Profesor Michał Życzkowski

Prof. Józef Nizioł
luty 2010
Politechnika Krakowska
Profesor Michał Życzkowski
Uczony, Nauczyciel, Obywatel
Profesor Michał Życzkowski urodził się 12 kwietnia 1930 roku w Krakowie. W roku 1954 ukończył studia
wyższe na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Dwa lata wcześniej podjął pracę na Wydziale
Mechanicznym Politechniki Krakowskiej w charakterze asystenta stażysty a później asystenta. Jeszcze jako
student opublikował 5 samodzielnych prac w „Przeglądzie Mechanicznym” i „Rozprawach Inżynierskich”.
Nadto opublikował samodzielnie książkę „Tablice funkcji Eulera i pokrewnych” PWN Warszawa 1954.
Mając 25 lat obronił pracę doktorską w 1955 roku. W roku 1957 uzyskał staż naukowy w Londynie i w roku
1958 uzyskał stopień „Diploma of Imperial College In London”. W roku 1960 habilitował się będąc
pierwszym doktorem habilitowanym Politechniki Krakowskiej. W roku 1962 uzyskał tytuł naukowy
profesora nadzwyczajnego a w roku 1969 profesora zwyczajnego. W roku 1973 został członkiem
korespondentem PAN a w 1989 członkiem rzeczywistym. Z chwilą odrodzenia się PAU w roku 1991 został
jej członkiem czynnym. W roku 1995 otrzymał godność Doctora Honoris Causa Politechnika Krakowskiej.
W roku 1997 został wybrany na członka rzeczywistego Austriackiej Akademii Nauk. W ponad 150 letniej jej
działalności był jednym z 10 polaków i jedynym przedstawicielem nauk technicznych. Te dwa niezwykłe
wyróżnienia Profesor cenił sobie najwyżej.
Profesor Michał Życzkowski jako uczony.
Dorobek naukowy profesora Michała Życzkowskiego jest imponujący. Był autorem trzech książek i
współautorem 13 książek opublikowanych w renomowanych wydawnictwach krajowych i zagranicznych.
Profesor był najbardziej dumny z trzech pozycji:

Combined Loadings in the Theory of Plasticity – PWN – Nijhoff – Warszawa 1981 (714 stron)
uwieczniającej prawie 20 lat Jego pracy naukowo-badawczej. W ośmiu rozdziałach tego dzieła podał
precyzyjnie 3209 pozycji literatury całego świata

Creep In Structures IV – z zakresu teorii pełzania Springer Verlag, Berlin – Heidelberg 1991

Optimal Structural Design under Stability Constraints – Kluwer Academic Publishers, DordrechtBoston-London, 1988 (469 str.) wydanej wspólnie ze swoim wychowankiem A. Gajewskim
Był autorem 83 publikacji naukowych w renomowanych czasopismach polskich i międzynarodowych oraz
139 publikacji współautorskich. Był autorem 25 publikacji w materiałach konferencji głównie
międzynarodowych i 11 publikacji zespołowych. Na kongresach i konferencjach naukowych wygłosił na
różnych kontynentach 57 referatów promujących osiągnięcia nauki polskiej w świecie.
Profesor Michał Życzkowski nauczyciel i wychowawca.
Profesor dbał wyjątkowo o rozwój talentów młodych ludzi, począwszy od studentów a kończąc na
profesorach; popierał gorąco uzyskiwanie przez nich tytułów naukowych, członkowstw w renomowanych
organizacjach naukowych np. PAN, PAU i godności Dr h.c. uczelni polskich i zagranicznych. Będąc
członkiem Zespołu Dydaktycznego „Podstawowe Problemy Techniki” Min. Nauki i Szkolnictwa Wyższego
(1974-1981) opracował program dla specjalności Mechanika Stosowana która jako pierwsza w kraju została
uruchomiona w Politechnice Krakowskiej w roku 1975, a następnie w Politechnice Warszawskiej i
Gdańskiej. Na kierunku tym kształcono studentów w zakresie szeroko pojętej mechaniki materiałów i
konstrukcji oraz jej zastosowań w problemach inżynierskich. Rok później, wzorując się na programach
kształcenia opracowanych przez profesora Michała Życzkowskiego uruchomiono w ramach kierunku „PPT”
specjalności: „Wibroakustyka Stosowana” i „Matematyka Stosowana” min. w AGH, UW, PW, UP.
Po nieprzemyślanej likwidacji przez Ministerstwo w roku 1989 kierunku „Podstawowe Problemy Techniki”
profesor Michał Życzkowski podjął wysiłek uruchomienia międzywydziałowego kierunku studiów
Mechanika Komputerowa prowadzonego przez wydziały Inżynierii Lądowej, Inżynierii Sanitarnej i Wodnej
i Mechaniczny. Kierunek ten jako pierwszy w Polsce został uruchomiony w Politechnice Krakowskiej w
1991 roku. Opublikowany plan studiów i programy szczegółowe „Computational Mechanics” – Curriculum
and Course Catalog - Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki 1992 (str. 192) spotkał się z bardzo
pochlebnymi opiniami znaczących uniwersytetów z Austrii, Francji, Japonii, Niemiec, Stanów
Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.
Dokładnie śledził proces dydaktyczny studentek i studentów tych specjalności prowadząc precyzyjne
statystyki. Absolwentów zapraszał do swojego domu na Żuławskiego na herbatkę, ciasteczka, luźne
rozmowy i wpis do specjalnej księgi pamiątkowej. Chociaż była to specjalność stawiająca studentom duże
wymagania wykształciła ona ogółem ponad 320 magistrów inżynierów poszukiwanych zarówno przez
nowoczesne zakłady /np. Delphi Automatics Systems, Asea – Brown – Boveri, Arthur Andersen Consalting/
jak i wyższe uczelnie i ośrodki obliczeniowe.
Pełniąc funkcję dyrektora Instytutu Mechaniki i Podstaw Konstrukcji maszyn w latach 1973-1996 (pierwszy
w Politechnice Krakowskiej bezpartyjny dyrektor instytutu po reorganizacji w 1973 roku) opracował
wzorcowy życiorys rozwoju pracownika naukowego zawierający wiele dość wygórowanych progów w
trzech obszarach: nauka, dydaktyka, organizacja. W każdym z nich zawierających od 4 do 10 pozycji
pracownik ze swoim opiekunem naukowym zgłaszał się co roku na „spowiedź” a po uzyskaniu stopnia
doktora samodzielnie. Po przedstawieniu sprawozdania i rozmowie z dyrektorem otrzymywał zieloną
strzałkę w lewo (zrealizowane przed terminem), lub czerwoną w prawo (opóźnienie).
Na zaproszenie wielu uniwersytetów zagranicznych profesor Michał Życzkowski prowadził cykle wykładów
z teorii plastyczności, optymalnego kształtowania konstrukcji w zakresie sprężysto-plastycznym narażonych
na obciążenia dynamiczne dla doktorantów i profesorów w Anglii, Brazylii, RFN, NRD, USA i we
Włoszech. Profesor Michał Życzkowski wypromował 29 doktorów. Był recenzentem 37 prac habilitacyjnych
i 61 prac doktorskich. Był promotorem w dwóch postępowaniach o nadanie godności Doctora Honoris Causa
Politechniki Krakowskiej.
Działalność organizacyjna profesora Michała Życzkowskiego na rzecz rozwoju Nauki
Profesor Michał Życzkowski był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i
Stosowanej w 1958 roku i v-prezesem Zarządu Głównego PTNTiS 1969-1971, przewodniczącym Komisji
Mechaniki Stosowanej Oddziału Krakowskiego PAN 1984-1992, v-przewodniczącym Komitetu Mechaniki
PAN 1984-1993, członkiem Komitetu Badań Naukowych 1989-2001, przewodniczącym Komitetu
Redakcyjnego wydawnictwa encyklopedycznego Mechanika Techniczna 1991-2006. Za główne
międzynarodowe
osiągnięcia
naukowo-organizacyjne
profesor
uważał
pełnione
funkcje
członka
pięcioosobowego zespołu oceniającego projekty sympozjów IUTAM w latach 1984-1992 (na funkcję tę
został wybrany na walnym zgromadzeniu IUTAM w Lyngby w 1984) oraz korespondenta organizacji
Euromech na teren Polski w latach 1975- 1996, w okresie tym proponował polskich uczestników kolokwiów
Euromech. W Krakowie organizował dwie konferencje międzynarodowe: IV Polsko-Niemiecką konferencję
„Mechanics of I? Media and Structures” 1987 oraz Sympozjum IUTAM „Creep In Structures IV” 1990, a w
Udine konferencję naukowo-szkoleniową „Structural Optimization dunder Stability and Vibration
Contraints” 1988. Był też członkiem zespołów redakcyjnych: 6 naukowych czasopism zagranicznych i 4
polskich
Nagrody i odznaczenia
1. Nagroda im. MT Hubera 1963
2. Nagroda Sekretarza Naukowego PAN 1977
3. Nagroda Prezesa Rady Ministrów jedna w kraju za wybitne osiągnięcia naukowe 2000.
4. Osiem nagród różnych Ministrów Szkolnictwa Wyższego.
5. 25 nagród Rektora Politechniki Krakowskiej
Profesor najwyżej cenił sobie te trzy pierwsze nagrody
Profesor Michał Życzkowski został odznaczony Krzyżami Komandorskim, Oficerskim i Kawalerskim
Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz wieloma innymi odznaczeniami
resortowymi i branżowymi.
Profesor Michał Życzkowski jako Obywatel
Profesor Michał Życzkowski był nie tylko niezwykłym autorytetem naukowym i moralnym. Razem z żoną
Teresą wychowali czwórkę dzieci i pomagali w miarę możliwości wychowywać 11 wnucząt (obecnie już
12), ucząc ich pracowitości rzetelności i patriotycznej postawy. W latach 60-tych i 70-tych organizował
turnieje brydża towarzyskiego, majowe pikniki w Grodzisku koło Tyńca połączone z ogniskami i różnymi
turniejami np. badmintona. Pozostaje w naszej pamięci jako niezwykły badacz i człowiek wielkiego serca.