OZNACZANIE ROZPUSZCZALNOŚCI BORU METODĄ

с. Ś w i ę c i c k i
OZNACZANIE ROZPUSZCZALNOŚCI BORU
METODĄ ELEKTRODIALIZY W SKAŁACH WĘGLANOWYCH
(Z Z akładu G leb o zn a w stw a S zk o ły G łów n ej
W arszaw a)
G ospodarstw a W iejsk iego —
Oznaczenia wykonano na aparacie powszechnie używanym do elektrodializy gleb i skał macierzystych. Rozpuszczaniu poddawano 1 g sub­
stancji o rozdrobnieniu 0,5— 1 mm 0 . Przy napięciu 100 V doprowa­
dzano natężenie prądu do 50 m iliamperów lub do maksymalnie osiągal­
nego natężenia, o ile ono było mniejsze od wskazanego, po czym noto­
wano czas trwania elektrodializy i pobierano całą próbkę roztworu ano­
dowego do odparowania i oznaczenia zawartości boru według m etody
D i b l e , T r u o g a i B e r g e r a (1).
Ilości rozpuszczalnego boru w elektrodializie są otrzym ywane cokol­
wiek większe niż ilości boru rozpuszczalnego w wodzie i m niejsze niż
w 0,36-n HCl (1). Łatwość rozpuszczania się boru jest różna dla różnych
skał. Jest ona funkcją rozpuszczalności zbadanych wapieni i margla
zależną od wieku skały, ale niezależną od ogólnej zawartości dostęp­
nego boru (rozpuszczalnego w 0,36-n HC1).
Trzy przytoczone zbadane skały można by uszeregować w zależności
od ilości rozpuszczalnego w nich boru metodą elektrodializy: 1) margiel
kredowy z Mnich owa, 2) wapień ilasty jurajski z Ruszkowa, 3) wapień
ilasty jurajski z Majaczewic.
W elektrodializie bor rozpuszcza się stopniowo w miarę rozpuszcza­
nia się skały węglanowej i osiąga równoważne ilości boru rozpuszczal­
nego w wodzie: w marglu z Mnichowa po 25 min. trwania elektrodia­
lizy, w wapieniu z Ruszkowa po 2 godz. 10 min., w wapieniu z Maja­
czewic po 8 godz. Natomiast optymalne ilości boru dla roślin m otylko­
wych i buraka cukrowego (50 mg/kg) rozpuszczają się odpowiednio po
14 i 19 godz. dla dwóch pierwszych próbek, natomiast wapień z Maja­
czewic wielkości tych nie osiąga.
Porównawcze wyniki zestawiono w tablicach I— III.
192
С. Ś w ięcicki
Tablica
I
C harak terystyk a badanych w a p ien i i m argla
Bor rozpuszczalny
Lp.
M iejscow ość
C aC 03
N azw a
h 2o
%
po 30 godz.
elektrodializy
0,36-n
HC1
m g na 1 kg
1
2
3
M nichów
R uszków
M ajaczew ice
m argiel kredow y
w ap ień ila sty jurajski
w ap ień ila sty jurajski
58.8
85,6
88.9
0,14
0,20
0,14
3.0
3.0
3,6
0,790
0,655
0,240
T a b l i c a II
P orów n anie rozpuszczalności boru w w od zie w 0,36-n HC1 i w elek trod ializie
M iejscow ość
Lp.
1
2
3
Bor rozpuszczalny
w H 20 w % rozpuszcz.
w 0,36-n HC1
Bor rozpuszczalny
w elektrod ializie po 30 godz.
w % rozpuszcz. w 0,36-n
HC1
4,7
6,9
3,9
26,4
21,8
6,7
M nichów
R uszków
M ajaczew ice
Tablica
Bor rozpuszczalny w elek trod ializie w m g/kg w a p ien ia lub m argla
Czas trw ania
elek trod ializy
w godz.
W apień
z M ajaczew ic
W apień
z R uszkow a
M argiel
z M nichow a
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
0,050
0,080
0,110
0,140
0,160
0,180
0,185
0,190
0,200
0,205
0,215
0,220
0,230
0,235
0,240
0,140
0,220
0,245
0,260
0,270
0,380
0,450
0,470
0,485
0,500
0,600
0,645
0,650
0,650
0,655
0,220
0,260
0,290
0,330
0,385
0,440
0,500
0,550
0,605
0,640
0,650
0,695
0,725
0,750
0,790
rozpuszcza się
w d alszym ciągu
III
Oznaczanie rozpuszczalności boru m etodą elek tro d ia lizy
193
L IT ER A TU R A
1. D i b 1 e W. T., T г u o g E. and B e r g e r K. C., B oron d eterm in ation in
so ils and p lan ts, A n al, ch em istry, 26, 2, 418— 421 (1954).
2. M a k s i m ó w A., E lek tro filtra cja gleb. W arszaw a.
Ч.
С ВЕ Н Ц И Ц К И
О П Р Е Д Е Л Е Н И Е Р А С Т В О РИ М О С Т И Б О Р А М ЕТОДОМ Э Л Е К Т Р О Д И А Л И З А
В И ЗВ Е С Т К О В Ы Х П О Р О Д А Х
(К аф едра П очвоведения Главной сельскохозяйственной школы, Варш ава)
Ре з юме
И сследовалась скорость растворения бора в различных известковы х породах
при помощ и электродиализа. Установлено, что скорость растворения бора по­
степенна и зависит от растворимости и возраста породы, но не зависит от общ его
содерж ания доступного растениям бора (растворимого в 0,36-n НС1).
с,
Ś w ię c ic k i
THE DETERMINATION OF BORON IN CARBONATE ROCKS BY
THE ELECTRODIALYSIS METHOD
(The C hair of S o il S cien ce of th e M ain C ollege of R ural E conom ics — W arszaw a)
Summar y
The velocity of boron dissolution in various carbonate rocks was
investigated by means of electrodialysis. The velocity of dissolution
proved to proceed gradually and was shown to depend upon the age
of the rock and its solubility, but it does not depend upon the general
content of boron available to plants (soluble in 0,36-n HC1).
13 Rocznik gleboznawczy