Scenariusze Zajęć Programu - Razem Dla Wrotkowa
Transkrypt
Scenariusze Zajęć Programu - Razem Dla Wrotkowa
SCENARIUSZE ZAJĘC PROGRAMU „RAZEM DLA WROTKOWA. PROGRAM WSPIERANIA PARTYCYPACJI MŁODZIEŻY” SEMESTR PIERWSZY Autor – Sylwia Ciołek, Tomasz Peciakowski (warsztat krytycznego myślenia) Konsultacja merytoryczna - Beata Nowak – Przech Etap realizacji pierwszego semestru programu: 1. Umiejętność pracy w grupie. Temat zajęć: W grupie siła! Grupa (wiek, liczebność) : uczniowie drugiej klasy gimnazjum, 10 – 12 osób Czas trwania: 6 godzin szkoleniowych ( 3 spotkania x 2 godziny) Cele: • Wzajemne poznanie się członków grupy • Wzmocnienie umiejętności pracy w grupie i osiągania celów grupowych • Wzmocnienie i rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów • Pobudzenie kreatywności i giętkości myślenia • Podniesienie poziomu umiejętności otwartego i efektywnego komunikowania się • Zwiększenie poziomu zaufania w grupie Metody pracy: praca w grupach, elementy treningu kreatywności (łańcuch skojarzeń), ekspresja plastyczna, burza mózgów, test, rozmowa kierowana. Materiały i środki dydaktyczne: kłębek włóczki, kredki, długopisy, mazaki, markery, flipczart – 10 kartek, karteczki samoprzylepne, plansza z testem ACEG oraz karteczki z rozwiązaniami, karteczki z tangramami, tekst z plotką, arkusz szary 90x60 cm, opaski na oczy, spaghetti, pianka, sznurek, taśma. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały Charakterystyka 1.Informacje organizacyjne – 15 minut Brak Raz jeszcze przypominamy, na czym polega projekt, jakie są zasady ich w nim uczestnictwa, w jaki sposób zorganizowane będą zajęcia. 2.Ćwiczenie wprowadzające – 5 minut Brak Uczestnicy siedzą, prowadzący podaje kolejne hasła, a uczniowie, których dotyczy wymienione kryterium, wstają (mogą przy tym wykonać zabawne ukłony czy gesty pozdrowienia wobec grupy). Witam wszystkich, którzy: - noszą okulary; - pili herbatę na śniadanie; - mają na sobie coś niebieskiego; - lubią chodzić do szkoły; - mają siostrę; - urodzili się w maju; - lubią czekoladę. 3. Czym jest grupa? - 5 minut Brak Grupą nazywa się 2 lub więcej jednostki, między którymi istnieje określony stosunek społeczny, czyli grupa istnieje wtedy, gdy jej członkowie kontaktują się ze sobą. Między tymi osobami musi istnieć bezpośrednia interakcja, osoby te muszą mieć wspólny cel, w zbiorze jednostek stanowiących grupę muszę istnieć normy, w zbiorze tym musi istnieć również struktura. Czy jesteście grupą??? 4. Włóczka – 5 minut Kłębek włóczki Uczestnicy zabawy siadają w kręgu. Osoba prowadząca rzuca do losowo wybranego uczestnika włóczkę. Przed rzutem należy powiedzieć swoje imię, a po rzucie imię osoby do której się rzucało. Osoba, która złapie włóczkę, analogicznie rzuca ją do następnej. Ważne jest, aby podczas rzutu przytrzymać sznurek tak, aby włóczka podczas kolejnych rzutów się rozwijała, tworząc plątaninę na wzór pajęczyny. Uwagi: Zabawa trwa do momentu, aż skończy się włóczka, lub kiedy wszyscy (w zależności od ilości osób) w miarę poznają swoje imiona. Pajęczyna, która tworzy się w toku prowadzenia zabawy jest dobrym symbolem działającym na zmysły i obrazującym integrację grupy. 5. Zwierzęta – 20 minut kartki, kredki, długopisy Każdy uczestnik rysuje na kartce zwierzę, które jego zdaniem najlepiej go charakteryzuje. Rysunki zostają ułożone na podłodze, czysta strona do góry, każdy bierze jedną kartkę (nie swoją) i dopisuje trzy cechy, z którymi kojarzy się mu dane zwierzę. Następnie kartki znów wędrują na środek, kolejne losowanie. Tym razem osoba, która wylosowała kartkę, stara się wymyślić, kto może być autorem rysunku. Następnie autor omawia, dlaczego wybrał to zwierzę. Dyskusja, czy dopisane cechy mają jakiś związek z pomysłem autora. 6. „Co ma piernik do wiatraka?” - 20 minut Kartki, długopisy Zadaniem uczestników jest opracowanie zestawień cech wspólnych różnych urządzeń i przedmiotów codziennego użytku, które na pozór mają ze sobą tyle wspólnego co przysłowiowy piernik z wiatrakiem, np. • rower i maszyna do szycia • termos i chłodziarka sprężynowa • ołówek automatyczny i gumka do wycierania • wrotki i fortepian 7. Test ACEG -20 minut Plansza z testem, widoczna dla wszystkich uczestników oraz wydrukowane wyniki testu. Uczestnicy wybierają z każdej kolumny tę, która najbardziej pasuje do ich zachowania. W ten sposób po ćwiczeniu każdy ma 4-literowy kod. Rozdajemy karteczki z opisem każdemu, a następnie zbieramy je. Nie zostawiamy tych kartek uczestnikom. Przygotowane karteczki samoprzylepne z symbolami Podstawą funkcjonowania w grupie jest komunikacja, czyli porozumiewanie się. Żeby grupa lub jej poszczególni członkowie mogli zrobić coś razem muszą się porozumiewać. Porozumiewamy się na 2 sposoby: werbalnie, czyli słownie i niewerbalnie, czyli gestami. Teraz zrobimy ćwiczenie na komunikację niewerbalną. Stańcie w kole, każdy z was ma na plecach przyczepioną karteczkę z symbolem, jest to 5 różnych symboli. Waszym zadaniem jest połączyć się w grupy z osobami, które mają ten sam symbol na plecach, ale nie możecie się porozumiewać słownie. Nikt nie może nic mówić. Grupa która będzie już gotowa podnosi rękę do góry. 9.Komunikacja werbalna – 15 minut Przygotowany tekst plotki 4 chętne osoby które wyjdą za drzwi na chwilę.(omówienie niedokładności w porozumiewaniu się słownym) 10.Trudności w komunikacji – tangram – 30 minut Przygotowane karteczki z tangramami, flipczart, markery Dzielimy grupę na 2 zespoły, w każdym uczestnicy dobierają się w pary. Zadaniem jeden osoby w parze będzie takie przekazanie drugiej osobie, co jest na obrazku, by ta najwierniej odwzorowała to na flipczarcie. Można używać jedynie nazw figur geometrycznych i podawać odległości. Zespoły grają na punkty 11. Budowla z makaronu i pianek - 25 minut Makaron spaghetti, pianki, sznurek, Dzielmy grupę na 3 zespoły, każdy otrzymuje 20 makaronów, po metrze taśmy i sznurka i jedną piankę. Mają zbudować w ciągu 18 taśma minut wieżę, która będzie wysoka i stabilna, a na czubku ma mieć tę piankę. 12. Tratwa ratunkowa – 10 minut Arkusz szarego papieru 60x90 cm. 8. Komunikacja niewerbalna – 10 minut Cała grupa otrzymuje arkusz papieru około 60 x 90 cm wyobrażając tratwę ratunkową. Wszyscy uczestnicy mają się zmieścić na nim i wytrzymać przez około 30 sekund. 13. Jestem w Twoich rękach – 20 minut Opaski na oczy Trener prosi uczestników, aby dobrali się w pary. Podaje im instrukcję: Zawiąż opaskę na oczach twojego partnera i bądź jego przewodnikiem. Prowadź go ostrożnie po pokoju i dbaj o jego bezpieczeństwo. Połóż jego ręce na czymś interesującym i poproś go, aby to opisał. Po 5 minutach przerywamy ćwiczenie i prosimy, by uczniowie spróbowali zrobić to samo bez rozmawiania. Po następnych 5 minutach poprosimy uczniów, by zamienili się rolami i powtórzyli całe ćwiczenie. Na zakończenie zachęcamy do rozmowy na temat ich odczuć i refleksji związanych z tym ćwiczeniem. 14. Ktoś, na kim można się oprzeć. -10 minut Opaski na oczy Podajemy instrukcję: Utwórzcie krąg składający się z członków waszych zespołów (po 4–5 osób). Powinny one stać blisko siebie. Jedna z osób, stojąc w środku, przechyla się, jakby miała upaść. Pozostali stoją na tyle blisko, że mogą ją chwycić i podtrzymać, zanim upadnie. Zabawcie się w to kilka razy. Dbajcie o swoje bezpieczeństwo. Po wykonaniu polecenia: Teraz powtórzcie zabawę, ale stojącej w środku osobie zawiążcie na oczach opaskę. Omówić ćwiczenie z całą grupą. Zapytać: – Jak się czuliście podczas ćwiczenia? – Co sprawiało wam trudności? – Jakie wnioski wyciągnęliście z tego doświadczenia? 15. Żywa rzeźba – 15 minut Karteczki z propozycjami maszyn Zespoły czteroosobowe wybierają swojego przedstawiciela, który losuje karteczkę z poleceniem, jaką pantomimę mają przedstawić. Kartki zawierają propozycje „maszyn” z poruszającymi się częściami, które ma stworzyć grupa: - maszyna do rozśmieszania - maszyna grozy - maszyna radości - maszyna do ubolewania - maszyna grająca. Każda grupa przedstawia swoją „maszynę” w sposób pantomimiczny. Na zakończenie omawia się użyte przez zespół środki wyrazu artystycznego, ich celowość, trudności itp. 16. Statek– 45 minut Duży arkusz papieru, mazaki, kartki Uczestnicy wypisują na arkuszu wszystkie znane im role, jakie można pełnić na statku (np. kapitan, pierwszy oficer, sternik, papieru, długopisy kucharz, lekarz, steward, majtek, pokojówka, kelner, mechanik okrętowy, ...). Następnie prowadzący mówi – Wyobraźcie sobie, że za dwa dni wyruszacie statkiem w daleki rejs. Będziecie załogą tego statku. Zabieracie ze sobą innych pasażerów. Musicie się dobrze zastanowić i przygotować oraz rozdzielić role, jakie będziecie pełnić. Zadaniem uczestników jest tak dobrać role, żeby wszystkim pasowały (nikt nie może mieć wątpliwości, musi być pełna zgoda całej grupy), były zgodne z osobowością, predyspozycjami, zainteresowaniami. Po wspólnych ustaleniach następuje omówienie ćwiczenia: - jak czułem się w roli, którą obrałem/ którą mi przydzielono? - zabiegałem o jakąś rolę, czy została mi przydzielona? - czy zmieniłbym coś w ustaleniach – jeśli tak, to co? - jak postrzegam współpracę w grupie? 2. Warsztat umiejętności liderskich. Temat zajęć: Czy ktoś tu rządzi? Grupa (wiek, liczebność) : 10 – 12 osób, uczniowie drugiej klasy gimnazjum Czas trwania: 3 godziny szkoleniowe (1 spotkanie) Cele: • wyłonienie z grupy potencjalnego lidera • doskonalenie umiejętności liderskich uczestników • podniesienie poziomu umiejętności prowadzenia dyskusji Metody pracy: ekspresja słowna, gra dyskusyjna „PUSTYNIA” Materiały i środki dydaktyczne: kartki, długopisy, flamastry, zestawy „PUSTYNIA” dla uczestników. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały Charakterystyka Autoreklama – 15 minut Kartki, długopisy Każdy uczestnik otrzymuje kartkę i długopis. Każdy ma napisać autoreklamę, ma opisać siebie jako najlepszego syna, ucznia, koleżankę, sportowca itp. - nie pisząc swego imienia i nazwiska. Prowadzący zbiera kartki, miesza i następnie po kolei odczytuje reklamy. Grupa ma odgadnąć, kto napisał który tekst Pustynia – 120 minut zestawy materiałów gry „PUSTYNIA” Gra „Pustynia” Na podstawie: Elżbieta Dukalska Łódź KONSPEKT GRY DYSKUSYJNEJ „SAHARA” 3. Samoorganizacja. Temat zajęć: Samoorganizacja, czyli sami sobie... Grupa (wiek, liczebność) : uczniowie drugiej klasy gimnazjum, 10 – 12 osób Czas trwania: 16 godzin szkoleniowych (5 spotkań 2-godzinnych, 2 spotkania 3-godzinne) Cele: • Zapoznanie uczestników z podstawami zarządzania czasem oraz zarządzania sobą w czasie. • Nabycie przez uczestników umiejętności podziału obowiązków i wywiązywania się z ich terminowego wykonywania. • Nabycie przez uczestników umiejętności planowania, organizowania i realizacji inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej. • Podniesienie poziomu inicjatywności i samoorganizacji uczestników. Metody pracy: zespołowy projekt młodzieżowy Materiały i środki dydaktyczne: Duży arkusz papieru, markery, przygotowane wcześniej karteczki z definicjami, prezentacja multimedialna, kartki, flamastry, flipczart, karty pracy zespołu dla trenera, materiały potrzebne grupom do inicjatyw i prezentacji. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały Wprowadzenie w samoorganizację. (20 minut) Duży arkusz papieru, markery Charakterystyka Prowadzący pyta uczestników, z czym kojarzy im się pojęcie „samoorganizacja”. Wszyscy wypisują na arkuszu, na którym na środku znajduje się to sformułowanie, swoje pomysły na definicję, powiązania, skojarzenia... pracujemy metodą burzy mózgów, nikt więc nie ocenia pomysłów. wyjaśnia uczestnikom, podając kilka znaczeń Czym jest samoorganizacja? (25 przygotowane wcześniej karteczki z Trener samoorganizacji. Zadaniem uczestników jest na koniec wybrać tę minut) definicjami definicję, która opisuje samoorganizację, którą będziemy zajmować się na spotkaniach. 3. Jak to będzie u nas (45 minut) Prezentacja multimedialna Trener przedstawia grupie założenia najbliższych spotkań – zadaniem będzie zorganizowanie inicjatyw na rzecz szkoły, inicjatywy te mają być związane z obchodami Międzynarodowego Dnia Życzliwości. Sposób, w jaki grupy będą realizować inicjatywy pozwoli na rozwinięcie postawy samoorganizacji. 4. Świat wokół nas (90 minut) Kartki, flamastry, flipczart, markery Określenie problemu, którym grupa chce się zająć oraz pomysłu na inicjatywę. Metodą burzy mózgów generujemy jak najwięcej potencjalnych problemów na terenie szkoły oraz możliwości ich rozwiązania. Podział grupy na dwa zespoły – w tych zespołach będą pracować nad inicjatywami. 5. Zaczynamy pracę (90 minut) kartki, flamastry, flipczart, markery, Przedstawienie wyników diagnozy. Szczegółowe opracowania inicjatywy – określenie w jaki sposób będzie przebiegała, karty pracy zespołu dla trenera określenie głównych zadań. Ustalenie harmonogramu realizacji zadań. Określenie w jaki sposób będą one realizowane oraz podział odpowiedzialności między uczestników. Wybór lidera grupy – może być głosowanie, mogą się prezentować. Przypominamy o tym, czego o liderstwie dowiedzieli się na zajęciach. Zaplanowanie formy prezentacji projektu. 6. Pracujemy... (90 minut) -//- 7. Półmetek (135 minut) 8.Przygotowywanie i inicjatywy (135 minut) 9. Ewaluacja minut) i -//- Każdy uczestnik lub grupa tworzą plan tego w jaki sposób będą realizować swoją część. Planują swój harmonogram pracy, terminarz. Określają jakie zasoby będą im potrzebne, kogo warto zaprosić do współpracy oraz w jaki sposób to zrobić. Przygotowanie pism do osób/instytucji. Przygotowywanie właściwego zadania, zbieranie i prezentacja materiałów. Rozmowy z osobami lub instytucjami, które młodzież chce pozyskać do współpracy. Próba generalna. realizacja zgodnie z zapotrzebowaniem grupy Każda grupa pracuje nad swoją inicjatywą. prezentacja (90 materiały potrzebne do prezentacji grup Podsumowanie tego, co wyszło, a co nie, co można był zrobić inaczej – można użyć metody „kosz”, pralka”, „plecak”, zaprezentowanie się grup na forum publicznym – można połączyć z innymi grupami realizującymi inicjatywy z okazji Dnia Życzliwości. ENERGIZERKI: Aby grupa podczas pracy także dobrze się bawiła i jednocześnie była skoncentrowana, można stosować przerwy w pracy, tzw. energizerki. Przykładowe ćwiczenia: 1) Wyścigi Flamastrów 2) Królewna, zamek, trzęsienie ziemi 3) Wyspa (pokazujemy małpę, słonia, żyrafę, palmę) 4) Zip/zap/hep/boing 5) na refleks - „Palec i budka” 6) Obiegamy świat – każdy wybiera sobie jedną osobę z grupy, nie mówi i nie wskazuje kto to, następnie na „start” próbujemy okrążyć 3 razy wybraną osobę (jeśli grupa robi to dobrze, czyli nikt nie stoi, to wszyscy biegają za sobą, ale ćwiczenia nie da się zrobić ;)) 7) Wąż urodzinowy 8) Zabawa z liczbami. W tym wypadku grupa staje w kręgu i odlicza kolejno od 1 wzwyż (jedna osoba, jeden numer). Zasada gry jest taka, że jeśli podczas odliczania wypadnie liczba, która ma w sobie cyfrę 3 (np. 3 lub 13) wówczas osoba jej nie wymawia, a klaszcze raz, jeśli trójka wypadnie dwa razy w liczbie (np. w liczbie 33), klaszcze się dwa razy. Jeśli grupa się pomyli, zaczyna odliczanie od początku. W grze, wbrew pozorom, można szybko się pomylić. Wywołuje to salwy śmiechu, ale jednocześnie wymusza koncentrację. 9) Piłka. Trener prosi grupę, żeby ustawiła się w kręgu i wydaje polecenie: "Za chwilę podam komuś z was piłkę i zacznę odmierzać czas. Waszym zadaniem jest jak najszybciej zwrócić mi piłkę, ale wcześniej każdy z was musi jej dotknąć. Zatrzymam stoper, gdy piłka będzie z powrotem w moich rękach". Na koniec pyta grupę, czy wszystko jest jasne. Zwykle grupa podaje piłkę, stojąc w kręgu. Zajmuje to (przy grupie do 20 osób) mniej niż dziesięć sekund. Wówczas trener mówi, że to kiepski wynik i żeby postarali się bardziej. To jest zwykle impulsem do znalezienia kreatywnych rozwiązań, zaangażowania wszystkich członków grupy, słuchania pomysłów innych (otwarcia się na propozycje), podziału ról, wyłonienie się liderów. Wynik ok. jednej sekundy jest bardzo zadowalający w wypadku tej gry. 10) Wilk i owca. Do przeprowadzenia jej potrzebna jest przestrzeń. Prowadzący wyznacza jedną osobę jako wilka i prosi, żeby odeszła na bok. Pozostałe osoby stoją blisko siebie w kręgu, zginają ręce w łokciach i splatają się mocno. Prowadzący chodzi wokół kręgu i w pewnym momencie wyznacza dotknięciem owcę spośród uczestników. Wilk na dany znak zaczyna gonić owcę, krąg zaś ma się szybko obracać w ten sposób, aby obronić owcę przed złapaniem. Załapana owca zostaje wilkiem, owcą kolejna osoba, wilk zaś dołącza do kręgu. 4. Prawa i obowiązki Samorządu Uczniowskiego. Temat zajęć: Samorząd uczniowski – prawa i obowiązki. Grupa (wiek, liczebność): uczniowie drugiej klasy gimnazjum, 10 – 12 osób Czas trwania: 3 godziny szkoleniowe (1 spotkanie) Cele: • Zapoznanie uczestników z prawem dotyczącym funkcjonowania SU. • Zapoznanie z przykładowymi elementami funkcjonowanie SU: regulaminem, strukturą samorządu, opiekunem samorządu, wyborami do samorządu, rzecznikiem praw ucznia. Metody pracy: burza mózgów, pogadanka, drama. Materiały i środki dydaktyczne: 3 duże arkusze papieru, flamastry, kartki A4, długopisy, taśma papierowa, wyciąg z ustawy o systemie oświaty, Statut szkoły, regulamin SU, kartka z informacjami, co powinno znaleźć się w regulaminie Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania 1. Samo... (15 minut) Potrzebne materiały Arkusz papieru duży x 3, flamastry 2.Co to jest samorząd uczniowski? Kartki A4, flamastry, długopisy, (15 minut) taśma papierowa. Charakterystyka Trener dzieli uczestników na 3 na grupy. Każda z grup otrzymuje arkusz papieru, na środku którego w okręgu zapisany jest człon wyrazowy samo-. Zadaniem grup jest dopisanie do niego jak największej liczby możliwych dokończeń. Są one odczytywane w dalszej części debaty. Warto zwrócić uwagę, że znajdą się wśród nich wyrazy o wydźwięku pozytywnym (np. samodzielność czy samokrytyka), jak i negatywnym (np. samotność, samolubność). Zadajemy uczestnikom pytanie: Co to jest samorząd uczniowski? Każdy ma spróbować stworzyć własną definicję, napisać ją na kartce, następnie te kartki przyczepiają na ścianę. Następnie wybieramy (lub podajemy) tę definicję, która jest najbliższa prawdzie. 2. Na jakiej podstawie funkcjonuje Wydrukowane wyciągi z ustawy o Trener informuje, że SU funkcjonuje na podstawie przepisów SU? (15 minut) systemie oświaty – dla każdego zawartych w ustawie o systemie oświaty. Prosi, by każdy uczestnik wypisał, jakie możliwości działania ma SU. Potem uczestnika. omawiamy. Prosi też, by uczestnicy podali, jakie artykuły w/w ustawy podejmują temat SU. 3. A jak jest w Waszej szkole?(25 Statut szkoły, regulamin SU, kartka Trener informuje, że szczegółowe zasady funkcjonowania SU w minut) z informacjami, co powinno znaleźć szkole określone są w jej statucie, a także regulaminie SU. Grupę należy podzielić na 3 podgrupki - jedna ma za zadania wyszukać się w regulaminie informacji na temat SU ze statutu, druga i trzecia sprawdzić, czy w regulaminie SU są zawarte następujące informacje: • określenie pełnej nazwy samorządu; • opis każdego z organów SU • zasady reprezentowania SU w szkole i poza nią, między innymi określenie: • czasu trwania kadencji władz, częstotliwości zwoływania zebrań, • kworum (liczba obecnych osób) wymaganego na zebraniach, • zasad przeprowadzania wyborów uzupełniających do władz SU; • ordynację wyborczą, czyli zasady przeprowadzania wyborów klasowych i szkolnych: kiedy się odbywają i kto posiada prawa wyborcze, sposób zgłaszania kandydatów, sposób prowadzenia kampanii wyborczych, sposób głosowania i liczenia głosów; • zasady współpracy SU z opiekunem, a także sposób jego wyboru. Potem sprawdzamy, czy wszystkie te informacje są sprecyzowane w dokumentach szkolnych • 4. Granice minut) samodzielności (20 kopie schematu do odpowiedzialności x 3(2 koła, jedno z napisem samorząd, drugie z napisem rodzice, nauczyciele, dyrekcja, część wspólna nosi nazwę współdecydowanie); zestawy karteczek z „kompetencjami” x 3 Duży arkusz papieru 5. Struktura SU (45 minut) Uczestnicy pracują w trzech grupach – metoda podziału dowolna, nie powinni jednak pracować z tymi samymi osobami, z którymi wykonywały poprzednie ćwiczenie. Trener prosi, aby każda z grup zagadnienia z rozsypanki wpisała w odpowiednie, jej zdaniem, miejsce schematu. To ćwiczenie pozwala zastanowić się nad tym, w jakich obszarach samorząd uczniowski może działać samodzielnie, o jakich może współdecydować, a jakie są od niego niezależne Trener rozrysowuje schemat struktury samorządu i wspólnie z grupą stara się dopasowywać, w jaki sposób poszczególne jego elementy mogą/muszą funkcjonować. 5. Diagnoza problemów młodzieży. Temat zajęć: Co nas boli, czyli diagnoza problemów młodzieży Grupa (wiek, liczebność): uczniowie drugiej klasy gimnazjum, 10 – 12 osób Czas trwania: 4 godziny szkoleniowe (2 spotkania) Cele: • nabycie przez uczestników umiejętności tworzenia i prowadzenia sondy, ankiety oraz wywiadu • dokonanie diagnozy problemów młodych mieszkańców Wrotkowa Metody pracy: miniwykład, burza mózgów, ćwiczenia praktyczne (ankieta, sonda, wywiad) rozmowa, dyskusja Materiały i środki dydaktyczne: flipczart, flamastry, kartki, długopisy, karteczki z nazwami klas. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały Charakterystyka 1. Diagnoza – co to jest i po co jest Mini wykład, materiały nie są nam ona potrzeba? (20 minut) potrzebne Trener mówi, że przed każdym działaniem potrzebujemy rozpoznania środowiska w dwóch obszarach – potrzeb (czyli np. tego, czego w waszej szkole brakuje, jest niezbędne, lub po prostu tego, czym chcieliby się zająć wasi szkolni koledzy) oraz zasobów (czyli tego, czym dysponujecie – umiejętności, czas, środki materialne), które można wykorzystać. I to jest właśnie diagnoza. 2. Co (25 minut) Grupa wspólnie próbuje podać problemy, które mogą dotyczyć młodzieży z Wrotkowa (zarówno uczniów Gimnazjum nr 3, jak i osób spoza szkoły). Przykładowe problemy: # nuda w czasie wolnym od zajęć, # kradzieże np. rowerów # przemoc wśród uczniów, # brak punktu ksero, nas nurtuje? flipczart, flamastry 3. A jak jest naprawdę cz.1? (45 kartki, długopisy (ew. laptopy i minut) dostęp do drukarki), karteczki z nazwami klas z G3 Trener dzieli grupę na 3 podgrupy. Zadaniem każdej z nich będzie przeprowadzenie diagnozy w jednej z klas w szkole oraz wśród młodzieży spoza szkoły (min. 10 osób). 4. A jak jest cz. 2.? (90 minut) Uczestnicy przeprowadzają miniankietę wśród uczniów wylosowanych klas. Następnie razem z trenerem rozmawiają na temat tego, jak przebiegała diagnoza, co było najtrudniejsze, czy coś ich zaskoczyło. Kolejnym działaniem jest opracowanie wyników diagnozy i dyskusja o nich. Wyniki te należy spisać, gdyż będą najistotniejszą informacją dla powstałej Młodzieżowej Rady Dzielnicy. naprawdę, kartki, długopisy Oprac. na podst. Samorząd Uczniowski. Podręcznik dla Uczniów, Centrum Edukacji Obywatelskiej. 6. Życie kulturalne miasta i Dzielnicy Wrotków. Temat zajęć: Życie kulturalne miasta i dzielnicy Grupa (wiek, liczebność): uczniowie drugiej klasy gimnazjum (10 – 12 osób) Czas trwania: 135 minut (1 spotkanie 3-godzinne) Cele: • • • Zapoznanie uczestników z ofertą kulturalną miasta i dzielnicy. Wsparcie rozwoju kreatywności młodzieży. Pobudzenie umiejętności plastycznych. Metody pracy: kolaż, dyskusja, rozmowa. Materiały i środki dydaktyczne: Dwa duże arkusze z wyrysowanymi osiami czasu (podział roku na miesiące i tygodnie), markery, flamastry, kredki, informacje, wycinki z gazet i informatorów, klej, nożyczki. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Kalendarium Potrzebne materiały Charakterystyka Dwa duże arkusze z wyrysowanymi osiami czasu (podział roku na miesiące i tygodnie), markery, flamastry, kredki, informacje, wycinki z gazet i informatorów, klej, nożyczki. Na trzygodzinnym spotkaniu wspólnie przygotowują dwie osie czasu - kalendarium wydarzeń kulturalnych Lublina i Wrotkowa. Po przygotowaniu prac, omawiamy ofertę kulturalną ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń, w których czynny udział może wziąć młodzież – te zaznaczamy na osi. Na dole każdej osi wypisujemy pomysły na wydarzenia, których nie ma, a z pewnością cieszyłyby się zainteresowaniem młodzieży. (warto przypomnieć uczestnikom, aby wrócili do diagnozy – tam na pewną znajdą się jakieś pomysły). Wykonane kalendarium wydarzeń w mieście i dzielnicy pozostaje w sali lekcyjnej. 7. Warsztaty krytycznego myślenia. Czas trwania: 8h Cele: • Podczas warsztatów uczniowie dowiedzą się, jak sprawnie się komunikować, jak wnioskować i argumentować, oraz jak mówić, by nas słuchano, • Nauczą się, jak być odpornym na manipulacje i jak nie ulegać własnym skrótom myślowym. Zajęcia powinny rozwinąć krytycyzm i wyrobić świadomość obywatelską. • Mają służyć "obudzeniu" ludzkiej myśli, wyrobieniu potrzeby zastanawiania się, refleksji nad otaczającym nas światem. Metody pracy: wykład konwersacyjny z użyciem prezentacji multimedialnej, ćwiczenia i zajęcia warsztatowe, praca w grupach. Materiały i środki dydaktyczne: prezentacja multimedialna, materiały prasowe i audiowizualne, materiały z opisami zadań warsztatowych, konspekty zajęć z wyjaśnieniem najważniejszych pojęć. Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Sprawna komunikacja (1h) Potrzebne materiały laptop, projektor, głośniki, czyste kartki papieru prezentacja multimedialna, kartki z zadaniami Charakterystyka Wymiana myśli, w której raz jesteśmy nadawcą, a raz odbiorcą, czyli rozmowa, to najbardziej podstawowy i naturalny sposób użycia języka. Mimo to, sposób komunikacji podlega pewnym regułom, a te narzucają nam ograniczenia, ale też stwarzają pewne możliwości. Zajęcia mają pomóc w rozwijaniu sprawnej komunikacji – „by wyrazić to, co chcemy i w sposób taki, jaki chcemy”. Zagadnienia: a) o używaniu języka; b) o błędach w komunikacji; c) zrozumieć i dać się zrozumieć – reguły sprawnego komunikowania Perswazja cz. 1 - emocje (1h) laptop, projektor, głośniki, czyste kartki papieru prezentacja multimedialna Perswazja to nie manipulacja. To jedynie umiejętność uatrakcyjnienia własnego przekazu tak, by był jeszcze lepiej odbierany. To inaczej umiejętność przekonywania, wpływania na przekonania i postawy innych, ale bez uciekania się do oszustwa i manipulacyjnych chwytów. Zagadnienia: a) o sztuce przekonywania; b) rozum a emocje; c) jak zostać dobrym mówcą? Perswazja cz. 2 - słowa (1h) laptop, projektor, głośniki, czyste kartki papieru prezentacja multimedialna, kartki z zadaniami Często w pośpiechu, może z braku przygotowania, niektórzy formułują wypowiedzi w sposób niezgrabny i chaotyczny. W konsekwencji tego, nikt nie chce ich słuchać. Zajęcia mają przypomnieć wagę słowa i pokazać, jak mówić w sposób bardziej precyzyjny, spójny i świadomy oraz jak się spierać i dyskutować, a jednocześnie nie dać się nabrać na retoryczne sztuczki innych. Zagadnienia: a) siła słowa; b) argumentacja; c) błędy logiczne Manipulacja cz. 1 – chwyty i wymyki laptop, projektor, głośniki, czyste (1h) kartki papieru prezentacja multimedialna, kartki z testem By umiejętnie poruszać się w rzeczywistości społecznej należy dobrze poznać mechanizmy kierujące człowiekiem i jego postępowaniem w interakcji z otoczeniem. To klucz do tego, by zauważyć, jak ludzie wywierają na siebie nawzajem wpływ. Ta wiedza staje się przydatna wtedy, gdy niektórzy oszukując, będą chcieli ludzkie słabości perfidnie wykorzystać. Zagadnienia: a) człowiek w społeczeństwie – zachowania społeczne, wpływ społeczny; b) techniki manipulacyjne; c) jak nie dać się zmanipulować? Manipulacja cz. 2 – kontrola obrazu laptop, projektor, głośniki (1h) prezentacja multimedialna, materiały audiowizualne Współczesnym światem rządzi kultura obrazkowa. Zamiast instrukcji obsługi coraz częściej stosuje się symbole lub rysunki, w mediach słowa zastępuje się zdjęciami, rozmowy filmami. Tymczasem obraz to najbardziej podatny na manipulację środek przekazu. Jego wieloznaczność i nieprecyzyjność dopuszczają możliwość różnych interpretacji, ale też kuszą, by za pomocą słowa lub dźwięku wpływać na odbiór obrazu . Zajęcia mają uczyć, jak patrzeć, by naprawdę widzieć. Zagadnienia: a) obraz a dźwięk; b) słowo a obraz; c) fotomontaż i manipulacja kadrem Media – jak poddanym? (1h) nie zostać ich laptop, projektor, głośniki, czyste kartki papieru prezentacja multimedialna, materiały prasowe By nauczyć się oglądać, słuchać i czytać w sposób bardziej świadomy i krytyczny należy poznać sposób pracy dziennikarzy. Dzięki poznaniu podstawowych mechanizmów funkcjonowania mediów, łatwiej będzie dostrzec cienką granice między informacją, kreacją a manipulacją. Zagadnienia: a) informowanie – obiektywność, wiarygodność, rzetelność; b) kreowanie – funkcjonowanie mediów w społeczeństwie; c) manipulowanie – intencje dziennikarzy a niewiedza odbiorców; d) zasady krytycznego odbioru mediów Reklama – nie daj się wciągnąć (1h) laptop, projektor, głośniki, czyste kartki papieru prezentacja multimedialna, materiały audiowizualne Reklama najczęściej zachęca odbiorców do zakupu towarów lub usług niezależnie od tego czy ich naprawdę potrzebują. Często reklamy próbują dopiero stworzyć potrzebę nabycia czegoś. Z reguły, robią to narzucając jeden tok myślenia, próbując jak najbardziej „zaciemnić obraz przekazu”, by odbiorca jak najrzadziej odnosił się do własnych refleksji. Zajęcie mają pomóc odbierać reklamę w sposób bardziej krytyczny, by nie dać się jej oszukać. Zagadnienia: a) cel a etyka – co można, a czego nie wolno w reklamie; b) słowo a obraz – chwyty i slogany; c) perswazja podprogowa; d) reklama polityczna Internet - (1h) laptop, projektor, głośniki, Internet (?) prezentacja multimedialna Internet to ogromne pole możliwości i szans rozwoju. Ale za każdą z nich kryje się potencjalne zagrożenie. Cyfrowy świat, to przestrzeń wielu pułapek, z których trzeba sobie zdawać sprawę, korzystając z jej nieograniczonych możliwości. Zagadnienia: a) możliwości – dostęp do informacji, uczestnictwo w kulturze, sposoby komunikacji; b) zagrożenia – wiarygodność informacji, dane osobiste, ukryta reklama SEMESTR DRUGI Autor – Paulina Sowa Konsultacja merytoryczna – Beata Nowak - Przech Etap realizacji drugiego semestru programu: 1. Diagnoza problemów dzielnicy. Temat zajęć: Diagnoza problemów dzielnicy Grupa (wiek, liczebność): uczniowie klasy drugiej gimnazjum, ok. 10 - 12 osób Czas trwania: 12 godzin lekcyjnych Cele: • zaznajomienie uczniów z metodami pozwalającymi na zapoznanie się z problemami społeczności lokalnej oraz przygotowanie wstępnej selekcji problemów. Metody pracy: prezentacja multimedialna, pogadanka, warsztaty, ćwiczenia praktyczne Materiały i środki dydaktyczne: Kartki, długopisy, flipcharty, markery Materiały merytoryczne (prezentacje multimedialne, karty pracy, kwestionariusze ankiety) Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały Charakterystyka Co to jest diagnoza społeczna?/ 10 minut Załącznik 1 – otrzymuje go każdy uczeń Prowadząca przedstawia krótką definicję diagnozy społecznej po to, aby uczniowie wiedzieli, czym będą się zajmować w trakcie zajęć. Pokrótce omawiamy materiał z załącznika. Jakimi metodami badamy środowisko lokalne/ 20 minut Prezentacja multimedialna nr 1, komputer, rzutnik Prowadząca przedstawia uczniom informacje na temat wybranych metod, którymi posługują się badacze w celu zdiagnozowania problemów społecznych. Omawia je pokrótce. Z czego składa się dzielnica/ 60 minut Flipchart, marker Materiał dla prowadzącej do zapoznania się przed zajęciami – załącznik 2 Metodą burzy mózgów uczniowie próbują wskazać elementy, z których składa się ich dzielnica (Wrotków), np. instytucje kultury, szkoły, ośrodki sportowe, osiedla mieszkaniowe etc. Następnie próbują wskazać, co wchodzi w skład poszczególnych elementów. Wszystkie pomysły zapisują na flipcharcie w postaci grafów – łatwiej będzie im przechodzić od wyższego do niższego stopnia (np. instytucje kultury mają szerszy zakres niż domy kultury). Na koniec przygotowywany jest przejrzysty plakat, na którym będzie pracowała grupa przez resztę zajęć. Zagadki lateralne na pobudzenie kreatywności/ 45 minut Załącznik 3 W celu pobudzenia kreatywności uczniów, którzy na zajęciach będą musieli wstępnie określić problemy, które mogą doskwierać mieszkańcom dzielnicy, prowadząca przeprowadza z nimi grę w stylu „Czarnych historii” Jakie problemy ma nasza dzielnica?/45 minut Na podstawie plakatu przygotowanego na poprzednich zajęciach grupa wybiera sobie dwa elementy dzielnicy, którymi chce się zająć. Metodą burzy mózgów starają się wymyślić problemy, z którymi mogą borykać się mieszkańcy Wrotkowa. Techniki diagnozy problemów – ankieta/ 90 minut Prezentacja nr 2, komputer, rzutnik, Prowadząca przedstawia grupie informacje na temat przykładowy kwestionariusz ankiety konstruowania kwestionariusza ankiet. Po zapoznaniu się z tymi informacjami, grupa wraz z prowadzącą stara się przygotować – załącznik 4 kartki, długopisy kwestionariusz, który zostanie użyty do przeprowadzenia diagnozy problemów społeczności Wrotkowa. Prowadzenie badań/ 135 minut Wydrukowane kwestionariusze ankiet, długopisy Grupa wraz z opiekunem przeprowadza badania na mieszkańcach Wrotkowa – ankiety są wręczane przechodniom, zostawione w miejscach spotkań etc. Omówienie wypełnionych kwestionariuszy i przygotowanie raportu z badań/ 135 minut Uzupełnione ankiety, kartki, długopisy, komputer Na podstawie wypełnionych przez mieszkańców kwestionariuszy grupa wraz z prowadzącą przygotowuje raport, w którym zaznaczone powinny zostać problemy, które są najbardziej dokuczliwe dla mieszkańców. W trakcie zajęć pożądane są energizery, które zapewniają lepszą dynamikę pracy grupy. Wybór pory i typu energizera zależy od trenera, który zna już grupę. ZAŁĄCZNIK 1 Diagnoza społeczna to badania, które odpowiadają na pytanie: „jak jest” (w społeczeństwie, instytucji, rodzinie) Są one podejmowane z przesłanek społecznych (zwykle w odpowiedzi na sytuację problemową w życiu mają cele praktyczne społecznym) i skutecznego przekształcania rzeczywistości) (zastosowanie wiedzy naukowej dla Najważniejsze przedmioty diagnozy społecznej w polityce społecznej: • poziom (standard) życia – stopień zaspokojenia potrzeb materialnych • jakość życia – zaspokojenie pozostałych potrzeb (niematerialnych), związanych z zadowoleniem z życia • typy stosunków społecznych – relacje np.: pracodawca – pracownik (stosunki pracy), mieszkaniec – społeczność lokalna (badania samorządności), obywatel – państwo (zagadnienia bezpieczeństwa socjalnego), bogaci – biedni (nierówności społeczne) • funkcjonowanie polityki społecznej, w tym jej instytucji, • sfery życia społecznego, które są ważnym kontekstem dla prowadzenia polityki społecznej, np.: sytuacja ludnościowa, gospodarka i zachodzące w niej procesy, kultura i wartości społeczeństwa i ich przemiany. Metody zbierania danych: • obserwacje i eksperymenty, • badania sondażowe (ankieta, wywiad kwestionariuszowy), • wtórna analiza danych (badania na podstawie spisów, dokumentów urzędowych), • badania jakościowe (analiza dokumentów osobistych, obserwacja uczestnicząca, wywiad swobodny). ZAŁĄCZNIK 2 Informacje dotyczące miejsca zamieszkania młodzieży: • położenie, historia okolicy, granice administracyjne, osiedla mieszkaniowe, administracja, wspólnoty mieszkaniowe, Rady Dzielnic, • porządek publiczny – straż miejska, policja, straż pożarna, • wyznania i parafie, • przemysł, usługi, handel, • opieka lekarska – szpitale, przychodnie, specjalistyczne placówki medyczne, • pomoc społeczna i wsparcie, • oświata i wychowanie – placówki publiczne i niepubliczne, • kultura – domy kultury, biblioteki, • sport rekreacja i wypoczynek, • połączenia komunikacyjne, • ludzie związani z miejscem zamieszkania ZAŁĄCZNIK 3 1. Niewidomy wszedł do nadmorskiej restauracji i zamówił pieczeń z pelikana. Kelner podał mu pieczeń, a mężczyzna po pierwszym kęsie wybiegł z restauracji i popełnił samobójstwo. Dlaczego? Był marynarzem. Na statku wybuchł pożar w wyniku którego oślepł, a statek zatonął. Uratowali się tylko trzej marynarze: on, jego przyjaciel (ciężko ranny) i jeszcze jeden. Niestety wylądowali na bezludnej wyspie bez żadnej żywności. By nie umrzeć z głodu zdrowy marynarz zabił ciężko rannego i zjadł karmiąc też niewidomego. Powiedział niewidomemu że to mięso z pelikana ... 2. W zamkniętym od wewnątrz biurze jest martwy mężczyzna. Na biurku leży kilka kartek papieru, długopis i zaklejona koperta. Jak on zginął? Zatruty klej na znaczku - makabryczny pomysł. 3. Ojciec i jego syn mieli wypadek samochodowy. Ojciec zmarł, a syna przewieziono karetką do szpitala. Gdy chirurg go zobaczył krzyknął: "Nie mogę operować tego chłopca, on jest moim synem!". Jak to możliwe? Chirurg może być kobietą, więc także i matką. 4. Pewien mężczyzna jest ubrany całkowicie na czarno. Ma czarne buty, skarpetki, spodnie, sweter, rękawiczki i kominiarkę. Idzie czarną ulicą, na której nie świeci się żadna latarnia. Nie widać też księżyca jest nów, a niebo zachmurzone. Naprzeciw niego z dużą prędkością jedzie czarny samochód z wyłączonymi światłami - jednak w jakiś sposób kierowca zobaczył mężczyznę i się zatrzymał. Jak to możliwe? Był dzień - czy gdzieś jest napisane inaczej? 5. Pewien mężczyzna wcześnie przybył na przyjęcie i wypił trochę ponczu. Następnie szybko wyszedł. Wszyscy inni goście umarli z powodu zatrucia, a policja stwierdziła, że trucizna była właśnie w ponczu, co więcej - znajdowała się tam już, gdy on pił poncz. Dlaczego ten mężczyzna się nie zatruł? Pomysł godny Agathy Christie - trucizna w kostkach lodu. 6. Pewna kobieta ma dwóch synów, którzy urodzili się o tej samej godzinie, tego samego dnia, miesiąca i w tym samym roku. Nie są jednak bliźniakami - jak to możliwe? Są trojaczkami (czworaczkami itd.). 7. Pewien mężczyzna wszedł do baru i poprosił barmana o szklankę wody. Zamiast tego barman sięgnął pod ladę, wyjął pistolet i wycelował w gościa. Mężczyzna podziękował i wyszedł. Wyjaśnij to! Mężczyzna miał czkawkę. Barman zamiast dać mu wody przestraszył go. 8. Na środku pustyni leży martwy całkowicie nagi człowiek, w ręku trzyma spaloną zapałkę. Wyjaśnij to! Leciał wraz z innym mężczyzną balonem. Gdy balon zaczął opadać, wyrzucili cały balast. Ale balon nadal opadał, więc wyrzucili także wszystkie rzeczy, łącznie z ubraniami. Ponieważ balon nadal opadał postanowili zrobić losowanie - kto wyciągnie spaloną zapałkę, ten musi wyskoczyć. 9. W budce telefonicznej leży martwy człowiek. Wokół jest pełno szkła i krwi. Jest tam też torba zawierająca rybę. Wyjaśnij to!Mężczyzna był wędkarzem. Rozmawiał przez telefon z kolegą. Pokazując jaką wielką rybę złowił wykonał wędkarski gest, rozbił szyby, poprzecinał sobie żyły i wykrwawił się. 10. Kierowca Fiata ma brata, lecz brat kierowcy Fiata nie ma brata. Kim kierowca Fiata jest dla brata? Siostrą. 11. Cezar i Kleopatra leżą martwi na podłodze, pod otwartym oknem, dookoła nich jest pełno wody i szkła, ale na ich ciele nie ma żadnych śladów, nie zostali też otruci. Jak zginęli? Cezar i Kleopatra to złote rybki. Przeciąg strącił akwarium... 12. Pewien człowiek jechał pociągiem. Gdy pociąg wjechał do ciemnego tunelu on popełnił samobójstwo. Dlaczego? Wracał ze szpitala gdzie po wielu latach i ciężkich operacjach przywrócono mu wzrok. Biedak myślał że znów przestał widzieć. 13. Pewien mężczyzna w środku nocy nie mógł zasnąć. Wziął telefon, wykręcił numer ale zanim ktokolwiek odebrał, odłożył słuchawkę i od razu zasnął. Wyjaśnij to! Każdy sposób jest dobry, żeby obudzić chrapiącego sąsiada... 14. W kuchni na stole z dębowego drzewa, znajdował się dzbanek z najlepszą i najzdrowszą herbatą ziołową. Woda użyta do tej herbaty pochodziła z najczystszego źródła. Pewien mężczyzna postawił dzbanek z herbatą na serwetce, wziął kubek i napił się z niego. Nie minęło 20 minut jak zabrało go pogotowie z powodu ciężkiego zatrucia - jak to możliwe? A kto powiedział, że w kubku była herbata ... 15. Pewien człowiek mieszka na ostatnim piętrze bardzo wysokiego budynku. Każdego dnia idąc do pracy jedzie windą aż na parter, jednak wracając z pracy wyjeżdża windą tylko do połowy wysokości, a dalej idzie po schodach. Chyba, że jest zła pogoda - wtedy wyjeżdża windą na samą górę! Dlaczego? Jest on zbyt niski, żeby dosięgnąć umieszczonego na samej górze przycisku ostatniego piętra, a gdy pada, to może to zrobić parasolem. ZAŁĄCZNIK 4 Przykładowa ankieta Co powinien zawierać raport z badań: 1. Procenty rozkład odpowiedzi na wszystkie pytania. 2. Wykaz najpopularniejszych odpowiedzi badanych na kluczowe pytania. 3. Wykaz najpopularniejszych odpowiedzi badanych na kluczowe pytania z podziałem na płeć i wiek respondentów (np. kobiety do 30 roku życia, mężczyźni po 30 roku życia). 2. Selekcja problemów. Grupa (wiek, liczebność): uczniowie drugiej klasy gimnazjum, grupa ok. 10 – 12 osób Czas trwania: 8 godzin lekcyjnych Cele: • rozwijanie twórczego myślenia, • rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów • poznanie metod rozwiązywania problemów Metody pracy: Materiały i środki dydaktyczne: flipczart, markery, kartki, długopisy, załączniki, kropki, patyczki do szaszłyków, historia o Jasiu, raport z badań, flamastry Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Mini trening twórczego myślenia/ 90 minut Potrzebne materiały Charakterystyka Flipczart, markery, kartki, długopisy, Twórcze myślenie jest bardzo ważne przy rozwiązywaniu załącznik nr 1, kropki, patyczki do problemów. Aby grupie łatwiej było wyszukiwać rozwiązań, szaszłyków, prowadząca przeprowadza z grupą szereg ćwiczeń rozwijających giętkość myślenia, oryginalność skojarzeń, umiejętność wychwytywania związków między pozornie różnymi przedmiotami lub pojęciami. Prowadząca przedstawia uczniom krótką definicję metody, jako świadomie i konsekwentnie stosowanego sposobu postępowania dla osiągnięcia określonego celu. Zwraca uwagę na fakt, że aby rozwiązać jakiś problem, trzeba konsekwentnie dążyć do obranego celu wybraną metodą. Nie można w trakcie rozwiązywania problemu zmieniać sposobu jego rozwiązania. Czym jest metoda?/5minut Jakie są metody rozwiązywania problemów? / 40 minut Flipchart, markery, załącznik nr 2 historia o Jasiu, załącznik nr 3 Prowadząca na wstępie pokazuje grupie, że sytuacje, które wydawać się mogą problemami, często mogą się zmienić w szanse. Przywołuje tutaj historię Jasia. Następnie prowadząca przedstawia grupie kilka sposobów rozwiązywania problemów (burza pytań, kruszenie obiektu, poszukiwanie analogicznych rozwiązań). Proces rozwiązywania problemów/ 10 minut Załącznik nr 4 Prowadząca przedstawia grupie diagram, na którym uwzględnione są etapy rozwiązywania problemów. Razem z uczniami wskazuje, które etapy są już za nimi, a które przed. Diagram zostaje przeniesiony na flipchart, aby później można go było uzupełniać. Selekcja problemów cz.1/35 minut Raport z badań, kartki, długopisy, flamastry Grupa wraz z prowadzącą analizuje przygotowany na zajęciach z diagnozy problemów społecznych raport. W trakcie otwartej dyskusji stara się wybrać te problemy, które nie tylko wydają się ważne dla społeczności, ale także rozwiązywalne. Dlaczego problem jest problemem?/20 minut Kartki, długopisy SWOT osobowości/30 minut Załącznik nr 5, długopisy, załącznik Prowadząca informuje grupę na czym polega analiza SWOT. nr 6 Następnie rozdaje każdemu uczestnikowi kartki z pytaniami pomocnymi przy takiej analizie osobowości. Uczniowie indywidualnie rozwiązują karty analizy. Następnie prowadząca omawia je na forum, cała grupa próbuje stworzyć SWOT swojej grupy. SWOT Wrotkowa/ 40 minut Flipchart, markery, załącznik nr 6 Na podstawie posiadanych informacji o Wrotkowie wszyscy uczestnicy zajęć próbują wykazać mocne i słabe strony ich dzielnicy, a także szanse i zagrożenia przed nią stojące. Załącznik nr 7, kartki, długopisy Uczniów dzielimy na 3-4 osobowe grupy. Każda grupa losuje jeden z wybranych problemów. Do wylosowanych problemów należy dopasować do nich poznane na wcześniejszych zajęciach metody rozwiązań problemów. Oczywiście, metody te mogą ulec pewnej modyfikacji. Najważniejsze jest jednak to, żeby grupa wybrała plan działania i rozpisała go zgodnie z załącznikiem nr 6. Selekcja problemów cz.2/ 45 minut Zamiana miejsc / 45 minut Kartki, długopisy Uczniowie zostają podzieleni na mniejsze podgrupy, w których starają się odpowiedzieć na następujące pytania dotyczące wybranych problemów: 1. Jakie jest hasło mojego problemu? 2. Dlaczego sprawa w ogóle stanowi problem? 3. Dlaczego sprawa stanowi problem dla mnie (dla nas?)? 4. Jakie rozwiązania już podejmowano? 5. Co chcemy uzyskać? Grupy wymieniają się wylosowanymi wcześniej problemami, zaznaczają na nich słabe i mocne strony, dopisują własne pomysły. W trakcie zajęć pożądane są energizery, które zapewniają lepszą dynamikę pracy grupy. Wybór pory i typu energizera zależy od trenera, który zna już grupę. ZAŁĄCZNIK 1 Czy potrafisz twórczo myśleć - psychozabawa Każdy uczeń dostaje kartkę z pięcioma hasłami, do których wypisuje co najmniej trzy bliższe i dalsze skojarzenia. Przykład: ”rzeka”- woda, strumyk, kąpać się, most Księżyc – Amerykaokośniegróża – 2. Co można zrobić z…? Znajdujemy jak największą ilość różnych zastosowań (także bardzo nietypowych) dla przedmiotów np: - kubek - gazeta - cegła - druciany wieszak - spinacz biurowy - ołówek - puszka po zielonym groszku - przestarzała książka w sztywnej oprawie Zastosowania mogą być ciekawe np. kubkiem wycinamy ciasto na pierogi, odrysowujemy owale itp. 3. Psychozabawa: do każdych trzech słów znajdź uzasadnione skojarzenie np. do słów kominek – pałac – ciepło właściwym skojarzeniem będzie słowo dom, ponieważ pałac jest domem, kominek zawsze znajduje się w domu, w domu jest ciepło (zwłaszcza rodzinne). piasek – polityka – jajo zegar – drogowskaz – nauczyciel podszyty – swoboda – chorągiewka lustro – piłka – szajba rozmowa – elektryczny – kosmita czarny – dusza – zło karta – biała – ogłada rzeka – impresjonizm – światło powietrze – woda – rdza strzała – płatne – ślepa wiek – jabłko – gorączka wiotkość – na wietrze – myśląca transport – upór – głupota listek – odmowa – owoc łyżwy – deser – ciało stałe roślina – próżność – chłopiec kolor – owoc – broń parszywa – łagodność – zbłąkana słup – ocean – konserwować kaptur – las – sprawiedliwy . 4. - “Jak połączyć dziewięć kropek - rozmieszczonych w kształcie kwadratu z jedną kropką pośrodku - czterema liniami prostymi bez odrywania pisaka oraz bez ponawiania ruchu po linii już wyrysowanej?” • • • • • • • • • - uczniowie zastanawiają się nad rozwiązaniem i po chwili rysują je na karteczkach; Jeśli zadanie sprawia trudność, podpowiadamy - nikt nie powiedział, że linie mają być rysowane tylko od kropki do kropki. - jeżeli zadanie sprawia nadal kłopot, możemy podjąć próbę rozwiązania go wspólnymi siłami całej klasy 5. Na stole leżą 3 patyczki. Nie dodając ani jednego patyczka zrób z trzech cztery. Patyczków nie wolno przełamywać. 6. Cztery patyczki ułożono na krzyż. Jak, przestawiając jeden z nich, przekształcić krzyż w kwadrat. 7. “Dlaczego magowie arabscy, wędrujący na wielbłądach po pustyni, nosili szelki plecione z wielbłądziego włosia?” Uczniowie zastanawiają się nad odpowiedzią. Jeśli prowadząca widzi, że ćwiczenie sprawia im trudność, podpowiada po chwili sposób podejścia do problemu – w tym wypadku należy doradzić uczniom, by bardzo dokładnie, powoli, spokojnie przeczytali tekst, a następnie zastanowili się, czy w treści zadania nie ma przypadkiem informacji, które nie są istotne dla problemu; można spróbować narysować problem – maga w spodniach na szelkach – niektóre osoby “lepiej” myślą posługując się rysunkiem. ODPOWIEDZI DO ZAŁĄCZNIKA 1 Ad.4 Jak połączyć dziewięć kropek - rozmieszczonych w kształcie kwadratu z jedną kropką pośrodku - czterema liniami prostymi bez odrywania pisaka oraz bez ponawiania ruchu po linii już wyrysowanej? Ad.5. Na stole leżą 3 patyczki. Nie dodając ani jednego patyczka zrób z trzech cztery. Patyczków nie wolno przełamywać. leżą trzy przed ... ...i po rozwiązaniu zadania Ad. 6. Cztery patyczki ułożono na krzyż. Jak, przestawiając jeden z nich, przekształcić krzyż w kwadrat? przed wykonaniem zadania i po wykonaniu ...po prostu 4 jest kwadratem liczby 2. Ad. 7. Dlaczego magowie arabscy, wędrujący na wielbłądach po pustyni, nosili szelki plecione z wielbłądziego włosia? – żeby im nie opadły spodnie ZAŁĄCZNIK 3 Problemy - to możliwości. Zobaczmy na jednym prostym przykładzie, jak trywialną sytuację, może nawet nieprzyjemną, możemy zamieniać na wspaniałe pole do popisu naszych twórczych możliwości. Wyobraźmy sobie, że do małego Jasia podchodzi jego starszy brat, pokazując mu dwie monety o wartości 1 i 2 zł. Jak wiemy, złotówka jest większa od dwuzłotówki. Jasiu słyszy podchwytliwe pytanie: - Jasiu, którą monetę chcesz dostać, tę większą czy tę mniejszą? Jasiu myśli, myśli, myśli i wreszcie odpowiada: - Tę większą. - Ha, ha - słyszy w odpowiedzi i dostaje złotówkę. Fama o głupim Jasiu rozchodzi się po okolicy. Co raz to podchodzą do niego różni prześmiewcy i pytają: - Jasiu, którą monetę chcesz dostać? Jasiu za każdym razem po namyśle wybiera tę większą złotówkę. Aż wreszcie jakaś dobrotliwa, życzliwa Jasiowi osoba pragnie przerwać jego męczarnie, pragnie ukrócić to wyśmiewanie się i poucza tak: - Jasiu. Widzisz, ty źle wybierasz. Ta mniejsza moneta ma większą wartość. Więcej kupisz za nią cukierków, niż za tę drugą. Za dwa złote kupisz więcej cukierków niż za złotówkę. Jasiu tylko kiwa z politowaniem głową i replikuje: - Oj, proszę pani. Gdybym ja wybierał dwa złote - ile razy zadawano by mi to naiwne pytanie? Raz, dwa? Wybieram zawsze "źle" - i w ten sposób od jakiegoś czasu mam już stałe źródło dochodu. Każdy chce się na własne oczy przekonać, jaki to ten Jasiu jest naiwny i nie zna się na monetach. ZAŁĄCZNIK 4 ZAŁĄCZNIK 5 Moje mocne strony: • Jakie posiadasz talenty, zdolności i umiejętności? • Co umiesz robić najlepiej? • Jakie posiadasz cenne cechy osobowości? • Czy posiadasz jakieś pozytywne cechy rzadko spotykane w Twoim środowisku? • Jakie zdolności, talenty i umiejętności widzą u Ciebie inni (rodzice, koledzy, nauczyciele)? • Jakie są Twoje największe osiągnięcia? • Wolisz pracować z ludźmi czy z przedmiotami? • Lepiej czujesz się w zespole czy sam? Przykładowe pytania pomocne przy ocenie słabych stron: • Czego nie lubisz robić i dlaczego? • Jakie prace sprawiają Ci trudności i dlaczego? • Jakie przedmioty w szkole sprawiają Ci trudności i dlaczego? Na czym polegają Twoje słabości oraz jakie słabości widzą u Ciebie inni (rodzice, koledzy, nauczyciele). • Czego się boisz i dlaczego? • Jakich cech osobowości nie posiadasz? • Co budzi we mnie niepokój? Moje szanse: • Jakie szanse się przede mną rysują? • Co nowego pojawiło się wokół mnie? • Jakie okazje przegapiłem, które z nich jeszcze mogę wykorzystać? • Jakie trendy mogą stać się dla mnie okazją? • Jakie lokalne wydarzenia mogą pomóc w realizacji moich planów? Moje zagrożenia: • Jakie przeszkody mogą stać się dla mnie pułapką? • Jak zmieniają się wymagania wobec otwarcia firmy w branży o której myślę? • Czy zmiany technologii zagrażają mojej pozycji? • Czy jestem zadłużony, czy mam problemy z zarządzaniem pieniędzy? ZAŁĄCZNIK 6 ZAŁĄCZNIK 7 DZIAŁANIE TERMIN REALIZACJI OSOBY I INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE SEMESTR TRZECI Autor – Ewelina Pyzik Konsultacja merytoryczna – Beata Nowak – Przech Etap realizacji trzeciego semestru programu: 1. Realizacja inicjatyw na rzecz dzielnicy. Temat zajęć: Podejmowanie inicjatyw na rzecz dzielnicy Grupa (wiek, liczebność) : Uczniowie gimnazjum Czas trwania: 48 h Cele: • Nabycie umiejętności dostrzeżenia problemów (społecznych, kulturalnych) na dzielnicy, próba odnalezienia sposobów na ich rozwiązanie poprzez przygotowanie i realizację inicjatyw młodzieżowych na rzecz Wrotkowa. Metody pracy: Metoda zespołowego projektu młodzieżowego. Materiały i środki dydaktyczne: Przygotowana oś czasu na flipcharcie, markery, załącznik nr 1, załącznik nr 2, kartki papieru, wycięte z kartonu „wyspy”, flamastry, komputer z dostępem do Internetu, flipcharty, markery Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania Potrzebne materiały 1. 3-2-1-0 START (40 min) Charakterystyka Spotkanie wstępne, pierwsze po wakacyjnej przerwie, prowadząca/cy omawia cele zajęć na najbliższy semestr, czym będziemy się zajmować. Głównym zadaniem będzie przygotowanie przez grupę 4 inicjatyw na rzecz dzielnicy. Na przykładzie działań z poprzedniego roku grupy analizują swoje inicjatywy – co wyszło dobrze, co było do poprawy oraz przyczyny ewentualnych niepowodzeń. 2. Linia czasu (20 min) Przygotowana oś czasu na flipcharcie, markery. W związku z tym, że w tym roku jest więcej pracy nad inicjatywami, należy zacząć od właściwej czasowej organizacji pracy – na osi czasu prowadzący/ca zaznacza poszczególne etapy pracy młodzieży nad projektem (opracowanie pomysłu, przygotowywanie pism, wizyty w instytucjach/miejscach, dla których młodzież chce coś zrobić, przygotowywanie materiałów, próba generalna itp.) oraz najważniejsze daty (spotkania, daty realizacji inicjatyw itp). Nie wszystkie daty będą znane już na początku pracy, ważne jest jednak to, by młodzież miała świadomość kiedy co ma zrobić i była za to odpowiedzialna – to co napisane, bardziej mobilizuje ☺ Dlatego wszystkie daty, które wypłyną w trakcie pracy, zostają dodane do osi czasu. Role grupowe ( 30 min) Załącznik nr 1, załącznik nr 2 Test na role grupowe, na liderstwo itp. wybranie liderów Problem (240 min) Komputer z dostępem do Internetu, Młodzież przed podjęciem decyzji o konkretnych pomysłach na flipcharty, markery inicjatywę musi wspólnymi siłami dowiedzieć się jak najwięcej na temat sytuacji na dzielnicy oraz zapotrzebowania na konkretne działania na rzecz instytucji, miejsc czy grup wiekowych. W tym celu przeszukują wszelkie znane im źródła informacji, zasięgają opinii innych osób dorosłych/rówieśników (Dobrze byłoby, gdyby zrobili wstępną orientację po pierwszym spotkaniu). Na zajęciach za pomocą burzy mózgów rzucają pomysły, jakie im się nasuwają, po czym dzielą się na małe grupy pod względem stopnia zainteresowania danymi problemami, którymi chcą się zająć. Każda grupa warsztatowa ma zrealizować 4 inicjatywy, w listopadzie i grudniu. Grupy tworzą projekt wybranego przez siebie działania – co, gdzie, dla kogo, dlaczego, w jakim terminie itp. Projekt musi zostać zapisany, by nie było ryzyka zmienności wersji. Następnie przygotowywane jest pismo do osoby decyzyjnej z prośbą o pozwolenie na działanie, danymi kontaktowymi do animatora, lidera itp. Dzięki przygotowanemu na wcześniejszym spotkaniu projektowi, grupy mogą udać się na wizytę do wybranych instytucji, by przedstawić konkretną ofertę działania. Spotkanie ma także na celu weryfikację, czy opracowany przez młodzież pomysł rzeczywiście jest trafny i odpowiada na potrzeby wybranego miejsca. Jeśli jest inaczej, grupy wysłuchują sugestii dotyczących modyfikacji i nanoszą poprawki do swojego projektu, po zaakceptowaniu pomysłu przez obie strony, projekt zostaje uznany za gotowy do realizacji. Weryfikacja problemu (240 min) Przygotowywanie materiałów do inicjatywy cz.I (160 min) W zależności od pomysłów na inicjatywę, grupy zajmują się przygotowywaniem niezbędnych materiałów, konsultując wcześniej z opiekunem kwestie finansowe i organizacyjne. Przygotowywanie materiałów inicjatyw cz. II (270 min) W zależności od pomysłów na inicjatywę, grupy zajmują się przygotowywaniem niezbędnych materiałów, konsultując wcześniej z opiekunem kwestie finansowe i organizacyjne. Próby przed inicjatywami/spotkania wstępne, zapoznawcze cz. I (270 min) Próby do dwóch inicjatyw odbywają się w szkole, na spotkaniu, chyba że grupa uzna, że potrzebuje spotkania wstępnego, wprowadzającego, które pozwoli oswoić się grupie docelowej z młodzieżą (np. w Przedszkolu). Można w takim przypadku wprowadzić spotkanie „zapoznawcze”. Inicjatywy cz. I (360 min) Grupy inicjatywne realizują 2 z czterech inicjatyw udając się do wybranych wcześniej miejsc. Próby do dwóch inicjatyw odbywają się w szkole, na spotkaniu, chyba że grupa uzna, że potrzebuje spotkania wstępnego, wprowadzającego, które pozwoli oswoić się grupie docelowej z młodzieżą (np. w Przedszkolu). Można w takim przypadku wprowadzić spotkanie „zapoznawcze”. Próby przed inicjatywami/spotkania wstępne, zapoznawcze (150 min) Inicjatywy cz. II (360 min) Ewaluacja (30 min) Realizacja dwóch ostatnich inicjatyw przez młodzież Kartki papieru, wycięte z kartonu „wyspy”, flamastry Prowadzący/ca na podłodze przygotowany wcześniej arkusz papieru z zaznaczonymi na nim „wyspami”. Każda osoba otrzymuje 4 kolorowe karki papieru A4, po czym dostaje polecenie o samodzielne wykonanie z nich statków (instrukcja z YT lub samodzielna). Po ich wykonaniu każda z osób powinna umieścić po 1 statku na każdej z 4 „wysp”, uprzednio zapisując na tych statkach informację na temat, który widnieje na poszczególnych wyspach. Należy wyjaśnić, że położona na podłodze karta papieru symbolizuje morze – przestrzeń symbolizującą bezkres wiedzy, umiejętności, relacji między osobami uczestniczącymi w projekcie. Uczestniczące osoby są kapitanami statków, które po tym morzu będą pływać. Wyjaśnić należy także, że zaznaczone wyspy oznaczają poszczególne zagadnienia, których powodzenie wpływa na zadowolenie i skuteczność działań oraz ich udoskonalanie w przyszłości. Odczytaj nazwy wysp i wyjaśnij, co one oznaczają: Atmosfera – atmosfera podczas pracy nad inicjatywą pomiędzy osobami uczestniczącymi i między nimi a opiekunem; atmosfera powodująca, że osoby uczestniczące czują się bezpiecznie, sprzyjająca swobodnej wymianie pomysłów, doświadczeń i zadawaniu pytań, Umiejętności – jakich umiejętności nabyli członkowie grup? Czego się nauczyli? Przydatność – przydatność przekazywanej podczas pracy wiedzy i umiejętności w przyszłej pracy. Niedociągnięcia – refleksje na temat tego, czy wszystko przebiegało zgodnie z założeniami, co mogło być przygotowane dokładniej lub w inny sposób. „Owieczka” uczestnicy siedzą lub stoją w kręgu, a prowadzący przedstawia im „owieczkę” – wspaniałego przyjaciela, który właśnie przybył i chce dowiedzieć się, jak przebiega projekt. Dodaje, że można jej wszystko opowiedzieć, a ona uważnie wysłucha i nie będzie komentować. Maskotka krąży z ręki do ręki, a uczestnicy po kolei i na głos wyrażają swoje opinie na temat projektu. Istnieje również wariant prostszy, w którym uczestnicy rzucają do siebie piłkę, a trzymająca ją osoba dzieli się swoimi uwagami. ZAŁĄCZNIK 1 Kwestionariusz „Moja rola w grupie” M. Belbina Wypełnij zamieszczony poniżej kwestionariusz w następujący sposób: 1) rozdziel 10 punktów w każdej z siedmiu części kwestionariusza. Możesz przypisać 10 punktów tylko jednemu zadaniu, które doskonale opisuje Twoje zachowanie w grupie, lub też rozdzielić 10 punktów pomiędzy wszystkie lub niektóre zadania opisujące mniej lub bardziej adekwatnie Twoje zachowanie; 2) wpisz Twoje odpowiedzi do tablicy wyników. Część I Sądzę, że osobiście wnoszę do grupy... a) b) c) d) wydaje mi się, że szybko dostrzegam i umiem wykorzystać nowe możliwości, mogę dobrze pracować z bardzo różnymi ludźmi, „produkowanie” pomysłów to moja naturalna zdolność, moja siła tkwi w tym, że potrafię z ludzi „wyciągnąć” to, co mają w sobie najlepszego, aby przyczynili się do osiągnięcia celów i zadań grupowych, e) moja główna umiejętność polega na doprowadzeniu spraw do końca i wiąże się z efektywnością, f) jestem w stanie przez jakiś czas zaakceptować niepopularność mojej osoby, jeśli prowadzi to do wartościowych wyników, g) zwykle wyczuwam, co jest realistyczne i prawdopodobne, jeśli chodzi o osiągnięcie sukcesu, h) zwykle mogę zaproponować jakieś alternatywne wyjście bez uprzedzeń i niechęci. Część II Jeśli mam jakieś niedociągnięcia w pracy grupowej to dlatego, że... a) nie mogę się uspokoić, dopóki narada nie jest uporządkowana, kontrolowana i ogólnie dobrze prowadzona, b) mam skłonność do bycia wspaniałomyślnym dla tych, których przekonujące pomysły nie zostały odpowiednio przemyślane, c) mam skłonność do gadulstwa, gdy grupa rozpracowuje nowe pomysły, d) mój chłodny ogląd spraw utrudnia mi przyłączenie się do gotowości i entuzjazmu kolegów, e) czasami jestem spostrzegany jako wywierający nadmierny nacisk i autorytatywny wpływ, jeśli coś musi zostać rzeczywiście zrobione, f) trudno mi kierować „na pierwszej linii”, gdyż czuję się zbyt odpowiedzialny za atmosferę grupową, g) mam skłonność do rozmyślania o tym, co w danej chwili wpada mi do głowy, przez co tracę kontakt z tym, co się dzieje, h) koledzy widzą mnie jako niepotrzebnie przejmującego się szczegółami i możliwością, że sprawy mogą się źle ułożyć. Część III Gdy jestem wciągnięty razem z innymi w przygotowanie projektu... a) mam skłonność do wywierania wpływu na ludzi, lecz bez wywierania na nich presji, b) moja czujność pozwala zapobiegać wielu pomyłkom i błędom, c) jestem gotów kłaść nacisk na działanie, aby upewnić się, że narada nie jest stratą czasu lub, że prowadzi do utracenia z widoku głównego celu, d) zwykle można na mnie polegać, że wymyślę coś oryginalnego, e) zawsze jestem gotów uczynić dobrą sugestię przedmiotem zainteresowania całej grupy, f) zawsze poszukuję ostatnich nowinek, nowych odkryć i wyników badań na określony temat, g) mam przekonanie, że moja umiejętność wydawania sądu może pomóc w podjęciu odpowiednich decyzji, h) moją specjalnością jest zorganizowanie najbardziej znaczącej części pracy. Część IV Moją charakterystyczną cechą w pracy grupowej jest... a) b) c) d) e) f) g) h) rzeczywiście interesuję się bliższym poznaniem moich kolegów, nie mam oporów przed przeciwstawianiem się zdaniu większości, zwykle potrafię przyjąć taką linię argumentacji, aby obalić błędny punkt widzenia, sądzę, że mam szczególny talent do wprowadzania pomysłów w życie, gdy plan ma być zastosowany, mam skłonność do unikania tego, co oczywiste i do zaskakiwania czymś niespodziewanym, doprowadzam to, czego się podejmę do perfekcji, jestem gotów do nawiązywania i wykorzystywania kontaktów poza grupowych, jeśli jest to potrzebne, nawet jeśli interesuje mnie wiele aspektów sprawy, nie mam problemów z podjęciem decyzji co do wyboru rozwiązania. Część V Czerpię satysfakcję z pracy, gdyż... a) b) c) d) e) f) g) h) cieszy mnie analizowanie sytuacji i rozważanie możliwości wyboru, interesuje mnie znalezienie praktycznych rozwiązań problemów, lubię mieć przekonanie, że sprzyjam kształtowaniu dobrych kontaktów międzyludzkich w pracy, lubię mieć duży wpływ na decyzje, cieszę się z kontaktów z ludźmi, którzy mają coś nowego do zaoferowania, jestem w stanie doprowadzić do zgody w ważnych dla pracy sprawach, wczuwam się w moją część zadania, jeśli pragnę poświęcić zadaniu całą swoją uwagę, lubię znaleźć taki obszar, który pobudza moją wyobraźnię. Część VI Jeśli nagle otrzymuję trudne zadanie do wykonania w ograniczonym czasie i wobec nieznanych mi osób... a) mam ochotę zaszyć się w kącie, aby wymyślić sposób na wyjście z impasu, b) byłbym gotów do współpracy z osobą, która wykazała najbardziej pozytywna nastawienie, c) znalazłbym sposób na zmniejszenie skali zadania przez ustalenie, co mogłyby zrobić poszczególne jednostki, d) moje naturalne wyczucie spraw pilnych pozwoli na postępowanie zgodnie z planem, e) z pewnością zachowam spokój i zdolność do trzeźwego sądu, f) mimo nacisków zachowam stałość celu, g) byłbym przygotowany do przejęcia konstruktywnego kierownictwa, jeśli stwierdziłbym, że grupa nie robi postępu, h) zainicjowałbym dyskusję w celu stymulowania nowych pomysłów, rozwiązń. Część VII W odniesieniu do problemów, za które jestem w grupie odpowiedzialny... a) mam skłonność do ujawniania niezadowolenia wobec tych, którzy moim zdaniem przeszkadzają w osiąganiu postępów, b) inni mogą mnie krytykować za to, że jestem analityczny i niedostatecznie opieram się na intuicji, c) moje pragnienie, aby praca została starannie wykonana, może wstrzymywać pójście do przodu, d) mam skłonność do nudzenia się i oczekuję, że inni będą mnie stymulować i „zapalać”, e) trudno mi rozpocząć, jeśli cele nie są dla mnie jasne, f) czasami nie jestem tak efektywny, jak bym chciał, jeśli chodzi o wyjaśnienie złożonych problemów, jakie przede mną stoją, g) mam świadomość, że wymagam od innych rzeczy, których sam nie mogę zrobić, h) waham się, gdy należałoby przeforsować mój punkt widzenia, gdy mam do czynienia z jawną opozycją. Wykaz skrótów użytych w tablicy klucza PO NL – praktyczny organizator CZK – człowiek kontaktów SĘ - sędzia CZG - człowiek grupy PER - perfekcjonista – naturalny lider CZA – człowiek akcji SIĘ – siewca (człowiek idei) Tablica wyników: Nanieś punkty, które przydzieliłeś poszczególnym odpowiedziom do poniższej tabeli. b c d e f Odpowiedź/ a Część 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. g h Tablica klucza: Przenieś wyniki wpisane z tablicy wyników do tablicy klucz. Dodaj punkty wpisane w każdej kolumnie w celu obliczenia liczby punktów przypisanych poszczególnym rolom grupowym. Typ/ część 1. 2. 3. 4. 5. 6, 7. Suma PO g a h d b f e NL d b a h f c g CZA f e c b d g a SIE c g d e h a f CZK a c f g e h d SĘ h d g c a e b CZG b f e a c b h PER e h b f g d c Interpretacja wyników: Najwyższy wynik w określonej kolumnie świadczy o najczęściej przyjmowanej KONSTRUKTYWNEJ ROLI GRUPOWEJ. Następny w kolejności dotyczy roli, którą przyjmuje się, jeśli z jakiś powodów istnieje ,mniejsze zapotrzebowanie na tę najbardziej preferowaną. Dwa najniższe wyniki dotyczą obszarów, które należałoby rozwijać i prawdopodobnie najsłabszych. Być może jednak zamiast je „na siłę” wzmacniać, lepiej poszukać kolegów, którzy mogliby w grupie stanowić dla nas dopełnienie. Rola/ Wyniki Średnie Wysokie Bardzo wysokie 0–6 7 – 11 12 – 16 17 – 23 0–6 0–8 0–4 0–6 0–5 0–8 0-3 7 – 10 9 – 13 5–8 7–9 6–9 9 – 12 4-6 11 – 13 14 – 17 9 – 12 10 – 11 10 – 12 13 – 16 7-9 14 – 23 18 – 36 13 – 29 12 – 21 13 – 19 17 – 25 10 - 17 Niskie PO NL CZA Się CZK SĘ CZG PER Role w dobrym zespole: Naturalny lider – sprawuje pieczę i kontrolę nad sposobem, w jaki grupa stara się osiągnąć cele. Potrafi efektywnie wykorzystać zasoby zespołu; rozpoznaje, gdzie tkwią zalety, a gdzie słabości grupy; potrafi wykorzystać potencjał indywidualny każdego pracownika. Cechy: zrównoważony, dominujący, ekstrawertyk. Charakteryzuje go raczej zdrowy rozsądek aniżeli rozważania intelektualne, w kierowaniu nie jest agresywny. Człowiek akcji – kształtuje sposób, w jaki wykorzystany zostanie wysiłek grupy; kieruje swoją uwagę bezpośrednio na ustalaniu celów i priorytetów; pragnie wywierać wpływ na kształt lub wzorzec dyskusji grupowej. Cechy: niespokojny, dominujący, ekstrawertyk, impulsywny, łatwo się irytuje.. Chce szybko widzieć rezultaty. Rywalizuje i bywa arogancki, ale dzięki niemu „coś się rzeczywiście dzieje”. Praktyczny organizator – zamienia koncepcje i plany na praktyczne działanie i realizuje uzgodnione plany w sposób systematyczny i efektywny. Cechy: zrównoważony i zdyscyplinowany. Dzięki niemu następuje praktyczne wdrożenie projektów i planów rozwiązań. Pragnie konkretów, nie lubi zmienności planów. Siewca (człowiek idei) – wysuwa nowe pomysły i strategie ze szczególnym uwzględnieniem najistotniejszych problemów. Próbuje „przedzierać się” ze swoją wizją przez grupowe podejście do problemu na zasadzie konfrontacji. Cechy: dominujący, inteligentny, introwertyk. Może „gubić” szczegóły i robić błędy, a także krytykować pomysły innych. Im większy problem, tym większe wyzwanie, żeby go rozwiązać. Uważa, że wszystkie dobre pomysły z początku dziwnie wyglądają. Roztacza wokół siebie aurę „geniusza”. Człowiek kontaktów – bada, analizuje i przytacza informacje na temat pomysłów, stanu wiedzy i działań na zewnątrz grupy; nawiązuje kontakty zewnętrzne, które mogą być użyteczne dla zespołu; potrafi prowadzić niezbędne negocjacje. Cechy: zrównoważony, dominujący, ekstrawertyk. Popiera innowacje i jest dobrym improwizatorem. Trochę cyniczny w poszukiwaniu zysku dla grupy – często mówi „nowe możliwości powstają w wyniku błędów innych”. Sędzia – analizuje problem, ocenia pomysły i sugestie, dzięki czemu grupa startuje z lepiej przygotowanej pozycji do podjęcia ważnej decyzji. Cechy: inteligentny, zrównoważony, introwertyk. Jest najbardziej obiektywny, bezstronny i niezaangażowany emocjonalnie, lubi mieć czas do namysłu, brak mu entuzjazmu, ale jego spokój pozwala na podjęcie wyważonych decyzji. Człowiek grupy – wspiera członków grupy, podbudowuje morale grupy, jeśli są jakieś niedociągnięcia i braki, potrafi zapobiegać konfliktom, kształtuje „ducha” grupy, wzmacnia współpracę i lepszą komunikację, jest lojalny wobec zespołu. Cechy: ekstrawertyk, zrównoważony, niskie pragnienie dominacji i rywalizacji, zdolność empatii. Może jego wkład nie jest zbyt wyraźny, ale nieoceniona jest jego lojalność i oddanie wobec grupy, nie lubi konfrontacji. Perfekcjonista – nastawiony na konkretny efekt – na zakończenie zadania w określonym czasie i zapewnienie mu jak najwyższego standardu wykonania; może być trudny w kontaktach ze względu na to, że jest wrogiem przypadku i grzęźnie w szczegółach, które nie są najistotniejsze do zakończenia zadania, zawsze świadom celu. Cechy: niespokojny, napięty, introwertyk, zdyscyplinowany. Rola specjalisty: Meredith Belbin w jednej ze swych ostatnich prac zaproponował rozpatrzenie jeszcze jednej konstruktywnej roli grupowej – rolę Specjalisty. Jeżeli Twoje wyniki z testu wskazują na brak silnych preferencji do jednej z ośmiu ról, wykonaj dodatkowy test, zastanawiając się, w jakim stopniu charakteryzują Cię poniższe stwierdzenia: a) bardzo wysokim – 5 punktów; b) wysokim – 4 punkty; c) średnim – 3 punkty; d) małym – 2 punkty; e) bardzo małym – 1 punkt. 1. W mojej pracy nigdy nie przestaję się uczyć. 2. Uważam, że awans na stanowisko kierownicze pozbawia pracowników przyjemności pracy specjalisty znającego się najlepiej na swojej dyscyplinie. 3. Czasem uważam, że praca grupowa mogłaby być wykonana przez jedną osobę. 4. Uważam, że lepiej jest wiedzieć więcej o jednej rzeczy niż wiedzieć trochę o wszystkim. 5. Moja praca mnie fascynuje. 6. Dla rozwoju zawodowego jestem w stanie poświęcić swój wolny czas. 7. Sądzę, że wybrałem pracę, którą kocham, a pracując zapominam o całym świecie. Jeżeli osiągnąłeś więcej niż 28 punktów, to znaczy że w grupie chętnie przyjmujesz rolę Specjalisty. Specjalista Często zajmuje się wąskim odcinkiem pracy. Skupia się na szczegółach technicznych. Wykazuje duże poświęcenie w realizowaniu zadań. Nastawiony na konkretny cel, zaangażowany, „samonapędzający się”. Ma wiedzę i umiejętności, które mogą być rzadkie i cenne. Może pomijać obraz całości, koncentrując się na wąskim przedmiocie własnych działań. Może czuć się w zespole konsultantem w danej dziedzinie. ZAŁĄCZNIK 2 Zapraszamy do wypełnienia testu oceniającego zdolności do przewodzenia innym. Szczera odpowiedź na każde pytanie pomoże Ci określić, jak dalece nadajesz się do wykonywania zadań na szczeblu przewodzenia i zarządzania. Pomoże także ustalić, nad czym powinieneś jeszcze popracować. Odpowiedz na pytania: prawda nieprawda czasami 1. Nigdy nie pomijam zasług innych ludzi 2. Chętnie przyjmuję nowe pomysły i staram się je spożytkować 3. Szukam sposobów zmniejszania kosztów i zwiększania zysków 4. Odnoszę prawdziwą satysfakcję z wykonywanej pracy 5. Nie przeszkadzają mi dodatkowe zajęcia nadobowiązkowe 6. Zasięgam wszelkich informacji z dziedziny, którą się interesuję 7. Tam, gdzie powstaje wątpliwość, raczej przyznam rację innym, niż będę się spierać 8. Nie znoszę niektórych osób, ale staram się być dyplomatyczny 9. Pomagam innym – czy mi się opłaca, czy nie. 10. W pracy w grupie dążę do tego, by każdy miał takie obowiązki, jakim zdoła podołać 11. Kiedy jakaś praca staje się dla mnie rutyną, przydzielam ją innym 12. Szukam nowych sposobów rozszerzenia zakresu mojej działalności 13. Jeśli podejmę niewłaściwą decyzję – winę wezmę na siebie. 14. Raczej podejmę błędną decyzję niż będę niezdecydowany. 15. Nie lubię krytyki, ale mogę ją „strawić”. 16. Krytycyzm pomógł mi poprawić się pod przynajmniej czterema względami 17. Potrafię słuchać innych bez przerywania 18. Kiedy inni się wypowiadają, skupiam uwagę na tym co mówią. 19. Kiedy czuję się zniechęcony, próbuje zdwoić wysiłki 20. Uważam lojalność i etyczne postępowanie za sprawę zasadniczą dla osiągnięcia długotrwałego sukcesu Punktacja: Za każda odpowiedź "prawda" - 2 punkty Za każda odpowiedź "nieprawda" - minus 1 punkt Za każdą odpowiedź "czasami" - 1 punkt 40 - 36 punktów - wykazujesz wysokie zdolności przewodzenia 35 - 32 punkty - bardzo dobrze, ale musisz jeszcze popracować. 31 - 28 punktów - dobrze, masz zdolności przywódcze, ale musisz jeszcze sporo popracować, jeżeli chcesz rozwijać się jako kierownik. SEMESTR CZWARTY Autor –Maria Dudzińska Konsultacja merytoryczna – Beata Nowak - Przech Etap realizacji czwartego semestru programu: 1. Pierwsze wybory do Młodzieżowej Rady Dzielnicy. Temat zajęć: Młodzieżowa Rada Dzielnicy – powstanie i aktywna działalność. Grupa (wiek, liczebność): kandydaci oraz członkowie Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków Czas trwania: 4 semestr programu „Razem dla Wrotkowa. Program wspierania partycypacji młodzieży” Cele: • stworzenie Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków • zapoznanie ochotników z zadaniami organu MRD oraz wdrażanie członków powstałej Rady w obowiązki Młodzieżowych Radnych, przygotowanie i realizacja pierwszej samodzielnej inicjatywy. Metody pracy: mini wykłady – spotkania informacyjne, burza mózgów, wspólne tworzenie dokumentów oraz omawianie bieżących obowiązków bezpośrednio z młodzieżą. Materiały i środki dydaktyczne: flipczart, flamastry, kartki, długopisy, załączniki Przebieg zajęć: Zadanie/czas trwania 1. Spotkanie informacyjne uczestników projektu – 2 godz. Potrzebne materiały dla Charakterystyka Spotkanie, podczas którego zostaną przypomniane informacje o Młodzieżowej Radzie, podanie wstępnego harmonogramu związanego z kampanią wyborczą i regulaminu obowiązującego kandydatów, a także ogólnego harmonogramu działań przyszłej MRD. 2. Zgłaszanie kandydatur do MRD: Załącznik nr 1 – Karta zgłoszeniowa Zgłoszenia kandydatury będzie można dokonać u szkolnego 17 II – 3 III opiekuna projektu. W celu zgłoszenia należy wypełnić odpowiednią kartę zgłoszeniową zawierającą listę 10 osób, które udzielą pisemnego poparcia danemu kandydatowi. 3. Spotkanie informacyjne – Komputer, rzutnik, materiał szczegółowe dla zgłoszonych zawierający informacje o realizowanych przez inne MR kandydatów – 3 III inicjatywach Na spotkaniu raz jeszcze zostaną omówione szczegółowo obowiązki MRD, przedstawiony sposób pracy. Na przykładzie funkcjonujących na terenie innych miast Młodzieżowych Rad omówione zostaną przykładowe pomysły na działania. Podczas spotkania zostaną także poruszone zagadnienia wyborami demokratycznymi w Polsce – również w przełożeniu na kampanię wyborczą kandydatów do MRD. 4. Kampania wyborcza 4-18 III Przez 2 tygodnie kandydaci będą mieli okazję dotarcia do swoich wyborców poprzez prowadzenia kampanii wyborczych. Forma kampanii dowolna – plakaty, rozdawanie gadżetów, kontakt bezpośredni. Na dni 19-23 III przewidziana będzie cisza wyborcza. 5. Wybory – 24 III Załącznik nr 2 – Ordynacja wyborcza Załącznik nr 3 – Obwieszczenie o wyborach W wyborach będą mogli brać wszyscy uczniowie Gimnazjum nr 3 Lokal wyborczy będzie mieścił się na terenie biblioteki szkolnej, powołana komisja składająca się z: przedstawicieli Szkoły, Załącznik nr 4 – Protokół wyborów współpracownika Fundacji KReAdukacja oraz przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego będzie czuwać nad prawidłowym przebiegiem oddawania głosów. Wszystkie klasy będą zapraszane po kolei przez zorganizowaną przez młodzież „obsługę techniczną” do lokalu wyborczego w celu oddania głosów. 6. I sesja nowo powołanych Załącznik nr 5 – Porządek obrad członków Młodzieżowej Rady Załącznik nr 6 – Wzór protokołu z Dzielnicy Wrotków – 28 III obrad Podczas I sesji MRD podjęte będą wszystkie niezbędne prace organizacyjno – prawne niezbędne do oficjalnego rozpoczęcia działalności Młodzieżowych radnych. Propozycja przebiegu sesji – według załącznika. Podjęcie rozmowy na temat pomysłu na inicjatywę do realizacji do końca roku szkolnego. 7. Uczestnictwo MRD w cyklicznych konsultacjach Rady Rodziców, Samorządu Uczniowskiego oraz Grona Pedagogicznego – 4 VI Oficjalne przedstawienie się członków MRD, omówienie z przedstawicielami pozostałych organów propozycji Radnych na temat inicjatywy, wypracowanie sposobów współpracy i podział obowiązków. 8. Realizacja inicjatywy: 23-29 VI Realizacja pierwszej zaplanowanej inicjatywy – według pomysłu i opracowania Radnych. Załącznik nr 1 – Karta zgłoszeniowa LISTA OSÓB POPIERAJĄCYCH KANDYDATA NA RADNEGO MŁODZIEŻOWEJ RADY DZIELNICY WROTKÓW Imię i nazwisko kandydata………………………………………………………………………. Szkoła……………………………………………………………………………………………….. Klasa…………………………… LP. Imię i nazwisko (czytelnie) Adres zamieszkania PESEL Klasa Podpis 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Informacja: Wyborca może udzielić poparcia dowolnej liczbie kandydatów . Wycofanie udzielonego poparcia nie jest skuteczne. (§ 15p.5) Załącznik nr 2 – Ordynacja Wyborcza Ordynacja wyborcza Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków, Lublin §1 Ordynacja Wyborcza określa zasady i tryb powoływania członków Rady. §2 Bierne i czynne prawo wyborcze posiadają wszyscy uczniowie gimnazjów i dziennych szkół ponadgimnazjalnych mających siedzibę na terenie Dzielnicy Wrotków. §3 Wybory są równe – każdemu przysługuje jeden głos. §4 Głosować można tylko osobiście. §5 Koordynację wyborów zapewnia Fundacja Działań Edukacyjnych KReAdukacja. §6 Wybory przeprowadza się w okręgach wyborczych, którymi są gimnazja i dzienne szkoły ponadgimnazjalne Dzielnicy Wrotków. §7 Kontrolę nad przebiegiem wyborów sprawuje Dzielnicowa Komisja Wyborcza, która jest powoływana przez Fundację Działań Edukacyjnych i przedstawicieli szkół gimnazjalnych i dziennych szkół ponadgimnazjalnych z Wrotkowa. TRYB PRZEPROWADZANIA WYBORÓW §9 Wybory powinny być przeprowadzone w ciągu miesiąca od daty ich zarządzenia. § 10 Okres wymieniony w § 9 obejmuje: 1. Dwutygodniowy okres zbierania podpisów poparcia przez kandydatów, w ilości minimum 7 podpisów uprawnionych do głosowania w danym okręgu wyborczym. Lista głosów poparcia powinna zawierać Imię, Nazwisko oraz podpis. Jeden wyborca może udzielić poparcia tylko jednemu kandydatowi. 2. Tygodniowy termin weryfikacji i zatwierdzenia zgłoszonych kandydatur. 3. Dzień ciszy przedwyborczej 4. Dzień wyborów § 11 W dniu ciszy przedwyborczej oraz w dniu wyborów przeprowadzanie kampanii wyborczej jest zabronione. § 12 Nad przebiegiem wyborów w danym okręgu czuwa Szkolna Komisja Wyborcza, składająca się z dwóch uczniów, przedstawiciela Rady Pedagogicznej oraz przedstawiciela wskazanego przez Fundację Działań Edukacyjnych KReAdukacja. § 13 Skład Szkolnej Komisji Wyborczej powołuje i zatwierdza Dzielnicowa Komisja Wyborcza. § 14 Wybory przeprowadzane są w trybie tajnym, na kartkach do głosowania według wzoru zatwierdzonego przez Dzielnicową Komisję Wyborczą. § 15 Głosy oblicza Szkolna Komisja Wyborcza, karty do głosowania wraz z protokołem i sprawozdaniem z przeprowadzonych wyborów dostarcza do Dzielnicowej Komisji Wyborczej. § 16 Wybory uznaje się za ważne o ile uczestniczy w nich co najmniej 20% uprawnionych do głosowania. § 17 Prawidłowość wyborów stwierdza Dzielnicowa Komisja Wyborcza. § 18 W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu wyborów, Dzielnicowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne wybory w okręgu. § 19 Dzielnicowa Komisja Wyborcza ogłasza wyniki wyborów najpóźniej w ciągu tygodnia od dnia ich przeprowadzenia, oraz zwołuje pierwszą sesję rady. § 20 Niniejsza ordynacja jest załącznikiem do Statutu Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków. Załącznik nr 3 – Obwieszczenie o wyborach OBWIESZCZENIE o wyborach do Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków Szanowni Uczniowie, niniejszym podajemy do wiadomości ogłoszenie wyborcze następującej treści: Wybory do Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków odbędą się w dniu ….., w godzinach… w Bibliotece szkolnej. Kandydatami do Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków są: 1. 2. 3. 4. 5. ... Swój głos będzie można oddać tylko na jednego kandydata/kandydatkę, stawiając na karcie wyborczej znak “X”przy nazwisku kandydata. Kartę wyborczą, na której jest postawiony więcej niż jeden znak “X” lub niepostawienie tego znaku przed nazwiskiem któregokolwiek kandydata, uznaje się za nieważną. Wzór poprawnie oddanego głosu na kandydata: Lp. Imię i nazwisko kandydata/kandydatki Klasa 1. □ Kowalski Jan II A 2. □ Nowak Piotr II B 3. □ Wiśniewska Anna III C Wzór głosu nieważnego: 1. Zaznaczenie więcej niż jednego kandydata Lp. Imię i nazwisko kandydata/kandydatki Klasa 1. □ Kowalski Jan II A 2. □ Nowak Piotr II B 3. □ Wiśniewska Anna III C 2. Niezaznaczenie żadnego kandydata. Lp. Imię i nazwisko kandydata/kandydatki Klasa 1. □ Kowalski Jan II A 2. □ Nowak Piotr II B 3. □ Wiśniewska Anna III C Załącznik nr 4 – Protokół wyborów PROTOKÓŁ WYBORÓW DO MŁODZIEŻOWEJ RADY DZIELNICY WROTKÓW Lublin, dnia 24.03.2014r. 1. Liczba osób uprawnionych do głosowania- …........ 2. Liczba wydanych kart do głosowania-............ 3. Liczba oddanych kart- …......... 4. Liczba głosów ważnych- …........... 5. Liczba głosów nieważnych- …......... 6. Frekwencja wyborcza :…......... 7. Wyniki głosowania : Imię i nazwisko kandydata/kandydatki Liczba głosów 1. 2. 3. 4. 5. … Do Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków wybrani zostali: 1. ……………………………………………………………………………. 2. ……………………………………………………………………………. 3. …………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………. 5. ……………………………………………………………………………. 6. …………………………………………………………………………… 7. ……………………………………………………………………………. 8. ……………………………………………………………………………. 9. …………………………………………………………………………… Członkowie Komisji Wyborczej ……………………………………………….. ……………………………………………..... ……………………………………………….. ………………………………………………… Załącznik nr 5 - Porządek obrad I SESJA MŁODZIEŻOWEJ RADY DZIELNICY WROTKÓW – 28 III 2014R. Porządek obrad: 1. Otwarcie obrad pierwszej sesji Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków I kadencji przez przedstawiciela Fundacji Działań Edukacyjnych KReAdukacja. 2. Przedstawienie informacji o wynikach wyborów oraz wskazanie najstarszego wiekiem członka Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków (mającego prowadzić obrady do czasu wyboru Przewodniczącego Rady). 3. Wręczenie zaświadczeń o wyborze. 4. Wybór Przewodniczącego Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków. 5. Wybór pozostałych członków Prezydium Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków (Zastępcy i Skarbnika). 6. Praca nad Statutem Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków. 7. Wolne głosy i wnioski. 8. Zakończenie obrad pierwszej sesji Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków I kadencji. Załącznik nr 6 – Wzór protokołu z obrad Wzór protokołu z posiedzenia Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków Protokół nr …/2014 Sesja nr …… I kadencji Młodzieżowej Rady Dzielnicy Wrotków z dnia ……. 1. Lista obecności – załącznik nr 1 2. Porządek obrad – załącznik nr 2 Ad punkt 1 Ad punkt 2 Ad punkt 3 …………….. Protokół sporządził (a) Wydawca: Fundacja Działań Edukacyjnych KReAdukacja ul. Głęboka 8 A, 20-612 Lublin tel: 505-407-903 lub 500-360-499 | [email protected] | www.kreadukacja.org Publikacja dystrybuowana bezpłatnie. Skład i okładka: Sebastian Skórski PROJEKT „RAZEM DLA WROTKOWA. PROGRAM WSPIERANIA PARTYCYPACJI MŁODZIEŻY” JEST WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ.