otwórz PDF / open PDF

Naratunek–terapeuta
Psychoterapianajczęściejkojarzysięzkozetkąpsychoanalitykaorazzleczeniemrozmaitychzaburzeń
naturypsychologicznej.Aleczymożesłużyćrównieżleczeniuniepłodności?Wjakisposóbmożebyć
wykorzystanadotegocelu?ZAnnąJanik,psycholog,któraod15latspecjalizujesięleczeniem
niepłodności,rozmawiałaAgnieszkaBurton.
DlaczegozaczęłasięPanizajmowaćleczeniemniepłodności?CzywPolscejestduże
zapotrzebowanienatakąterapię?
Kiedywielelattemupodjęłampracęwkliniceleczenianiepłodności,byłamzaskoczonailością
cierpienia,jakietamspotkałam.Nawetpracującnaonkologii,niedoświadczyłamtylutrudnychemocji,
którebyłyudziałemkobietstarającychsięodziecko.Byłamjużdoświadczonympsychologiem
iwiedziałam,żeznalazłam„swojądrogę”jakopsychoterapeuta.
To,codlamnienajcenniejsze,toniepowtarzalnespotkaniewintymnymobszarze.Mamokazję
towarzyszyćludziomwtym,couważamzanajważniejsze,wzaproszeniudzieckadożycia,wrozwijaniu
własnejrodziny.
WPolscejest1,5mlnparleczącychniepłodność,wieleznichbyłolubjestmoimipacjentami.Niestety,
czasamiczekajądługonarozpoczęcieterapii,nawetpółroku.Wiążesiętozogromnym
zapotrzebowaniemnaprofesjonalnąpomocpsychologicznąimałąliczbąspecjalistówwtejdziedzinie.
Jakważnejestzdrowieemocjonalnekobiety,którastarasięodziecko?
Wewszystkichkulturachrodzicielstwojestuważanezaważnezadanierozwojowe.Musimypamiętać,że
potrzebaurodzeniaiwychowaniabiologicznegopotomstwajestpierwotnąpotrzebą–instynktem.Jeśli
zostajeniezaspokojona,prowadzidosilnychprzeżyć–frustracji.
Awięckobieta,którazamiastoczekiwanejciążydostajemiesiączkę,przeżywawieleuczuć–smutek,
złość,obwiniasiebielubinnych,czujesiępokrzywdzonalubukarana.Mówięmoimpacjentom,żeto
„takamałażałobapowyobrażonym,oczekiwanymdziecku”.
Przeżywająjącomiesiącijesttobardzotrudnezarównodlakobiety,jakidlamężczyzny,który
niejednokrotnienierozumie,cosiędzieje,iniewie,jakpomóc.
Dlategoosobydługoczekającenadzieckopotrzebująpomocypsychologicznej.Częstouczępary,jakbyć
dlasiebiewsparciemwtymtrudnymczasie.
Czyzdarzasię,żekobietaniemożezajśćwciążęzprzyczynpsychologicznych?Cotooznacza?
Trudnopowiedziećjednoznacznie.Zazwyczaj,jeśliparastarającasięodzieckojestzdrowa
biologicznie,takąniepłodnośćokreślasięjakoniepłodnośćidiopatyczną,gdziepsychikamożemieć
kluczoweznaczenie.Toznaczy,żesposóbprzeżywania,reakcjenasytuacjestresowe,przeżycia
zdzieciństwa,relacjezbliskimiosobamimogąmodyfikowaćpłodność.
Jakpsychoterapiamożepomócosobom,któreniemogąmiećdzieckazprzyczynczysto
fizjologicznych?
Naturalnie,takieosobytakżeczęstokorzystajązpsychoterapii.Pomagamimprzejśćcałyprocesleczenia,
rozumiećwzajemneemocje,podejmowaćdecyzjeokorzystaniuzkolejnychpropozycjiwspomagania
rozrodulubozakończeniuleczenia.
Czydepresjajestczęstąreakcjąnaleczenieniepłodności?
Tak,kilkanaścieprocentkobietleczącychniepłodnośćmazasobąepizoddepresyjny.Jeszczeczęściej,
uokoło30%,zdarzająsięstanydepresyjne,zesmutkiem,gniewemipoczuciembezradności.Todługie
ikosztowneekonomicznie,energetycznieiuczuciowoleczenie.
Niepłodnośćdlawieluosóbtowstydliwytemat.Dlaczego?
Osobylecząceniepłodnośćtoniejednokrotnieludzieodnoszącysukcesyzawodowe,społeczneczy
materialneijakotacyniebudząwspółczuciaizrozumienia.Niewidaćichchoroby,cierpienia.Częstosą
wręczstygmatyzowani,określanijakowygodni,egoistycznikarierowicze.Aprzecieżdzieckoijego
poczęciejestdlakażdejparytakintymnąsferą,żechcąjąochronićiniemówićoniejpublicznie.
Potrzebujemywięcejedukacjispołecznejnatemattego,coprzeżywająosobylecząceniepłodność,bo
tylkowówczaszaczniesiębudowaćzrozumienieipojawiąsięsystemywsparcia.
Żyjemywczasach,kiedymacierzyństwoczęstoodkładanejestnaostatniąchwilę.Niepowinno
więcdziwić,żecorazwięcejludzikorzystazinwazyjnejmedycynyprokreacyjnej.
Toprawda,choćwciążwielezależyodregionuświata,sąmiejsca,gdziekobietyrodząmiędzy18
a25rokiemżycia,wokresienajwiększejpłodnościbiologicznej.
Wzachodniejkulturzeżyciesięznaczniewydłużyło.Pozwalamywięcsobienawiększąindywidualizację
ścieżekrozwoju,mamywięcejczasunawychowaniedziecka.Niedziwifakt,że40-letniakobieta
oczekujenadziecko,ainnawtymsamymwiekuczekanaswojegownuka.
Podobniejestzmężczyznami.Jednakczęstodecyzjeopóźnymrodzicielstwiewiążąsięzograniczeniem
płodnościipotrzebąwspomaganiamedycznego.
Należyjednakpamiętać,żeparymajądzieckowtedy,kiedysąnatogotowe!Niektórzypotrzebująwięcej
czasu,żebypoczućgotowośćdorodzicielstwa.Bycierodzicemjesttaktrudnąiodpowiedzialnąroląna
całeżycie,żeniewolnodoniejzmuszać–siebieiinnych.
Czypsychoterapiaosóbprzechodzącychinvitroróżnisięodtejdlastarającychsięnaturalnie?
Pracujęzczłowiekiemikażdespotkanieznimjestinne.Niespotkałamdwóchtakichsamychosóbinie
miałamdwóchtakichsamychsesji.Tojestpięknewmoimzawodzie.
Najpierwstaramsięzrozumiećsytuacjępacjenta,poznajęhistorię,którąopowiadaosobiesamym.
Poszukujęjednocześniezasobówwpływającychnapłodnośćwsamejosobie,wparze,wichrodzinach.
Czasemtopracaarcheologa,aczasem–SherlockaHolmesa.
Staramsiękorzystaćzdowcipuipracowaćtaklekko,jaktylkojesttomożliwe.Moipacjencimająztego
sporokorzyściijednocześnieucząsięskutecznychstrategiinasiebiesamych.
OdpowiadającnaPanipytanie,dlaprocesuterapiiniemaznaczenia,czyparykorzystająztechnik
wspomaganiarozrodu.Częstotowarzyszęimwprocesiepodejmowaniadecyzji,naprzykład,czy
korzystaćzinvitro.
Czymsązasobywpływającenapłodność?
Zasobamiokreślammożliwości,talenty,zdolności,cechy,dziękiktórymosobaosiągaswojecele.Zasoby
wpływającenapłodnośćtotakie,którewzmacniająjej/jegokobiecośćlubmęskość;totakżehistorie
itradycjerodzinne.
Jeśliktośsiedziumniewgabinecie,topochodzizpłodnejrodziny–inaczejniebyłobytejosobyna
świecie.Tojestjużpierwszyzasób,którywartozauważyć.Zasobytrzebapielęgnowaćirozwijać,żeby
mócznichkorzystać.Częstoichwsobienawetniedostrzegamy.
Czykobietommającymproblemyzpostrzeganiemsamychsiebie,anawetzaakceptowaniem
własnejkobiecości,trudniejzajśćwciążę?
Tobardzoważnakwestia,bodotyczywszystkichosóbleczącychniepłodność,nietylkokobiet.
Jednązpodstawowychpsychologicznychkonsekwencjidługiegoczekanianadzieckojestobwinianiesię,
złośćnasiebie,oskarżaniesięzaprzeszłość,czyliróżneautoagresywnezachowania.„Jestemjakdrzewo,
którenieowocuje”,„jakwyschniętastudnia”,„tokarazagrzechy”.Takiemyślenieosobiepowoduje
zmianęobrazuswojegociała,nieakceptowanieswojegociała.Pojawiająsięwówczasnapięcia
emocjonalne,którenieświadomie,automatycznieprzenoszonesąnanapięciawciele.Wtensposób
tworzysiębłędnekoło–napięcieemocjonalnerodzinapięciewcieleiniesposóbzajśćwciążę.Obszar
kobiecejmiednicystajesięjakzamkniętyorzech.Ijaktuzaprosićdzieckodożycia?
CzyjestPanizwolenniczkątakichtechnikrelaksacjijakjogaczymedytacja?
Jaknajbardziej,zachęcammojepacjentki,żebykorzystałyztychmetod,którerozluźniająichciała,
wszczególnościobszarmiednicy.
Uczęmetodrelaksacji,wizualizacjiiautohipnozy.Sątoumiejętności,zktórychmożnakorzystaćprzez
całeżycie.Ciałojestnaszymnajważniejszympartneremwżyciuiwartojerozumieć.
Tobardzoobszernytemat,aleczymimotomogłabyPanipowiedzieć,jaknajlepiejwalczyć
ozwiązek,wktórymproblememjestbezpłodnośćjednegozpartnerów?
Pomagającosobomstarającymsięodziecko,zawszemówię,żedourodzeniadzieckajestpotrzebny
mężczyzna.Niemożnagopomijać,więcnaterapięzapraszampary.Niezwykleważnajestobecność
iudziałobydwuosób,botylkowówczasmożesiębudowaćzrozumienie.Innejestprzeżywanie
mężczyznyiinnejestprzeżywaniekobiety.Inaczejradząsobiezcierpieniemioczekiwaniem.Wiele
badańpotwierdza,żeobecnośćparynaterapiibudujebliskośćiwzmacniazwiązek.Pamiętajmy,żeto
bardzotrudnasytuacjadlazwiązku,więctymbardziejpotrzebujeonpomocy.
JakpracujePaniztymi,którympomimowielupróbnadalnieudajesięzajśćwciążęlub
szczęśliwiejejdonosić?Kiedypowiedziećsobie„stop”ijakzaakceptowaćfakt,żenigdynie
będziebiologicznegopotomstwa?
Tojestczęstocelemterapii.Tadecyzjazawszenależydopary.Niemożebyćpodejmowanaprzezjedną
zosób,spontanicznieiemocjonalnie.Jakoterapeutapomagamwtym,abypodjęłyjądwieosoby,
wzgodzieiszacunkudlaswoichmożliwości.Czasamiztroskiozdrowie.
Rezygnacjazleczeniatobolesnyprocesipomagampacjentomwspólniegoprzejśćistworzyćnowe
rozwiązania.
CodajePaniwpracynajwiększąsatysfakcję?
Zaufanieiszacunek,którymobdarzająmniepacjenci.
Bardzodziękujęzarozmowę.
AnnaJanik
Ma30latdoświadczeniazawodowego(międzyinnymiwKlinice
LeczeniaNiepłodnościUniwersytetuMedycznegowPoznaniu).
JestpsychologiemicertyfikowanympsychoterapeutąPolskiego
TowarzystwaPsychiatrycznego.Szkoliłasięwpsychoterapiiwwielu
ośrodkachwPolsce,atakżewM.H.EricksonFoundationwUSA,ZIST
Niemcy.
Założycielka„Balanspsychoterapia”,gdzieprowadzi,międzyinnymi,
psychoterapięwleczeniuniepłodnościoraz„BalansPro”–fundacji
pomagającejparomleczącymniepłodność.Od10latjestnauczycielem
psychoterapii.
Prowadziszkoleniaiwarsztatydlapsychologóworazlekarzypracujących
zosobamileczącyminiepłodność.Mieszkawrazzmężemwdomuwlesie
podPoznaniem.Madwojedzieci,niedawnozostałababciąMarysiiJerzego.