WIATвO OKIENNE I LAMPA

Rozdzia 3: O!wietlenie studyjne
WIAT!O OKIENNE I LAMPA
Wi kszo!" ludzi uznaje !wiat#o padaj$ce z okna za pi kne cz !ciowo dlatego, %e jest to co!, do czego jeste!my
przyzwyczajeni. Robi$c portrety, próbujemy pozosta" w obr bie zjawisk, które s$ dla ludzi wygodne z psychologicznego
punktu widzenia. Wszyscy jeste!my przyzwyczajeni do ogl$dania ludzi przy oknach, do tego ci$gle ogl$damy obrazy, na
których okna s$ widoczne. Jest to wi c powszechnie akceptowany, bardzo przyjemny dla oka styl portretowania.
v
Jaki jest wi"c sens #$czenia ßesza ze %wiat#em okiennym? Aparat widzi
%wiat inaczej ni& my – nie jest w stanie zapisa' wszystkich tonów bardzo
kontrastowej sceny. wiat#o porusza si" po liniach prostych i nie mo&e
zajrze' za róg. Je%li wpada przez okno znajduj$ce si" za kim%, aparat
zarejestruje tego kogo% w najlepszym razie jako bardzo niedo%wietlonego.
A je%li %wiat#o okienne jest naprawd" ostre, wtedy ju& tylko sylwetk".
Fragmenty, które znajd$ si" najbli&ej aparatu, z pewno%ci$ b"d$
pozbawione szczegó#ów. Trzeba wi"c zapanowa' nad kontrastem
o%wietlenia, dodaj$c %wiat#a do niedo%wietlonej strony modela. Do tego
w#a%nie potrzebujemy lampy. To samo zadanie mo&e spe#ni' blenda, ma
ona te& swoje zalety, ale lampa jest #atwiejsza do kontrolowania.
U&ywaj$c lampy, staramy si" poprawi' estetyk" zdj"cia, ale tak &eby nie
by#o wida', &e z tego sprz"tu korzystamy. Musimy stworzy' fotograÞ", która
wygl$da, jakby zosta#a wykonana wy#$cznie przy %wietle dziennym. Trzeba
wi"c zmusi' lamp", by zachowywa#a si" jak %wiat#o dzienne. Poni&ej
widzimy jeden z niewielu przyk#adów zdj"', na których dopuszczalne jest
prze%wietlenie du&ej cz"%ci kadru – t#a. Jest to akceptowalne wy#$cznie
dlatego, &e taki wygl$d sceny wydaje si" naturalny. To dlatego, &e gdy
patrzymy na kogo% stoj$cego przy oknie, widzimy wyra(nie posta', ale
nasze widzenie peryferyjne rejestruje %wiat na zewn$trz jako prze%wietlony.
Gdyby%my zmniejszyli moc lampy na tyle, by unikn$' prze%wietlenia okna,
efekt zacznie si" ró&ni' od sposobu, w jaki naturalnie postrzegamy rzeczy.
G#ównym &ród#em !wiat#a na tym zdj ciu jest okno, a lampa zosta#a wyregulowana tak, by da" o 3 EV mniej ni% jasno!" !wiat#a
dziennego. Dzi ki temu cienie poprawnie si na!wietli#y i #adnie wida" kontur podbródków dziecka. Le%a#o ono do!" blisko okna, przy
zas#onie s#u%$cej do rozproszenia !wiat#a. Mocny b#ysk ßesza zosta# odbity od suÞtu i !ciany z ty#u mojego ma#ego studia, pod k$tem oko#o 45
stopni, tak %e sta# si mi kki i rozproszony, jak !wiat#o dzienne. To wspania#e o!wietlenie do fotografowania niemowl$t – matki je uwielbiaj$!
Canon EOS 5D, obiektyw 70–200 mm, 1/60 s, f/8, lampa ustawiona na f/2,8, ISO 400
68
EKSPOZYCJA
Je%li #$czysz %wiat#o dzienne i ßesz, musisz wzi$' pod uwag", &e
masz dwie ró&ne ekspozycje, które #$cz$ si", by powsta#o zdj"cie.
wiat#o dzienne ma swoj$ warto%', trzeba wi"c zmierzy' ilo%' %wiat#a
wpadaj$cego przez okno za modelem. Lampa b#yskowa ma swoj$
moc, która wp#ywa na przys#on", ale nie na czas na%wietlania. Czas
kontroluje ilo%' %wiat#a wpadaj$cego z zewn$trz, w po#$czeniu
z przys#on$, ale z kolei ßesz jest kontrolowany wy#$cznie przys#on$ – czas
ustawiony w aparacie jest praktycznie bez znaczenia.
B#ysk lampy trwa bardzo krótko. Gdy dla dziennego %wiat#a
odpowiednim czasem b"dzie 1/60 s, cz"%' fotograÞi jest zarejestrowana
przy tym czasie, ale cz"%' na%wietlona g#ównie lamp$ zostanie
zamro&ona b#yskiem trwaj$cym oko#o 1/1000 s. Warto tak$ ekspozycj"
wzi$' pod uwag", bo mo&na to wykorzysta' do uzyskania wspania#ych
efektów. Je%li model odsunie si" od okna, tak &e sztuczne %wiat#o
zdominuje okienne, mo&esz u&y' d#ugiego czasu migawki, by
prze%wietli' okno. Szary i ponury dzie) b"dzie wygl$da# na jasny, a je%li
model troch" si" poruszy, jego ruch zostanie zamro&ony przez czas
trwania b#ysku lampy, wi"c nie b"dzie zauwa&alny na zdj"ciu.
Kontrast o%wietlenia pomi"dzy %wiat#em naturalnym a lamp$ wp#ywa
decyduj$co na wygl$d fotograÞi. Istnieje tyle ró&nych mo&liwo%ci
ich wspó#grania, &e je%li popatrzysz na 20 zdj"', gdzie by#o u&yte
%wiat#o z okna i z ßesza, prawdopodobnie zobaczysz 20 ró&nych
metod. Do%wiadczenie jest tu pomocne, wi"c im wi"cej mo&esz
eksperymentowa' z ró&nymi ustawieniami, tym lepiej.
Je!li chcesz wykona" proÞl przy oknie, tak jak na tym zdj ciu, upewnij si najpierw, v
czy twój model b dzie w takim o!wietleniu dobrze wygl$da#. Lamp do tego zdj cia
ustawiono na 2 EV mniej ni% !wiat#o okienne, które mia#a zrównowa%y", a jej !wiat#o
zosta#o odbite od suÞtu i !ciany z ty#u.
Canon EOS 5D, obiektyw 70–200 mm, 1/60 s, f/8, lampa na f/4, ISO 400
v
Bjorn Thomassen
'wiat#o na twarzy dziecka pochodzi#o z okna i by#o nieco ostrzejsze ni% na innych prezentowanych tu przyk#adach, co wida"
po cieniu rzucanym przez rami . Lampa dawa#a oko#o 1,5 EV mniej ni% !wiat#o dzienne. Dzieci nie pozostaj$ d#ugo w tym samym
miejscu, wi c trzeba troch wi cej !wiat#a lampy, by umo%liwi" jakikolwiek ruch.
Canon EOS 5D, obiektyw 24–70 mm, 1/30 s, f/5,6, lampa ustawiona na f/3,2, ISO 800
69