okna • drzwi • fasady

Zapraszamy do udziału w nowej edycji „Katalogu Firm Branży Szklarskiej i Okiennej 2014”
Temat miesiąca
Elementy nośne ze szkła
WEWNĄTRZ WYDANIA m.in.:
9 (177) Wrzesień 2013 r.
Cena 15,50 PLN (w tym 8%VAT) Nr ind. 381721
OKNA • DRZWI • FASADY
• J. Barnaś: Efektywność termiczna
i akustyczna podwójnych fasad.
Część 1
• M. Prokop-Duchnowska:
Szklane schody – magia, estetyka
i funkcjonalność
• I. Kozubek: Badanie
laminowanego szkła meblowego
www.wmglass.com.pl
Deutsch
English
Русский
Oferujemy :
• laminowanie szkła
• wydruk cyfrowy na
szkle
• szkło gięte hartowane
• hartowanie szkła od
3mm do 19mm
tel +48 664 192 086
We offer:
• glass lamination
• digital printing on glass
• curved tempered glass
• tempered glass
from 3 to 19mm
Taśmy klejące DuploCOLL® CPT
– wszechstronne i ekonomiczne rozwiązanie
Lohmann posiada ponad 160 letnie doświadczenie w projektowaniu zaawansowanych technologii połączeń klejowych. Jesteśmy jednym z niewielu producentów na świecie obejmujących cały proces produkcyjno-logistyczny. Dostarczamy rozwiązania dla szerokiej gamy aplikacji i w różnych segmentach
przemysłu. Spośród bogatego asortymentu taśm skierowanych do przemysłu budowlanego, Lohmann ma do zaoferowania wyjątkowy produkt, idealny dla
aplikacji wymagających maksymalnej przejrzystości, estetyki oraz wysokiej siły wiązania. Cechy te doskonale sprawdzają się w przypadku łączenia szklanych ścian działowych. DuploCOLL® CPT – beznośnikowa taśma klejąca, wykonana z czystego akrylu, oprócz tego, że zapewnia krystalicznie czyste
połączenie, jest również odporna na starzenie, promieniowanie UV oraz ekstremalne temperatury. Właściwości taśm DuploCOLL® CPT są wszechstronne nie tylko dlatego, że łączą, lecz także uszczelniają, amortyzują, tłumią, izolują, jak również chronią łączone materiały. W związku z tym stanowią ciekawą i skuteczną alternatywę dla standartowych technik łączenia. Poprzez łatwy i szybki ich montaż, niemal natychmiastowy czas wiązania oraz stabilność
wymiarów, pozwalają oszczędzić czas i koszty, są tym samym nie tylko skutecznym, ale również bardzo ekonomicznym rozwiązaniem.
Lohmann Polska Sp. z o.o.
Budowlanych 64
80-298 Gdansk, Poland
Tel: +48 58 555 81 50
Fax: +48 58 551 50 61
Mob: +48 603 67 00 67
www.lohmann-tapes.com
Otwiera to interesujące możliwości projektowania i produkcji, a czyste łączenie daje duże pole do popisu inżynierom i projektantom.
Myśląc o naszych Klientach, myślimy o rozwiązaniach, nie produktach!
REKLAMA
Spis treści
Nowości
Fachowa wiedza – o szkle, oknach i fasadach
Drzwi wejściowe Modern
Nowe szyby w asortymencie NSG TEC™
Moskitiera Transpatec
Szlifierka KG901
Wideo-wizjer DDV 5500
SGG VENUS
na portalu
3
3
3
4
4
4
Największa
branżowa
biblioteka!
Wydarzenia
Bezpieczeństwo i komfort – lepsza jakość życia! Konferencja w Rosenheim
Konferencja „Monitoring Rynku Budowlanego 2013”
I Konwent dla montażystów, Dilerów, Dystrybutorów i Producentów Stolarki
„Glasbau 2013” Zbigniew Cywiński
Bramy i drzwi HÖRMANN – z myślą o środowisku
Szkło DiamondGuard® z prestiżową nagrodą w USA
DOMINO laureatem konkursu Najwyższa Jakość Quality 2013
Nasz kraj w czołówce innowacji słonecznych
www.swiat-szkla.pl
6
7
7
8
9
10
10
10
Szkło a ekonomia
Niepewne widoki na przyszłość Małgorzata Skonieczna
12
Szkło w architekturze
Żebra szklane Damian Żabicki
Gdyńska Dolina Krzemowa Edward Poskier
Szkło w Muzeum Historii Żydów Polskich Lucjan Kaczmarek
13
17
19
Artykuły z miesięcznika „Świat Szkła” poszerzone o:
• dodatkowe informacje, galerie zdjęć i filmy,
• linki do artykułów technicznych o tej samej tematyce,
• bieżące informacje na temat nowych produktów
i aktualnych wydarzeń.
Elewacje
Efektywność termiczna i akustyczna podwójnych fasad. Część 1 Janusz Barnaś
Świetlista kreacja budynku – SCHÜCO LightSkin
20
25
Architektura wnętrz
Szklane schody – magia, estetyka i funkcjonalność Magdalena Prokop-Duchnowska
Okna
Wpływ wybranych czynników środowiskowych na stolarkę okienną PVC
Błażej Chmielnicki
Multipor w ocieplaniu glifów okiennych Monika Mychlewicz
Okna w domach pasywnych i energooszczędnych Mateusz Matkovič
26
30
31
Drzwi
Całoszklane drzwi przesuwne DORMA
Termiczna Osłona Podproża od firmy CAL – ciepły próg z patentem
Małgorzata Wolska, Weronika Konarkowska
Drzwi obłożone szkłem – nietypowa realizacja Małgorzata Radowska
Szklane akcenty w industrialnym wnętrzu Katarzyna Konat
32
34
36
37
38
Materiały, technologie
Mechaniczna obróbka szkła – przegląd
43
Maszyny, urządzenia
XTRAEDGE 11 LINE 2600x4000
Maszyny do obróbki szkła – przegląd
44
47
Normy, przepisy
Badanie laminowanego szkła meblowego Iwona Kozubek
50
Zaktualizowane wymagania i badania drzwi stosowanych do celów ewakuacji
Zbigniew Czajka
53
ISSN 1426-5494 Rok XVIII nr 9 (177) 2013
Fachowy miesięcznik
poświęcony branży
szklarsko-okiennej
WYDAWCA
Euro-Media Sp. z o.o.
Al. Komisji Edukacji Narodowej 95
02-777 Warszawa
tel.: 22 678 37 30, fax: 22 679 71 01
Wersja elektroniczna:
www.e-czasopismo.pl
Katarzyna Polesińska
Członek Zarządu
REDAKCJA
tel.: 22 678 35 60, 22 678 84 94
fax: 22 679 52 03
www.swiat-szkla.pl
e-mail: [email protected]
DZIAŁ REKLAMY
tel.: 22 678 35 60,
22 678 66 09
fax: 22 679 52 03
Krzysztof Zieliński
Redaktor Naczelny
[email protected]
Aneta Kawczyńska
a.kawczyń[email protected]
Wojciech Kołodziejski
Sekretarz Redakcji
[email protected]
Agnieszka Lisicka
[email protected]
DZIAŁ PRENUMERATY I KOLPORTAŻU
tel/fax: 22 678 38 05
e-mail: [email protected]
www.e-czasopismo.pl
Iwona Markowska
Dyrektor d/s prenumeraty
i kolportażu
[email protected]
Anna Świtalska
Z-ca Dyrektora działu
prenumeraty i kolportażu
[email protected]
SKŁAD: www.fabryka-promocji.pl
DRUK: www.drukarniataurus.pl
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Nie zwracamy materiałów nie zamówionych oraz zastrzegamy sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk
i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy. Wydawnictwo Euro-Media Sp. z o.o. jest członkiem Związku Kontroli i Dystrybucji Prasy (ZKDP)
2
Świat Szkła 9/2013
www.swiat-szkla.pl
NOWOŚCI
Drzwi wejściowe Modern
Dobre drzwi wejściowe są szczelne, wykazują wysoką izolacyjność, a przede wszystkim gwarantują bezpieczeństwo domowników. Mają być one wytrzymałe na zmiany
temperatury, opady atmosferyczne, a także
intensywne operowanie promieni słonecznych. Dużą odporność na te czynniki posiadają wyroby wykonane z aluminium. Eleganckie i solidnie wykonane drzwi aluminiowe Modern – o ciekawym wzornictwie i zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań kontroli dostępu – oferuje firma EFFECTOR.
Drzwi te wyposażone są w ramę aluminiową z szybą jedno- lub dwukomorową oraz termoizolacyjnym wypełnieniem. Dostępne są zarówno w wersji anodowanej, jak i malowane, zgodnie
z kolorystyką RAL lub w kolorach drewnopodobnych. Ościeżnica wykonana jest z profilu
aluminiowego. Skrzydło wraz z ościeżnicą
jest standardowo wyposażone we wkładkę termoizolacyjną. Izolacyjność termiczna
wynosi od 1,3 W/(m2K). Maksymalne wymiary drzwi jednoskrzydłowych to 2400 mm
(wysokość) i 1200 mm (szerokość). Cena za
drzwi wynosi od 2 tys. zł netto.
Dodatkowe wyposażenie
Panel nakładkowy to innymi słowy solidne wypełnienie drzwiowe, które zwiększa
funkcjonalność drzwi oraz pozytywnie wpływa na walory wizualne produktu. W ofercie
dostępne są panele nakładkowe: jedno- lub
dwustronne. Mała ilość krawędzi, jakie znajdują się na tego typu drzwiach, ułatwia ich okresową pielęgnację oraz zachowanie na długo
w niezmienionym stanie. Inne, proponowane
przez firmę EFFECTOR rozwiązanie, zwiększające bezpieczeństwo, to automatyczny
i wielopunktowy zamek o elektrycznym
napędzie, wykorzystujący możliwości czytnika linii papilarnych. Nowoczesna technologia,
która została zastosowana w tym urządzeniu,
skutecznie broni dostępu na teren posesji.
Otworzenie drzwi polega na dotknięciu palcem miejsca, w którym zwykle znajduje się
klucz. Wszystkie przewody, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania zamka, znajdują
się wewnątrz ościeżnicy drzwi, dzięki czemu
w żaden sposób nie zdradzają szczegółów,
związanych z ich zabezpieczeniem.
Mariola Sykuła,
EFFECTOR
Nowe szyby w asortymencie NSG TEC™
NSG Group, producent szkła marki
Pilkington, rozszerza asortyment szyb NSG
TEC™, czyli niskoemisyjnych szyb z powłoką
pirolityczną przewodzącą prąd, o dwa nowe
produkty: NSG TEC™ 6 i NSG TEC™ 10. Te
energooszczędne szyby o bardzo dobrej
izolacyjności cieplnej są przeznaczone do
zastosowań w sektorze chłodniczym.
warunki do dobrej prezentacji towarów za
szkłem, a to może się przełożyć na zwiększenie sprzedaży, zwłaszcza w segmencie
zakupów impulsywnych. Szyby NSG TEC™ 6
i NSG TEC™ 10 charakteryzują się także wysoką przepuszczalnością światła, neutralnym
wyglądem (w porównaniu do innych tego
typu produktów oferowanych na rynku) oraz
Szyby te charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością cieplną i niskim współczynnikiem przenikania ciepła Ug. Dla szyb
pojedynczych NSG TEC™ 6 i NSG TEC™ 10
o grubości 4 mm wynosi on odpowiednio:
3,55 W/m²K i 3,6 W/m²K (dla porównania –
wartość współczynnika Ug dla pojedynczej
bezbarwnej szyby float o tej samej grubości wynosi 5,8 W/m²K). Użycie szkła NSG
TEC™ 6 lub NSG TEC™ 10 w standardowej
szybie zespolonej stosowanej w urządzeniach chłodniczych (o budowie 4 – 12 argon
– 4) pozwala osiągnąć wartość współczynnika przenikania ciepła Ug=1,5 W/m²K.
Dobra izolacyjność cieplna szyb NSG
TEC™ 6 i NSG TEC™ 10 umożliwia obniżenie energochłonności urządzeń chłodniczych. Z kolei możliwość gięcia tego szkła
pozwala projektować witryny chłodnicze
o bardziej atrakcyjnym wyglądzie, w których
stosuje się mniej profili, a tym samym zwiększa się powierzchnię ekspozycji. Stwarza to
pasywną ochroną przed kondensacją pary
wodnej. Te właściwości nowych typów szkła
w grupie NSG TEC™ wpływają również na
doskonałe wyeksponowanie chłodzonych
i mrożonych produktów.
Szyby NSG TEC™ 6 i NSG TEC™ 10 dla
urządzeń chłodniczych są dostępne w standardowej grubości 4 mm. Mogą być przetwarzane na różne sposoby np. gięte lub
poddawane hartowaniu – dla zwiększenia
bezpieczeństwa użytkowania.
Grupa szyb NSG TEC™ obejmuje produkty do zastosowań technicznych i solarnych. Charakteryzują się one zróżnicowaną
opornością (od 6 Ω/m² do kilku tysięcy Ω/m²)
i są dostępne w różnych grubościach. Trwała
pirolityczna powłoka nanoszona na linii float
(on-line) jest odporna na zarysowania i otarcia.
Produkty z tej grupy cechuje także neutralne
zabarwienie i minimalna refleksyjność, a ich
kolor w trakcie użytkowania nie zmienia się.
www.pilkington.pl
Moskitiera Transpatec
Moskitiera ROTO stanowi doskonałą ochronę przed owadami przy otwartym
oknie, jest również bardzo łatwa w montażu. Dodatkowym udogodnieniem jest fakt,
że można ją otrzymać w dwóch wersjach:
Standard oraz nowej, doskonalszej, Transpatec. Materiał Transpatec to siateczka wy-
www.swiat-szkla.pl
konana wg najnowszej technologii produkcyjnej, o niemal niewidocznym splocie, która
daje w porównaniu ze standardową wersją
o 140% większą przepuszczalność i wymianę powietrza. Gwarantuje ponadto trwałość
i odporność na rozrywanie.
Roto Frank Okna Dachowe Sp. z o.o.
a)
b)
a) Moskitiera Standard b) Moskitiera Transpatec (fot. ROTO)
Świat Szkła 9/2013
3
NOWOŚCI
Szlifierka KG901 Wideo-wizjer
DDV 5500
Producent elektronarzędzi i akcesoriów
– firma Black&Decker, wprowadza na rynek nową, kompaktową szlifierkę kątową
KG901. Jej mała, 115 mm tarcza i 3-pozycyjna rękojeść boczna umożliwiają pracę w ciasnych przestrzeniach i pod każdym kątem.
Nowa szlifierka KG901 od Black&Decker zapewnia precyzyjne cięcie i szlifowanie
podczas komfortowej i bezpiecznej pracy.
Narzędzie jest doskonałe do usuwania rdzy,
cięcia metalowych rur, usuwania naddatków
spawów i naddatków zaprawy murarskiej,
czy cięcia i szlifowania płytek ceramicznych.
Szlifierka sprawdzi się podczas wielu prac
remontowych a także renowacyjnych w rękach każdego majsterkowicza.
KG901 została wyposażona w silnik o
mocy 900 W charakteryzujący się doskonałą relacją pomiędzy mocą, masą i wielkością. Jednostka ta napędza 14-milimetrowe wrzeciono do prędkości 11 000 obr./
min. Możliwość włączenia blokady wrzeciona pozwala na szybką wymianę 115 mm
tarczy. Szlifierkę uruchamia się za pomocą suwakowego włącznika, który posiada
funkcję blokady podtrzymującą stan pracy
ciągłej szlifierki.
Tym, co wyróżnia urządzenie spośród
innych tego typu na rynku jest długa, ogumowana rękojeść boczna, którą można zamocować w trzech różnych pozycjach. Rękojeść gwarantuje bezpieczeństwo oraz lepszą sterowalność szlifierką i znacząco poprawia komfort pracy. KG901 została wyposażona w szybko, łatwo i co ważne beznarzędziowo ustawianą osłonę, chroniącą
użytkownika przed iskrami. Szlifierka jest
dostępna samodzielnie lub wraz z poręczną walizką transportową dostępną dla modelu KG901K.
Sugerowana cena detaliczna KG901:
209 zł brutto.
Sugerowana cena detaliczna KG901K
(wraz z walizką transportową): 279 zł brutto.
Agnieszka Owczarczyk
Stanley Black&Decker Polska
4
Świat Szkła 9/2013
Rośnie popularność elektronicznych
wizjerów drzwiowych. Nowoczesna forma
judasza pozwala na korzystanie z produktu dzieciom i osobom starszym, zwiększając tym samym poziom bezpieczeństwa
mieszkańców.
Wizjer elektroniczny DDV 5500 składa się z dwóch elementów: minikamery
umieszczanej na zewnętrznej stronie drzwi
oraz czarno-srebrnego ekranu znajdującego się wewnątrz domu czy mieszkania. Kamera posiada rozdzielczość 320x240 pixeli.
Jej zaletą jest także szeroki, 110-stopniowy kąt widzenia. Podstawą DDV 5500 jest
3,2-calowy ekran LCD pokazujący na żywo
wyraźny obraz znajdujący się za drzwiami.
Monitor, znacznie większy niż standardowy otwór wizjera, jest dużo wygodniejszy
w użytkowaniu. Pozwala również na wyeliminowanie problemów, z którymi spotkać
się mogą użytkownicy tradycyjnych rozwiązań. Duży rozmiar monitora umożliwia
korzystanie z wizjera osobom ze słabym
wzrokiem. Ekran można obserwować również pod kątem i z pewnej odległości. Dzięki temu urządzenie z powodzeniem może
być wykorzystywane przez osoby o różnym
wzroście, a także małe dzieci.
Kamera wizjera połączona jest z dzwonkiem drzwiowym. W momencie naciśnięcia
przycisku dzwonka, uruchamia się ekran
pokazujący, kto stoi przed naszymi drzwiami. Kamera automatycznie wykonuje także
zdjęcie obrazu sprzed drzwi. Wizjer posiada
wewnętrzną kartę pamięci SD, która umożliwia zapamiętanie 50 zdjęć wraz z datą i godziną zarejestrowania obrazu. Możemy więc
sprawdzić, czy ktoś dzwonił do drzwi, gdy
nikogo z mieszańców nie było w domu.
Obsługa DDV 5500 jest bardzo prosta,
ogranicza się do jednego przycisku i nie
SGG VENUS
SGG VENUS, nowy produkt w ofercie firmy SAINT-GOBAIN GLASS, to najciemniejsze
barwione w masie szkło dostępne na rynku.
Intensywny, ciemnoszary kolor i bardzo niska
przepuszczalność światła nadają szkłu ultranowoczesny charakter. Dodatkowym atutem jest
łatwość obróbki, taka sama jak szkła float.
Wśród cech, które wyróżniają ten produkt na uwagę zasługuje piękny połysk
oraz głęboki, intensywny odcień szarości.
Szkło w kolorze grafitu świetnie koresponduje z nowoczesnym stylem wyposażenia wnętrz – minimalistycznymi kolorami,
naturalnymi materiałami, takimi jak skóra,
drewno czy kamień. Dzięki ciepłemu odcieniowi szarości wnętrze nabiera intymnego, przytulnego charakteru, a przestrzeń
zyskuje finezję i niepowtarzalny styl. Niska
przepuszczalność światła (10% dla szkła
o grubości 4 mm i 3% dla szkła o grubości 6
mm) zapewnia użytkownikowi komfortowy
poziom prywatności. Ta cecha ważna jest
zwłaszcza w przypadku takich zastosowań
jak drzwi całoszklane, ścianki działowe, wypełnienia szaf przesuwnych itp., gdzie szklana tafla ma dużą powierzchnię i pełni istotną
rolę w kształtowaniu i podziale przestrzeni.
Oprócz wymienionych zastosowań szkło
barwione SGG VENUS najczęściej wykorzystywane jest do produkcji mebli, jako
wypełnienia drzwi nowoczesnych witryn
i kredensów. Atrakcyjne efekty uzyskuje się
zwłaszcza po podświetleniu szkła punktowymi reflektorami, przez co nabiera intrygującego, nieco tajemniczego wyglądu.
Ze szkła SGG VENUS można wykonać również blaty stołów oraz drzwi kabin prysznicowych. W przypadku niektórych z wymienionych zastosowań, aby podnieść wytrzymałość szkła na pękanie i obciążenia mechaniczne, należy je poddać hartowaniu
lub laminowaniu.
powinna sprawić problemu osobom starszym. Urządzenie jest zasilane 4 bateriami
AA – nie wymaga więc okablowania. Cały
montaż opiera się o standardowy, 14-milimetrowy otwór tradycyjnego wizjera. Wizjer
DDV 5500 jest odpowiedni do drzwi o grubości od 38 do 110 mm.
Waga: 260 g
Wymiary: 125x85x18,5 mm
Cena (brutto): 354 zł
Więcej informacji: www.yalelock.pl
Szkło SGG VENUS dostępne jest
w dwóch grubościach: 4 i 6 mm, w tafli
o maksymalnych wymiarach 6000x3210
mm. Inne istotne parametry to:
zzTL (przepuszczalność światła) – 10%
(dla gr. 4 mm) oraz 3% (dla gr. 6 mm),
zzRL ext (odbicie światła zewnętrznego)
– 4% dla obu grubości,
zzRL int (odbicie światła wewnętrznego)
– 4% dla obu grubości,
zzTE (przepuszczalność energii cieplnej) – 8% (dla gr. 4 mm) oraz 3 % (dla
gr. 6 mm).
Więcej informacji na temat szkła SGG
VENUS można znaleźć na stronie internetowej www.saint-gobain-glass.com
Anna Kowalewska
Największa
branżowa biblioteka!
www.swiat-szkla.pl
Anna Węgrzanowska
www.swiat-szkla.pl
RENEXPO
®
Poland
3-cie Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej
...for a powerful future
»
»
»
»
Międzynarodowe Targi i Konferencje branżowe o zasięgu krajowym i międzynarodowym
Fora branżowe i spotkania kooperacyjne
Renewable Energy Award powered by RENEXPO® Poland
i wiele innych wydarzeń towarzyszących
Kontakt: Tel: +48-22-266-02-16; [email protected]; www.renexpo-warsaw.com
16 - 17.10.2013
Centrum EXPO XXl w Warszawie
WYDARZENIA Bezpieczeństwo i komfort – lepsza jakość życia!
Międzynarodowa Konferencja Okna i Drzwi w Rosenheim,
10-11 październik 2013
Czynniki, które sprawiają, że życie jest bardziej komfortowe, bezpieczne i zdrowe są w centrum zainteresowania
Międzynarodowej Konferencji Okna i Fasady w Rosenheim,
odbywającej się od 10 do 11 października br. Prelegenci
będą omawiali zalety nowoczesnych systemów okiennych i fasadowych – przykładowo oferujących dobry dostęp światła dziennego, lepszą izolację akustyczną i lepsze
bezpieczeństwo. Ponadto, program wykładów obejmuje
również informacje na temat nowych technologii, norm
(DIN 4108, DIN 18008, DIN 4109, DIN 68800, itp.) oraz instrumentów prawnych, takich jak nowe EnEV (Rozporządzenie o Oszczędzaniu Energii), MBO (Wytyczne dotyczące
przepisów budowlanych) i BauPVO (Rozporządzenie o Wyrobach Budowlanych 305/2011).
Konferencja umożliwi także zapoznanie się z praktycznymi informacjami na temat problemów z projektowaniem
systemów wentylacyjnych, ich montażem i zapobieganiem
tworzeniu się kondensatu.
Obecnie stosowanie elementów budowlanych oszczędzających energię staje się standardem w branży budowlanej, co znajduje potwierdzenie w wielkości dotacji przewidzianych przez system subsydiów oraz w rosnącym odsetku
okien z potrójnym przeszkleniem w Niemczech. Systemy
okienne oferują wiele korzyści w zakresie zdrowia, komfortu i
bezpieczeństwa, od dostarczania naturalnego światła dziennego, lepszej izolacji akustycznej, dobrej jakości powietrza w
pomieszczeniach dzięki naturalnej wentylacji okiennej, do
zwiększonej odporności na włamanie. Eksperci podkreślają
też, że zaistniały istotne zmiany w normach i technologiach
w zakresie okien i elewacji.
Są też nowe zasady dotyczące oznakowania CE, które
obowiązują na mocy Rozporządzenia dotyczącego Wyrobów Budowlanych (Construction Products Regulation – CPR),
wprowadzonego w życie w dniu 1 lipca, a które mają zasadnicze znaczenie. Prof. Christian Niemöller (SMNG Solicitors) przedstawi sprawozdanie z zebranych do tej pory
praktycznych doświadczeń i omówi przypadki zastosowania pochodzące od firm, rozpraw procedowanych w sądach
oraz wynikłych z nadzoru rynku. Pozostałe istotne zmiany
zostaną przedstawione w 8 sesji na Konferencji Okna i Fasady w Rosenheim.
W sesji 1,„Oszczędzanie energii”, Andre Hempel (BMVBS)
przedstawi aktualny stan prac nad EnEV 2014 i zarysuje perspektywy uchwalenia bardziej restrykcyjnej, nowej wersji, co
ma nastąpić w 2016 roku. Dr Martin H. Spitzner (IFT Rosenheim) przedstawi praktyczne wskazówki dla producentów
okien, jak dostarczyć w prosty sposób dowody odpowiedniej
ochrony cieplnej w lecie, wymagane zgodnie z EnEV i jak wy-
brać odpowiednie formy ochrony przeciwsłonecznej.
W sesji 2, „Renowacja”, Christian Wetzel (Stuttgart University) przedstawi proste obliczenia wydatków i ich efektywności oraz jak z powodzeniem używać takich informacji
przy doradzaniu klientom, a Martin Heßler (IFT Rosenheim)
powie, jak uniknąć tworzenia się kondensatu – wyraszania
się pary wodnej, tak aby zapobiec powstawaniu uszkodzeń
w istniejących i nowych budynkach.
Sesja 3, „Szkło” obejmuje prezentacje rozwoju ciekawych technologii w zakresie produkcji i aplikacji szkła, które
umożliwiają optymalizację budowy okien i systemów elewacyjnych. W ramach tej sesji Norbert Sack (IFT Rosenheim) omówi wyniki projektu badawczego ift „Ciężar szyby
zespolonej”. Kolejny projekt badawczy obejmował analizę
przydatności szklenia strukturalnego do powłok fasadowych
na podstawie długoterminowych badań (trwających już ponad 25 lat). Karin Lieb (IFT Rosenheim) przedstawi możliwe
konsekwencje stosowania szklenia strukturalnego w nowoczesnych konstrukcjach ze szkła. Dr Geralt Siebert (University of the Armed Forces) dostarczy informacji na temat
skutków nowych norm do szyb (DIN 18008 f), na stosowanie
szkła w oknach i drzwiach oraz o sposobach uproszczeń w
weryfikacji poprawności zastosowania danego rodzaju szkła
i procedurach tego procesu weryfikacyjnego.
W sesji 4, „Rynek i trendy”, dr Runa T. Hellwig (Augsburg University of Applied Sciences) zademonstruje, jak poprawić klimat pomieszczeń i komfort przebywania w nich
dzięki lepszej izolacji akustycznej, wentylacji i szerszym dostępie światła dziennego. Ulrich Tschorn (Verband Fenster
+ Fassade - VFF) podsumuje argumentację z bieżącej debaty na temat opłacalności modernizacji i ulepszeń w zakresie energooszczędności, a dr Ulrich Bogenstätter (Mainz
University of Applied Sciences) omówi w skrócie funkcjonowanie „gigantycznej remontowo-modernizacyjnej machiny”
w budownictwie mieszkaniowym i przedstawi kryteria zlecania wymiany okien.
W sesji 5 „Rozwój dla przyszłości”, Hans Dieter Hegner
(Federalne Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast – Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung – BMVBS) wyjaśni rolę okien i fasad przy przejściu
od domu pasywnego do domu „plus-energetycznego”. Dr
Jan Wurm (Arup) przedstawi wpływ fotobioreaktorów montowanych na fasadach na efektywność energetyczną a także
omówi inne e w elewacjach na plonowanie energii i innych
wizjonerskie technologie przeznaczone do stosowania na
przegrodach zewnętrznych budynku.
Sesja 6: „Bezpieczeństwo”, będzie poświęcona na omówienie aspektów bezpieczeństwa okien i drzwi wejściowych.
Jens Pickelmann (IFT Rosenheim) dostarczy informacji na
temat zmieniających się wymagań dotyczących mechanicznej wytrzymałości na włamanie oraz jak osiągnąć określoną
odporność na włamanie zgodnie z wymaganiami normowymi, przy akceptowalnych kosztach.
Dr Gerhard Wackerbauer (IFT Rosenheim) omówi
stan obecny oraz nowe koncepcje i zagadnienia z zakresu
prawa budowlanego, dotyczące reakcji na ogień okien i fasad, np. jak spełnić wymagania dla materiałów „trudnopalnych” i „niepalnych” .
W sesji 7 „Rozwój konstrukcji”, dr inż. Odette Moarcas
(IFT Rosenheim) wyjaśni, w jaki sposób poprawnie wdrożyć DIN 68800 „Ochrona drewna” i dostarczy przekonujące
argumenty do dyskusji z architektami i inwestorami. Jörn
P. Lass (IFT Rosenheim) będzie omawiać temat strategii
jakości dla okien plastikowych oraz wprowadzenia nowego znaku jakości 716 RAL. Michael Müller (ifo – Institute for Surface Technology) poda etapy wdrożenia DIN EN
1090 Konstrukcje stalowe i aluminiowe w sposób skuteczny
i zgodny z normą.
Sesja 8: „Co nowego w prawie budowlanym” dostarczy
informacji na temat zmian w prawie budowlanym odnoszących się do okien i fasad. Klaus-Dieter Wathling (Principal
Building Control, Berlin) przeanalizuje najnowsze zmiany w
zakresie ochrony przeciwpożarowej, dostępności budynku
dla ekip strażackich i dróg ewakuacyjnych w razie pożaru.
Bernd Sass (IFT Rosenheim) omówi zagadnienie użytecznej izolacji akustycznej w budownictwie oraz skutki znowelizowanej normy DIN 4109 z jej nowymi wymaganiami,
charakterystycznymi parametrami i zasadami stosowania.
Robert Kolacny (IFT Rosenheim) zaprezentuje rozwiązania
techniczne i ich ograniczenia odnoszące się do nowych wymagań, gdyż zarówno prawo budowlane, jak rozporządzenie odnośnie wyrobów budowlanych 305/2011 (BauPVO)
zawierają wiele rygorystycznych wymogów dotyczących
dostępności np. dla osób niepełnosprawnych.
Jak zawsze, IFT Rosenheim poświęci dużo uwagi kwestiom praktycznym, w czterech sesjach warsztatowych eksperci IFT dostarczą praktycznych informacji o technologii i
normach, na przykład:
zzw jaki sposób skorzystać z ulg podatkowych i dotacji,
aby zrównoważyć koszty modernizacji energetycznych;
zzjak w sposób prosty wypełnić nowe wymagania odnoście znakowania CE oraz rozporządzenia o wyrobach
budowlanych;
zzw jaki sposób zainstalować i uszczelnić okna, prosto i
zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, również w złożonych systemach izolacji cieplnej;
zzjak ustalić możliwości i ograniczenia dotyczące wentylacji okiennej oraz jak stworzyć prostą i prawnie poprawną koncepcję wentylacji.
Ponadto, eksperci odpowiedzą na indywidualne pytania
zadawane w trakcie dwudniowej Konferencji Szczegółowe
informacje o Konferencji oraz na temat rejestracji on-line na:
www.ift-rosenheim.com.
W sprawach związanych z Instytutem IFT Rosenheim
prosimy o kontakt z Andrzejem Wichą – przedstawicielem
IFT Rosenheim w Polsce: e-mail: [email protected],
tel. +48 601 447 033
„Świat Szkła” jest patronem medialnym Międzynarodowej Konferencji Okna i Drzwi w Rosenheim
6
Świat Szkła 9/2013
www.swiat-szkla.pl
WYDARZENIA Konferencja „Monitoring Rynku Budowlanego 2013”
Okazją do poznania kondycji branży budowlanej jest
uczestnictwo w konferencji „Monitoring Rynku Budowlanego 2013”, organizowanej przez ASM – Centrum Badań i
Analiz Rynku. To już szesnasta edycja wydarzenia, które rokrocznie zbiera przedstawicieli sektora chcących zaczerpnąć
informacji o bieżących wynikach budownictwa, trendach i
prognozach na przyszłość.
Konferencja odbędzie się 17 października 2013 roku w Hotelu Gromada Lotnisko
przy ul. 17 stycznia 32, w godz. 10:00-16:00 (rejestracja uczestników od godz. 9:30).
Znajomość informacji płynących z rynku i nastrojów panujących wśród jego aktywnych uczestników
to klucz do prowadzenia skutecznych działań
doń skierowanych. Regularne zapoznawanie się
z dostępnymi w branży analizami pozwoli nie tylko trzymać
rękę na pulsie ale również dostrzec cykliczne prawa rządzące branżą budowlaną. W obszernym programie konferencji
MRB 2013 znajdą się:
Sesja I
zzprezentacja kondycji polskiej gospodarki ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w budownictwie,
zznajświeższe dane z zakresu najważniejszych wskaźników makroekonomicznych oraz tych dedykowanych
budownictwu,
zzstan polskiego budownictwa mieszkalnego i niemieszkalnego - efekty wraz prognozami rozwoju tych rynków.
Sesja II – Panel Dyskusyjny
zzproblematyka szeroko pojętego eksportu materiałów
budowlanych poza granice RP,
zzomówienie szans jakie eksport stanowi dla branży,
zzbariery, jakie przedsiębiorcy napotykają na swojej drodze,
zzprzygotowywane programy promocji,
zzomówienie strony finansowej i prawnej.
Sesja III
zzekspansja i możliwości nowoczesnych technologii internetowych w branży budowlanej,
zzwyniki najnowszych badań ASM – Centrum Badań i
Analiz Rynku dotyczące aktywności polskich firm wykonawczych w sieci,
zzprawa autorskie obowiązujące w Internecie.
Udział w konferencji jest bezpłatny.
Szczegóły spotkania (w tym plan i formularz zgłoszeniowy) znajdują się na stronie organizatora: www.asm-poland.com.pl. Informacji na temat konferencji udziela Elżbieta Czerniec, tel. 24 355 77 95, e-mail: [email protected].
Organizator zastrzega sobie prawo do zmian w programie konferencji z przyczyn od siebie niezależnych.
ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
ul. Grunwaldzka 5,
99-301 Kutno
Tel.: +48 (24) 355 77 00
Faks +48 (24) 355 77 01/03
www.asm-poland.com.pl
„Świat Szkła” jest patronem medialnym konferencji „Monitoring Rynku Budowlanego 2013”
I Konwent dla Montażystów, Dilerów, Dystrybutorów i Producentów Stolarki
W ostatnich dniach sierpnia 2013 roku, w Hotelu 500
nad Zalewem Zegrzyńskim, zorganizowano I Konwent dla
Montażystów, Dilerów, Dystrybutorów i Producentów Stolarki okiennej i drzwiowej, łączący teoretyczną prezentację
zagadnień z praktycznymi warsztatami.
W spotkaniu wzięło udział blisko 120 uczestników,
wśród których znaleźli się przedstawiciele branży oraz instytutów ITB, LTB, media i niezależni eksperci. Patronem Generalnym Konwentu była firma AIB, pozostałymi patronami
były firmy: FAKRO, ROTO-FRANK Okucia Budowlane,
EXTE, EFFECTOR i SELENA.
Założeniem organizacyjnym tego szczególnego wydarzenia była promocja innowacyjnego, ciepłego montażu
www.swiat-szkla.pl
okien, drzwi i rolet dla nowoczesnego budownictwa energooszczędnego i pasywnego. Celem spotkania była również
promocja nowych technik i technologii montażu w już istniejących budynkach, a więc uwzględniających renowacje
i remonty obiektów. Zaprezentowano liczne referaty podejmujące temat właściwego wykonawstwa i kosztorysowania
w zakresie montażu, których praktycznym odzwierciedleniem były pokazy montażu i funkcjonowania nowoczesnych
technologii okien, drzwi i rolet.
Prawidłowy, profesjonalny i ciepły montaż stolarki to
nie fanaberia inwestora, ale konieczność i obowiązek wynikający z oczekiwań rynku oraz rosnącej świadomości w
sektorze budownictwa, których realizacja leży zarówno po
stronie producenta, salonu sprzedaży stolarki, jak również
samego montażysty.
W Polsce najbardziej powszechny jest montaż okien,
który opiera się na stosowaniu pianki. Metoda ta często
wiąże się z powstaniem tzw. mostków termicznych. Ich
konsekwencją są zwiększone wydatki na energię, a także
zawilgocenie izolacji termicznej oraz pojawienie się szkodliwego dla zdrowia zagrzybienia. Znakomitą i dotychczas
jedyną alternatywą tej tradycyjnej techniki instalacji okien
jest profesjonalny i ciepły montaż stolarki.
Ciepły montaż eliminuje powstawanie mostków termicznych, zabezpiecza i izoluje ściany przed działaniem
czynników zewnętrznych i wilgocią, a także zapewnia sta-
łą wentylację. Jest zalecany w szczególności przy montażu
stolarki energooszczędnej.
Polski sektor stolarki otworowej jest silny i opiera się na
innowacyjnych i energooszczędnych technologiach, ale
by stać się w pełni efektywnym brakuje mu jeszcze ogniwa, jakim jest systemowy, profesjonalny i certyfikowany
montaż stolarki.
Praktyczne szkolenia i porady ekspertów, które miały
miejsce podczas I Konwentu dla Montażystów, Dilerów,
Dystrybutorów i Producentów Stolarki okiennej i drzwiowej z pewnością zaowocują profesjonalizacją branży. Tym
samym upowszechnią wśród dostawców i wykonawców
stolarki jeszcze lepszą obsługę klienta i realizację jego oczekiwań w oparciu o wysokiej jakości standardy. W szczególności doprowadzą do podniesienia jakości montażu okien,
drzwi, rolet i upowszechnienia technologii ciepłego montażu w murze i poza jego licem.
Konwent, który odbył się Zegrzu wskazał wielką potrzebę edukacji w zakresie teorii i praktyki oraz wymiany
doświadczeń w branży stolarki otworowej. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom kolejne szkolenia przewidziane
są na listopad 2013 roku, a w dalszej kolejności także na styczeń i grudzień 2014 roku.
www.infookno-biznes.pl
Świat Szkła 9/2013
7
WYDARZENIA „Glasbau 2013”
Coraz intensywniejsze stosowanie szkła w budownictwie i architekturze powoduje, że materiał ten podlega postępującej analizie badaczy i praktyków. W jej wyniku powstają opracowania naukowe, raporty konferencyjne i doniesienia z praktyki inżynierskiej – publikowane w pismach
fachowych i wydawnictwach książkowych..
Specyficzny charakter mają podręczniki serii „Glasbau”
wydawane przez wydawnictwo Ernst&Sohn w Berlinie – bardzo cenione w Niemczech i na rynku międzynarodowym
edytorów technicznych. W roku bieżącym ukazał się już
kolejny podręcznik, Weller B., Tasche S.: Glasbau 2013, opracowany w Instytucie Budownictwa Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie – jednym z czołowych tego typu w Niemczech. Wydaje się, że warto przyjrzeć się tej książce bardziej
szczegółowo, niż to się czyni w zwykłej recenzji.
W książce zamieszczono 27 prac wielu autorów – głównie z Niemiec, ale też z Austrii i USA. Treść książki rozmieszczono w czterech podstawowych częściach. Są to:
A – Budowle i projekty
B – Wymiarowanie i konstrukcja
C – Badania i rozwój
D – Efektywność energetyczna i sprawy trwałego rozwoju
W części A znajduje się 6 prac, a mianowicie:
zzMuzeum Enzo Ferrari – fuzja dwóch światów projektowania.
Przedstawiono budynek nowego muzeum samochodów marki ferrari i maserati w Modenie – charakteryzujący
się aluminiową powłoką dachu w formie karoserii sportowego samochodu, wzbogaconą przestrzennie wygiętą fasadą ze szkła.
zzPérez Art. Museum w Miami: Oszklenia odporne na tajfuny.
Konstrukcję fasady budynku stanowi układ słupów
z wysoko wytrzymałego betonu włóknistego z przyłączonymi profilami ze stali uszlachetnionej – stanowiącymi oparcie dla podwójnych szyb ze szkła laminowanego
o wymiarach 5,20×2.30 m, wcześniej w takich warunkach
nie stosowanych. Ich wytrzymałość potwierdzono eksperymentalnie.
zzRaport z projektowania: Lekka powłoka otuliny z klejonego szkła
akrylowego w fabryce Vitra WSL.
Przedstawiono osiągnięcia specjalistów japońskich
w wykorzystaniu spotęgowanej możliwości pracy szkła
akrylowego (pleksiglasu) w warunkach innowacyjnej technologii klejenia.
zzInnowacyjna i energetycznie oszczędna technologia fasad na przykładzie budynku Bankowego KfW we Frankfurcie n. Menem.
Kreditanstalt für Wiederaufbau: KfW (Zakład Kredytowy
dla Odbudowy) respektuje zasady zrównoważonego rozwoju. Przyjęto je innowacyjnie w budowie centrali tego zakładu – z punktu widzenia potrzeb architektury i budownictwa.
Istotnym energetycznym czynnikiem jest tu różnokolorowa
łuskowa fasada budynku.
zzSprytny dom, inteligentna fasada: Centrum Turystyczne
i Wystawowe w Oldenburgu
8
Świat Szkła 9/2013
Przedstawiono zabiegi w zróżnicowanym kształtowaniu
szklanej fasady przebudowanego budynku użyteczności publicznej, stanowiącego pomnik techniki.
zzPalacio de Communicaciones – swobodnie uformowany
dach szklany dla nowego ratusza w Madrycie.
Nowy ratusz w Madrycie umieszczono w roku 2011
w odrestaurowanym budynku byłej poczty głównej miasta.
Ważnym zabiegiem było tu zbudowanie lekkiego, szklanego
zadaszenia nad wewnętrznym dziedzińcem o powierzchni
wynoszącej ok. 3000 m². Wykonano je w postaci podwójnie zakrzywionej, rusztowej powłoki stalowej o trójkątnych
polach ze szkła, częściowo uchylnych, przy rozpiętościach
wynoszących ok. 45 m.
Część B obejmuje 7 prac:
zzDIN 18008 Części 1-5: Nowości uregulowań.
Po opublikowaniu w grudniu 2010 r. końcowego
brzmienia normy DIN 18008 Części 1 i 2, nadano w październiku 2011 r. końcowy kształt także częściom 3, 4 i 5
tej normy. W ten sposób powstały uregulowania oparte
już całkowicie na koncepcji cząstkowych współczynników
bezpieczeństwa. Nadal trwają prace właściwe dla odpowiedniego przystosowania Części 6 tej normy. Praca przynosi odnośne informacje szczegółowe i podaje szereg zastosowań praktycznych.
zzNośność niemonolitycznych szklanych dźwigarów zespolonych dużych rozpiętości.
W dachach i fasadach, a także kładkach dla pieszych,
stosuje się dziś coraz częściej szklane elementy nośne. Artykuł przynosi szczegóły wykonania dźwigara z bezpiecznego
szkła zespolonego o rozpiętości równej 21 m.
zzRaport przejściowy Grupy Zadaniowej „Wytrzymałość Krawędziowa” Związku Branżowego „Konstrukcyjne Budownictwo ze Szkła”.
Grupa powstała w październiku 2009 r. Składa się
z przedstawicieli szkół wyższych i przemysłu szkła. Bada
wytrzymałość krawędziową tafli szklanych, w zależności od
jakości ich obróbki (skrawanie, obrębianie, szlifowanie, itp.),
przy grubościach tafli wynoszących 4, 6 i 8 mm.
zzSiatka ze stali szlachetnej dla szkła odpornego na eksplozje.
Bada się pracę tafli szklanych ze szkła zespolonego
wzmocnionych wewnętrznie siatką stalową – poddanych
wybuchom w warunkach różnych sposobów zamocowania brzegów.
zzDługoterminowe zachowanie się elementów wprowadzania sił do szkła zespolonego.
Problem badano doświadczalnie w Instytucie Budownictwa Lekkiego Uniwersytetu w Stuttgarcie, jako projekt
badawczy. Odnosi się do technologii częściowego zatapiania metalowych przyłączeń w polimerowej warstwie pośredniej tafli ze szkła.
zzOszklenia zdolne do przenoszenia obciążeń drogowych.
Podano odnośną praktykę projektowania opartą
o normę DIN 18008-5:2010-10 – co się tyczy bezpieczeństwa udarowego i nośności rezydualnej przedmiotowego oszklenia.
zzSzklane podparcia ścienne obciążone osiowym ściskaniem ze zginaniem.
Zbadano analitycznie i doświadczalnie stateczność wyboczeniową tych konstrukcji – typową dla praktycznych
przypadków szklanych fasad.
Część C zawiera 8 prac:
zzKoncepcja postępowania przy kontroli połączeń klejonych
w budownictwie ze szkła.
W szklanych konstrukcjach połączenia klejone ulegają
procesom starzenia, co wymaga bieżącego nadzoru – szczególnie tam, gdzie wymagany jest duży stopień bezpieczeństwa konstrukcji stal-szkło. Stosowna koncepcja kontroli
polega na umieszczaniu w szkle kapsułek z materiałem
barwnym, które – ulegając zniszczeniu – ukazują początek
odnośnego procesu awarii konstrukcji.
zzPrzezroczyste kleje dla połączeń stali i szkła
Transparentne i wysoce wytrzymałe kleje stają się dziś
w budownictwie ze szkła alternatywą dla stosowanych już
wcześniej klejów silikonowych. Artykuł przedstawia badania doświadczalne właściwe dla klejów akrylowych, żywic epoksydowych i poliuretanów – w różnych warunkach termicznych.
zzRozwój klejonych konstrukcji ze szkła i drewna – wymiarowanie i zastosowania.
Klejenie połączeń szkło-metal jest w niektórych kręgach
krytykowane – głównie z powodu różniących się naprężeń
powstających w szkle i metalu wskutek działania temperatury. Sprawy te są znacznie korzystniejsze przy współdziałaniu szkła i drewna, co wykorzystuje się szeroko w produkcji
okien. Praca ukazuje odpowiednie szczegóły.
zzKlejone elementy ze szkła zespolonego.
Sprawę tę zbadano najpierw numerycznie. Warunkiem
wstępnym było tu ustalenie potrzebnych parametrów materiałowych. Klej potraktowano jako najbardziej podatny
materiał zespolenia. Wykonano też odpowiednią weryfikację doświadczalną (fot. 5).
zzCharakterystyka optyczna szkód powierzchniowych pojedynczej tafli szklanej ze szkła bezpiecznego w oszkleniach
fasad i dachów.
www.swiat-szkla.pl
WYDARZENIA W warunkach zwiększania się wymiarów tafli szklanych
w fasadach i dachach stosuje się coraz częściej pojedyncze szkło
bezpieczne (Einscheibensicherheitsglas: ESG). Tafle tego szkła,
podczas codziennego użytkowania (czyszczenie, chodzenie,
itp.) doznają uszkodzeń powierzchniowych. Wyodrębniono tu
typowe zarysowania szkła. W interpretacji wykorzystano inwazyjną kontrolę fluoroscencyjną makro- i mikroskopową.
zzDoświadczalna i numeryczna analiza awarii krawędzi tafli
ze szkła wskutek temperatury.
W nowoczesnych szklanych otulinach budynków
i w modułach solarnych powstają naprężenia w szkle wskutek oddziaływań termicznych. Prowadzi to niekiedy do pękania szkła. Sprawy te zbadano doświadczalnie i numerycznie, w warunkach zróżnicowania grubości tafli i jakości
obróbki ich krawędzi.
zzTafle szklane mające własności fotokatalityczne i zwiększone przewodnictwo.
Artykuł dotyczy głównie modułów fotowoltaicznych, które wymagają zabiegów czyszczenia powierzchniowego.
zzBadanie zjawiska zmęczenia wstępnie uszkodzonego szkła
ciągnionego przy obciążeniu cyklicznym.
Elementy poddane obciążeniom ruchomym i periodycznie zmiennym w czasie trzeba często sprawdzać z tytułu
niebezpieczeństwa ich zmęczenia. W budownictwie ze szkła
sprawy te są jeszcze w początkowym stadium badań. Artykuł
przynosi wstępne informacje na ten temat.
W Części D przedstawiono 6 prac:
zzBudynek trójtarczowy w Dusseldorfie – pomnik krajobrazu.
Ukończony w roku 1960 budynek biurowy firmy Thyssen
Krupp stał się w Niemczech ikoną nowoczesnej architektury – głównie z uwagi na walory jego fasad. Artykuł przynosi
informacje o obecnej sanacji tego budynku.
zzMobilność otuliny budynku? Przeciwstawienie koncepcji
pasywnej i aktywnej.
Obecnie widoczne są tytułowe dwa trendy. Pasywne
otuliny blokują wnętrza budynków możliwie dobrze przed
wpływami zewnętrznymi. Otuliny aktywne dopuszczają ingerencję warunków zewnętrznych, wychodząc naprzeciw
istniejącym potrzebom energetycznym – np. za pomocą
ruchomych przegród wewnętrznych.
zzOchrona przed słońcem w przestrzeni między szybami.
W toku zabiegów dotyczących zabezpieczenia właściwego klimatu w budynku podniesiono zagadnienie tworzenia klimatu za pomocą odpowiedniego urządzenia przestrzeni między szybami oszklenia dwu- i trójdzielnego.
zzOchrona akustyczna za pomocą szkła.
W obliczu narastającego obciążenia hałasem mieszkańców miast powstaje zapotrzebowanie na stosowną ochronę.
Trzeba to uwzględniać już na etapie projektowania. Wobec
zwiększonego udziału szkła w konstrukcji budynków, należy
je odpowiednio przygotować. Artykuł przynosi informacje
oparte na wytycznych „Ochrona akustyczna przy stosowaniu szkła” i na przynależnych niemieckich uregulowaniach
normowych.
zzPierwotna oszczędność energii za pomocą oszkleń wypełnionych gazami szlachetnymi.
Stosując nowoczesne oszklenia wieloszybowe, także
te wypełnione gazami, można znacznie obniżyć zapotrzebowanie na energię. Wykazuje się to na przykładzie domu
jednorodzinnego i ekstrapoluje na całościową gospodarkę energią.
zzAnalizy statyczne dla wymiarowania modułów solarnych.
Urządzenia fotowoltaiczne są w toku eksploatacji wystawione na wpływy wiatru, śniegu i temperatury. Jako części
budynku muszą one odpowiadać właściwym tu przepisom budowlanym, co wymaga też odniesień do potrzeb
analizy obliczeniowej – ich samej konstrukcji i stosownych
przyłączeń.
Przywołane tu szkicowo artykuły cytowanej książki przynoszą wiadomości o tym, czym żyje dziś „świat szkła” za granicą. Wiadomości te mogą być cenne także dla środowiska
specjalistów w Polsce i stąd jest rzeczą nader pożądaną, aby
poznać tę książkę bliżej.
Prof. Zbigniew Cywiński
Politechnika Gdańska
Bramy i drzwi Hörmann – z myślą o środowisku
Coraz więcej przedsiębiorstw poszukuje dróg pozwalających na odpowiedzialne korzystanie z zasobów naturalnych. Na targach BAU 2013 firma Hörmann pokazała
możliwości stosowania zasad zrównoważonego rozwoju
w budownictwie. Ten znany producent bram i drzwi, który
cały proces produkcyjny dostosował do zasad poszanowania środowiska naturalnego, posiada certyfikaty ekologiczne dla wszystkich swoich produktów przeznaczonych dla
budownictwa obiektowego.
Aby dokonać przełomu w myśleniu o zasobach energetycznych we własnym przedsiębiorstwie, w zakładach grupy
Hörmann wprowadzono system zarządzania energią zgodny z ISO 50001. W poszczególnych zakładach uruchomiono scentralizowane sterowanie energetyczne oraz systemy
automatycznej regulacji zużywanej energii. To pozwoliło
znacznie obniżyć zużycie energii i zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych.
Firma Hörmann, która przeszła na ekologiczną energię
elektryczną i jest obecnie największym w Niemczech przemysłowym odbiorcą niemieckiego przedsiębiorstwa energetycznego NATURSTORM, 40% swojego zapotrzebowania
na energię elektryczną w tym kraju pokrywa certyfikowanym prądem ekologicznym. Dodatkowo podejmuje również
inne proekologiczne działania. We wszystkich zakładach wykorzystuje gaz ziemny zamiast oleju opałowego, co o 40%
pozwala zmniejszyć emisję CO2, przy zachowaniu takiej samej wydajności energetycznej. Inwestuje też w bloki elektro­
energetyczne, wytwarzające jednocześnie ciepło i energię
www.swiat-szkla.pl
Jeśli uwzględnić całość działań podjętych dla spełnienia
wymogów zrównoważonego rozwoju, firmie Hörmann udało się ograniczyć roczną emisję CO2 o 16 tysięcy ton.
Powstające w ramach zrównoważonej produkcji certyfikowane produkty firmy Hörmann wykorzystywane
są w innowacyjnych projektach budowlanych, takich
jak „The Squaire” we Frankfurcie (zdjęcie na górze) czy
budynek Thyssen Krupp w Essen (zdjęcie poniżej).
elektryczną. Taka metoda wytwarzania energii zmniejsza zapotrzebowanie na energię pierwotną i pozwala zredukować
emisję CO2 nawet o 1400 ton rocznie.
Ponadto Hörmann KG VKG wszystkie cenniki dla partnerów handlowych drukuje na ekologicznym papierze.
Emisję CO2 spowodowaną przez drukarnię kompensuje natomiast inwestycjami w projekty ochrony klimatu.
Efekty przynosi także wiele drobnych działań. Ciepło powstające w trakcie procesów produkcyjnych wykorzystuje się zimą do ogrzewania, a oświetlenie hal zapewniają
wydajne reflektory.
Z ekologicznym certyfikatem
Nie tylko cały proces produkcyjny grupy Hörmann
uwzględnia wymogi ochrony środowiska, również poszczególne produkty posiadają certyfikaty potwierdzające ich zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Od 2011 roku, kiedy firma Hörmann otrzymała pierwszą
deklarację EPD (Environmental Produkt Declaration) dla
drzwi stalowych, certyfikaty ekologiczności uzyskały niemal
wszystkie grupy produktów: drzwi wielofunkcyjne, stalowe
drzwi przeciwpożarowe i dymoszczelne, stalowe drzwi wewnętrzne i zewnętrzne, drzwi zewnętrzne z aluminium, przesuwne bramy przeciwpożarowe i dymoszczelne, przemysłowe bramy segmentowe ze stali i aluminium wraz z napędami, przemysłowe bramy i kraty rolowane, bramy szybkobieżne i produkty związane z techniką przeładunku.
Deklaracje EPD obejmują dane dotyczące wpływu produktów na środowisko od chwili ich wytworzenia do utylizacji, w tym także dane dotyczące zużycia energii pierwotnej,
wpływu na ocieplanie klimatu lub zakwaszenie gleby. Są też
podstawą do sporządzenia bilansu ekologicznego, a informacje w nich zawarte konieczne są do uzyskania certyfikatu dla budynków spełniających wymogi zrównoważonego
rozwoju.
Dorota Sawala
PEM
Świat Szkła 9/2013
9
WYDARZENIA Szkło DiamondGuard® z prestiżową nagrodą w USA
Wytrzymałe i trwałe szkło DiamondGuard® do wnętrz
otrzymało renomowaną amerykańską nagrodę „2013 Money Saving Product Award”. Tytuł przyznawany jest przez
czasopismo „Buildings Magazine” produktom budowlanym
przynoszącym największe oszczędności w trakcie ich użytkowania.
DiamondGuard® firmy GUARDIAN to produkt charakteryzujący się odpornością na zarysowania, przedłużoną
trwałością oraz dużą przejrzystością. Jego ochronna warstwa
jest trwale związana ze szkłem, co pozwala na utrzymanie
nieskazitelnego wyglądu do 10 razy dłużej niż w przypadku zwyczajnego szkła. Dzięki wydłużonemu cyklowi życia
i rzadszym wymianom może być on wykorzystywany na
ścianach, półkach, blatach barowych a także w gablotach,
drzwiach i lustrach. Szkło zostało wykorzystane między innymi na podłodze na 102. piętrze tarasu widokowego Empire State Building w Nowym Jorku.
Szkło DiamondGuard® wykazuje bardzo niski współczynnik tarcia, co zapewnia mu trwałą ochronę przed zadrapaniami, smugami czy plamami. Powłoka stosowana
w tym szkle jest rozwiązaniem unikalnym w skali całego
rynku. Jej współczynnik tarcia jest o połowę mniejszy niż
w przypadku zwykłego szkła float, dzięki czemu stykające
się z nią przedmioty ślizgają się po powierzchni nie pozo-
stawiając na niej śladu. Co istotne, nanoszona w procesie
napylania próżniowego powłoka jest nieusuwalna i charakteryzuje się niezwykłą wytrzymałością. Doświadczenia
klientów potwierdzają oszczędności wynikające z zastosowania szkła DiamondGuard®. Na przykład w jednym z kasyn
w LasVegas obsługa musiała wymieniać lustra w miejscach
wzmożonego ruchu co sześć – osiem tygodni. Zamontowanie luster DiamondGuard® pozwoliło wydłużyć czas do
wymiany do sześciu miesięcy. Szkło może być poddawane
dalszej obróbce, np. wierceniu, szlifowaniu czy laminowaniu. GUARDIAN Częstochowa oferuje szkło DiamondGuard
w rozmiarze standardowym 3210x6000 mm i grubości 8 mm
(oraz 6 i 10 mm na życzenie). DiamondGuard jest zgodny
z produktem laminowanym LamiGlass, a także DecoCristal,
UltraClear i UltraMirror.
Grzegorz Motriuk
DOMINO laureatem konkursu Najwyższa Jakość Quality 2013
Kapituła Programu Najwyższa Jakość Quality International 2013 jednogłośną decyzją przyznała firmie DOMINO
– producentowi i dystrybutorowi produktów wyposażenia
i wykończenia wnętrz - tytuł laureata w kategorii QI Product,
za najwyższej jakości klamki do drzwi wewnętrznych. To
kolejna w tym roku nagroda dla Domino po uzyskaniu podwójnego wyróżnienia w konkursie Dobry Design 2013 oraz
otrzymaniu Dolnośląskiego Certyfikatu Gospodarczego.
Celem programu „Najwyższa Jakość” jest promowanie
w firmach i instytucjach skutecznych metod zarządzania jakością oraz wskazanie i promocję tych, które reprezentują
najwyższe standardy, gwarantując klientom i konsumentom
otrzymanie produktu lub usługi na najwyższym poziomie.
Jest to największy w Polsce program projakościowy organizowany przez ForumBinesu.pl i jego gazetowy odpowiednik
w Dzienniku Gazecie Prawnej. Kapituła VII edycji Programu,
odbywającego się pod patronatem: Ministerstwa Rozwoju
Regionalnego, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
i Klubu Polskie Forum ISO 9000 wysoko oceniła zgłoszenie
DOMINO w konkursie i nagrodziła także działania związane z wdrażaniem, a także promowaniem idei jakości we
wszystkich aspektach działalności firmy, zwłaszcza w zakresie
oferowanego produktu – klamki do drzwi wewnętrznych.
Nagrody zostaną wręczone podczas gali finałowej 18 października w Poznaniu.
Sylwia Kraczek
Nasz kraj w czołówce innowacji słonecznych
Polska staje się potentatem na rynku kolektorów słonecznych. Według informacji przekazanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
w 2012 r. nasz kraj znalazł się na 3. miejscu w Europie pod
względem sprzedaży tych urządzeń, awansując z 9. pozycji
trzy lata wcześniej.
Rynek kolektorów słonecznych jest jedną z najszybciej
rozwijających się branż w Polsce. Według raportu Instytutu
Energetyki Odnawialnej opublikowanego we wrześniu 2012
r., sprzedaż tych urządzeń rośnie nieprzerwanie od 2000 r.
i w tym okresie zwiększyła się niemal 30-krotnie. To niewątpliwy sukces polskiej przedsiębiorczości.
10
Świat Szkła 9/2013
Kolektory słoneczne pozwalają podgrzewać wodę użytkową i tym samym obniżyć opłaty za energię. Za oszczędnościami klientów indywidualnych idzie jednak również realny wpływ
na polską gospodarkę. Rosnąca sprzedaż oznacza bowiem
nowe miejsca pracy w szybko rozwijających się firmach.
Kolektory słoneczne stają się w naszym kraju nie tylko źródłem taniej, odnawialnej energii, ale stanowią również jedną
z najszybciej rozwijających się branż gospodarki, co – w czasach
kryzysu – ma niebagatelny wpływ na tworzenie nowych miejsc
pracy. Według NFOŚiGW w Polsce z instalacji solarnych, w tym
kolektorów, korzysta obecnie ponad 100 tys. użytkowników.
Monika Makowska-Jarosz
www.swiat-szkla.pl
Technologia ciepłej ramki
Wybierz genialne rozwiązanie
na ciepłą krawędź z technologią
Super Spacer®, która zapewnia:
• Najwyższy poziom wydajności produkcyjnej
• Najnowocześniejszą technologię sprawdzoną
w praktyce na 300 milionach metrów
• Efektywny kosztowo sposób, aby osiągnąć doskonałą
efektywność energetyczną
• Biznesowego partnera, na którego można polegać
www.superspacer.com
Edgetech Europe GmbH
Gladbacher Strasse 23
52525 Heinsberg · Německo
[tel] +49 (0)2452.96491.0
[fax] +49 (0)2452.96491.11
[email] [email protected]
Szkło a ekonomia
Niepewne widoki na przyszłość…
Od początku 2013 r. przedsiębiorcy źle oceniali koniunkturę w swoich branżach, zarówno
w przemyśle, jak i w budownictwie. Chociaż ich oceny z miesiąca na miesiąc wzrastały,
co szczególnie widoczne było w przypadku sektora budowlanego, to czerwiec przyniósł
zmianę trendu. Wg analiz ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku przeprowadzonych na
podstawie danych GUS, przedsiębiorcy działający w szeroko pojmowanym przetwórstwie
przemysłowym, jak i ci właściwi dla branży budowlanej gorzej ocenili koniunkturę w czerwcu
niż w miesiącu ubiegłym.
Sinusoida opada
Na koniec II kwartału 2013 r. wartość wskaźnika koniunktury w budownictwie
wyniosła -16,9%. Przyglądając się bliżej ocenie branży budowlanej przedsiębiorców w niej działających, dostrzec można niezmieniający się trend wskazujący, iż
sytuacja w budownictwie każdorazowo lepiej oceniana jest przez przedstawicieli dużych firm, zatrudniających 250 i więcej pracowników. Mniejsze firmy bardzo
podobnie oceniały koniunkturę w budownictwie od października 2012 r. Wyraźniejsza zmiana nastąpiła w czerwcu 2013 r., kiedy to przedstawiciele mikrofirm
lepiej ocenili koniunkturę w branży, aniżeli ich konkurenci z małych i średnich
przedsiębiorstw.
Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie w czerwcu 2013
r. wynosił:
zzmikrofirmy (do 9 zatrudnionych): -14,3%;
zzmałe firmy (od 10 do 49 zatrudnionych): -17,3%;
zzśrednie firmy (od 50 do 249 zatrudnionych): -16,8%;
zzduże firmy (250 i więcej zatrudnionych): -7,3%.
Rys. 1. Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie (miesięcznie, w %)
Źródło: ASM-Centrum Badań i Analiz Rynku na podstawie danych GUS
12
Świat Szkła 9/2013
Analizując czynniki wpływające na klimat koniunktury w budownictwie zaobserwować można, iż II kwartał 2013 r. charakteryzował się trendem wzrostowym.
Mimo, iż wskaźniki obrazujące poszczególne czynniki od września 2011 r. przyjmują wartości ujemne, co oznacza, iż większość przedsiębiorców nadal ocenia je
negatywnie. Pod koniec czerwca 2013 r. wartości wskaźnika dla poszczególnych
czynników rysowały się następująco:
zzogólna sytuację gospodarczą przedsiębiorstw: -29,8%;
zzportfel zamówień na roboty budowlano-montażowe na rynku krajowym:
-13,7%;
zzprodukcja budowlano-montażowa na rynku krajowym: -14,7%;
zzopóźnienia płatności za wykonane roboty budowlano-montażowe: -21,5%;
zzsytuacja finansowa przedsiębiorstw: -27,0%.
Warto również zwrócić uwagę na sinusoidalny kształt wykresów dotyczących
portfela zamówień, produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym oraz
sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Doskonale obrazują one sezonowość budownictwa, które „zamiera” w miesiącach zimowych. Należy także odnotować, iż
sinusoida ta sukcesywnie obniża się względem osi diagramu. Czynnikiem, którego zdecydowanie nie ima się sezonowość budownictwa są opóźnienia płatności
za wykonane roboty budowlano-montażowe.
Barometr „cementowy” w strefie niżu
Sprzedaż cementu odzwierciedla trudną sytuację budownictwa w Polsce.
Pierwsze półrocze 2013 r. podtrzymało trend spadkowy rozpoczęty w analogicznym
dokończenie na str. 24
W przypadku przetwórstwa przemysłowego różnica ta wynosiła 2,8 pkt. proc.,
natomiast w branży budowlanej została ledwie zasygnalizowana i wyniosła 0,1 pkt.
proc. Warto wspomnieć, iż różnica pomiędzy wskazaniami przedsiębiorców odpowiadających na pytania ankiety dotyczącej przetwórstwa przemysłowego i tymi,
którzy wypełniali ankietę dedykowaną budownictwu (12,7 pkt. proc.) była najmniejsza od sierpnia 2012 roku, kiedy to wynosiła 10,7 pkt. proc.
Rys. 2. Czynniki kształtujące klimat koniunktury w budownictwie (miesięcznie, w %).
Źródło: ASM-Centrum Badań i Analiz Rynku na podstawie danych GUS

www.swiat-szkla.pl
Szkło w architekturze
Żebra szklane
Szklane fasady i stropy nadają budynkowi szczególnych walorów architektonicznych. Elementy tego
typu wymagają odpowiedniego podparcia. Jednym z rozwiązań w tym zakresie są szklane żebra.
Z czego zrobić szklane żebro?
Ściany fasadowe bazujące na szklanych żebrach
zazwyczaj projektowane są jako klasyczne, z linią poziomą lub pionową oraz jako strukturalne z mocowaniem mechanicznym i strukturalnym ramowym. Żebra
wytwarza się ze szkła hartowanego oraz laminowanego folią PVB. Zastosowanie szkła laminowanego
PVB pozwala na zmniejszenie szerokości elementu
bez konieczności stosowania bocznych usztywnień.
Nieco rzadziej uwzględnia się inne rodzaje
folii, takie jak np. EVA czy też Sentry Glass. Zazwyczaj o wielkości żeber decydują ograniczenia w odniesieniu do wielkości tafli. Jeżeli w konstrukcji żebra
przewidziano szkło hartowane, to zazwyczaj wysokość żebra osiąga 4800 mm. Z kolei, w przypadku laminowanego szkła hartowanego – 4500 mm. Żebra
bazujące na laminowanym szkle hartowanym osiągają grubość mieszczącą się pomiędzy 21 a 25 mm.
Grubość konstrukcji ze szkłem hartowanym wynosi
od 15 do 19 mm. O zastosowaniu szkła laminowanego decydują również względy bezpieczeństwa,
bowiem szkło laminowane składa się z dwóch lub
więcej warstw tafli szklanych, które połączone są
ze sobą całą powierzchnią poprzez żywice lub folie
PVB. Laminat szklany z folią PVB powstaje poprzez
proces autoklawizacji w temperaturze wynoszącej
Fot. 2. Żebro szklane współpracujące z konstrukcją
aluminiową
www.swiat-szkla.pl
wsze stosuje się tafle pojedyncze ze względu na
ich ograniczoną grubość. Łączenie żeber
Fot. 1. Żebra szklane w konstrukcji elewacji. Muzeum
Żydów Polskich, Warszawa (fot. K.Z.)
około 140°C. Oprócz tego przeprowadzane jest prasowanie pod ciśnieniem osiągającym 10 atmosfer
(1 MPa). Niejednokrotnie zastosowanie znajduje szkło
laminowane próżniowo.
W zależności od przyjętego rozwiązania architektonicznego konstrukcja wsporcza może być umieszczona na zewnętrznej lub wewnętrznej stronie elewacji. Żebra szklane najczęściej produkuje się przy
użyciu szkła bezbarwnego lub tzw. ekstrabiałego. Dla
uzyskania odpowiedniej barwy można zastosować
folię inną, niż bezbarwna, będącą warstwą laminatu
lub zastosować szkło barwione w masie.
Szkło hartowane oraz laminowane, które
uwzględnia się w konstrukcji szklanych słupów,
zazwyczaj jest mocowane do konstrukcji punktowo. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują systemy amortyzatorów, dzięki którym jest możliwa
swobodna praca podkonstrukcji przy zapewnieniu odporności na drgania szkła. Szklane panele
elewacyjne mogą być mocowane do żeber przy
użyciu klejów silikonowych odpornych na promieniowanie UV. Uzyskane w ten sposób połączenie cechuje wytrzymałość szkła przy zapewnieniu
maksymalnej przejrzystości konstrukcji. Odpowiednio przeprowadzony proces doboru grubości szkła
zdecydowanie wpływa nie tylko na bezpieczeństwo konstrukcji ale i koszt jej wykonania. Nie za-
Stosując odpowiednie systemy połączeń żeber
zyskuje się niemal nieograniczone ich długości. Połączenia żeber zazwyczaj bazują na śrubach sprężających i blachach stalowych, które wykonuje się ze
stali chromowo-niklowej. Projektując połączenie tego
typu należy zwrócić uwagę aby blachy nakładkowe
były gładkie i równomiernie przylegały do tafli szklanej. Z kolei pomiędzy blachą a żebrem istotną rolę
odgrywa przekładka izolująca o wysokim poziomie
wytrzymałości. Przekładka nie może ulec uszkodzeniu
podczas sprężania. W otworach, gdzie umieszczone
są śruby, należy zastosować tulejki izolujące. Blachy
chromowo-niklowe muszą przenosić moment zginający. Stąd też wykonanie blach tego typu powinno bazować na stali austenicznej o dobrych parametrach
Fot. 3. Obiekt o konstrukcji szklanej z prawie wszystkimi elementami ze szkła. Pręt/rura stalowa jest tu
tylko stężeniem elewacyjnych tafli szklanych, które są
mocowane do siebie i do żeber nośnych za pomocą
stalowych mocowań punktowych
wytrzymałościowych. Dodatkowo, sprężanie śrub powinno być podzielone na kilka etapów. Zatem dokręcanie śrub przy łączeniu żeber należy przeprowadzać
od śrub położonych w środku rozpiętości. Ważne jest
bowiem aby przy sprężaniu śrub nie powstawała
Świat Szkła 9/2013
13
Szkło w architekturze
w żebrze szklanym siła rozciągająca, bowiem szkło
ma niską wytrzymałość na rozciąganie.
Mocowania
Istotą walorów architektonicznych szklanych
żeber są odpowiednie mocowania. Zazwyczaj stosowane są rozwiązania konstrukcyjne bazujące
na mocowaniu punktowym. Jest ono szczególnie
przydatne z racji możliwości realizowania wyjątkowo skomplikowanych i nietypowych rozwiązań architektonicznych przy zachowaniu transparentności i lekkości konstrukcji. Idealnie ze szkłem
komponuje się stal nierdzewna, stąd też zazwyczaj
z tego materiału wykonywane są elementy mocujące. Szkło jest mocowane bezpośrednio do konstrukcji wsporczej za pomocą płytek sprężystych.
Oferowane są również mocowania, które eliminują
strukcją wsporczą jest możliwa absorpcja obciążeń
zmiennych i rozszerzalności cieplnej. Warto również zwrócić uwagę na „mocowania sejsmiczne”.
Ich kluczową cechą jest przejmowanie znacznych
ruchów bocznych (jak przy trzęsieniu ziemi) przez
samonastawne ramię, przy zachowaniu płaskiego
profilu. Mocowania tego typu nabyć można jako
dwu- i czteropunktowe.
W przypadku punktowego mocowania szyb poszczególne elementy są mocowane za pomocą elementów stalowych, które łączą płyty szklane z konstrukcją nośną. Mocowanie mechaniczne bazuje na
specjalnych elementach wprowadzanych do otworów. Na etapie projektowania rozmieszczenia otworów bierze się pod uwagę naprężenia i przemieszczenia. Są uwzględniane maksymalne naprężenia
projektowe, które nie mogą być przekroczone dla
najbardziej uciążliwych warunków. Ważne pozostaje aby nie dochodziło do kontaktu pomiędzy metalem a szkłem. Stąd też zastosowanie znajdują elastyczne podkładki wykonane z aluminium, nylonu
itp. Podkładki, o kształcie talerzyków, są umieszczane po obu stronach tafli. Niejednokrotnie w podkładkach uwzględnia się również wypustki, dzięki
którym jest zapewniona ochrona przed kontaktem
wnętrza otworu z trzpieniem śruby.
Montaż żebra do konstrukcji
budynku
Fot. 4. Oryginalny element mocujący żebro szklane
z taflą elewacyjną i elementem stężającym w postaci
stalowej liny (fot. K.Z.)
potrzebę stosowania płytek sprężystych. Poprzez
rotację stalowego sworznia połączonego z kon-
Żebra szklane od dołu i od góry są mocowane
do elementów konstrukcyjnych budynku. Zazwyczaj do montażu obu mocowań przewiduje się
aluminiowe uchwyty, które przytwierdzane są do
sufitu lub podłogi. Ważne jest aby masa szklanych
paneli i żeber była przenoszona przez połączenie
znajdujące się na wierzchołku żebra. Bardzo czę-
Fot. 5. Po lewej uchwyt stalowy łączący dwie części żebra i jednocześnie umożliwiający zaczepienie stalowej liny
usztywniającej konstrukcję. Po prawej uchwyt, który dodatkowo łącz y cztery tafle szkła elewacyjnego.
14
Świat Szkła 9/2013
Fot. 7. Dach na żebrach szklanych – biurowiec NDI
w Sopocie. Zastosowano system WGSpider, jedyny
systemem punktowego mocowania szkła w całości
produkowany i zaprojektowany w Polsce oraz montowany, jako cała konstrukcja (okucie plus szkło), przez
samego producenta. System WGSpider jest stosowany
również do montażu żeber szklanych. Rozwiązanie
posiada dedykowany system amortyzatorów, pozwalający na swobodną pracę podkonstrukcji, dając
gwarancję odporności na drgania i pracę szkła pod
obciążeniem.
Sposób rozmieszczenia poszczególnych elementów
systemu (rotuli, żeber szklanych, konsol mocujących),
odległości między nimi, rozmiary – ze względu na
niepowtarzalność każdej projektowanej konstrukcji
– wymagają za każdym razem indywidualnych przeliczeń. System jest zawsze dostosowywany do wymagań inwestora, architekta, z zachowaniem maksymalnego bezpieczeństwa (fot. WG-SYSTEM).
sto żebro z jednej strony jest instalowane w słupie
aluminium, który na dole i na górze przytwierdza
się uchwytami do tafli szklanej. W takim rozwiązaniu uchwyt żebra jest wpuszczany w podłogę lub
parapet. Z kolei krawędź znajdująca się od wnętrza budynku jest poddana procesowi szlifowania
i polerowania.
Fot. 6. Sposób wykończenia połaczenia szklanej ściany z takimi żebrami a sufitem (fot. K.Z.)
www.swiat-szkla.pl
Szkło w architekturze
Przykłady architektoniczne
Interesującymi walorami architektonicznymi cechuje się miejska biblioteka w fińskim Seinäjoki. Budynek ten został zaprojektowany przez architekta Alvara
Aalto. W dobudowanych budynkach elewację stanowi kompozycja szkła i miedzi. Szklane fasady wykonano w systemie szklenia strukturalnego, z wykorzystaniem superbezbarwnego szkła o obniżonej zawartości
żelaza i szkła niskoemisyjnego. Żebra ze szkła podtrzymujące fasadę poprowadzone są przez całą wysokość
elewacji. Mocowanie szkła do żeber bazuje na stalowych mocowaniach dwu- i czteropunktowych. Stalowe mocowania, połączone ze sobą za pomocą prętów,
przewidziano na obu węższych bokach żebra.
Z kolei w Muzeum Historii Żydów Polskich konstrukcja jednej ze ścian szklanych bazuje na szybach
zespolonych, które są zawieszone za pomocą nieFot. 11. Transparentna ściana w Muzeum Historii
Żydów Polskich.
Fot. 9. Miejska biblioteka w fińskim Seinäjoki.
rdzewnych rotul systemowych na żebrach szklanych.
Żebra połączono między sobą za pomocą specjalnych blach oraz tulei ze stali nierdzewnej. Oprócz
Fot. 9. Zamocowanie dolnej części żebra szklanego.
www.swiat-szkla.pl
Fot. 8. Żebra szklane – Teatr Rozrywki w Chorzowie.
Szkłem najczęściej stosowanym do żeber szklanych
jest szkło bezpieczne hartowane, laminowane, np.
dwie formatki 8 mm wzmocnione 4 foliami. Takie rozwiązanie daje bezpieczeństwo, że szkło po stłuczeniu
nie rozpryśnie się, ale zostanie zatrzymane na folii
i drugiej formatce. Grubość szkła i liczba oddzielających je folii dobierane są odpowiednio do projektu.
Również szerokość żeber szklanych i ich liczba zależy
od wielkości aplikacji. Konsole, pająki i rotule łączące system WGSpider, stosowane do mechanicznego
„spinania” całej konstrukcji, w większości realizacji
wykonane są ze stali nierdzewnej i wyprodukowane
przy użyciu precyzyjnego urządzenia do cięcia strumieniem wody Water Jet. Jego zaletą jest precyzyjna
dokładność cięcia – 0,1 mm. Daje to gwarancję, że
wyprodukowane przy jego użyciu okucia są idealnie dopasowane, a ich walory estetyczne sprawiają,
że inwestorzy chętnie je eksponują w widocznych
miejscach. Szkło może być barwione w masie, np. na
kolor zielony, niebieski lub z folią matową, może być
też emaliowane na dowolny kolor palety RAL (fot.
WGSYSTEM).
tego żebra podwieszono do konstrukcji budynku
za pomocą wsporników stalowych. W rozwiązaniu
przewidziano żebra szklane składające się z dwóch
warstw szkła hartowanego o grubości 19 mm. Tafle
poddano procesowi laminowania z grubością warstwy laminującej wynoszącej 1,52 mm. Projektanci
przewidzieli szerokość żebra wynoszącą 796 mm. Dla
zapewnienia dylatacji konstrukcyjnej wsporniki trzymające żebra szklane umieszczone są w specjalnych
łożach, które pozwalają na poziome przemieszczenia
w płaszczyźnie fasady szklanej. Tym sposobem wsporniki są wzajemnie połączone elementami stalowymi
a konstrukcja będąca oparciem dla szklanych żeber
stanowi jedną część. W tym rozwiązaniu istotną rolę
odgrywa system lin w czterech poziomach umieszczonych od środka budynku łącząc wewnętrzne krawędzie szklanych żeber. Blachy łączą żebra szklane
poprzez tuleje. Celem wyeliminowania niedokładności w wykonaniu otworów oraz dla równomiernego rozłożenia siły na styku tulei i żeber zastosowano
specjalną żywicę. Z kolei połączenie blach łączących
z tulejami zaprojektowano z uwzględnieniem luzu
zapewniającego aplikację zaprawy. Tym sposobem
likwidowane są niedoskonałości wynikające z rozstawu w blachach w odniesieniu do rozstawu otworów
w żebrach szklanych. Dla rozdzielenia blach stalowych
od żeber oraz szkła zastosowano specjalną przekładkę z poliamidu PA66.
Interesujące rozwiązanie stanowią systemy specjalnych amortyzatorów, które zapewniają swobodną pracę podkonstrukcji, gwarantując odporność na
drgania i pracę szkła pod obciążeniem. Warto przypomnieć, że najbardziej narażone na uszkodzenia
i pęknięcia są otwory, gdzie wprowadzono rotule
mocujące. Miejsca wokół otworów w szkle cechują
się kruchością i są najmniej odporne na uszkodzenia,
które powstają podczas pracy całej tafli szkła. Stąd też
amortyzatory z rotulami typu grzybkowego zapewniają odpowiednie poddawanie się tafli szkła pod naporem wiatru czy też obciążeń.
Proces projektowania
Na etapie projektowania należy uwzględnić
przede wszystkim wymagania w zakresie bezpieczeństwa i funkcjonalności. Stąd też ważna jest odpowiednia nośność, sztywność, trwałość, a także odporność ogniowa i ochrona antykorozyjna. Nie bez
znaczenia są wymagania użytkowe, czyli szczelność
na wodę i powietrze, izolacyjność cieplna i akustyczna
oraz właściwości w zakresie higieny i estetyki.
Obliczając nośność i sztywność należy określić wytrzymałość oszklenia i jego zamocowania,
wytrzymałość stalowych łączników mocujących
oszklenie oraz wytrzymałość i sztywność oszklenia.
Świat Szkła 9/2013
15
Szkło w architekturze
Obliczając ten ostatni parametr trzeba wziąć pod
uwagę ciężar własny oszklenia, obciążenie wiatrem,
obciążenie śniegiem oraz obciążenie ścian pochylonych i pokrycia dachowego.
Nie bez znaczenia są odpowiednie właściwości
w zakresie odporności na uderzenia. Istotne jest bowiem, aby ściana cechowała się wytrzymałością, która
wystarczy do przeniesienia obciążeń od możliwych
do przewidzenia uderzeń. Projektant musi uwzględnić odpowiednie bezpieczeństwo pożarowe, bowiem
ściany powinny odpowiadać wymaganiom wynikającym z przewidywanego zakresu stosowania i obowiązujących przepisów. Dopuszczalna odkształcalność
powinna być tak ograniczona, aby siły ścinające nie
zniszczyły połączenia między szybami zespolonymi.
Na etapie projektowania fasad szklanych, w tym szklanych żeber, kluczowe miejsce zajmuje odpowiedni
wybór gatunku stali i ewentualnego zabezpieczenia
przed korozją. Stąd należy uwzględnić wpływ środowiska zewnętrznego, przeznaczenia pomieszczeń
oraz sposobu działania zamocowania. Uszczelnienia stosowane między elementami oszklenia muszą
być wykonywane ze spoiw uszczelniających odpor-
nych na działanie promieniowania UV, a także innych
czynników atmosferycznych. Zachowanie szczelności
ścian na wodę i powietrze w dużym stopniu zależy
od odporności na czynniki zewnętrzne stosowanych
spoiw uszczelniających, jakości wykonania uszczelnień między elementami oszklenia oraz od ich konserwacji. Z kolei izolacyjność cieplna ściany zależy
od izolacyjności szyb łącznie z mostkami cieplnymi w miejscu punktowego zamocowania elementów oszklenia. Kluczowe miejsce zajmuje zapewnienie komfortu cieplnego pomieszczeń w okresie letnim, z zapewnieniem odpowiedniego zabezpieczenia przed przegrzewaniem. Istotny problem stanowi
możliwość skraplania się pary wodnej na powierzchni
szyb od strony pomieszczeń oraz na metalowych elementach mocowania punktowego. Projektant powinien uwzględnić również właściwości w zakresie izolacyjności akustycznej.
Na etapie procesu projektowania należy wziąć
pod uwagę ryzyko samoistnego pęknięcia szyb.
Fot. 14. Krótkie odcinki żeber wzmacniają konstrukcję
miejscowo.
łączników mocujących. Należy wziąć również pod
uwagę wymiary łączników mocujących i ich zdolność do kompensowania odchyłek wymiarowych
i zmian wymiarów. Istotną rolę odgrywa uwzględnienie ewentualnego odkształcenia i ruchów szkieletów nośnego lub wtórnego. Ważna jest przy tym
możliwość regulowania łączników mechanicznych
z elementami oszklenia i ze szkieletem nośnym.
Nie mniej ważną kwestią, którą należy uwzględnić na etapie projektowania szklanych fasad z żebrami, są uszczelnienia. Stąd też nie może występować
niezgodność chemiczna między materiałami stosowanymi do mocowania oszkleń, uszczelnień oraz
przekładkami w oszkleniach warstwowych.
Podsumowanie
Fot. 12. Żebra szklane niekiedy są montowane po
stronie zewnętrznej elewacji (fot. K.Z.)
Fot. 13. Szklane żebra wkraczają również do rezydencji
prywatnych
Stąd też należy przewidzieć konsekwencje wpływu
zniszczenia na bezpieczeństwo użytkowników oraz
osób, które znajdują się w pobliżu ściany budynku. Oprócz tego ważne jest takie zaprojektowanie
konstrukcji, aby była możliwość jej mycia wystąpienia niebezpieczeństwa dla pracowników wykonujących tą czynność, użytkowników budynku oraz
osób znajdujących się w jego pobliżu.
Ważne jest, aby projektant ocenił możliwość
wykonania ściany uwzględniając przede wszystkim
odchyłki wymiarowe szkła, odchyłki usytuowania
otworów do mocowania oraz odchyłki położenia
Szklane żebra stanowią konstrukcję nośną, którą
wykonuje się ze szkła hartowanego i laminowanego.
Standardowa długość pojedynczego żebra szklanego
jest zależna od producenta szkła i wynosi zazwyczaj
około 4,5 m. Żebra szklane mogą być łączone, przez
co zyskuje się niemal nieograniczoną długość elementu nośnego. Podstawowym założeniem stosowania
szklanych żeber jest podparcie pionowe/liniowe szkła
w celu przeniesienia obciążenia od ssania oraz parcia
wiatru na elewacje. Pionowe żebro szklane zazwyczaj mocuje się punktowo do szkła, natomiast dolny
uchwyt mocowany jest do podłogi a górny do sufitu.
Decydując się na zastosowanie szklanych żeber jako
elementu konstrukcji podparcia, architekt zyskuje szerokie możliwości w zakresie wyboru mocowań.
AUTOR
Damian Żabicki
Literatura:
Krzysztof Wiśniakowski: Ściana kurtynowa typu „szklane żebro”, „Świat Szkła” 7-8/2006,
Jan Gierczak: Konstrukcje wsporcze fasad szklanych , „Świat
Szkła” 2/2009.
Hanna Czerska: Żebra ze szkła, „Świat Architektury” 7/2012,
www.pilkington.com
Reklama
Profesjonalne masy uszczelniające
Proventuss Polska Sp. z o.o., ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa
tel. 022 314 44 32-33, fax 022 314 44 34, e-mail: offi[email protected], www.proventuss.com.pl
Szkło w architekturze
Gdyńska Dolina Krzemowa
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny (PPNT) w Gdyni wzbudza ogromne zainteresowanie.
Jest największym w Polsce parkiem technologicznym. Szklany kompleks budowli stał się
symbolem architektonicznym miasta, a nowatorska architektura nawiązuje charakterem
do modernistycznego stylu gdyńskiej zabudowy.
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny
Inwestor: gdyński samorząd
Autor projektu: AEC Krymow Rogowska Architekci
Wykonawca: WARBUD S.A.
Wykonawca szklanej elewacji: OPEUS Sp. z o.o.,
Płock
tutaj najnowocześniejsze instalacje i aparaturę. Ciekawostką jest to, że zamontowano tutaj 1000 drzwi, to
tyle, co w pałacu Westminster. Tylko 20% powierzchni zajmą podmioty niezwiązane z główną działalnością placówki, czyli m.in.: banki, restauracje, centra
konferencyjne.
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny (wizualizacja PPNT)
Powierzchnia całkowita wszystkich parkowych
budynków (starych i nowych) to ponad 76 tys. m2,
trzykrotnie większa od powierzchni bazyliki św. Piotra w Rzymie. Powierzchnia działek, na których stanęły
nowe obiekty, to ponad 62,5 tys. m2. Łączna kubatura
wyniesie 246 tys. m3.
Rozbudowa PPNT jest największą, po Trasie Kwiatkowskiego, gdyńską inwestycją dofinansowaną z funduszy UE. Kosztowała 208 mln zł, z czego 137 mln to
środki pozyskane z funduszy Unii Europejskiej, pozo-
www.swiat-szkla.pl
stałą część sfinansowało miasto Gdynia. Przybędzie
30 tys. m2 nowej powierzchni biurowej – tyle, co
centrum handlowe Klif. Powierzchnia Centrum Nauki
Experyment powiększy się natomiast siedmiokrotnie:
z 500 do 3,5 tys. m2.
Na budowie PPNT wykorzystano tyle stali, ile
przy połowie wieży Eiffla. Przy rozbudowie pracowało 1,5 tys. osób.
W obiekcie zlokalizowanych będzie 300 firm, nowoczesne laboratoria i prototypownie. Przewidziano
30 000 m2 szklanej elewacji PPNT
PPNT to najlepsze miejsce do rozwoju nowoczesnych technologii i biznesu, powstałe z inicjatywy
Gdyńskiego Centrum Innowacji. Rozpoczęcie budowy nastąpiło w październiku 2010 r., pozwolenie na
użytkowanie wydano w lutym 2013 r.
Elewację montowała firma OPEUS Sp. z o.o. z Płocka. Łączna powierzchnia zewnętrznych i wewnętrznych konstrukcji fasadowych zrealizowanych przez tę
firmę w ramach inwestycji Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni wynosi ponad 30 000
Świat Szkła 9/2013
17
Szkło w architekturze
m2. Do budowy elewacji użyto wielu gatunków szkła.
Jako szkło bazowe wykorzystano produkt huty GUARDIAN o nazwie Sunguard HS70/37. To szkło niskoemisyjne, w którym powłoka została naniesiona na szkło
hartowane. Aby spełnić wysokie wymogi akustyczne
szkło to zostało zespolone ze szkłem laminowanym
o bardzo wysokich parametrach izolacyjności akustycznej. Największe formatki szkła zespolonego miały
wymiar 2500x3700 mm i były zastosowane w fasadzie
głównej. Dostawcą szkła zespolonego na elewację
główną była firma Pilkington.
Drugim elementem elewacji była tzw. „druga skóra”. Została ona wykonana ze szkła zawieszonego na
specjalnie zaprojektowanej konstrukcji stalowej. Druga warstwa elewacji została zawieszona na wspornikach stalowych prefabrykowanych, mocowanych
do stropów budynku poprzez konsole, tzw. spidery
i kotwy stalowe. Przy okazji firma OPEUS opracowała
i zastosowała specjalne izolatory, niwelujące efekty
mostków termicznych w mocowaniu zewnętrznej
konstrukcji stalowej kotwionej w strefie ciepłej budynku. Same tafle szklane były mocowane za pośrednic-
twem rotul przegubowych. Zastosowano szkło firmy
Q4-Glass, które składało się z dwóch tafli hartowanych
8 lub 10 mm zlaminowanych z sobą.
zzfasady główne – MB-SR 85SEMI,
zzfasada przeciwpożarowa – MB-SR 50N EI60,
zztzw. „druga skóra” to konstrukcja indywidualna.
Ponadto w systemach ALUPROF wykonano ścianki
i drzwi wewnętrzne bez odporności ogniowej, drzwi
i ścianki przeciwpożarowe oraz dymoszczelne.
Do produkcji świetlików dachowych wykorzystano system profili stalowych Jansen Viss TVS.
Realizacja kontraktu na elewację trwała od marca
do grudnia 2012 r. W kulminacyjnym momencie na
budowie pracowało od 120 do 130 montażystów, kierowanych przez 5-osobową kadrę nadzorującą. Podczas budowy korzystano z podnośników koszowych
i nożycowych oraz z dźwigów do 80 t udźwigu.
Największym wyzwaniem podczas prac montażowych było zgranie wszystkich elementów budynku pod względem tolerancji ich wykonania i mocowania.
W celu podkreślenia atrakcyjności elewacji będzie
ona prawdopodobnie podświetlona zewnętrznie
AUTOR
Edward Poskier
Foto: E. Poskier oraz tam,
gdzie zaznaczono – PPNT
Wszystkie w/w elementy przed wbudowaniem
były testowane w laboratoriach pod względem wymagań stawianych przez pracownię projektową. Warto dodać, że wszystkie analizy projektowe zostały poparte i pozytywnie zweryfikowane również podczas
testów poligonowych na budowie.
Firma OPEUS wykonywała również konstrukcje
wewnętrzne, tj. uniwersalne ścianki aluminiowo-szklane, ścianki aluminiowo-szklane przeciwpożarowe, drzwi dymoszczelne, drzwi przeciwpożarowe,
ozdobne.
Ponadto OPEUS jest wykonawcą stalowych świetlików przeciwpożarowych oraz szklanych daszków
wejściowych.
Podczas realizacji inwestycji wykorzystano systemy profili aluminiowych firmy ALUPROF:
18
Świat Szkła 9/2013
P.S. Składam serdeczne podziękowania za pomoc w realizacji reportażu dla p. Macieja Gorczycy
– Dział Marketingu oraz pracowników pionu technicznego firmy Opeus Sp. z o.o.
www.swiat-szkla.pl
Szkło w architekturze
Szkło w Muzeum Historii
Żydów Polskich
Głównym elementem tej realizacji Manufaktury Szkła Artystycznego z 2012 r. było
umieszczenie fragmentów szklanej elewacji w krzywoliniowych ścianach, symbolizujących
rozstąpienie się wód Morza Czerwonego co pozwoliło uciec Izraelitom przed Egipcjanami.
Projekt Muzeum został wykonany przez fińską
pracownię architektoniczną, pod kierownictwem architekta Rainera Mahlamäki. Opiera się na planie
kwadratu i przybiera postać sześcianu o szklanych
ścianach. Zewnętrzna część zbudowana jest ze szklanych paneli i miedzianej siatki. Część wewnętrzna
jest betonowa. Konstrukcja jej ścian opiera się na
stalowych rurach powleczonych betonem. Ponieważ muzeum ma prezentować całą historię Żydów
w Polsce, a nie tylko okres okupacji, projektant unikał
podobieństwa do już istniejących muzeów holokaustu, które mają surową, betonową strukturę. Zgodnie
z jego koncepcją, budynek ma mieć prostą, zewnętrzną formę, wpisaną w otaczający je park. Przeszklenie
ma umożliwiać ponadto grę świateł. Projekt otrzymał nagrodę Chicago Athenaeum International Architecture Award.
Architekt w swoim projekcie przewidywał wykonanie „okien” z tafli szkła ze srebrną powłoką, które
są swego rodzaju uzupełnieniem powierzchni ścian
betonowych, wykonanych metodą torkretowania.
Tafle szkła muszą być kształtowane w dwóch płaszczyznach.
Projekt architektoniczny ścian i wizja ich wykonania (połączenie konstrukcji stalowej z betonem
nakładanym metodą „plucia”) to nieuniknione odstępstwa.
www.swiat-szkla.pl
Projekt wykonawczy został opracowany
wspólnie przez:
yy Manufakturę Szkła Artystycznego
yy Politechnikę Wrocławską
yy WB Projekt
yy Dow Corning
Skarszew 8, 62-800 Kalisz
tel./fax: (+48) 515 175 950, www.manufakturaszkla.pl
WB Projekt
ul. Etiudy Rewolucyjnej 3 lok. 1
02-643 Warszawa
T: +48 22 646 13 31, www.wbprojekt.pl
Wykonane ściany betonowe są inwentaryzowane,
pomiary wykonane są w technice 3D po obwodzie
„okien”-otworów + 2,0 m. Na bazie zbioru punktów
geometrycznych w osiach 2x2 mm wykonywane
jest modelowanie brakującej powierzchni, która ma
być wypełniona szkłem. Tym kończył się pierwszy
etap realizacji.
Następna faza, to przeniesienie tego modelu
w wymiar 2D. To dopiero pozwoliło na wykonanie stalowych form, wręg w technice water jet,
które były kanwą tworzenia płaszczyzny z blachy
żaroodpornej. Podział pionowy form, a dalej tafli szklanych nawiązywał do dylatacji w betonowych ścianach.
Zastosowano szkło SGG Antelio Silver gr. 8 mm.
Kształtowanie tafli odbywało się w piecach wielokomorowych, w pracowni Manufaktury Szkła Artystycznego.
Montaż tafli szkła wykonano poprzez ich wklejanie w wyfrezowane krawędzie „kątowników”, o wym. 40x25 mm
Zastosowano silikon Dow Corning PRO 995.
AUTOR
Lucjan Kaczmarek
Manufaktura Szkła Artystycznego
Świat Szkła 9/2013
19
elewacje
Efektywność termiczna
i akustyczna podwójnych fasad.
Przyszłość jest kontynuacją przeszłości.
Henri Bergson*)
Część 1
Wstęp
System elewacji podwójnych staje się obecnie coraz powszechniejszy, między innymi ze względu na
wysokie wymagania stawiane budynkom w zakresie
minimalizacji zużywanej przez nie energii. Projektowanie współczesnych budynków stało się dużym
wyzwaniem dla architektów i powoduje konieczność
zaangażowania do współpracy specjalistów z innych
dziedzin inżynierii i nauki. Forma i kształt zewnętrzny budynków zaczynają bowiem w coraz większym
stopniu być wynikiem nie tylko preferencji estetycznych projektanta i inwestora oraz obowiązujących
trendów w dziedzinie budowania formy architektonicznej ale również powinny uwzględniać zapisy
coraz to ostrzejszych wymagań w zakresie ochrony
cieplnej i optymalizacji gospodarki energetycznej
budynków, a co za tym idzie również fizyki budowli.
O kształcie przestrzennym budynku, jego wyrazie plastycznym i sposobach rozwiązania detali architektonicznych elewacji decydują sposoby wentylacji budynku, zapewnienie optymalizacji oświetlenia wnętrza, jak również zapewnienie maksymalnego i zoptymalizowanego komfortu energetycznego obiektu.
O wzrastającej roli tego typu tendencji niech
świadczą również oddolne inicjatywy w tym zakresie, których realizacja i coraz szersze skutki oddziaływania można również zauważyć na naszym terenie.
Bardzo spektakularnym przykładem wzrastającej roli
zastosowań tego typu jest tutaj nadawanie certyfikatów LEED1) projektowanym i realizowanym obiektom
architektonicznym. Dzieje się to na drodze analizy zużycia energii w budynku, komfortu
termicznego jego użytkowników, jakości
oświetlenia dziennego, jakości środowiska i powietrza wewnętrznego w budynkach. Na podstawie obliczeń, symulacji i modelowania tworzone są projekty racjonalizacji zużycia energii
w budynkach projektowanych. Uzupełnienie modeli
teoretycznych poprzez wyniki pomiarów stanowi zaś
bazę analiz dla budynków istniejących.
20
Świat Szkła 9/2013
Rys. 1. Schemat wentylacji w budynku z atrium i kominem słonecznym.
(Źródło: Maria Jaworska-Michałowska: Środowisko zbudowane włączone do ekosystemu – wybrane problemy,„Czasopismo
Techniczne” wydawnictwo Politechniki Krakowskiej z. 4-A/2007, ISSN 0011- 1561, ISSN 1897- 6271)
Historia zastosowań fasad
podwójnych
Już w przeszłości wykorzystywano naturalne
zjawiska fizyczne w celu polepszenia klimatu wewnętrznego w budynkach. Pierwsze wzmianki na
temat zastosowania rozwiązań wykorzystujących
fasady podwójne pojawiają się w XIX w. Podobne
i zbliżone sposoby buforowania budynków od środowiska zewnętrznego i wykorzystywania naturalnych systemów wentylacji znane już zresztą były
od najdawniejszych czasów. W obiektach wznoszonych na Bliskim Wschodzie stosowano wieże wiatrowe, zwane badgirami. Ich konstrukcja umożliwiała wciąganie świeżego powietrza do obiektu poprzez otwory umieszczone w górnej części wieży2)
Wciągane powietrze przepływało obok zbiorników
z zimną wodą zlokalizowanych wewnątrz wieży i ulegało w ten sposób schłodzeniu. W Willi Capra zaprojektowanej przez Andrea Palladio funkcjonuje naturalny system wentylacji schładzającej pomieszczenia
obiektu. Powietrze zewnętrzne przepływa przez część
podziemną budynku aby następnie poprzez system
kanałów i otworów w stropie zostać rozprowadzonym po pomieszczeniach obiektu. W górnej części
kopuły znajdują się otwory służące wyprowadzeniu
powietrza na zewnątrz. W 1849 r.3)Jean-Baptiste
Jobard, dyrektor Muzeum Przemysłu w Brukseli, opisał pierwowzór mechanicznie wentylowanej fasady
zbudowanej z wielu warstw z wykorzystaniem rozwiązania, w którym w przestrzeni pomiędzy dwoma
przeszkleniami zimą przepływa powietrze gorące, zaś
latem powietrze schłodzone, zapewniając komfort
termiczny w budynku.
W 1903 r. następuje pierwsza realizacja elewacji
podwójnej w fabryce zabawek firmy STEIFF w Giengen, w Niemczech4). Punktem wyjścia była próba
*) Henri Bergson – pisarz i filozof francuski, laureat Nagrody Nobla
w dziedzinie literatury za rok 1927. Przyjmowany za głównego
twórcę intuicjonizmu
1) System LEED (Leadership in Energy and Enviromental Design) został stworzony i rozwinięty w 1998 roku przez niezależną amerykańską organizację Green Building Council propagującą ideę Eko-Budownictwa. Organizacja ta zrzesza m.in.
firmy, uczelnie wyższe, szkoły, jednostki rządowe zainteresowane podejmowaniem działań w kierunku promowania
i tworzenia „zielonych budynków”.
2)Maria Jaworska-Michałowska, Środowisko zbudowane włączone
do ekosystemu – wybrane problemy, „Czasopismo Techniczne”, wydawnictwo Politechniki Krakowskiej z.4-A/2007, ISSN 0011- 1561,
ISSN 1897- 6271
3)Dariusz Heim, Marcin Janicki, Izolacyjność fasad podwójnych. Symulacje energetyczne wybranych przypadków, “Izolacje” 7/8/2010
4) Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University,
Aachen, Germany, The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903 - The
Steiff Toy Factory , III Międzynarodowy Kongres Historii Budownictwa, Congress on Construction History, Cottbus, maj 2009, str. 2.
www.swiat-szkla.pl
elewacje
Fot. 2. Budowa obiektów fabrycznych firmy STEIFF
w Giengen, w Niemczech z fasadą podwójną – stan
z 1903.
(Źródło: Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH
Aachen University, Aachen, Niemcy, The Invention
of Glazed Curtain Wall in 1903 – The Steiff Toy Factory,
Third International Congress on Construction History,
Cottbus, May 2009)
Fot. 4. Widok obecny budynków fabryki zabawek
STEIFF w Giengen w Niemczech
(Źródło:
http://www.panoramio.com/photo/13389760)
Fot. 1. Widok obiektu Hallidie Building z fasadą
podwójną z 1918 roku w San Francisco, 130 Sutter
Street między Montgomery i Kearny, USA. Projekt:
Willis Polk
(Źródło: Historic Sites and Points of Interest in San Francisco
http://www.google.pl/imgres?imgurl=http://www.
noehill.com/sf/landmarks/financial/hallidie_building)
Fot. 3. Detal przekroju mocowania fasady podwójnej obiektów fabrycznych firmy STEIFF w Giengen
w Niemczech.
(Źródło: Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH
Aachen University, Aachen, Niemcy, The Invention
of Glazed Curtain Wall in 1903 – The Steiff Toy Factory,
Third International Congress on Construction History,
Cottbus, May 2009)
Fot. 5. Widok fasady pojedynczej budynku
administracyjnego
firmy
FAGUS
w Alfeld, w Niemczech.
(Źródło: Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH
Aachen University, Aachen, Niemcy, The Invention of
Glazed Curtain Wall in 1903 – The Steiff Toy Factory,
Third International Congress on Construction History,
Cottbus, May 2009)
maksymalizacji zysków światła dziennego przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu warunków klimatycznych w postaci występujących w okolicy niskich
temperatur zewnętrznych i silnych wiatrów. Powstał
budynek produkcyjny, którego strukturę wewnętrzną
zamknięto w trzech kondygnacjach. Przyjęte założenia
projektowe i zrealizowane w tym budynku rozwiązania
techniczne były na tyle udane, że doczekał się on powielenia w postaci wzniesionych w 1904 r. i 1908 r. kopii
z zastosowaniem tego samego systemu ścian podwójnych. Ze względów ekonomicznych następne
obiekty zrealizowano przy użyciu drewna zamiast stali,
jako materiału konstrukcyjnego. Powłoka zewnętrzna
budynku była innowacyjnym, jak na owe czasy, rozwiązaniem ściany osłonowej, składającej się z dwóch
warstw przeszkleń. Pierwsza warstwa, zewnętrzna,
była ciągłym przeszkleniem na całą wysokość elewacji o niezależnej stalowej konstrukcji nośnej ściany
osłonowej, mocowanej punktowo do szkieletowej
konstrukcji nośnej budynku. Druga, to również przeszklona ściana o wysokości równej wysokości kondygnacji, zlokalizowana pomiędzy stropami budynku.
Obie warstwy tak skonstruowanej ściany osłonowej
przenoszą jedynie obciążenia wynikające z własnego
ciężaru i parcia wiatru. Komfort cieplny obiektu zapewnia poduszka powietrza o grubości 25 cm znajdująca
się wewnątrz ściany osłonowej pomiędzy obydwoma warstwami przeszklenia. Ściana osłonowa skonstruowana przez Richarda Steiffa i wybudowana
w Giengen jest w pełni zgodna z definicją ściany osłonowej, którą sformułował w 1961 roku Rolf Schaal5)
Jednocześnie można z całą pewnością stwierdzić, że
ściana osłonowa fabryki zabawek Steiffa w Giengen
była wzniesiona piętnaście lat wcześniej niż ściana
obiektu Hallidie Building w San Francisco, uważanego powszechnie dotychczas za pierwszą tego typu
realizację w historii architektury współczesnej. Willis
Jefferson Polk zaprojektował elewację tego obiektu
jako szklaną ścianę osłonową – być może jako pierwszą w Ameryce. Ten sposób technicznego rozwiązania
konstrukcji elewacji zdominował architekturę komercyjną na całym świecie w następnych latach6)
Obiekty fabryki zabawek w Giengen po dokonywanych wraz z biegiem lat pracach modernizacyjnych
są nadal z powodzeniem eksploatowane w niezmienionym kształcie.
Podczas gdy fabryka FAGUS Waltera Gropiusa i Adolfa Meyera wybudowana w 1911 roku
w Alfeld zyskała międzynarodowa reputację, obiekty fabryki zabawek STEIFF pozostały nieznane przez
długi czas. Budynek zaprojektowany przez Gropiusa
i Meyera posiadał co prawda całkowicie przeszkloną
elewację o samodzielnej konstrukcji nośnej, oddzielonej od szkieletowej konstrukcji samego budynku,
ale jego elewacja zbudowana była jedynie jako struktura ze szkła pojedynczego. Problem izolacji cieplnej pozostał w tym budynku nierozwiązany. Nawet
później, w 1960 roku, Walter Gropius, który powinien wiedzieć, że fabryka Steiffa powstała osiem lat
wcześniej niż jego budynek w Alfeld nazwał się sam
pierwszym architektem, który zastosował ścianę osłonową ze szkła.
Tego typu rozwiązania elewacji ze szkła, o powierzchniach większych niż odpowiadające jednemu poziomowi budynku, nie były obce architekturze europejskiej. Już w 1898 r. zastosowano je w do-
www.swiat-szkla.pl
5)Schaal, R., 1961: Vorhangwände. München, Callwey
6)Here Today: San Francisco’s Architectural Heritage, Chronicle Books,
1968
Świat Szkła 9/2013
21
elewacje
Fot.
6.
Widok
elewacji
pojedynczej
ze szkła w domu handlowym Knopf
w Strassburgu. (Źródło: Anke Fissabre, Bernhard
Niethammer, RWTH Aachen University, Aachen,
Niemcy, The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903
– The Steiff Toy Factory, Third International Congress
on Construction History, Cottbus, May 2009 [za]
Zaar, K.; Zaar, A. L.: Entwerfen, Anlage und Einrichtung
der Gebäude. Gebäude für die Zwecke desWohnens,
des Handels und Verkehres. Geschäftshäuser und
Kaufhäuser, Warenhäuser und Messpaläste, Passagen
oder Galerien. In: Handbuch der Architektur. Vierter Teil,
2. Halbband, 2. Heft. Stuttgart: ArnoldBergsträsser
Verlagsbuchhandlung, 1902)
mach handlowych Knopf w Strassburgu oraz Tidemann w Berlinie.
W otwartym w Berlinie sklepie firmy Tidemann, aby
otrzymać maksymalną ilość wpadającego do budynku
światła, zrezygnowano z wszelkich wypełnień w jego
szklanej fasadzie7). Wyeksponowana, nitowana, stalowa
konstrukcja wypełniona szkłem była również używana
przez Georgesa Chedanne’a w jego budynku biurowym dla Le Parisien, wybudowanym w 1903 r. W tym
przypadku użył on zarówno nośnych elementów,
jak i nienośnych szkleń okiennych wraz z pachami
z blachy falistej. Sławny za sprawą swojej żelazno-szklanej konstrukcji stał się również drugi przemysłowy
budynek autorstwa Waltera Gropiusa i Adolfa Meyera – Musterfabrik – wykonany na potrzeby wystawy niemieckiego Werkbundu w 1924 roku w Kolonii.
Obudowa klatek schodowych oraz cała górna część
tylnej fasady została zaprojektowana jako wykonana
ze ścian osłonowych.
Wzniesiony w 1926 roku budynek studia Szkoły Bauhaus w Dessau autorstwa Waltera Gropiusa dokumentuje i wyznacza zwrotny
punkt w rozwoju konstrukcji ścian osłonowych.
Kwestia w jaki sposób Richard Steiff został zainspirowany do swojego radykalnego projektu pierwszego
budynku z serii Steiff i skąd wiedział jak zastosować
prototypowe konstrukcje stalowo-szklane pozostaje
otwarta. Amerykańska architektura ostatnich dekad
dziewiętnastego wieku była początkiem dla bardzo
22
Świat Szkła 9/2013
Rys. 2. Widok elewacji pojedynczej ze szkła obiektów produkcyjnych firmy Berlin Iron Bridge Company w East BerlinConnecticut w Stanach Zjednoczonych.
(Źródło: Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University, Aachen, Niemcy, The Invention of Glazed
Curtain Wall in 1903 – The Steiff Toy Factory, Third International Congress on Construction History, Cottbus, May 2009
[za] Hunter Bradley, B., The works. The industrial architecture of the United States. New York, Oxford: Oxford United
Press, 1999, str. 150).
Fot. 7. Obiekt fabryki zabawek firmy Steiff w Giengen w Niemczech – zdjęcie z ilustrowanego katalogu Eisenwerk
München AG z 1905 roku
(Źródło: Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University, Aachen, Niemcy, The Invention of Glazed
Curtain Wall in 1903 – The Steiff Toy Factory, Third International Congress on Construction History, Cottbus, May 2009,
[za] Bayerisches Wirtschaftsarchiv, München, BWA, S 12/9)
ważnych odkryć na polu konstrukcji szkieletowych
ze stali i zastosowania szkła, pomimo to, że faktyczne
ściany osłonowe nie były wtedy używane. Pomiędzy
1890 a 1891 rokiem Berlińska Kompania Mostów Żelaznych w East Berlin w stanie Connecticut używała
nieprzerwanych przewiązek z ram żelaznych nad ścianami ceglanymi przy realizacji budynku o wymiarach
80x400 stóp, służącego jako hala produkcyjna8).
Te długie konstrukcje były głównie używane
jako miejsca obróbki ciężkich, stalowych elementów, gdzie konieczne było użycie żurawi dla przenoszenia dużych ciężarów, lecz miały tylko jedną
kondygnację. Dodatkowo, budynki te wymagały
dużych, otwartych przestrzeni pozbawionych słu-
7)Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University,
Aachen, Niemcy, “The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903 - The
Steiff Toy Factory”, Third International Congress on Construction History, Cottbus, May 2009 [za] Zaar, K.; Zaar, A. L.,: Entwerfen, Anlage
und Einrichtung der Gebäude. Gebäude für die Zwecke desWohnens,
des Handels und Verkehres. Geschäftshäuser und Kaufhäuser, Warenhäuser und Messpaläste, Passagen oder Galerien. In: Handbuch
der Architektur. Vierter Teil, 2. Halbband, 2. Heft. Stuttgart: ArnoldBergsträsser Verlagsbuchhandlung, 1902, rys. 9, str. 62-64
8)Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University, Aachen, Germany, The Invention of Glazed Curtain Wall in
1903 - The Steiff Toy Factory , III Międzynarodowy Kongres Historii
Budownictwa, Congress on Construction History, Cottbus, maj
2009, [za] Hunter Bradley, B., The works. The industrial architecture
of the United States. New York, Oxford: Oxford United Press,1999,
rys. 10, str. 150
www.swiat-szkla.pl
elewacje
pów. Jedynie stalowe konstrukcje dawały możliwość uzyskania takich rozpiętości przy jednoczesnym absorbowaniu sił od działających żurawi.
Samo to urządzenie było wykonywane jako element przynależący do konstrukcji samego budynku,
w tym do konstrukcji nośnej. Ponieważ ramy konstrukcji dźwigu żurawia były wkomponowane w konstrukcję ramową hali, trudno było zastosować typowe
w takich sytuacjach murowane wypełnienie z tradycyjnymi oknami. Dodatkowo, wciąż pozostawał problem korozji. Krok po kroku wypełniano więc te przestrzenie szkleniem, lecz wciąż pozostawiając dolny
pas murowanej ściany.
Pod koniec dziewiętnastego wieku technika produkcji stalowych elementów pozwalała już na wykorzystanie walcowania na gorąco, a wprowadzenie standaryzacji przy tworzeniu stalowych okien pozwoliło na
rozwój bardziej elastycznych podejść do tego tematu.
Wszystkie te czynniki przyczyniły się do całkowitej rewolucji w podejściu do problemu szklenia w architekturze. Według R. McGrath i A.C. Frost, ściana osłonowa
jest jedynie logicznym przedłużeniem stalowego okna9)
Jednak wciąż wynalazek stalowej ściany osłonowej musi
być postrzegany jako konsekwencja rozwoju stalowych
konstrukcji ramowych, które nie tylko implikowały standaryzację i seryjną produkcję, lecz również odpowiadały na zapotrzebowanie budownictwa przemysłowego,
potrzeby zwiększenia dostępu do światła słonecznego
oraz lepszego przebiegu procesu pracy. Między innymi
z tych przyczyn ścian osłonowych używano w budynkach wysokich, wielokondygnacyjnych. Za pierw-
szy przypadek użycia tej konstrukcji w jej czystej
formie uważa się budynek fabryki zabawek STEIFF
w Giengen10)
Jest to bez wątpienia jeden z najważniejszych
budynków tego typu z okresu pierwszej dekady
dwudziestego wieku. Daleko od regionów przemysłowych Richard Steiff odniósł sukces wznosząc budynek fabryki zabawek w ścisłej współpracy z Eisenwerk Muenchen AG, poprzez połączenie
nowych amerykańskich metod konstrukcyjnych
i innowacyjnych rozwiązań inżynieryjnych. Stworzył
on wysoce nowatorski, jak na owe czasy, budynek.
Główną cechą jego podejścia do procesu projektowego była ekonomicznie uzasadniona i szybka realizacja projektowanego obiektu, która została w dużej
mierze zagwarantowana poprzez użycie stosunkowo
tanich prefabrykatów ze stali i szkła11).
W trakcie poszukiwania nowych wzorów zabawek za oceanem, obserwując sukces pluszowego misia jako zabawki w Stanach
Zjednoczonych Richard Steiff zaznajomił się
z najnowszymi trendami w budownictwie przemysłowym, które skłoniły go do wybudowania zupełnie nowego i nowatorskiego budynku produkcyjnego w nowoczesnej amerykańskiej stylistyce. Przy
pomocy tego obiektu stworzył on nowy niepowtarzalny wizerunek swojej wittemberskiej fabryki zabawek na świecie.
W opozycji do szeroko znanych współczesnych budowli, takich jak te zaprojektowane przez Waltera Gropiusa, fabryka zabawek Steiffa nie została stworzona

przez znanego architekta. Była rezultatem produktywnej i ścisłej współpracy właściciela firmy oraz inżynierów
z Eisenwerk München AG. Fabryka Steiffa uznawana jest za pionierski projekt budynku przemysłowego, który do tej pory nie znalazł godnego siebie następcy. Prostota idei formy
i funkcji podporządkowanych głównie korzyściom ekonomicznym i procesom produkcyjnym, w połączeniu z ich bezkompromisową nowoczesnością, która znalazła swój wyraz
w pierwszym zastosowaniu podwójnej ściany osłonowej, potwierdza bez wątpienia tę opinię.
AUTOR
Janusz Barnaś
Politechnika Krakowska
9)Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University,
Aachen, Niemcy, “The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903 - The
Steiff Toy Factory”, III Międzynarodowy Kongres Historii Budownictwa, Congress on Construction History, Cottbus, maj 2009, [za]
McGrath, R. ; Frost, A. C.; Glass in Architecture and decoration,
London; The Architectural Press, 1961, str. 164
10) Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University,
Aachen, Niemcy, “The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903 - The
Steiff Toy Factory”, Third International Congress on Construction
History, Cottbus, May 2009, str. 4
11) Anke Fissabre, Bernhard Niethammer, RWTH Aachen University, Aachen, Niemcy, “The Invention of Glazed Curtain Wall in 1903
- The Steiff Toy Factory”, Third International Congress on Construction History, Cottbus, May 2009, [za] Bayerisches Wirtschaftsarchiv,
München, BWA, S 12 / 9
dokończenie ze str. 12
Przyglądając się powyższym danym oraz analizując przewidywania przedsiębiorców w zakresie poszczególnych czynników wpływających na koniunkturę
w budownictwie można wnioskować, że sytuacja polskiej branży budowlanej
w najbliższym czasie nie polepszy się. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami kondycji sektora i perspektywą prognostyczną w raporcie Monitoring Rynku Budowlanego 2013 r.
AUTOR
Małgorzata Skonieczna
ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
Rys. 3. Produkcja cementu w Polsce w pierwszym półroczu w latach 2007-2013.
Źródło: ASM-Centrum Badań i Analiz Rynku na podstawie danych Stowarzyszenia
Polski Cement
okresie poprzedniego roku. Wyprodukowano niemal o ¼ cementu mniej, niż
miało to miejsce w pierwszych dwóch kwartałach 2012 r.
Zaprezentowane powyżej dane pochodzą z raportu
„Monitoring Rynku Budowlanego 2013”
opracowanego przez ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
Reklama
Profesjonalne masy uszczelniające
Proventuss Polska Sp. z o.o., ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa
tel. 022 314 44 32-33, fax 022 314 44 34, e-mail: offi[email protected], www.proventuss.com.pl
24
Świat Szkła 9/2013
www.swiat-szkla.pl
elewacje
Świetlista kreacja budynku
– SCHÜCO LightSkin
Efektowny, wydajny energetycznie i w pełni zintegrowany z fasadą i oknami budynku
system oświetlenia budynku SCHÜCO LightSkin odpowiada na wymagania współczesnej
architektury. Przyszłościowe rozwiązanie bazujące na energooszczędnej technologii LED
podkreśla unikatową formę budynku, nadając jej niezwykły wygląd.
Światło zajmuje we współczesnej architekturze
wyjątkowe miejsce. Wydobywając kolory i kształty,
„maluje przestrzeń” oraz pozwala na tworzenie ciekawych efektów wizualnych. SCHÜCO we współpracy
z dostawcą rozwiązań oświetleniowych, firmą ZUMBOTEL, opracowało wysokoefektywny energetycznie
i w pełni zrównoważony system iluminacji budynku
SCHÜCO LightSkin. Rozwiązanie to pozwala subtel-
nie zaakcentować architekturę budynku za pomocą optymalnie ukierunkowanego światła LED o odpowiednio dobranej barwie i natężeniu. Iluminacja
zintegrowana pod względem estetycznym i fotometrycznym z systemami profili okiennych i fasadowych SCHÜCO podkreśla autentyczne piękno bryły
budynku, nie wywołując efektu nadmiernego oświetlenia czy olśnienia.
Nocny krajobraz współczesnych miast emanuje sztucznym światłem, nasycającym ulice barwami
o różnej temperaturze i natężeniu. Tradycyjne systemy
podświetlania fasad przyczyniają się do nadmiernego oświetlenia, które uniemożliwia obserwację wieczornego nieba i wpływa negatywnie na naturalne
cykle flory i fauny, a nawet organizmu ludzkiego.
Powszechnie stosowane energochłonne lampy i reflektory o dużej mocy rzucają rozproszone światło na
elementy architektoniczne, powodując efekt zacieniania detali i optycznej deformacji powłoki budynku.
System SCHÜCO LightSkin podsuwa projektantom
niezwykle efektowne, a przy tym zrównoważone
rozwiązanie iluminacji powłoki budynku. Specjalnie
zaprojektowane źródła światła wysyłają odpowiednio
uformowane wiązki, skoncentrowane na wybranym
elemencie powłoki budynku. System jest montowany wewnątrz profilu okna lub fasady, po zewnętrz-
nej lub wewnętrznej stronie budynku, dzięki czemu
nie zakłóca jego estetyki także za dnia. Możliwa jest
instalacja jednego lub dwóch punktów oświetleniowych w danym module fasadowym lub okiennym.
Niczym nieskrępowane możliwości realizacji indywidualnego projektu oświetlenia daje bogaty wybór
barw, od ciepłej lub zimniej bieli po szeroką gamę
kolorów RGB o różnej mocy. W ten sposób powstaje „świetlista kreacja”, skrojona na miarę indywidualnej architektury budynku. System ten wymaga niewielkiej ilości energii w porównaniu z tradycyjnymi,
halogenowymi i żarowymi źródłami światła. System
złożony z 50 diod wysokiej mocy, podświetlających
jednopunktowo poszczególne jednostki fasadowe
pobiera jedynie 140 W. Przy użyciu diod niskiej mocy
możliwe jest zmniejszenie zużycia poboru energii nawet do poziomu 60 W.
System SCHÜCO LightSkin stanowi doskonałą
propozycję dla budownictwa energooszczędnego
i zrównoważonego, umożliwiając iluminację nie tylko całej powłoki budynku, ale też jej fragmentów,
np. tylko okien wystawowych lub elementów otwieranych. Niezawodna technologia LED i szczelność
w klasie IP 65 sprawiają, że system jest długowieczny
oraz bezawaryjny.
www.schueco.pl
Rozwiązanie iluminacji od wewnątrz – okablowanie prowadzone w listwie przyszybowej okna (fot.
Schüco)
Rozwiązanie iluminacji od zewnątrz – okablowanie prowadzone w listwie maskującej fasady (fot.
Schüco)
Przykład dwupunktowego podświetlenia modułu fasadowego w systemie Schüco LightSkin (fot. Schüco)
System oświetlenia jednostek okiennych i fasadowych
Schüco LightSkin w technologii LED (fot. Schüco)
www.swiat-szkla.pl
Świat Szkła 9/2013
25
okna
Wpływ wybranych czynników
środowiskowych
na stolarkę okienną PVC
W artykule przedstawiono krótką charakterystykę stosowanych systemów stolarki z tworzyw
polimerowych, w szczególności z PVC. Dokonano analizy wpływu warunków pracy
na właściwości profili okiennych oraz ich funkcjonalność. W analizie niniejszej skupiono
się szczególnie na czynnikach środowiskowych: promieniowaniu słonecznym i zmiennych
warunkach atmosferycznych.
Wstęp
Jednym z najważniejszych elementów każdego
budynku są jego okna. Spełniają one ważną rolę, zapewniając odpowiednie warunki do komfortowego
egzystowania w pomieszczeniu. Poza oczywistym zadaniem stworzenia odpowiednich warunków oświetleniowych, nowoczesne okna odgrywają niebagatelną rolę w regulacji warunków termicznych wewnątrz
pomieszczeń, stanowią przegrodę akustyczną, a także
zapewniają bezpieczeństwo trwale oddzielając wnętrze pomieszczenia od otoczenia.
Stolarka okienna swoją nazwą nawiązuje do drewna. Materiał ten był jedynym stosowanym do wytwarzania okien i drzwi aż do połowy XIX wieku. Wymagania dotyczące trwałości, jak i rosnące oczekiwania
w zakresie estetyki budynków doprowadziły do wprowadzenia metali do produkcji okien. Początkowo były
to kształtowniki stalowe, które jednak nie znalazły powszechnego uznania ze względu na ich dużą masę.
Zaczęto również stosować stopy lekkie, jak np. stopy aluminium. Prawdziwy przełom nastąpił dopiero
w połowie XX wieku, wraz zastosowaniem sztywnych
profili z tworzyw wielkocząsteczkowych.
Wczesne systemy okienne wykorzystujące PVC
[poli(chlorek winylu) ang. poly(vinyl chloride)] to konstrukcje, których stabilność zapewniały walcowane
profile hutnicze powleczone tworzywem. Od tego
czasu stolarka okienna z PVC ewoluowała w celu
spełnienia wymagań użytkowników i zapewnienia
coraz lepszych parametrów termicznych i właściwości mechanicznych oraz satysfakcjonujących walorów
estetycznych. Obecnie produkowane systemy okienne zbudowane są z elementów wielokomorowych,
zapewniających wyjątkowe właściwości termiczne
i akustyczne oraz utrzymujące stabilność w dużym
26
Świat Szkła 9/2013
Rys. 1. Wytłoczony profil okienny po opuszczeniu wanny chłodzącej [4]
zakresie obciążeń mechanicznych i termicznych, bez
konieczności stosowania elementów metalowych.
Dzięki intensywnym pracom badawczym i konstruktorskim, współczesne okna cechują się trwałością
i niezawodnością, co w połączeniu z relatywnie niską
ceną sprawia, że wciąż są chętnie wybierane przez
użytkowników [1÷3].
Okna z PVC
Producenci okien są często myleni z producentami profili, czyli systemów okiennych.
Tymczasem w Polsce producentów systemów
okiennych obecnie jest tylko kilkudziesięciu, a firm kupujących od nich profile, z których produkuje się okna
– setki. Wybór profili jest bogaty: zaczyna się zwykle
od wersji podstawowej – trójkomorowej – a kończy nawet na konstrukcji siedmio-, ośmiokomorowej.
Poszczególne systemy różnią się nie tylko liczbą komór, ale też ich cechami geometrycznymi.
Ponieważ PVC łatwo odkształca się pod wpływem
zmian temperatury, w głównych komorach profili
umieszcza się specjalnie dopasowane kształtowniki
stalowe, usztywniające konstrukcję okna. Stal powinna być ocynkowana, a grubość kształtowników nie
mniejsza niż 1,5 mm. Niestety, zdarza się, że producenci
stosują cieńsze profile ze stali nieocynkowanej. Konsekwencją takiego postępowania może być pogorszenie
właściwości użytkowych np. szczelności, będącej skutkiem zmniejszonej sztywności ramy okiennej. W dłuższej perspektywie czasu, niezabezpieczone warstwą
cynkową wzmocnienie stalowe ulegać może procesowi korozji. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne,
ponieważ przebiega w sposób niewidoczny, jednocześnie literalnie zwiększając ryzyko powstania trwałych
zmian w geometrii okna i utraty jego szczelności.
www.swiat-szkla.pl
okna Rys. 3. Efekt zaburzeń przepływu strumienia powietrza
spowodowany obecnością wysokiej zabudowy
Rys.2. Średnia wartość prędkości wiatru wiejącego nad Polską [6]
Niestety, stosowanie stalowych elementów
usztywniających konstrukcję okna powoduje powstawanie mostków termicznych. Dlatego niektórzy
producenci we wnętrzu profili umieszczają specjalne
listwy ze spienionych tworzyw polimerowych. Nie jest
to jednak rozwiązanie popularne, ponieważ profile takie są dość drogie. Konkurencja na rynku okien sprawia, że producenci poszukują nowych rozwiązań. Pojawiają się m.in. zaokrąglone kształty profili (softline)
czy profile o gładszej optycznie powierzchni. Jednym
z takich zabiegów estetycznych jest zlicowanie powierzchni skrzydła i ościeżnicy. Choć to wpływa głównie na wygląd okna, to większy przekrój profili zlicowanych w pewnym stopniu zwiększa też sztywność
okien. W profilach zlicowanych nie są też potrzebne
dodatkowe listwy okapnikowe zabezpieczające przed
zaciekaniem wody opadowej [1,3,5].
Wpływ warunków atmosferycznych
na stolarkę okienną
Stolarka okienna wystawiona jest na bezpośrednie oddziaływanie warunków atmosferycznych,
co w połączeniu z konstrukcją i materiałami stosowanymi do produkcji okien powoduje, że jest ona
szczególnie narażona na uszkodzenia. Do najniebezpieczniejszych dla profili polimerowych czynników
środowiskowych mogących obniżyć funkcjonalność
okna zaliczyć należy promieniowanie słoneczne, opady deszczu i działanie wiatru.
Polska zawdzięcza swojemu korzystnemu położeniu geograficznemu względnie niskie średnie prędkości wiatru, co przedstawiono na rysunku 2.
www.swiat-szkla.pl
Dane przedstawione na rysunku, odnoszą się jednak tylko do prędkości wiatru mierzonej w terenie
otwartym na wysokości kilku metrów nad poziomem gruntu. W obszarach zurbanizowanych, z gęstą zabudową wysokich budynków, wartości prędkości wiejącego wiatru mogą ulegać wyraźnym wahaniom. Dzieje się tak na skutek efektów związanych
z zaburzeniem przepływu powietrza przez przesmyki powstałe między budynkami, co stwarza warunki
do powstania efektu Venturiego. W miejscach tych
dochodzi do lokalnego wzrostu prędkości powietrza między przeszkodami, jak pokazano na rysunku
3. Innym efektem, często spotykanym w zabudowie
miejskiej, jest występowanie stref podciśnienia i nadciśnienia powstałych w wyniku przepływu powietrza
nad budynkami. W tym przypadku jeżeli wiatr wieje
prostopadle do fasady budynku, to z jego przeciwnej strony występuje strefa podciśnienia natomiast
nad dachem budynku występuje strefa nadciśnienia.
W miejscach takich jak duże osiedla mieszkaniowe,
czy też centra miast z licznymi wieżowcami, w zależności od wzajemnego usytuowania budynków, a także ich geometrii może dochodzić nawet do kilkukrotnego wzrostu prędkości wiatru. [7÷8]
Pomimo względnie niskich średnich prędkości
wiatru, znaczny obszar Polski narażony jest na występowanie chwilowych, porywistych wiatrów, związanych z występowaniem wichur zimowych i burz
w okresie letnim. Jak wynika z raportów klimatologicznych, 92% powierzchni naszego kraju narażone jest
na występowanie wichur zimowych w stopniu średnim i wysokim, a ok. 2% w stopniu wysokim na trąby
powietrzne. W czasie trwania tych zjawisk, prędkość
wiatru dochodzić może do 40 m/s. Nadmienić należy,
że najwyższą odnotowaną w Polsce prędkością porywu wiatru była wartość 93 m/s [9÷10].
Uszkodzenia powstałe na skutek działania wiatru
o znacznej prędkości wynikają przede wszystkim z ciśnienia, jakie wywiera on na powierzchnię budynku.
Niebagatelne znaczenie mają także zjawiska towarzyszące mu, takie jak opady gradu czy obfite ulewy,
a także uderzenie obiektów poderwanych przez jego
podmuchy, np. gałęzie drzew, śmieci, czy dachówki.
W przypadku nowoczesnych, bardzo szczelnych
okien gwałtowne podmuchy wiatru powodują powstawanie znacznych sił działających na zawiasy
i zamki. Niezrównoważenie ciśnienia dynamicznego powstałego na skutek naporu strumienia powietrza na powierzchnię okna przez ciśnienie wewnątrz
budynku powoduje dodatkowy wzrost wartości tej
siły. Efektowi temu sprzyja niemożność swobodnego przepływu powietrza między wnętrzem budynku, a jego otoczeniem. Wartości sił oddziałujących
na okno, a powstających przy podmuchu powietrza
o określonej temperaturze obliczyć można, korzystając z poniższego wzoru 1.:
Fw= 0,0005 · ρ · v2 · S · cx (1)
gdzie:
ρ – gęstość powietrza, (dla 20°C ρ= 1,19; dla 0°C
ρ= 1,28) [g/m3]
v – prędkość wiatru [m/s]
S – powierzchnia na którą działa wiatr [m2]
cx – współczynnik oporu powietrza, dla prostopadłego kierunku działania wiatru cx= 1,5
Zgodnie z powyższym wzorem siła działająca
na typowe okno o powierzchni 2,5 m2 podczas podmuchu wiatru o prędkości 5 m/s w temp. 20°C
wynosi jedynie ok. 50 N. Jednak już dla prędkości
25 m/s rośnie do ok. 1400 N, by osiągnąć wartość
ok. 20 000 N dla rekordowej prędkości podmuchu
93 m/s. Znaczne siły mogące powstać na skutek
działania porywistego wiatru, mogą stać się przyczyną uszkodzeń zarówno samej stolarki okiennej,
jak i strat materialnych o znacznej wartości w pomieszczeniach pozbawionych izolacji od środowiska
zewnętrznego. Niezwykle niebezpiecznym, zagrażającym bezpośrednio zdrowiu człowieka zdarzaniem,
Świat Szkła 9/2013
27
okna
może okazać się wyrwanie z ramy okna jego skrzydeł
lub szyb [11÷13].
Jednak do powstania znacznych szkód dojść
może również w przypadku, gdy okno nie ulegnie
całkowitemu uszkodzeniu. Pod wpływem działającej
na okno siły powodującej odkształcenie profili skrzydeł, zwiększeniu ulega luz między ramą, a skrzydłem.
Jeśli zastosowane uszczelnienia na skutek zbyt małej
elastyczności, czy też zużycia i zmęczenia materiału,
nie będą w stanie skompensować tej zmiany, okno
utraci swoją szczelność. W połączeniu z ulewnym
deszczem, który nierzadko towarzyszy gwałtownym
ruchom mas powietrza, sytuacja ta skutkować może
zalaniem pomieszczenia [12÷14].
Kolejnym naturalnym zagrożeniem dla okien
wykonanych z PVC jest promieniowanie słoneczne.
Suma rocznej energii słonecznej padającej na płaską
powierzchnię, waha się w Polsce od 1000 do 1300
kWh/m2, a szczytowe jej wartości przypadają na miesiące letnie. W okresie tym dochodzi do intensyfikacji
destrukcyjnego działania promieniowania światła słonecznego na elementy stolarki okiennej [15÷16].
Jednym z najpoważniejszych efektów ekspozycji na działanie promieniowania UV profili okiennych
z PVC, jest destrukcja struktury chemicznej materiału, z którego są wykonane. Energia promieniowania
UV jest wystarczająco wysoka, aby wywołać pękanie
wiązań chemicznych w łańcuchach materiału polimerowego. Dzieje się tak, choć energia promieniowania
z zakresu ultrafioletu (najgroźniejszego dla struktury
molekularnej tworzyw wielkocząsteczkowych) stanowi nie więcej niż 5% całkowitej energii promieniowania słonecznego.
Tworzywa polimerowe ulegają procesom starzenia, pogarszającym z biegiem czasu ich właściwości
fizyczne i mechaniczne. W wyniku działania tych procesów maleje wytrzymałość tworzywa, a zwiększa
się kruchość. Jest to z reguły wynikiem zmian składu chemiczne­go, procesów utleniania lub wnikania
dyfuzyjnego między makrocząsteczki innych gazów,
zmia­ny budowy makrocząsteczek w wyniku działania
światła, zmiany bu­dowy i jakości wiązań międzycząsteczkowych w wyniku wielu cykli działania obciążeń
i cykli zmian temperatury.
Starzenie tworzyw sztucznych ma typowy dla
nich charakter. Pełna przydatność użytkowa części,
wykonanych z tworzyw polimerowych, jest coraz
mniejsza w miarę upły­wu czasu lub liczby cykli pracy, wykonanych przez skła­dowe elementy konstrukcji.
Procesy starzenia tworzyw polimerowych od strony
chemicznej są obecnie dość dobrze poznane. Zmiany strukturalne w polimerze mogą być wynikiem
przemian chemicznych lub fizycznych zachodzących
podczas przetwórstwa, magazynowania i eksploa­
tacji, powodujące utratę pierwotnych właściwości,
których pierwszym widocznym znakiem jest zmiana zabarwienia powierzchni, np. żółknięcie i zmatowienie [17÷19].
Czynnikami zewnętrznymi, wpływającymi na starzenie się PVC, są przede wszystkim ciepło i świa-
28
Świat Szkła 9/2013
tło (promieniowanie UV), jednak podczas starzenia
w naturalnych warunkach klimatycznych występować mogę też i inne, np. w okręgach przemysłowych
w powietrzu znajdują się czynniki agresywne, takie jak
dwu- i trójtlenek siarki (S02 i S03), tlenki azotu, tlenek
węgla, które w połączeniu z wilgocią tworzą mocne kwasy nieorganiczne, a także mogą dyfundować
w głąb materiału wpływając na zmiany w budowie
jego struktury. Pod ich wpływem następuje uszkodzenie struktury polimeru, co przejawia się nie tylko
żółknięciem tworzywa, ale także erozją materiału elementu powodując obniżenie właściwości mechanicznych materiału i zmianę wytrzymałości samego okna.
Zmiana wyglądu oraz utrata połysku profili, w przypadku PVC świadczyć może również o zmianach
w strukturze chemicznej materiału [20÷22].
Podczas starzenia zachodzą w polimerze zmiany, najczęściej nieodwracalne, w wyniku reakcji chemicznych, takich jak: sieciowanie, utlenianie (termo­
oksydacja), degradacja i destrukcja. Powyższe przemiany chemiczne są bardzo złożone i często przebiegają równocześnie. W procesach termooksydacji
i fotodegradacji zachodzących pod wpływem promieniowania UV, wiodącą rolę odgrywa proces rodnikowej degradacji polimeru [23÷24].
Aby znacząco spowolnić reakcje odpowiedzialne
za spadek właściwości mechanicznych i użytkowych
tworzywa wystawionego na działanie czynników środowiskowych stosuje się stabilizację materiału. Nowoczesne stabilizatory pozwalają znacząco wydłużyć
okres użytkowania wyrobów bez zmiany charakterystyk materiału. Do najlepiej poznanych stabilizatorów polichlorku winylu należą związki kadmu, ołowiu
i cynku. Jednak ze względu na bezpieczeństwo użytkowników i prerogatywy związane z ochroną środowiska obecnie nie stosuje się już praktycznie stabilizatorów zawierających kadm. Natomiast stosowanie
związków ołowiu ulega marginalizacji na rzecz stabilizatorów wapniowo- cynkowych [24÷27].
Innym zagrożeniem związanym z działaniem promieniowania słonecznego na elementy stolarki okiennej jest znaczny wzrost ich temperatury. W skrajnych przypadkach temperatura profilu okiennego
wystawionego na bezpośrednie działanie promieni
słonecznych, może wzrosnąć do ok. 75°C. Wartość
ta jest niepokojąco zbliżona do temperatury mięknienia PVC, mogącej mieć wartość zaledwie 80°C.
Szczególnie narażone na nagrzewanie są profile kolorowe, które w ostatnim czasie zyskały na popularności. Jak wykazały badania jednego z producentów
stolarki okiennej, w analogicznych warunkach nasłonecznienia temperatura ciemnych profili może być
wyższa nawet o ok. 20°C w porównaniu z profilami
białymi. Konieczność pracy elementu okna w temperaturze bliskiej temperaturze mięknienia materiału
i pod działaniem naprężeń skutkować może deformacją profilu. Główną przyczyną powstawania naprężeń
w elementach stolarki okiennej wykonanej z tworzyw
termoplastycznych, poza działaniem sił wynikających
z funkcji elementu, jest rozszerzalność termiczna.
Tworzywa polimerowe charakteryzują się znacznym
współczynnikiem rozszerzalności cieplnej, wielokrotnie przewyższającym wartość współczynników dla
materiałów metalowych stosowanych do poprawy
sztywności okien. Nagrzewanie profilu przez słońce
powoduje zmianę jego wymiarów liniowych, co pociąga za sobą zmianę geometrii wyrobu. W miesiącach letnich, gdy ogrzewana jest zewnętrzna strona
okna, natomiast wewnętrzna jego część znajduje się
w chłodnym pomieszczeniu, dojść może do wypaczenia profilu i rozszczelnienia okna na skutek zwiększenia luzów. W okresie tym nierzadko dochodzi również
do zakleszczania się skrzydeł w ramie. Podobna sytuacja występuje w okresie zimowym, gdy ogrzewana
jest wewnętrzna strona okna, natomiast zewnętrzna wystawiona jest na działanie niskich temperatur.
Zmiany geometrii okien w miesiącach zimowych,
mogą prowadzić w skrajnych przypadkach do rozrywania ram w strefie zgrzein naroży. Aby zapobiegać
destrukcyjnym procesom wywołanym charakterystycznymi cechami termicznymi PVC, konstruktor
wytworu musi zapewnić odpowiednią sztywność
wzmocnień metalowych oraz ich połączenie z profilami tworzywowymi [28÷32].
Innym zagrożeniem związanym ze zmianami temperatury profilu okiennego wykonanego z PVC jest
zmęczenie materiału. Cykliczne nagrzewanie i chłodzenie okna powoduje zmianę jego wymiarów, wywołującą powstanie naprężeń wewnętrznych. Naprężenia te multiplikowane są przez obecność wzmocnień metalowych, które przeciwdziałają ekspansji termicznej profilu z tworzywa wielkocząsteczkowego.
Powtarzające się występowanie naprężeń wewnętrznych w materiale prowadzi do zmian w jego
strukturze, powodując z kolei zmiany właściwości mechanicznych tworzywa. Objawiają się one zmniejszeniem wytrzymałości z jednoczesnym wzrostem modułu sztywności. Widocznym efektem tych zmian,
często jest zmniejszenie połysku i zmatowienie powierzchni elementu. Tempo postępowania tych
zmian uzależnione jest przede wszystkim od amplitudy naprężeń, a więc różnicy między temperaturą
do której nagrzewa się okno i do której jest chłodzone, a także szybkości tych zmian. Należy nadmienić, że mieszanki PVC stosowane do produkcji profili
okiennych cechują się w porównaniu z innymi tworzywami polimerowymi stosunkowo niską wytrzymałością zmęczeniową [18, 33÷27].
Podsumowanie
Nowoczesne okna zapewniają użytkownikom wysoki komfort przebywania w pomieszczeniu, jednocześnie pomagając w redukcji kosztów utrzymania
optymalnych warunków egzystencji. Stosowana aktualnie stolarka okienna wykonana z profili polimerowych w znaczny sposób ewoluowała od czasów jej
pierwszych aplikacji w budownictwie. Zmiany konstrukcyjne, głównie zwiększenie liczby komór, zastosowanie tworzyw polimerowych o większej trwało-
www.swiat-szkla.pl
ści i wytrzymałości, a także wykorzystanie komputerowych narzędzi obliczeniowych do projektowania
wzmocnień, pozwoliło na dynamiczny rozwój stolarki.
Obecnie stosowane systemy charakteryzują się wysokim stopniem zaawansowania technicznego, czego
efektem jest pełniejsze zaspokojenie rosnących wymagań użytkowników.
Mimo wciąż postępującego wzrostu wiedzy, będącej efektem prowadzonych badań naukowych,
oraz rozwoju technologii produkcji i projektowania,
największym wrogiem stolarki okiennej pozostała natura. Nawet najbardziej awangardowe konstrukcje narażone są na działanie wiatru, deszczu i słońca. Z tego
powodu nieodzowne wydaje się poznanie mechanizmów, pod wpływem działania których mogą ulegać
zmianie właściwości stolarki okiennej.
AUTOR
Błażej Chmielnicki
Instytut Inżynierii Materiałów
Polimerowych i Barwników w Toruniu
Oddział Farb i Tworzyw w Gliwicach
Bibliografia
1. Piekarczuk A.: Metoda obliczeń sztywności okien z PVC; „Zeszyty Naukowe. Budownictwo”. Politechnika Śląska; nr 104,
2005.
2. Soonga S., Cohen R.: The effects of thermomechanical history and strain rate on antiplasticization of PVC; “Polymer”,
vol. 49, 2008.
3. Płoński J.: Okna z PVC; „Materiały Budowlane” 7/2004.
4. Materiały inf. ERG Profile Czeladź
5. Kubicki A.: Okna – profil profilowi nierówny; „Ładny Dom”
3/2005.
6. Materiały Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
7. Klemm K.: Przepływ wiatru w terenie miejskim i możliwości jego wykorzystania; „Polska Energetyka Słoneczna”
2-4/2010 r.
8. Soliński I., Soliński B.: Energetyka wiatrowa w Polsce; „Polityka
Energetyczna” 7/2004.
9. Żurański J., Gaczek M., Fiszer S.: Oddziaływanie wiatrów
katastrofalnych na budynki w Polsce; „Przegląd Budowlany”
11/2008.
10. Piotrowski K., Wiltowski T., Mondal K., Piotrowska A.: Energia wiatru – niszcząca siła przynosząca korzyść (cz. 1); „Czysta
Energia” 7-8/2005.
11. Mendera Z.: W sprawie interpretacji współczynnika aerodynamicznego działania wiatru na budowle; „Inżynieria i Budownictwo” 5/2003.
12. Flaga A.: Normowe ujęcia obliczeniowe oddziaływania porywistego wiatru na obiekty budowlane i konstrukcje; „Inżynieria
i Budownictwo” 10/2008.
13. Gaczek M., Żurański J.: Uszkodzenia budynków wywołane
huraganowym wiatrem cz. II. Szkody i ich ograniczanie; „Inżynie-
ria Budownictwa” 10/2008.
14. Gaczek M., Żurański J., Fiszer S.: Sposoby ograniczania szkód
wyrządzonych przez wiatr, materiały konferencyjne „Awarie Budowlane 2011”, Międzyzdroje 2011.
15. Lewandowski W.: Proekologiczne Odnawialne Źródła Energii; Wydawnictwo WNT, Warszawa 2010
16. Chwieduk D.: Energia Słoneczna. Terminologia; „Polska Energetyka Słoneczna” 1/2004.
17. Mandell J., Smith K., Huang D., Chevaillier J.: Fatigue of PVC
and Polysulfone; 1984 r.
18. Samira M., Ahmed M., Samira M., Mohamed S., Rachida Z.:
Thermal and Mechanical Properties of PVC and PVC-HDPE Blends;
“Research & Reviews: Journal of Material Sciences”, 1/2013.
19. Hans Zweifel: Plastick Additives Handbook, Wydawnictwo
Hanser Publishers Munich, Cincinnati 2005
20. Hertzberg R., Manson J.: Fatigue of engineering plastics;
New York: Academic Press, 1984 r.
21. Folarin O., Eromosele I., Eromosele C.: Thermal stabilization of poly (vinyl chloride) by metal carboxylates of Ximenia
americana seed oil under inert condition; “Journal Mater Environ Science” 3/2006.
22. Lodi P., de Souza Bueno B.: Thermo-gravimetric Analysis
(TGA) after Different Exposures of High Density Polyethylene
(HDPE) and Poly Vinyl Chloride (PVC) Geomembranes; “Electronic
Journal of Geotechnical Engineering” 17/2012.
23. Płoński J.: Kolorowe okna z PVC; „Materiały Budowlane”
7/2002.
24. Brzozowska-Stanuch A., Rabiej S., Stanuch W.: Wpływ warunków przyspieszonego starzenia- promieniowanie UV oraz
temperatury na poliamidy i polipropylen; „Mechanika” 3/2009.
25. Zhao Y., Dan Y.: Preparation and characterization of a high
molecular weight UV stabilizer based on a derivative of 2-, 4-dihydroxybenzophenone and its application in polymer materials;
“Journal of applied polymer science” 3/2006.
26. Schiller M., Everard M.: Metals in PVC stabilization considered under the aspect of sustainability one vision; “Journal of Vinyl
and Additive Technology” 2013 r.
27. Wypych G.: Handbook of material weathering; ChemTec
Publishing, Toronto-New York 2003 r.
28. Kanny K: Dynamic mechanical analyses and flexural fatigue
of PVC foams; “Composite structures”, 2002 r.
29. Hertzberg R., Manson J.: Micromechanisms of fatigue-crack
advance in PVC; “Journal of Materials Science” 8/1973.
30. Braun D., Sonderhof D.: Assignment of UV-absorption maxima of degraded PVC; “Polymer Bulletin” 1/1985.
31. Rao P., Kaushik V., Bhardwaj I.: Microstructural studies on
UV-degraded poly(vinyl chloride) by nuclear magnetic resonance
spectroscopy; “European Polymer Journal” 4/1995.
32. Affolter S.: Longterm behaviour of thermoplastic materials;
Materiały Interstate Iniversity NTB, Buchs, Szwajcaria
33. Piekarczuk A.: Analityczno-doświadczalne metody optymalizacji konstrukcji okien; „Materiały Budowlane” 7/2004 r.
34. Ezerskiy V., Kosior-Kazberuk M.: Modelowanie procesu przewodzenia ciepła w zasolonych materiałach ściennych; „Przegląd
Budowlany” 9/2010.
35. Pogorzelski J.: Fizyka budowli, część II. Podstawy przenoszenia ciepła.; „Materiały Budowlane” 7/2004 r.
36. Zakrzewski W., Staniszewska A., Pinkowski G.: Kontrola
dokładności wykonania luzu pod uszczelkę przylgową w elementach stolarki budowlanej; „Folia Forestalia Polonica”, nr
34, 2003 r.
Automatyzacja jest naszą domeną!
Kompletne maszyny ze znakiem CE
od jednego dostawcy, na przykład:
LMJ-INO e-coater:
Multitalent w
emaliowaniu.
powłoki na
powierzchnie
kontrastujące
oznakowanie
pokrywanie
powłoką
krawędzi ...
Integracja i automatyzacja
istniejących linii produkcyjnych
Maszyny do sitodruku
nakładarki powłok na całe
powierzchnie
maszyny do emaliowania krawędzi
suszarki
2014
a
nodw
ycja
e
www.LMJorg.com
Austria: LMJ Handels-GMBH
tel: +43 7442 / 53 222
www.LMJorg.com
www.swiat-szkla.pl
www.ffk.info
glass
Niemcy: Glastechnik Baetz GmbH
tel: +49 5572 / 94 9880
www.glastechnik-baetz.com
LMJ-INO
e-coater
SE 3000
... przy minimalnym
nakładaniu kolorów
okna
Multipor w ocieplaniu
glifów okiennych
Multipor o grubości 3 cm to nowy rodzaj mineralnych płyt izolacyjnych, idealny do ocieplania
od wewnątrz tych miejsc, które wymagają cienkiej warstwy izolacji, takich jak np. glify
okienne i drzwiowe. Doskonale nadają się również do ocieplenia ścian przy wymianie okien
na nowe, jako „ciepły montaż okien”.
Zabezpieczenie potencjalnych
mostków termicznych
Multipor 3 cm – nowa jakość
w ocieplaniu
Ocieplanie budynku wiąże się z szeregiem
prac dodatkowych, które należy wykonać, aby
termomodernizacja przyniosła pożądany efekt.
Jednym z elementów jest odpowiednie zabezpieczenie termiczne połączeń ścian ze stolarką
okienną i drzwiową, w celu wyeliminowania
mostków termicznych. Mostek termiczny to element przegrody budowlanej o znacznie wyższym, niż sąsiadujące z nim elementy, współczynniku przewodzenia ciepła, w konsekwen-
Mineralne płyty Multipor o grubości 3 cm są dobrym rozwiązaniem do ocieplenia glifów, we wszystkich rodzajach otworów okiennych. Podobnie, jak
pozostałe produkty Multipor, charakteryzują się doskonałymi parametrami cieplnymi, paroprzepuszczalnością, całkowitą niepalnością oraz łatwością obróbki. Zapewniają odpowiednie parametry cieplne, eliminując mostki termiczne wynikające z osadzenia
okien i drzwi na ścianach zewnętrznych. Są także dobrym rozwiązaniem dla osób wymieniających okna
uszkodzenia niż powierzchnia zewnętrzna ścian. Dzięki
swojej plastyczności i łatwości obróbki Multipor 3 cm
nadaje się do ocieplania glifów w oknach o nietypowych kształtach – łukowych, okrągłych, itp.
Uniwersalne zastosowanie
Płyty Multipor o grubości 3 cm mogą być stosowane w każdym typie budynków, niezależnie od sposobu ocieplania. Są dobrym rozwiązaniem zarówno
podczas ocieplania od wewnątrz obiektów zabytkowych, jak i podczas wykonywania izolacji ścian od zewnątrz. Elementy Multipor 3 cm mogą być stosowane
1
4
cji prowadzący do punktowego wychładzania
przegrody i niekontrolowanej utraty ciepła. Bardzo istotny jest zatem właściwy montaż okien
i dodatkowe ocieplenie glifów. Takie zabezpieczenie potencjalnych mostków termicznych
pozwoli na ograniczenie strat ciepła - przez to
zmniejszenie kosztów ogrzewania, a także zredukowanie ryzyka kondensacji pary wodnej na
wewnętrznej powierzchni ścian oraz rozwoju
pleśni i grzybów.
30
Świat Szkła 9/2013
3
2
na nowe, jako element tzw. „ciepłego montażu okien”.
Płyty można przycinać do wymaganego rozmiaru,
a dzięki dogodnemu formatowi 60x25 cm można je
przyklejać zarówno w pionie, jak i poziomie.
Multipor mocuje się do glifów okiennych, analogicznie do montażu płyt o innej grubości do powierzchni pełnych ścian i stropów, za pomocą zaprawy
lekkiej Multipor. Struktura płyt pozwala na osiągnięcie
dużej trwałości warstwy ocieplenia. Ma to szczególne
znaczenie w przypadku miejsc bardziej narażonych na
5
również podczas ocieplania budynków przy pomocy
innych materiałów – styropianu czy wełny mineralnej. Ocieplenie powierzchni glifów okiennych płytami Multipor 3 cm stanowi doskonałe uzupełnienie
wszelkich prac termomodernizacyjnych.
AUTOR
Monika Mychlewicz
XELLA Polska Sp. z o.o.
www.swiat-szkla.pl
okna Okna w domach pasywnych
i energooszczędnych
Trend na budownictwo niskoenergetyczne i pasywne objął także domy jednorodzinne.
Aby zmniejszyć straty energii, kluczowy będzie wybór okien o odpowiednich parametrach
izolacyjnych, bowiem ich nieszczelność może powodować nawet 15-25% ogółu strat cieplnych.
Rośnie świadomość ekologiczna Polaków. Według badań Millward Brown SMG/KRC, w 2012 r. 64%
mieszkańców naszego kraju ociepliła ściany, wymieniła okna albo sprzęt AGD na bardziej oszczędny. Coraz
więcej słyszy się także o domach pasywnych i energooszczędnych. Te pierwsze, nazywane są również „budynkami o niemal zerowym zużyciu energii”, bowiem
ich ogrzanie wymaga zaledwie 15 kWh/(m2•rok).
Domy energooszczędne, choć potrzebują nieco więcej ciepła – od 30 do 60 kWh/(m2•rok) – pozwalają
znacząco obniżyć koszty ogrzewania w porównaniu
z tradycyjnymi budynkami (te zużywają rocznie od
90 do 120 kWh/ m?).
Wszystko przez okno?
Analiza termograficzna budynków wskazuje, że
newralgicznym punktem izolacji termicznej są okna. Ich
nieszczelność może powodować nawet 15-25% ogółu
strat cieplnych. To dużo, szczególnie jeśli weźmiemy
pod uwagę ich niewielką w stosunku do ścian i dachu
powierzchnię. Dlatego niezwykle istotny jest wybór
stolarki otworowej o najlepszych parametrach.
O energooszczędnych oknach możemy mówić,
jeśli współczynnik Uw dla okna referencyjnego wynosi mniej niż 1,3 W/(m2K). W przypadku budownictwa
pasywnego wymagania są wyższe i Uw powinien być
na poziomie 0,8 W/m2K lub niższym.
Współczynnik Uw określa ilość energii (a właściwie
mocy) przenikającej przez okno o powierzchni 1 m2,
przy jednoczesnej różnicy temperatur 1K między
wnętrzem i zewnętrzem budynku. Uw jest wypadkowym współczynnikiem przenikania ciepła dla całego okna, ale na jego wysokość mają wpływ parametry poszczególnych elementów: pakietu szybowego
(Ug), profili (Uf ) oraz rodzaju ramki miedzy szybami
(?). W praktyce parametry izolacyjne stolarki zależą od
zastosowanych przez producenta rozwiązań i części
składowych okna: m.in. rodzaju wzmocnień, liczby
i szerokości komór w profilu, liczby tafli szkła oraz rodzaju ramki dystansowej w pakiecie szybowym.
Najnowszym osiągnięciem w zakresie izolacji okien
PVC są wzmocnienia termiczne SteelPUR® wykonane
z dwóch kawałków stali, wypełnione pianką poliuretanową z rozpórką z kompozytu poliestrowo-szklanego.
www.swiat-szkla.pl
Pozwalają one wyeliminować powstawanie mostków
termicznych i znacząco obniżyć współczynnik Uw. Rozwiązanie to stosowane jest w oknach MS evolution,
które, według Infookno 2013, uznane zostały za „prawdopodobnie najcieplejsze okna w Polsce”.
Tajniki przenikalności
Dla ułatwienia większość producentów podaje
parametry termiczne dla okna referencyjnego: jednoskrzydłowego o wymiarach 1230x1480 mm. Teoretycznie, aby dowiedzieć się, który z dwóch modeli stolarki
jest bardziej energooszczędny, wystarczy więc sprawdzić ich współczynniki Uw. Jednak porównując parametry trzeba zachować czujność. Producenci zdają
sobie sprawę, że właściwości izolacyjne okien są bardzo ważne dla ich klientów, a niski współczynnik Uw
niejednokrotnie przeważa o zakupie. Stąd zdarzają się
przypadki, że informacje podawane są w sposób nierzetelny lub stosuje się zabiegi, aby sztucznie obniżyć
współczynnik. Przykładów negatywnych praktyk można wymienić wiele. Niektórzy sprzedawcy fałszują dane
podając współczynnik dla okna z roletą. Przez innych
współczynnik Uw zamiast dla okna referencyjnego podawany jest dla okna o zawyżonych wymiarach 1500
× 1500 mm. W tym przypadku uzyskany wskaźnik jest
korzystniejszy, gdyż większa jest powierzchnia szyby,
której parametry termiczne są lepsze w stosunku do
powierzchni profili. Dlatego najbezpieczniej sprawdzić
samodzielnie Uw dla konkretnego modelu okna w dokładnie takim wymiarze, jaki chcemy wstawić.
Rzeczywisty współczynnik przenikalności cieplnej można łatwo oszacować przy pomocy dostępnych w sieci kalkulatorów energetycznych. Korzystając na przykład ze strony internetowej www.uvalue.
ms.pl można obliczyć parametry termiczne dla okien
jedno- i dwuskrzydłowych, balkonu z przewiązką czy
ramy bez skrzydła. Wystarczy wpisać szerokość i wysokość stolarki, a system wygeneruje dla nas wartość
Uw i Ug. Wskaźniki te mają kluczowe znaczenie dla
właściwości izolacyjnych okna i w konsekwencji tego,
czy budynek będzie spełniał wymogi stawiane domom pasywnym. Decydując się na okna warto więc
dobrze zapoznać się z ofertą najbardziej oszczędnej
stolarki otworowej i dokładnie sprawdzić parametry
konkretnych modeli.
AUTOR
Mateusz Matkovič
Junior Media Manager
IN PLUS PR
Świat Szkła 9/2013
31
DRZWi
Całoszkalne drzwi przesuwne
DORMA
Drzwi przesuwne DORMA to więcej niż tylko rozwiązania pozwalające na lepsze
wykorzystanie przestrzeni w ograniczonych obszarach – zwiększają one wygodę użytkownika
i tworzą ponadczasowe wzornictwo. Klienci mogą wybierać spośród różnych systemów drzwi
przesuwnych. O ich sprawności i wygodzie w dużej mierze decydują okucia.
Okucia AGILE przeznaczone są dla drzwi otwieranych ręcznie, natomiast dla wersji automatycznej
– CS 80 MAGNEO. Obydwie wersje mają podobny
kształt i oferują pasujące do wnętrza wykończenie
powierzchni z tworzywa o wyglądzie stali nierdzewnej. Wachlarz drzwi przesuwnych DORMA oferuje
rozwiązania indywidualne najwyższej jakości, zdolne sprostać wymaganiom stawianym przez wyrafinowane projekty pomieszczeń – odpowiednie nie
tylko do przestrzeni biznesowych, takich jak biura,
32
Świat Szkła 9/2013
gabinety lub kancelarie prawne, ale także do mieszkań prywatnych.
Oprócz oferowanego dotychczas aluminiowego
wykończenia powierzchni, napęd automatycznych
drzwi przesuwnych CS 80 MAGNEO jest teraz dostępny w wersji matowej stali nierdzewnej. Jego prosty
wygląd pasuje do wykończenia ze stali nierdzewnej
napędu ręcznie otwieranych drzwi przesuwnych AGI-
www.swiat-szkla.pl
DRZWI LE i dodatkowo podkreśla nowoczesne wzornictwo
wnętrz. Ich wysmukłe profile mogą być wykorzystywane jako część wzornictwa lub zostać ukryte za ścianą, czy wewnątrz ramy drzwiowej.
DORMA AGILE i CS 80 MAGNEO podkreślają prestiżową koncepcję pomieszczeń kancelarii prawnych, gabinetów, biur, salonów wystawowych, hoteli i restauracji.
Dzięki inteligentnemu, funkcjonalnemu zasięgowi i harmonijnemu wzornictwu, łączą one technologię z aspektami estetycznymi. Ponadto rozwiązania te przenoszą
wygodę użytkownika na nowy poziom: w połączeniu
z radarowym detektorem ruchu umożliwiają bezkontak-
matyczna funkcja łagodnie zatrzymuje drzwi, gdy
tylko panel napotyka opór. Dzięki tej funkcji nie są
zazwyczaj konieczne żadne dodatkowe czujniki bezpieczeństwa – zakładając, że system pracuje w trybie
niskoenergetycznym (Low-Energy).
towe przechodzenie przez drzwi automatyczne – szczególnie przydatne w przypadku przejść pomiędzy kuchnią i salą restauracyjną lub w obszarach sanitarnych.
Aspekt bezpieczeństwa CS 80 MAGNEO podkreśla funkcja „SoftMotion” w trybie „Low-Energy”: auto-
Więcej akcesoriów techniki drzwiowej dla ręcznie
otwieranych wewnętrznych drzwi przesuwnych znaleźć można na stronie www.dorma.pl
Tabela 1. AGILE – okucia do ręcznie otwieranych wewnętrznych drzwi przesuwnych
Obszar zastosowania
Wyjątkowo wszechstronne: Do drzwi wewnętrznych w budynkach użyteczności publicznej i komercyjnych oraz prywatnych domach, włącznie z drzwiami łazienkowymi.
Odpowiednie dla drzwi szklanych i drewnianych.
Dla jedno- lub dwupanelowych systemów drzwiowych.
Ciężar panelu drzwiowego
AGILE 50 dla całkowitego ciężaru do 50 kg.
AGILE 150 dla całkowitego ciężaru do 150 kg.
Więcej szczegółów znaleźć można w broszurach technicznych.
Dane techniczne
Technologia DORMOTION: łagodny cykl zamykania do pozycji końcowej dzięki sprężynie amortyzującej.
Technologia synchroniczna: gdy tylko użytkownik poruszy jeden z paneli dwupanelowego systemu drzwiowego, drugi panel drzwiowy zostaje aktywowany w tym samym czasie.
Standard: zwalnianie przy zatrzymaniu oraz bezpieczne zatrzymanie w pozycji końcowej.
Wymiary
AGILE 50: wysokość 49 mm x głębokość 46 mm.
AGILE 150: wysokość 63 mm x głębokość 54 mm do 83 mm (w zależności od metody montażu).
Szerokość otwierania zależna od systemu.
Wzornictwo
Wzornictwo DORMA Contur. Wykończenie powierzchni Różne wykończenia powierzchni: anodowane lub powlekane proszkowo w każdej
wersji anodowania lub kolorze RAL.
Otwieranie
Poprzez ręczne pchnięcie drzwi. Montaż Montaż podsufi towy lub ścienny.
Montaż
w naświetlach wszystkich systemów szklanych.
Łatwy montaż, surowe wzornictwo, długi czas użytkowania produktu.
Tabela 2. CS 80 MAGNEO – napęd do automatycznych wewnętrznych drzwi przesuwnych
Obszar zastosowania
Wyjątkowo wszechstronne: Do drzwi wewnętrznych w budynkach użyteczności publicznej i komercyjnych oraz prywatnych domach.
Odpowiednie dla drzwi szklanych, drewnianych i metalowych.
Dla jednopanelowych systemów drzwiowych.
Ciężar panelu drzwiowego
Dla całkowitego ciężaru do 80 kg.
Dane techniczne
Technologia magnetyczna z trybem niskoenergetyczny (Low-Energy):
Zazwyczaj system nie wymaga dodatkowych czujników bezpieczeństwa zgodnie z DIN 18650, ANSI i BSI dzięki wrażliwemu działaniu przesuwnego panelu drzwiowego w trybie niskoenergetycznym (Low-Energy).
Funkcja blokowania.
Wymiary
Wysokość 62 lub 75 mm, głębokość 60 mm.
Szerokość otwierania od 665 mm do 1 125 mm i trzy długości napędu.
Wzornictwo
Wzornictwo DORMA Contur.
Dostępne w wersji aluminiowej i matowej stali nierdzewnej DORMA (dopasowane do AGILE w wersji z tworzywa imitującego stal nierdzewną).
Otwieranie
Aktywacja funkcji automatycznej przyciskiem, przełącznikiem zbliżeniowym (MagicSwitch), detektorem ruchu, pilotem lub zakodowanym
przekaźnikiem (AutoSwitch). Odpowiednie także do aktywacji ręcznej poprzez funkcję Push&Go (wystarcza lekkie pchnięcie panelu
drzwiowego).
Montaż
Montaż podsufi towy lub ścienny – widoczny lub ukryty.
Montaż w naświetlach wszystkich systemów szklanych.
Łatwy montaż i odbiór techniczny dzięki Plug&Go (standardowe zasilanie 230 V).
Niezawodne, o niskim stopniu zużycia i łatwe do rozbudowy.
www.swiat-szkla.pl
Świat Szkła 9/2013
33
DRZWi
Termiczna Osłona Podproża od
firmy CAL – ciepły próg z patentem
Zakład Stolarki Budowlanej CAL, polski producent jednych z najcieplejszych na rynku drzwi
zewnętrznych, stale udoskonala rozwiązania zabezpieczające przedsionki domów przed
chłodem. W ostatnim czasie firma zaprezentowała innowacyjne rozwiązanie o nazwie
Termiczna Osłona Podproża, które eliminuje mostki termiczne poniżej poziomu posadzki.
TOP wyróżnia skuteczność działania i nieskomplikowany sposób montażu.
tynk wewnętrzny
Nadproże
taśma rozprężna
ocieplenie
Model Termicznej Osłony Podproża firmy CAL.
drzwi zewnętrzne
Jak zbudowany jest TOP?
Termiczna Osłona Podproża to autorskie rozwiązanie CAL-a wprowadzające pod próg drzwi zewnętrznych dodatkowy materiał termoizolacyjny. Ułatwia
ono proces montażu drzwi i podnosi stabilność ich
konstrukcji. Wykorzystanie w TOP systemowych poszerzeń proponowanych przez producenta progu
gwarantuje jego łatwe i skuteczne połączenie z podstawą drzwi oraz możliwość wpięcia hydroizolacji.
Przestrzeń pomiędzy plastikowymi poszerzeniami
w TOP wypełniona jest blokiem z twardego polistyrenu spienionego. Tak przygotowany zestaw stano-
34
Świat Szkła 9/2013
próg aluminiowy
fuga aluminiowa
gotowa podłoga
jastrych
ocieplenie
kanał montażowy
beton
poszerzenia systemowe
blok z polistyrenu
spienionego
elementy łączące – śruby
folia hydroizolacyjna
element TOP
drewniana belka montażowa
hydroizolacja fundamentu
ocieplenie
dokończenie na str. 43
Stosowany przez większość ekip montaż drzwi na
gotowej posadzce nie rozwiązuje problemu strat ciepła
poniżej progu, czego konsekwencje w postaci zwiększonych kosztów ogrzewania ponosi w późniejszym
czasie właściciel domu. Dobrze zamontowany próg
eliminuje mostki cieplne pod posadzką i zatrzymuje
ciepło w przedsionku, dzięki czemu jego ogrzewanie
może okazać się niepotrzebne. Wychodząc naprzeciw
oczekiwaniom klientów oraz montażystów firma CAL
opracowała Termiczną Osłonę Podproża (TOP), która
została zgłoszona jako wynalazek nr P402608 do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej – od początku roku 2013 TOP chroniony jest patentem.
Schemat montażu Termicznej Osłony Podproża firmy CAL.
wi zwartą i bardzo wytrzymałą podwalinę drzwi. Co
ważne, materiał termoizolacyjny TOP sięga poniżej
poziomu jastrychu, co skutecznie eliminuje most-
ki cieplne pod progiem. Zastosowanie Termicznej
Osłony Podproża zachowuje pełną funkcjonalność
i bezpieczeństwo drzwi.

www.swiat-szkla.pl
1$-:,ʝ.6=<:<%Ð5352),/,
:$50('*(1$ˋ:,(&,(
)/(;,%/(*/$66
63$&(5)*6
&+520$7(&+
&+520$7(&+
3/86
&+520$7(&+
8/75$
%87</9(5736
*ODVV $OOLDQFH PLąG]\QDURGRZD VLHÿ RGSRZLHG]LDOQD ]D ăZLDWRZý G\VWU\EXFMą ZV]\VWNLHJR FR SRWU]HEQH GR Z\WZDU]DQLD V]\E
]HVSRORQ\FKSRVLDGDREHFQLHQDMZLąNV]\Z\EyUFLHSÛ\FKUDPHN´ZDUPHGJH¨)HQ]L$OX3URL5ROOWHFKWU]\VSyÛNLZFKRG]ýFHZVNÛDG
*ODVV $OOLDQFH RIHUXMý SURILOH R UyùQ\FK FKDUDNWHU\VW\NDFK Z\NRQDQH ] UyùQRURGQ\FK PDWHULDÛyZ NWyUH ÛýF]ý Z VRELH QDMZ\ùV]ý
Z\GDMQRăÿRUD]Z\JRGąLÛDWZRăÿVWRVRZDQLD)*6LQQRZDF\MQ\HODVW\F]Q\SURILOG\VWDQVRZ\RIHUXMHQLH]Z\NÛHNRU]\ăFL]DSHZQLDMýF
GRNÛDGQRăÿLÛDWZRăÿPRQWDùX]DOHFDQ\MHVW]ZÛDV]F]DSU]\SURGXNFMLV]\EWUyMNRPRURZ\FK&KURPDWHFKVWDOQLHUG]HZQDRQLVNLHM
SU]HQLNDOQRăFLFLHSOQHMW\ONR:P.WUDG\F\MQ\NV]WDÛWLZ\JRGQDREUyEND]DUyZQRSU]\]DVWRVRZDQLXQDURùQLNyZMDNLJLąWDUNL
SURILOyZ &KURPDWHFK 3OXV JHRPHWU\F]QD LQQRZDF\MQD VWUXNWXUD R MHV]F]H PQLHMV]HM JUXERăFL PP ]DSHZQLDMýFD GRVNRQDÛý
Z\GDMQRăÿ L]RODF\MQý &KURPDWHFK 8OWUD Z\MýWNRZD RSDWHQWRZDQD VWUXNWXUD ]H VWDOL QLHUG]HZQHM L VSHFMDOQ\FK PLHV]DQHN WZRU]\Z
V]WXF]Q\FKJZDUDQWXMýFDQDMZ\ùV]ýWUZDÛRăÿZ\WU]\PDÛRăÿLZ\GDMQRăÿL]RODF\MQýGR:P.%XW\OYHU736QRZ\WHUPRSODVW\F]Q\
SURILOG\VWDQVRZ\RQDMZ\ùV]HMMDNRăFLRSUDFRZDQ\SU]H]ODERUDWRULDVSyÛNL)HQ]LGODDSOLNDWRUyZ%\VWURQLFŠ
$/835232/6.$63=228/*26Ú$:,&.$
2SROH3RODQG3KRQH
)D[HPDLOSRF]WD#DOXSURFRPSO
ZZZDOXSURFRPSOZZZIHQ]LJURXSFRP
DRZWi
Drzwi obłożone szkłem
– nietypowa realizacja
Gdańska firma MERCOR SA, działająca na rynku biernych zabezpieczeń przeciwpożarowych,
może się pochwalić niecodzienną realizacją. Tym razem chodzi o ognioodporne drzwi
obłożone szkłem, które zostały zamontowane w biurowcu Olivia Gate w Gdańsku.
Olivia Gate to 18 tys. m² powierzchni użytkowej. Biurowiec, który został oddany do użytku pod
koniec roku 2011, stanowił pierwszy etap inwestycji
w ramach Olivia Business Centre – w założeniach
największego centrum biznesowego i biurowego w Polsce Północnej.
Dostosowując się do wymagań architektów z pracowni BJK z Gdyni, MERCOR dostarczył do Olivia Gate
ponad 100 szt. przeciwpożarowych drzwi drewnia-
36
Świat Szkła 9/2013
nych, w tym kilkanaście oddzieleń o odporności EI 30,
których skrzydła zostały wykonane w taki sposób, że
jedna ich strona została pomalowana, a druga obłożona szkłem. Firma wyposażyła obiekt także w drzwi
stalowe i bramy przesuwne z odpornością ogniową.
Drzwi wykonano we współpracy z firmą WASTO
z Gdyni, która hartowane oraz trzykrotnie pomalowane szkło zamocowała na skrzydłach drzwiowych.
Po zakończeniu realizacji w Olivia Gate, w 2012
roku firma MERCOR wyposażyła w oddzielenia przeciwpożarowe, zarówno drewniane, jak i stalowe, także następny etap inwestycji, czyli biurowiec Olivia
Point&Tower. W 2013 roku rusza budowa kolejnego
etapu centrum biurowego – Olivia Four.
Małgorzata Radowska
MERCOR SA
www.swiat-szkla.pl
DRZWI Szklane akcenty
w industrialnym wnętrzu
Styl industrialny inspirowany jest fabryczną surowością i prostotą, które – paradoksalnie
– tworzą wyjątkowo wytworne i ekskluzywne wnętrza. Oszczędne w detale przestrzenie,
przepełnione odcieniami szarości i bieli kreują osobliwy klimat, który zyskuje coraz szerszą
rzeszę zwolenników. Wszechobecny minimalizm wystroju i starofabryczne faktury okraszone
dużą ilością światła tworzą wyrafinowane wnętrza.
Moda na styl industrialny przybyła do Polski
zza oceanu stosunkowo niedawno. Wnętrza te zachwycają wyjątkowym artyzmem, a szeroki wachlarz dozwolonych faktur i materiałów pozwala
wykreować prawdziwie niepowtarzalne stylizacje.
W industrialnych aranżacjach dominuje paleta szarości, od jasnych, perłowych po ciemny grafit i antracyt. Pięknie wyeksponowane ściany z nieotynkowanej cegły czy betonu oraz szklane i metalowe płaszczyzny w pełni oddają wyjątkowy klimat
fabrycznej awangardy. Zestawiania kontrastujących
barw tworzą wyraźne linie podziału i nadają wnętrzom geometrycznej precyzji. Warto podkreślić
ją stosując proste dodatki o charakterystycznych
deseniach, na przykład monochromatyczne lampy zdobione poziomymi pasami czy w pełni przeszklone drzwi.
Chłodna elegancja
Bardzo ważną cechą stylu industrialnego jest
przestrzeń: duże okna, wysokie kondygnacje i maksimum prostoty. Szklane akcenty dodają fabrycznym wnętrzom lekkości. Wpadające światło modeluje pomieszczenie, a zestawienia szorstkiego
betonu z połyskującą stalą kreują intrygujący, niepowtarzalny klimat. Aranżacje inspirowane stylem
przemysłowym mogą wydawać się chłodne, dlatego warto przełamać zimny beton i stal cieplejszymi akcentami.
Ostatecznego szlifu industrialnym przestrzeniom dodadzą drewniane elementy wyposażenia,
nadając im przytulny i bardziej domowy charakter. Wnętrze z powodzeniem mogą ocieplić miękkie dywany, dębowe lub bukowe fronty meblowe
czy dodatki o opływowych kształtach. Gwarancję uzyskania unikalnego i artystycznego wnętrza
daje także połączenie surowych materiałów z modernistycznymi elementami wyposażenia, takimi
jak koronkowe, designerskie krzesła czy nowoczesne sprzęty.
www.swiat-szkla.pl
Wyrafinowana prostota
W specyfikę industrialnego pragmatyzmu wpasują się drzwi LUMEN firmy POL-SKONE o wyjątkowym designie, stanowiąc nieszablonowe, estetyczne
i praktyczne rozwiązanie aranżacyjne. Prosta, szklana
tafla skrzydła LUMEN stwarza iluzję głębi i znakomicie
komponuje się z minimalistycznym wystrojem industrialnych aranżacji.
Model ten występuje w 17 wzorach o różnorodnej
palecie matowych i przeźroczystych dekorów – od prostych, pionowych bądź poziomych linii i geometrycznych figur po gęste motywy roślinne czy desenie ilustrujące faktury i sploty tkanin. Naturalne światło przedostające się przez różnorodne wzory zdobień, dostarczy wyjątkowych efektów wizualnych. Tafle wykonane
są ze szkła hartowanego w kolorze białym lub brązowym o grubości 8 mm. Dzięki wielkoformatowemu
szkleniu drzwi LUMEN są „malowane” światłem, wpadając przez nie słoneczne refleksy wspaniale eksponują gładkie, metaliczne powierzchnie we wnętrzach
inspirowanych stylem industrialnym.
Katarzyna Konat
Świat Szkła 9/2013
37
ARCHITEKTURA WNĘTRZ
Szklane schody
– magia, estetyka i funkcjonalność
Lekkie, proste i minimalistyczne – takie powinno być nowoczesne wnętrze. Ciasne pokoje
i zaciemnione klatki schodowe dawno odeszły w zapomnienie. Nastała era funkcjonalnej
przestronności i subtelnej izolacji przestrzeni. Nic więc dziwnego, że specjaliści zajmujący
się projektowaniem budynków oraz aranżacją powierzchni użytkowych w swoich
projektach coraz więcej miejsca poświęcają szkłu. I to nie tylko temu, które od lat znajduje
zastosowanie w stolarce okiennej. Z transparentnych tafli wykonuje się dziś zarówno drobne
elementy wnętrz, jak również wielkoformatowe konstrukcje. Do nietypowych, a jednak coraz
częściej wykorzystywanych w aranżacji wnętrz należą szklane, spiralne schody.
Tradycyjne, żelbetonowe schody coraz rzadziej
goszczą w biurach, domach czy mieszkaniach, ponieważ nie dość, że są ciężkie i mało efektowne, to
jeszcze wymagają kosztownego i czasochłonnego
wykończenia (beton należy obłożyć drewnem lub
kamieniem). Doskonałą alternatywą dla pospolitego
żelbetonu stanowi nowoczesne szkło. Schody wykonane z transparentnego materiału dodają wnętrzu
AB GLASS
elegancji i niepowtarzalnego charakteru. Szerokie
możliwości zdobnicze oraz architektoniczne tego
typu konstrukcji dają niczym nieograniczoną perspektywę kreowania każdej, nawet najbardziej wymagającej przestrzeni. Spiralne schody są bowiem
nie tylko estetyczne, ale również niezwykle funkcjonalne. Jako że zajmują stosunkowo niewiele miejsca,
doskonale sprawdzają się w przytulnych, kameralnych wnętrzach.
Potencjał laminatu
FARAONE
Perełka konstrukcyjna. Szklano-stalowe schody samonośne.
38
Świat Szkła 9/2013
Na pozór krucha i delikatna struktura szklanych
schodów tak naprawdę jest bardzo solidna i nadzwyczaj wytrzymała. Bezpieczeństwo użytkowania
gwarantuje mocna stalowa konstrukcja oraz wsparte
o nią, wytrzymałe stopnie, które wykonuje się najczęściej z trzech warstw klejonego, hartowanego szkła.
Wielowarstwowość płyt zabezpiecza przed powstawaniem ugięć w centralnym punkcie obciążenia stopnia. Można więc uznać, że szklane schody cechują się
taką samą wytrzymałością jak stopnie drewniane czy
kamienne. Z tą różnicą, że są znacznie bardziej stylowe i nowoczesne.
www.swiat-szkla.pl
ARCHITEKTURA WNĘTRZ
Szkło to niezwykle plastyczny materiał, który nie
przewodzi ciepła ani elektryczności, przepuszcza promienie słoneczne i sztuczne światło oraz cechuje się
twardą, odporną na większość środków chemicznych
powierzchnią. Aby zwiększyć jego wytrzymałość przetwarza się je w szkło laminowane, składające się z co
najmniej dwóch tafli hartowanego szkła float, zespolonych ze sobą najczęściej folią PVB (poli-winylo-butyral zwany również poli-maślanem-winylu) lub żywicą. Standardowa grubość folii wynosi 0,38 mm. Może
być zarówno transparentna, jak i ozdobna: w określonym przez klienta kolorze lub z nadrukowaną grafiką czy prywatnym zdjęciem. Istnieje też możliwość
zastosowania specjalistycznej folii PVB, która np. powoduje, że szklane elementy zyskują właściwości
dźwiękochłonne.
Istotną wadą szkła jest skłonność do pękania, a co
za tym idzie – niebezpieczeństwo użytkowania. Okazuje się jednak, że laminat (dzięki wielowarstwowej
budowie) ogranicza ryzyko skaleczeń w przypadku
stłuczenia, gdyż w odłamki szklanej tafli pozostają na
swoim miejscu, przyklejone do folii. Dzięki temu laminat stanowi też solidne zabezpieczenie przed spadającymi przedmiotami – sklejone warstwy zatrzymują
obiekt, nie dopuszczając do upadku szklanych elementów na użytkowników powierzchni.
GLASTROSCH
Potencjał laminatu. Stopnie i balustrady ze szkła laminowanego w oryginalnym projekcie
Jak powstaje szkło warstwowe?
Na linii przeznaczonej do laminowania umieszczane są uprzednio przycięte na wymiar oraz wyszlifowane tafle szkła float (hartowanego lub półhartowanego). Przed zespoleniem każdą z nich poddaje
się dokładnemu czyszczeniu, tak by zminimalizować
ryzyko wystąpienia defektów estetycznych gotowego
produktu. Tafle szkła oraz folie zespala się w sterylnym
i klimatyzowanym pomieszczeniu. Najpierw wkłada
się je pomiędzy dwa walce, a następnie podgrzewa
do ok. 100° C. Jest to temperatura topnienia tworzywa syntetycznego PVB). Podczas tego procesu eliminuje się zalegające między taflami resztki powietrza.
W efekcie zmianie ulega kolor folii (z naturalnego
na półprzezroczysty). Jednak ostateczne zespolenie
szyb odbywa się w kontrolowanych warunkach ciśnienia i temperatury, a ma miejsce w specjalnym
autoklawie.
Zgodnie z normą EN365 wyróżnia się 8 klas odporności szyb ochronnych. Do najniższych klas przyporządkowane jest szkło, które cechuje się poziomem
wytrzymałości gwarantującym bezpieczeństwo użytkowania przez ludzi znajdujących się w bezpośrednim
sąsiedztwie szklanego elementu. Z kolei tafle spełniające wymogi najwyższych klas odporności mają
stawiać opór próbom włamania przy użyciu siekiery
o masie 2 kilogramy przy określonej częstotliwości
uderzeń. Ze względu na wysoką trwałość laminatu
stosuje się go w produkcji nie tylko schodów, ale również podłóg, balustrad, zadaszeń, ścianek działowych,
ogrodów zimowych czy szyb antywłamaniowych.
Opracowanie techniki zespalania tafli otworzyło przed
www.swiat-szkla.pl
architektami nowe możliwości konstrukcyjne. Nigdy
wcześniej szkło nie było stosowane w budownictwie
jako element przenoszący obciążenia mechaniczne
inne niż jego własny ciężar.
Szklane stopnie
MAZER
Jeden mocny akcent wystarczy, aby nasze wnętrze
nabrało innego wymiaru. Może dodatki? Trochę
banalne. Ekspresyjny kolor ścian? Zbyt ekscentryczne.
A schody? O formie świeżej, z dodatkiem głębokiej jak
noc czerni, złota i srebra. Oryginalność przełamana
odrobiną światła z balustrady wykonanej ze szkła
giętego wraz z ciekawie zaaranżowanym dekorem
z malowanego drewna sprawiają, że ta policzkowo
ażurowa konstrukcja stała się niezwykle efektowną
formą.
Szklane stopnie składają się z minimum trzech
pojedynczych szyb połączonych foliami PVB. Górna,
narażona na bezpośredni kontakt ze źródłem obciążenia jest zazwyczaj szybą hartowaną. Natomiast dwie
pozostałe, umieszczone pod nią to zwykłe szyby float,
czasem półhartowane. Grubość stopnia uzależniona
jest od wymiarów liniowych tafli oraz wartości obciążeniowych szkła. Dla zapewniania komfortu i bezpiecznego użytkowania szklanych schodów pokrywa się je specjalnym, antypoślizgowym materiałem.
Dodatkowe walory estetyczne konstrukcji zyskujemy
doświetlając ją od spodu. Do tego celu stosuje się
lampki LED, które dają jedno bądź wielokolorowe
strumienie światła.
Podczas montażu należy zwrócić szczególną uwagę by luz brzegowy pomiędzy wszystkimi płytami wynosił minimum 4 mm. Istotnym elementem stopnia
jest silikon jednoskładnikowy oraz silikonowy profil
klockowania. Konieczne jest, by twardość profili klockowania oscylowała pomiędzy 60 a 80 Shore. W fazie
projektu stopni spiralnych schodów konieczne jest
uwzględnienie zwężenia na gotowej tafli od strony
osi schodów. Ważnym punktem projektu jest zapewnienie odpowiedniej szerokości powierzchni użytkowej stopnia. Nie można też pominąć szczegółowej
Świat Szkła 9/2013
39
ARCHITEKTURA WNĘTRZ
mogą przybierać rozmaite kształty. Największą popularnością cieszą się standardowe prostokąty, jednak
w przypadku spiralnych schodów stosuje się charakterystyczne zaokrąglenia w łuki lub fale. Możliwość
wykorzystania szkła barwionego w masie albo dowolnego płaskiego zdobnika – zdjęcia, tkaniny, fototapety czy brokatowego pyłu, pozwala na niczym nieograniczone kreowanie aranżacji wnętrza. W przypadku
szklanych stopni istnieje też możliwość zmatowienia
bądź wypolerowania wierzchniej warstwy. Wówczas,
w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa konieczne jest przeprowadzenie procesu zwanego ryflowaniem krawędzi. W efekcie szklane elementy
zyskują właściwości antypoślizgowe.
Innym sposobem na podwyższenie poziomu bezpieczeństwa użytkowania szklanych schodów jest zastosowanie sitodruku lub szkła dekoracyjnego o wzo-
towanych (np. SGG SECURIT). Możliwe jest też zastosowanie pojedynczego szkła hartowanego, ale pod
warunkiem, że zostaną spełnione dodatkowe warunki
bezpieczeństwa. Jednym z nich jest trwałe zamocowanie po obwodzie, wzdłuż czterech krawędzi.
Bezpieczne szkło hartowane charakteryzuje się
bardzo wysoką odpornością na czynniki mechaniczne
oraz naprężenia będące efektem zmian temperatury
powierzchni. Innymi słowy – proces hartowania ma
na celu spotęgowanie odporności szkła na wyginanie, stłuczenie czy raptowne schłodzenie lub ogrzanie (nawet do 200°C) tego materiału. Dzięki temu 8
mm szyba bez szwanku znosi upadek stalowej kuli
o ciężarze 0,5 kg z wysokości 2 metrów. Warto przy
tym dodać, że upuszczenie identycznej kuli na szkło
niehartowane z dużo mniejszej wysokości (0,3 metra)
skutkuje stłuczeniem. W przypadku pęknięcia szkło
HAJWAM
analizy siły obciążeń, które będą oddziaływać bezpośrednio na szklaną konstrukcję. Błędne kalkulacje
mogą doprowadzić do wystąpienia defektów montażowych, takich jak odklejanie się poszczególnych
stopni lub pękanie przy dokręcaniu stopnic do konstrukcji stalowej.
Ostateczny efekt wizualny może być bardzo zróżnicowany – wszystko zależy od potrzeb i gustu klienta. Tafle przeznaczone na budowę szklanych stopni
AB GLASS
AB-GLASS
Warszawa, ul.Tużycka 16
tel. 22 678 75 41
www.abglass.com.pl”
rzystej powierzchni.
Bezpieczne balustrady
MAZER
Te nowoczesne schody z oryginalną balustradą ze
szkła giętego są głównym elementem aranżacyjnym
salonu. Fantazyjna konstrukcja policzkowoażurowa
z drewnianą poręczą wykonana została z szlachetnego orzecha amerykańskiego o wyraźnym rysunku.
Schody w roli niezwykłej dekoracji wnętrza, nadają mu
przytulnego charakteru.
40
Świat Szkła 9/2013
Szklane balustrady stanowią niezwykle istotny
element nowoczesnego wnętrza. Głównie dlatego,
że cechuje je wysoki poziom estetyki oraz przejrzystości. Dzięki temu dodają lekkości antresolom, konstrukcjom ciągów pieszych oraz wszystkim innym
powierzchniom użytkowym, gdzie produkt ten został wbudowany. Szklana balustrada najczęściej składa się z dwóch pojedynczych szyb półhartowanych
(np. SGG PLANIDUR) lub takiej samej ilości szyb har-
Współczesne szklane schody jako uzupełnienie zabytkowej architektury? Można i tak…
hartowane rozpada się na bezpieczne, tępokrawędziste elementy, które w przeciwieństwie do standardowego szkła nie są w stanie zranić użytkownika.
Hartowanie szkła polega na poddaniu go dodatkowej obróbce termicznej, a dokładniej nagrzaniu do
temperatury ok. 700° C, a następnie szybkim schłodzeniu przy użyciu sprężonego powietrza. Czynności te w żaden sposób nie wpływają na wygląd zewnętrzny tafli – zmianie ulega jedynie ich budowa
wewnętrzna.
W przypadku szkła hartowanego giętego, które
stosuje się przy produkcji balustrad spiralnych schodów, bezpośrednio po nagrzaniu formatki do odpowiedniej temperatury tafle poddaje się mechanicznemu procesowi gięcia, po którym całość zostaje rap-
www.swiat-szkla.pl
ARCHITEKTURA WNĘTRZ
townie schłodzona sprężonym powietrzem. Szklane
tafle przeznaczone do konstrukcji balustrad można
zespalać lub laminować. Jednak wszelkie modyfikacje
szkła (np. wiercenie otworów czy obróbka krawędzi)
należy wprowadzać przed procesem hartowania.
Istotną wadą hartowanych tafli jest skłonność
do samoistnego pękania. Ryzyko takiego zdarzenia
można jednak znacznie ograniczyć wykonując próbę zwaną „Heat Soak Test”, która polega na poddaniu
umieszczonych w piecu elementów dodatkowej obróbce termicznej, a więc działaniu ściśle określonych
temperatur przez określony czas.
Szkło gięte hartowane, z którego wykonuje się
balustrady może być monolityczne (ESG) lub laminowane (ESG/VSG). Monolityczne składa się z pojedynczej formatki szkła giętego hartowanego, a jego
grubość wynosi zazwyczaj od 5 do 19 mm. Stosuje
się je również w produkcji szklanych drzwi blatów
czy kabin prysznicowych. Z kolei szkło gięte laminowane (sklejane specjalnymi foliami) można wykorzystać wszędzie tam, gdzie konieczne jest zapewnienie nie tylko trwałego materiału, ale również
ochrony przed hałasem, pociskami, wypadnięciem
czy upadającymi przedmiotami. Właściwe dobranie
promieni gięcia szkła umożliwia sklejenie dowolnej
liczby tafli, a co za tym idzie – otrzymanie pożądanej grubości pakietu (do 6 tafli). Ponadto możliwe
jest wykonywanie laminatów będących kombinacją
szkła o odmiennych objętościach i właściwościach.
Warto przy tym wspomnieć, że trwają obecnie badania mające na celu otrzymanie nowego, ulepszonego materiału, który mógłby zastąpić folię PVB.
Materiał ten ma być znacznie bardziej wytrzymały
na rozerwanie oraz niemal sto razy sztywniejszy od
standardowej folii.
Proces gięcia i hartowania odbywa się na tym
samie etapie obróbki szkła. Niemożliwe jest zahartowanie uprzednio wygiętej szyby. Po wycięciu
formy (wklęsłej lub wypukłej). Następuje kontrolowane chłodzenie masy, które ma na celu
wyeliminowanie niepożądanych naprężeń wewnętrznych. Termicznemu kształtowaniu można
poddać szkło bezbarwne, barwione w masie i ornamentowe, jak również tafle z naniesioną pirolitycznie powłoką.
Warunki stosowania i montaż
MAZER
Niewątpliwą zaletą schodów z39 jest przestrzenna,
zatrzymana niby w tańcu forma. Wyrafinowanej lekkości konstrukcji stopień-podstopień ZETA nadaje
balustrada ze szkła giętego, zaś klasyczny wdzięk
podkreślony został użytym do budowy egzotycznym
drewnem amazaque.
Ponieważ szkło jest niezwykle kruchym materiałem, podczas przechowywania oraz transportowania
należy zadbać o bezpieczeństwo każdej pojedynczej
szyby. Ważne, by podczas tych czynności tafle znajdowały się w pozycji pionowej. Konieczne jest też
zabezpieczenie krawędzi. Nie mogą zostać one naruszone ani podlegać obróbce termicznej, chemicznej czy mechanicznej.
Montaż szyby musi być zgodny z umieszczoną
na niej naklejką. Należy przy tym ściśle trzymać się
wcześniej wykonanego projektu. Niezwykle ważnym
krokiem podczas instalacji szklanych elementów jest
zabezpieczenie ich przed wyszczerbieniem na skutek
urazów mechanicznych.
Gotowe, szklane elementy powinny być czysz-
Ze względu na kruchość szkło jest niezwykle wymagającym materiałem dla montażysty
AB GLASS
www.swiat-szkla.pl
i oszlifowaniu formatek umieszcza się je w piecu
gazowym (wyposażonym w funkcje sterowania
temperaturą) przeznaczonym do wypału tafli.
Na skutek stopniowego ogrzania (do maks. 600°
C), a więc działania wysokiej temperatury, szkło
mięknie przybierając kształt ułożonej w piecu
czone w sposób niezagrażający ich fakturze, a więc
z wyeliminowaniem czynności rysowania czy ścierania. Dlatego przeznaczone do mycia tafli gąbki lub
szmatki muszą być wolne od wszelkich zanieczyszczeń (np. ziarenek piasku).
Na zdjęciu firmy HAJWAM (poniżej) widzimy
Świat Szkła 9/2013
41
ARCHITEKTURA WNĘTRZ
szklane spiralne schody z balustradami wykonanymi ze szkła giętego. Podczas opartej o szczegółowy
projekt budowy balustrad, co najmniej dwukrotnie
dokonane zostały dodatkowe przymiarki uwzględniające rzeczywiste ułożenie stopni. Do osadzenia
w posadzce wcześniej ukształtowanych szyb wykorzystano konstrukcje z profilu stalowego (giętego
na kształt szkła), na którym przyspawano płaskownik wewnętrznego promienia. Po założeniu tafli
zamocowano je płaskownikiem zewnętrznego promienia, przytwierdzonego do profilu osadzonego
w podłodze. Szklane stopnie wykonano z szyb klejonych. Były one zarówno szlifowane, jak i polerowane. Na każdy element naniesiono sitodruk antypoślizgowy. Główny element konstrukcji schodów
MAZER
HAJWAM
Szkło gięte może stanowić solidną konstrukcję wsporczą zarówno balustrad jak i stopni (jeżeli przewidzi się
bezpieczny i solidny sposób ich mocowania)
stanowi stalowa rura, do której promieniście przyspawano belki zakończone płaskownikami. Szkło
przyklejono do konstrukcji przezroczystym klejem
o konsystencji silikonu. Do projektu wybrano szyby
cechujące się wysokim poziomem przezierności
(standard OPTIWHITE), która to powoduje, że wykonana z grubego, warstwowego szkła balustrada
nabiera lekkości i szlachetnego charakteru.
***
Szklane spiralne schody to kwintesencja nowoczesności i minimalizmu. Ponieważ transparentne
tafle są prawie niezauważalne, pod ich wpływem
każde wnętrze nabiera przejrzystości i elegancji.
Z reguły łączy się je ze stalą nierdzewną (lub malowanym proszkowo metalem), co jeszcze bardziej
wpływa na uszlachetnienie aranżacji. Stal wykorzy-
42
Świat Szkła 9/2013
MAZER
Umiejętnie aranżując przestrzeń nadajesz wnętrzu dowolny charakter. Możesz urządzić je w stylu nowoczesnym
lub tradycyjnym. Możesz także sprawić, że będzie ono posiadało duży ładunek energetyczny lub będzie stonowane
i spokojne. Model Z 7 o policzkowo ażurowej konstrukcji z wyrafinowaną giętą formą i balustradą ze szkła idealnie
oddaje dynamiczną energię wnętrza nowoczesnego. Uwagę zwraca precyzyjny dobór gatunku drewna, z którego
wykonano schody. Barwa orzecha amerykańskiego idealnie współgra z kolorem posadzki tworząc harmonijną
kompozycją.
stuje się przy produkcji schodów jako element zarówno nośny, stabilizujący, jak i ozdobny. Pokrycie
tego materiału dodatkową warstwą ochronną (np.
w procesie cynkowania lub malowania) zapewnia
wysoką trwałość użytkowania.
Szkło gwarantuje optymalne doświetlenie
domu, biura czy mieszkania, a jak wiadomo – jasne, przestronne pomieszczenia są dziś w modzie.
Szklane spiralne schody to nie tylko atrakcyjne
i oryginalne, ale też niezwykle praktyczne rozwiązanie (głównie dlatego, że zajmują niewielką część
powierzchni). Należy jednak wiedzieć, że szkło –
podobnie jak inne materiały – posiada również
wady. Materiał ten należy traktować ze szczególną ostrożnością, gdyż jest wyjątkowo kruchy i ła-
two go zarysować. Niezwykle wrażliwe na urazy
mechaniczne są szklane stopnice. Inną ich wadą
jest fakt, że po procesie hartowania nie nadają się
do dalszej obróbki.
AUTOR
Magdalena Prokop-Duchnowska
Za udostępnienie materiałów, a co za tym idzie
– pomoc w pracy nad artykułem dziękuję firmom:
AB-GLASS, HAJWAM, MAZER oraz MAT-STAL.
www.swiat-szkla.pl
Mechaniczna obróbka szkła
PPHU ELGLAS Janusz Żuk Export-Import
82-300 Elbląg, ul. Mazurska 39
tel. 55 234 33 03, fax 55 236 99 39
Internet: www.elglas.com; poczta elektroniczna: [email protected]
Wyroby otrzymywane w wyniku obróbki szkła: szyby zespolone, konstrukcje szklane (drzwi, ścianki, schody, podłogi, fasady), lustra, szkło meblowe, szkło dekoracyjne drukowane, szkło lakierowane
❚ Obróbka krawędzi
Grubość szkła [mm]: od 4 do 15
Rodzaj szkła: float, laminowane, zespolone
Kształty obrobionej krawędzi: trapez
Kształty formatek: prostoliniowe, krzywoliniowe
❚ Fazowanie
Grubość szkła [mm]: od 4 do 15
Szerokość fazy [mm]: od 3 do 30
Rodzaj fazy: pojedyncza, podwójna, potrójna
Kształty formatek: prostoliniowe
❚ Wykonywanie otworów
Grubość szkła [mm]: od 4 do 15
Średnica otworu [mm]: od 4 do 65

Kształt otworu: okrągłe, owalne
Rodzaje wykończenia otworu: fazowanie wokół krawędzi otworu
Technologia wykonania: wiercenie dwustronne, CNC, waterjet
❚ Cięcie (rozkrój)
Grubość szkła [mm]: od 4 do 15
Wymiary formatek (szer./wys.) [mm]: od 3210 do 2250
Kształty formatek: prostoliniowe, krzywoliniowe
Rodzaj szkła: float, laminowane, z miękką powłoką Low-E
Technologia cięcia: ręczne, automatyczne, CNC, waterjet
❚ Inne rodzaje obróbki
Hartowanie
krótka charakterystyka: grubość szkła [mm] od 4 do 19, wymiar maksymalny [mm] 2200x4000, wymiar minimalny [mm] 200x200.
Lakierowanie szkła
krótka charakterystyka: lakierujemy szkło na dowolny kolor RAL
dokończenie ze str. 35
Prawidłowy sposób montażu
Blok Termicznej Osłony Podproża powinien
mieć długość równą szerokości zewnętrznej drzwi.
Należy go podpiąć do progu, po czym zainstalować w kanale montażowym na wypoziomowanej
i przykręconej do fundamentu belce lub konsoli.
Całkowita głębokość montażu TOP wynosi 80 mm
od górnej powierzchni podłogi. Po dokładnym
ustawieniu, zamocowaniu do ścian i sprawdzeniu
działania drzwi, całość TOP, łącznie z progiem, należy przykręcić do podłoża. Producent progu przewidział w tym celu specjalny kanał do wkrętów
mocujących, który przykrywa listwa z odpornego
na ścieranie tworzywa sztucznego. Odpowiednie
przymocowanie TOP i progu wyklucza wszelkie
możliwe ruchy oraz przesunięcia konstrukcji.
Folia hydroizolacyjna, będąca uzupełnieniem
zestawu, chroni podproże przed zgubnym wpływem wody. Tak zamontowany próg jest szczelny,
nie trzeszczy i nie przemarza. Materiały zastosowane do produkcji TOP są bardzo wytrzymałe, dzięki czemu nie odkształcają się nawet pod
wpływem dużego ciężaru, na przykład nacisku kół
samochodu (cecha przydatna w garażach).
Ceny Termicznej Osłony Podproża zaczynają się
od 123,00 zł brutto
Małgorzata Wolska
Weronika Konarkowska
Łączenie bloku Termicznej Osłony Podproża z progiem
drzwi (fot. CAL)
www.swiat-szkla.pl
Przykręcenie progu i Termicznej Osłony Podproża do
belki montażowej (fot. CAL)
Świat Szkła 9/2013
43
MaSZYNY, urządzenia
XTRAEDGE 11 LINE 2600x4000
Seria dwustronnych krawędziarek XtraEdge firmy BAVELLONI – linia w kształcie litery L
– składa się z 2 szlifierek połączonych kątowo. Pierwsza maszyna jest przeznaczona dla
dłuższego arkusza szkła, druga natomiast dla krótszego. Na wlocie drugiej maszyny znajduje
centrujące urządzenie dla prawidłowego wyrównywania szkła
Przeznaczenie
Wrzeciona
Nowa seria dwustronnych krawędziarek XtraEdge
została zaprojektowana i zbudowana dla potrzeb rynkowych w sektorze architektonicznym, IG oraz meblowym. Dostępne są różne modele, w zależności od
ilości tarcz dając szeroką rozpiętość rozmiarów. Dzięki stosowaniu najbardziej nowoczesnych rozwiązań
technologicznych są unikalne, niezawodne i łatwe
w obsłudze. Wysoka wydajność zagwarantowana jest
wysoką szybkością pracy, przy jednoczesnym zminimalizowaniu czasu ustawiania maszyny, możliwym
dzięki zintegrowanym, automatycznym systemom
i uproszczonej wymianie narzędzi.
Budowa
Konstrukcja maszyny jest oparta na mocnej
i sztywnej dwubelkowej podstawie, która wspiera
ruchomy suport. Dostępne są wersje, które zakładają mocowanie suportu stałego po prawej lub lewej
stronie maszyny. Wrzeciona oraz transporter arkusza
szkła są zainstalowane na suportach. System gromadzenia wody chłodzącej jest umieszczony wewnątrz podstawy. Suport ruchomy przesuwa się po
dwóch prowadnicach, które wyposażone są w łożyska
kulkowe. Dzięki temu uzyskujemy wysoką precyzję,
minimalne tarcia i dużą prędkość, praktycznie bez
konserwacji. Suport poruszany jest za pomocą systemu zębatek i prowadnic napędzanych przez dwa
bezszczotkowe silniki, co gwarantuje szybką pracę
przy zminimalizowanym czasie. Praca ruchomego
suportu jest kontrolowana przez panel sterowania,
a sam suport wyposażony jest w automatyczny system smarowania.
44
Świat Szkła 9/2013
Wrzeciona konieczne do procesu obróbki szkła
zainstalowane są na suportach. Każdy model maszyny ma inną konfigurację wrzecion.
Diamentowe wrzeciona do szlifowania krawędzi
lub krawędzi płaskich są wyposażone w ręczny system regulacji zużycia tarcz. Wrzeciona polerujące
mają całkowicie pneumatyczny system samo-regulacji kompensacji tarcz. Pozwala on na podnoszenie
pozycji tarczy w celu zagwarantowania jednolitej
polerki krawędzi. Ciśnienie polerowania można regulować w zależności od grubości szkła i wymaganego wykończenia.
Transporter
pasy. Praca silników kontrolowana jest przez przekładnię planetarną. Dzięki takiemu rozwiązaniu tradycyjne przemieszczenie szkła między suportem ruchomym i suportem stałym zostało wyeliminowane. Dla
zmiany grubości szkła konieczne jest dostosowanie
wlotu transportera (dystans między pasem górnym
i dolnym). Ta operacja jest automatycznie wykonywana przez elektroniczne urządzenie sterujące (poprzez
wprowadzenie wymaganej grubości szkła).
Dla łatwej wymiany tarcz ciśnienie może być całkowicie zniesione.
Specjalna powłoka dla pasów umożliwia obróbkę
szkła Low-E (niskoemisyjnego); pasy zachowują stale czystość dzięki obrotowym szczotkom i dyszom
z czystą wodą.
Panel sterowania
Szkło przemieszczane jest za pomocą 4 pasów
z nierozciągliwym kordem stalowym. Pasy wykonane są z antypoślizgowego i odpornego na zużycie
materiału, który minimalizuje tarcie.
Na każdej stronie suportu umieszczone są dwa
bezszczotkowe silniki, które napędzają wszystkie 4
www.swiat-szkla.pl
Krawędziarka dwustronna
XtraEdge™
Q-Glasstech
ul. Pinczyńska 82
83-210 Zblewo
mail: [email protected]
www.q-glasstech.com.pl
Kontakt:
Biuro 693 900 319
Przedstawiciel handlowy:
Daniel Rosani 605 282 405
MaSZYNY, urządzenia
System elektroniczny z kolorowym dotykowym
wyświetlaczem kontroluje wszystkie operacje maszyny, jak:
zzregulacja i wyświetlanie prędkości posuwu szkła,
zzregulacja i wyświetlacz wlotu maszyny w zależności od grubości szkła,
zzdostosowanie systemu ciśnienia w zależności od
grubości szkła,
zzautomatyczne pozycjonowanie górnych diamentowych wrzecion dla kantów, w zależności od
grubości szkła,
zzmożliwość przechowywania 99 parametrów szlifierskich w zależności od: odpadu szkła, prędkości,
ilości używanych tarcz, kantów, itp.,
Istnieje możliwość połączenia USB, LAN albo Wi-Fi
(opcja), a także możliwość zmiany parametrów maszyny przy użyciu tabletu via WiFi (opcja).
Instalacja elektryczna
Instalacja elektryczna jest zgodna z normami CE
z wodoodpornymi łączeniami. W jej skład wchodzi
np. Smart Wire – nowy, elektroniczny system kontroli silników, który może dokładnie zdiagnozować
pracę wrzecion, aby podnieść poziom konserwacji
i ułatwić serwisowanie. Instalacja posiada standardowe napięcie 400 V/50 Hz. Inne może być udostępnione na życzenie.
Układ hydrauliczny
Zamknięty, hydrauliczny obieg wody dla chłodzenia tarcz zawiera zbiorniki na wodę ze stali nierdzewnej, pompę i wszystkie połączenia hydrauliczne.
Kątowy stół transferowy TFP
zzmożliwość zapamiętania programów produkcyj-
nych według wymiarów arkuszy szkła, wymaganego profilu i liczby obrabianych kawałków,
zzcałkowity licznik metrów,
zzczęściowy licznik metrów,
zzmiernik-licznik dla tarcz,
zzmonitorowanie i wskazywanie wad.
Do połączenia współpracujących ze sobą maszyn
zastosowany jest kątowy stół transferowy. Szkło wychodzące z pierwszej dwukrawędziarki jest odbierane przez dwa rzędy cylindrycznych rolek za pomocą
napędowych przekładni, a prędkości zsynchronizowane są z maszyną.
przesuwania się szkła na rolkach. Rama pneumatyczna z ruchomymi rolkami przeznaczona jest do opuszczania szkła na pasy transportowe.
DFP Stół kątowy
Stół kątowy łączy drugą dwukrawędziarkę (w linii) z myjką lub inną poziomą maszyną (np. wiertarką) tworząc w ten sposób linię w konfiguracji U. Stół
składa się z powierzchni z ruchomymi pasami (unoszącymi się i opadającymi poprzez pneumatyczny
układ) i ruchomymi rolkami.
Szkło wychodząc z drugiej dwukrawędziarki
przenoszone jest na uniesione pasy, które następnie
opuszczają szkło na powierzchnię z rolkami. Minimalna długość, która może zostać przetransportowana
wynosi 260 mm.
Poliuretanowe pasy odporne na zarysowania rozmieszczone są w sposób prostopadły do kierunku
Q-GLASSTECH
Dane techniczne
XtraEdge
Min rozmiar
roboczy
Grubość
robocza
Wysokość
Min ciśnienie sprężonego Max zużycie sprężonego
powietrza
powietrza
Standardowe linie
(mm)*
(mm)
(mm)
(bar)
(Nlt/min)
(m/min)
XE 1600x2600
200 x 200
3 – 25
960 ± 40
7
90
0 – 10
XE 1600x3000
200 x 200
3 – 25
960 ± 40
7
90
0 – 10
XE 2600X4000
200 x 200
3 – 25
960 ± 40
7
90
0 – 10
XE 2600X5100
200 x 200
3 – 25
960 ± 40
7
90
0 – 10
Prędkość transportera
* min robocze wymiary mogą ulec zmianie w zależności od zainstalowanych opcji lub dodatkowych urządzeń (Wersja U - stół transferowy w połączeniu z myjką).
XtraEdge
XE 8
XE 10
XE 11
XE 12
Diamentowe wrzeciona do szlifowania płaskich narzędzi
2+2
3+3
3+3
4+4
Diamentowe wrzeciona do szlifowania dolnych kantów
1+1
1+1
1+1
1+1
Polerujące wrzeciona do dolnych kantów
1+1
1+1
1+1
1+1
Diamentowe wrzeciona do szlifowania górnych kantów
1+1
1+1
1+1
1+1
Polerujące wrzeciona do dolnych kantów
1+1
1+1
1+1
1+1
Polerujące wrzeciona do płaskich krawędzi
Wrzeciona zatępiające rogi
2+2
3+3
4+4
4+4
1+1 (opcja)**
1+1 (opcja)**
1+1 (opcja)**
1+1 (opcja)**
Puste pozycje
2+2
0
1+1
0
Całkowita moc instalacji linii XE (kW)
102
120
128
137
** tylko przy drugiej maszynie.
46
Świat Szkła 9/2013
www.swiat-szkla.pl
Maszyny do obróbki szkła
In-Vento s.c.
ul. Krzyska 81, 33-103 Tarnów
Tel. +48 14 656 35 77, Fax +48 14 656 35 78
e-mail: [email protected], www.in-vento.eu
❚ LAMINOWANIE SZKŁA
Producent: TK TEKNO KILNS srl , Włochy
Piece do laminowania EVA
Wymiary szkła: od 800x1800 do 2500x4500 mm
Laminowanie folii EVA może być realizowane w piecach
Komorowych lub nowość piece przelotowe, model BREVA
❚ MALOWANIE SZKŁA
Producent: HS GLASSPRINTING s.r.l. Włochy
Maszyny i linie do malowania szkła.
Wymiary malowanego szkła: od 200x300 do 3300x7000 mm
Oferujemy kompletne linie do malowania szkła płaskiego
Zawierajace urzadzenia do malowania sitodrukiem jak też malowanie
rolkowe.
Linie w pełni automatyczne .
Wiertarki poziome CNC
Max. wymiar szkła: 3300x6100 mm
Grubość szkła: od 2 do 70 mm
Automatyczny załadunek i wyładunek
❚ LINIE SZLIFIERSKIE
Producent: CM BESANA s.r.l. Włochy
❚ SZLIFOWANIE SZKŁA
Producent: ADELIO LATTUADA s.r.l. Włochy
Szlifierki pionowe
Piec pozwala laminować folie EVA i PVB bez autoklawu.
Linie do laminowania szkła
Max. wymiar szkła: 3300x6100 mm
Min. Wymiar szkła: 80x100 mm
Automatyczny załadunek i wyładunek.
Wysokośc obrabianego szkła od 60 do 3300 mm
Grubość obrabianego szkła: od 3 do 100 mm
Fazowarki pionowe
Urządzenia przeznaczone dla produkcji ciągłej. Wysoko zautomatyzowane
I przystosowane do konfigurowania ich w automatyczne ciągi technologiczne.
Szerokość linii: od 2100 do 3300 mm
❚ PRODUKCJA SZKŁA GOSPODARCZEGO
Producent: FORMA GLASS GmbH, Austria
❚ HARTOWANIE SZKŁA
Producent: TK TEKNO KILNS srl , Włochy
Piece hartownicze EASY TEMPER
Szlifierki poziome
Wymiary hartowanego szkła: od 20x30 do 1000x2400 mm
Piece hartownicze MASTER TEMPER
Automatyczna produkcja szklanek, kieliszków.
Urządzenia wysoko-zautomatyzowane , linie produkcyjne do ciągłej pracy
w warunkach wysokiej temperatury. Niezawodne w działaniu.
Szlifierki ADELIO LATTUADA to wysokiej jakości urzadzenia.
Maszyny proste w obsłudze i przyjazne w eksploatacji
❚ INSTALACJE OBIEGU CHŁODZIWA
Producent: SELUTOR GmbH, Niemcy
❚ WIERCENIE SZKŁA
Producent: CM BESANA s.r.l. Włochy
Wiertarki pionowe CNC
Wymiary hartowanego szkła: od 150x250 do 3300x7000 mm
Nowoczesne piece hartownicze z systemem termokamery do kontroli strefy grzania.
Konstrukcje strefy grzania z dodatkowa komora grzania goracym powietrzem
www.swiat-szkla.pl
Instalacje obiegu i oczyszczania chłodziwa
dedykowane dla obróbki szlifierskiej szkła.
Pełna automatyzacja, bardzo niskie koszty obsługi.
Świat Szkła 9/2013
47
Maszyny do obróbki szkła
GLASS INDUSTRY BUSINESS PROMOTER
ITALPOL – BUSINESS PROMOTER
47522 CESENA.(Fc), VIA.VERSILIA 374 ITALIA
tel. komórkowe: +393355622250 , +48608119225
internet: www.italpolglass.pl poczta elektroniczna: [email protected]
■ MASZYNY DO OBRÓBKI SZKŁA
❚ SZLIFIERKI PIONOWE
Nazwa handlowa/Producent: BOVONE ELETTROMECCANICA
Modele: ELB 7, ELB 8, ELB 10, ELB 10/45, ELB 14, ELB 14/45, ELB 17/45
Wymiary tafli szkła (szer./wys.) [mm]: od 35x35
Grubość tafli szkła [mm]: od 3 do 90
Cechy szczególne: solidna konstrukcja, wysoka jakość produktu, ponad 50 lat tradycji
PIECE DO HARTOWANIA – oszczędność energii elektrycznej, różne szerokości.
LINIE DO PRODUKCJI LUSTER firmy BOVONE ELETTROMECCANICA
od 1600 mm
LINIE DO PRODUKCJI LAMINATU Z AUTOKLAWEM, PÓŁAUTOMATYCZNE oraz AUTOMATYCZNE firmy
BOVONE ELETTROMECCANICA,
szerokość: od 1100 do 3300 mm
❚ SZLIFIERKI POZIOME
Nazwa handlowa/Producent: BOVONE ELETTROMECCANICA MODEL B24
Grubość tafli szkła [mm]: od 3 do 30.
Minimalne rozmiary: 170x170 mm, szybkość 0,4-6 m/min.
Cechy szczególne: solidna konstrukcja, wysoka jakość produktu, ponad 50 lat tradycji
MYJKI DO SZKŁA: PIONOWE I POZIOME firmy BOVONE ELETTROMECCANICA
❚ FAZOWARKI PROSTOLINIOWE
Nazwa handlowa/Producent: BOVONE ELETTROMECCANICA MODELE MINI MAXI
Wymiary tafli szkła (szer./wys.) [mm]: od 35x35
Grubość tafli szkła [mm]: od 3 do 25
Szybkość obróbki [m/min]: do 10
Rodzaj fazy: szerokość [mm] do 60, kąt [o] od 3 do 45
Cechy szczególne: solidna konstrukcja, wysoka jakość produktu, ponad 50 lat tradycji
TARCZE DIAMENTOWE FREZY, WIERTŁA firmy BOVONE DIAMOND TOOLS
Tarcze (diamentowe, metaliczne, żywiczne, polerskie) do wszystkich typów maszyn do obróbki szkła, jak: szlifierki, fazowarki, centra CNC
❚ CENTRA NUMERYCZNE, KRAWEDZIARKI I FAZOWARKI KRZYWOLINIOWE, WIERTARKI
Nazwa handlowa/Producent: LOVATI FRATELLI
Wymiary tafli szkła (szer./wys.) [mm]: od 150x180 do 4000x2300
Grubość tafli szkła [mm]: od 2 do 50, szlifowanie, fazowanie, nacinanie, pisanie, wiercenie
Cechy szczególne: solidna konstrukcja, wysoka jakość produktu, ponad 50 lat tradycji
MASZYNY DO SITODRUKU firmy CUGHER
do zastosowań w branży samochodowej, architektonicznej i dla domu
AKCESORIA DO SZKŁA firmy NUOVA OXIDAL
Samozamykacze, zawiasy, zamki, pająki, klamki oraz inne akcesoria do szkła, drzwi szklanych, kabin prysznicowych
■ Linie do produkcji szyb zespolonych
Nazwa handlowa/Producent: kompletne linie automatyczne oraz półautomatyczne, rozmiary do 2500 h.
❚ WIERTARKI MAGAZYNY DO SZKLA PIŁY DO SZKŁA PANCERNEGO
Nazwa handlowa/Producent: RBB DI BRAZZI R.&C. dwustronne
Cechy szczególne: solidna konstrukcja, wysoka jakość produktu, ponad 50 lat tradycji
MASZYNY UŻYWANE
Maszyny używane firm włoskich
PIECE I LINIE TECHNOLOGICZNE DO LAMINOWANIA SZKŁA, GIĘCIA, FUSINGU
Nazwa handlowa/Producent: RCN ENGINEERING, piece do fusingu, umywalek, gięcia, laminowania folią EVA
48
Świat Szkła 9/2013
ZAPRASZAMY NA TAGI VITRUM W MEDIOLANIE,
23.10-26.10.2013, PAWILON 24, STOISKA: C01-E02, B09-C10, H20.
www.swiat-szkla.pl
Maszyny do obróbki szkła
MAK Sp. z o.o.
05-500 PIASECZNO, Stara Iwiczna ul. Słoneczna 42A
Tel. 22 73 77 140, 22 73 77 142, faks 22 73 77 141
www.makmaszyny.pl. e-mail: [email protected]
MASZYNY DO OBRÓBKI SZKŁA PŁASKIEGO
❚ Stoły i linie do rozkroju szkła
Nazwa handlowa/Producent: MACOTEC Włochy
Do rozkroju szkła: monolitycznego, laminowanego, z miękką powłoką
Wyposażenie dodatkowe (ponadstandardowe): według wymagań klienta
Cechy szczególne: bogate wyposażenie w wersji podstawowej, laserowe rozpoznanie położenia formatki szkła
na stole, odczytywanie szablonu, dozowanie oleju i nacisk głowicy tnącej sterowane przez NC w zależności od
grubości szkła, przy rozkroju szkła laminowanego na stołach do laminatów, minimalny trimming w cyklu automatycznym wynosi 20mm
❚ Wiertarki poziome
Nazwa handlowa/Producent: DEWAY Chiny
❚ Myjki do szkła: pionowe i poziome
Nazwa handlowa/Producent: NEPTUN Włochy
Nazwa handlowa/Producent: DEWAY Chiny
Wyposażenie dodatkowe (ponadstandardowe): według wymagań klientów (ilość szczotek, obróbka Low-E,
sekcja mycia wstępnego, demineralizator)
❚ Linie do produkcji szyb zespolonych
Nazwa handlowa/Producent: NEPTUN Włochy
Nazwa handlowa/Producent: HANJIANG, Chiny
PIECE i LINIE TECHNOLOGICZNE do :
❚ Hartowania i gięcia szkła
Nazwa handlowa/Producent: LANDGLASS, Chiny
❚ Pionowe centra numeryczne do obróbki krawędzi, zatępiania, wiercenia i frezowania
Nazwa handlowa/Producent: NEPTUN Włochy
Cechy szczególne: możliwość konfiguracji zintegrowanej linii szlifująco-polerującej zakończonej wiertarkofrezarką
❚ Szlifierki poziome (dwukrawędziarki), linie obróbcze
Nazwa handlowa/Producent: GOLIVE Chiny
Cechy szczególne: możliwość zastosowania różnych konfiguracji i opcji zgodnie z wymaganiami klienta, minimalna szer. formatki 7cm
❚ Laminowania szkła
Nazwa handlowa/Producent: HANDONG, Chiny
❚ Myjki do szkła: poziome
Nazwa handlowa/Producent: HANDONG Chiny
Wyposażenie dodatkowe (ponadstandardowe): według wymagań klienta, możliwość zintegrowania z linią
do laminowania szkła i dwukrawędziarek
❚ Krawędziarki i ukosowarki prostoliniowe
Nazwa handlowa/Producent: NEPTUN, Włochy
Nazwa handlowa/Producent: DEWAY Chiny
❚ Sitodruku
Nazwa handlowa/Producent: JUISUN, Chiny
❚ Krawędziarko-fazowarki krzywoliniowe
Nazwa handlowa/Producent: DEWAY Chiny
❚ Drukowanie na szkle
Nazwa handlowa/Producent: YISHAN, Chiny
Rodzaje farb: UV
❚ Fazowarki prostoliniowe
Nazwa handlowa/Producent: DEWAY Chiny
❚ Wiertarki pionowe
Nazwa handlowa/Producent: GLASSMAN Chiny
Cechy szczególne: najwyższa precyzja wykonywania otworów i wybrań, zastosowanie podzespołów wyprodukowanych przez światowych liderów takich jak TELEMECANIQUE, YASKAWA, MITSUBISHI
❚ Systemy magazynowe
Nazwa handlowa/Producent: MISTRELLO, Włochy
❚ Pozostała oferta:
Narzędzia diamentowe, tarcze polerujące i filcowe renomowanych marek BAVELLONI, BOVONE, RBM, ARTIFEX,
tlenek ceru oraz materiały eksploatacyjne do wszystkich typów maszyn. Dostarczamy części zamienne do maszyn
BAVELLONI, zapewniamy profesjonalny serwis i doradztwo techniczne.
Reklama
Profesjonalne masy uszczelniające
Proventuss Polska Sp. z o.o., ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa
tel. 022 314 44 32-33, fax 022 314 44 34, e-mail: offi[email protected], www.proventuss.com.pl
www.swiat-szkla.pl
Świat Szkła 9/2013
49
NORMY, PRZEPISY
Badanie laminowanego szkła
meblowego
Szkło laminowane stosowane jest do produkcji mebli kuchennych (blaty, drzwiczki, szafki, półki)
i mebli ogólnego przeznaczenia (szafy wnękowe, szafy ubraniowe, garderoby, stoły). To trwałe
połączenie zwykle dwóch szyb, dwóch warstw folii EVA, elementu dekoracyjnego w postaci folii
ozdobnej, tkaniny, siatki metalowej, tapety materiałowej, zasuszonych liści, grafiki czy zdjęcia lub
trwałe połączenie szkła, folii EVA, folii ozdobnej (szyby laminowane jednostronnie).
Szkło laminowane meblowe
Rodzaje szkła stosowanego do produkcji laminowanego szkła meblowego:
zzszkło float (PN-EN572-2),
zzszkło termicznie hartowane (PN-EN 12150-1),
zzszkło termicznie wzmocnione (PN-EN 1863-1),
zzszkło płaskie i gięte.
Proces laminowania szkła płaskiego dekoracyjnego
do zastosowania w meblarstwie i w aranżacji wnętrz
prowadzi się w elektrycznych piecach komorowych,
wyposażonych w urządzenie do wytwarzania próżni,
układ nagrzewania i chłodzenia, elastyczne membrany tworzące kieszeń i zapewniające utrzymanie wymaganego podciśnienia, siatki z teflonu do zapobiegania
przywieraniu silikonu do szkła, sterownik procesu. Jego
przebieg odbywa się według zadanej krzywej temperaturowo-czasowej, z założoną regulacją próżni i zależy
od rodzaju folii, grubości szkła, wielkości wsadu. Temperatura laminowania wynosi 110-140º C.
Właściwości folii EVA
Folia EVA jest kopolimerem etylenu z octanem
winylu, wytwarzanym z tych monomerów w dowolnych proporcjach, co skutkuje zmiennością jego właściwości – zwiększenie udziału octanu winylu powoduje wzrost wytrzymałości na rozdarcie, zwiększenie
maksymalnego wydłużenia względnego i obniżenie
temperatury topnienia. W stanie stopionym folia ta
charakteryzuje się wysoką płynnością ułatwiającą
laminowanie. W trakcie laminowania wchodzące
w skład łańcuchów molekularnych cząsteczki, głównie octanu winylu, łączą się chemicznie wzajemnie
ze sobą tworząc sieć przestrzenną, która wpływa
na poprawę wytrzymałości na rozdarcie, pełzanie,
odporności chemicznej materiału. EVA charakteryzuje się wysoką przezroczystością, wytrzymałością
na rozdarcie 10-25 MPa, maksymalnym wydłuże-
50
Świat Szkła 9/2013
niem względnym w momencie rozerwania wynoszącym powyżej 500%. Jest łatwa w stosowaniu
i przechowywaniu.
Meble w świetle przepisów
Meble, przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, nie podlegają obowiązkowi oznakowania CE.
Podlegają natomiast kontroli w zakresie bezpieczeństwa produktów na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów
(Dz. U. Nr 229, poz. 2275, z późn. zm.).
W świetle art. 10 tej ustawy producent jest zobowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie produkty
bezpieczne, a produktem bezpiecznym jest (wg art.
4) produkt, który w zwykłych lub w innych, dających
się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach
jego użytkowania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju
produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów
instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem
i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.
Przy ocenie bezpieczeństwa produktu (pkt. 2 art.
4) uwzględnia się m. in. cechy produktu, w tym jego
skład, opakowanie, wygląd, oznakowanie, ostrzeżenia
i instrukcje użytkowania.
Normy dotyczące bezpieczeństwa mebli
(odnoszące się również do elementów mebli
wykonanych ze szkła) i metod ich badań
zzPN-EN 14 749:2007 Domowe i kuchenne segmenty
do przechowywania oraz blaty – Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i metody badawcze
Zakres normy:
wszystkie typy mebli mieszkaniowych do przechowywania (w tym kuchenne, łazienkowe, całkowicie
zmontowane i gotowe do użytkowania, włączając
w to płyty robocze kuchenne i łazienkowe, części ruchome i nieruchome).
zzPN-EN 14072:2006 Szkło w meblach Metody badań
Zakres normy:
metody badań szkła stosowanego w meblach poziomo i pionowo, zarówno szkła płaskiego, jak i szkła
giętego, z wyjątkiem półek szklanych i szkła podpartego na całej powierzchni, łącznie z lustrami przymocowanymi do ściany.
Wymagania bezpieczeństwa
wg PN-EN 14749:2007
Ogólne:
zzKażdy zewnętrzny, pionowy element ze szkła o powierzchni ≥0,1 m2, którego najmniejszy wymiar
jest większy lub równy 200 mm oraz każda jego
część znajdująca się poniżej 900 mm od podłogi
nie powinna się stłuc podczas badania zgodnie
z EN 14072; albo powinna się stłuc w sposób określony w EN 14072:2003, rozdz. 7, C2 lub C3.
zzNieobciążona półka nie powinna przechylić się
pod działaniem siły pionowej 100 N skierowanej
w dół, przyłożonej w dowolnym punkcie oddalonym 25 mm od krawędzi przedniej.
Szczegółowe:
Elementy montażowe mebli podlegające kontroli
i badaniom wg metodyki p. 6.3 (z wyjątkiem pionowych elementów ze szkła i badania stateczności):
zzobciążone meble i ich elementy, których środek
ciężkości znajduje się 900 mm lub wyżej nad podłogą, a ich masa całkowita równa się lub przekracza 10 kg,
zzobciążone meble i ich elementy, których środek ciężkości znajduje się 350 mm lub wyżej nad podłogą, a ich
masa całkowita równa się lub przekracza 35 kg.
Masę całkowitą mebla wyznacza się jako masę
elementu lub mebla powiększoną o masę przez niego przenoszoną, tj. masę wyznaczoną w oparciu
www.swiat-szkla.pl
NORMY, PRZEPISY
o przyjętą dla danego elementu wartość obciążenia w kg/dm2.
Np., obciążenie wszystkich poziomych powierzchni przechowywania, łącznie z półkami, dnami, wieńcami górnymi i klapami wynosi 0,65 kg/dm2.
Badanie udarności pionowych elementów
ze szkła wg metodyki PN-EN 14072:2006
Wyrób umieszczony na powierzchni podłoża lub
ściany, wyłożony w miejscu uderzenia gumową podkładką (twardość 30 IHRD) o grubości 10 mm poddaje
się działaniu młotka udarowego swobodnie opadającego z wysokości 70 mm.
Punkt uderzenia powinien znajdować się w najbardziej niekorzystnym narożniku, w odległości 100 mm
Rys. 1. Młot udarowy do szkła stosowanego pionowo
1) Głowica wahadła, masa stali 6,4 kg; 2) Drewno
twarde; 3) Guma 50 IRHD; 4) Ramię wahadła, długość
950 mm, rura stalowa o dużej wytrzymałości na rozciąganie; 5) Przegub/łożysko o niskim tarciu
Rys. 2. Przyrząd do uderzania szkła stosowanego poziomo: 1) Złącze urządzenia podnoszącego nie hamujące
swobodnego spadku
www.swiat-szkla.pl
od każdej widocznej krawędzi szkła. Szkło uderza się
jeden raz, a następnie ocenia się efekt uderzenia.
Młotek udarowy zbudowany jest z cylindrycznej głowicy o masie 6,5 kg (±0,07), zawieszonej przegubowo na rurze ze stali ciągnionej na zimno o średnicy
38 mm i grubości ścianki 2 mm. Masa rury stalowej
powinna wynosić 2 kg (±0,2).
Badania nie przeprowadza się, jeśli szkło spełnia
wymagania EN 12150-1 rozdz. 8 Badanie charakterystyki siatki spękań lub jeśli sposób pękania (β) jest typu
B lub typu C, zgodnie z EN 12600.
Badania szkła meblowego stosowanego
poziomo wg metodyki PN-EN 14072:2006
Badanie polega na swobodnym opuszczaniu
z określonej wysokości przyrządu do uderzania na powierzchnię szkła wyłożoną arkuszem pianki poliuretanowej.
Miejsca uderzenia powierzchni szkła, określone
w wymaganiach technicznych, powinny znajdować
się na płaszczyźnie poziomej. Jeśli zajdzie taka potrzeba wyrób należy pochylić. Przyrząd do uderzania powinien składać się z okrągłego korpusu
o średnicy 200 mm, oddzielonego od powierzchni uderzającej za pomocą spiralnych sprężyn naciskowych, zapewniających całemu układowi nominalne ugięcie właściwe 6,9 N/mm (±1), a całkowity opór tarcia części ruchomych powinien
wynosić 0,25 do 0,45 N. Powierzchnię uderzającą stanowić powinien sztywny element krążkowy
o wypukłej powierzchni czołowej, zatoczonej promieniem 300 mm, z brzegiem zaokrąglonym promieniem 12 mm.
Po badaniu ocenia się rodzaj ewentualnego
uszkodzenia (pękania) szkła:
C1 – charakterystyczne dla szkła niehartowanego,
odprężonego,
C2 – typowe dla szkła warstwowego,
C3 – typowe dla szkła hartowanego i obrabianego cieplnie.
Ocena sposobu pękania szkła płaskiego wg
PN-EN 12600:2004
Norma PN-EN 12600:2004 Szkło w budownictwie
Badanie wahadłem Udarowa metoda badania i klasyfikacja szkła płaskiego opisuje metodę badania wahadłem udarowym pojedynczych tafli szkła płaskiego.
Jest stosowaną do zakwalifikowania wyrobów szklanych przeznaczonych dla budownictwa do jednej
z trzech głównych klas, po uderzeniu i ocenie sposobu ich pękania.
W przytoczonej metodzie badawczej element
udarowy stanowią dwie pneumatyczne opony
o przekroju kołowym, z płaskim podłużnym bieżnikiem, zamocowane na obręczach kołowych, które
podtrzymują dwa stalowe obciążniki o jednakowej
masie. Całkowita masa elementu udarowego wynosi
50 kg (±0,1), natomiast ciśnienie w oponach podczas badania ma wartość 0,35 MPa (±0,02). Element
udarowy zawieszony jest na linie stalowej, zamoco-
wanej do haka w górnym wsporniku ramy głównej urządzenia badawczego. Podnoszenie na każdą
określoną wysokość spadania i uwalnianie mechanizmu wahadła tak, żeby swobodnie wahając się
uderzał próbkę, umożliwia mechanizm uwalniający
element udarowy.
Fot. 1. Stanowisko do badania wytrzymałości szyb
na uderzenie wahadłem
Warunki i przebieg badania wahadłem z oponami
Parametry próbek do badań:
zzdługość 1938 mm (±2),
zzszerokość 876 mm (±2),
zzczas klimatyzowania próbek: minimum 12 h
w temperaturze 20 °C (±5)
zztemperatura badania: 20 ºC (±5)
zzwysokość spadku wahadła: 190, 450, 1200 mm.
Badanie rozpoczyna się od najniższej wysokości
spadania i podwyższa do wysokości spadania odpowiedniej dla klasy, do której materiał jest zaliczany.
Badanie powinno być przeprowadzone dla każdej
wysokości, na czterech próbkach o jednakowej budowie i grubości nominalnej.
Sposób pękania:
Typ A – liczne spękania występujące w postaci rozdzielonych fragmentów o ostrych obrzeżach, niektóre duże – sposób pękania typowy dla szkła odprężonego;
Typ B – liczne spękania lecz z odłamkami trzymającymi się razem i nierozdzielonymi – sposób pękania
typowy dla szkła warstwowego;
Typ C – wystąpienie rozpadu obejmującego liczne
małe odłamki – sposób pękania typowy dla szkła
hartowanego.
Świat Szkła 9/2013
51
NORMY, PRZEPISY
Klasyfikacja szkła płaskiego
budowlanego
Oznaczenie klasy ma postać: α(β)φ, gdzie:
α – najwyższa wysokość spadania w danej klasie, przy
której wyrób nie uległ rozbiciu albo został rozbity według wymagań punktu a) lub b),
β – sposób pękania,
φ – najwyższa wysokość spadania w danej klasie, przy
której wyrób nie uległ rozbiciu lub został rozbity, a rozbicie jest zgodnie z wymaganiami a) punktu 4.
Badanie laminowanych szyb
meblowych wg PN-EN 12600
Fot. 2. Sposób pękania szkła warstwowego
Wymagania pkt. 4 normy PN-EN 12600
dotyczące badanych próbek szkła
Podczas badania szkła wahadłem z oponami
próbka nie powinna pęknąć lub powinna się rozbić
zgodnie z jednym z opisanych sposobów:
a) Liczne występujące pęknięcia wewnątrz próbki są
dopuszczalne, poza wyłamaniem lub otworem,
przez który może przejść kula o średnicy 76 mm
przy przyłożeniu maksymalnej siły 25 N (wg załącznika A). Jeśli odłamki oderwą się od próbki
po 3 minutach od uderzenia to ich całkowita masa
nie powinna być większa od masy równoważnej,
odpowiadającej 10 000 mm2 oryginalnej próbki.
Największy pojedynczy odłamek powinien ważyć mniej niż masa równoważna 4400 mm2 oryginalnej próbki.
b) Po rozpadzie próbki, 10 największych niepopękanych odłamków, zebranych w ciągu 3 minut
Fot. 3. Sposób pękania szkła hartowanego
po uderzeniu i zważonych razem z odłamkami
zebranymi w ciągu 5 minut po uderzeniu, nie
powinno ważyć więcej niż równoważna masa
6500 mm2 oryginalnej próbki. Odłamki należy
wybierać tylko z odsłoniętej części próbki, z ramy
badawczej. Przy określaniu równoważnej masy
należy brać pod uwagę tylko odsłonięty obszar
ze wszystkimi odłamkami pozostałymi w ramie
badawczej.
Badanie wnikania kuli
W przypadku pęknięcia szyby laminowanej
w trakcie badania, sprawdza się, czy przez powstały
otwór uda się wepchnąć polipropylenową kulę (połączoną z przenośnym miernikiem siły) o średnicy
76 mm (±1), nie używając przy tym siły większej niż
25 N. Jeśli uda się – taką szybę należy uznać za niezgodną z wymaganiami.
Szyby laminowane meblowe wykazują typ pękania B niezależnie od tego, czy do ich budowy wykorzystano szkło termicznie hartowane, czy zwykłe
szkło odprężone. Szyby laminowane meblowe składające się z dwóch warstw szkła i międzywarstwy
(folii) można zaliczyć do szyb warstwowych, a te
ostatnie uważa się za bezpieczne, jeśli wykazują klasę co najmniej 3(B)3.
Klasa odporności szyb warstwowych na uderzenie wahadłem zależy od ilości zastosowanych warstw
szkła i folii oraz od jakości międzywarstwy. W przypadku szyb meblowych laminowanych jednostronnie, na klasę ich wytrzymałości wpływa głównie gatunek szyb. Stosowanie szkła hartowanego, o większej
wytrzymałości mechanicznej, niż szkło odprężone tej
samej grubości zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia wyższej klasy.
AUTOR
Iwona Kozubek
ICiMB O/Kraków
Artykuł powstał na podstawie referatu wygłoszonego w dn. 11.04.2013 r., na Konferencji Technicznej „Świata
Szkła” p.t. Nowe rozwiązania w konstrukcjach przeszklonych – projektowanie i wykonanie.
Reklama
Profesjonalne masy uszczelniające
Proventuss Polska Sp. z o.o., ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa
tel. 022 314 44 32-33, fax 022 314 44 34, e-mail: offi[email protected], www.proventuss.com.pl
52
Świat Szkła 9/2013
www.swiat-szkla.pl
NORMY, PRZEPISY
Zaktualizowane wymagania
i badania drzwi stosowanych
do celów ewakuacji
Wymagania ewakuacyjne stanowią jeden z najważniejszych elementów projektowania
dróg komunikacyjnych w budynkach. W pomieszczeniach, gdzie przebywają ludzie, należy
zapewnić warunki do skutecznej ewakuacji, w sposób bezpośredni lub drogami komunikacji
ogólnej, w bezpieczne miejsce zlokalizowane poza budynkiem. Ewakuacja z pomieszczeń
i budynku jest możliwa głównie przez otwory ścienne, wyposażone w drzwi.
Wprowadzenie
W chwili obecnej budynki zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, a nawet budynki
mieszkalne wielorodzinne mają zainstalowane drzwi
z automatycznym napędem.
Ze względu na fakt, iż w nadzwyczajnych okolicznościach (pożar, katastrofa budowlana itp.) powstaje
chaos i panika, potęgowane jeszcze przez poszukiwanie najkrótszej drogi ucieczki, ciągi komunikacyjne
i drzwi powinny gwarantować skuteczną ewakuację
w sposób szybki i bezpieczny.
Wymagania odnoszące się do dróg ewakuacyjnych określone są w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690
z późniejszymi zmianami). Zagadnieniom tym poświęcony jest rozdział 4 pt. „Drogi ewakuacyjne”,
zawarty w Dziale VI, dotyczącym bezpieczeństwa
pożarowego.
Wymagania uwzględniające bezpieczeństwo
użytkowania drzwi z napędem przeznaczonych
do stosowania na drogach ewakuacyjnych przedstawione są w normie europejskiej EN 16005 „Drzwi
z napędem. Bezpieczeństwo użytkowania drzwi z napędem. Wymagania i metody badań”.
Ponieważ drzwi z napędem nie mają normy wyrobu (jest dopiero opracowywana), wprowadzanie ich
do obrotu wymaga dokumentu odniesienia w formie
krajowej Aprobaty Technicznej, udzielanej przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie. Dla określenia
dodatkowych wymagań i badań w zakresie bezpieczeństwa użytkowania drzwi z napędem i napędów
do drzwi stosowanych w wyjściach i na drogach
ewakuacyjnych, ITB opracował „Ustalenia Aprobacyjne GW III20/2013.
www.swiat-szkla.pl
Dla jasności dodać należy, że powyżej wymieniona norma EN 16005 jest normą wspierającą odnośne
normy wyrobu, dotyczące drzwi z napędem (nie określa systemów oceny zgodności).
Wymagania wynikające
z obowiązujących w Polsce
przepisów
Wymagania ogólne
Wymagania rozdziału dotyczącego dróg ewakuacyjnych, zawartego w dziale VI „Bezpieczeństwo
pożarowe” ww. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. rozpoczynają się stwierdzeniem, że z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt
ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku
lub sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo
drogami komunikacji ogólnej, zwanymi „drogami
ewakuacyjnymi”.
W odniesieniu do drzwi związanych z drogami
ewakuacyjnymi sformułowane są dwa wymagania:
zzwyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami,
zzdrzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku
przeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinny
otwierać się na zewnątrz (nie dotyczy budynków
zabytkowych).
Przedstawione są również inne przypadki wymagające otwierania drzwi na zewnątrz i dotyczą one
następujących pomieszczeń:
zzzagrożonych wybuchem;
zzdo których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych, mogących
utrudnić ewakuację;
zzprzeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej
zdolności poruszania się.
W rozporządzeniu podano, że łączna szerokość
w świetle ościeżnicy drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia powinna być obliczona
proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać
w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m
szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle ościeżnicy powinna wynosić
0,9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji
do 3 osób – 0,8 m.
Wysokość drzwi, stosowanych jako wyjście ewakuacyjne z pomieszczeń, mierzona w świetle ościeżnicy
nie powinna być niższa niż 2,0 m. Szerokość i wysokość
drzwi znajdujących się na drodze ewakuacyjnej, obliczać należy w taki sam sposób, jak podano powyżej.
Wymagania odnoszące się do drzwi
rozwieranych
Wieloskrzydłowe drzwi rozwierane, stanowiące
wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej, powinny mieć co najmniej jedno
nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie
mniejszej niż 0,9 m.
Skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę
ewakuacyjną, nie mogą, po ich całkowitym otwarciu,
zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi.
Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne.
Wymagania odnoszące się do drzwi
przesuwnych (rozsuwanych)
W rozporządzeniu zawarto wymaganie, że drzwi
przesuwne mogą stanowić wyjścia na drogi ewaku-
Świat Szkła 9/2013
53
NORMY, PRZEPISY
acyjne, a także być stosowane na drogach ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów
ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia:
zzautomatyczne i ręczne otwieranie bez możliwości
ich blokowania,
zzsamoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji
otwartej w wyniku zasygnalizowania pożaru przez
system wykrywania dymu chroniący strefę pożarową, do ewakuacji z której te drzwi są przeznaczone,
a także w przypadku awarii drzwi.
W wyjaśnieniu tego wymagania dodać można, że rozsunięcie skrzydeł drzwi musi następować
po wykryciu pożaru w dowolnym miejscu tej strefy
pożarowej, tak aby stworzyć odpowiednie warunki
do ewakuacji ludzi.
Wymagania odnoszące się do drzwi
wahadłowych
Tego typu drzwi, stanowiące wyjście ewakuacyjne
z pomieszczenia oraz usytuowane na drodze ewakuacyjnej, powinny mieć skrzydło o szerokości wynoszącej co najmniej:
zz0,9 m – dla drzwi jednoskrzydłowych;
zz0,6 m – dla drzwi dwuskrzydłowych, przy czym
oba skrzydła tych drzwi muszą mieć tą samą szerokość.
Wymagania odnoszące się do drzwi
obrotowych
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury zawiera zapis zabraniający stosowania drzwi obrotowych do celów ewakuacji (§240, ust. 3).
Z kolei w §62, ust. 2 rozporządzenia zapisano,
że w wejściach do budynku i ogólnodostępnych
pomieszczeń użytkowych mogą być zastosowane
drzwi obrotowe, pod warunkiem usytuowania przy
nich drzwi rozwieranych lub przesuwnych, przystosowanych do ruchu osób niepełnosprawnych oraz
spełnienia wymagań opisanych przy drzwiach przesuwnych.
Dodać tutaj można, że niektóre rodzaje drzwi
obrotowych z napędem dają możliwość ewakuacji w pewnych położeniach skrzydeł, co szerzej
przedstawiono w dalszej części publikacji. W wyniku
np. przerw w dostawie energii elektrycznej, skrzydła
drzwi obrotowych można ustawić w pozycjach umożliwiających swobodne przejście.
Inne przepisy
Wymagania odnoszące się do zagadnień ewakuacji sformułowane są również w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21
kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 80, poz. 563). Problematyce ewakuacji
poświęcony jest rozdział 4, w którym nie występują
jednak bezpośrednie wymagania dotyczące drzwi,
a jedynie odwołania do innych przepisów techniczno-budowlanych.
54
Świat Szkła 9/2013
Wymagania wynikające
z normy EN 16005
Wymagania dotyczące trybu działania
Jeżeli drzwi z napędem mają wybierak trybu działania, to tryb związany ze stosowaniem drzwi na drogach ewakuacyjnych powinien być wyraźnie zidentyfikowany i oznaczony. W przypadku stosowania
trybu „zamykanego”, to powinien on być możliwy
za pomocą wyłącznika kluczowego lub podobnego, dostępnego tylko do obsługi przez upoważniony personel.
Wymagania dotyczące drzwi przesuwnych,
składanych i rozwieranych z funkcją „breakout”
Drzwi z funkcją „break- out” (wyłamywania) oznaczają system, za pomocą którego skrzydła drzwiowe
i/lub panele boczne (zwane także naświetlami bocznymi) mogą być wypchnięte w celu otwarcia w kierunku ucieczki (ewakuacji). Schemat działania drzwi
z taką funkcją przedstawiono na rys. 1.
W konstrukcji drzwi przesuwnych i składanych
należy uwzględnić:
zzmaksymalna szerokość rowków prowadzących
w podłodze nie może być większa niż 20 mm,
zzwysokość progów, które są istotne dla funkcjonowania lub zabezpieczenia drzwi nie powinna
być większa niż 12 mm, a ich brzegi powinny
być pochyłe, w celu zapobiegania możliwości potknięcia.
Skrzydła drzwiowe lub skrzydła drzwiowe i osłony
boczne powinny być w każdej pozycji zdatne do wypchnięcia (wyłamania) w kierunku ewakuacji. Całkowita siła potrzebna do wypchnięcia, mierzona w sposób statyczny przy krawędzi prowadzącej, prostopadle
do skrzydła drzwiowego lub osłony bocznej, na wysokości 1000 mm (±10), nie powinna przekroczyć 220 N.
Gdy skrzydło drzwiowe lub osłona boczna zostaną wypchnięte, automatyczny ruch skrzydła powinien zostać
zatrzymany lub osiągnąć z góry ustalone położenie
bezpieczne i zatrzymać się. Drzwi powinny pozostać
nieruchome, dopóki wypchnięte skrzydła nie odzyskają
normalnego położenia roboczego.
Jeżeli skrzydło drzwi rozwieranych jest wyposażone w mechaniczny samozamykacz drzwiowy, to siła
potrzebna do dalszego otwarcia drzwi nie powinna przekraczać 150 N, gdy jest mierzona w sposób
statyczny przy krawędzi prowadzącej, prostopadle
do skrzydła drzwiowego lub osłony bocznej, na wysokości 1000 mm (±10).
Funkcja „break-out” może być, dla zapobiegania
nieuprawnionemu wejściu, zabezpieczona zamknięciem kluczowym, pod warunkiem spełnienia wymagań określonych w zakresie trybu działania.
Na drzwiach z napędem wyposażonych w funkcję „break-out” powinien być umieszczony stosowny
znak-piktogram awaryjnego wydostania się, który
przedstawiono na rys. 2.
Rys. 1. Schemat działania drzwi przesuwnych z napędem wyposażonym w funkcję „break-out” (wg katalogu firmy DORMA). 1. samonośna belka montażowa; 2.
skrzydło drzwiowe; 3. i 5. naświetle boczne; 4. naświetle górne; 6. radarowy czujnik ruchu; F szerokość
ewakuacji; LW. szerokość drzwi; B. szerokość otworu;
LH. wysokość drzwi; H. wysokość otworu
Rys. 2. Znak systemu awaryjnego „break-out”
Wymagania dotyczące drzwi przesuwnych
i składanych bez funkcji „break-out”
Drzwi przesuwne lub składane z napędem, mające w świetle ościeżnicy szerokość do 2000 mm, powinny otwierać się co najmniej na 80%:
zzw ciągu 3 s po pobudzeniu aktywatora (aktywatorów) w kierunku ewakuacji, lub
zznajpóźniej po 5 s od zaniku zasilania energią.
Czas otwarcia dla drzwi o większej szerokości należy obliczać proporcjonalnie.
Otwarcie drzwi powinno być zagwarantowane
przez „system bezpieczeństwa w razie uszkodzenia”
(fail-safe system), zgodny z Poziomem Właściwości
„d” według normy PN-EN ISO 13849-1 Bezpieczeństwo
maszyn. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. Część 1: Ogólne zasady projektowania.
System powinien charakteryzować się następującymi właściwościami:
zzjakiekolwiek defekty elektryczne stanowiące przeszkodę w normalnym działaniu drzwi powinny być wykryte – automatycznie lub po aktywacji drzwi – w ciągu 15 s i spowodować, aby
drzwi otworzyły się automatycznie i pozostały
otwarte;
zzco najmniej raz na każde 24 h urządzenia systemu
powinny być automatycznie badane;
www.swiat-szkla.pl
NORMY, PRZEPISY
zzwchodzące w skład systemu urządzenia z nagro-
madzoną energią powinny mieć system monitoringu sprawdzający, czy poziom zmagazynowanej energii jest wystarczający dla jednego cyklu
działania drzwi, a sprawdzenia powinno być przeprowadzone bezpośrednio po włączeniu zasilania
i następnie przynajmniej raz na każde 24 h. Jeżeli
sprawdzenie nie zostało wykonane, drzwi powinny
automatycznie się otworzyć i pozostać otwarte;
zzjeśli zaniknie główne zasilanie energią, drzwi powinny otworzyć się automatycznie najpóźniej po 5
s i pozostawać w położeniu otwartym.
Drzwi przesuwne i składane z napędem powinny wytrzymać nie mniej niż 1 000 000 cykli w badaniu trwałości.
Wymagania dotyczące drzwi rozwieranych
bez funkcji „break-out”
Drzwi rozwierane z napędem bez funkcji „breakout”, stosowane na drogach ewakuacyjnych, powinny
spełniać następujące wymagania:
zzbyć zdatne do ręcznego uruchomienia w kierunku ewakuacji,
zzsiła potrzebna do ręcznego otwarcia drzwi nie powinna przekraczać 150 N i być mierzona w sposób
statyczny przy krawędzi prowadzącej, prostopadle do skrzydła drzwiowego lub osłony bocznej,
na wysokości 1000 mm (±10).
Drzwi nie wymagają automatycznego otwarcia
w przypadku zaniku głównego zasilania energią lub
w (innej) sytuacji awaryjnej.
Wymagania dotyczące drzwi obrotowych
z funkcją „break-out”
Norma EN 16005 określa, że na drogach ewakuacyjnych i w wyjściach awaryjnych są dopuszczalne
tylko drzwi obrotowe z funkcją „break-out”, przy czym
funkcja ta powinna być dostępna w każdym położeniu drzwi. Polskie przepisy prawno-techniczne zabraniają stosowania do celów ewakuacji, z pewnymi
wyjątkami, drzwi obrotowych (szczegóły podano przy
omawianiu obowiązujących przepisów).
Skrzydła drzwi obrotowych z funkcją „break-out” są
wyposażone w dodatkowe urządzenia, które odbloko-
wują tą funkcję, gdy zostanie wydane odpowiednie polecenie lub gdy zaniknie główne zasilanie energią. Zasady
działania przykładowych drzwi obrotowych, mających
prezentowaną funkcję przedstawiono na rys. 3 i 4.
Urządzenie do zwalniania elektrycznego mechanizmu blokującego funkcję „break-out” powinno realizować to zwolnienie jednym z poniżej opisanych
sposobów:
zzzwolnienie zewnętrznym sygnałem, np. systemu
sygnalizacji pożaru, systemu kontroli obsługi budynku itp.;
zzprzy pomocy urządzenia zwalniającego, umieszczonego w rejonie objętym obsługą pracowników przez 24 h dziennie (np. recepcja), z drzwiami
w bezpośrednim polu widzenia;
zzpoprzez osprzęt zatrzymania awaryjnego, spełniającego postanowienia normy PN-EN ISO 13850
Bezpieczeństwo maszyn. Stop awaryjny. Zasady projektowania, zwalniającego mechanizm „break-out”,
gdy drzwi się zatrzymają.
Wymagania wynikające z ustaleń
aprobacyjnych ITB
Jak już we wstępie stwierdziłem, ze względu
na brak zharmonizowanej normy wyrobu (norma
EN 16005 jest tylko normą wspierającą), drzwi z automatycznym napędem lub same napędy do drzwi
wymagają dokumentu odniesienia w formie krajowej
Aprobaty Technicznej ITB.
Jednym z dokumentów usprawniających procedurę aprobacyjną są Ustalenia Aprobacyjne. W ostatnim czasie opracowano w Instytucie Techniki Budowlanej Ustalenia Aprobacyjne dotyczące dodatkowych
wymagań i badań w zakresie bezpieczeństwa użytkowania drzwi z napędem i napędów do drzwi, stosowanych w wyjściach i na drogach ewakuacyjnych
(GW III.20/2013). Dokument ten zawiera wymienione
już w publikacji wymagania wynikające z normy EN
16005 oraz warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a w niektórych przypadkach je doprecyzowuje.
Jako przykład podać można zapis dotyczący wymagań odnoszących się do drzwi przesuwnych, który
wg Ustaleń brzmi:
Drzwi przesuwne z napędem z funkcją lub bez funkcji „break-out” powinny zapewniać otwieranie automatyczne bez możliwości ich blokowania oraz samoczynne
ich rozsuniecie i pozostanie w pozycji otwartej w przypadku otrzymania sygnału z systemu sygnalizacji pożaru chroniącego strefę pożarową, do ewakuacji z której
te drzwi są przeznaczone, lub w przypadku zaniku zasilania lub defektu elektrycznego drzwi.
Ustalenia Aprobacyjne GW III.20/2013 zawierają
osobno wyspecyfikowane wymagania dla samych
napędów do drzwi stosowanych do celów ewakuacji
(norma EN 16005 określa wymagania tylko do drzwi
z napędem). Najistotniejsze wymagania, nieobjęte
normą EN 16005, z podziałem na ogólne i funkcjonalne, przedstawiono poniżej.
Wymagania ogólne
Zespół napędowy powinien przechodzić w stan
uszkodzenia, gdy zostaną odebrane sygnały, które
po niezbędnym przetworzeniu są interpretowane,
jako „uszkodzone”. Ponadto powinien być zdolny
do jednoczesnego rozpoznawania następujących
uszkodzeń:
zzprzerwa lub zwarcie: w połączeniu z centralą sygnalizacji pożarowej i/lub systemem integrującym,
służącym do przyjmowania sygnału alarmu, w połączeniu z manipulatorem, czujką, matą kontaktową, lub w połączeniu z przekaźnikami krańcowymi
(gdy występują);
zzuszkodzenie zasilacza;
zzzbyt wysoka rezystencja baterii akumulatorów
i przyłączonego do niej obwodu;
zzuszkodzenia systemowego, wykrytego w czasie testu sprawności oraz czujnika (czujki) inicjującego.
Wydajność zasilacza powinna pokrywać zapotrzebowanie na energię ze strony: silnika napędu, obwodów sterownika, urządzeń współpracujących (czujki,
maty kontaktowe) a także powinna umożliwiać 100%
naładowanie rozładowanej do napięcia końcowego
baterii akumulatorów w czasie krótszym niż 24 h.
Pojemność baterii akumulatorów powinna
uwzględniać przyjętą przez producenta częstotliwość
wykonywania testu sprawności i powinna umożliwić
wykonanie 10 kolejno realizowanych cykli „otwórz”
– „zamknij”.
Wymagania funkcjonalne
Ze względu na przewidywane środowisko pracy,
zespoły napędowe dzielą się na:
zzklasę 1 – urządzenia pracujące wewnątrz budynku;
zzklasę 2 – urządzenia zamontowane na zewnętrznej
ścianie budynku, pracujące jednocześnie w zróżnicowanych warunkach środowiskowych wewnątrz
i na zewnątrz budynku.
Rys. 3. Schemat działania funkcji „break-out” trzyskrzydłowych drzwi obrotowych
www.swiat-szkla.pl
Rys. 4. Schemat działania funkcji „break-out” czteroskrzydłowych drzwi obrotowych
Obudowa napędu powinna zapewniać odpowiednią ochronę swoim układom wewnętrznym
przed bezpośrednim działaniem ciał stałych i wody
zgodnie z normą PN-EN 60529 Stopnie ochrony za-
Świat Szkła 9/2013
55
NORMY, PRZEPISY
pewniane przez obudowy (Kod IP), dla deklarowanych
przez producenta klas środowiskowych.
Konstrukcja mechaniczna zespołu napędowego powinna spełniać wymagania dotyczące stopnia ochrony (w zależności od deklarowanej klasy
środowiskowej), widoczności wskaźników optycznych oraz oznakowania elementów manipulacyjnych i przyłączy.
Zespół napędowy do drzwi powinien spełniać
wymagania dotyczące budowy elektrycznej w zakresie priorytetów przetwarzania sygnałów, przełączania między głównym i rezerwowym źródłem zasilania, wpływu uszkodzeń na różne elementy napędu,
konfiguracji urządzeń i systemów współpracujących
z napędem itd. Budowa elektryczna powinna także
zapewniać spełnienie wymagań związanych z odpornością na suche gorąco, zimno i wilgotne gorąco stałe oraz z odpornością na wibrację i zdolnością
do poprawnego działania w warunkach atmosfery korozyjnej SO2. Ponadto powinna zapewniać zdolność
do poprawnego działania w warunkach uderzenia
mechanicznego z energią 0,5 J oraz odporność na zakłócenia pochodzenia elektrycznego i elektromagnetycznego – zgodnie z wymaganiami zawartymi w stosownej normie z serii PN-EN 61000-4 Kompatybilność
elektromagnetyczna (EMC).
Badania
Badanie drzwi stosowanych na drogach
ewakuacyjnych z funkcją „break-out” (wg
EN 16005)
Badania wymagań związanych z drzwiami stosowanymi na drogach ewakuacyjnych i wyposażonych
w funkcję „break-out” przeprowadza się w ramach badań trwałościowych.
Po wykonaniu 10 000 cykli w temperaturze otoczenia, skrzydła drzwi powinny być otwierane przynajmniej do kąta 90° przez 100 (+10/-0) cykli. Po zakończeniu badania trwałości należy poddać je dodatkowo 100
cyklom. Siła potrzebna do wypchnięcia (wyłamania)
skrzydła nie powinna przekroczyć 220 N.
Badania drzwi stosowanych na drogach
ewakuacyjnych bez funkcji „break-out” (wg
normy EN 16005)
Mechanizm systemu bezpieczeństwa w razie
uszkodzenia (fail-safe system), w który są wyposażone drzwi z napędem bez funkcji „break-out”, powinien być badany również w ramach badań trwałościowych.
Badania polegają na przeprowadzeniu 20 cykli
w temperaturze otoczenia, po pierwszych 10 000
cykli badań trwałościowych oraz kolejnych 20 cykli,
po zakończeniu badania trwałości.
Na życzenie producenta, wyrób może być poddany trzem cyklom otwierania po przeprowadzeniu
10 000 cykli oraz trzem cyklom otwierania po każdych następnych 100 000 cykli. Ponadto drzwi należy poddać dodatkowym trzem cyklom próbnym
po zakończeniu badania.
Badania dodatkowe drzwi z napędem
i napędów do drzwi, stosowanych
na drogach ewakuacyjnych (wg Ustaleń
Aprobacyjnych GW III.20/2013)
Tryb działania i pobudzenie drzwi należy odpowiednio weryfikować poprzez sprawdzanie doku-
mentacji technicznej i próbki oraz poprzez stosowne pomiary.
Samoczynne rozsunięcie drzwi przesuwnych należy badać w następujący sposób:
zzzasymulować sygnał pożaru do układu sterującego
napędem drzwi i sprawdzić czy drzwi otworzyły
się automatycznie i pozostały otwarte;
zzodłączyć zasilanie główne drzwi z napędem
i sprawdzić czy drzwi otworzyły się automatycznie i pozostały otwarte.
Badanie elektrycznych napędów drzwi należy
przeprowadzać według metod zawartych w stosownych normach z serii PN-EN 60068-2 Badania Środowiskowe – Część 1 i 2, szczegółowo opisanych w procedurze badawczej ITB – PB LE061/1/2012 Badanie elektrycznych zespołów napędowych do drzwi.
AUTOR
inż. Zbigniew Czajka
Literatura
[1] Z. Czajka: Drzwi automatyczne na drogach ewakuacji. Wybrane zagadnienia, „Świat Szkła” 4/2012
[2] Normy: EN 16005, prEN 16361
[3] Ustalenia Aprobacyjne GW III.20/2013
[4] Katalogi wyrobów firmy DORMA
[5] Rozporządzenie M. I. z 12. 04. 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie
Reklama
Profesjonalne masy uszczelniające
Proventuss Polska Sp. z o.o., ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa
tel. 022 314 44 32-33, fax 022 314 44 34, e-mail: offi[email protected], www.proventuss.com.pl
Przedstawiciel handlowy:
Instalator Polski sp. z o.o.
al. KEN 95, 02-777 Warszawa
tel.: +48 22 678 38 05 w. 228
Fachowy miesięcznik
poświęcony branży
szklarsko-okiennej
PARIBAS BANK POLSKA S.A.
17 1600 1374 0003 0052 1165 2151
PRENUMERATA DOSTĘPNA TAKŻE PRZEZ:
❚ RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można
składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail:
[email protected] lub
kontaktując się z Telefonicznym Biurem
Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne
w godzinach 700 – 1800.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
56
Świat Szkła 9/2013
ZAMÓWIENIE PRENUMERATY
PRZYJMUJEMY:
❚ telefonicznie:
+48 22 678 38 05, 678 66 09
❚ faksem: +48 22 678 38 05
❚ e-mailem:
[email protected]
❚ przez Internet: www.e-czasopismo.pl
❚ przez gadu-gadu: 38698893
PRENUMERATA:
❚ roczna – 135 zł
❚ roczna studencka – 108,50 zł
❚ półroczna – 85 zł
❚ Poczta Polska S.A.
przedpłaty na prenumeratę
są przyjmowane we wszystkich
urzędach pocztowych na terenie całego
kraju oraz przez listonoszy,
do 1 stycznia 2013 – odnośnie
prenumeraty realizowanej
od 1 marca 2013; wpłaty na prenumeratę
są przyjmowane bez pobierania
dodatkowych opłat
oraz obowiązku wypełniania
blankietów wpłat.
❚ Kolporter S.A.
E-PRENUMERATA
– wydanie elektroniczne
www.e-czasopismo.pl
❚ Garmond Press S.A.
❚ G.L.M. Gajewski & Morawski Sp. J.
❚ AS PRESS A. Szlachciuk
www.swiat-szkla.pl
AGC GLASS EUROPE
International
Building
Projects Team
Wykorzystaj naszą sieć specjalistów
do szkła architektonicznego
AGC Glass Europe.
AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o.
ul. Bysławska 73
04-993 Warszawa
tel.: + 48 22 872 02 23
fax: + 48 22 872 97 60
e-mail: [email protected]
www.YourGlass.com