Studenci zagraniczni w Polsce – raport

Transkrypt

Studenci zagraniczni w Polsce – raport
1. Wstęp.
1.1. Wzrastające liczba migracji studenckich na świecie w ciągu ostatniego 10-lecia.
Rozwijający się na naszych oczach fenomen studiów zagranicznych jest jednym ze
symptomów postępującej globalizacji. Studenci globalni – tzn. tacy, którzy studiują w innym
kraju niŜ się urodzili - są fenomenem naszych czasów. Jest ich na świecie juŜ ponad 3 miliony.
rok
2003
liczba studentów
wzrost roczny
2004
2005
2006
2007
2008
wzrost
2003-2009
2009
2 334 933 2 412 180 2 526 162 2 605 835 2 719 069 2 893 280
3,31%
4,73%
3,15%
4,35%
6,41%
5,00%1
Tabela 1. Wzrost liczby studentów zagranicznych na świecie 2003-2009.
3 037 944
30,11%
Studenci zagraniczni na świecie 2003-2009
3 500 000
14,00%
2 719 069
3 000 000
2 334 933
2 412 180
2 893 280
2 526 162
12,00%
3 037 944
2 500 000
10,00%
2 605 835
2 000 000
8,00%
6,41%
1 500 000
6,00%
4,73%
5,00 %
1 000 000
3,31%
3,15%
500 000
4,00%
4,35%
2,00%
0
0,00%
2003
2004
2005
ilość studentów
2006
2007
2008
2009
wzrost do roku poprzedniego
Wykres 1. Studenci zagraniczni na świecie 2003-2009.
Dane: UNESCO
Prognozy mówią o potrojeniu tej liczby w ciągu najbliŜszych dwudziestu lat. Przyczyny,
dla których wiele krajów decyduje się na szerokie otwieranie drzwi dla cudzoziemców – pomimo
obawy przed terroryzmem i pomimo wysokiego nieraz wewnętrznego bezrobocia – są
prozaiczne. W dobie gospodarki opartej na wiedzy kaŜdy utalentowany młody człowiek (bez
względu na kraj urodzenia i ojczysty język) jest wysoce poszukiwany. Powodem równie waŜnym
są kwestie demograficzne. Starzejące się gwałtownie społeczeństwa – do których i polskie
zaliczyć naleŜy – gwałtownie potrzebują odmłodzenia. Kontrolowana imigracja najzdolniejszych
obcokrajowców jest społecznie akceptowana, a w dłuŜszej perspektywie równieŜ najbardziej
opłacalna. Wśród krajów, które przeznaczają na szkolnictwo wyŜsze najwyŜszy odsetek PKB na
pierwszym miejscu znajdujemy potentata w przyjmowaniu studentów zagranicznych – USA
(3,2% PKB), a w pierwszej 20 (z wynikami powyŜej 1% PKB)2 znajdziemy wszystkich liderów
1
Wszelkie dane liczbowe wyróŜniane kursywą oznaczają estymację wartości na podstawie porównywalnych danych.
2
Co prawda na drugim miejscu plasuje się Kuba z wynikiem 3%, ale dane te nie są do końca wiarygodne. Dane na
podstawie statystyk UNESCO za rok 2007, poniewaŜ statystyki lat późniejszych są niekompletne.
Raport
Studenci zagraniczni w Polsce 2010
strona 1 z 31
światowego „przemysłu edukacyjnego”. W tej grupie krajów znajdziemy te, które inwestując w
edukację najszybciej osiągają postęp naukowo-techniczny jak: Chiny, Korea Południowa,
Japonia czy gwałtownie rozwijające się kraje naszego regionu (Czechy, Estonia, Słowenia,
Litwa, a nawet Kazachstan). W krajach stawiających na perspektywiczny rozwój inwestuje się w
studia międzynarodowe – oferując miejsca zagranicznym studentom w swoich uczelniach, jak teŜ
masowo wspierając wyjazdy do innych krajów. Jest teŜ edukacja wyŜsza biznesem. Wiele uczelni
koncentruje się bardziej na edukacji niŜ na prowadzeniu badań. Taki model – stosowany
przykładowo w Australii i częściowo w USA – pozwala stosunkowo swobodnie studiować tym,
którzy w swoich krajach nie mają odpowiednich uczelni i decydując się na wyjazd inwestują w
swoją karierę zawodową. Bez względu na to, który z wymienionych aspektów staje się
pierwszoplanowym, wszystkie przynoszą korzyści uczelniom, regionom, w których te uczelnie
działają i państwom, które cały proces nadzorują i stymulują.
1.2. Główne powody studiów zagranicznych.
Przyczyny dla których młodzi ludzie wyjeŜdŜają na studia są róŜnorodne. RóŜne są teŜ
formy wyjazdów – na całe studia, na kilka semestrów, a nawet na kilka miesięcy, by np. zebrać
materiały do doktoratu. Wyjazdy organizowane są w róŜnej formule: na stypendium, w ramach
wymiany bezpośredniej, w ramach programów europejskich (jak Socrates), innych programów
globalnych (jak Erasmus Mundus) i na własną rękę. Wszystkie stanowią wartość samą w sobie,
bo róŜnorodność staje się podstawą dynamicznych i twórczych społeczeństw. Dlatego właśnie
studenci globalni są niezbędni na kaŜdej uczelni. Ich obecność na zajęciach wzbogaca je
merytorycznie, ich udział w dyskusji poszerza horyzonty. Ich podejście do problemów pogłębia
poszukiwania i czyni je fascynującymi. Studentów zagranicznych moŜna spotkać wszędzie.
Najwięcej w USA, krajach europejskich i Australii ale z roku na rok zwiększa się teŜ liczba osób
studiujących poza typowymi kierunkami migracji edukacyjnych. Nowa Zelandia w latach 20002008 czterokrotnie zwiększyła ilość studentów zagranicznych (z 8 tys., do prawie 32 tys.), Arabia
Saudyjska podwoiła w ciągu ostatniej dekady ilość studentów-cudzoziemców. Przykłady moŜna
mnoŜyć.
Co powoduje tak duŜą atrakcyjność studiowania w obcym kraju? Jednym z powodów jest
niewystarczająca ilość miejsc na rodzimych uczelniach. Przykładem najlepszym są Chiny, które
kształcąc rocznie ponad 7 mln absolwentów wysyłają dodatkowo za granicę kolejne 450 tys., co
stanowi prawie 7%! Podobna sytuacja dotyczy Indii i innych krajów azjatyckich, ale teŜ
afrykańskich i południowoamerykańskich. Tradycyjnie kraje Azji środkowej często wysyłają
swoich studentów do Rosji, poniewaŜ ilość krajowych uczelni jest najczęściej niewystarczająca.
Drugim, co do rangi, powodem jest jakość studiów. Chodzi zarówno o uczelnie
renomowane jak teŜ o tradycyjne kierunki migracji studentów – np. w ramach Wspólnoty
Brytyjskiej. Dla wielu młodych ludzi ukończenie uczelni brytyjskiej (bez względu na jej poziom)
to dowód swoistej nobilitacji. Co ciekawe, większość studentów z USA uwaŜa uczelnie
europejskie za lepsze i dlatego stara się o choćby kilkusemestralne studia na „starym
kontynencie”. Jest to jedna z przyczyn stosunkowo duŜej liczby studentów zagranicznych na
uczelniach włoskich – cenionych głównie ze względów historycznych. Kwestia ta łączy się
równieŜ z mającym wielowiekową tradycję poglądem o kształcącej roli podróŜy i podróŜowania.
Szczególnie studia w krajach basenu Morza Śródziemnego są pretekstem do ciekawych i
pięknych podróŜy po zabytkach cywilizacji europejskiej. Analogiczne powody skłaniają równieŜ
Raport
strona 2 z 31
europejczyków do studiów na Tajwanie, w Arabii Saudyjskiej, a nawet w tak egzotycznych dla
nas krajach jak Kostaryka, Tajlandia, czy Indonezja.
Innym powodem studiów zagranicznych – najczęściej II lub III stopnia – jest pogłębianie
wiedzy u źródeł. Do tej grupy naleŜą dłuŜsze lub krótsze studia odległych kultur „na miejscu” –
czyli wizyty sinologa w Chinach, egiptologa w Kairze, a etnologów w odpowiednich krajach czy
studia geologów na terytoriach, którymi się szczególnie interesują. Są teŜ jednak bardziej
generalne przekonania wynikające z utartych tradycji. I tak Azjaci uwaŜają, Ŝe studia inŜynierskie
naleŜy kończyć w Niemczech, a informatyczne w USA. Tradycyjne kierunki wyjazdów na studia
inŜynieryjne powoli się jednak zmieniają, w czym coraz większą rolę zaczynają odgrywać
globalne rankingi uczelni – szczególnie rankingi sektorowe.
Niebagatelną rolę dla wyboru miejsca przyszłych studiów odgrywają teŜ względy
ekonomiczne. Chodzi o sumę kosztów, na które składają się równieŜ: koszty wynajęcia
mieszkania lub pokoju, koszty codziennego utrzymania, koszty i dostępność przejazdów
/przelotów do kraju ojczystego, a nawet koszty rozrywek i atrakcji rekreacyjnych w planowanym
miejscu pobytu. Przygotowując oferty dla studentów zagranicznych większość uczelni
amerykańskich, australijskich, niemieckich czy brytyjskich uzupełnia je o kompleksowy opis
warunków i kosztów Ŝycia oraz oferuje wsparcie w zorganizowaniu pobytu. RóŜnice cen
pomiędzy poszczególnymi krajami a nawet uczelniami są znaczne i sięgają 200-300%. Chętnie
wybierane przez Norwegów studia medyczne w Polsce są tego dobrym przykładem. Dla
Norwegów Polska jest piątym (po Wielkiej Brytanii, Australii, Danii i USA) krajem wyboru. Od
2000 roku liczba Norwegów studiujących w Polsce wzrosła z 266 (1999) do 1014 (2008) i 1311
w roku 2009.
Kiedy jednak chodzi o planowanie kariery zawodowej, względy ekonomiczne są spychane
na dalszy plan i poziom uczelni traktowany jest priorytetowo. Jest to szczególnie widoczne na
prestiŜowych kierunkach biznesowych, obleganych bez względu na wysokość czesnego. Zasada
ta dotyczy zarówno najlepszych uczelni amerykańskich jak i regionalnych i narodowych liderów,
którzy nie narzekają na brak kandydatów Ŝądając nawet dwukrotnie wyŜszego czesnego niŜ na
innych, porównywalnych uczelniach.
Dla wielu młodych ludzi wyjazd na studia to odwaŜny krok w kierunku przyszłej kariery
zawodowej. Wybierając kierunek i uczelnię zwracają oni uwagę na oferowane praktyki i staŜe –
na moŜliwość późniejszego zatrudnienia. Chętnie godzą się teŜ na stypendia fundowane,
skutkujące zatrudnieniem w konkretnym zakładzie bezpośrednio po uzyskaniu dyplomu.
Wymierne efekty takiej polityki są juŜ dostrzegalne w całej UE jak i w USA.
Ostatnim z często wymienianych powodów studiów zagranicznych jest teŜ chęć przeŜycia
nowych doświadczeń. Dla młodych ludzi moŜliwość spotkania rówieśników z innych krajów,
kultur i wyznań oraz konfrontowania poglądów jest bardzo istotna. Często skutkuje to wejściem
w relacje prawdziwej przyjaźni, a nawet miłości, i sprawia, Ŝe zmieniają oni swoje plany
Ŝyciowe. Z kolei w krajach-gospodarzach studenci zagraniczni stanowią aktywną grupę
poszerzającą horyzonty rodzimych studentów i sprawiającą, Ŝe nie wyjeŜdŜając z kraju czują się
międzynarodowo. Fenomen ten nazwany został internationalisation at home.
Raport
strona 3 z 31
1.3. Kierunki migracji studenckich.
Analizując kierunki przepływu studentów łatwo wyróŜnić grupę państw-liderów w
ściąganiu największej liczny studentów z zagranicy. Spośród 3 mln studentów globalnych prawie
2/3 trafia do pięciu krajów: USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Australii, Niemiec. Oto dane za rok
2006 i 2008:
Poz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Kraj
United States of America
United Kingdom of Great Britain
France
Australia
Germany
Russian Federation
Japan
Italy
South Africa
Austria
China
Republic of Korea
Spain
Ukraine
Switzerland
New Zealand
Netherlands
Belgium
Cuba
Czech Republic
Jordan
Kyrgyzstan
Sweden
Turkey
Saudi Arabia
Norway
Hungary
Poland
Romania
Ireland
Tabela 2. Studenci zagraniczni, 2008.
2008
624 474
341 791
243 436
230 635
189 347
136 791
126 568
68 306
63 964
53 396
51 038
40 322
37 726
32 573
31 706
31 565
30 052
29 844
29 697
27 907
26 637
25 603
22 653
20 219
18 725
16 104
15 459
14 965
13 857
12 794
Dane: UNESCO
Poz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
…
38.
Kraj
France
Germany
Australia
Japan
Russian Federation
Canada
South Africa
Italy
Austria
Switzerland
China
Egypt
Kyrgyzstan
Netherlands
Ukraine
Belgium
Malaysia
Republic of Korea
Jordan
Czech Republic
Sweden
Turkey
Spain
Lebanon
Portugal
Greece
Cuba
Hungary
2006
584 719
330 078
247 510
207 994
184 710
130 124
77 438
68 520
53 738
49 090
39 329
36 680
36 386
33 563
27 316
27 037
26 623
24 854
24 404
22 260
21 509
21 395
21 315
19 079
18 206
17 199
17 077
16 558
15 028
14 491
Poland
11 365
Tabela 3. Studenci zagraniczni, 2006.
Poza wymienioną piątką do potentatów naleŜą jeszcze Japonia i Rosja osiągające wynik
powyŜej 100 tys. studentów. Kolejne kraje goszczą nie więcej niŜ kilkadziesiąt tysięcy
studentów. Pozycja Polski, choć nie jest zła i zdecydowanie się poprawia, daleka jest jednak od
naszych oczekiwań. PowyŜsze dane mogą być mylące bowiem nie uwzględniają ani wielkości
kraju, ani jego potencjału edukacyjnego. Zdecydowanie bardziej miarodajne wydaje się być
zestawienie ukazujące procentowy stosunek ilości studentów obcojęzycznych do ogółu
studiujących w danym kraju – pokazujące realny stopień umiędzynarodowienia studentów. W
zestawieniu tym zaznaczone zostały kraje, których nie naleŜy brać pod uwagę w ustalaniu pozycji
rankingowych ze względu na ogólnie niską ilość studiujących (przypadek wielkości statystycznie
niemiarodajnych; w tym przypadku ilości studentów niŜsze niŜ ok. 2000) lub ze względu na
Raport
strona 4 z 31
specyfikę polityczną (przypadek Makao – regionu administracyjnego Chin, w którym 95%
studiujących „obcokrajowców” to właśnie Chińczycy). W zestawienia tych Polska wypada
zdecydowanie gorzej i znajduje się odpowiednio na 75 (0,53%) i 73 (0,69%) miejscu. Oznacza
to, Ŝe potencjał edukacyjny naszego kraju nie jest wykorzystany pod tym względem.
2006
%
stud.
zagran.
Liechtenstein
573
90,09 Liechtenstein
653
81,63
Makao
12 087
51,90 Makao
12 648
49,78
Luxembourg
1 137
42,24 Cayman Islands
346
37,94
Cayman Islands
200
35,27 Cyprus
7 176
27,94
Cyprus
5 309
25,79 Qatar
3 393
27,05
Switzerland
36 680
17,89 Australia
230 635
20,63
Australia
184 710
17,76 Austria
53 396
18,75
Austria
39 329
15,54 United Kingdom of Great Britain
341 791
14,67
330 078
14,13 Switzerland
31 706
14,12
Kyrgyzstan
27 316
11,70 New Zealand
31 565
12,92
France
247 510
11,24 France
243 436
11,25
Central African Republic
485
10,87 Jordan
26 637
10,46
Lebanon
17 199
9,93 Namibia
2 004
10,17
Jordan
21 509
9,77 Saint Lucia
234
9,08
Aruba
169
8,07 Kyrgyzstan
25 603
8,64
Ireland
12 740
6,85 Norway
16 104
7,57
Norway
14 297
6,66 Belgium
29 844
7,43
Czech Republic
21 395
6,33 Ireland
12 794
7,17
Belgium
24 854
6,30 Czech Republic
27 907
7,11
Saint Lucia
93
5,71 Sweden
22 653
5,57
Denmark
12 182
5,32 Netherlands
30 052
4,99
Sweden
21 315
5,04 Serbia
11 259
4,74
Netherlands
27 037
4,66 Malta
437
4,61
Portugal
17 077
4,65 Iceland
720
4,33
Iceland
715
4,55 Azerbaijan
5 464
3,85
Armenia
4 224
4,25 Hungary
15 459
3,74
Bulgaria
9 361
3,84 Finland
11 303
3,65
Finland
11 514
3,73 Bulgaria
9 268
3,50
Bahrain
672
3,65 United States of America
624 474
3,42
584 719
3,34 Italy
68 306
3,39
Malaysia
24 404
3,31 Brunei Darussalam
190
3,39
Hungary
14 491
3,30 Croatia
4 729
3,30
Japan
130 124
3,19 Japan
126 568
3,21
Hong Kong
4 905
3,16 Cuba
29 697
3,01
Brunei Darussalam
150
2,94 Armenia
4 456
2,99
Greece
16 558
2,54 Hong Kong
7 362
2,91
Croatia
3 414
2,50 Denmark
6 389
2,77
Italy
49 090
2,42 Saudi Arabia
18 725
2,62
Madagascar
1 182
2,38 Aruba
51
2,27
Azerbaijan
3 098
2,36 Slovakia
5 197
2,26
Cuba
15 028
2,20 Portugal
8 102
2,15
Saudi Arabia
13 687
2,15 Spain
37 726
2,12
Tabela 4. Procentowy stosunek ilości studentów obcojęzycznych do ogółu studiujących w danym kraju, 2006, 2008.
Kraj
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
Raport
2008
Studenci
zagran.
% stud.
zagran.
Kraj
Studenci
zagran.
strona 5 z 31
Jak wynika z powyŜszego zestawienia, do krajów o zdecydowanie najbardziej międzynarodowej społeczności studenckiej naleŜą: Cypr, Katar (choć tu przewaŜają studenci z krajów
ościennych), Australia, Austria, Wielka Brytania, Szwajcaria, Nowa Zelandia i Francja.
Ciekawa wydaje się teŜ analiza głównych kierunków migracji pośród potentatów
„przemysłu” edukacyjnego. Przeanalizujmy poniŜsze dane3.
Ilość studentów z poszczególnych kontynentów w wybranych krajach.
700 000
600 000
500 000
400 000
300 000
200 000
100 000
0
Polska Holandia Włochy Japonia
Rosja
Niemcy Australia Francja
Wlk.
Brytania
USA
Studenci zagraniczni z Afryki
Studenci zagraniczni z Ameryki Pn. i Centralnej
Studenci zagraniczni z Ameryki Pd
Studenci zagraniczni z Azji
Studenci zagraniczni z Europy
Studenci zagraniczni z Oceanii
Wykres 2. Studenci zagraniczni w wybranych krajach z podziałem na kontynenty.
Dane: UNESCO
Wykres porównujący Polskę, i zbliŜoną do niej potencjałem edukacyjnym Holandię, do
krajów o najwyŜszej liczbie studentów zagranicznych odzwierciedla przepaść dzielącą nas od
największych. Wyraźnie widać równieŜ – a dobitnie odzwierciedla to kolejny diagram – jak
bardzo róŜna jest struktura krajów pochodzenia osób studiujących w poszczególnych państwach.
Względny procent studentów z poszczególnych kontynentów w wybranych krajach.
100%
80%
60%
40%
20%
0%
Polska
Holandia
Włochy
Japonia
Rosja
Niemcy
Australia
Francja
Wlk.
Brytania
USA
Studenci zagraniczni z Afryki
Studenci zagraniczni z Ameryki Pn. i Centralnej
Studenci zagraniczni z Ameryki Pd
Studenci zagraniczni z Azji
Studenci zagraniczni z Europy
Studenci zagraniczni z Oceanii
Wykres 3. Studenci zagraniczni w wybranych krajach - procent względny udziału poszczególnych kontynentów.
Dane: UNESCO
3
Dane: UNESCO
Studenci
zagraniczni
Afryka
Ameryka Pn. i
Centralna
Ameryka Pd.
Azja
Europa
Oceania
Total
Raport
Polska
Holandia
Włochy
Japonia
Rosja
Niemcy
Australia
Francja
Wielka
Brytania
USA
823
1 367
660
247
6 521
1 165
997
2 602
6 102
396
16 814
5 479
7 312
7 973
105 855
8 430
32 279
23 555
35 692
63 066
127
2 858
9 763
25
451
3 112
16 852
17
4 621
9 040
34 186
53
1 037
118 124
3 267
541
866
87 859
41 554
14
5 483
62 439
84 486
414
2 149
182 904
10 205
4 236
8 945
51 021
51 909
385
3 293
160 715
111 909
2 191
30 950
419 580
70 145
5 010
14 963
21 339
55 586
126 568
136 791
175 115
214 779
226 545
333 942
624 443
strona 6 z 31
Polska, Holandia i Włochy mają zbliŜona strukturę narodową studentów obcokrajowców –
z przewagą tych z Europy. Polska wyróŜnia się jedynie ponadprzeciętnym odsetkiem studentów z
USA. Australia, koncentrując się na studentach azjatyckich (79%), adresuje swoją ofertę głównie
do Chin, Indii, Malezji i Indonezji. W przypadku Japonii studenci z Azji stanowią 93,3% ogólnej
liczby (głównie Chiny i Korea), a w przypadku Rosji pośród prawie 88 tys. studentów z Azji
(64% ogółu obcokrajowców) znajdujemy głównie tych z Azji Środkowej. Francja z kolei w
ponad 40% obsługuje studentów afrykańskich, a ponad 20% azjatyckich – w obu przypadkach
głównie z byłych kolonii (Maroko, Senegal, Algieria, Wietnam i Chiny). Przypadkiem
szczególnym jest Hiszpania – Mekka dla studentów z Ameryki Południowej i Środkowej.
Nasuwającym wnioskiem jest więc duŜy wpływ języka lokalnego (lub byłego kolonialnego) na
wybór kraju studiów.
Szczegółowa analiza wymienionych wyŜej „eksporterów” studentów w skali globalnej nie
jest tu, jak się wydaje, konieczna więc ograniczymy się do kilku uwag z punktu widzenia naszego
kraju. Interesujące zaleŜności pojawiają się, kiedy zestawiamy kierunki wyjazdów największych
„eksporterów” z Polską i niektórymi porównywalnymi krajami europejskimi.
Studenci z Chin w wybranych krajach
Studenci z Indii w wybranych krajach
160000
350000
140000
300000
Czech Republic
Poland
250000
Netherlands
200000
France
Germany
150000
UK
Netherlands
120000
Czech Republic
Poland
100000
Saudi Arabia
80000
Japan
France
60000
Germany
Australia
100000
50000
Japan
40000
USA
20000
UK
Australia
USA
0
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
1999
2008
2000
2001
Studenci z Korei Pd. w wybranych krajach
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Studenci z Japonii w wybranych krajach
120000
70000
60000
100000
Czech Republic
Poland
80000
Czech Republic
50000
Poland
Netherlands
France
60000
Netherlands
40000
Germany
Germany
UK
40000
Australia
Japan
20000
USA
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
France
30000
Australia
20000
UK
USA
10000
0
2008
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Wykres 4. Studenci z Chin, Indii, Korei Południowej i Japonii w wybranych krajach.
2008
Dane UNESCO
Wykresy pokazują śladowe ilości studentów z Chin, Indii, Korei Południowej i Japonii w Polsce,
Czechach czy Holandii. Ciekawym przypadkiem jest Japonia, która będąc krajem docelowym dla
licznych studentów azjatyckich wysyła swoją młodzieŜ do USA i Wielkiej Brytanii.
Studenci z Meksyku w wybranych krajach
Studenci z Turcji w wybranych krajach
20000
45000
18000
40000
16000
Czech Republic
14000
Poland
12000
10000
Japan
25000
8000
Germany
6000
UK
France
4000
Poland
30000
Australia
Czech Republic
35000
Netherlands
Japan
Netherlands
Australia
20000
France
15000
UK
10000
Germany
USA
2000
5000
0
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
USA
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Wykres 5. Studenci z Meksyku i Turcji w wybranych krajach.
Dane: UNESCO
Raport
strona 7 z 31
Dla młodych Meksykanów to USA są pierwszym wyborem studiów zagranicznych, jednak juŜ
dla Turków to Niemcy stanowią główny kraj docelowy, choć w ostatnich latach ich aktywność
się zmniejszyła. Jeśli chodzi o kraje nam bliŜsze, to sytuacja wyglądu to zgoła odmiennie.
Studenci z Ukrainy w wybranych krajach
Studenci z Białorusi w wybranych krajach
16000
6000
14000
5000
12000
Japan
Netherlands
UK
10000
Netherlands
4000
UK
Czech Republic
8000
France
Czech Republic
3000
USA
USA
6000
Poland
4000
France
2000
Germany
Germany
Poland
1000
2000
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
0
2008
1999
2000
Studenci z Norwegii w wybranych krajach
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Studenci z Kazachstanu w wybranych krajach
12000
5000
4500
10000
Japan
4000
Netherlands
Czech Republic
3500
Japan
France
3000
Netherlands
8000
6000
Germany
Australia
France
2500
Czech Republic
Poland
4000
2000
Poland
Australia
1500
Germany
UK
1000
USA
2000
UK
USA
500
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Wykres 6. Studenci z Ukrainy, Białorusi, Norwegii i Kazachstanu w wybranych krajach.
Dane: UNESCO
Nasi wschodni sąsiedzi wybierają najczęściej Niemcy oraz Polskę, a w dalszej kolejności inne
kraje – łącznie z USA. Dla Norwegów Wyspy Brytyjskie, Australia i USA są najatrakcyjniejsze,
ale Polska zajmuje 4 miejsce. RównieŜ na 4 miejscu jesteśmy na liście wyjazdów młodych
Kazachów. Pierwsze miejsce Polska zajmuje na edukacyjnej liście wyjazdowej Białorusi.
Wyprzedzamy tu Niemcy, Francję i USA a dynamika wzrostu w odniesieniu do Polski jest
największa. Największe znaczenie ma tu zarówno mechanizm językowy jak i kwestie
ekonomiczne-społeczne.
2. Studenci zagraniczni w Polsce na tle globalnych procesów.
Obraz, jaki wyłania się z danych GUS za rok 2009 jest dość klarowny i stanowić moŜe
znakomity punkt wyjścia do planowania strategii pozyskiwania nowych kandydatów w kolejnych
latach. W chwili obecnej Polska tylko w niewielkim stopniu wykorzystuje swój potencjał
akademicki dla kształcenia studentów z krajów, które wysyłają najwięcej młodych ludzi na studia
zagraniczne. Dowodzi tego poniŜszy diagram jak i dane liczbowe za rok 2009.
Jak widać, zdecydowana większość (68,2%) pochodzi z Europy, dodatkowo 8,6% z
Ameryki Północnej (głównie USA). Studenci azjatyccy, stanowiący na świecie aŜ 48,7% ogółu
studiujących poza krajem ojczystym, w Polsce stanowią jedynie 18,3%. Lista czołowych 40
krajów przedstawia się następująco:
Raport
strona 8 z 31
Studenci zagraniczni w Polsce 1999-2009
1999
2000
2007
2008
Udział procentowy studentów zagraniczych w Polsce z poszczególnych
kontynentów w roku 2009
2009
68,2%
4,2%
18,3%
0,1%
Afryka
Studenci z
Europy
Studenci z
Azji
Studenci z
Ameryki Pn.
i centralnej
Studenci z
Afryki
Studenci z
Ameryki Pd.
Ameryka Południowa
8,6%
Ameryka Północna i Środkowa
0,5%
Australia i Oceania
Azja
Europa
Studenci z
Australii i
Oceanii
Wykres 7. Studenci zagraniczni w Polsce 1999-2009.
Dane: UNESCO, GUS
Specyfiką Polski jest to, Ŝe wykorzystując swoją
pozycję regionalną osiągnęliśmy silną pozycję na runku
edukacji akademickiej u naszych wschodnich sąsiadów.
Swoistym fenomenem jest trzecie miejsce Norwegii.
Zaskakuje natomiast dopiero 17. pozycja Słowacji, której
obywatele tradycyjnie studiują głównie na uczelniach
czeskich. Wzmacniając swoją pozycję u najbliŜszych
sąsiadów, Polska moŜe otworzyć się na kraje wysyłające
tysiące studentów: Chiny, Indie, Indonezję czy niektóre
kraje afrykańskie. Zwiększenie udziału studentów
zagranicznych do bezpiecznego poziomu 4-5% (z obecnego
0,7%) oznaczałoby cztero-, pięciokrotne zwiększenie liczby
studentów zagranicznych do ok. 80-90 tys.
Często porównuje się pozycję Polski z np. Czechami
zazdroszcząc naszym południowym sąsiadom sukcesów na
polu internacjonalizacji szkolnictwa wyŜszego, czy z
krajami o podobnym potencjale akademickim – jak
Holandia. Porównania te nie wypadają wcale tak źle, jak się
powszechnie uwaŜa. Porównując się przykładowo z
Holandią (dane UNESCO) w roku 2008 widzimy absolutnie
porównywalne wartości:
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Rok 2009
Ukraina
Białoruś
Norwegia
USA
Szwecja
Litwa
Tajwan
Niemcy
Rosja
Kanada
Chiny
Kazachstan
Czechy
Indie
Nigeria
Wietnam
Słowacja
Hiszpania
Turcja
Arabia Saudyjska
Armenia
Mongolia
Francja
Wielka Brytania
Malezja
Mołdowa
Bułgaria
Albania
Kamerun
Irak
3499
2329
1311
972
940
663
657
585
464
456
392
375
326
324
258
174
170
152
150
143
117
115
114
110
110
90
77
77
66
66
Tabela 5. Studenci zagraniczni w Polsce, 2009.
Dane: GUS
Raport
strona 9 z 31
rok 2008
Polska
Holandia
Europa
Azja
Ameryka Pn. Ameryka Pd.
Afryka
Oceania
9763
2858
1367
127
823
25
16852
3112
247
451
660
17
Tabela 6. Studenci zagraniczni w Polsce i Holandii – porównanie, 2008.
Razem
14963
21339
Dane: GUS
Główna róŜnica polega na liczbie studentów europejskich – to silna tradycja uniwersytetów
holenderskich spowodowała znaczącą róŜnicę. Zestawiając Polskę i Czechy w pierwszej chwili
zauwaŜamy znaczącą przewagę tych drugich – w roku 2008 w Polsce studiowało 9783
europejczyków, podczas gdy w Czechach prawie trzy razy więcej, bo 24083. Sytuację jednak
zmieni zauwaŜenie, Ŝe w liczbie tej mamy 18621 Słowaków – częściowo nawet mieszkających w
Czechach, posługujących się jednak obcym paszportem. Po odjęciu grupy Słowaków cała
statystyka zmienia się na korzyść Polski:
Studenci zagraniczni w Czechach 1999-2008
Studenci zagraniczni w Polsce z podziałem na kontynenty 1999-2008
25000
10000
1999
8000
2000
20000
1999
2000
2001
2002
6000
2001
15000
2002
2003
2003
2004
2004
4000
2005
2005
10000
2006
2006
2000
2007
2007
2008
5000
2008
0
Studenci z Europy
Studenci z Azji
Studenci z
Ameryki Pn. i
centralnej
Studenci z Afryki
0
Studenci z
Ameryki Pd.
Studenci z Europy
Studenci z Azji
Studenci z Afryki
Studenci z
Ameryki Pn. i
Centralnej
Studenci z
Ameryki Pd.
Studenci w Czechach 1999-2008 bez uwzględnienia SŁOWACJI
6000
1999
5000
2000
2001
4000
2002
2003
3000
2004
2005
2000
2006
2007
1000
2008
0
Studenci z Europy
bez Słowacji
Studenci z Azji
Studenci z Afryki
Studenci z
Ameryki Pn. i
Centralnej
Studenci z
Ameryki Pd.
Tabela 7. Studenci zagraniczni w Polsce i Czechach – porównanie, 1999-2008.
Dane: UNESCO
Bez uwzględnienia studentów słowackich w Czechach w roku 2008 studiowało ogółem 9286
studentów, z tego 5462 z Europy – w Polsce odpowiednio 14 963 i 9 763. W takiej sytuacji
aktywność Polski (w liczbach bezwzględnych) jest zdecydowanie wyŜsza.
Raport
strona 10 z 31
3. Studenci zagraniczni w Polsce – co wynika ze statystyk.
3.1. Wiodące kierunki i regiony.
Analizując rozkład geograficzny studentów zagranicznych w Polsce w układzie poszczególnych województw trudno doszukać się prawidłowości. Generalnie te województwa, w których
znajdują się tradycyjne centra akademickie mają większą ilość studentów zagranicznych od
innych. Sytuacja zmienia się, gdy wyniki przeniesiemy na poziom regionów. Poza regionem/
województwem warmińsko-mazurskim, w którym działa tylko jedna uczelnia akademicka i 6
szkół wyŜszych – co nie pozwala praktycznie na statystyczne porównania, wyraźnie widać Ŝe
regiony wschodnie mają wyŜszy odsetek studentów zagranicznych niŜ te zachodnie. Jest to
oczywiście spowodowane specyficznym dla Polski otwarciem na studentów z Ukrainy i
Białorusi, którzy chętniej korzystają z ofert uczelni połoŜonych bliŜej ich ojczystych
miejscowości.
Studenci Zagraniczni w Polsce 2009
woj. dolnośląskie
woj. kujawsko-pomorskie
708; 4%
1513; 9%
woj. lubelskie
150; 1%
1931; 11%
woj. lubuskie
1546; 9%
83; 0%
woj. łódzkie
42; 0%
woj. małopolskie
654; 4%
40; 0%
woj. mazowieckie
912; 5%
893; 5%
woj. opolskie
woj. podkarpackie
woj. podlaskie
1015; 6%
1998; 13%
woj. pomorskie
woj. śląskie
919; 5%
woj. świętokrzyskie
59; 0%
woj. warmińsko-mazurskie
woj. wielkopolskie
4537; 28%
woj. zachodniopomorskie
Wykres 8. Rozkład wojewódzki udziału % studentów
Dane: GUS
Nie naleŜy tu teŜ zapominać o działających programach transgranicznych częściowo
wspierających projekty oferujące specjalną pomoc dla obszarów „bliskiego sąsiedztwa”. W ten
sposób kulturowe i ekonomiczne aspekty współdziałają w tworzeniu istotnej z punktu widzenia
polskiej polityki edukacyjnej tendencji. W obu przypadkach wyróŜnia się województwo/region
mazowiecki. Potencjał naukowo-dydaktyczny stolicy ma tu znaczenie dominujące.
region
liczba
studentów
% studentów w
skali kraju
reg. śląski
2226
13,1%
reg. pomorski
1751
10,3%
reg. podlaskolubelski
2561
15,1%
reg. mazowiecki
5449
32,1%
reg. małopolski
2959
17,4%
83
0,5%
1971
11,6%
reg. warmińskomazurski
reg. wielkopolski
Wykres 9. Rozkład wojewódzki i regionalny ilości studentów zagranicznych w Polsce, 2009.
Dane: GUS
Raport
strona 11 z 31
3.2. Współpraca transgraniczna.
Wielkości liczbowe studentów zagranicznych istotne są dla określenia skali zjawiska i jego
socjo-ekonomicznej kategorii, jednak ze względów ekonomicznych istotniejsze wydaje się
określenie odsetka studentów zagranicznych wobec ogółu liczby studiujących w danym
województwie. Wskaźnik ten w większym stopniu odzwierciedla politykę internacjonalizacji
uczelni. Analiza tabeli 8 (poniŜej) jest bardzo pouczająca.
województwo
studenci zagraniczni 2009 (wg GUS)
% w skali
% do ogółu
liczba
kraju
studentów
woj. dolnośląskie
1513
8,9%
1,03%
woj. kujawsko-pomorskie
150
0,9%
0,17%
legenda
woj. lubelskie
1546
9,1%
1,38%
powyŜej 1,35%
woj. lubuskie
40
0,2%
0,18%
0,9%-1,35%
woj. łódzkie
912
5,4%
0,65%
0,4%-0,89%
woj. małopolskie
1998
11,8%
0,96%
0,1%-0,39%
woj. mazowieckie
4537
26,7%
1,43%
woj. opolskie
59
0,3%
0,18%
woj. podkarpackie
919
5,4%
1,50%
woj. podlaskie
1015
6,0%
2,56%
woj. pomorskie
893
5,3%
0,93%
woj. śląskie
654
3,8%
0,45%
woj. świętokrzyskie
42
0,2%
0,08%
woj. warmińsko-mazurskie
83
0,5%
0,19%
woj. wielkopolskie
1931
11,4%
1,22%
woj. zachodniopomorskie
708
4,2%
1,10%
Tabela 9. Rozkład wojewódzki ilości i udziałów procentowych studentów zagranicznych w Polsce, 2009.
Dane: GUS
Choć w pierwszej grupie uczelni pozostaje województwo mazowieckie, jednak najwyŜszym
poziomem ilości studentów zagranicznych w stosunku do rodzimych szczyci się województwo
podlaskie (2,56%), a w tej samej grupie mieszczą się wszystkie województwa tzw. ściany
wschodniej. Jest to wynikiem znaczącego otwarcia się tamtejszych uczelni na kandydatów zza
wschodniej granicy. Na Podlasie przyjechało w 2009 roku 427 studentów z Litwy (42,1% ogółu)
oraz 298 z Białorusi (29,4%). Na Podkarpaciu studiowało w tym okresie 755 Ukraińców (82,2%
zagranicznych), a w Lubelszczyźnie 527 Ukraińców (34,1% ogółu) i 149 Białorusinów (9,6%) –
stosunkowo wysokie drugie miejsce studentów z USA w tym regionie (214 – 13,8%) to
praktycznie wszyscy studenci (213) wydziału lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Szanse współpracy transgranicznej są ewidentne.
Drugą grupę w omawianym zestawieniu tworzą tradycyjne centra akademickie o
porównywalnym w skali województwa stopniu nasycenia studentami zagranicznymi:
Wielkopolska, Dolny Śląsk, Małopolska, Pomorze Gdańskie i Szczecińskie – to województwa
opierające się na potencjale odpowiednio: Poznania, Wrocławia, Krakowa, Gdańska i Szczecina.
Analiza szczegółowa krajów pochodzenia w tych województwach wskazuje na zdecydowanie
większe zróŜnicowanie:
Raport
strona 12 z 31
Procentowy rozkład studentów w województwach, 2009.
100%
80%
60%
40%
20%
w
oj
.
w
ku
ja
w
oj
.
do
ln
o
śl
ąs
ki
e
sk
opo
m
or
sk
ie
w
oj
.l
ub
el
sk
ie
w
oj
.l
ub
us
ki
e
w
oj
.ł
ód
zk
w
ie
oj
.m
ał
op
ol
sk
w
oj
ie
.m
az
ow
ie
ck
ie
w
oj
.o
po
w
lsk
oj
ie
.p
od
ka
rp
ac
ki
e
w
oj
.p
od
la
sk
ie
w
oj
.p
om
or
sk
ie
w
oj
.ś
lą
w
sk
oj
ie
.ś
wi
w
ęt
oj
ok
.w
rz
ar
ys
m
kie
iń
sk
om
az
ur
w
sk
oj
ie
.w
ie
w
lko
oj
.z
po
ac
ls
ho
kie
dn
io
po
m
or
sk
ie
0%
Afryka
Ameryka Południowa
Ameryka Północna i Środkowa
Australia i Oceania
Azja
Europa bez Białorusi i Ukrainy
Białoruś
Ukraina
Wykres 10. Procentowy udział studentów z róŜnych kontynentów, 2009.
Z grupy europejskiej wyłączono udział białoruski i ukraiński (największe) – dla większej przejrzystości diagramu.
Dane: GUS
W diagramie podano rozkłady procentowe w podziale na kontynenty z wyłączeniem
największych dwóch grup narodowych, czyli Białorusi i Ukrainy. Jak moŜna się przekonać udział
procentowy poszczególnych kontynentów w województwach o największym odsetku studentów
zagranicznych jest dość podobny – praktyczny brak studentów z Australii i Oceanii, oraz
Ameryki Łacińskiej, nieco większy z Afryki, Ameryki Północnej i Azji, a zdecydowanie
największy z Europy. W województwie podlaskim – analogicznie do opisanej powyŜej sytuacji w
województwie lubelskim – zaskakująco duŜy udział studentów europejskich wynika aŜ w 93% z
działalności Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, który w roku 2009 kształcił duŜą grupę
Skandynawów (153 Norwegów i 69 Szwedów).
3.3. Otwarcie się na świat – studenci z krajów w Polsce (wciąŜ) egzotycznych.
Przyjmując Ŝe proporcje udziału poszczególnych nacji w międzynarodowych studiach nie
zmienią się (por. rozdz. 1.3), naleŜy szukać moŜliwości najszybszego i najskuteczniejszego
zwiększenia ilości studentów zagranicznych w Polsce pośród grupy krajów azjatyckich oraz
pośród krajów przeznaczających na wykształcenie wyŜsze najwyŜsze kwoty (por. s. 2) w tym
takŜe krajów, w których polska „marka” tradycyjnie jest wysoko ceniona, jak: Kazachstan, Chile,
Meksyk, Wietnam, Egipt itp..
W ostatnich latach wzrost liczby studentów z poszczególnych krajów jest równomierny i
ma trend stały – na co wskazuje poniŜszy wykres. W grupie 10 najliczniej reprezentowanych
krajów obserwujemy tendencje wzrostowe – proporcjonalne do liczby studentów z danego kraju.
Wyjątkiem są Czechy, dla których Polska w okresie 1999-2008 z reguły była 6-8 krajem na liście
atrakcyjności studiów, a w ostatnim roku jej pozycja gwałtownie spadła.
Raport
strona 13 z 31
Liczba studentów zagranicznych w Polsce dla 10 najliczniej
reprezentowanych krajów
4000
3500
Ukraina
3000
Białoruś
Norw egia
2500
USA
Szw ecja
2000
Litw a
Czechy
1500
Niemcy
Tajw an
1000
Rosja
500
0
2005
2006
2007
2008
2009
Wykres 11. Studenci zagraniczni w Polsce – 10 najliczniej reprezentowanych krajów, 2005-2009.
Dane: GUS
Często pojawia się twierdzenie, Ŝe na studia do Polski przyjeŜdŜają głównie osoby
pochodzenia polskiego. Pomijając juŜ absurdalność takiego zarzutu – studia w kraju rodzinnym
nie są przecieŜ niczym złym – zjawiska tego w skali masowej nie potwierdzają statystyki.
studenci zagraniczni
ogółem
rok
2005
2006
2007
2008
2009
liczba
stud.
10089
11743
13681
15862
17000
w tym polskiego
pochodzenia
liczba
stud.
3723
3510
3500
3405
3709
%
Liczba studentów zagranicznych w Polsce w latach 2005-2009
20000
17000
15862
16000
13681
36,9%
29,9%
25,6%
21,5%
21,8%
11743
12000
10089
8000
4000
3723
3510
3500
3405
3709
0
2005
2006
2007
2008
2009
Tabela 10. Studenci zagraniczni polskiego pochodzenia w Polsce, 2005-2009.
Dane: GUS
Pośród studentów zagranicznych grupa osób przyznających się do polskich korzeni nie
przekracza jednej trzeciej i zresztą z roku na rok maleje. Jest to zresztą i tak liczba zawyŜona
poprzez osoby, które chcąc ułatwić sobie studia w naszym kraju korzystając z przywilejów Karty
Polaka, odwołując się niejednokrotnie do bardzo odległych śladów polskości w swojej rodzinie.
NiezaleŜnie od motywów jest to zjawisko pozytywne, które pomagać moŜe w rozwijaniu idei
studiowania w Polsce szczególnie na terenach byłego ZSRR oraz w tradycyjnych krajach
emigracyjnych.
Wspominane juŜ powyŜej szerokie otwarcie się na głównych (azjatyckich) „eksporterów
studentów” naleŜy pojmować raczej jako szansę rozwoju polskiej edukacji akademickiej – a
przynajmniej zachowanie jej obecnego poziomu w czasach duŜego niŜu demograficznego.
Omówione we wstępie konieczne działania formalno-prawne i organizacyjne nie wyczerpują listy
koniecznych do podjęcia działań. Uczelnie szczycące się największą liczbą studentów
zagranicznych bądź największym odsetkiem tych studentów (por. Tabela 11. Uczelnie o
Raport
strona 14 z 31
najwyŜszej liczbie studentów zagranicznych, 2009. i Tabela 12. Uczelnie o najwyŜszym udziale %
studentów zagranicznych, 2009. poniŜej) włoŜyły duŜy wysiłek
przygotowując targetowane akcje promocyjne4,
organizując grupy językowe ze specjalnie przygotowanymi wykładowcami,
dostosowując istniejące kierunki studiów zgodnie z zainteresowaniami potencjalnych
studentów,
nawiązując współpracę z innymi uczelniami w celu wydawania podwójnych
dyplomów,
uczestnicząc w międzynarodowych programach wymiany studentów i innych
projektach międzynarodowych.
Działania takie naleŜy oczywiście kontynuować i powielać w innych uczelniach jednakŜe
konieczne wydaje się równieŜ stworzenie programów zachęty ekonomicznej – dotyczy to
szczególnie kierunków technicznych i nauk ścisłych, które najbardziej odczuwają niedobór
kandydatów. Wykreowanie – wzorem Niemiec – nowych programów studiów przygotowujących
do pracy w określonych gałęziach gospodarki, we współpracy z przemysłem i biznesem, moŜe
stać się paliwem napędowym dla wielu uczelni na najbliŜsze lata.
Uczelnie o najwyŜszej liczbie studentów zagranicznych w roku 2009
Miejsce
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Nazwa uczelni
Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
WyŜsza Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Uniwersytet w Białymstoku
Gdański Uniwersytet Medyczny
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie
Uniwersytet Wrocławski
Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Politechnika Warszawska
WyŜsza Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Politechnika Wrocławska
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
WyŜsza Szkoła MenedŜerska w Warszawie
Liczba studentów
zagranicznych
1197
1031
944
766
710
612
599
587
463
451
396
386
383
375
355
330
265
240
223
211
202
201
184
181
165
150
147
4
Przykładową akcją promocyjną jest Study in Poland. Spośród 42 uczelni działających w projekcie tylko 16 nie
znalazło się w zestawieniu 50 o największej liczbie/procencie studentów zagranicznych.
Raport
strona 15 z 31
Uczelnie o najwyŜszej liczbie studentów zagranicznych w roku 2009
Miejsce
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Liczba studentów
zagranicznych
Nazwa uczelni
Polsko-Czeska WyŜsza Szkoła Biznesu i Sportu Collegium Glacense w Nowej Rudzie
Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Warszawie
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
WyŜsza Szkoła Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu
WyŜsza Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie
WyŜsza Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych im. F. Skarbka w Warszawie
Uniwersytet Gdański
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
WyŜsza Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Politechnika Gdańska
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Politechnika Poznańska
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Collegium Civitas w Warszawie
WyŜsza Szkoła Marketingu i Biznesu w Łodzi
WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu
Politechnika Białostocka
Akademia Morska w Szczecinie
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Politechnika Łódzka
142
134
131
121
121
116
113
109
106
99
98
96
96
95
92
89
88
84
76
76
74
72
72
Tabela 11. Uczelnie o najwyŜszej liczbie studentów zagranicznych, 2009.
Dane: GUS
Zestawienie poniŜsze pokazuje głównie te instytucje, w których studenci międzynarodowi
traktowani są jako istotny składnik rozwoju edukacyjnego uczelni. W przypadku przekroczenia
5% granicy udziału obcokrajowców mamy juŜ do czynienia z realną internacjonalizacją uczelni –
nawet gdy uczestniczą oni w wyodrębnionych kursach.
Uczelnie o najwyŜszym udziale studentów zagranicznych w stosunku do ogółu studentów
Poz.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Nazwa
Miasto
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
WyŜsza Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w
Warszawie
WyŜsza Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
WyŜsza Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych im. F.
Skarbka w Warszawie
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu
WyŜsza Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu
Europejska Akademia Sztuk w Warszawie
Raport
Poznań
Szczecin
Gdańsk
Lublin
Warszawa
Rzeszów
Wrocław
Warszawa
Warszawa
Białystok
Warszawa
Katowice
Poznań
Zamość
Warszawa
Białystok
Studenci
zagraniczni
1031
463
587
766
Studenci
ogółem
8170
3723
5192
6890
% studentów
zagranicznych
12,62%
12,44%
11,31%
11,12%
355
3958
8,97%
710
396
9336
5631
7,60%
7,03%
116
1688
6,87%
612
240
92
383
88
106
4
599
9441
3992
1595
8042
1852
2624
102
15438
6,48%
6,01%
5,77%
4,76%
4,75%
4,04%
3,92%
3,88%
strona 16 z 31
Uczelnie o najwyŜszym udziale studentów zagranicznych w stosunku do ogółu studentów
Poz.
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Nazwa
Miasto
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie
Państwowa WyŜsza Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu
WyŜsza Szkoła Biznesu – National-Louis University w Nowym
Sączu
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
WyŜsza Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu
WyŜsza Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie
Akademia Polonijna w Częstochowie
Poznańska WyŜsza Szkoła Biznesu
WyŜsza Szkoła Dziennikarska im. Melchiora Wańkowicza w
Warszawie
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
WyŜsza Szkoła Filologiczna we Wrocławiu
WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku
WyŜsza Szkoła MenedŜerska w Warszawie
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
WyŜsza Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i Turystyki w Warszawie
Państwowa Szkoła WyŜsza im. PapieŜa Jana Pawła II w Białej
Podlaskiej
WyŜsza Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna w Warszawie
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
WyŜsza Szkoła Języków Obcych im. S.B. Lindego w Poznaniu
Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Warszawie
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Polsko-Japońska WyŜsza Szkoła Technik Komputerowych w
Warszawie
WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Siedlcach
WyŜsza Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. W. Pola w Lublinie
Wszechnica Polska – Szkoła WyŜsza TWP w Warszawie
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Studenci
zagraniczni
330
184
71
40
Studenci
ogółem
8528
5739
2392
1398
% studentów
zagranicznych
3,87%
3,21%
2,97%
2,86%
121
4244
2,85%
Warszawa
Kraków
Toruń
Szczecin
Warszawa
Częstochowa
Poznań
Warszawa
265
1197
11
76
32
27
25
9527
43762
443
3234
1400
1261
1252
2,78%
2,74%
2,48%
2,35%
2,29%
2,14%
2,00%
6
313
1,92%
Kraków
Warszawa
Wrocław
Białystok
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Biała
Podlaska
Wrocław
Warszawa
Warszawa
Lublin
Poznań
Warszawa
Poznań
Warszawa
49
944
28
62
147
201
28
2760
55387
2050
4570
11033
15978
2235
1,78%
1,70%
1,37%
1,36%
1,33%
1,26%
1,25%
47
3785
1,24%
451
38
375
202
30
134
131
36567
3122
31900
17199
2637
11903
11725
1,23%
1,22%
1,18%
1,17%
1,14%
1,13%
1,12%
31
3138
0,99%
Siedlce
Lublin
Warszawa
Warszawa
Poznań
23
33
34
211
386
2394
3488
3602
24743
45712
0,96%
0,95%
0,94%
0,85%
0,84%
Łódź
Warszawa
Szczecin
Przemyśl
Nowy Sącz
Tabela 12. Uczelnie o najwyŜszym udziale % studentów zagranicznych, 2009.
Dane: GUS
3.4. Najczęściej wybierane kierunki studiów.
Najczęściej wybierane przez obcokrajowców kierunki studiów to medycyna ze stomatologią
oraz zarządzanie, marketing i szeroko pojęte studia ekonomiczne. Istotną grupą studentów są teŜ
ci, którzy studiują na uczelniach artystycznych – szczególnie muzycy. Co prawda ilościowo nie
jest to grupa zbyt wyróŜniająca się ilościowo w ogólnych zestawieniach, ale znaczącą w stosunku
do ogółu kształcących się na uczelniach artystycznych w Polsce.
Raport
strona 17 z 31
Liczba studentów zagranicznych na poszczególnych typach uczelni w roku 2009
AWF; 0,5%
Artystyczne; 1,7%
Ekonomiczne; 4,3%
Uczelnie niepubliczne;
24,1%
Medyczne; 28,3%
Pedegogiczne; 0,7%
PWSZ; 1,6%
Uniwersytety; 29,4%
Techniczne; 8,0%
Rolnicze; 1,6%
Wykres 12. Studenci zagraniczni w Polsce – podział na typy uczelni, 2009.
Źródło: GUS
W poniŜszej tabeli podającej liczby studentów zagranicznych w Polsce na poszczególnych
kierunkach studiów ukazano jedynie pierwszych 70 kierunków, na których studiowali
obcokrajowcy. Widać więc spory rozrzut zainteresowań studentów-obcokrajowców, którzy
pojawili się w sumie na 143 spośród 179 prowadzonych w tym roku kierunków, co stanowi
80% oferty akademickiej.
Studenci zagraniczni na poszczególnych kierunkach studiów
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Raport
Kierunek studiów
Kierunek lekarski
Zarządzanie
Ekonomia
Filologia ogółem
Stosunki międzynarodowe
Turystyka i rekreacja
Informatyka
Kierunek lekarsko-dentystyczny
Finanse i rachunkowość
Politologia
Prawo
Pedagogika
Psychologia
Administracja
Filologia polska
Teologia
Europeistyka
Kulturoznawstwo
Dziennikarstwo i komunikacja społeczna
Zarządzanie i marketing
Międzynarodowe stosunki gospodarcze
Socjologia
Historia
Mechanika i budowa maszyn
Fizjoterapia
Architektura i urbanistyka
Makrokierunek (elektronika i techniki informacyjne)
Budownictwo
Informatyka i ekonometria
Instrumentalistyka
Liczba studentów z
zagranicy
4711
1401
1204
856
803
706
592
567
372
360
320
314
294
290
288
286
242
200
153
150
140
123
118
118
94
84
84
82
82
82
strona 18 z 31
Studenci zagraniczni na poszczególnych kierunkach studiów
Lp.
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
Kierunek studiów
Weterynaria
Farmacja
Technologia chemiczna
Zarządzanie i inŜynieria produkcji
Elektronika i telekomunikacja
Elektrotechnika
I rok studiów bez określonego kierunku (ekonomia i adm.)
Wychowanie fizyczne
Automatyka i robotyka
Makrokierunek: International Business
Architektura wnętrz
Biotechnologia
Grafika
Filozofia
Nawigacja
Matematyka
Realizacja obrazu filmowego, telewizyjnego i fotografia
Nauki o rodzinie
Ochrona środowiska
Kosmetologia
Leśnictwo
InŜynieria środowiska
Wzornictwo
Historia sztuki
Pielęgniarstwo
Archeologia
Biologia
Edukacja artystyczna w zakresie sztuki plastycznej
Muzykologia
Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej
Fizyka
Malarstwo
ReŜyseria
Zdrowie publiczne
Górnictwo i geologia
Ogrodnictwo
Geografia
Lotnictwo i kosmonautyka
Transport
Jazz i muzyka estradowa
Liczba studentów z
zagranicy
81
68
67
66
61
58
57
49
48
47
44
42
41
40
40
34
33
32
31
30
29
28
28
27
27
26
25
25
25
24
23
23
22
22
21
21
20
20
20
19
Tabela 13. Preferencje studentów zagranicznych w Polsce co do wyboru kierunku studiów, 2009.
Dane: GUS (wybór)
Zestawienie poniŜsze ukazuje kierunki migracji studenckich do Polski i priorytety
większości uczelni oferujących studia kandydatom z zagranicy. Zdecydowanie obszerniejsze
dane dotyczące wyboru kierunków i liczbowego udziału studentów zagranicznych w
poszczególnych uczelniach z podziałem na grupy uczelni zamieszczono w Aneksie do
niniejszego raportu. PoniŜej przykładowo wybrane fragmenty niektórych zestawień
wojewódzkich ukazujące 20-25 najczęściej obieranych kierunków studiów:
Raport
strona 19 z 31
Akademia Medyczna im.
Piastów Śląskich we Wrocławiu
Polsko-Czeska WyŜsza Szkoła
Biznesu w Nowej Rudzie
Uniwersytet Ekonomiczny we
Wrocławiu
WyŜsza Szkoła Filologiczna we
Wrocławiu
WyŜsza Szkoła Bankowa we
Wrocławiu
Uniwersytet Przyrodniczy we
Wrocławiu
Dolnośląska Szkoła WyŜsza we
Wrocławiu
Akademia Wychowania
Fizycznego we Wrocławiu
Kierunek lekarski
Zarządzanie
Informatyka
Filologia ogółem:
Ekonomia
Administracja
Prawo
Filologia polska
Mechanika i budowa maszyn
Europeistyka
Politologia
Geografia
Pedagogika
Budownictwo
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Razem na danym kierunku
studiów
Województwo dolnośląskie
Lp. Razem na danej uczelni
1513
313
200
107
98
89
70
70
58
36
35
31
29
27
24
23
19
18
16
16
14
451
0
0
19
67
76
51
0
0
27
35
31
0
21
0
23
0
17
16
10
0
396
313
0
0
0
0
0
70
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
223
0
14
86
0
0
0
0
0
0
0
0
29
0
24
0
0
0
0
0
13
142
0
142
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
109
0
35
0
0
5
8
0
46
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
28
0
0
0
28
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
24
0
6
0
0
0
1
0
12
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
21
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
20
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
4
0
0
0
0
0
5
0
16
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9
0
0
0
0
Tabela 14. Najczęściej wybierane kierunki studiów w woj. dolnośląskim z podziałem na uczelnie.
Dane: GUS (wybór)
Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie
WyŜsza Szkoła Stosunków
Międzynarodowych w Chełmie
WyŜsza Szkoła Zarządzania i
Administracji w Zamościu
PSW im. Jana Pawła II w Białej
Podlaskiej
Państwowa WyŜsza Szkoła
Zawodowa w Chełmie
Zawodowa w Zamościu
WyŜsza Szkoła SpołecznoPrzyrodnicza w Lublinie
Kierunek lekarski
Politologia
Filologia ogółem:
Administracja
Ekonomia
Filologia polska
Teologia
Fizjoterapia
Zarządzanie
Socjologia
Psychologia
Prawo
Pedagogika
Nauki o rodzinie
Filozofia
Historia
Budownictwo
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Uniwersytet Medyczny w
Lublinie
Województwo lubelskie
studiów
W województwie dolnośląskim – poza dominującą pozycją studiów medycznych – zauwaŜamy
uniwersalność UWr i PWr oraz specjalizację Polsko-Czeskiej Szkoły Biznesu z Nowej Rudy.
1546
700
146
97
61
59
53
52
49
35
28
25
24
23
21
18
15
13
12
12
11
766
700
0
0
61
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
202
0
0
23
0
5
0
16
5
35
0
7
13
20
11
13
1
13
12
6
0
150
0
8
20
0
0
4
3
40
0
0
7
8
3
10
4
10
0
0
6
0
121
0
121
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
106
0
0
0
0
52
0
27
0
0
21
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
47
0
0
7
0
0
21
0
0
0
0
9
2
0
0
1
0
0
0
0
0
46
0
0
25
0
0
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
40
0
17
22
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33
0
0
0
0
0
28
0
0
0
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabela 15. Najczęściej wybierane kierunki studiów w woj. lubelskim z podziałem na uczelnie.
Dane: GUS (wybór)
W województwie lubelskim poza kierunkiem lekarskim waŜną rolę pełnią uniwersytety – KUL i
UMCS, a warianty specjalizacyjne przyjęły: WyŜsza Szkoła Stosunków Międzynarodowych w
Chełmie i WyŜsza Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu.
Raport
strona 20 z 31
Akademia Sztuk Pięknych im.
Jana Matejki w Krakowie
95
0
0
0
0
0
0
0
0
42
0
0
0
15
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
49
0
4
27
3
0
3
0
2
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
0
0
3
0
49
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
0
0
0
0
0
33
0
0
0
0
0
0
0
0
0
48
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30
0
0
0
0
0
0
0
29
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
96
0
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9
0
0
0
0
0
0
0
0
2
21
0
15
Bankowości w Krakowie
Uniwersytet Pedagogiczny im.
Komisji Edukacji Narodowej w
Krakowie
WyŜsza Szkoła FilozoficznoPedagogiczna “Ignatianum” w
Krakowie
Akademia Muzyczna w
Krakowie
121
0
80
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
0
34
0
0
0
0
0
4
0
0
0
0
Uniwersytet Papieski Jana
Pawła II w Krakowie
165
0
24
37
0
0
0
0
0
0
0
14
0
0
36
0
0
29
0
0
0
0
14
0
10
0
Krakowska Akademia im. A.
Frycza Modrzewskiego
1197
529
61
57
70
69
61
56
46
0
31
18
36
7
0
0
0
0
0
27
14
14
0
0
0
0
Politechnika Krakowska im.
Tadeusza Kościuszki
1998
529
204
137
89
70
64
56
48
43
38
36
36
36
36
34
33
32
30
28
28
24
23
21
19
15
WSB National-Louis University
w Nowym Sączu
Akademia Górniczo-Hutnicza
im. Stanisława Staszica w
Krakowie
Uczelnia
Razem na danej uczelni
Kierunek lekarski
Zarządzanie
Filologia ogółem:
Kulturoznawstwo
Prawo
Europeistyka
Psychologia
Architektura i urbanistyka
Historia
Ekonomia
Filologia polska
Informatyka
Teologia
Instrumentalistyka
Administracja
Pedagogika
Politologia
Górnictwo i geologia
Informatyka i ekonometria
Uniwersytet Ekonomiczny w
Krakowie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
studiów
Lp.
23
0
18
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
22
0
0
2
8
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
2
2
0
0
0
0
20
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11
3
0
0
0
0
Tabela 16. Najczęściej wybierane kierunki studiów w woj. małopolskim z podziałem na uczelnie.
Dane: GUS (wybór)
WyŜsza Szkoła MenedŜerska w
Warszawie
Szkoła WyŜsza Psychologii
Społecznej
w Warszawie
WyŜsza
Szkoła
Handlu i
Finansów Międzynarodowych
im. F. Skarbka w Warszawie
211
0
10
0
22
0
6
0
0
13
0
0
2
0
0
0
0
69
0
2
0
22
0
0
0
3
201
0
0
16
0
0
0
17
79
0
9
6
1
14
7
0
0
0
1
9
0
2
0
0
5
0
184
0
124
0
0
0
27
0
0
0
7
0
0
0
0
0
19
0
5
0
0
1
0
0
1
0
147
0
64
31
0
0
0
0
0
0
3
0
3
0
0
0
29
0
0
0
0
0
0
0
17
0
134
0
0
9
0
41
0
71
0
0
2
2
0
0
2
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
116
0
88
0
28
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
92
0
0
78
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8
0
0
0
0
0
0
6
0
0
0
0
56
0
56
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
WyŜsza Szkoła SpołecznoEkonomiczna
w Warszawie
Uniwersytet Muzyczny
Fryderyka Chopina w
Warszawie
Akademia Leona Koźmińskiego
w Warszawie
265
0
35
12
1
0
79
0
0
0
0
0
0
0
0
0
7
0
0
0
57
0
0
47
0
0
Collegium
Civitas
w Warszawie
WyŜsza
Szkoła
Zarządzania
The Polish Open University w
Warszawie
Uniwersytet Kardynała Stefana
Wyszyńskiego w Warszawie
355
0
38
157
124
0
15
0
0
0
17
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
0
Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie
Politechnika
Warszawska
WyŜsza Szkoła
Handlu i Prawa
im. Ryszarda Łazarskiego w
Warszawie
Warszawski Uniwersytet
Medyczny
4537 944 612 375
Kierunek lekarski
582
0 582
0
Zarządzanie
538
55
0
3
438 105
0
0
Ekonomia
323
62
0
1
Filologia ogółem:
184
88
0
0
184
32
0
0
Psychologia
180
85
0
0
Teologia
178
0
0
0
136
0
0
0
Prawo
100
49
0
0
Kulturoznawstwo
96
88
0
0
Informatyka
91
11
0
33
Filologia polska
88
65
0
0
Politologia
88
47
0
0
Makrokierunek (elektronika i techniki informacyjne)
84
0
0
84
79
22
0
0
Weterynaria
69
0
0
0
Europeistyka
65
59
0
0
Pedagogika
65
10
0
0
Na pierwszym roku studiów bez przyporządkowanego kierunku (w podgrupie ekonomicznej 57
i administracyjnej)
0
0
0
Socjologia
54
16
0
0
Technologia chemiczna
52
0
0
52
Makrokierunek: International Business
47
0
0
0
Administracja
39
0
0
2
Zarządzanie i inŜynieria produkcji
39
0
0
32
Szkoła Główna Handlowa w
Warszawie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Województwo mazowieckie
Lp.
studiów
W województwie małopolskim nie ulega dyskusji dominująca rola UJ, który (wraz z prawie 50%
studentów medycyny) siedmiokrotnie przewyŜsza drugi w zestawieniu UEK. Kolejne uczelnie
kształcą głównie w wybranych specjalnościach: WSB z Nowego Sącza (zarządzanie i marketing),
AGH (górnictwo, elektronika), PK (architektura) itd. Ciekawe jest pojawienie się w zestawieniu
Uniwersytetu JP II (teologia) i Akademii Muzycznej (muzycy i kompozytorzy).
55
0
0
0
37
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
17
0
0
0
0
0
0
38
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabela 17. Najczęściej wybierane kierunki studiów w woj. mazowieckim z podziałem na uczelnie.
Dane: GUS (wybór)
Województwo mazowieckie obejmuje swoim zasięgiem aŜ 77 uczelni i stąd rozkład danych jest
tu zdecydowanie bardziej róŜnorodny. Dominująca jest rola bardzo uniwersalnej oferty UW oraz
Raport
strona 21 z 31
duŜy udział Uniwersytetu Medycznego w ogólnej liczbie ponad 4,5 tys. studentów
obcokrajowców. Wieloma poszukiwanymi kierunkami studiów (w zakresie swojej specjalizacji)
mogą się pochwalić potentaci: PW, SGH, SGGW, UKSW. Zwraca uwagę bardzo wysoka
pozycja dwóch uczelni prywatnych: Akademii Łazarskiego i Akademii Koźmińskiego. Pozostałe
uczelnie mogą się pochwalić zdecydowanie niŜszymi liczbami studentów zagranicznych
zgrupowanych z reguły na 1-2 kierunkach studiów. Pierwszą piętnastkę zamyka Uniwersytet
Muzyczny kształcący 38 muzyków, kompozytorów i tancerzy w roku 2009.
woj. wielkopolskie
WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i
Gastronomii w Poznaniu
WyŜsza Szkoła Języków
Obcychw Poznaniu
AWF im. Eugeniusza
Piaseckiego w Poznaniu
Poznańska WyŜsza Szkoła
Biznesu
Uniwersytet Przyrodniczy w
Poznaniu
WyŜsza Szkoła Bankowa w
Poznaniu
WyŜsza Szkoła Umiejętności
Społecznych w Poznaniu
Akademia Sztuk Pięknych w
Poznaniu
WyŜsza Szkoła Nauk
Humanistycznych w Poznaniu
1931 1031 386
702
Kierunek lekarski
702
0
283
283
0
137
0
16
125
Filologia ogółem:
0
98
Zarządzanie
87
0
4
Informatyka
76
0
0
Prawo
55
0
54
43
0
32
41
0
0
Politologia
40
0
38
33
Farmacja
33
0
28
Ekonomia
0
0
24
Filologia polska
0
24
20
0
0
19 w Poznaniu)
Komunikacja europejska (Uniwersytet im. A. Mickiewicza
0
19
Kulturoznawstwo
18
0
16
Fizjoterapia
13
12
0
Historia
13
0
13
11
0
2
Ogrodnictwo
10
0
0
Europeistyka
9
0
6
9
0
8
Ochrona środowiska
9
Teologia
0
9
8
Architektura wnętrz
0
0
8
0
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Poznaniu
Uczelnia
Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu
studiów
Uniwersytet Medyczny im.
Karola Marcinkowskiego w
Poznaniu
rozkład liczby studentów zagranicznych na poszczególnych kierunkach studiów w roku akademickim 2009/10
131
0
0
0
0
34
0
0
3
41
0
0
24
0
15
0
0
0
0
9
0
0
0
0
0
0
96
0
0
0
0
2
74
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
88
0
0
88
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30
0
0
0
27
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
25
0
0
25
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
25
0
0
0
0
25
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
10
0
1
0
0
0
17
0
0
0
0
5
0
0
3
0
0
0
1
0
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
15
0
0
0
0
4
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
14
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8
0
10
0
0
0
0
0
2
0
5
0
2
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabela 18. Najczęściej wybierane kierunki studiów w woj. wielkopolskim z podziałem na uczelnie.
Dane: GUS (wybór)
W województwie wielkopolskim poza tradycyjnym juŜ czołowym miejscem uczelni medycznej
ofertę wielokierunkową realizuje zarówno UAM jak teŜ Uniwersytet Ekonomiczny. Politechnika
Poznańska – jak równieŜ inne czołowe uczelnie tego zestawienia (WyŜsza Szkoła Języków
Obcych, AWF, WyŜsza Szkoła Hotelarstwa, WyŜsza Szkoła Biznesu) – kształcą obcokrajowców
na pojedynczych kierunkach studiów.
Sytuacja w innych województwach jest jeszcze mniej zróŜnicowana. Pojedyncze uczelnie
dominują w regionie, a inne koncentrują się na kilku-, kilkunasto-osobowych zespołach
studentów zagranicznych. Wyraźnie widać, Ŝe zagadnienie otwarcia się na studentów
zagranicznych jest wciąŜ traktowane bardziej jako eksperyment na niewielką skalę, niŜ kierunek
działalności edukacyjnej uczelni. Masowe kształcenie obcokrajowców – poza uczelniami
medycznymi – nie występuje.
Raport
strona 22 z 31
4. Polska – szanse i zagroŜenia.
4.1. ZagroŜenia i problemy.
Co przeszkadza w lepszym wykorzystaniu polskiego potencjału akademickiego dla
oferowania wysokiej jakości studiów kandydatom z zagranicy? Do powodów kardynalnych –
często podnoszonych przez kandydatów – naleŜą warunki prawno-ekonomiczne. Od lat prace nad
klarownym sprawnym przyznawaniem wiz studenckich posuwają się w Ŝółwim tempie.
Kandydaci – szczególnie z krajów azjatyckich – przestraszeni wielomiesięcznymi procedurami
sprawdzającymi rezygnują ze studiów jeszcze zanim się te rozpoczęły. Konieczne wydaje się
uproszczenie i przyspieszenie procedur wizowych tak, by w ciągu kilku tygodni kandydat mógł
uzyskać promesę pozwalającą na zamknięcie procesu rekrutacji. Wydaje się, Ŝe lepsza
współpraca MSZ z uczelniami – zaufanie akademickim procedurom rekrutacyjnym – jest
konieczne jeśli chcemy przenieść studia dla obcokrajowców na wyŜszy poziom – z obecnych
około 20 tys. studentów do ponad 50 tys. w ciągu kilku lat. Konieczne teŜ wydaje się przyznanie
studentom podobnych uprawnień, jakie mają oni w innych krajach, np. oficjalnej pracy
dorywczej limitowanej czasowo bądź roczną kwotą zarobków. Zmiana metody kontroli
kandydatów z prewencyjnej na represyjną (w przypadku popełniania przez nich wykroczeń)
pozwoli znacząco uprościć i przyspieszyć procedury. Powiązanie systemu przedłuŜania wizy z
wykazywaniem zadowalających postępów w nauce da moŜliwość pozbawiania do prawa pobytu
dla tych, którzy studia traktują jako parawan dla innych działań.
Kwestie te wiąŜą się z koniecznością stworzenia systemu wsparcia studentów zagranicznych zarówno w fazie rekrutacji i planowania pobytu jak i podczas studiów. System taki zaczął
juŜ działać skutecznie w odniesieniu do stypendystów Erasmusa, jednakŜe złoŜoność sytuacji
studentów spoza UE wymaga tu specjalnych działań. Uczelnie, które system taki wprowadziły
dostrzegają znaczący wzrost liczby studentów zagranicznych w swoich murach. Chodzi tu
zarówno o weryfikację dokumentów jak teŜ o: kontrolę sprawności językowej kandydata
(szczególnie w przypadku podjęcia studiów w języku polskim), przygotowywanie kompletu
informacji praktycznych (od pogody poprzez umiejętność wykorzystywania lokalnej
komunikacji, czy bezpieczeństwa), pomoc a nawet wstępne pośrednictwo w znalezieniu
zakwaterowania (wielu kandydatów oczekuje moŜliwości zakwaterowania w niezbyt w Polsce
popularnym systemie pensjonatowym), wyjaśnienie systemu ochrony zdrowia i rekreacji, a nawet
poradnictwo w zakresie codziennych aktywności.
Nie naleŜy zapominać, Ŝe wzrastająca liczba studentów z krajów o innych kulturach moŜe
wywoływać reakcje ksenofobiczne – szczególnie w mniejszych miejscowościach. Aktywizacja i
wspieranie wszelkich studenckich kół zainteresowań, klubów, ośrodków sportowych, akcji
asymilacyjnych itp. jest potrzebą chwili. Wiele dobrych praktyk zarówno w uczelniach
publicznych jak i prywatnych juŜ jest sprawdzonych i wymaga rozpropagowania. Jeśli uczelnia
nastawia się na pozyskiwanie większych grup obcokrajowców działania takie są po prostu
nieodzowne. Problemem często okazuje się bowiem nie zapewnienie podstawowych warunków
pobytu dla studenta, ale stworzenie dla niego właściwej atmosfery do pracy i częściowej choćby
asymilacji z lokalną społecznością.
Raport
strona 23 z 31
4.2. Szanse.
Głównym atutem pozostaje wysoki poziom naukowy większości uczelni. Nawet jeśli sam
sposób prowadzenia zajęć, laboratoriów i wykładów bywa jeszcze przestarzały, to poziom
wiedzy wykładowców jest często wyŜszy niŜ ich kolegów w innych krajach europejskich.
Uatrakcyjnianie procesu dydaktycznego poprzez nowe metody prezentacji zagadnień, włączanie
studentów w proces przygotowywania doświadczeń i badania, aktywizacja grup ćwiczeniowych i
zastępowanie metod demonstracyjnych problemowymi pozwoli szybko podnieść poziom
atrakcyjności zajęć. Wiele uczelni gwałtownie rozbudowało lub unowocześniło swoje obiekty
tak, Ŝe nie musimy się obawiać ich negatywnej oceny przez obcokrajowców. WciąŜ teŜ korzystne
dla kieszeni cudzoziemców są koszty utrzymania w Polsce – szczególnie w przypadku
wykorzystywania systemów wsparcia (stołówki, akademiki, dopłaty do kwater itp.).
Tegoroczna akcja rekrutacyjna unaoczniła, Ŝe praktycznie wszystkie uczelnie mogą na
niektórych kierunkach przyjąć większą liczbę kandydatów. Negatywne skutki niŜu demograficznego – wciąŜ jeszcze niwelowane przez potencjalnych kandydatów odrzuconych w latach
poprzednich – wyraźnie juŜ dają się zauwaŜyć. Według najnowszych danych GUS, w 2009 r. w
Polsce było ok. 1,5 mln młodzieŜy w wieku 16-18 lat (potencjalni kandydaci do studiów w
najbliŜszych 2-3 latach!), czyli o ponad 190 tys. mniej (12%) w porównaniu z 2005 r. W 2020 r.
liczba ta spadnie do poziomu ok. 1 mln osób, czyli będzie mniejsza o 500 tys. (50%!) w
porównaniu z rokiem 2009 r. GUS prognozuje, Ŝe po roku 2020 liczba 1 mln młodzieŜy w wieku
16-18 lat utrzyma się na zbliŜonym poziomie przynajmniej do 2030 r.
Właśnie studenci zagraniczni stanowią szansę, by nie redukować kadry dydaktycznej i w
pełni efektywnie wykorzystywać własne obiekty dydaktyczne. W przypadku studentów
pełnopłatnych wpływy z tworzenia specjalnych kursów/programów dla obcokrajowców zwracają
się juŜ z chwilą przyjęcia grup rzędu kilkudziesięciu osób i choć ich koszty wydają się równieŜ
wysokie, to naleŜy pamiętać, Ŝe podjęcie trudu organizowania tych zajęć często pozwala uniknąć
strat niemoŜliwych do osiągnięcia w sytuacji zmniejszania się liczby kandydatów przez
kolejnych przynajmniej 5 lat.
Pozyskiwanie studentów obcokrajowców ma wreszcie pozytywny wpływ zarówno na
wykładowców jak i na rodzimych studentów. Daje się zauwaŜyć zwiększające zrozumienie dla
pozytywnego oddziaływania mobilities na całość procesu studiów. Charakterystyczne zmiany –
obserwowane przez wykładowców – polegają na: konieczności lepszego przygotowywania zajęć
– doboru lektury i materiału do dyskusji, ciekawszej dyskusji wobec prezentowania nieoczekiwanych punktów widzenia i sposobów argumentacji, wnoszenia doświadczeń i wiedzy nieco innej
niŜ w przypadku polskich studentów, wdraŜania globalnych systemów kontroli i oceny itp.
5. Podsumowanie.
Obraz studentów zagranicznych w Polsce w roku akademickim 2009/2010 jest bardzo
niejednorodny. Choć na tle innych krajów nie wypadamy całkiem źle, ale potencjał Polski –
zarówno w sensie naukowo-dydaktycznym jak i biorąc pod uwagę bardzo duŜą liczbę uczelni w
naszym kraju – jest wykorzystywany w nikłym procencie. Wydaje się, Ŝe moŜliwe jest znaczące
zwiększenie liczby studentów z zagranicy w najbliŜszych latach, jednak konieczne są dalsze
działania zarówno na poziomie uczelni, jak i na poziomie władz krajowych (MNiSW i MSZ), by
proces ten przyspieszyć i znacząco rozpowszechnić.
Raport
strona 24 z 31
Do podstawowych zadań, które stoją przez polskim środowiskiem akademickim naleŜą:
rozszerzenie oferty kursów/programów adresowanych do studentów z zagranicy; nie
chodzi tu tylko o przygotowywanie kursów w j. angielskim, ale takŜe o dostosowywanie programów zajęć do potrzeb i oczekiwań przyszłych studentów,
masowe otwarcie się na studentów z krajów dla nas egzotycznych, którzy stanowią
zdecydowana większość studentów zagranicznych w skali globalnej; w przypadku
Azjatów i Afrykanów powinna to być w duŜej mierze oferta studiów inŜynierskich,
przygotowywanie całościowych ofert studiów wraz z opieką pobytową w naszym kraju;
pomoc organizacyjna często jest bardziej oczekiwana niŜ wszelkie formy
dofinansowania studiów,
połączenie oferty dydaktycznej z akcją stypendialną – szczególnie w specjalnościach
inŜynieryjno-technicznych – by kandydat widział szanse rozpoczęcie kariery zawodowej zaraz po zakończeniu studiów,
nasilenie akcji informacyjno-promocyjnej z wykorzystaniem kanałów rządowych;
dotychczasowe działania MSZ i MNiSW są tu dalece niewystarczające – czego
dowodem moŜe być porównanie prezentacji oferty Polski i innych krajów europejskich
na międzynarodowych imprezach targowych, w których zawsze czynnie uczestniczą
przedstawiciele lokalnych jednostek dyplomatycznych,
wprowadzenie dawno oczekiwanych zmian formalno-prawnych
skracających i upraszczających formalności,
ułatwiających,
zorganizowanie lub rozbudowanie komórek istniejących w strukturach uczelni
zajmujących się opieką nad studentem zagranicznym; takie Admission Offices to nie
cudzoziemska fanaberia tylko standard konieczny do spełnienia przy profesjonalnym
podejściu do omawianego zagadnienia.
Polska ma duŜe szanse by stać się przynajmniej regionalnym centrum edukacji akademickiej. By
tego dokonać konieczne jest stworzenie w naszym kraju – na bazie istniejących uczelni –
sprawnie działającego systemu szkolnictwa wyŜszego dla obcokrajowców, który przynosić
powinien zarówno wymierne, ekonomiczne zyski jak i trudniejsze do wyliczenia, ale równie
realne, korzyści w postaci podnoszenia poziomu studiów, ściągania na nasze uczelnie szeregu
młodych, zdolnych i perspektywicznie bardzo wartościowych naukowców w ramach programów
studiów graduate i post-graduate.
Oprac. dr Wojciech M. Marchwica
Raport
strona 25 z 31
Aneks
Studenci zagraniczni z najwaŜniejszych ilościowo krajów
według rodzajów uczelni (wybór). Dane GUS za rok akademicki 2009/2010.
Uniwersytet Muzyczny F.
Chopina w Warszawie
Akademia Sztuk Pięknych im.
Jana Matejki w Krakowie
Akademia Muzyczna im. Karola
Szymanowskiego w Katowicach
Warszawie
ASP im. Eugeniusza Gepperta
we Wrocławiu
Poznaniu
Akademia Muzyczna im. G. i K.
Bacewiczów w Łodzi
Akademia Muzyczna im. S.
Moniuszki w Gdańsku
Białoruś
Chiny
Ukraina
Korea Południowa
Niemcy
Czechy
Słowacja
Japonia
Rosja
Szwecja
Litwa
Norwegia
Kanada
Stany Zjednoczone Ameryki
Francja
Bułgaria
Hiszpania
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna
Meksyk
Wielka Brytania
Austria
Cypr
Gruzja
Indie
Islandia
Akademia Muzyczna w
Krakowie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Filmowa... w Łodzi
Uczelnia
Lp.
Razem z danego państwa
Uczelnie Artystyczne
rozkład liczby studentów zagranicznych z poszczególnych państw w roku akademickim 2009/10
290
43
41
26
18
17
14
13
11
11
11
8
8
6
6
5
4
4
3
3
3
2
2
2
2
2
55
1
0
2
3
5
0
1
0
1
8
1
6
6
3
1
1
2
0
1
1
1
0
1
2
2
48
2
31
3
0
3
1
4
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
38
7
0
2
15
0
0
0
5
2
0
1
1
0
0
2
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
29
2
1
6
0
5
1
2
1
0
1
2
1
0
2
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
20
1
0
4
0
0
10
2
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
18
6
0
1
0
0
0
0
1
1
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
15
2
0
1
0
0
2
2
0
3
1
1
0
0
1
0
0
1
0
0
1
0
0
0
0
0
14
9
0
1
0
2
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
13
0
8
2
0
1
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11
3
0
1
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
1
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
wybór
Raport
strona 26 z 31
AWF im. Eugeniusza
Piaseckiego w Poznaniu
Akademia Wychowania
Fizycznego we Wrocławiu
AWF im. Bronisława Czecha w
Krakowie
AWF i Sportu im. Jędrzeja
Śniadeckiego w Gdańsku
AWF im. Jerzego Kukuczki w
Katowicach
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Uczelnia
AWF Józefa Piłsudskiego w
Warszawie
Lp.
Akademie Wychowania Fizycznego
rozkład liczby studentów zagranicznych z poszczególnych państw w roku
akademickim 2009/10
Białoruś
Ukraina
Kazachstan
Czechy
Rosja
Gruzja
Kanada
Litwa
Brazylia
Macedonia
Palestyna (Zachodni Brzeg i Strefa Gazy)
Rumunia
Tunezja
Wietnam
Włochy
86
27
21
11
8
4
3
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
28
14
8
0
0
0
2
0
0
0
0
0
1
1
1
1
0
25
11
10
3
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
16
1
1
8
0
1
0
2
0
0
1
1
0
0
0
0
1
10
1
1
0
7
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
6
0
1
0
0
2
1
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
całość danych
Poznaniu
Uniwersytet Ekonomiczny we
Wrocławiu
Akademia Ekonomiczna im.
Karola Adamieckiego w
Katowicach
Białoruś
Ukraina
Kazachstan
Francja
Chiny
Hiszpania
Niemcy
Rosja
Mołdowa
Litwa
Bułgaria
Wietnam
Albania
Portugalia
Turcja
Węgry
Austria
Czechy
Gruzja
Włochy
Meksyk
Rumunia
Angola
Indie
Kanada
Mongolia
Turkmenistan
Krakowie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Szkoła Główna Handlowa w
Warszawie
Uczelnia
Uczelnie Ekonomiczne
727
141
134
49
37
35
35
30
29
19
16
15
15
14
12
9
8
7
6
6
6
5
5
4
4
4
4
4
265
83
59
16
5
3
0
5
11
9
7
4
11
12
0
0
1
4
1
0
4
3
0
0
2
1
3
1
165
26
27
14
10
3
1
5
9
5
3
4
4
2
1
1
5
2
2
0
1
0
0
4
0
0
1
1
131
13
12
10
15
1
12
17
7
3
4
1
0
0
9
4
1
0
0
5
0
0
1
0
1
3
0
1
109
15
30
9
0
26
0
2
2
1
0
2
0
0
2
1
1
1
1
1
1
2
4
0
1
0
0
1
57
4
6
0
7
2
22
1
0
1
2
4
0
0
0
3
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
wybór
Raport
strona 27 z 31
Poznaniu
Lublinie
Warszawski Uniwersytet
Medyczny
Pomorska Akademia Medyczna
w Szczecinie
Akademia Medyczna im.
Piastów Śląskich we Wrocławiu
Śląski Uniwersytet Medyczny w
Katowicach
Białymstoku
Uczelnie Medyczne
4808
974
Norwegia
825
Szwecja
807
637
Tajwan
Kanada
333
Niemcy
160
Indie
132
Arabia Saudyjska
112
90
Malezja
82
Wielka Brytania
64
Nigeria
57
Białoruś
42
Ukraina
33
Pakistan
27
Kenia
26
Dania
Irak
19
18
Hiszpania
Izrael
17
16
Albania
15
Jordania
15
Litwa
14
Finlandia
14
Iran
Palestyna (Zachodni Brzeg i Strefa Gazy)13
13
Republika Południowej Afryki
13
Syria
Francja
11
Kazachstan
11
Rosja
11
Włochy
11
1031
193
15
258
290
139
31
2
2
1
20
5
6
7
1
9
1
2
0
0
1
0
0
0
0
2
1
0
3
5
1
5
766
97
19
213
145
36
2
109
2
0
17
13
3
3
21
2
2
5
3
4
2
1
1
1
11
0
1
0
1
1
2
0
612
118
92
37
22
36
6
4
66
83
15
7
27
6
1
5
2
7
1
6
7
3
4
3
0
7
6
4
1
1
2
0
587
36
368
40
0
26
18
3
21
0
16
4
5
4
3
5
6
0
4
0
0
0
5
4
1
0
0
1
0
0
1
2
463
320
66
1
1
7
35
0
0
0
0
0
0
1
0
0
11
0
0
4
0
0
1
5
0
0
1
2
1
0
1
1
396
18
189
20
0
21
44
0
21
1
4
6
7
16
0
5
2
0
0
0
3
5
2
1
0
2
1
4
1
1
2
0
383
0
1
157
126
27
15
13
0
0
4
11
1
0
6
0
0
1
0
1
2
0
0
0
1
0
3
0
2
1
0
0
330
39
6
80
53
38
8
1
0
5
6
18
5
5
1
1
2
3
10
1
1
2
2
0
1
1
0
0
2
2
2
3
240
153
69
1
0
3
1
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
4
0
0
0
1
0
2
0
0
0
0
Uczelnia
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
wybór
22
6
7
2
0
1
1
1
1
0
1
0
0
1
1
20
13
3
1
0
0
0
2
0
1
0
0
0
0
0
10
4
3
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Akademia im. Jana Długosza w
Częstochowie
34
8
21
4
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Uniwersytet Pedagogiczny im.
KEN w Krakowie
WyŜsza Szkoła FilozoficznoPedagogiczna “Ignatianum” w
Krakowie
Akademia Pedagogiki
Specjalnej im. Marii
Grzegorzewskiej w Warszawie
111
42
38
9
4
3
3
3
2
2
1
1
1
1
1
Akademia Pomorska w Słupsku
Ukraina
Białoruś
Rosja
Armenia
Litwa
Niemcy
Słowacja
Bułgaria
Kazachstan
Austria
Bośnia i Hercegowina
Chiny
Czechy
Rumunia
Uniwersytet HumanistycznoPrzyrodniczy w Kielcach
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Akademia Podlaska w
Siedlcach
Uczelnia
Lp.
Uczelnie Pedagogiczne
akademickim 2009/10
10
4
2
0
2
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
8
4
1
1
0
0
1
0
1
0
0
0
0
0
0
7
3
1
0
1
0
0
0
0
1
0
0
1
0
0
całość danych
Raport
strona 28 z 31
Poznaniu
Uniwersytet Rolniczy im.
Hugona Kołłątaja w Krakowie
Lublinie
Ukraina
Litwa
Szwecja
Rosja
Niemcy
Norwegia
Białoruś
Irlandia
Chiny
Wietnam
Izrael
Gruzja
Mongolia
Kamerun
Kazachstan
Cypr
Wielka Brytania
Angola
Francja
Irak
Holandia
Uniwersytet Przyrodniczy we
Wrocławiu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie
Uczelnia
Lp.
Uczelnie Rolnicze
akademickim 2009/10
269
54
32
23
20
17
14
13
11
10
10
8
5
5
4
4
3
3
2
2
2
2
2
211
32
32
23
18
15
13
9
11
1
9
8
1
4
4
2
3
3
1
0
2
1
2
21
13
0
0
0
2
1
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
2
0
0
0
20
2
0
0
2
0
0
2
0
9
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12
4
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
1
0
5
3
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
wybór
Politechnika Łódzka
Politechnika Rzeszowska im. I.
Łukasiewicza
Politechnika Koszalińska
Zachodniopomorski Uniwersytet
Technologiczny w Szczecinie
Politechnika Opolska
Politechnika Śląska w Gliwicach
96
9
19
14
1
0
3
1
7
2
7
1
1
7
0
4
0
3
0
0
3
1
0
0
0
5
0
0
1
98
4
6
67
0
0
0
2
0
1
0
0
5
0
0
1
0
1
4
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
Politechnika Białostocka
223
18
34
21
15
2
6
6
6
1
4
6
2
2
0
1
4
0
0
2
8
4
6
3
7
0
9
3
5
375
43
15
30
20
45
40
3
5
23
6
0
4
7
20
4
15
1
1
5
0
4
1
8
1
0
1
1
2
Politechnika Krakowska im.
Tadeusza Kościuszki
1354
252
156
134
75
59
59
51
33
32
26
22
22
21
20
19
19
18
18
18
17
15
14
11
11
11
10
10
10
Politechnika Gdańska
Akademia Górniczo-Hutnicza
im. Stanisława Staszica w
Krakowie
Białoruś
Ukraina
Chiny
Indie
Hiszpania
Nigeria
Niemcy
Kazachstan
Wietnam
Mongolia
Czechy
Rosja
Kamerun
Arabia Saudyjska
Albania
Iran
Angola
Litwa
Turcja
Kongo
Tanzania
Syria
Francja
Grecja
Słowacja
Ghana
Kenia
Mołdowa
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Uczelnia
Lp.
Uczelnie Techniczne
96
5
4
0
38
0
0
31
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
3
0
0
1
0
0
0
0
3
0
95
17
6
0
0
3
6
0
12
0
7
1
2
1
0
9
0
11
1
0
3
0
2
0
0
0
0
0
1
84
73
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
76
43
11
0
0
0
0
0
1
0
0
14
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
4
0
0
0
72
12
3
1
1
0
3
0
1
3
2
0
5
4
0
0
0
2
3
4
2
5
0
0
0
0
0
3
0
37
0
18
0
0
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
0
0
1
0
0
0
0
0
0
23
16
4
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
19
3
4
0
0
0
0
1
1
1
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
0
1
11
1
4
1
0
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10
0
4
0
0
0
1
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
wybór
Raport
strona 29 z 31
Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie
386
92
86
10
0
31
34
76
0
4
0
3
2
0
5
1
1
1
0
0
7
2
3
2
1
0
1
1
0
1
0
1
0
0
0
1
202
97
46
6
0
1
6
2
1
0
0
1
0
0
2
1
0
0
3
3
2
3
0
6
1
0
0
0
0
0
3
0
0
0
0
1
201
84
75
1
1
3
11
0
0
3
0
0
1
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
1
5
0
3
1
0
1
0
0
0
0
1
0
181
23
35
5
0
13
7
2
1
0
0
11
1
7
1
4
2
5
0
2
1
2
0
0
1
0
4
2
1
3
0
2
0
6
0
1
150
67
45
1
0
7
8
0
0
1
0
0
0
0
1
1
0
1
1
1
4
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
1
0
2
0
2
Uniwersytet Rzeszowski
Uniwersytet Kardynała Stefana
Wyszyńskiego w Warszawie
451
137
91
8
1
63
15
6
5
14
0
11
0
2
10
1
0
6
1
4
7
1
3
1
0
3
1
5
2
7
1
6
0
2
1
0
Uniwersytet WarmińskoMazurski w Olsztynie
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
599
5
164
421
0
0
2
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
2
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
w Toruniu
Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu
944
192
214
41
3
41
60
24
12
3
2
7
32
31
9
19
34
13
14
11
6
12
14
9
5
13
5
1
12
3
2
5
0
1
4
1
Uniwersytet Gdański
4998 1197
1076
173
1031
145
543
24
303
288
237
51
210
28
164
28
113
89
106
47
97
94
66
3
61
18
49
5
47
11
43
10
42
4
39
7
38
13
36
4
35
2
32
4
31
6
30
7
28
8
27
2
23
7
22
9
21
5
21
4
19
5
17
2
17
17
16
5
16
7
16
4
Uniwersytet Śląski w
Katowicach
Ukraina
Białoruś
Litwa
Norwegia
Kazachstan
Rosja
Niemcy
Czechy
Kanada
Chiny
Szwecja
Wietnam
Mołdowa
Bułgaria
Irak
Mongolia
Węgry
Armenia
Uzbekistan
Łotwa
Gruzja
Francja
Słowacja
Turcja
Albania
Rumunia
Serbia
Turkmenistan
Włochy
Indie
Malezja
Angola
Austria
Brazylia
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Uczelnia
Lp.
Uczelnie Uniwersyteckie
113
14
36
8
0
6
12
0
0
0
0
17
0
1
2
0
0
0
1
3
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
99
14
12
0
0
11
3
0
0
29
0
10
0
0
0
0
0
0
2
2
1
2
4
1
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
76
13
15
8
9
2
2
6
0
0
0
0
5
0
0
0
1
3
0
2
1
1
0
1
1
1
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
74
22
19
6
0
1
9
4
0
0
0
1
0
2
0
0
0
2
1
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
59
36
4
0
0
2
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
2
2
1
0
0
3
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
wybór
Raport
strona 30 z 31
WyŜsza Szkoła Zarządzania The
Polish Open University w Warszawie
WyŜsza Szkoła SpołecznoEkonomiczna w Warszawie
Krakowska Akademia im. A. Frycza
Modrzewskiego
116
1
5
0
1
0
35
0
10
16
1
0
0
16
0
0
0
0
0
4
0
0
0
0
0
0
5
9
3
0
0
0
0
0
0
0
WyŜsza Szkoła Finansów i
Zarządzania w Białymstoku
121
119
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zachodniopomorska Szkoła Biznesu
w Szczecinie
121
35
42
0
2
3
2
9
18
0
0
0
0
0
0
4
1
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
Akademia HumanistycznoEkonomiczna w Łodzi
134
25
7
2
7
7
3
1
39
1
6
1
0
0
8
3
0
2
1
0
2
1
0
2
3
0
0
0
0
0
0
0
3
1
0
0
WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i
Gastronomii w Poznaniu
142
0
0
142
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
WyŜsza Szkoła Marketingu i Biznesu
w Łodzi
147
142
1
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
184
35
30
2
4
6
16
1
15
6
2
1
16
0
1
4
1
0
0
0
1
5
0
2
0
3
2
0
0
0
0
1
1
0
1
4
WyŜsza Szkoła Biznesu - NationalLouis University w Nowym Sączu
WyŜsza Szkoła Stosunków
Międzynarodowych i Komunikacji
Społecznej w Chełmie
WyŜsza Szkoła Handlu i Finansów
Międzynarodowych im. F. Skarbka w
Warszawie
355
99
182
1
1
21
2
0
2
0
8
3
10
0
2
3
7
0
0
0
0
0
0
2
0
3
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
Szkoła WyŜsza Psychologii
Społecznej w Warszawie
710
592
33
0
0
0
19
0
1
41
2
0
0
7
0
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
7
0
0
0
0
0
1
0
WyŜsza Szkoła MenedŜerska w
Warszawie
Polsko-Czeska WyŜsza Szkoła
Biznesu i Sportu „Collegium
Glacense” w Nowej Rudzie
4090
1776
670
161
141
140
118
111
99
93
75
66
62
41
33
32
28
25
21
20
19
17
17
16
13
13
12
11
11
11
11
11
10
9
9
9
Administracji w Zamościu
Ukraina
Białoruś
Czechy
Niemcy
Rosja
Nigeria
Słowacja
Chiny
Indie
Turcja
Armenia
Wietnam
Nepal
Mongolia
Kazachstan
Litwa
Hiszpania
Tunezja
Angola
Francja
Kamerun
Szwecja
Austria
Gruzja
Pakistan
Gambia
Iran
Kongo
Maroko
Włochy
Bułgaria
Kanada
Mołdowa
Norwegia
Akademia Leona Koźmińskiego w
Warszawie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
WyŜsza Szkoła Handlu i Prawa im.
Ryszarda Łazarskiego w Warszawie
Uczelnia
WyŜsza Szkoła Informatyki i
Zarządzania w Rzeszowie
Lp.
Uczelnie Niepubliczne
106
106
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
92
12
9
1
5
4
8
0
1
2
4
1
0
0
2
8
1
0
2
0
0
2
0
1
1
1
3
0
1
1
0
2
0
2
0
0
89
0
0
0
0
0
0
88
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
88
43
23
0
0
8
0
3
0
0
0
0
0
0
2
0
7
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
72
10
4
0
4
1
4
1
1
1
6
1
0
3
2
0
0
7
0
2
3
0
1
0
0
0
2
0
0
6
4
0
0
1
0
0
71
2
0
0
59
0
0
0
1
2
2
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
62
4
34
0
1
6
0
0
0
14
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
56
9
25
0
2
5
0
0
0
0
0
1
7
0
0
0
0
0
0
1
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
55
2
53
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
49
20
6
1
0
0
1
0
0
0
0
2
0
0
1
1
3
1
0
2
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
wybór
PWS Wschodnioeuropejska w
Przemyślu
PWSZ w Zamościu
PWSZ im. ks. B. Markiewicza w
Jarosławiu
PWSZ im. Witelona w Legnicy
PWSZ w Gorzowie
Wielkopolskim
PWSZ w Nowym Sączu
PWST im. Ludwika Solskiego w
Krakowie
PWSZ w Tarnowie
Ukraina
Białoruś
Turcja
Rosja
Austria
Czechy
Kamerun
Łotwa
Niemcy
Armenia
Francja
Japonia
Litwa
Mołdowa
Rumunia
Słowacja
PWSZ w Chełmie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
PSW im. PapieŜa Jana Pawła II
w Białej Podlaskiej
Uczelnia
Lp.
Państwowe WyŜsze Szkoły Zawodowe
267
172
57
13
8
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
47
0
46
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
46
46
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40
39
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
40
39
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
24
24
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
15
2
0
13
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11
5
5
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
10
7
0
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
0
2
0
0
0
1
0
0
0
1
1
1
0
0
0
0
5
2
0
0
1
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
wybór
Raport
strona 31 z 31

Studenci zagraniczni w Polsce – raport

Transkrypt

Podobne dokumenty

Migracje edukacyjne. Studenci zagraniczni – dwie strony księżyca

Doradztwo zawodowe i edukacyjne z animacją społeczno

Visiting Research Graduate Traineeship Program Słowa kluczowe