.
Odwiedzający stację w Karczmiskach mogą zamówić sobie przejazd taką niebanalną koleją i ustalić
m.in. przebieg trasy. Początek linii kolejowej usytuowany jest w Opolu Lubelskim, a następnie wiedzie
do Polanówki, kończąc się na karczmiskim peronie. Stałym punktem w grafiku imprezy jest ognisko na
leśnej polanie w Polanówce połączone z piknikiem. Atrakcja ta jest miło wspominana przez
podróżnych i stanowi ciekawe urozmaicenie wyprawy. Odwiedzający karczmiski dworzec mogą
5
obejrzeć zabytkową kolejkę, wagony pasażerskie kryte, wagon bufetowy oraz wagony pasażerskie
otwarte zbudowane na bazie wagonów towarowych. Na obejrzenie czekają ponadto takie części
kolejowego składu jak drezyna, ręczny wózek torowy, wagony towarowe lub węglarki. Uzupełnieniem
oferty jest Punkt Informacji Turystycznej i Muzeum Nadwiślańskiej Kolejki Wąskotorowej,
wprowadzające w dawne czasy kolejnictwa. Liczne dokumenty, fotografie i eksponaty (np. urządzenia
kolejowe, mundury i czapki kolejarzy) oraz pokój urządzony na wzór pomieszczenia dyżurnego ruchu z
lat 50. przybliżają zwiedzającym sposób działania kolei na przestrzeni wielu dziesięcioleci. Na
zakończenie wizyty atrakcji dostarczy wejście na wieżę ciśnień stanowiącą obecnie unikalny punkt
widokowy.
11. Obóz Ornitologiczny w Kaliszanach
Obiekt jest miejscem oferującym przyrodnicze warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i
dorosłych. Zajęcia polegają na uczestnictwie w cogodzinnych obchodach sieci, nauce rozpoznawania
gatunków ptaków wędrujących doliną Wisły oraz tych, które zatrzymują się na odpoczynek na
wysepkach i łachach piaszczystych, nauce technik obserwacji ptaków w terenie, a także na nauce
rozpoznawania drzew i krzewów rosnących na wyspie oraz przyswajaniu wiedzy o jednym z
piękniejszych miejsc, jakim jest Małopolski Przełom Wisły. Warto wspomnieć, że obiekt jest również
placówką badawczą gdzie realizowane są programy badań naukowych m.in. nad migracjami ptaków.
12. Pensjonat Piotrawin
Wizyta w Pensjonacie Piotrawin przenosi turystę do XIX pałacyku. Stylowe wnętrza, spokojne
sąsiedztwo w pobliżu rezerwatu przyrody, przepiękny widok z tarasu na leniwie płynącą rzekę to nie
jedyne atrakcje tego miejsca. Gospodarze Pensjonatu zapraszają odwiedzających do wzięcia udziału
w programie warsztatów i pokazów związanych z pracą flisaków rzecznych. W trakcie zajęć można
zapoznać się z historią flisactwa rzecznego, poznać warsztat pracy, obejrzeć replikę łodzi czy narzędzia
używane przez tę grupę zawodową. Dopełnieniem pobytu są opowieści flisackie i wyborna kuchnia
oparta na daniach rybnych.
13. Regionalny Ośrodek Kultury i Sportu w Krzczonowie
Na pokazy twórczości ludowej warto się wybrać do Krzczonowa i odwiedzić tamtejszy Regionalny
Ośrodek Kultury i Sportu. Poznanie tajników haftu krzczonowskiego , wyrobu pisanek, bibułkarstwa,
to nie jedyne atrakcje, które oferuje Ośrodek. W trakcie warsztatów prowadzonych przez ludowych
zapaleńców turyści nauczą się wykonywania palm wielkanocnych czy tradycyjnej ozdoby choinkowej
nazywanej pająkiem . Dodatkowo oferowane są pokazy pieczenia pieczywa w piecu chlebowym.
Powyżej przedstawionych zostało tylko kilka spośród 30 obiektów wchodzących w skład Ekomuzeum
Lubelszczyzny. Zachęcamy czytelnika do odwiedzenia wszystkich z nich i zdobycia oznaki Ekomuzeum
Lubelszczyzny.
informację na ten temat można znaleźć na stronie internetowej
http://www.ekomuzeumlubelszczyzny.pl/. Tam również zamieszczono opisy i ofertę turystyczną
wszystkich obiektów objętych tą inicjatywą.
Urlopowy sezon turystyczny zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nim oczekiwania turystów na
nowe oferty produktów turystycznych, które zaspokoją coraz bardziej wyszukane potrzeby
wypoczynku, edukacji i rozrywki. Czy Ekomuzea są takim atrakcyjnym produktem? Doświadczenia z
ponad dziesięciu lat istnienia i wdrażania tych produktów w Polsce są bardzo obiecujące. Świadczy o
6
tym fakt, iż coraz większa liczba podobnych inicjatyw i podmiotów zgłaszają swój udział w działaniach
ekomuzeów.
7