Moc pierwszego wrażenia Typ: PDF File Rozmiar

Moc pierwszego wrażenia
Autor: Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości
Moc pierwszego wrażenia
Treści nauczania
Kreowanie własnego wizerunku, znaczenie pierwszego wrażenia, prezentacja niewerbalna,
prezentacja werbalna.
Po zakończonych zajęciach uczeń powinien
Uzasadnić znaczenie pierwszego wrażenia, omówić, co składa się na efekt pierwszego wrażenia,
wyjaśnić związki między pierwszym wrażeniem a zachowaniem drugich osób oraz nawiązaniem
dobrych relacji interpersonalnych, podejmować próby samoobserwacji i refleksji nad sobą,
rozpoznawania oczekiwań innych.
Konsultant i informacje dodatkowe

przedstawiciel lokalnego biznesu,

wizażysta,

psycholog,

doradca do spraw wizerunku,

przedstawiciel „Szkoły Liderów”,

aktor.
Cele:

kształtowanie umiejętności kreowania własnego wizerunku,

ćwiczenie umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, budowania pozytywnych
relacji,

uświadomienie znaczenia pierwszego wrażenia, jakie wywieramy na nowo poznanych
osobach.
Pojęcia:

pierwsze wrażenie,

prezentacja niewerbalna: mowa ciała, ruchów, gestów, mimiki itd.,

prezentacja werbalna.
Narodowy Bank Polski
2
Moc pierwszego wrażenia
Adresat:

uczniowie szkół gimnazjalnych.
Oczekiwane rezultaty
Po zajęciach uczeń:

rozumie znaczenie pierwszego wrażenia,

wie, jakie są związki między wywartym pierwszym wrażeniem a zachowaniem drugich
osób, nawiązaniem dobrych relacji interpersonalnych,

podejmuje próby samoobserwacji, rozpoznawania oczekiwań innych, refleksji nad sobą,

potrafi kreować swój wizerunek, wie, co się składa na efekt pierwszego wrażenia.
Materiały:

materiał pomocniczy nr 1 – instrukcje dla uczniów,

duże arkusze papieru, flamastry, kartki.
Przebieg zajęć
1.
Poinformuj uczniów, że celem tych zajęć jest zastanowienie się, w jaki sposób tworzy-my nasz
własny wizerunek, co wpływa na to, jak inni nas postrzegają i jak się do nas odnoszą.
Rozpocznij od krótkiej rozmowy z uczniami. Zapytaj, na jakich podstawach inni wyrabiają sobie
o nas zdanie, co wpływa na ich myślenie na nasz temat.
Wypowiedzi zapiszcie na tablicy, pogrupujcie w kategorie: gesty, ubiór, postawa, mi-mika, głos,
sposób wypowiedzi, kultura osobista. Zwróćcie uwagę na to, jak wiele tych uwag dotyczy niewerbalnego przekazu. Podkreśl, że ludzie najpierw odbierają komunikaty niewerbalne, później
treść słów. Dlatego tak ważne jest, aby gesty, mimika, ton głosu były zgodne ze słowami, jakie
wypowiadamy.
Narodowy Bank Polski
3
Moc pierwszego wrażenia
2.
Wybierz pięciu uczniów, którzy odegrają scenki – zgodnie z instrukcją w materiale
pomocniczym. Z każdym uczniem omów szczegółowo, jak ma odegrać swoją rolę.
Wytłumacz, że każda rola jest reprezentatywna dla różnych zachowań, postaw, które prezentują
ludzie.
Uczniowie przygotowują się do odegrania swoich ról poza klasą.
Pozostałych podziel na cztery zespoły. Wyjaśnij, że zadaniem każdego z nich będzie uważna
obserwacja, na której podstawie podejmą próbę wyrażenia opinii o wchodzących osobach,
w których rolę wcielą się ich koleżanki czy koledzy.
3.
Uczniowie odgrywają kolejne scenki, każda z nich trwa około 30 sekund. Kieruj czasem, informuj
każdego „aktora” o rozpoczęciu i zakończeniu scenki.
Wyprowadzasz po kolei każdą osobę za drzwi sali, informujesz, żeby policzyła do pięciu i może
rozpocząć granie swojej roli. Zamykasz drzwi, obserwujesz scenkę z boku.
Kończysz scenkę, kiedy usłyszysz wypowiedziane słowa: „Przejdźmy do rzeczy”; „Ja...yyy...
przyszłam porozmawiać”; „Tak więc jestem, co chce Pan wiedzieć?”; „Cieszę się z naszego
spotkania”. „Aktorów” warto nagrodzić brawami.
Dajesz czas na krótkie omówienie w grupach obejrzanej sytuacji. Nie komentujesz tego,
co uczniowie obserwowali. Po kilku minutach poproś następną osobę do odegrania scenki.
Po każdej scence uczniowie w zespołach dzielą się spostrzeżeniami i zapisują je: co myślą
o odegranej postaci, jak chcieli się zachować wobec niej? Ważne są pierwsze myśli, uwagi;
czas na pracę zespołów – ok. 3-4 minut.
Po zaprezentowaniu wszystkich scenek podziękuj „aktorom”, nie zapomnij „odczarować”
uczniów z ról, jakie odgrywali. Pozwól im krótko podzielić się z innymi uczuciami, jakich
doświadczyli, udziel im informacji zwrotnych.
Zaproś zespoły, by przedstawiły swoją pracę, podzieliły się na forum spostrzeżeniami.
Scharakteryzujcie pięciu bohaterów zaprezentowanych scenek.
Narodowy Bank Polski
4
Moc pierwszego wrażenia
WAŻNE
Zaznacz, że chociaż uczniowie pracowali w różnych zespołach, mają podobne uwagi, myśli,
spostrzeżenia, opinie. Podkreśl, że już po kilkudziesięciu sekundach, zgodnie ze swoimi obserwacjami, potrafili ocenić każdego bohatera. Uwzględniali przede wszystkim sygnały niewerbalne. Wpłynęło to na ich sposób myślenia o każdej z tych osób. Pod wpływem zachowania się prezentowanych postaci pojawiały się u każdego z nich jakieś uczucia. Zgodnie
z emocjami, jakie pojawiały się podczas kolejnych scenek, mieli różne odruchy i reakcje wobec
postaw poszczególnych bohaterów (np.: jeśli poczuli złość, irytację, to mieli ochotę powiedzieć
coś niemiłego tej osobie).
Podczas tego ćwiczenia uczniowie mogą różnie reagować, np. wobec osoby nieśmiałej jedni
doznają współczucia i chcą jej pomóc, a inni czują irytację. Należy akceptować wszystkie wypowiedzi. Uczniowie powinni uświadomić sobie, że wywoływanie ambiwalentnych uczuć
u rozmówcy nie zawsze sprzyja realizacji celu, w jakim przyszliśmy do tej osoby, budowaniu
pozytywnych relacji i naszej wiarygodności.
W omówieniu tego ćwiczenia zastanówcie się, dlaczego tak ważne jest pierwsze wrażenie.
Dla różnych ludzi inne rzeczy są istotne. Są jednak pewne kanony (wygląd, postawa ciała, mimika twarzy, zwroty grzecznościowe, ton głosu...), które powinny być respektowane przez wszystkich. Psychologowie uważają, że pierwsze kilkadziesiąt sekund spotkania może zaważyć na tym,
jak inni będą się do nas odnosić, jak będą do nas usposobieni, czy pomyślą o nas „to miła osoba”
lub też „jaki niesympatyczny, nijaki człowiek”. Każdy z nas oceniany jest przez otoczenie na
podstawie przekazów niewerbalnych, jakie wysyła. Nie zawsze będziemy mogli wykazać się
wiedzą, umiejętnościami, gdy rozmówca będzie do nas nieprzychylnie nastawiony w wyniku
pierwszego wrażenia, jakie wywarliśmy. Może wcale nie zechce nas wysłuchać lub nie będzie
w stanie skupić się na tym, co do niego mówimy. Jednakże prawdą też jest, że nie wystarczy się
tylko dobrze zaprezentować (postawa, ton głosu, uśmiech, ubiór), kiedy nie możemy poprzeć
tego wiedzą, umiejętnościami, których oczekuje nasz rozmówca.
4.
Powiedz, żeby uczniowie dobrali się w pary i opowiedzieli sobie, kiedy oni oceniali kogoś
na podstawie pierwszych kilku chwil kontaktu. Zachęć, aby kilka osób o tym opowiedziało.
Następnie zapiszcie na tablicy, w jakich sytuacjach pierwsze wrażenie ma zasadnicze znaczenie.
WAŻNE
Często oceniamy innych na podstawie pierwszego wrażenia. Przy kolejnych spotkaniach towarzyszą nam wspomnienia z pierwszego kontaktu. Zauważ, że ludzie często mówią: „Pamiętasz
jak X przyszedł tu pierwszy raz...” lub „Od pierwszej chwili wiedziałam, że z nim będą kłopoty...” albo „Jak ją tylko ujrzałam, poczułam, że ją polubię...”. Wielu starań potrzeba, żeby zmienić
na lepsze myślenie o nas osób drugich. Słyszymy też nieraz wypowiedzi:
„Nie zrobiła na mnie dobrego wrażenia, ale później zmieniłam o niej zdanie”, gorzej, gdy mówią:
„Wydawał się taki miły, ale jak go lepiej poznałem, okazało się, że to straszny pozer”. Tak więc
pierwsze wrażenie, chociaż ma swoją moc, może być czasami mylne.
Narodowy Bank Polski
5
Moc pierwszego wrażenia
5.
Podsumowanie
Istotą pierwszego kontaktu jest właściwe zaprezentowanie siebie. Twoje ciało może wysyłać
informacje o pewności siebie lub jej braku, pozytywnym, negatywnym lub obojętnym nastawieniu do drugiej osoby, zaniepokojeniu, spokoju czy niepewności. Pierwsze wrażenie możesz
zrobić tylko raz, a ludzie są podatni na jego działanie.
Na budowanie pozytywnych relacji z innymi także wpływają:

normy społeczno-obyczajowe: wygląd zewnętrzny (strój, schludność, włosy, zapach),
sposób zwracania się do osoby, kultura bycia, zwyczaje środowiskowe,

mowa ciała – postawa, kontakt wzrokowy, zachowanie odpowiedniego dystansu, ruchy
ciała, sposób poruszania się, gestykulacja, mimika,

używanie stosownego do sytuacji słownictwa,

intonacja, dykcja, barwa, natężenie głosu, tempo wypowiedzi,

uśmiech,

wyraźne przedstawienie się, zwroty grzecznościowe.
Opracujcie dekalog „Co sprzyja pozytywnemu kreowaniu własnego wizerunku?” W grupach
uczniowie mogą wykonać plakat, mapę myślową, komiks.
Zwróć uwagę, aby uczniowie nie pominęli poniższych zaleceń:

wyglądaj pewnie – podnieś wzrok i uśmiechaj się,

wykaż zainteresowanie – patrz prosto w oczy, jednak nie rób tego natarczywie,

okaż szacunek – wyjmij ręce z kieszeni, mów miłym tonem,

od samego początku zwracaj się do osoby, używając tytułu lub funkcji, zwrotu pan, pani,
nazwiska lub imienia w zależności od okoliczności, aby pokazać, że jest to dla ciebie
ważne, że masz zamiar je zapamiętać,

traktuj wszystkich w ten sam sposób – nikogo nie wyróżniaj,

nie zapomnij o dobrych manierach: pochylenie głowy, uścisk dłoni, postawa,

używaj stosownego, poprawnego języka, mów wyraźnie, starannie dobieraj słowa,

zadbaj o wygląd zewnętrzny,

zwracaj uwagę na tempo, ton wypowiedzi.
Narodowy Bank Polski
6
Moc pierwszego wrażenia
6.
Na zakończenie zajęć zaproś uczniów, aby podczas rundki podzielili się refleksjami dotyczącymi
tych zajęć oraz powiedzieli, jaką wynieśli z nich korzyść dla siebie.
Zamiast rundki możesz uczniom rozdać karteczki, aby zapisali na nich swoje wrażenia z zajęć.
Ci uczniowie, którzy zechcą, mogą je głośno odczytać.
Uwaga!
Zajęcia te można rozbudować i zastosować kamerę wideo do nagrywania uczniów po stworzeniu dekalogu (można ćwiczyć korzystny pierwszy kontakt z drugą osobą). Każde nagranie trzeba
omówić wskazując pozytywne elementy oraz usterki i błędy które należy wyeliminować.
Narodowy Bank Polski
7
Moc pierwszego wrażenia
Materiał pomocniczy nr 1
Osoba pierwsza
Wielokrotnie głośno pukasz. Po usłyszeniu „proszę” wchodzisz szybko, energicznie, niechcący
trzaskasz drzwiami, bardzo głośno mówisz – „Dzień dobry”!
Wyciągasz rękę pierwszy, potrząsasz dłonią rozmówcy przy powitaniu.
Siadasz na krześle, zaraz wstajesz. Wyłamujesz palce dłoni. Siadasz ponownie, przesuwasz się
razem z krzesłem bliżej rozmówcy.
Klepiesz dłonią w kolana, mówiąc „Przejdźmy do rzeczy!”.
Osoba druga
Nieśmiało, cicho pukasz, wchodzisz po usłyszeniu „proszę”. Wolno, starannie zamykasz drzwi.
Stajesz przy nich, z pochyloną głową, mówiąc prawie szeptem – „Dzień dobry”. Wzrok masz
utkwiony w podłogę. Niepewnie podchodzisz nieco bliżej. Nie dostrzegasz podanej na powitanie
ręki. Na słowa „proszę usiąść” przysiadasz nieśmiało na brzegu krzesła, w dalszym ciągu nie
patrzysz na rozmówcę. Skubiesz rękaw. Po chwili mówisz „Ja... yyy... przyszłam porozmawiać”.
Osoba trzecia
Masz podwinięte rękawy, rozpięte guziki. Pukasz i od razu wchodzisz „luzackim krokiem”.
Trzymasz ręce w kieszeni, żujesz gumę. Mówisz głośno – „... obry”, niedbale podajesz rękę
na powitanie i nie czekając na zaproszenie, odstawiasz krzesło. Siadasz w niedbałej pozie,
przyglądasz się swoim butom, odzywając się – „Tak więc jestem, co chce Pan wiedzieć? ”.
Osoba czwarta
Pukasz zdecydowanie (nie za głośno). Spokojnie czekasz na słowo „proszę”.
Wchodzisz wyprostowany. Spokojnie zamykasz drzwi. Z uśmiechem mówisz, „Dzień dobry”,
patrząc na rozmówcę. Krótki, mocny uścisk wyciągniętej do ciebie dłoni. Podczas powitania
podajesz swoje nazwisko. Po wskazaniu ci miejsca siadasz zdecydowanie, prosto, utrzymujesz
kontakt wzrokowy. Mówisz: „Cieszę się z naszego spotkania” albo „Miło mi Pana poznać”.
Osoba piąta
Siedzisz za stołem, gdy słyszysz pukanie. Spokojnie mówisz: „Proszę”.
Narodowy Bank Polski
8
Moc pierwszego wrażenia
Odpowiadasz na usłyszane „dzień dobry”. Wstajesz, podchodzisz do rozmówcy i podajesz rękę
na powitanie. Wskazujesz miejsce, mówiąc – „Proszę usiąść”. (Może się zdarzyć, że ktoś nie poda
ci ręki na powitanie.)
Cały czas jesteś spokojny, opanowany, uśmiechasz się do rozmówcy.
Narodowy Bank Polski
9
www.nbp.pl