D - Sąd Rejonowy w Zgierzu

Sygn. akt I Ns 1147/15
POSTANOWIENIE
Dnia 28 kwietnia 2016 roku
Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodnicząca : Sędzia SR Anna Anduła-Dzikowska
Protokolant : sekr. sąd. Aneta Fortuniak
po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2016 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy
z wniosku M. K.
z udziałem E. C., Z. F. i A. S.
o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej
postanawia:
1. ustalić sposób korzystania z nieruchomości położnej w Z. przy ulicy (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Zgierzu
urządzona jest księga wieczysta o numerze (...) w ten sposób, że:
a. M. K. będzie miała prawo do wyłącznego korzystania z 3 (trzech) pokoi, kuchni i łazienki znajdujących się
na parterze budynku mieszkalnego oraz z 1 (jednego) pokoju znajdującego na I piętrze budynku mieszkalnego,
pierwszego patrząc od ulicy (...), a także prawo do współkorzystania z przydomowego ogródka, podwórka, strychu i
piwnicy,
b. Z. F. będzie miała prawo do wyłącznego korzystania z 1 (jednego) pokoju z balkonem oraz kuchni znajdujących się
na I piętrze budynku mieszkalnego, a także prawo do współkorzystania z łazienki znajdującej się na I piętrze budynku
mieszkalnego i współkorzystania z przydomowego ogródka, podwórka, strychu i piwnicy,
c. E. C. będzie miał prawo do wyłącznego korzystania z 1 (jednego) pokoju o powierzchni 12 m2, a także prawo do
współkorzystania z łazienki znajdującej się na I piętrze budynku mieszkalnego i współkorzystania z przydomowego
ogródka, podwórka, strychu i piwnicy;
2. ustalić, iż wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponoszą we własnym zakresie koszty związane ze swoim
udziałem w sprawie.
Sygn. akt I Ns 1147/15
UZASADNIENIE
W dniu 22 lipca 2015 roku M. K. złożyła wniosek o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w postaci
nieruchomości położonej w Z. przy
ul. (...), w ten sposób, że:
• wnioskodawczyni będzie miała prawo do wyłącznego korzystania z trzech pokoi, kuchni i łazienki znajdujących się
na parterze budynku mieszkalnego oraz pokoju znajdującego się na I piętrze budynku mieszkalnego, pierwszego
patrząc
od ul. (...), a także z przydomowego ogródka;
• uczestniczka Z. F. będzie miała prawo do wyłącznego korzystania z jednego pokoju z balkonem, kuchni i łazienki
znajdujących się na I piętrze budynku mieszkalnego wzniesionym na nieruchomości, a także z przydomowego
ogródka;
• uczestnik E. C. będzie miał prawo do wyłącznego korzystania
z jednego pokoju o powierzchni 12 m2 i łazienki znajdujących się na I piętrze budynku mieszkalnego, a także z
przydomowego ogródka.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, że wnioskodawczyni oraz A. S., Z. F.
i E. C., są współwłaścicielami nieruchomości, której dotyczy wniosek. Wcześniej współwłaścicielami nieruchomości
byli S. C. i W. M.. Spadek po W. M. w całości nabyła wnioskodawczyni, natomiast spadek
po S. C. nabyła wnioskodawczyni oraz uczestnicy postępowania – każde
z nich po ¼ części. Wnioskodawczyni na przedmiotowej nieruchomości zamieszkuje od 1979 roku zajmując parter
nieruchomości. Obecnie jednak istnieje konflikt między nią,
a E. C., który żąda udostępnienia mu mieszkania znajdującego się na parterze nieruchomości, choć wcześniej
nigdy na niej nie mieszkał. W ocenie wnioskodawczyni, wobec zajmowania przez nią parteru przez ponad 35 lat
oraz poczynienia na nim szeregu nakładów, a także jej sytuacji rodzinnej, żądanie uczestnika jest bezpodstawne,
zasadnym staje się natomiast ustalenie sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej w sposób zaproponowany przez
wnioskodawczynię.
(wniosek – k. 2 – 3)
Na terminie rozprawy w dniu 23 marca 2016 roku wnioskodawczyni poparła wniosek. Uczestniczka Z. F. przyłączyła
się do wniosku. O jego oddalenie wnieśli A. S. oraz E. C.. A. S. podniosła, iż mieszkała na przedmiotowej nieruchomości
przez 10 lat. E. C. wskazał, że ma rodzinę, a proponowany przez wnioskodawczynię podział nieruchomości
pozostawia mu jedynie malutki pokoik. Podniósł nadto, że wnioskodawczyni nikogo nie wpuszcza na przedmiotową
nieruchomość, która strzeżona jest przez dużego psa.
(protokół rozprawy – k. 40 – 43)
Na ostatnim terminie rozprawy w dniu 18 kwietnia 2016 roku uczestnik E. C. wniósł o przyznanie mu prawa do
wyłącznego korzystania z jednego pokoju
na piętrze, zajmowanego obecnie przez wnioskodawczynię oraz prawo do korzystania
z kuchni, łazienki i korytarza znajdujących się na piętrze budynku wspólnie z Z. F.,
a także do współkorzystania z podwórka, strychu i piwnicy. Podniósł nadto, że wnioskodawczyni w istocie nie zajmuje
pokoju na piętrze, zamknęła go na klucz i nie pozwala nikomu tam wchodzić. Uczestniczka A. S. poparła stanowisko
E. C., wnosząc także o przyznanie jej prawa do wyłącznego korzystania z małego pokoju na piętrze, który obecnie
zajmuje Z. F., wraz z możliwością korzystania z kuchni, łazienki, korytarza znajdujących się na piętrze oraz podwórka,
strychu i piwnicy.
(protokół rozprawy z dnia 18 kwietnia 2016 roku – k. 52)
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Właścicielami nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...),
o pow. 0,0786 ha, dla której Sąd Rejonowy w Zgierzu prowadzi księgę wieczystą
nr (...), na podstawie umowy sprzedaży z dnia 2 grudnia 1972 roku oraz umowy przeniesienia własności z dnia 5 marca
1973 roku byli S. C. oraz W. M. – przysługiwało im po ½ udziału w prawie.
(odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 19 – 19 v.)
S. C. zmarła w dniu 18 października 2004 roku. Spadek po niej, na podstawie ustawy, nabyły jej dzieci – A. S., E. C.,
M. K. i Z. F. po ¼ części każde z nich, zarówno w części ogólnej jak i w zakresie wchodzącego w skład spadku udziału
w gospodarstwie rolnym.
(postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia 14 września 2005 roku wydane
w sprawie pod sygn. akt I Ns 678/05 – k. 18)
W. M. zmarł w dniu 21 listopada 2010 roku. Spadek po nim, na podstawie testamentu, nabyła w całości
wnioskodawczyni będąca jego siostrzenicą – M. K..
(postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia 30 lipca 2014 roku wydane w sprawie pod sygn. akt I Ns 86/14
– k. 17)
Na przedmiotowej nieruchomości znajduje się jednopiętrowy budynek mieszkalny. Ma on jedno wejście, z którego
wchodzi się na niewielki korytarz, z którego schody prowadzą na piętro. Z korytarza, drzwiami, wchodzi się do
mieszkania znajdującego się na parterze. Mieszkanie to składa się z trzech pokoi, kuchni, łazienki i wewnętrznego
korytarza. Od 37 lat mieszkanie to zajmuje wnioskodawczyni wraz z cierpiącym na zaburzenia psychiczne synem,
córką i chorującą, pozostającą pod opieką Poradni (...) Onkologicznej córką w wieku
6 lat oraz drugim synem. Na piętrze także znajdują się trzy pokoje i kuchnia. Do śmierci mieszkała tam, zajmując dwa
pokoje i kuchnię, matka uczestników – S. C., wraz z córką – Z. F. oraz jej dziećmi. Obecnie pomieszczenia te zajmuje
uczestniczka Z. F. wraz z synem. Trzeci pokój zajmował do śmierci W. M., obecnie zajmuje go wnioskodawczyni. Na
nieruchomość prowadzi jeden wjazd, obok budynku mieszkalnego znajduje się ogródek, z którego wspólnie korzystają
wnioskodawczyni oraz uczestniczka – Z. F..
(zeznania wnioskodawczyni – k. 52 v. w zw. z k. 41 – 42 wyjaśnień informacyjnych, zeznania uczestniczki Z. F. –
k. 52 v. w zw. z k. 42 wyjaśnień informacyjnych, zeznania E. C. – k. 52 v. w zw. z k. 42 wyjaśnień informacyjnych,
zaświadczenie (...) Szpitala (...) w Ł. – k. 48, wynik badania USG wystawiony przez (...) Szpital (...) w Ł. – k. 49,
zaświadczenie lekarskie z Wojewódzkiego Szpitala (...)
w Z. – (...) – k. 50)
Wnioskodawczyni wraz z Z. F. i ich matką, wprowadzili się na przedmiotową nieruchomość w 1979 roku,
przeprowadzając się ze wsi. Rok później na nieruchomości zamieszkała A. S. – siostra wnioskodawczyni. Ich brat – E.
C., nie przeprowadził się razem z nimi. A. S. mieszkając w przedmiotowym budynku zajmowała dwa pokoje z kuchnią
na piętrze, wspólnie z matką. Wyprowadziła się w 1990 roku.
(zeznania wnioskodawczyni – k. 52 v. w zw. z k. 41 – 42 wyjaśnień informacyjnych, zeznania uczestniczki Z. F. – k. 52 v.
w zw. z k. 42 wyjaśnień informacyjnych, zeznania uczestniczki A. S. – k. 52 v. w zw. z k. 42 wyjaśnień informacyjnych,
zeznania E. C. – k. w zw. z k. 42 wyjaśnień informacyjnych)
Koszt utrzymania przedmiotowej nieruchomości ponoszą wnioskodawczyni wraz
z siostrą, Z. F., wspierają ich w tym ich dorosłe dzieci.
(zeznania wnioskodawczyni – k. 52 v.)
Wnioskodawczyni nie posiada innej nieruchomości. E. C. ma mieszkanie (...), w którym mieszka wraz z żoną oraz
synem i córką. Jego syn ma nadto rodzinę w O. – żonę i syna, którzy mieszkają z jego teściami. A. S. nie ma
zamiaru korzystania z przedmiotowej nieruchomości, obawia się jednak zasiedzenia przysługującego jej udziału przez
wnioskodaczynię.
(zeznania wnioskodawczyni – k. 52 v. , zeznania E. C. – k. 52 v., zeznania A. S. – k. 52 v.)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, w tym zeznań uczestników, które w dużej
mierze były ze sobą zgodne. Co do okoliczności czy jeden z synów wnioskodawczyni jest chory psychicznie oraz stanu
zdrowia jej wnuczki, Sąd oparł się na zeznaniach wnioskodawczyni oraz jej siostry – Z. F. oraz złożonych do akt sprawy
zaświadczeniach lekarskich, odmawiając tym samym wiary wątpliwościom wyrażanym przez uczestnika E. C., który
twierdził, iż stan zdrowia wnuczki wnioskodawczyni jest obecnie dobry (nie kwestionował przy tym jednak, iż znajduje
się ona pod opieką onkologa), oraz że jeden z synów wnioskodawczyni ma problemy z zaburzeniami psychicznymi.
Sąd uznał ponadto za nieudowodnione twierdzenia uczestnika,
iż wnioskodawczyni nie korzysta z pokoju znajdującego się na piętrze. Uczestnik nie przedstawił bowiem na tę
okoliczność jakichkolwiek dowodów.
Sąd zważył, co następuje:
W rozpatrywanej sprawie uczestnicy są współwłaścicielami nieruchomości objętej wnioskiem. Zgodnie z art. 206 k.c.
współwłaścicielom przysługuje prawo do współposiadania całej rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim
zakresie, jaki daje się pogodzić
ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Każdemu ze współwłaścicieli
przysługuje jednak uprawnienie do żądania przed Sądem, wobec braku zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 201
k.c.), wydzielenia części rzeczy do wyłącznego użytku niektórym współwłaścicielom. Stanowisko takie przyjęte zostało
zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1963 roku, III CZP 33/62,
OSNCP 1964/2/22). W powołanym orzeczeniu, aktualnym również w obecnym stanie prawnym, Sąd Najwyższy
wskazał, że żądanie o którym mowa powyżej, dopuszczalne jest wówczas, gdy nie sprzeciwia się temu charakter
lub rodzaj nieruchomości albo uzasadnione interesy pozostałych współwłaścicieli. Podział taki określa się mianem
podziału quoad usum. Oprócz drogi sądowej, może on zostać dokonany także w drodze umowy.
Podkreślenia wymaga, że podział nieruchomości do wyłącznego używania nie stanowi zniesienia współwłasności.
Podział ten ma charakter tymczasowy i mimo jego zastosowania, nadal dopuszczalne jest żądanie przez każdego ze
współwłaścicieli zniesienia współwłasności. Nie wpływa on na prawa i obowiązku współwłaścicieli w ramach prawa
rzeczowego. Podział ten polega na tym, iż każdy ze współwłaścicieli otrzymuje do wyłącznego użytku fizycznego
wydzieloną część nieruchomości – w takiej sytuacji każdy oddzielnie używa swojej części i oddzielnie czerpie
z niej pożytki i równocześnie w takim też zakresie każdy ze współwłaścicieli, mając fizycznie wydzieloną część,
odpowiadającą wielkości jego udziału ponosi wszystkie związane z eksploatacją części wydatki (uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 13 lutego 1981 roku, III CZP 72/80, OSNC 1981/11/207 oraz
z dnia 8 stycznia 1980 roku, OSNCP 1980, poz. 157). Wskazać należy, iż wydzielone części nie muszą ściśle odpowiadać
wielkości udziałów przysługujących współwłaścicielom nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia
2001 roku, III CKN 21/99).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wnioskodawczyni przysługuje
większość udziałów w prawie własności przedmiotowej nieruchomości. Nabyła ona bowiem całość udziału w tejże
nieruchomości wynoszącego ½ po zmarłym wujku – W. M., a także ¼ część udziału przysługującego jej zmarłej
matce, także wynoszącego ½. Tym samym wielkość przysługującego jej udziału wynosi łącznie 5/8. Wielkość
udziałów przysługujących pozostałym uczestnikom wynosi natomiast po 1/8 w stosunku do każdego z nich.
Wielkość przysługujących uczestnikom udziałów nie jest wprawdzie przesłanką determinującą ustalenie korzystania
z nieruchomości wspólnej,
w niniejszej sprawie dodatkowo uzasadnia jednak okoliczność, iż wnioskodawczyni korzysta z największej części
przedmiotowego budynku mieszkalnego, co rzutowało także na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.
Wnioskodawczyni oraz jej siostra, Z. F. pozostawały zgodne, co do proponowanego we wniosku sposobu korzystania
z nieruchomości. Propozycję tę, w świetle ustalonego stanu faktycznego, za zasadną uznał także Sąd. Z okoliczności
sprawy wynika bowiem, iż parter budynku zajmuje córka wnioskodawczyni wraz z wnuczką oraz jej dwóch synów.
Każde z nich ma do dyspozycji po jednym pokoju, wspólnie korzystają także
ze znajdującej się tam kuchni oraz łazienki. Wnioskodawczyni zajmuje natomiast pokój na piętrze. Z pozostałych
pomieszczeń na piętrze korzysta Z. F., która mieszka tam wraz
z synem. Odnosząc się do żądania E. C., w zakresie przyznania mu prawa do wyłącznego korzystania z pokoju
znajdującego się na piętrze, a zajmowanego obecnie przez wnioskodawczynię, wskazać należy, że uwzględnienie tej
propozycji prowadziłoby do zbędnego naruszenia ustabilizowanego już podziału, w ramach którego wnioskodawczyni
od ponad 5 lat zajmuje przedmiotowy pokój na piętrze. Żądanie to jest tym bardziej nieuzasadnione, iż Z. F. nie
sprzeciwiała się oddania pokoju, który obecnie zajmuje wraz z synem, do wyłącznego użytkowania bratu – E. C.. Sąd
nie uwzględnił wniosków uczestnika także w zakresie przyznania mu prawa do współkorzystania ze znajdującej się na
piętrze kuchni, przyznając prawo do wyłącznego z niej korzystania uczestniczce Z. F.. Rozstrzygnięcie takie, zgodne z
rozpatrywanym wnioskiem, Sąd oparł na ustaleniach, iż uczestnik dysponuje samodzielnym mieszkaniem, w którym
mieszka wraz z żoną oraz synem i córką. Uczestniczka Z. F. nie dysponuje natomiast inną nieruchomością. Nadto
Z. F. zajmowała piętro przedmiotowej nieruchomości od 1990 roku czyniąc na niej stosowne nakłady, podczas gdy
uczestnik nie interesował się jej losem, nie współfinansował także kosztów jej utrzymania, konserwacji, dokonywanych
na niej napraw. Sąd nie uwzględnił przy określaniu sposobu korzystania z przedmiotowej nieruchomości uczestniczki
A. S., mając na uwadze, iż - na co uczestniczka ta sama wskazała – nie ma ona woli zamieszkania na przedmiotowej
nieruchomości, tym samym pokój, którego dotyczyły jej wnioski byłby nieużywany. Podkreślenia przy tym wymaga,
iż E. C. złożył wniosek o dokonanie podziału przedmiotowej nieruchomości i w toku tego postępowania Sąd
będzie rozważał ostateczny sposób podziału działki zabudowanej przedmiotowym domem mieszkalnym. W toku
tego postępowania wszyscy współwłaściciele będą mogli realizować w pełni swoje uprawnienia wynikające z
przysługujących im udziałów we współwłasności nieruchomości wspólnej. Postępowanie o ustalenie sposobu
korzystania z rzeczy ma charakter doraźny.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., w myśl którego każdy uczestnik postępowania
ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie, nie znajdując podstaw do odstąpienia od wskazanej zasady.