Mariusz Kanturski „Rewizja europejskich gatunków mszyc z rodzaju

Mariusz Kanturski
„Rewizja europejskich gatunków mszyc z rodzaju Eulachnus Del Guercio, 1909 (Hemiptera:
Aphididae: Lachninae)”
Streszczenie
Mszyce stanowią bardzo ważną gospodarczo nadrodzinę w obrębie rzędu pluskwiaków.
Jako poważne szkodniki wielu gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych bardzo często
przyczyniają się do strat materialnych, zwłaszcza w przemyśle drzewnym, sadownictwie oraz
ogrodnictwie. Aby odpowiednio zrozumieć zagrożenia płynące z żerowania tego typu owadów
konieczne jest poznanie ich morfologii i biologii.
Jedną z wielu bardzo słabo poznanych grup mszyc dendrofilnych, mogących stanowić
poważne zagrożenie gospodarcze, są europejskie gatunki z rodzaju Eulachnus Del Guercio,
1909 należące do podrodziny mszyc miodownicowatych – Lachninae.
Celem rozprawy doktorskiej była rewizja taksonomiczna gatunków z rodzaju Eulachnus
opisanych lub występujących na terenach Europy, w którym wiele taksonów uważanych było
za synonimy dwóch najczęściej występujących gatunków: E. agilis oraz E. rileyi. Zadania
badawcze obejmowały szczegółowe
analizy morfologiczne
gatunków reprezentując yc h
odmienne cechy budowy zewnętrznej, analizy taksonomiczne gatunków, których tożsamość
była przez wiele lat kwestionowana, określenie stopnia zagrożenia gatunków introdukowa nyc h
poza obszar naturalnego występowania, a także poznanie stosunków filogenetycznyc h
najczęściej występujących i zróżnicowanych morfologicznie gatunków na podstawie analiz
z użyciem markerów molekularnych.
Na podstawie szczegółowych
świetlnego
analiz
morfologicznych
z użyciem
mikroskopu
oraz skaningowego mikroskopu elektronowego ustalono aktualną liczbę 12
gatunków z rodzaju Eulachnus występujących w Europie. Przeprowadzono analizę tożsamości
gatunkowej E. cembrae stat. rev, uważanego za synonim E. pumilae znanego ze wschodniej
Azji, co spowodowałoby sytuację obecności elementu krańcowo wschodnio-palearktyczne go
w Europejskiej faunie rodzaju Eulachnus. Wyodrębniono trzy morfologiczne grupy gatunków
w badanym rodzaju, głównie na podstawie różnic w owłosieniu oraz sklerotyzacji grzbietowej
strony ciała. Na podstawie znanego rozmieszczenia trzech najczęściej spotykanych gatunków
w Europie przeprowadzono modelowanie potencjalnej niszy ekologicznej na wszystkic h
kontynentach w przypadku ich introdukcji poza obszar naturalnego zasięgu ich występowania
i będących wtedy poważnymi szkodnikami sosen. W wyniku szczegółowych
analiz
taksonomicznych zaproponowano aktualną listę 12 gatunków z rodzaju Eulachnus w Europie.
Poza kwestionowanym gatunkiem E. cembrae stat. rev. zrewidowano tożsamość E. alticola
stat. rev. oraz E. intermedius stat. rev., które uznano za dobre gatunki. Trzy gatunki uznano
za synonimy: E. cretaceus syn. nov. = E. agilis, E. pallidus syn. nov. = E. tuberculostemmatus,
E. tauricus syn. nov. = E. rileyi. Opisano nowy gatunek E. stekolshchikovi Kanturski sp. nov.
z obszaru północnej Rosji oraz Szkocji. Opisano do tej pory nieznane założycielki rodu pięciu
gatunków (E. agilis, E. brevipilosus, E. cembrae, E. nigricola oraz E. rileyi), samicę
amfigoniczną E. brevipilosus oraz samca E. brevipilosus i E. tuberculostemmatus. Po raz
pierwszy przedstawiono filogenezę gatunków z rodzaju Eulachnus w oparciu o analizę
markerów
molekularnych,
taksonomicznych.
potwierdzającą
wyniki
uzyskane
na
podstawie
badań