maj 2009 - Kompania Węglowa SA

G
A
Z
E
T A
F I R M O W A
nr 4 (7) | maj 2009
W W W. K W S A . P L
G
D
A
Z
E
T A
F
I
R
M O W A
MAJ
NASZA KOMPANIA
rodzy Czytelnicy!
W KOMPANII
Oddajemy w Wasze ręce kolejny
numer gazety. Tym razem, oprócz
tradycyjnych już tematów związanych
z działalnością Kompanii Węglowej, przedstawiamy także szerzej grupę kapitałową
KW SA. Wśród spółek zależnych z pewnością do najsilniejszych należą „Haldex”
oraz Gliwicki Zakład Usług Górniczych
(GZUG). Obie te firmy są bardzo zasłużone
dla górnictwa. „Haldex” obchodzi właśnie
półwiecze działalności. GZUG jest znacznie
młodszy, ale 10 lat pracy na rzecz KW SA
też ma swoją wymowę.
3 Metan zarabia
Pierwszy krok zrobiony
5 Spłaciliśmy „stare” długi KW SA uregulowała wszystkie zobo wiązania wobec gmin górniczych przejęte
od spółek węglowych
7 Silniejsi w grupie
Konferencja spółek-córek KW SA
8 Jubileusz „Haldexu”
50 lat w górnictwie i ekologii
11 Wiek nie jest przeszkodą
Rozmowa z Marcinem Maciejczykiem,
dyrektorem ds. pracy w KWK
„Rydułtowy-Anna”
12 10 lat GZUG
Ludzie do najtrudniejszych zadań
W tym numerze prezentujemy także ciekawy artykuł dotyczący zagospodarowania
metanu, który do tej pory stanowił jedynie
zagrożenie zarówno dla pracy górników,
jak i dla środowiska naturalnego. Uruchomienie w KWK „Sośnica-Makoszowy” oraz
w KWK „Szczygłowice” jednostek kogenera-
W YDARZENIA
14 Rzeźba Pięknej Madonny wraca do Knurowa
15 Oddział GZL-32
Od nich zależy przyszłość kopalni
LUDZIE I MIEJSCA
18 Kopalniana fabryka snów
cyjnych, które produkują prąd z metanu po-
Jestem we właściwym miejscu...
zyskiwanego z kopalń, może zmienić ten stan
20 Twarze górnictwa
22 Spotkanie po latach
rzeczy. Metan został okiełznany i zarabia.
Ważna jest także informacja o tym, że
Kompania Węglowa spłaciła zobowiązania
dawnych spółek węglowych wobec gmin
górniczych.
W numerze jak zwykle dużo dobrych zdjęć
– tym razem prezentujemy portrety górników z KWK „Rydułtowy-Anna”.
Mamy nadzieję, że każdy znajdzie w „Kompanii Węglowej” coś ciekawego do przeczytania i obejrzenia.
Redakcja
Emerytowani ratownicy KWK „Zabrze”
znowu razem
24 230 lat węgla w Łaziskach (3)
Czasy I wojny światowej, powstań śląskich
i plebiscytu
W CENTRUM UWAGI
27 KWK „Jankowice”
Nowoczesna rejestracja czasu pracy
28 Roboty przygotowawcze wstępem do wydobycia
Oddziały KWK „Sośnica-Makoszowy”
30 Dajmy uśmiech dzieciom
Rozmowa z Danutą Zalwowską, prezesem
Fundacji Pomocy Społecznej w Brzeszczach
32 G a ler i a
Nasze święte Barbary
KO M PA N I A W Ę G L OWA
Gazeta f ir mowa
Redakcja:
Biuro Komunikacji KW SA
Redaktor naczelny:
Jan Czypionka
[email protected]
Adres redakcji:
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30, p. 64
tel. 032 7572025
Wydawca:
Kompania Węglowa SA
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30
Projekt i skład:
Agencja Reklamowa
„Greenhouse” Sp. z o.o.
Druk:
Tolek,
drukarnia im. K. Miarki
Na okładce:
Jednostka kogeneracyjna napędzana metanem
w KWK „Sośnica-Makoszowy” (fot. Jan Czypionka)
Oddano do druku: 26 maja 2009 r.
W K O M PA N I I
Krzysztof Puka, kierownik Działu Energomechanicznego KWK „Sośnica-Makoszowy” Ruch Sośnica odpowiada za eksploatację jednostki
Metan zarabia
Pier wsz y krok zrobiony
W
kwietniu br. w kopalniach „So-
budowlanych – rozpoczęto użytkowanie
okres 10 miesięcy. Biorąc pod uwagę fakt,
śnica-Makoszowy”
obiektów. Włączenie agregatu do ruchu
że inwestycja o takim charakterze była
i
„Szczy-
ciągłego planowane jest na 1 czerwca br.
prowadzona po raz pierwszy, a jej realiza-
agregatów kogeneracyjnych o mocy elek-
głowice” zakończono budowę
Podczas prób ruchowych pierwsze me-
cja wymagała prowadzenia robót specjali-
trycznej 1,95 MWe i mocy cieplnej 1,94
gawatogodziny (MWh) energii elektrycz-
stycznych w czynnych obiektach, między
MWt. Nowoczesna jednostka kogeneracyj-
nej wytworzonej z metanu popłynęły do
innymi w rozdzielniach głównych oraz
na Tedom QUANTO D 2000 SP o spraw-
wewnętrznej
elektroenergetycznej
stacjach odmetanowania, wynik ten nale-
ności całkowitej 84,5 proc., napędzana
zasilającej odbiory kopalniane. Tym sa-
ży uznać za zadowalający. W tym miejscu
dwudziestocylindrowym silnikiem spali-
mym w kopalniach tych uczyniony został
godne podkreślenia jest bardzo duże zaan-
nowym, dla którego źródłem energii jest
pierwszy, niezwykle istotny krok w kierun-
gażowanie i dobra współpraca w realiza-
metan ujmowany przez powierzchniową
ku gospodarczego wykorzystania metanu
cji projektu zarówno służb inwestora, jak
stację odmetanowania, pomyślnie przeszła
z pokładów węgla w instalacjach energe-
i wszystkich wykonawców, począwszy od
próby ruchowe. Po upływie ustawowego
tycznych.
lidera konsorcjum – firmy ZEG SA z sie-
okresu – niezbędnego do przeprowadzenia
Cykl inwestycyjny związany z zabudową
dzibą w Tychach, firmy „Gorprojekt” Gli-
procedury zgłoszenia zakończenia robót
agregatów i instalacji towarzyszących to
wice (kompletna dokumentacja projektowa
sieci
|
W K O M PA N I I
i nadzory), firmy „Tedom” s.r.o. z siedzibą
w Trebic (Republika Czeska) – dostawcy
agregatów kogeneracyjnych oraz firmy OPA
ROW z siedzibą w Rybniku, która wykonała roboty elektryczne. Zdaniem inwestora,
nie bez znaczenia dla sprawnej realizacji
przedsięwzięcia był fakt, że kontrakt został
zawarty na zaprojektowanie i wykonanie
instalacji „pod klucz”.
MAREK USZKO, wiceprezes Zarządu
Kompanii Węglowej SA
Praca agregatu kogeneracyjnego to ewi-
Dariusz Senderski, sztygar zmianowy Oddziału
Elektrycznego przy dwudziestocylindrowym silniku spalinowym wchodzącym w zestaw jednostki
kogeneracyjnej w KWK „Sośnica-Makoszowy”
prawda 1,95 MWe pokrywa zaledwie oko-
zakupu energii elektrycznej i ciepła
ło 10 proc. zapotrzebowania mocy kopalni
od podmiotów zewnętrznych to nie
w dni robocze i około 30 proc. w dni wolne
wszystkie korzyści wnikające z pracy
od pracy, tym niemniej w skali roku, gdzie
agregatu. Należy przy tym jeszcze dodać
przewiduje się wytworzenie około 15 600
tak zwany aspekt środowiskowy. Praca
MWh energii elektrycznej każdym agrega-
agregatu w sposób oczywisty zredukuje
tem, są to już ilości znaczące, przynoszące
ilość metanu emitowanego do środo-
konkretne, liczone w mln zł, oszczędności
wiska. Aktualne trwają prace związane
dla kopalni.
z kontynuowaniem tego typu inwestycji
Oszczędności z tytułu ograniczenia zakupu
w innych „metanowych” kopalniach
energii elektrycznej i ciepła od podmiotów
Kompanii Węglowej. Na przykład
zewnętrznych to nie wszystkie źródła ko-
w najbliższym czasie powstanie podob-
rzyści wynikające z pracy agregatu. Należy
na stacja odmetanowania w kopalni
w tym miejscu wspomnieć jeszcze o tzw.
„Knurów”.
w sposób oczywisty ogranicza ilość meta-
Zdjęcia: Jan Czypionka
|
– Oszczędności z tytułu ograniczenia
aspekcie środowiskowym. Praca agregatu
KWK „Sośnica-Makoszowy”. Agregat kogeneracyjny napędzany metanem w całej okazałości
dentne korzyści dla każdej kopalni. Co
nu emitowanego do atmosfery. Przy nomi-
z innymi przedsięwzięciami – okres zwro-
nalnych parametrach pracy silnik spalino-
tu nakładów inwestycyjnych w sposób
wy agregatu zużywa około 8 m 3 czystego
jednoznaczny wskazują dalszy kierunek
metanu na minutę, co w skali roku daje
działania. Prognoza ujęcia metanu przez
3 840 tys. m 3 czystego metanu. Kopalnie
powierzchniowe stacje odmetanowania do
„Szczygłowice”
„Sośnica-Makoszowy”
roku 2020 pozwala na perspektywiczne
wspólnie z GIG Katowice prowadzą pro-
planowanie kolejnych przedsięwzięć zwią-
cedurę zmierzającą do zakwalifikowania
zanych z jego gospodarczym wykorzysta-
wszystkich realizowanych i planowanych
niem.
do realizacji przedsięwzięć związanych
Kopalnie zamierzają w kolejnych latach
z utylizacją metanu do tzw. projektu wspól-
rozbudowywać
nych wdrożeń (JI – Joint Implementation)
o kolejne jednostki kogeneracyjne oraz
działającego na podstawie mechanizmów
budować instalację klimatyzacji central-
protokołu z Kioto. Szacuje się, że w wyni-
nej na bazie chłodziarek absorpcyjnych
ku utylizacji metanu spalanego w silniku
napędzanych bezpośrednio metanem uj-
gazowym w skali roku wygenerowanych
mowanym przez powierzchniową stację
zostanie około 43 960 jednostek redukcji
odmetanowania
emisji ERU, które w przypadku pomyślne-
podstawie chłodziarek sprężarkowych za-
go przeprowadzenia procedury kwalifika-
silanych energią elektryczną wytworzoną
cyjnej projektu JI można będzie wprowa-
z metanu.
dzić do obrotu. Stanowić to będzie kolejne
Pierwszy krok we właściwym kierunku zo-
niemałe źródło przychodów dla kopalni.
stał już zrobiony, dalej pozostaje tylko kon-
Uwzględniając tylko oszczędności z tytułu
sekwencja w działaniu.
ograniczenia zakupu energii elektrycznej,
Przykład kopalń „Szczygłowice” i „Sośni-
okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
ca-Makoszowy” oraz inwestycje o podob-
poniesionych na budowę agregatu koge-
nym charakterze realizowane w innych
neracyjnego wyniesie 2 lata i 4 miesiące.
kopalniach pozwalają na stwierdzenie, że
Dodatkowe wykorzystanie wytworzonego
świadomość właściwego gospodarowania
ciepła oraz sprzedaż wygenerowanych jed-
kopalinami i ochrona klimatu powoli staje
nostek ERU mogą ten okres znacząco skró-
się zjawiskiem powszechnym.
i
cić. Wskazane powyżej źródła oszczędności
oraz stosunkowo krótki – w porównaniu
kompleks
lub
energetyczny
alternatywnie
na
Spłaciliśmy „stare” długi
Kompania Węglowa SA uregulowała wobec gmin górnicz ych
wszystkie zobowiązania przejęte od spółek węglow ych
Zdjęcia: Tomasz Nowakowski
Noc nad Radlinem i KWK „Marcel”
W
dniu 30.04.2009 r. Kompania
porozumień pomimo braku pełnej wartości
nieruchomości 167,4 mln zł. Na kwoty te
Węglowa SA przekazała gmi-
wpływów z dokapitalizowania, do którego
składały się zarówno zobowiązania głów-
nom ostatnią ratę zobowiązań
zobligował się Skarb Państwa w „Strategii
ne, jak i odsetki.
należnych z tytułu opłaty eksploatacyjnej
działalności górnictwa węgla kamiennego
Ponieważ zobowiązania te dotyczyły róż-
przejętych od spółek węglowych. Tym sa-
w Polsce w latach 2007-2015”.
nych okresów, w których obowiązywały
mym Kompania Węglowa SA wywiązała
Przejęte na podstawie art. 42 ustawy
różne przepisy określające ich wierzycie-
się wobec gmin ze wszystkich zobowiązań.
z dnia 28 listopada 2003 r. o restruktury-
li, konieczne było prowadzenie negocjacji
Określone w podpisanych umowach wa-
zacji górnictwa węgla kamiennego w latach
odrębnie dla wybranych grup zobowiązań
runki spłaty zostały zachowane, co ozna-
2003–2006 (DzU nr 120, poz. 2037) zo-
i wierzycieli.
cza zakończenie kolejnego etapu procesu
bowiązania publicznoprawne obejmowa-
Zaległości dotyczące zobowiązań z tytułu
restrukturyzacji zobowiązań. Na szczegól-
ły m.in. zaległości wobec gmin w kwocie
opłaty eksploatacyjnej powstałe do 2000 r.,
ne podkreślenie zasługuje fakt, iż Kompa-
665,4 mln zł, z tego z tytułu opłaty eks-
co do których organem podatkowym był
nia Węglowa SA wywiązała się z zawartych
ploatacyjnej 498,0 mln zł oraz podatku od
minister środowiska, regulowane były na
|
W K O M PA N I I
podstawie umów zawartych między mini-
podatku od nieruchomości w kwotach nie
wać, że na przejrzyste, jednoznaczne prze-
strem środowiska a spółkami węglowymi
przekraczających 100 tys. zł., dokonano ich
pisy i porozumienia w zakresie restruk-
w ratach miesięcznych i kwartalnych od
uregulowania wraz z odsetkami w kwocie
turyzacji zadłużenia, które były podstawą
maja 2004 r. do końca kwietnia 2009 r.
0,5 mln zł, unikając w ten sposób dodat-
sukcesu tego procesu, nałożyła się fatalna
W terminach określonych w umowach
kowych kosztów w postaci kosztów egzeku-
w skutkach nowelizacja ustawy o podat-
przekazano gminom 315,7 mln zł, spełnia-
cyjnych.
kach i opłatach lokalnych, która weszła
jąc w ten sposób warunki w nich określone.
Z przejętych 665,4 mln zł zobowiązań
Pozostałe
zobowią-
zania z tytułu opłaty
eksploatacyjnej
w kwocie 62,8 mln
zł, co do których organem podatkowym
był również minister
środowiska,
lowane
uregu-
zostały
wobec
Łączne wpływy do gmin
z tytułu wpłat bieżących
bezpośrednich i pośrednich
dokonanych przez Kompanię
Węglową w latach 2004–2008
wyniosły ponad 1,5 mld zł
na
podstawie złożonych
gmin
w życie 1 stycznia 2003 roku. Nowelizacja
do
ustawy miała za zadanie doprecyzowanie
30.04.2009 r. Kom-
stanu prawnego i zasadniczo nie kreuje
pania Węglowa SA
odmiennej sytuacji prawnej w kwestii opo-
uregulowała łącznie
datkowania wyrobisk górniczych, jednak-
kwotę 518,4 mln zł,
że została sformułowana w taki sposób, że
a umorzono kwotę
stała się podstawą do zgłaszania kolejnych
101,9 mln zł z tytułu
roszczeń przez gminy górnicze. Gminy żą-
należnych odsetek.
dają uregulowania przez Kompanię Węglo-
Pozostała kwota zo-
wą SA nienależnego podatku od wyrobisk
bowiązań
została
górniczych za lata 2003–2009. Biorąc pod
wniosków i wydanych przez organ podat-
wyegzekwowana przez gminy lub uległa
uwagę terminowe regulowanie bieżących
kowy decyzji o pomoc publiczną do końca
przedawnieniu. Umorzona została również
zobowiązań oraz wysiłek Kompanii Wę-
grudnia 2006 r.
opłata prolongacyjna naliczona w związku
glowej SA związany ze spłatą „starych”
Zobowiązania z tytułu opłaty eksploatacyj-
z rozłożeniem płatności na raty w kwocie
długów, przejętych ze spółek węglowych,
nej, co do których organem podatkowym
0,9 mln zł.
niezrozumienie budzi taka roszczeniowa
była gmina, oraz zobowiązania z tytułu
Podsumowując
restrukturyzacji
postawa niektórych gmin. W sposób nieod-
podatku od nieruchomości uregulowano
finansowej zobowiązań przejętych przez
powiedzialny egzekwują nienależne kwoty
na podstawie indywidualnych porozumień
Kompanię Węglową SA wobec gmin, nale-
przez komorników, co w przyszłości może
wynegocjowanych
przedstawicielami
ży stwierdzić, że odbywał się on przy przy-
doprowadzić do sytuacji, którą przeży-
gmin. Do 31.12.2006 r. z przejętych przez
chylnej postawie wielu gmin, jednak część
wają dzisiaj niektóre gminy, to jest braku
Kompanię Węglową SA zobowiązań wobec
gmin odmówiła podpisania jakichkolwiek
środków na spłatę zobowiązań powstałych
gmin z tego tytułu uregulowano łącznie
porozumień z Kompanią Węglową SA, do-
w wyniku wcześniej wydanych błędnych
kwotę 139,4 mln zł.
chodząc swoich wierzytelności na drodze
decyzji urzędników.
Wobec części gmin, w których Kompania
egzekucji.
Oprócz zaległości regulowanych do gmin
Węglowa SA miała zobowiązania z tytułu
Niestety, z niepokojem należy zaobserwo-
z tytułu zobowiązań przejętych ze spółek
z
proces
węglowych, Kompania Węglowa SA wpłaciła do budżetów samorządowych w ostatnich 5 latach:
– z tytułu opłaty eksploatacyjnej – 254,2
mln zł,
– z tytułu podatku od nieruchomości –
342,8 mln zł,
– z tytułu opłaty za wieczyste użytkowanie
gruntów – 32,2 mln zł,
– w związku z usuwaniem szkód górniczych na terenie gminy– 122,7 mln zł.
Ponadto, gminy otrzymały:
– z tytułu udziału gmin we wpływach
z podatku dochodowego od osób prawnych
– ok. 14,1 mln zł,
– z tytułu udziału gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych –
ok. 739,4 mln zł.
Tak więc łączne wpływy do gmin z tytułu
wpłat bieżących bezpośrednich i pośrednich dokonanych przez Kompanię Węglową SA w latach 2004–2008 wyniosły
1 505,4 mln zł.
(G.L.)
KWK „Rydułtowy” w porannym blasku
|
Fot. Jan Czypionka
„Haldex” należy do najlepszych spółek w grupie kapitałowej Kompanii Węglowej SA
Silniejsi w grupie
K o n f e r e n c j a s p ó ł e k- c ó r e k K W S A
E
fektywny
nadzór
właścicielski
tale zakładowym wynosi co najmniej 50 %.
w panelu członków zarządów i rad nad-
w grupie kapitałowej spełnia funk-
Podczas konferencji podsumowano wy-
zorczych zapewnił wymianę poglądów
cję integrującą w procesie zarzą-
niki finansowe spółek zależnych Kompa-
ukształtowanych i wynikających z prakty-
dzania i kontroli, poprzez współdziałanie
nii Węglowej SA osiągnięte za rok 2008,
ki. Wsparcie naukowe konferencji zapewnił
organów spółki dominującej i spółek zależ-
a także określono perspektywy rozwoju
prof. Adam Peszko, który od wielu lat zaj-
nych wchodzących w skład grupy, przy po-
tych spółek w aspekcie zatwierdzonych
muje się problematyką Corporate Gover-
dejmowaniu najważniejszych decyzji stra-
planów
rok
nance i przybliży uczestnikom zagadnienia
tegiczno-operacyjnych,
z
rzeczowo-finansowych
na
jednoczesnym
2009. Była to też okazja do zaprezento-
dotyczące funkcji nadzoru właścicielskiego
zachowaniem ich odrębności. Wyrazem
wania „Polityki Kompanii Węglowej SA
w grupie kapitałowej. Zaprezentowane na
realizacji tej funkcji jest przyjęta formuła
wobec spółek powiązanych kapitałowo”,
konferencji referaty i wystąpienia zostaną
konferencji pt. „Perspektywy i szanse roz-
która została przyjęta przez Zarząd Kom-
opublikowane w wydawnictwie książko-
woju Grupy Kapitałowej Kompanii Węglo-
panii Węglowej SA w 2008 roku. Ponadto,
wym, które ukaże się w terminie później-
wej SA”, w której uczestniczyli przedstawi-
konferecja pozwoliła przybliżyć uczestni-
szym.
ciele rad nadzorczych i zarządów Kompanii
kom podejście do zarządzania wartością
Skala współdziałania pomiędzy spółkami
Węglowej SA oraz jej spółek zależnych. Wy-
firmy, przypomnieć znaczenie strategii
wchodzącymi w skład grupy kapitałowej
pełniła ona jednocześnie cele okresowych
dla rozwoju przedsiębiorstwa, jak również
przekłada się na intensywność i poziom
spotkań Biura Nadzoru Właścicielskiego
ukazać problematykę odpowiedzialności
uzyskiwanego efektu synergii. Dlatego tak
i Inwestycji Kapitałowych z przedstawicie-
rad nadzorczych w związku ze zmianami
ważna jest wymiana informacji i określe-
lami Kompanii Węglowej SA w radach nad-
w ustawie o rachunkowości. Na zakoń-
nie platformy wzajemnej współpracy or-
zorczych spółek handlowych. Konferencja
czenie konferencji odbył się panel dys-
ganizacyjnej oraz gospodarczej. Celem
ta odbyła się 4-5 maja 2009 r.
kusyjny, który był odpowiedzią na ciągle
konferencji było więc również zainicjowa-
Kompania Węglowa SA posiada obecnie 23
powracający spór na temat rzeczywistego
nie takiej współpracy jako szansy rozwoju
spółki zależne, prowadzące działalność go-
podziału kompetencji i zasad współpracy
grupy kapitałowej.
spodarczą, w których zaangażowanie w kapi-
między zarządem a radą nadzorczą. Udział
|
W K O M PA N I I
Jubileusz „Haldexu”
50 lat w górnic t wie i ekologii
Zdjęcia: Jan Czypionka
Zakład „Haldexu” na terenie kopalni „Maczki-Bór”
F
irma „Haldex” SA istnieje od 1959
równych prawach akcjonariuszy, a więc
gospodarczych – przeszła głęboki pro-
roku. Spółka powstała na podstawie
Polski i Węgier, dzieląc koszty i przy-
ces transformacji. Na podstawie wnio-
Umowy
zawartej
chody z odzyskiwania węgla, z eksplo-
sku głównych Akcjonariuszy, w wyniku
między Rządem Polskiej Rzeczypospo-
atacji hałd i bieżących dostaw odpadów
długotrwałych
litej Ludowej oraz Rządem Węgierskiej
z kopalń.
w grudniu 2005 r. rządy Polski i Węgier
Republiki Ludowej w sprawie utworzenia
Do połowy lat 80. XX w. jedyną działal-
podpisały protokół kończący okres obo-
mieszanego przedsiębiorstwa dla wyko-
nością „Haldexu” SA był odzysk węgla
wiązywania Umowy Międzyrządowej, a od
rzystania hałd odpadów węgla kamienne-
z kopalnianych hałd. W ciągu 50 lat dzia-
2006 r. spółka działała na ogólnych zasa-
go w Polsce. Umowa ta została podpisana
łalności firma przerobiła ponad 150 mln t
dach, zgodnie z zapisami kodeksu spółek
w Budapeszcie 16 kwietnia 1959 r. Inicja-
odpadów powęglowych, z czego odzyskano
handlowych. W grudniu 2007 r. Kompania
tywa przyszła z Węgier, gdzie występował
117 mln t miałów energetycznych.
Węglowa SA kupiła węgierski pakiet akcji
ostry deficyt paliw i równocześnie zosta-
Firma początkowo zajmowała się odzyski-
„Haldexu” i przejęła kontrolę nad spółką.
ła w praktyce sprawdzona prosta meto-
waniem węgla z hałd powęglowych, w póź-
Od 2008 r. spółka w ramach grupy kapi-
da odzysku węgla z hałd powęglowych.
niejszym okresie także skały płonnej wy-
tałowej Kompanii Węglowej SA pełni rolę
W wyniku pertraktacji powołano Pol-
dobywanej wraz z węglem.
operatora w zakresie zagospodarowania
sko-Węgierską Górniczą Spółkę Akcyjną
Firma – po prawie pół wieku istnienia
odpadów wydobywczych z kopalń należą-
„Haldex” z siedzibą w Katowicach, przy
i rozwoju w różnych uwarunkowaniach
cych do Kompanii Węglowej SA.
|
Międzyrządowej
negocjacji
i
uzgodnień,
PRODUKCJA GRANULATÓW
MUŁOWYCH
Opracowana technologia oparta na
wykorzystaniu urządzenia mieszająco-granulującego była poprzedzona licznymi pracami studialnymi i badawczymi oraz doświadczeniem „Haldexu”
w produkcji mieszanek węglowych.
Wprowadzona
technologia
poz-
wala na wykorzystanie odpadowego
mułu
powęglowego
pełnowartościowego
do
produkcji
surowca
ener-
getycznego.
Technologia
granulacji
pozwala
polepszyć podstawowe parametry paliwa, tj. obniżyć wilgotność i podwyższyć
kaloryczność w produkcie końcowym,
a użycie wapna w procesie granulowania powoduje obniżenie emisji siarki
w trakcie spalania. Produkcja granulatu
mułowego rozpoczęła się w Zakładzie
„Haldex-Makoszowy” w Zabrzu. Możliwość produkcyjna zakładu wynosi ok.
20 000 t miesięcznie.
Potwierdzone efekty ekologiczne i ekonomiczne uzyskane w efekcie pracy instalacji wpłynęły na decyzje o budowie
następnych
instalacji
granulujących.
Instalacje zlokalizowane są na terenach
kopalnianych osadników mułowych,
co
pozwala
wyeliminować
koszty
związane z transportem odpadów do
produkcji i otrzymać tańszy produkt.
Obecnie funkcjonują instalacje w Piekarach Śląskach i Brzeszczach, a planowana jest budowa następnych.
Ten zakład należy do spółki „Haldexu” i CTL „Maczki”
Spółka w swojej strukturze posiada:
– cztery zakłady przeróbcze (Z-1 HALDEX-Michał w Siemianowicach Śląskich,
Z-2 HALDEX-Szombierki w Bytomiu, Z-6
HALDEX-Brzezinka w Mysłowicach i Z-3
HALDEX-Makoszowy w Zabrzu),
– zakład remontowy – Zakład Zabezpie-
W ciągu swojej 50–letniej działalności spółka przerobiła ponad 120 mln t odpadów pogórniczych, odzyskała i wytworzyła następujące ilości produktów:
– węgiel – 19,3 mln t,
czenia Ruchu w Siemianowicach Śląskich,
– kamień łamany dla przemysłu ceramicznego – 7,4 mln t,
– instalacje do granulowania mułów wę-
– kamień łamany dla przemysłu cementowego – 8,4 mln t,
glowych i węzły krusząco-sortujące do
produkcji kruszywa, znajdujące się na te-
– kamień łamany do robót inżynieryjnych – 6,4 mln t,
renach niektórych kopalń Kompanii Wę-
– kamień łamany do podsadzki – 74,5 mln t,
glowej SA,
– na terenie kopalni piasku podsadzko-
– kruszywo lekkie – 3,4 mln m3.
wego „Maczki-Bór” działa zakład przeróbczy, który stanowi spółkę „Haldexu” i CTL
„Maczki”.
|
W K O M PA N I I
Przemysław Kucharzyk, główny specjalista ds. przygotowania i technologii przetwarzania odpadów oraz Bronisław Bartosik, kierownik ds. produkcji
TADEUSZ KOPERSKI, prezes Zarządu, dyrektor naczelny firmy „Haldex” SA:
– „Haldex” zajmuje się bezod-
taka charakteryzuje się małą nasiąkliwością oraz niską mro-
padowym przerobem surowców
zoodpornością. Nasze produkty znalazły zastosowanie w róż-
poprodukcyjnych pochodzących
nych gałęziach przemysłu, między innymi: w robotach inży-
z kopalń
kamiennego.
nieryjnych (budownictwo drogowe, hydrotechniczne itp.),
Technologie stosowane w pro-
w przemyśle cementowym, do produkcji ceramiki budow-
cesie
10
węgla
przerobu
lanej, do rekultywacji (zarówno technicznej i biologicznej)
kamienia w zakładach spółki po-
produkcyjnym
zdegradowanych terenów, do budowy, przewarstwienia oraz
zwalają odzyskać węgiel w nim
przykrycia czaszy składowisk odpadów, do podsadzania wy-
zawarty i wyodrębnić kruszywo
robisk górniczych.
naturalne ze skał zwięzłych. Kru-
W 2008 r. spółka wystąpiła do NFOŚiGW o dofinansowanie
szywo jest pełnowartościowym,
– w wysokości 24,8 mln zł – inwestycji związanych z przetwa-
certyfikowanym materiałem, składającym się z mieszaniny
rzaniem odpadów w ramach Programu Operacyjnego 4.6 In-
m.in. iłowców, mułowców oraz piaskowców.
frastruktura i Środowisko.
„Haldex” należy do grupy firm proekologicznych. Jesteśmy
Inwestycja ta pozwoli poszerzyć infrastrukturę produkcyjną
laureatem nagrody I stopnia Ministra Ochrony Środowiska,
o instalację kontenerową do wzbogacania odpadów, 5 mobil-
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
nych węzłów krusząco-sortujących, 2 granulatory mobilne do
Dbając o wysoką jakość naszych usług, wdrożyliśmy i stosuje-
granulacji mułów, a w dalszej kolejności do 2012 r. również
my Zakładową Kontrolę Produkcji Kruszyw wg PN–EN 13 242
granulatory do produkcji biogleby, instalację do produkcji
od 1 kwietnia 2006 r.
kruszyw lekkich.
Od maja 2008 r. jesteśmy głównym „operatorem” Kompanii
Bardzo istotnym elementem jest fakt, że działania te pozwolą
Węglowej SA w zakresie odbioru, zagospodarowania i prze-
wykorzystać do produkcji inne odpady stanowiące problem
róbki odpadów powęglowych pochodzących z kopalń węgla
dla samorządów i Śląska w postaci żużlo-popiołów i osadów
kamiennego na terenie woj. śląskiego i małopolskiego.
ściekowych.
Kruszywo z zakładów „Haldex” SA ma charakter mieszaniny
Warunkiem sprawnej realizacji tych zadań do roku 2012 jest
karbońskich utworów przywęglowych, o charakterze łupków
dobra koordynacja z instytutami badawczymi, kopalniami
ilastych, iłowców, mułowców i piaskowców itp. Mieszanina
węgla kamiennego oraz samorządami.
|
Wiek nie jest przeszkodą
Rozmowa z Marcinem Maciejczykiem, dyrek torem ds. pracy
w K WK „Ryduł tow y-A nna”
Fot. Bogusław Porwoł
• Z początkiem roku został Pan powołany
na stanowisko dyrektora ds. pracy kopalni
„Rydułtowy-Anna”. Jak z perspektywy tych
kilku miesięcy ocenia Pan swoją pracę?
– Wszystko działo się bardzo szybko. Na
podjęcie decyzji o przyjęciu tego stanowiska, tak naprawdę, miałem kilka dni.
Początkowo obawiałem się, czy podołam
temu trudnemu i odpowiedzialnemu wyzwaniu. Jednak perspektywa możliwości
dalszego rozwoju oraz zdobywania nowych
doświadczeń zawodowych skłoniły mnie
do podjęcia takiej decyzji. Chcę jak najlepiej wykonywać swoje obowiązki na tym
stanowisku i spełnić oczekiwania wobec
mojej osoby. Kopalnia „Rydułtowy-Anna”
jest moim rodzimym zakładem, stąd się
wywodzę. Znajomość środowiska tej kopalni oraz ludzi w tym zakładzie jest
dodatkowym atutem, który zamierzam
wykorzystać. Przede mną wiele celów
do
zrealizowania.
Ważne
jest
jednak
to, że od początku pełnienia tej funkcji
odczuwam życzliwość i wsparcie. Jednakże na jakąkolwiek ocenę czy podsumowanie jest jeszcze za wcześnie. To dopiero
początek.
• Urodził się Pan w roku 1974, jest Pan więc
• Sprawuje Pan funkcję dyrektora ds. pracy
• Czeka Pana zatem trudny okres...
jednym z młodszych dyrektorów w Kompa-
w największej pod względem liczebności
– Zgadza się. Jesteśmy w trakcie przygo-
nii Węglowej SA. Czy wiek to Pana atut?
załogi kopalni wchodzącej w skład Kompa-
towywania się do tego trudnego procesu.
– Doświadczenie zawodowe jest niewąt-
nii Węglowej SA...
Czeka nas etap przekształcania kopalni
pliwie rzeczą bardzo ważną. Z mojego
– Zdaję sobie sprawę z odpowiedzialności,
dwuruchowej w jednoruchowy zakład.
punktu widzenia istotniejsze jest jednak
jaka na mnie spoczywa. Kopalnia „Ryduł-
Wiąże się z tym konieczność alokacji we-
zaangażowanie w pracę oraz rzetelność
towy-Anna” jest trudnym do kierowania
wnętrznej między ruchami, jak i zewnętrz-
w wykonywaniu obowiązków. Wiek nie jest
zakładem górniczym. Chodzi tu nie tylko
nej do pozostałych kopalń Centrum Wydo-
tutaj przeszkodą. Do pełnienia tej funkcji
o liczbę zatrudnionych w niej osób, ale także
bywczego „Południe”. Planujemy rozpocząć
potrzebne są także indywidualne predys-
o sam proces wydobycia. Mam tu na myśli
ten proces już od czwartego kwartału 2010
pozycje. Mam tutaj na myśli umiejętność
głębokość zalegania złoża oraz liczne zagro-
roku. Stopniowo będziemy przenosić załogę
nawiązywania kontaktów z ludźmi, bu-
żenia towarzyszące eksploatacji. Wszystko
w miarę zakańczania poszczególnych prac
dowanie właściwych relacji z otoczeniem,
to sprawia, że jest wiele problemów, które
na Ruchu „Anna”. Alokacja zostanie rozło-
otwartość na zmiany. Jeśli ktoś posiada
należy umiejętnie rozwiązywać. Kopalnia
żona w czasie i potrwa około trzech lat – do
takie cechy, to uważam, że należy dać mu
„Rydułtowy-Anna” jest podmiotem po-
roku 2012. Uważam to za najważniejsze za-
szansę dalszego rozwoju.
wstałym na bazie połączenia dwóch nieza-
danie w najbliższej przyszłości. Dlatego też
Jak dotąd spotykam się z opiniami, że mój
leżnych kopalń, dlatego też tak duża liczeb-
należy się do tego właściwe przygotować,
wiek jest moim atutem i powinienem wła-
ność załogi. Stopniowo jednak będziemy
aby napięcia i niepokoje społeczne z tym
ściwie to wykorzystać. Skorzystam z tej
osiągać docelowo model kopalni jednoru-
związane były jak najmniejsze.
rady i postaram się nie zawieść pokłada-
chowej. Wiąże się to z perspektywą natu-
• Dziękuję za rozmowę.
nych we mnie nadziei.
ralnego sczerpania złoża w ruchu „Anna”.
Jan Czypionka
| 11
W K O M PA N I I
10 lat GZUG
Ludzie do najtrudniejszych zadań
G
liwicki Zakład Usług Górniczych
górniczych na rzecz kopalń Kompanii Wę-
– wyposażanie wyrobisk górniczych w urzą-
Sp. z o.o. przez rynek usług i ro-
glowej SA: KWK „Knurów”, KWK „Szczy-
dzenia techniczne oraz demontaż tego wy-
bót górniczych, jakie świadczy na
głowice”, KWK „Piast”, KWK „Bobrek-
posażenia,
rzecz kopalń Kompanii Węglowej SA, jest
Centrum”, KWK „Ziemowit”, ZG „Piekary”
– remonty budowli podziemnych,
ściśle związany z branżą węgla kamienne-
i KWK „Sośnica-Makoszowy” na Ruchu
– roboty wiertnicze pod ziemią,
go i od jej sytuacji gospodarczej i ekono-
„Sośnica” i Ruchu „Makoszowy”. Spółka re-
– wykonywanie samodzielnej obudowy ko-
micznej prawie w całości uzależniony.
alizuje następujące usługi dla górnictwa:
twowej oraz iniekcji stropu.
Podstawowa działalność spółki polega
– drążenie wyrobisk podziemnych,
Odrębną działalnością prowadzoną przez
na wykonywaniu specjalistycznych robót
– przebudowę wyrobisk górniczych,
spółkę jest organizowanie i prowadzenie
12
|
MAREK MAJCHER, prezes Zarządu Gliwickiego Zakładu Usług Górniczych Sp. z o.o.:
– Jesteśmy obecni w trzech centrach
wydobywczych Kompanii Węglowej.
Wykonujemy rocznie około 8 proc.
wszystkich wyrobisk, jakie powstają
w kopalniach KW SA, czyli ok. 15 km.
Mamy ambicje zwiększyć nasz udział
w tych robotach do 10 procent. Chcemy
zwiększyć stan naszej załogi w tym roku,
tak aby osiągnąć stan 1 150 pracowników
na koniec 2009 r. Staramy się zapewnić
naszym pracownikom atrakcyjne wynagrodzenie, aby zatrzymać ich u nas na
dłużej, ponieważ ponosimy dość wysokie
koszty szkolenia. Pod tym względem
mamy z pewnością do zaoferowania
lepsze warunki niż firmy konkurencyjne.
Niestety, naszą bolączką jest duża fluktuacja. W ubiegłym roku przyjęliśmy do
pracy ok. 500 osób, a odeszło 300.
Nasza firma specjalizuje się w wykonywaniu wyrobisk kamiennych. Mamy
specjalistyczny sprzęt do tego typu prac,
ale planujemy jego modernizację i zakup
nowych maszyn i urządzeń. Są to specyficzne roboty, wymagające zarówno
odpowiedniego sprzętu, jak i specjalnych
kwalifikacji pracowników.
W kopalniach Kompanii Węglowej
wiedzą, że nasi ludzie są dobrze przygotowani do swych zadań, dlatego też
często dostajemy najtrudniejsze odcinki
wyrobisk do wykonania. Nie narzekamy
i dajemy sobie z tym radę.
Górnicy Gliwickiego Zakładu Usług Górniczych z Brygady Rozcinki Ścianowej 29 407/3
i Brygady Pochylni 45 405/3, pracujący w kopalni „Szczygłowice”.
Od lewej: Radosław Rumiński, sztygar zmianowy, Marek Bystrow, Jan Wierzbowski,
Krzysztof Kłyk, Wojciech Tabor, Sebastian Pokładek, Piotr Kar wot, Józef Biskup, sztygar
oddziałowy, Sebastian Olczyk, Daniel Kapol, Wiktor Szuwalski, Aleksander Klimasara,
Andrzej Jelitko, Piotr Czer wieniec
specjalistycznych kursów i szkoleń w za-
przez
kresie bezpieczeństwa pracy w zakładach
Posiadanie Działu Szkolenia ułatwia zdo-
prezydenta
górniczych oraz uzyskiwanie szczegól-
bywanie i podnoszenie kwalifikacji przez
nych kwalifikacji wymaganych na wska-
własną załogę, między innymi, w zakre-
zanych przepisami stanowiskach w ruchu
sie
zakładu górniczego, jak również kursów
taśmowych i zgrzebłowych, pomp głów-
przygotowujących do egzaminu na robot-
nego odwadniania, zaplataczy lin, cieśli
nika wykwalifikowanego w zawodzie gór-
górniczego, operatora ścianowego obudów
nik eksploatacji podziemnej. Działalność
zmechanizowanych, metod prowadzenia
ta jest prowadzona przez Dział Szkolenia
instruktaży.
obsługi
miasta
kołowrotów,
Gliwice.
przenośników
w Gliwickim Zakładzie Usług Górniczych,
który wpisany jest do ewidencji Niepublicznych Placówek Kształcenia ustawicznego
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
Gliwicki Zakład Usług Górniczych jest
spółką z ograniczoną odpowiedzialnością
ze 100-pocentowym udziałem kapitałowym Kompanii Węglowej SA z siedzibą
w Katowicach. Spółka została utworzona przez Gliwicką Spółkę Węglową i zarejestrowana 15 marca 1999 r. 29 października 2004 r. Kompania Węglowa SA
przejęła w drodze następstwa prawnego
cały pozostały majątek Gliwickiej Spółki
Węglowej SA, w tym 369 udziałów spółki
– Gliwickiego Zakładu Usług Górniczych
Sp. z o.o.
Gliwicki Zakład Usług Górniczych Sp. z o.o.
działalność gospodarczą rozpoczął, mając
przede wszystkim na celu zapewnienie
miejsc pracy tracącym zatrudnienie załogom zlikwidowanych kopalń: „Gliwice”,
a także „Wałbrzych” i „Nowa Ruda”.
Stan zatrudnienia na dzień 30 kwietnia
2009 r. – 1 039 pracowników.
| 13
W Y DA R ZE N I A
Rzeźba Pięknej Madonny
wraca do Knurowa
Ks. Henryk Pyka, dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego, przekazuje figurę Pięknej Madonny na ręce Bogusława Szyguły, kustosza Izby Tradycji KWK „Knurów”
W
ieloletnie starania o powrót
przez
Zimonia.
w wieży drewnianego kościółka św. Waw-
rzeźby Pięknej Madonny z Knu-
Na powitanie Madonny wybito okolicz-
arcybiskupa
Damiana
rzyńca w Knurowie. Przez prawie 600 lat
rowa, zwanej też „Najstarszą
nościowe monety z jej wizerunkiem, któ-
Piękna Madonna była obiektem kultu wie-
Ślązaczką”, dobiegły końca.
re zakupić można w Izbie Tradycji KWK
lu pokoleń mieszkańców Knurowa. Obec-
23 kwietnia br. nastąpiło uroczyste przywi-
„Knurów”. W sprzedaży w knurowskich
nie znajduje się w Muzeum Archidiece-
tanie pięknej figury w progach knurowskiej
parafiach są cegiełki, z których dochód jest
zjalnym w Katowicach. Jej postument jest
Izby Tradycji KWK „Knurów”. W otocze-
przeznaczony na pokrycie kosztów związa-
niezwykły. Matka Boska stoi na twarzy
niu kwiatów, obok knurowskich Barbórek,
nych z wykonaniem kopii figury Matki Bo-
diabła. Piękno Madonny zwycięża szpetotę
konserwator zabytków z Krakowa, Bartło-
żej. Do nabycia są również okolicznościowe
szatana...
miej Biżek i dyrektor Muzeum Archidiece-
monety – „Ślązaczki” o nominałach:
Po długotrwałych pracach konserwator-
zjalnego w Katowiach ks. dr Henryk Pyka
• 1 „Ślązaczka Knurowska” o wartości 20 zł ,
skich i wykonaniu wiernej kopii, Piękna
przekazali na ręce proboszcza krywałdz-
• 1 „Ślązaczka Górnośląska” o wartości 12 zł ,
Madonna wraca do knurowian.
kiej parafii oraz kustosza Izby Tradycji ko-
• 1 „Ślązaczka” bita w srebrze o wartości
Ks. Henryk Pyka, dyrektor Muzeum Archi-
pię rzeźby Pięknej Madonny z Knurowa.
200 zł.
diecezjalnego, zaproponował, by knurow-
Przez półtora miesiąca figura będzie eks-
Bliższych informacji udziela SITG Izba
ska wersja nosiła imię Matki Pięknej Mi-
ponowana w Izbie Tradycji, gdzie knuro-
Tradycji KWK „Knurów”, tel.: 506 599 168.
łości i patronowała młodym małżeństwom
wianie będą mogli docenić jej piękno.
Rzeźba ta powstała około 1420 roku. Została
oraz oczekującym na potomstwo.
14 czerwca 2009 r. zostanie ona prze-
odnaleziona przed II wojną światową przez
W numerze czerwcowym „Kompanii Wę-
niesiona do kościoła pw. św. Antoniego
prof. Tadeusza Dobrowolskiego, dyrek-
glowej” przedstawimy reportaż z powrotu
w
Knurowie-Krywałdzie
tora przedwojennego Muzeum Śląskiego,
Pięknej Madonny do knurowskiego kościoła.
14
|
i
poświęcona
Oddział GZL-32 K
opalnia „Pokój” fedruje już od ponad
257 lat. Obecnie kończy się już tu
wydobycie. Koncesja wygasa w roku
2020 i do tego czasu najprawdopodobniej
kopalnia zakończy swój pracowity żywot.
Zanim jednak do tego dojdzie, górnicy mają
Od nich zależ y pr z yszłość kopalni
jeszcze wiele do zrobienia. Praca w „Pokoju” nie należy do bezpiecznych z uwagi na
wszelkie możliwe zagrożenia naturalne,
jakie występują w tej kopalni. Pokłady są
silnie tąpiące, występuje też zagrożenie
metanowe. Kopalnia wydobywa węgiel pod
terenami silnie zurbanizowanymi, co narzuca stosowanie bezpiecznych technologii.
Obecnie eksploatowane ściany w kopalni
„Pokój” mają stosunkowo krótkie wybiegi,
ale wydobywa się z nich węgiel wysokiej
jakości.
Węgiel z pokładów 502 i 504 jest eksportowany do Norwegii. Z uwagi na unikatowy
skład stanowi on składnik stali stosowanej,
np. do produkcji blach samochodowych.
Jednym z ważniejszych oddziałów kopalni, od którego zależy właściwe przygotowanie ścian do wydobycia, jest Oddział
Zbrojeniowo-Likwidacyjny GZL-32. Nie
będzie żadną przesadą stwierdzenie, że to
właśnie od pracowników tego oddziału zależy w dużej mierze przyszłość kopalni.
Z uwagi na charakter tego oddziału, górnicy GZL-32 pracują „na okrągło”. Po
zakończeniu zbrojenia kolejnej ściany,
przystępują do likwidacji następnej i cykl
rozpoczyna się od początku. Ich zadaniem
jest, między innymi, zamontowanie przenośników ścianowych i sekcji obudowy
zmechanizowanej. W zależności od długości ściany praca taka trwa od 1,5 do 2
miesięcy. Od początku roku 2009 górnicy
GZL-32 oddali do eksploatacji dwie ściany
– 178 w pokładzie 416 o długości 1 100 m,
gdzie zamontowano 134 sekcje obudowy,
oraz ścianę 133 w pokładzie 413 o długości
1 000 m, gdzie zamontowano 170 sekcji.
Zlikwidowali w tym czasie ścianę 183
w pokładzie 418, gdzie zdemontowali 184
sekcje obudowy oraz ścianę 131 w pokładzie 413 – 135 sekcji.
Obecnie GZL-32 pracuje przy likwidacji
ściany 225 w pokładzie 502, gdzie na likwidację czekają 172 sekcje.
W ubiegłym roku do oddziału GZL-32
kopalni „Pokój” przyjęto 12 nowych pracowników, którzy na razie uczą się trudnej sztuki pracy w tak odpowiedzialnym
zespole.
Na zdjęciu na stronach 16–17 przedstawiamy ranną zmianę GZL-32...
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
| 15
W K O M PA N I I
Pracownicy Oddziału Zbrojeniowo-Likwidacyjnego GZL-32 kopalni „Pokój”:
W pier wszym rzędzie od lewej: Adrian Pasoń, Roman Harmatiuk, Józef Jendrysiak, Andrzej Górski, Józef Kołodziej, p.o. sztygara oddziałowego ds. zbrojenia i likwidacji.
W drugim rzędzie od lewej: Olaf Czypek, Krzysztof Ptoszek, Aleksander Kuśnierz, Krzysztof Umywalnik, Józef Zdebel, Dawid Wypior
16
|
W trzecim rzędzie od lewej: Zdzisław Marfik, Marek Machoń, Jarosław Malcherek, Sławomir Nowak, Zbigniew Brzezina, Arkadiusz Sibik,
Sebastian Karlowski, Mirosław Nazar, przodowy brygady GZL-32 ds. zbrojenia i likwidacji, Rajmund Koprowski, nadsztygar oddziału
GZL-32 ds. zbrojenia i likwidacji.
W czwartym rzędzie od lewej: Mirosław Nawaliński, Daniel Pander, Mariusz Paszek, Marek Zalewski, Robert Herman, Andrzej Święcicki,
Maciej Bydłowski, Sebastian Nowak
| 17
LU DZI E I M I EJSCA
Wojciech Wikarek prezentuje najważniejsze nagrody, jakie otrzymał za swą twórczość filmową. Fot. Jan Czypionka
Kopalniana fabryka snów
Jestem we właściw ym miejscu...
W
ojciech Wikarek pracuje w ko-
– Stworzyliśmy na szybko trzyosobowy ze-
magnetowidzie. Film się jednak spodobał
palni „Piast” od ponad 30 lat
spół – wspomina pan Wojciech. – Oprócz
dyrekcji, bo w ślad za nim poszły kolejne
w dziale mierniczym. Z wy-
mnie – Władysław Bąk, który odpowiada
zlecenia i kolejne produkcje.
kształcenia jest technikiem fotografem.
za sprawy techniczne, i Roman Wolf – fil-
Filmowcy z „Piasta” nie ograniczali się je-
Stąd też jego pasja i hobby. Niemal codzien-
mowy lektor. Ten zespół działa zresztą do
dynie do tematów górniczych. Pod koniec
nie dokumentuje życie kopalni. Mówi, że
dziś i jest najdłużej działającą grupą zaj-
lat 80. XX w. dowiedzieli się, że istnieją fe-
tematów są tu tysiące, tyle, ile górników
mującą się filmowaniem w górnictwie.
stiwale filmów amatorskich i postanowili
pracujących w „Piaście”.
Film, jaki nakręcili, trwa prawie godzinę
spróbować swych sił w konfrontacji z innymi.
Po wielu latach z aparatem przyszedł jed-
– i jak twierdzi dziś Wikarek – o godzinę
Rok 1988 przyniósł grupie ogromny suk-
nak ten moment, kiedy nieruchomy obraz
za długo.
ces. Na festiwalu w Łaziskach otrzymali
przestał Wikarkowi wystarczać. Chciał
– Jak nam jest smutno i chcemy się po-
górniczego „Oskara” za film pt. „Gdyby nie
zobaczyć, jak jego kopalnia będzie wyglą-
śmiać, to go sobie puszczamy. No, cóż...
to, że tak ślisko”, opowiadający o... żeńskiej
dała w ruchu, z dźwiękiem. W roku 1986
pierwsze koty za płoty... – dodaje.
drużynie hokeja na lodzie. To jednak nie
ówczesne kierownictwo „Piasta” poprosiło
Ta pierwsza produkcja Zespołu Realizato-
wszystko. W tym samym roku, na tym sa-
Wojciecha Wikarka, żeby spróbował na-
rów Video KWK „Piast” – bo tak oficjalnie
mym festiwalu stali się sprawcami nie lada
kręcić film o kopalni. I tak zaczęła się jego
nazywa się ta grupa twórcza – była kręco-
sensacji. Oto swego drugiego górniczego
przygoda z filmem.
na kamerą VHS i montowana na domowym
„Oskara” otrzymali za film... behapowski
18
|
zatytułowany
materiałów
są od święta. Na co dzień trwa intensyw-
w pamięć wszystkim. To „Najdłuższa szych-
w wyrobiskach pochyłych”. Udowodnili
„Transport
na produkcja filmów dotyczących higie-
ta” – obraz, który powstał w 25. rocznicę
tym, że nawet tak pozornie nudna tema-
ny i bezpieczeństwa pracy. W kopalni co
strajku w kopalni „Piast” w stanie wojen-
tyka, jak filmy bhp, mogą być realizowane
czwartek odbywa się projekcja na telebi-
nym. Po raz pierwszy Wikarek zaangażo-
ciekawie i na wysokim poziomie technicz-
mie umieszczonym w cechowni.
wał do swego filmu profesjonalnego akto-
nym i wizualnym.
– Tych filmów nie liczę, ani nie prowa-
ra. W roli narratora wystąpił Jan Peszek.
– Wtedy ta nagroda to był ogromny szok
dzę szczegółowej dokumentacji – mówi
– Czuję się tu potrzebny – mówi Wojciech
dla wszystkich – mówi Wojciech Wikarek.
pan Wojciech. – Jest tego tyle, że trudno
Wikarek. – Żyję tym, co robię. Chyba zna-
Z czasem kolejne nagrody stały się już
wszystkie zapamiętać.
lazłem się we właściwym miejscu...
czymś normalnym. Zespół nakręcił od po-
Na pewno jednak w twórczości Wojcie-
czątku swego istnienia 16 filmów konkur-
cha Wikarka jest jeden film, który zapadł
Jan Czypionka
sowych, które w sumie zdobyły 138 nagród
na festiwalach krajowych i za granicą.
Rekord dzierży film „Black nad white”, za
który twórcy z „Piasta” otrzymali 18 nagród. Film przedstawia porównanie pracy
w kopalni z pracą w wytwórni... serów i zależności między tymi dwoma zawodami.
Wikarek sam pisze scenariusze. Przeważnie są to lekkie, nawet humorystyczne
historie. Filmy mają szybki montaż, są
z reguły dość krótkie, kończą się mocną
pointą.
– Nie muszę tematów szukać daleko
– mówi. – Wystarczy, że wyjdę ze swojej
pracowni na teren kopalni. Życie, które
mnie otacza, dostarcza mi nieustannie pomysłów na nowe scenariusze.
Nie zawsze jednak wszystko przebiega
bezboleśnie. Po wyprodukowaniu filmu pt.
„Plomba” Wikarek miał trochę kłopotów.
Film, który traktuje o problemie szkód
górniczych, niezbyt spodobał się dyrekcji
i trafił na jakiś czas na półkę.
– To chyba jedyny znany mi przypadek
„półkownika” w filmie amatorskim – śmie-
Takie były początki. Górniczy „Oskar” zdobyty w roku 1988. Fot. ARC
Wojciech Wikarek i Józef Kłyk na planie wspólnie realizowanego filmu. Fot. Wojciech Wikarek
je się Wikarek. – Film wrócił do łask, ale
było ciężko...
Zespół Realizatorów Video KWK „Piast”
zdobył już w świecie amatorskiego filmu
chyba wszystkie możliwe nagrody i wyróżnienia. Wojciech Wikarek został dwukrotnie uhonorowany medalem światowej
federacji filmu amatorskiego UNICA za
całokształt działalności. Może dlatego filmowcy z „Piasta” wpadli na pomysł, żeby
stworzyć własny festiwal. Co dwa lata
w Bieruniu odbywa się Festiwal Filmów
Nieprofesjonalnych im. Leona Wojtali,
którego Wikarek i koledzy są organizatorami.
W bogatym dorobku Wikarka i jego kolegów są też dwa filmy fabularne: „Różaniec
z kolczastego drutu” oraz „Dwaj z Teksasu”, które zrealizowali wspólnie z Józefem
Kłykiem z Bojszów, znanym śląskim filmowcem-amatorem.
Życie codzienne nieprofesjonalnego twórcy
wygląda jednak inaczej. Filmy konkursowe
| 19
LU DZI E I M I EJSCA
Twarze górnictwa
G
órnictwo to przede wszystkim
ludzie. Ciężko pracujący na dole,
w warunkach,
w których
nikt
inny nie podjąłby się przebywać kilkanaście minut, a co dopiero pracować pełną
szychtę. Ci ludzie zasługują na najwyższy
szacunek.
Przedstawiam dziś kolejne portrety. To są
twarze ludzi węgla...
Tym razem wszyscy prezentowani górnicy
pracują w kopalni „Rydułtowy-Anna”.
Po prawej: Tomasz Herbert,
na dole: Józef Kłósek i Tadeusz Gertruda
Na następnej stronie
u góry: Józef Korbel, Norbert Gadaj
na dole: Janusz Pojawa
Zdjęcia: Jan Czypionka
20
|
| 21
LU DZI E I M I EJSCA
Jarosław Sucharzewski, mechanik kopalnianej stacji ratownictwa KWK „Bielszowice”, przygotował dla uczestników spotkania specjalny pokaz
Spotkanie po latach
Emer y towani ratownicy K WK „ Zabrze” znowu razem
T
uż przed godziną 15 przed małym
osiedlowym kościołem pw. św. Antoniego w Zabrzu zaczęli gromadzić się
starsi panowie. W sobotę, 9 maja br. po raz
pierwszy od wielu, wielu lat mieli okazję
spotkać się w tym zacnym gronie. Mimo iż
większość z nich ma na karku siódmy albo
nawet i ósmy krzyżyk, emanowali energią i prezentowali postawy, jakich mógłby im pozazdrościć nie jeden młodzik.
Emerytowani ratownicy kopalni „Zabrze”
Ruch „Poręba” stawili się gromadnie na okolicznościowe spotkanie. Kilku z nich przyjechało zza granicy – Hiszpanii i Niemiec.
Mszę świętą w ich intencji oraz wszystkich
ratowników górniczych celebrował Janusz
Gnat, proboszcz parafii, zaś oprawę muzyczną zapewniła orkiestra dęta kopalni
„Bielszowice”, grająca w pełnym składzie.
Uczestniczyły poczty sztandarowe ratowniczych organizacji.
Po uroczystej eucharystii emerytowani ratownicy przeszli do położonego nieopodal
budynku Okręgowej Stacji Ratownictwa
22
|
Oprawę muzyczną zapewniła orkiestra dęta kopalni „Bielszowice”, grająca w pełnym składzie
W mszy świętej w kościele pw. św. Antoniego w Zabrzu uczestniczyły poczty sztandarowe ratowniczych organizacji
Górniczego w Zabrzu, gdzie mieli okazję
wystąpił w roli biskupa Edwarda, sprawia-
zapoznać się z najnowszym sprzętem uży-
jąc zebranym mnóstwo uciechy.
wanym podczas akcji.
Mówi Bogusław Okrzesik, przewodniczący
Jarosław Sucharzewski, mechanik kopal-
Związku Zawodowego Ratowników Górni-
nianej stacji ratownictwa KWK „Bielszowi-
czych w kopalni „Bielszowice”, organizator
ce”, przygotował dla nich specjalny pokaz.
spotkania:
Laikowi trudno połapać się w szczegółach
– To naprawdę wzruszający moment, kiedy
i niuansach dotyczących sprzętu ratow-
starzy znajomi mają okazję do wspomnień.
niczego, ale dla tych ludzi ta dziedzina
Kiedyś łączyła ich wspólna walka z żywio-
nie ma żadnych tajemnic. Mimo że każdy
łem o ludzkie życie. Okazuje się, że takie
z nich ostatni raz brał udział w akcji wiele
więzi są bardzo silne i potrafią przetrwać
lat temu, nadal doskonale wszyscy oriento-
długie lata.
wali się w rodzajach urządzeń i ich parame-
W spotkaniu uczestniczyło ponad 70 eme-
trach, wymieniając fachowe uwagi. Wśród
rytowanych
zaproszonych gości zauważyłem Jana Szlą-
otrzymał pamiątkowy medal, okoliczno-
zaka, który w swej bogatej karierze górni-
ściowy kufel oraz odznakę 50-lecia OSRG
ratowników.
Każdy
z nich
czej ma również okres ratowniczy.
w Zabrzu. Wszyscy przybyli byli niezwykle
Na
wzruszeni i pełni chęci do kolejnych spo-
zakończenie
spotkania
ratownicy
udali się do domu kultury w Pawłowie,
gdzie
w biesiadnej
atmosferze
święto-
tkań.
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
wali spotkanie po latach do późnych godzin wieczornych. W części artystycznej
przypomniał o sobie Edward Jon, ubiegłoroczny „Wiceślązak Roku”, który tym razem
Bolesław Puk jest nestorem zabrzańskich
ratowników. W ciągu ponad 20 lat służby
ratowniczej brał udział we wszystkich ważniejszych akcjach tego okresu
| 23
LU DZI E I M I EJSCA
Kopalnia „Brada”
230 lat węgla w Łaziskach (3)
Czasy I wojny światowej, powstań śląskich i plebisc y tu
L
ata I wojny światowej i czasy tuż po
spowodowało przejściowy kryzys w tutej-
Pomimo wzrostu postępu technicznego
jej zakończeniu, kiedy decydowała
szym górnictwie.
i dostosowania produkcji do warunków
się przynależność państwowa Gór-
Innym zmartwieniem zarządów łaziskich
wojny nie udało się w pełni powstrzy-
nego Śląska, wywarły wpływ również na
kopalń był również brak rąk do pracy zwią-
mać spadku wydajności w tamtym czasie.
dzieje łaziskiego górnictwa. Tutejsze ko-
zany z wojenną mobilizacją. Paradoksalnie
Częściowo było to związane z faktem za-
palnie ponad 80 % wydobytego surowca
ten ostatni czynnik spowodował znacz-
stąpienia powołanych do armii wykwa-
dostarczały do bardzo odległych odbior-
ny wzrost postępu technicznego w oma-
lifikowanych pracowników przez jeńców
ców, poza teren Górnego Śląska. Wybuch
wianym
I wojny światowej w 1914 roku spowodował
ponieważ
trudności w regularnej dostawie węgla,
musiały zastąpić nie-
problemy transportowe i częściową utratę
dobór pracowników.
dotychczasowych rynków zbytu. To z kolei
Wówczas liczba urządzeń
okresie,
maszyny
stosowanych
do urobku wzrosła
o 1/3.
Zaczęto
sto-
wojennych, głównie
Pomimo wzrostu postępu
technicznego i dostosowania
produkcji do warunków
wojny nie udało się w pełni
powstrzymać spadku
wydajności w tamtym czasie
sować słupowe ma-
|
do pracy w kopalni
„Bóg z nami” skierowano 300 jeńców.
Po
zakończeniu
działań
wojen-
wydobycia
spo-
„Demag”, przenośniki wstrząsane napę-
wodowany był zapewne chaosem w cza-
dzane sprężonym powietrzem, a od 1916 r.
sie powstań śląskich i plebiscytu oraz
zastosowano po raz pierwszy napęd elek-
licznymi strajkami. W czasie wojny sy-
tryczny do maszyny wyciągowej. Energia
tuację kadrową próbowano ratować, za-
elektryczna wtedy była używana już po-
trudniając pracowników niepełnoletnich
wszechnie w łaziskich kopalniach, a w ro-
i kobiety. W 1916 roku, na mocy porozu-
ku
mienia
1916
w kopalni
„Trautscholdsegen”
oddano do użytku centralę elektryczną
24
dowo, w 1915 roku
nych niższy poziom
szyny wrębowe typu
Sortownia kopalni „Książątko” (lata 20. XX w.)
rosyjskich. Przykła-
rodziców,
kierownictwa
szkoły
powszechnej w Łaziskach Górnych i ko-
o mocy 3,3 MW. O stopniu mechanizacji
palnianych władz zwolniono z obowiąz-
wydobycia świadczy także ogólna moc za-
ku szkolnego 18 uczniów, pod warunkiem
instalowanych urządzeń, która z 253 KM
podjęcia pracy w tutejszym górnictwie.
w 1913 roku wzrosła do 653 KM w 1918 roku.
Dzięki zatrudnieniu młodocianych, ko-
Ważnym wydarzeniem dla
poprawy sytuacji górników
było wydanie ustawy
związanej z rewolucyjnymi
wystąpieniami w Niemczech
biet oraz jeńców liczba pracowników zaczęła wzrastać. W 1914 roku wynosiła ona
2 721 osób, w momencie zakończenia wojny
w 1918 roku już 4 817 osób, a w 1922 roku aż
5 564 osób. Wzrost zatrudnienia nie przełożył się jednak na wzrost wydajności pracy.
Sytuacja materialna robotników łaziskich
kopalń ciągle była bardzo trudna, stąd
dochodziło do kolejnych strajków. 8 maja
1914 roku, a więc jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, w kopalni „Bóg
z nami” strajk rozpoczęło 150 górników.
Domagali się oni skrócenia czasu pracy
oraz wyższych zarobków. W ciągu tygodnia liczba protestujących wzrosła do 356.
17 maja osiągnięto porozumienie, dzięki któremu pracownicy dołowi otrzymali
podwyżkę, a dniówkę skrócono do 8 i pół
Elektrownia kopalni „Błogosławieństwo Trautscholda”
godziny, jednak tylko do 1 września. Dlatego już następnego dnia po tym terminie
doszło do kolejnego, pierwszego w latach
wojny na Górnym Śląsku strajku. Górnicy kopalni „Bóg z nami” protestowali
tylko dwa dni, gdyż dyrekcja ponownie
zgodziła się na skrócenie dnia pracy, prawdopodobnie jednak tylko znów na krótki
okres.
Poprawa sytuacji materialnej była również
celem wielkiego strajku górnośląskich kopalń, który trwał od 6 do 18 lipca 1917 roku.
Wówczas załogi kopalń: „Książątko”, „Bóg
z nami” i „Aleksander” wymusiły ustępstwa na swych pracodawcach.
Ważnym wydarzeniem dla poprawy sytuacji górników było wydanie ustawy, związanej
z rewolucyjnymi
wystąpieniami
w Niemczech. Dokument ten z 23 listopada
1918 roku wprowadzał ostatecznie ośmiogodzinny dzień pracy w górnośląskich kopalniach. Dwa dni wcześniej doszło w tym
Kopalnia „Waleska”
regionie do strajku na tle płacowym w 17
kopalniach, wśród których znalazła się ko-
chodziło
do
wystąpień
robotniczych.
zastrajkowała część załogi kopalni „Ksią-
palnia „Aleksander”
W styczniu
z Łazisk
roku, podczas na-
cyfikowane przez oddział Grenzschutzu.
piętej sytuacji w ko-
Kulminacja niepokoju panującego w prze-
palni „Bóg z nami”,
mysłowej części Górnego Śląska przypa-
Średnich.
Strajk jej załogi przerwany został 8 grudnia 1918 roku, a jego
podłożem,
oprócz
Na terenie trzech łaziskich
gmin ogółem około 93 %
ludności opowiedziało się za
przynależnością do Polski
na
teren
1919
zakładu
wprowadzono
żątko”, jednak tu wystąpienie zostało spa-
dła na polsko-niemiecką rywalizację o ten
od-
region i nastąpiła w nocy z 16 na 17 sierp-
kwestii materialnej,
działy wojska, które
nia 1919 roku. Wtedy to Polacy rozpoczęli
był także problem
dokonały
działania zbrojne, które przeszły do hi-
areszto-
narodowościowy i polityczny.
wań wśród protestujących, a następnie
storii jako I powstanie śląskie. Do akcji
Także w innych łaziskich kopalniach do-
stłumiły rozruchy siłą. W lutym 1919 roku
powstańczych dochodziło wtedy również
| 25
LU DZI E I M I EJSCA
20 marca 1921 roku odbył
się na Górnym Śląsku plebiscyt, który miał zadecydować
o jego przynależności
państwowe
na terenie łaziskich kopalń. W Łaziskach
Średnich grupa, na czele której stał Robert
Kopiec, zajęła budynki należące do kopalni „Bóg z nami”. Tutaj rozbrojono niemieckich urzędników, a następnie opanowano
biuro okręgu policyjnego, które było zlokalizowane na terenie kopalni „Aleksander”.
Dzięki tej akcji powstańcy zdobyli broń:
6 karabinów i dubeltówkę. Po kilku dniach
powstanie zakończyło się upadkiem, a załogi kopalń znalazły się wkrótce w jeszcze
trudniejszym położeniu materialnym z powodu panującej drożyzny.
Wieża do wiercenia otworu badawczego w Łaziskach
Łaziska, podobnie jak reszta przemysłowej części Górnego Śląska, znajdowały się
wówczas pod rządami Międzysojuszniczej
Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, a robotnikom w zaopatrzeniu w podstawowe
środki konsumpcyjne pomagał Górnośląski Związek Pracowników. Pewnym postępem w stosunkach między załogami kopalń
a pracodawcami stały się rady zakładowe,
które zaczęto w łaziskich kopalniach tworzyć wiosną 1920 roku, zgodnie z przyjętym ustawodawstwem. Rady zakładowe
miały pilnować przestrzegania umów zbiorowych oraz dbać o warunki pracy.
Pomimo tego górnicze protesty ciągle
należały do codzienności. Tuż po zakończeniu II powstania śląskiego (trwało od
19 do 25 sierpnia 1920 roku) popierająca
ten zryw większość pracowników kopalni
„Bóg z nami” przerwała pracę od 25 do 28
sierpnia. Natomiast w kopalni „Książątko”
doszło wówczas do pacyfikacji protestu
przez stacjonujące w tym regionie wojska
włoskie.
20 marca 1921 roku odbył się na Górnym
Śląsku plebiscyt, który miał zadecydować
Przebicie sztolni między kopalniami „Zjednoczona Aleksander” a „Zjednoczona Brada”
o jego przynależności państwowej. Na terenie trzech łaziskich gmin około 93 % ludności opowiedziało się za przynależnością do
z 2 na 3 maja 1921 roku. Również w Łazi-
re użyły broni. W wyniku wymiany ognia
Polski (w powiecie pszczyńskim ok. 74 %).
skach prowadzone były walki powstań-
trzech powstańców odniosło rany, a kilku
cze, m.in. oddział
dostało się do niewoli. Ostatecznie III po-
powstańców
w Ła-
wstanie śląskie zakończyło się sukcesem
Średnich
i podziałem Górnego Śląska, który nastą-
zabudowania
pił 20 października 1921 roku. Wówczas to
Ostatecznie
przewagę
biscycie
jednak
w pleosiągnęli
Niemcy, gdyż Polsce
miały przypaść tylko
Ostatecznie III powstanie
śląskie zakończyło się
sukcesem i podziałem
Górnego Śląska
powiaty pszczyński
i rybnicki. Niezado-
ziskach
zajął
kopalni
der”
„Aleksani zablokował
dół. Dyrekcja kopalni wezwała z pobliskie-
wybuch III powstania śląskiego w nocy
go Orzesza na pomoc wojska włoskie, któ-
|
stwa polskiego.
zjazd górników na
walający wynik plebiscytu spowodował
26
Łaziska stały się częścią odrodzonego pań-
Marcin Rudy
Zdjęcia z kolekcji Franciszka Leśniewskiego
W C E N T R U M U WA G I
Z
większenie nacisku na poprawę warunków BHP i przestrzeganie przepisów kodeksu pracy ściśle kontrolo-
wanych przez Państwową Inspekcje Pracy
KWK „Jankowice”
spowodowało wprowadzenie elektronicznego systemu Rejestracji Czasu Pracy. Po
szesnastu latach eksploatacji awaryjnego
Nowoczesna rejestracja czasu pracy
i drogiego w utrzymaniu systemu nadszedł
czas na jego wymianę. Dzięki zaangażowaniu dyrekcji i Pionu Głównego Inżyniera
Energomechanicznego kopalni w rozwój
technologiczny zakładu pod koniec 2008
roku uruchomiono i wdrożono – przez Zakład Informatyki i Telekomunikacji Kompanii Węglowej SA – nowy system RCP.
Zmiany, które zostały wprowadzone, to
nie tylko nowa technologia, ale także reforma administracyjna zakładu. Głównym
czynnikiem, jaki odegrał szczególną rolę,
to bezpieczeństwo, niezawodność i stabilność pracy całego systemu. Zapewnienie
załodze pełnej rejestracji w przypadkach
krytycznych, np. braku zasilania, transmisji oraz możliwości podrobienia kart jest
możliwe dzięki unikalnej numeracji i danych ewidencyjnych zaprogramowanych
na karcie.
Dodatkową cechą jest wprowadzenie tzw.
strefowania dla załogi w celu uchwycenia
ruchu w odpowiednich obszarach zakładu.
System ten kontroluje obecnie ruch na powierzchni, ale wkrótce może okazać się,
że ta technologia ułatwi rejestrację załogi
w obszarach wyrobisk podziemnych zakładu wydobywczego.
Marcin Spisak
WIADOMOŚCI Z POŁUDNIA
| 27
W C E N T R U M U WA G I
Oddział GRP2-M Alpina VII
Roboty przygotowawcze
wstępem do wydobycia
Oddział y K WK „Sośnica - Makoszow y ”
P
rawidłowe funkcjonowanie zakładu
czterech oddziałów robót przygotowaw-
Jako wentylator główny zastosowany zo-
górniczego zależy od bardzo wielu
czych funkcjonujących w KWK „Sośnica-
stał WL – SIGMA-900/B ze średnicą lutni
czynników, które warunkują efek-
Makoszowy” przedstawiamy dwie brygady,
Ø 1200. Dla poprawy warunków klima-
tywne wykonywanie nałożonych zadań pro-
które w ostatnim okresie uzyskały bardzo
tycznych zastosowane zostało urządzenie
dukcyjnych. Wprawdzie poziom sprzedaży
dobre wyniki swojej pracy.
chłodnicze DV-290. Wyrobisko to prowa-
węgla handlowego uzależniony jest przede
dzone jest w obudowie ŁP9/V29/4/A o wy-
wszystkim od wydobycia i przeróbki, to
ODDZIAŁ GRP2-M ALPINA VII
sokości 3,8 m i szerokości 5,5 m. Załoga
jednak te dwa etapy działalności zakładu
Załoga Alpiny VII, poczynając od 13 stycz-
tego przodka, którą kieruje sztygar od-
nie zamykają całości jego funkcjonowania.
nia 2009 r., rozpoczęła drążenie chodnika
działowy Piotr Białogłowy oraz nadsztygar
Jest sprawą powszechnie znaną, że nie bę-
nadścianowego h47 w pokładzie 405/1.
Andrzej Niezgoda, uzyskuje bardzo dobre
dzie wydobycia bez wcześniejszych robót
Chodnik ten drążony jest w celu przygo-
postępy przodka, wykonując w styczniu
przygotowawczych, które muszą zapewnić,
towania rozcięcia ściany h47. Drążony jest
217 m wyrobiska, w lutym 290 m, a do 23
z odpowiednim wyprzedzeniem, właściwy
on przy pomocy kombajnu chodnikowego
marca 225 m. Łączny postęp od momentu
dla oddziałów wydobywczych front robót.
AM-50z-w, z zastosowaniem wentylacji
rozpoczęcia drążenia wyniósł już 732 m.
Dlatego też wykonanie zaplanowanego
kombinowanej z użyciem lutni wirowej
Tak dobre wyniki są przede wszystkim za-
poziomu „metrów” jest przysłowiowym
VV700 i instalacji odpylającej typu DCU-
sługą pracowników wykonujących pracę
„być albo nie być” dla przyszłości kopalni.
600C/260÷320, zabudowanych w chodni-
w tym przodku, wśród których są: przodo-
Spośród wszystkich brygad przodkowych
ku nadścianowym h47 w pokładzie 405/1.
wi kombajniści – Marek Konarski, Ignacy
28
|
WIADOMOŚCI Z ZACHODU
Oddział GRP1-S Alpina III
Filipowski, Mirosław Gabor, Jarosław Wła-
ściany 3 D7z w II warstwie pokładzie 504,
Obsługę elektryczną przodka zapewniał
śniowski. W skład brygady zajmującej się
poczynając od wykonania skrzyżowania
oddział ME2-S kierowany przez inż. Janu-
konserwacją urządzeń przodkowych wcho-
chodnika 3 z przecinką ściany 3 D7z. Chod-
sza Grzesicę, a w nim pracownicy: Mariusz
dzą: Adam Madera, Ryszard Dziadura,
nik ten drążony był kombajnem chodniko-
Czajka, Jan Rek, Henryk Kuleta, Krzysz-
Stanisław Wachowicz, Romuald Wąwoźny,
wym AM-50z-w w obudowie ŁP9/V29/4/A,
tof Sadecki oraz sztygar zmianowy mgr
Sławomir Stolarski. Sztygarami zmiano-
natomiast w miejscach poszerzeń techno-
inż. Maciej Mitas. Ze strony mechanicznej
wymi oddziału są: Janusz Mazurek, Da-
logicznych stosowana była obudowa ŁP10/
z górnikami GRP1-S współpracował kiero-
riusz Karbowski, Tomasz Ignatowski, Da-
V29/4/A. W wyrobisku zastosowano wen-
wany przez Jacka Bieńkowskiego oddział
riusz Wojniak.
tylację kombinowaną z wentylatorem typu
MD2-S, którego pracownikami są: Andrzej
Dziękując za wkład pracy wszystkim pra-
Sigma 800 i odpylaczem DCU-600. Do
Kiszel, Piotr Machoń, Andrzej Rzepka, An-
cownikom oddziałów robót przygotowaw-
schładzania powietrza zastosowano urzą-
drzej Kujawa, Tomasz Łaba oraz sztygar
czych, nie należy zapominać, że efekty
dzenie klimatyczne TS-300, co umożliwiło
zmianowy Jacek Stasiewicz.
ich pracy zależne są także od współpra-
pracę w pełnym wymiarze godzin. Załoga,
Ten wspólny wysiłek pracowników wie-
cowników z oddziałów mechanicznych
realizując to zadanie pod kierownictwem
lu oddziałów daje naprawdę dobre efekty,
i elektrycznych. W szczególności Oddziału
sztygara oddziałowego inż. Grzegorza Sza-
które rzutują na bieżącą działalność oraz
Elektrycznego ME2-M kierowanego przez
bata i nadsztygara górniczego Bogdana
perspektywy kopalni.
Mirosława Nieradzika, a w nim pracow-
Greli, uzyskała bardzo wysokie postępy
nicy: Andrzej Badura, Dariusz Rębalski,
przodka. Maksymalny postęp uzyskany
Damian Musioł, Przemysław Gleń oraz
w styczniu tego roku wynosił 19,25 m/d. Za
sztygar zmianowy Michał Frołow. Obsługę
terminowe wykonanie tego trudnego zada-
mechaniczną zapewnia Oddział Mecha-
nia należy podziękować załodze Alpiny III,
niczny MD2-M kierowany przez Dariusza
wśród której są przodowi: Andrzej Achte-
Pawlasa, którego pracownikami są: Wie-
lik, Antoni Boroń, Wiesław Grzęda, Leszek
sław Francuz, Bernard Hałuszczak, Mi-
Walo, Mirosław Smagowski, Manfred He-
rosław Stolc, Bogumił Mazur, Adam Broll
idenreich, kombajniści: Jacek Burzec, Ga-
oraz sztygar zmianowy Adam Wilczek.
briel Horba, Marcin Gąsior, Adam Szmi-
Tekst i zdjęcia: Adam Ziemianin
giel oraz pracownicy oddziału: Dariusz
ODDZIAŁ GRP1-S ALPINA III
Goclon, Andrzej Gajda, Zbigniew Wielo-
Pracownicy Alpiny III, w ostatnim okre-
sik, Kazimierz Ciupa, Grzegorz Bąk, Artur
sie swoją pracę koncentrowali na drążeniu
Słomka. Sztygarami zmianowymi oddzia-
chodnika 3 w pokładzie 504. Roboty roz-
łu GRP1-S są: Waldemar Krupa, Mirosław
poczęto z wcześniej wykonanej przecinki
Urbański, Marek Nizioł, Grzegorz Kassa.
| 29
W C E N T R U M U WA G I
Dajmy uśmiech dzieciom
Rozmowa z Danutą Zalwowską, prezesem Fundacji Pomocy
Społecznej w Brzeszczach
FUNDACJA POMOCY SPOŁECZNEJ
W BRZESZCZACH
Zachodzące w latach 90. XX w. zmiany
społeczno-gospodarcze w kraju nie ominęły
również ponaddwudziestotysięcznej gminy
Brzeszcze. Pierwsze symptomy bezrobocia
i trudności finansowe wymuszały niejako
tworzenie się ośrodków pomocy społecznej.
W tym też okresie, wychodząc naprzeciw
potrzebom mieszkańców Brzeszcz, powołana
została
Fundacja
Pomocy
Społecznej.
Założycielem fundacji była KWK „Brzeszcze”,
Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” i ówczesny Komitet Obywatelski w Brzeszczach.
Prezesem została Anna Zalwowska. Zarząd
fundacji opracował kompleksowy program
działalności w zakresie zapobiegania patologii
społecznej wśród dzieci i młodzieży, pomocy
najbardziej potrzebującym ludziom starszym,
schorowanym, niepełnosprawnym. Postanowił
również promować najbardziej uzdolnionych uczniów, studentów i absolwentów szkół
wyższych oraz wspierać wszystkie inicjatywy
społeczno-gospodarcze służące polepszeniu
warunków życia społeczeństwa.
30
|
• Kierowana przez Panią fundacja cieszy
sytuacji kryzysowej, aby w przyszłości nie
się dużym społecznym zaufaniem. To, rzecz
popełniać tych samych błędów. My jeste-
jasna, zobowiązuje. Jaka jest Pani wizja
śmy po to, aby wspierać osoby w trudnych
przyszłości fundacji?
sytuacjach życiowych. Fundacja opracowu-
– Chciałabym kontynuować i rozwinąć
je program pomocy skierowany do rodzin
działalność fundacji na podstawie kierun-
w kryzysie. Pomocą obejmie rodziców, opie-
ków wyznaczonych przez moją poprzed-
kunów dzieci, a także same dzieci. Chcie-
niczkę. Uważam, że są one słuszne i odpo-
libyśmy rozwinąć pomoc rodzinom, aby
wiadają potrzebom lokalnej społeczności.
ograniczać zjawisko drugoroczności wśród
Moją wizją na dalszą działalność fundacji
dzieci, rozwijać ich zainteresowania i pa-
jest stworzenie przyjaznego domu opieki
sje, pomóc w tworzeniu ich osobistej ścież-
nad starszymi ludźmi.
ki życiowej, wspierać rodziny w zakresie
Starość nie musi być przykra i samotna.
poradnictwa prawnego, terapeutycznego,
Chcemy zapewnić pensjonariuszom poczu-
wzmocnić rodziny przez warsztaty zawo-
cie przydatności i akceptacji.
dowe, umożliwiające odnalezienie się na
• Wiele jest rodzin mających dzieci, które
rynku pracy przez osoby bezrobotne.
potrzebują różnego wsparcia. Jakie formy
• Od kilku lat w gminie funkcjonuje Fundusz
– Pani zdaniem – okazują się tutaj najskute-
Stypendialny, którego głównym celem jest
czniejsze?
pomoc uzdolnionej młodzieży z ubogich
– Najskuteczniejszą formą pomocy dla
rodzin. Jakie jest zainteresowanie i jak
dzieci jest działanie wielopłaszczyznowe,
będzie się rozwijać w najbliższych latach ta
obejmujące przede wszystkim ścisłą współ-
forma pomocy?
pracę z rodzicami naszych podopiecznych,
– To bardzo szlachetna i piękna forma po-
ze szkołami, z Ośrodkiem Pomocy Społecz-
mocy młodym talentom z naszej gminy.
nej, z Poradnią Psychologiczną, z Powiato-
Chciałabym włączyć naszych stypendystów
wym Centrum Pomocy Rodzinie i sądem.
bardziej aktywnie w życie fundacji. Sądzę,
Wszystkie te instytucje pracują w jednym
że dzielenie się swoimi talentami z innymi
celu – dla dobra dziecka i rodziny – i my
dziećmi z naszych świetlic rozbudzi w nich
także przychylamy się do tej maksymy.
nowe zainteresowania, pozwoli pokonać
Najskuteczniejszą formą pomocy dziecku,
własne słabości. Jako wolontariusze mo-
w moim przekonaniu, jest pomoc jego ro-
gliby wesprzeć dzieci, które mają proble-
dzinie. Rodzina jawi się w tym procesie
my z nauką. W ten sposób stworzylibyśmy
jako najważniejsze ogniwo.
łańcuszek pomocy. Myślę, że zaintereso-
• Istnieje też w naszej lokalnej społeczności
wanie funduszem stypendialnym będzie
pewna grupa osób, która nie radzi sobie
coraz większe, zarówno u darczyńców, jak
z najbardziej podstawowymi potrzebami
i samych stypendystów. Wierzę w ludzi
życiowymi. Jaką perspektywę pomocy może
młodych, w ich talenty. Wierzę, że warto
zaoferować im fundacja?
inwestować w młodzież z naszej gminy. To
– Nieumiejętność radzenia sobie z najbar-
przecież oni są chlubą i przyszłością naszej
dziej podstawowymi potrzebami życiowy-
lokalnej społeczności.
mi to problem, który przede wszystkim
• Brzeszczańska Fundacja Pomocy Społecznej,
tkwi w nas samych. Rzeczą ludzką jest po-
prowadząca
pełnianie błędów. Myślę, że myli się ten,
dzieci, jest jedną z pięciu organizacji z całej
kto uważa, że człowiek jest nieomylną isto-
Polski, które wzięły udział w pilotażowym
tą. Życie niesie ze sobą smutki i radości.
programie „Akademia SNS (Sport – Nauka
Kryzys w rodzinie może się zdarzyć. Wiel-
– Sztuka) Fundacji Pro Bono Poloniae”. Dzięki
kim jest ten, komu uda się go przezwycię-
temu zyskała pieniądze na remont swoich
żyć i wyciągnąć lekcję życiową z zaistniałej
świetlic. Skąd wziął się ten program?
WIADOMOŚCI ZE WSCHODU
świetlice
terapeutyczne
dla
– Program był swoistym odzewem na po-
Jesteśmy dumni z naszych osiągnięć. Pro-
•
trzeby społeczne naszego społeczeństwa.
wadzenie fundacji jest dla mnie ogrom-
i doświadczonych współpracowników. Jak za-
Posiada
Pani
zespół
kompetentnych
Sądzę, że rodząca się coraz bardziej doj-
nym wyzwaniem. Mam bowiem świado-
mierza Pani wykorzystać ten potencjał ludzki
rzałość obywatelska w Polakach sprawia,
mość kredytu zaufania, jakim obdarzyli
dla rozwoju placówki i dalszego jej funkcjo-
że pojawiają się ludzie, którzy pragną po-
mnie wyborcy, nie chciałabym ich zawieść.
nowania dla dobra społeczności lokalnej?
dzielić się swoimi pieniędzmi z innymi.
• Do realizacji wielu zadań fundacji niez-
– Traktuję swoich pracowników jak swoich
Sukces fundacji w zakwalifikowaniu się do
będne są środki finansowe. W jaki sposób
klientów, z taką różnicą, że są oni moimi
pilotażowego programu „Akademia SNS”
i skąd są pozyskiwane, w jakim stopniu
klientami wewnątrz organizacji. Wyma-
ze
gam i nagradzam swoich pracowników za
strony władz naszej
dobrze wykonaną pracę. W chwili objęcia
gminy?
przeze mnie stanowiska prezesa Fundacji
– Jesteśmy organi-
Pomocy Społecznej na pierwszym spotka-
oraz kadry psycho-
zacją samofinansu-
niu z moimi współpracownikami wypo-
logiczno -pedago -
jącą się. Jako Or-
wiedziałam słowa: pragnę wydobyć z was
gicznej świetlic, które na te wyróżnienia
ganizacja Pożytku Publicznego bierzemy
wszystko, co najlepsze, zarazić was optymi-
pracowały całymi latami. To ich profesjo-
udział w wypełnianiu zadań zleconych
zmem patrzenia w przyszłość, słabe strony
nalizm, chęć pracy z dziećmi, wcielanie
przez gminy Brzeszcze i Oświęcim. Dotacje
waszej osobowości w procesie zawodowym
nowatorskich pomysłów ujął organizato-
na prowadzenie dwóch świetlic dla 80 dzie-
zamienić na mocne, a istniejące już mocne
rów projektu i zdecydował, że to właśnie
ci stanowi zaledwie 9 procent wszystkich
strony wzmocnić tak, aby nasza organi-
nasza fundacja jako nieliczna z organizacji
kosztów związanych z prowadzeniem tych-
zacja mogła rosnąć w siłę. Wierzę, że bez
społecznych w Polsce mogła wziąć udział
że placówek. Pozostałą kwotę pozyskujemy
poparcia moich współpracowników żaden
w tym programie.
z darów sprzętu ortopedycznego, sprowa-
proces rozwoju naszej fundacji nie mógłby
• Fundacja Pomocy Społecznej w Brzeszczach,
dzonego ze Szwecji. Ta forma pomocy jest
zaistnieć. Wierzę, że fundacja to właśnie
którą Pani obecnie kieruje, jest dobrze postrze-
dla nas wiodącym źródłem finansowania.
ludzie, którzy przez swoją mrówczą pracę
gana przez władze państwowe, wojewódzkie
Oczywiście ubiegamy się i na szczęście wy-
chcą pomóc innym, potrzebującym, dla-
oraz lokalne. Jest to bardzo cenne i świadczy
grywamy dotacje na konkretne działania,
tego należy im się szczególny szacunek za
o wiarygodności Waszej placówki...
takie jak wypoczynek letni dla naszych
pracę, którą wykonują.
– Rzeczywiście, działalność naszej funda-
podopiecznych, stypendia dla dzieci i mło-
• Dziękuję za rozmowę.
cji zaowocowała licznymi wyróżnieniami.
dzieży uzdolnionej z naszej gminy.
leży w determinacji
i ciężkiej pracy mojej
Anny
poprzedniczki
Zalwowskiej
płynie
Jesteśmy po to, aby wspierać
osoby w trudnych
sytuacjach życiowych
pomoc
Maria Domżał
| 31
GALERIA
Nasze święte Barbar y
B
azylika w Panewnikach stanowi wybitny przykład architektury neoromańskiej. Jej budowa rozpoczęła się w roku 1906 r.
Kompleks zaprojektował architekt Manswetus Fromm, franciszkanin z Karłowic. Przy budowie pracowali zakonnicy wykonujący prace budowlane, jak i okoliczni rzemieślnicy. Już w roku 1907 można było podziwiać mury tej niezwykłej świątyni.
Na szczycie wieńczącej świątynię kopuły umieszczono miedziany posąg św. Franciszka. We wrześniu 1907 r. zakonnicy przenieśli się
do nowego klasztoru, a w niespełna rok później, 19 lipca 1908 r., książę, biskup wrocławski Jerzy kardynał Kopp dokonał uroczystej
konsekracji kościoła w obecności około stu tysięcy wiernych.
W roku 1973 wpisano kościół i klasztor do rejestru zabytków, natomiast w roku 1974 papież Paweł VI podniósł kościół do godności
bazyliki mniejszej.
Ołtarz św. Barbary umieszczony został w zachodniej nawie bazyliki. Napis głosi: „Święta Barbaro, uproś nam szczęśliwą godzinę śmierci”.
Fot.: Jan Czypionka