SAMORZĄDOWE FORUM DROGOWE

SAMORZĄDOWE FORUM DROGOWE
PROBLEMY INWESTORÓW I PROJEKTANTÓW
ZWIĄZANE Z PRZEPISAMI ŚRODOWISKOWYMI
Janusz Bohatkiewicz
www.ek-kom.pl
Kraków 16-17, lutego 2010 r.
1. Jakie przepisy ochrony środowiska powodują obecnie najwięcej
problemów wśród inwestorów i projektantów w zakresie dróg
samorządowych?
¾ Przepisy dotyczące ochrony przyrody (głównie w obszarach Natura 2000)
¾ Przepisy dotyczące ochrony przed hałasem
2. Czy jest możliwe stosowanie na równi przepisów ochrony
środowiska (oraz rosnących wymagań w tym zakresie) dla
obszarów Natura 2000 oraz ochrony przed hałasem dla dróg
krajowych i dróg samorządowych?
¾ Jest konieczne stosowanie tych samych przepisów i wymagań dla różnych
zarządców dróg
•
•
Niższa klasa drogi w wielu przypadkach oznacza mniejsze wymagania
techniczne i niższy poziom finansowania, ale zaczyna to być błędne założenie
w konfrontacji z problemami ochrony przyrody oraz ochrony przed hałasem
Niższa klasa drogi w konfrontacji z obszarami Natura 2000 oznacza te same
wymagania proceduralne, prawne, ochronne oraz problemy podobne do innych
inwestycji (np. drogi krajowe) w tych obszarach
3. Czy istnieje związek pomiędzy problemami ochrony obszarów
Natura 2000 a ochroną przed hałasem?
¾ Istnieje bardzo ścisły związek dla nowych inwestycji (obwodnice, nowe
przebiegi dróg)
1.1
OGÓLNE PROBLEMY ZWIĄZANE Z PRZEPISAMI
OCHRONY ŚRODOWISKA
Historia ostatnich zmian prawa środowiskowego
1997
korekta
Dyrektywy
OOŚ
1985
Dyrektywa
OOŚ
1991 Podpisanie
Traktatu
Przedakcesyjneg
o (dostosowanie
prawa, fundusze
przedakcesyjne)
Połowa 2006 –
uwagi UE do
POŚ
(naruszenie
2006/2281)
1.05.2004
wejście
Polski do
UE
2001
zmiana
POŚ
2005 zmiana
POŚ
3.06.2008
Wytyczne
MRR
Przełom
2007/2008
informacje
MRR
1.2
Częściowe
zatrzymanie
inwestycji
(np. drogi
samorządowe)
3.06.2008
Wytyczne
MRR
5 06 2008
5.06.2008
Pismo
GINB w
sprawie
PnB
IV kwartał
2009 r.
wyznaczenie
obszarów
Natura 2000
(28.10)
15.11.2008 –
nowe Ustawy
Próby
wykorzystania
nadrzędności
prawa
wspólnotowego
– m.in.
przygotowanie
ROPS dla PnB
5 05 2009
5.05.2009
Wytyczne
MRRR
Wystąpienie
o PnB dla
inwestycji z
obszarami
Natura 2000
PROBLEMY DOTYCZĄCE OBSZARÓW
NATURA 2000
1.3
NATURA 2000 w Polsce i Europie
Obszary Natura 2000 razem:
• 961 obszarów
• 6 177 560 ha
• 20 % terytorium
DOTYCHCZASOWE PROBLEMY
– z punktu widzenia inwestora i projektanta
¾
Brak szczegółowych informacji i danych o obszarach Natura 2000 oraz
ciągle zwiększająca się liczba i powierzchnia obszarów
¾
Wyznaczanie obszarów Natura2000 przy nierealnych terminach
konsultacji i problemach z przesunięciami granic obszarów
¾
Przeniesienie na Inwestora obowiązku inwentaryzacji obszarów Natura
2000
¾
Znacząca liczba kolizji planowanych inwestycji z obszarami
Natura 2000
¾
Zmienność w podejściu do obszarów NATURA 200
a)
b)
Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie przyrody, na obszarach Natura 2000 zabrania
się
ę podejmowania
p
j
działań mogących
gą y w istotnyy sposób
p
p
pogorszyć
g
y stan siedlisk
przyrodniczych oraz siedlisk roślin i zwierząt, a także w istotny sposób wpłynąć
negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony ten obszar (art. 33).
Jeżeli jednak przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu
publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec
braku rozwiązań alternatywnych, wojewoda może zezwolić na realizację planu lub
przedsięwzięcia, które mogą mieć wpływ na ten obszar, zapewniając wykonanie
kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego
funkcjonowania sieci Natura 2000 (art. 34).
1.4
Sieć dróg wojewódzkich w Małopolsce na tle
obszarów Natura 2000 (lista rządowa oraz „Shadow list”)
Występujące kolizje obszarów chronionych z DW
Możliwe skutki finansowe kolizji planowanych inwestycji
Wnioski
podstawowe
z obszarami chronionymi przyrodniczo
Spośród 36 dróg wojewódzkich:
7%
1. 9 z istniejących dróg nie przecina ani nie sąsiaduje
z obszarami Natura 2000 (rządowymi ani potencjalnymi) –
37%
22%
DW Nr
775, 776, 933, 948, 949,
953, 955, 967, 979.
Brak komplikacji
Przeciętne komplikacje
2. 9 z istniejących dróg nie przecina: parku narodowego,
Duże komplikacje
parku krajobrazowego ani obszaru chronionego
Pozostałe
34%
krajobrazu –
DW Nr 774
774, 775
775, 776
776, 953
953, 955
955, 959
959, 968
968, 982
982, 984
984.
3. 8 dróg jest zlokalizowanych jedynie w pobliżu obszarów
Natura 2000 –
DW Nr 780, 783, 791, 956, 961, 965, 973, 979
1.5
Kierunki zmian przepisów krajowych
Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko:
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
oceny strategiczne
dwukrotne postępowanie w sprawie ooś
udział społeczeństwa – rozszerzenie
realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko oraz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
obszar Natura 2000 – wyłącznie na podstawie pozwolenia na budowę
(odejście od zgłoszeń)
nowy centralny organ administracji rządowej – Generalna Dyrekcja
O h
Ochrony
Środowiska
Ś d i k – powołany
ł
d
do realizacji
li
ji zadań
d ń w zakresie
k i ocen
oddziaływania na środowisko i ochrony sieci Natura 2000 oraz innych
zadań w dziedzinie ochrony środowiska
16 regionalnych oddziałów GDOŚ
oceny na obszarach Natura 2000 – rozszerzenie zapisów
Oceny (raporty OOŚ) dla obszarów NATURA 2000
Zgodnie z art. 72 ust 7 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r.
Nr 199, poz. 1227), jeżeli przedsięwzięcie, dla którego została wydana
decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzje o których
mowa w ust. 1 pkt 1-13 (w tym decyzja o pozwoleniu na budowę),
może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000
wyznaczony po dniu wydania tych decyzji, uprawniony podmiot
powinien złożyć, w terminie roku od dnia wyznaczenia tego obszaru
wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w
zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000
2000. Przepisy ustawy
o wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stosuje się
odpowiednio, z wyłączeniem obowiązku opiniowania przez organ, o którym
mowa w art. 78.
1.6
CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA I KARTA INFORMACYJNA
RAPORTY O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO DLA
OBSZARÓW NATURA 2000
ANALIZA POREALIZACYJNA
PRZEGLĄDY EKOLOGICZNE
OKRESOWE I CIĄGŁE POMIARY
MAPY AKUSTYCZNE
PROGRAMY OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM
POMIARY DODATKOWE
PROBLEMY OCHRONY PRZED HAŁASEM
1.7
Wartości dopuszczalne hałasu w środowisku dla dróg i linii kolejowych
Rozporządzenie MŚ z dn. 14 .06.2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
Dz. U. Nr 120, poz. 826
Cele
zgodne
(1996 r.):długotrwały średni
Rodzaj
terenu z Green Paper
Dopuszczalny
dźwięku A w dB
• Zmniejszenie poziomu hałasupoziom
w nocy
LN
Lnie
•
Powierzchnia
obszarów
o
hałasie
55-65
dB
DWN powinna wzrosnąć
Problem 1: Dwa rodzaje
przedział czasu65 dB
przedział czasu
•
Poziom
hałasu
nie
powinien
przekraczać
wskaźników wartości
odniesienia
odniesienia równy
• Nie wolno dopuścić równy
do 85wszystkim
dB
dopuszczalnych hałasu
wszystkim porom
Lp.
dobom w roku
1
a)
b)
2
a)
Strefa ochronna uzdrowiskowa „A”
Tereny szpitali poza miastem
Tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej
b) Tereny domów opieki społecznej
c) Tereny
szpitali w miastach
Problem
3: Wielkości
wartości
(+ 5 mieszkaniowej
dB)
3dopuszczalnych
a) Tereny zabudowy
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
b) Tereny zabudowy zagrodowej
c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowo-usługowe
4
a)
Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców
nocy (22-6)
Problem 2: Szczegółowe definicje
50
45 do
rodzaju terenu/dostosowanie
zapisów MPZP
55
50
60
50
Problem 4: Podział na drogi nowe
(+5 dB) i istniejące (+10 dB)
65
55
Podstawa prawna Prawo ochrony środowiska
z dnia 27 kwietnia 2001 r
(tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150)
Art. 174. 1. Eksploatacja
dróg, linii kolejowych, linii
tramwajowych, lotnisk oraz
portów
tó nie
i może
ż
powodować przekroczenia
standardów jakości
Problem 5: „Miejsce”
środowiska.
obowiązywania wartości
2. Emisjedopuszczalnych
…
hałasu
powstające w związku z
eksploatacją drogi, linii
kolejowej, linii tramwajowej,
lotniska oraz portu, nie
mogą, z zastrzeżeniem ust.
3, spowodować
ć
przekroczenia
standardów jakości
środowiska poza
terenem, do którego
zarządzający tym
obiektem ma tytuł prawny
1.8
Przykład
Założenia:
1. Droga klasy „G” w sąsiedztwie
zabudowy zagrodowej
2. Szerokość linii rozgraniczających 25 m
3. Prędkość 80 km/h
4. Udział pojazdów ciężkich 0%
5
5.
W t ść dopuszczalna
Wartość
d
l h
hałasu
ł
w dzień
d i ń
60 dB, w nocy 50 dB
Przepustowość przekroju drogi klasy
„G”
2800 P/h - warunki idealne
Wartość dopuszczalna hałasu (60/55) jest
osiągana przy natężeniach ruchu:
Wartość dopuszczalna hałasu (65/60) jest
osiągana przy natężeniach ruchu:
1648 P/d (wskaźniki jak dla raportów, AP)
5208 P/d (wskaźniki jak dla raportów, AP)
1052 P/d (wskaźniki ja dla map akustycznych)
3948 P/d (wskaźniki ja dla map akustycznych)
LAeq D
60dB
98
Liczba pojazdów na godzinę [P/h]
LAeq N
Ldwn
Ln
50dB
60dB
50dB
Ld
66
10
Lw
10
43
Ln
11
Problem 6: Zmiany
w sposobie ochrony
(również materiały) w
okresie budowy i
p
j
eksploatacji
LAeq D
60dB
310
Liczba pojazdów na godzinę [P/h]
LAeq N
Ldwn
Ln
50dB
60dB
50dB
Ld
249
31
Le
31
162
Ln
39
Przykład – przebudowa drogi
20 czerwca 2006
wydanie DUS
lipiec – wrzesień 2008 r.
początek przebudowy drogi, realizacja trwa do dziś
marzec 2009 r.
pierwsze
i
zgłoszenia
ł
i problemów
bl ó z ekranami
k
i do
d
rozstrzygnięcia przez wykonawcę Raportu; do tej pory
rozpatrzono około 30 spraw
1.9
Problem 7:
Efektywność, brd,
koszty utrzymania
ekranów
y
y
akustycznych
1. Na podstawie już wykonanych POPH
prognozuje się, że należy wykonać średnio
150 m ekranu na 1 km odcinka objętego
mapami akustycznymi na drogach
zamiejskich (działania naprawcze na drogach
krajowych mogą pochłonąć około 1 170 mln zł
do 2011 r.))
2. Orientacyjny koszt realizacji POPH dla
Krakowa (dla ok. 13 km tras komunik.), to
ponad 100 mln zł w ciągu 5 lat.
Aby dostosować do wartości dop. należy
podjąć działania na ponad 450 km długości tras
kom. (tj. ponad 75% długości wszystkich tras
kom. w mieście)
PLB/H XXX
1.10
PLB/H XXX
A
Wariant B:
¾ Mało prawdopodobny wariant – zbyt
blisko obszaru Natura 2000
(ok. 100 m)
PLB/H XXX
¾ Uwaga na oddziaływania
skumulowane (inna droga, kolej)
¾ Uwaga na oddziaływanie hałasu na
ptaki
B
1.11
Wariant C:
¾ Przeciętnie prawdopodobny wariant
– blisko obszaru Natura 2000
(ok. 1 km)
PLB/H XXX
¾ Uwaga na oddziaływania
skumulowane (inna droga, kolej)
¾ Wariant od którego rozpoczną się
poważne problemy społeczne
C
Wariant D:
¾ Prawdopodobny wariant – daleko od
obszaru Natura 2000 (ponad 2 km)
PLB/H XXX
¾ Wariant, który spowoduje
najpoważniejsze problemy
społeczne
¾ Wariant,, który
y spowoduje
p
j
największe koszty zabezpieczenia
przed hałasem
D
1.12
Wariant E:
¾ Najbardziej prawdopodobny wariant
– najdalej od obszaru Natura 2000
(ponad 5 km)
PLB/H XXX
¾ Wariant, który spowoduje
najpoważniejsze problemy
społeczne
p
¾ Wariant, który spowoduje
największe koszty zabezpieczenia
przed hałasem
¾ Wariant, który spowoduje
największe koszty z uwagi na obiekt
D
E
Wariant F:
¾ Bardzo prawdopodobny wariant –
nie zmienia nic w stosunku do
obszaru Natura 2000
PLB/H XXX
¾ Wariant, który spowoduje
najpoważniejsze problemy w
ochronie akustycznej
y
j
D
F
E
1.13
WNIOSKI
1. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko to
niezwykle ważny element – narzędzie zarządzania w procesie
inwestycyjnym. Celem dobrego raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko jest stworzenie lepszych
rozwiązań projektowych.
2. Należy unikać lokalizacji nowych inwestycji obszarów NATURA
2000 – jeśli jest to konieczne, to należy od samego początku
procedury zadbać o najwyższą jakość działań projektowych
i formalnych (najniższa cena przygotowania i realizacji
inwestycji spowoduje problemy pozyskania funduszy).
3. Istnieje bardzo pilna potrzeba zmian w przepisach dotyczących
zagadnień hałasu drogowego. Zmiany te powinny dotyczyć nie
tylko wartości dopuszczalnych
dopuszczalnych, ale również podejścia do
klasyfikacji terenów, istniejących i nowych dróg, ujednolicenia
wskaźników, możliwych do zastosowania sposobów i metod
ochrony.
4. Zamiany przepisów i przede wszystkim zmienność w ich
interpretacji sprawia ciągłe zamieszanie i brak stabilności –
niezbędna jest platforma wymiany informacji o sprawach
ochrony środowiska dla samorządów
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
[email protected]
www.ek-kom.pl
1.14