budownictwo 19 budownictwo - e

budownictwo
Skąd odprowadzana jest woda?
Woda z drenażu kierowana jest do drenarskiej studzienki zbiorczej i stamtąd
przekazywana do odbiornika. Woda z kanalizacji deszczowej (systemy orynnowania, wpust dachowy) wyprowadzana jest
rurą spustową poza budynek. Rura może
być zakończona wylewką, z której następuje bezpośredni wypływ wody, albo
podłączona do instalacji zbierającej wodę.
Jeżeli teren jest nachylony w jednym kierunku, woda deszczowa może spłynąć powierzchniowo bezpośrednio do odbiornika
(rów melioracyjny, rzeka). Nie ma wówczas
potrzeby montowania dodatkowej instalacji ani stosowania odwodnień liniowych.
Woda z odwodnień liniowych (podwórko, droga) kierowana jest do studzienki
zbiorczej.
System odwodnienia dachu
i podwórza
Odprowadzanie
wód opadowych
18
KREATOR – PROJEKTY • 4/2007
System odwadniania dachu należy połączyć
z instalacją odprowadzającą do odbiornika.
Można zastosować dwa rozwiązania:
— rurę wpustową należy wpuścić w grunt
(poprzez osadnik zanieczyszczeń, np. liści) i połączyć z instalacją, która pozwoli na odprowadzenie wody bezpośrednio
do odbiornika;
— pod wylewką rynny powinien znaleźć
się wpust podwórzowy — jego zadaniem będzie odbieranie wody deszczowej spływającej z dachu i skierowanie
jej do instalacji.
Jeśli na terenie występuje zarówno system odwadniania dachu, jak i podwórza,
można je połączyć. W tym celu instalację
odbierającą wodę deszczową trzeba skierować do studzienki zbiorczej, gromadzącej
wodę z odwodnień liniowych. Studzienka
zbiorcza musi mieć odpowiednią do takich
zadań pojemność.
Do zagospodarowania jest woda z dwóch
studzienek — zbiorczej studzienki drenarskiej i studzienki „deszczowej” (nie jest to
nazwa fachowa!). Jeśli dom znajduje się na
wzniesieniu, wodę ze zbiorczej studzienki
drenarskiej można odprowadzić do rzeki
lub rowu melioracyjnego (za pomocą rur
położnych w gruncie).
Jeśli natomiast warunki terenowe są
niesprzyjające, wodę kieruje się do gruntu,
za pomocą studni chłonnych lub rozkraplania. Wybór rozwiązania uzależniony
jest przede wszystkim od warunków gruntowych.
fot. GALECO
Od studzienki do..?
Studnia chłonna
jest bardzo dobrym rozwiązaniem, kiedy
pod gruntem nieprzepuszczalnym (np.
ił, glina), znajduje się warstwa gruntu
przepuszczalnego (piasek, żwir). Oprócz
tego musi być niski poziom wód gruntowych, ponieważ zwierciadło wód musi
być oddalone o 1,0 m od planowanego
dnia studni chłonnej. Jest to związane
z koniecznością podczyszczenia wód
w gruncie (są to jednak wody odpadowe, a zasilą przecież wody podziemne).
Studnia chłonna ma wysokość ok. 3 m
i średnicę 1 m. Wykonana jest z kręgów
betonowych i przypomina w konstrukcji
tradycyjną studnię. Zasadnicza różnica
polega na wypełnieniu dna warstwą filtracyjną, przez którą woda będzie przesączać
się swobodnie. Warstwa filtracyjna składa
się z dwóch elementów:
— 50 cm drobnego piasku;
— 100 cm żwiru lub pospółki (warstwa
filtracyjna właściwa).
Kręgi betonowe, w których ułożona jest
warstwa filtracyjna, powinny przylegać do
gruntu przepuszczalnego. Muszą mieć nawiercone otwory (ok. 30 mm średnicy) pozwalające na przepływanie już oczyszczonej
wody do gruntu. Woda doprowadzona
jest do studni chłonnej rurą o średnicy
najczęściej 150 mm, której wylot znajduje
się ok. 20 cm nad warstwą filtracyjną. Dodatkowo, studnia powinna być przykryta pokrywą z kominkiem natleniającym.
Jeżeli na terenie nieruchomości znajduje się
fot. ACO
P
odobnie jak każdy ściek, wodę deszczową lub z drenażu należy skierować do odbiornika — może nim
być grunt, rów melioracyjny lub rzeka.
Wody z odwodnień mają jednak przewagę
nad innymi ściekami — są na tyle czyste,
że nie wymagają dodatkowych procesów
oczyszczających. Należy jednak osobno
odprowadzać wodę gruntową (z drenażu)
i wodę deszczową (z odwodnienia dachu
i podwórza — wodę z tych dwóch źródeł
można odprowadzać wspólnie).
fot. ACO
Joanna Ryńska
fot. ACO
Wody deszczowej zebranej z dachu i podwórza lub wody
gruntowej z drenażu nie można odprowadzać do kanalizacji
sanitarnej. Wody te należy kierować do kanalizacji deszczowej
(lub, jeśli taka jest, ogólnospławnej).
Co jednak robić, kiedy budynek znajduje się na terenie bez
kanalizacji?
też studnia wodociągowa, trzeba pamiętać, by studnia chłonna była posadowiona
niżej.
Przepisy dotyczące położenia studni
chłonnej mówią, że powinna znajdować
się w odległości 3 m od granicy działki
i 30 m od studni wodociągowej — dotyczy to jednak studni odbierających ścieki
4/2007 • KREATOR – PROJEKTY
19
budownictwo
fot. ACO
rys. ACO
Skrzynki rozsączające
tworzą sztuczną warstwą magazynująco
— przepuszczalną. Skrzynki wykonane są z polipropylenu, a ok.40% ścianek pokrytych jest otworami. Skrzynki mogą być podłączone do rynien,
skąd zbierają wodę deszczową i najpierw ją magazynują, a potem powodują jej powolne przesączanie do gruntu
(w kierunku poziomym i pionowym).
Skrzynki dobrze sprawdzają się na małych działkach. Ich wymiary i możliwość
tworzenia różnych konfiguracji (mogą być
układane w warstwy pionowe bądź łączone
w poziomie) pozwalają też na dostosowanie
do określonych warunków gruntowych.
Skrzynki muszą być zabezpieczone ze
wszystkich stron odpowiednimi geowłókninami, obsypane żwirem (otoczakami
— bez ostrych krawędzi) i przykryte co
najmniej 40 cm warstwą gruntu (w terenie
silnie obciążonym — 80 cm). Sprawia to,
że skrzynki pracują efektywnie, a woda
jest dodatkowo oczyszczana. Od układu
skrzynek należy zachować następujące
odległości:
—do budynków mieszkalnych bez izolacji
przeciwwilgociowej — 5 m, z izolacją
— 2 m;
Oszczędność dzięki
wykorzystaniu deszczówki
20
KREATOR – PROJEKTY • 4/2007
—3 m do drzew;
—2 m do granicy działki, drogi publicznej
lub chodnika przy ulicy;
—1,5 m do rurociągów gazowych i wodociągowych;
—0,8 m do kabli elektrycznych;
—0,5 m do kabli telekomunikacyjnych.
Wykorzystanie deszczówki
W świetle prawa woda deszczowa jest
ściekiem i powinna być zagospodarowana.
Jednakże tradycją jest wykorzystywanie
deszczówki w gospodarstwie domowym.
Można połączyć te dwa fakty — odpowiednie wykorzystanie wody deszczowej jest
(z punktu widzenia prawa) jej zagospodarowaniem.
Wskazówki praktyczne
Najlepiej jest zbierać deszczówkę z dachu
pokrytego dachówką, blachodachówką
lub masami bitumicznymi. Takie dachy
pozwalają na zebranie ok. 90% opadającego deszczu. Najmniej opłacalne jest
zbieranie deszczówki z dachu trawiastego
— można zgromadzić ok. 30% opadów.
Kran do podlewania ogrodu lub pralkę
warto zamontować jak najniżej — będzie
Po co odzyskiwać deszczówkę
Warto zbierać wodę deszczową. Z jednej strony pomaga to rozwiązać problem odprowadzenia wody z powierzchni,
z drugiej zaś pozwala na oszczędzanie
wody w gospodarstwie domowym. Wodą
deszczową można bowiem zastąpić wodę
czystą w urządzeniach, które zużywają jej
najwięcej.
Tabela poniżej przedstawia zużycie
wody (jednorazowe i dzienne) oraz możliwość oszczędzania wody poprzez stosowanie wody deszczowej. Z zestawienia widać, że można oszczędzić ok. 80 l
wody dziennie — prawie połowę dziennego zużycia, które wynosi ok. 200 l.
W skali roku oszczędza się ok. 29 m3
wody.
wówczas potrzebna pompa o mniejszej
wydajności.
Rozwiązania
Odzysk deszczówki można przeprowadzić
na kilka sposobów, zależnie od tego, jak
ma być wykorzystana. Najbardziej popularne sposoby to zamontowanie w rurze
spustowej zbieracza deszczówki i wykonanie instalacji zbiornikowej do zbierania
i wykorzystania wody w gospodarstwie
domowym.
Zbieracz deszczówki pozwala na wykorzystanie wody deszczowej praktycznie tylko do podlewania ogrodu. Jest to element
rury spustowej, a jego wielką zaletą jest to,
ze można go włączyć w istniejący system
orynnowania. Zbieracz jest odcinkiem rury
spustowej z odpowiednim „wyjściem” na
wodę deszczową. Może być to albo specjalne
korytko przelewowe albo króciec do umocowania węża elastycznego. Stamtąd woda odprowadzana jest do odpowiedniego zbiorni-
ka. Odpowiednie zabezpieczenia gwarantują
odzysk ok. 60% wody deszczowej. Pozostały
opad odprowadzany jest rurą spustową do
jej wylotu. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć przelania się wody w zbiorniku (także
w przypadku deszczów nawalnych).
Instalacja pozwalająca na wykorzystanie wody deszczowej jest znacznie bardziej
rozbudowana — od rury spustowej specjalne przewody doprowadzają wodę do
zbiornika. Dzięki pracy pompy woda ze
zbiornika jest rozprowadzana do odbiorników (spłuczka, pralka, kran w ogrodzie).
Odpowiednie wyposażenie zbiornika pozwala podejmować odpowiednie działania:
dopełnienie zbiornika wodą wodociągową
w przypadku długotrwałej bezdeszczowej pogody lub odprowadzanie nadmiaru
wody do rury spustowej (w przypadku
długotrwałego deszczu, kiedy ilość doprowadzanej wody jest większa niż pojemność
zbiornika).
Joanna Ryńska
schemat instalacji odwadniającej
Cechy wody deszczowej
Woda deszczowa nie nadaje się do picia ani
na potrzeby higieniczne, jednakże ma lepszą
jakość niż woda w zbiornikach naturalnych
(takich, w których dozwolona jest kąpiel).
Woda deszczowa jest miękka, tzn. nie
ma w niej związków magnezu i wapnia.
Sprawia to, że znakomicie nadaje się do
prania (oszczędność środków piorących
zużycie
jednorazowe
śr. zużycie dzienne
bez deszczówki
śr. zużycie dzienne
z deszczówką
spłukiwanie toalet
6–10 l
do 70 l
0–8 l
pranie w pralce
40–60 l
do 25 l
0–8 l
mycie samochodu,
podlewanie ogrodu
30–80 l
do 10 l
0l
czynność
— lepsze pienienie) oraz do mycia samochodu (nie pozostawia białych zacieków).
Woda deszczowa zawiera roztwory słabych
kwasów (przede wszystkim węglowego)
— jest to naturalne i powodowane składem atmosfery. Nadaje to jednak wodzie
własności korozyjne — oznacza to, że nie
można zastosować w instalacji zbierającej
wodę materiałów, które są podatne na
korozję. Nie będzie więc polecana miedź
ani stal — najlepiej sprawdzą się tworzywa
sztuczne.
rys. GALECO
sanitarne. W przypadku wody deszczowej
lub pochodzącej z drenażu wymagania nie
są aż tak surowe.
Rozkroplenie można zastosować szczególnie przy zagospodarowaniu wód pochodzących z drenażu. Metoda ta sprawdza
się, kiedy grunt jest przepuszczalny (piaski, żwiry), zaś poziom wód gruntowych
oddzielony jest od miejsca rozkraplania
warstwą o grubości ok. 1 m. Rozkraplanie przeprowadza się za pomocą układu
specjalnych cienkich rur (najczęściej z tworzywa sztucznego — polietylenu). Należy
zrobić to w taki sposób, by odprowadzić
wodę na odległość 20–30 m od krawędzi
budynku.
4/2007 • KREATOR – PROJEKTY
21